türkiye elektrik sisteminde rüzgar santralları ve sistem bağlantıları

Türkiye Elektrik Sisteminde Rüzgar Santralları ve Sistem

Bağlantıları

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. (TEİAŞ)

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM SİSTEMİ

- 62 ADET 400 kV TRANSFORMATÖR MERKEZİ



- 536 ADET MERKEZ (84.333 MVA)

- 14338 km 400 kV HAVAİ HAT




-162.9 km 154 kV, 12,8 km 380 kV KABLO

-46.536 km TOPLAM İLETİM HATTI

TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİNİN KURULU GÜCÜ

27.391

445

13.453

41289

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

45.000

KURU

LU G

ÜÇ (M

W)

TERMİK RÜZGAR HİDROLİK TOPLAM BİRİNCİL KAYNAKLAR

TEMMUZ-2008 SONU İTİBARI İLE BİRİNCİL KAYNAKLARA GÖRE TÜRKİYE'NİN KURULU GÜCÜ

Yıllara göre Türkiye Elektrik Sistemine bağlanabilir rüzgar kapasitesi

YILLARA GÖRE TÜRKİYE KURULU GÜCÜ, PUANTI VE BAĞLANABİLİR RÜZGAR KAPASİTESİ

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

100000

YILLAR

MW

PUANT TALEP

KURULU GÜÇ

BAĞLANABİLİR RÜZGARKAPASİTESİ

Rüzgar Santralları Bağlantı Görüşleri

*Şu Ana kadar toplam 5146 MW’lık rüzgar santralına uygun bulma görüşü verilmiştir *Bunlardan 3943 MW’ı lisans almıştır. * 2013 yılına kadar yaklaşık 11000 MW bağlanabilir rüzgar kapasitesi olduğu hesaplanmaktadır.

Verilen Bağlantı Görüşleri 380 KV gerilim seviyesinde 607 MW

154 KV gerilim seviyesinde 3909 MW

33 KV gerilim seviyesinde 632 MW’tır

Bölgelere göre bağlantı görüşü verilen rüzgar santrallarının dağılımı

349 MW

1046 MW

703 MW

1595 MW 835 MW

618 MW

ÇEŞME HAVZASI…Karaburun HavzaTM ve Çeşme Havza TM Bağlantı Şemaları

380/OG kV Karaburun

RES TM

Lodos RES 120 MW

~40 km 3 Cardinal

380/OG

~

154 kV

380/154

OG

380/OG

380/OG kV Çeşme RES TM

~

~

~

~

Alp Sarpıncık

RES 32 MW

Mage Yaylaköy

RES 15 MW

Ayen Mordoğan

RES 30 MW

Egenda Mordoğan

RES 13,8 MW

~

Alp Demircili

RES 40 MW

~

Yapısan Zeytineli

RES 49,5 MW

~ Ortan Enerji Karadağ

RES 16,25 MW

~

~

~

~~

~

~

~

Egenda Urla

RES 13 MW

Ayen Korkmaz

RES 24 MW

Sagap Seferihisar

RES 16 MW

Üçgen Seferihisar

RES 14 MW

Hassas Teknik

RES 15 MW

ABK Çeşme

RES 16 MW

Egenda Alaçatı

RES 15,6 MW

Sagap Ovacık

RES 18 MW~

Egenda Germiyan

RES 10,8 MW

OG

154/OG

OG

154/OG kV Manastır

havza TM

UZUNDERE

RÜZGAR SANTRALLARININ ŞEBEKE BAĞLANTI KRİTERLERİ

Rüzgar santrallarının şebeke bağlantı kriterleri resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

U, Ş

ebek

e Fa

z-Fa

z ge

rilim

i(p.u

)

Zaman, milisaniye 0 150 700 1500 3000

1.0

0.9

0.7

0.45

2

1

Rüzgar türbinleri bu eğrinin üzerinde şebekeden ayrılmayacaktır

Rüzgar santrallarının arıza sonrası sisteme katkısı

Şekil-1

Rüzgar santrallarının arıza sonrası sisteme katkısı

Arıza sırasında gerilim düşümünün 1 numaralı bölgede kaldığı durumlarda, rüzgar türbini aktif gücü, arıza temizlendikten hemen sonra saniyede nominal gücünün %20’si oranında artırılarak, üretebilecek maksimum aktif güç değerine ulaşmalıdır.

