turİzm sektÖrÜ - uİs · ması, kayıt dışı istihdamla mücadele edilmesi, sezonluk...

TURİZM SEKTÖRÜ

www.uis.gov.tr 165

TURİZM SEKTÖRÜ

www.uis.gov.tr166

1- MEVCUT DURUM

Son yıllarda en hızlı büyüme gösteren ekonomik faaliyetlerden biri olan turizm; kültür, gastronomi, macera, hüzün, av, sağlık turizmi, kongre ve alışveriş gibi çok sayıda alternatif türe ayrılmıştır.

Türkiye’de turizm, sektörün dışında gerçekleşen çeşitli olumsuz etkenlere, konjonktüre bağ-lı dalgalanmalara ve krizlere rağmen hızlı büyüme eğilimini sürdürmektedir. Bu konuda Türkiye’yi başarılı kılan faktörler; ülkenin tecrübesi, sektördeki hizmetlere ilişkin birikimi, eşsiz doğası, kültür çeşitliliği, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış tarihsel mirasa sahip olması, konuksever halkı, modern ve yeni konaklama tesisleri, ulaşım olanakları ve güçlü altyapısıdır.

Turizm sektörü, GSYH içerisinde yer alan sektörler arasında hızla gelişen ve büyüme ka-pasitesi yüksek olan sektörlerden biridir. Ülkeye döviz kazandıran ve ekonomiye katkı sağlayan özelliğiyle turizm, GSYH ve istihdam üzerinde etkili olmaktadır. Türkiye’de 1980 sonrası dönemde gelişme kaydeden sektör, özellikle kriz dönemlerinde cari açıkların kapa-tılmasında, işsizliğin azaltılmasında ve ödemeler bilançosunun dengelenmesinde önemli bir role sahip olmuştur.

Turizmin tarımdan inşaata, mobilyacılıktan teknik donanıma, reklamcılıktan teknolojiye kadar çok çeşitli mal ve hizmet üreten sektör ile alt sektörlere sağladığı talep düşünülürse, doğrudan veya dolaylı olarak toplam istihdama etkisi oldukça büyüktür. Turizm 50’den faz-la sektöre doğrudan katkı sağlamaktadır. TÜİK verilerine göre, 2014 yılında turizm sektörü, Türkiye’nin ödemeler dengesine 34 milyar 305 milyon 903 bin Dolar katkıda bulunmuştur. Yine 2014 yılındaki turizm geliri ihracat gelirinin % 21,8’ini karşılamış ve dış ticaret açığı-nın % 40,6’sını kapatmıştır. 2014 yılında turizm gelirinin GSYH içindeki payı % 4,3’tür.

Turizm sektöründe sunulan ürünün hizmet olması ve sektörün emek - yoğun özelliği, turiz-min işsizliğin giderilmesinde göz ardı edilemeyecek bir yere sahip olmasına sebep olmak-tadır. Turizm sektöründen elde edilen gelir, sektörün istihdamını doğrudan, diğer sektör-lerdeki istihdamı ise dolaylı olarak etkilemektedir. Bireylerin turizm sektöründe istihdam edilebilmeleri için gerekli donanıma sahip olması ülke turizminin ve ekonomisinin gelişimi açısından oldukça önemlidir.

Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) verilerine göre, 2015 yılında dünya çapında turizm ha-reketine katılan kişi sayısı tahmini olarak 1 milyar 184 milyona ulaşmış olup uluslararası turizm gelirlerinin miktarı 1 milyar 260 milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. Kıtalara göre incelendiğinde, en fazla turist varışı ve turizm geliri Avrupa kıtasında sağlanmıştır. 2015 yılında Avrupa kıtasını 608 milyon turist (toplam turist sayısının % 51’i) ziyaret etmiş, kıta-nın elde ettiği gelir 451 milyar Dolar (toplam turizm gelirlerinin % 36’sı) ulaşmıştır. Avrupa kıtasını sırasıyla 279 milyon turist varışı ve 418 milyar Dolar ile Asya ve Pasifik Bölgesi; 193 milyon turist varışı ve 304 milyar Dolar ile Amerika kıtası takip etmiştir. Orta Doğu Bölgesi 53 milyon turist varışı ve 54 milyar Dolar elde ederken, Afrika kıtası ise 53 milyon turist varışı ve 33 milyar Dolar turizm gelirine ulaşabilmiştir.

