tütün kontrolünde ulusal strateji ve uygulamalar

Tütün kontrolünde ulusal strateji ve uygulamalar

Prof. Dr. Nazmi BilirHacettepe Tıp Fakültesi

Halk Sağlığı Anabilim Dalı[email protected] Mayıs 2010 – İstanbul

mailto:[email protected]

• İbrahim Efendi; saray baş cerrahı• IV. Murat yasakları• ....• 1926: Dr. Fuat – yasa teklifi (dünyanın ilk yasası??)• ….• 1987: Sağlık Bakanlığı girişimi “elveda sigara-merhaba hayat”• 1991: Tütün Kontrol Yasası – “veto”• 1995: SSUK• 1996: 4207 sayılı Yasa • 2004: FCTC imza, TBMM onayı• 2007: Ulusal Tütün Kontrol Programı ve Eylem Planı• 2008: 5727 sayılı Yasa – 4207 değişikliği • 2008: TEKEL’in satışı

Türkiye’de Tütün Kontrolü

Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun, 4207 (Kasım 1996)

• Bazı kamusal alanlarda tütün kullanım yasağı– Sağlık ve eğitim tesisleri – Kültür ve eğlence yerleri, işyerleri – Toplu taşıma araçları

• Tütün ürünleri reklam ve tanıtımı yasağı• Çocuklara sigara satışı yasağı: 18 y.

– Otomatik satış makineleri (vending machine)

• TV kanallarında eğitici yayın: 90 dak/ay• Uyarı yazısı • Ceza maddesi

TÜTÜN VE ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMUTEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN

No: 4733 – 09 Ocak 2002

(15.4.2008-26848 tar. say. R.G.ve 5752 sayılı K. ile değişik)

Amaç ve tanımlar

MADDE 1- Bu Kanunun amacı; Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğünün yeniden yapılandırılması ile Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun kurulmasına, bu Kurumun görev ve yetkilerinin düzenlenmesine ve tütün ve tütün mamullerinin Türkiye'de üretimine, iç ve dış alım ve satımına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

DSÖ TKÇS OnayıKanun No 5621, Kabul tarihi: 25 Kasım 2004

• Madde 1: – DSÖ nün 21 Mayıs 2003 tarihinde yapılan 56. DSÖ

Asamblesi Toplantısında kabul edilen ve Türkiye adına 28 Nisan 2004 tarihinde imzalanan DSÖ TKÇS’nin onaylanması uygun bulunmuştur

• Madde 2: – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer

• Made 3: – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür

(Ek: Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi)

Ulusal Tütün Kontrol Programı (2007)sigara içmeyenlerin sıklığı

15+ yaş grubunda %80 ----15 yaşın altında %100

A – Tütün ürünlerine olan talebin azaltılmasına yönelik önlemlerA.1. Halkı bilgilendirme, bilinçlendirme ve eğitimA.2. Sigarayı bırakmaA.3. Fiyat ve vergilendirmeA.4. Çevresel tütün dumanıA.5. Reklam, promosyon ve sponsorlukA.6. Ürün kontrolü ve tüketicinin bilgilendirilmesi

B – Tütün arzının ve tütün ürünlerinin kullanımının azaltılmasına y.ö. B.1. Yasadışı ticaretB.2. Gençlerin ulaşabilirliğiB.3. Tütün üretimi ve alternatif politikalar

C – Tütün kullanımının ve Ulusal TKP’nın izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanması

Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda

Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (No. 5727)

“TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARININ ÖNLENMESİ

ve KONTROLÜ HAKKINDA KANUN”

Kanun No. 4207

Kabul Tarihi: 3/Ocak/2008

Yürürlük tarihi: 19 Mayıs 2008 --- 19 Temmuz 2009

Amaç

Madde 1 –

Bu Kanunun amacı; kişileri ve gelecek nesilleri tütün

ürünlerinin zararlarından, bunların alışkanlıklarını

özendirici reklam, tanıtım ve teşvik kampanyalarından

koruyucu tertip ve tedbirleri almak ve herkesin temiz

hava soluyabilmesinin sağlanması yönünde

düzenlemeler yapmaktır.