Arıza sırasında gerilim düşümünün 2 numaralı bölgede kaldığı durumlarda ise, rüzgar türbini aktif gücü, arıza temizlendikten hemen sonra saniyede nominal gücünün %5’i oranında artırılarak, üretebilecek maksimum aktif güç değerine ulaşmalıdır.

Ireaktif/In-1 1

%10 Gerilim ölü bandı

Aşırı İkaz Bölgesi Düşük İkaz Bölgesi

U, Şebeke gerilimi(p.u)

0.5

Normal işletme koşullarıSabit güç faktörü 1.0

Gerilim dalgalanmalarında, rüzgâr türbinlerinin vermesi gereken reaktif güç tepkisi Şekilde verilmiştir.

Şekil-2

AKTİF GÜÇ KONTROLU Rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisinin aktif güç

çıkışı, gerektiğinde TEİAŞ tarafından gönderilecek sinyallerle, tesisin toplam kurulu gücünün %20-%100’ü arasında otomatik olarak kontrol edilebilir olmalıdır. Bu kapsamda;

a) Kurulu gücü 100 MW ve altında olan rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisleri için, yük alma/atma hızı dakikada kurulu gücün %5’i kadar olmalıdır.

b) Kurulu gücü 100 MW’ın üzerinde olan rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisleri için, yükalma/atma hızı dakikada kurulu gücün %4’ü kadar olmalıdır.

Rüz

gar S

antr

alin

in E

mre

Am

ade

Akt

if G

ücü

Frekans, Hertz

%100

47.5 50 50.3 51.5

%40

Rüzgar Santrallarının Frekans Tepkisi

Şekil-3

Rüzgar Santrallarının Frekans tepkisi Şebeke frekansının 50.2 Hz’in üzerinde olduğu

durumlarda ilave rüzgar türbini devreye girmemelidir.

Rüzgar türbini, şebeke frekansı 47.5-50.3 Hz aralığında olduğu sürece emre amade gücünün tamamını üretebilecek özellikte olmalıdır. Şebeke frekansının 50.3 Hz’in üzerine çıkması durumunda ise Şekil- 3 de verilen eğriyi takip ederek her 100 mHz frekans artışı için emre amade gücünün %5’i oranında yük atacaktır.

%%%%%%%%%%

100908070605040302010

__________

Aktif Güç(%)

Reaktif Güç(%)

Aşırı İkaz BölgesiDüşük İkaz Bölgesi

Güç Faktörü: 0.835




REAKTİF GÜÇ KAPASİTESİ

Rüzgâr santrallarının iletim sistemi bağlantı noktasında Şekil 4’de koyu çizgilerle belirtilen sınırlar dâhilindeki güç faktörü değerleri için her noktada çalışabilir olmalıdır.

Şekil-4

Rüzgar santrallarından TEİAŞ tarafından istenecek teknik bilgiler Rüzgâr türbinlerinin sayısı ve her bir rüzgâr türbininin

MWe cinsinden nominal gücü ve tipi (asenkron, senkron).

Türbinlerin şebekeye bağlantı şekli (doğrudan bağlı; çift uyartımlı asenkron jeneratör, AC/DC/AC çeviricili senkron jeneratör).

Rüzgâr türbinlerinin minimum ve maksimum rüzgar hızı değerlerindeki işletim durumu (rüzgar hızına göre rüzgar türbinlerindeki üretim değişimini gösteren grafikler).

Gerilim ve akım harmonikleri ile fliker etkisini sınırlandırmak üzere kurulacak sistemlerin tipi ve etiket değerleri,

Sistem etütlerinde kullanılmak üzere tesis edilecek olan rüzgâr türbinlerinin statik ve dinamik modelleri.

Aynı bölge/aynı trafo merkezine yapılan 1 Kasım 2007 RES başvuruları 1 Kasım 2007 rüzgar santralı

başvurularını değerlendirmek üzere RES yarışma yönetmeliği hazırlanarak EPDK’ya gönderilmiştir. Yönetmelik, değerlendirme aşamasındadır.

TEŞEKKÜR EDERİM

türkiye elektrik sisteminde rüzgar santralları ve sistem bağlantıları

Documents