TURİZM SEKTÖRÜ

www.uis.gov.tr 167

TÜİK verilerine göre, 2015 yılında Türkiye’ye gelen turist sayısı 41 milyon 617 bin 531 kişi iken turizm geliri 31 milyon 464 bin 778 Dolar olarak gerçekleşmiştir. 2016’nın ilk üç çeyreğinde toplam turizm geliri 17 milyon 324 bin 711 Dolar; gelen turist sayısı ise 24 milyon 665 bin 899 kişidir. Türkiye, dünyada en çok turist ağırlayan destinasyonlar içerisinde altıncı sırada yer almaktadır. Türkiye’ye 1990’lı yıllarda 7 - 8 milyon/yıl turist gelmişken bu sayı 2000’li yıllarda ortalama 5-10 milyon artarak 2013 yılı itibarıyla yaklaşık 35 milyon kişiye çıkmıştır. Türkiye’ye gelen turist sayısı ile turizm gelirlerinde son on yıl içerisinde genel bir artış içinde olduğu görülmektedir. Ancak 2014 ile 2015 yıllarında yaşanan krizden ve terör olaylarından kaynaklı olmak üzere turizm gelirinde gerçekleşen düşüş göze çarpmaktadır. 2005 yılında Türkiye’ye gelen yabancı turistlerin kişi başına düşen harcama miktarı son on yılın en yüksek miktarı iken 2015 yılında bu rakamın % 8,7 oranında azaldığı görülmektedir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı 2015 yılı “Gelen Turistlerin Milliyetlere Göre Dağılımı Araştır-ması” verilerine göre, Türkiye’ye turist gönderen ilk üç ülke Almanya, Rusya ve İngiltere’dir. 2015 yılında Türkiye’yi ziyaret edenlerin % 32,4’ü bu ülkelerden gelmiştir. Gelen ziyaret-çilerin belli ülkelerde yoğunlaşması, sektörü bu ülkelerdeki gelişmelere karşı kırılgan hale getirmektedir. Nitekim 2015 yılında Rusya ekonomisindeki sıkıntılar nedeniyle Türkiye’ye gelen Rus turist sayısı % 18,5 azalmıştır. 2015 yılında Rusya ve İngiltere haricinde Türki-ye’ye turist gönderen ilk altı ülkeden gelen ziyaretçi sayısı artış kaydetmiştir. Son beş yıldır kademeli olarak artmakta olan Alman turist sayısı 2015 yılında % 6,3 artmıştır. Öte yandan son dönemde jeopolitik risklerdeki artışın 2016 yılında Almanya başta olmak üzere Avrupa ülkelerinden gelecek turist sayısı üzerinde baskı yaratmaya başladığı gözlenmektedir.

Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi’nin Türkiye için yaptığı hesaplamalarına göre, 2015 yı-lında turizm sektörünün GSYH’ya doğrudan katkısı % 5 düzeyindedir. Dolaylı ve uyarılmış tüketim etkileri de dahil edildiğinde bu oran % 12,9’a çıkmaktadır. Turizm sektöründe ça-lışanların toplam istihdam içindeki payı % 2,3 seviyesinde olup sektöre yatırımcı, devlet ve tedarikçi olarak mal ve hizmet sunanların çalışanları da dikkate alındığında, sektörün istih-dama toplam katkısı % 8,3’e yükselmektedir. Yıllar itibarıyla incelendiğinde, turizm gelirle-rinin dış ticaret açığını önemli ölçüde finanse ettiği görülmektedir. 2015 yılında dış ticaret açığının yaklaşık yarısı turizm gelirleriyle karşılanmıştır.

Emek - yoğun bir sektör olan turizm, çalışma hayatına ilk kez giren veya başka bir yerde iş bulamayan kişilerin istihdamı için önemli fırsatlar sunmaktadır. Bu nedenle turizm düşük becerili çalışanlara veya genel olarak az niteliğe sahip bireylere özellikle azınlıklara, göç-menlere, işsiz gençlere, uzun zamandır işsiz olanlara ve ailevi sorumluluklara sahip olan ve sadece yarı zamanlı çalışabilecek kadınlara istihdam imkânı sağlamada önemli rol oyna-maktadır.