Tütün Mamulerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun, 4207 (Ocak 2008)

• Bazı kamusal alanlarda tütün kullanım yasağı– Sağlık ve eğitim tesisleri – Kültür ve eğlence yerleri, işyerleri – Toplu taşıma araçları

• Madde 2“kapalı alanlarda tütün ürünleri tüketilemez”

– Kamu hizmet binaları, koridorları dahil– Okul ve dershanelerin kapalı ve açık alanları– Sağlık, eğitim, spor, kültür, ticaret, eğlence, otel, ...– Toplu taşıma araçları (gemi, uçak, tren), taksiler – Lokanta, kahvehane, kafeterya, birahane, ...– Kapsam dışı yerler: akıl hst, cezaevi, yaşlı bakım yurdu


• Tütün ürünleri reklam ve tanıtımı yasağı• Madde 3 (1 –7. fıkralar)

– (1) tütün ürünleri ve üretici firmaların isim marka veya alametleri kullanılarak reklam ve tanıtımı yapılamaz

– (2) ... kıyafet, takı, aksesuar olarak taşınamaz– (3) firmalara ait araçlarda markalar bulunamaz– (4) hediye, eşantiyon, ... yardım olarak dağıtılamaz– (5) ... isim logo amblem kullanılarak ilan verilemez– (6) film dizi kliplerde sigara görüntüsü bulunamaz– (7) sağlık, eğitim, kültür ve spor tesislerinde satılamaz


• Çocuklara sigara satışı yasağı: 18 y.

• Madde 3 (8-14. fıkralar) – (8) 18 yaşından küçüklere satılamaz (hapis : 6-12 ay)

.... ..... – (10) paket açılarak tek tek satılamaz– (11) Otomatik makinelerle, internet yolu ile satılamaz.... ....– (14) sakız şeker çerez oyuncak takı.. benzeri ürünler

tütün ürünlerine benzeyecek şekilde üretilemez


• TV kanallarında eğitici yayın: 90 dak/ay

• .... ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan özel televizyon kuruluşları ve radyolar, ayda en az 90 dakika tütün ürünleri ve sağlığa zararlı diğer alışkanlıkların zararları konusunda uyarıcı, eğitici mahiyette yayınlar yapacaktır.

• yayınlar 08:00-22:00 saatleri arasında • asgari 30 dakikası 17:00-22:00 saatleri arasında


• Uyarı yazısı

• Türkiye'de üretilen veya ithal edilen tütün ürünleri paketlerinin üzerine, en geniş iki yüzünden, bir yüzüne toplam alanın yüzde kırkından, diğer yüzüne yüzde otuzundan az olmamak üzere özel çerçeve içinde tütün ürünlerinin zararlarını belirten Türkçe yazılı uyarılar veya mesajlar

• paketlerde ve etiketlende ürünlerin emisyon değerleri


• Ceza maddesi

• Kabahatler Kanunu M. 38– Yasak yerde sigara içen 69 TL (kolluk kuvvetleri)– İşletme sahibine 560 – 5600 TL (Belediye, mülki amir)– Tütün şirketlerine 50 000 – 250 000 (TAPDK)– Radyo-TV: 1000-5000-10 000-100 000 (RTÜK)

Uygulamaların yararı oldu mu?

19 Mayıs Öncesi ve Sonrası Kapalı Ortamda Partikül Ölçümleri-1

mcg/m3

19 Mayıs Öncesi ve Sonrası Kapalı Ortamda Partikül Ölçümleri-2

Alış Veriş Merkezi

mcg/m3

İkram Sektöründe Kapanan ve Açılan İşletme Sayıları

(Ağustos 2008-Ekim 2009)

Ağustos-Ekim 2008

Ocak-Haziran 2009

Temmuz 2009

Ağustos-Ekim 2009

KAPANAN10720 19611 3168 4219

AÇILAN15733 40953 5335 7317

FARK+ 5013 + 21343 + 2167 + 3098

İkram Sektöründe İşletme Sayıları ve KDV Ödemeleri (Ocak-Ekim 2009)

İkram sektörü toplam işyeri

sayısı

Yemek sektörü

işyeri sayısı

Alkollü içki servisi

verilen işyeri sayısi

KDV miktarları

Ocak 929,000 368,000 25,150 835,320,692

Haziran 948,000 377,000 25,700 1078944006

Ekim 956,000 381,000 25,950 1055412088

Konu Denetim sayısı

Tutanak sayısı

Cezai işlem

Ceza miktarı Ceza uygulanan yer

2009 yılı 348 093 14 035 5730 1 151 000 TL 4191 kişi1539 işletme

2010 yılı (Ocak-Mart)

167 201 7032 9869 2 503 068 TL 6284 kişi3585 işletme

Denetim ekibi: 31 Mart 2010:---- 2857 ekip 7240 kişi

tütün kontrolünde ulusal strateji ve uygulamalar

Documents