Turizm sektörünün istihdama olan katkısı ülkelere, bölgelere ve farklı zaman dilimlerine göre değişmektedir. Turizmin istihdam üzerindeki etkisini belirleyen faktörler ülkelerin ekonomik yapıları, turizm yatırımları ve işgücü politikaları, ülkelerin turizm sektörlerinin özellikleri ve turizm işletmelerinin yapısı, turizm sektöründe istihdam edilen personelin beceri, verimlilik ve uygunluk seviyesi, turizm sektörü ve diğer sektörler arasında sosyal ve finansal hakların uyumluluğu, turizm işletmelerinin faaliyet süresi, düşük ve yoğun sezon dönemleri, turizm sektörünün imajı, istihdam alanı olarak cezbediciliği, dış kaynaklı siyasi, ekonomik ve sosyal faktörler ile turizm sektörünün tanıtımıdır.

www.uis.gov.tr168

Turizm sektörü giderek büyüyen bir sektör ve önemli bir istihdam kaynağıdır. ILO’ya göre, sektördeki toplam işlerin yaklaşık % 5,5’i konaklama sektörüyle bağlantılıdır. Otel ve resto-ranlardaki istihdam oranı, ekonominin genelindeki % 0,7’lik istihdam oranına kıyasla 2009 - 2013 yılları arasında OECD ülkelerinde % 1,4 oranında artış göstermiştir. Yine de bu sek-törün büyümeye devam etmesi ve daha yetenekli çalışanların belli başlı eğitimleri aldıktan sonra sektöre kazandırılması gerekmektedir.

İslam İşbirliği Örgütü’ne göre, örgüt üyesi 57 ülkede turizm sektöründeki toplam istihdam 2001 ile 2013 tarihleri arasında % 28 oranında artmış; turizm sektöründe çalışanların sayısı 11.2 milyon kişiden 14.3 milyon kişiye çıkmıştır.

ILO’ya göre turizm sektörü, dünyada genel ekonomik yapı içerisinde 2010 yılında 250 mil-yon 565 bin kişiye doğrudan ve dolaylı olarak istihdam sağlarken, sektörün toplam istih-dam içerisindeki payı % 8,6 olarak hesaplanmıştır. Turizmde doğrudan istihdam edilen kişi sayısı 96 milyon 130 bin 500 olup çalışanların toplam istihdam içerisindeki payı % 3,3’tür. ILO’nun yaptığı projeksiyonlara göre, turizm sektöründe doğrudan istihdamın 2021’de 120 milyon 427 bin kişiye ulaşacağı, toplam istihdam içindeki payının da % 3,6’ya yükseleceği tahmin edilmektedir. Turizm sektöründeki doğrudan istihdam ve genel ekonomi içerisindeki istihdam değerleri turizmin gelişmesi, turizm talebinde ve arzında meydana gelen artışlara bağlı olarak yükselmektedir.

ILO’ya göre, Türkiye’de 2010 yılında ekonominin tamamı içerisinde 1 milyon 833 bin 900 kişiye turizm sektöründe doğrudan ve dolaylı olarak istihdam sağlanırken, toplam istih-dam içerisinde sektörün payı % 8,1 olarak hesaplanmıştır. Bu rakam, bir önceki yıla göre % 3,4’lük bir artış anlamına gelmektedir. Turizmin doğrudan istihdam sağladığı kişi sayısı 477 bin 300 toplam istihdam içerisindeki payı (bir önceki yıla göre % 3,96 artışla) % 2,1 olarak gerçekleşmiştir.

Yeni gelişen destinasyonlar ve hedef pazarlarla bağlantılı olarak turizm sektöründe yaşa-nan değişimler (örneğin turizmde sosyal medya pazarlamasının artması gibi), turistlerin bağımsız seyahate katılım oranlarının artması, ekonomik dalgalanmalar, yeni tutundurma faaliyetlerinin ortaya çıkması, yeni teknolojilerin gelişmesi ve turistlerin giderek daha fazla çevreye duyarlı hale gelmesi işgücünün daha nitelikli, donanımlı ve özelleştirilmiş olmasını gerektirmektedir.

Turizm sektöründe sağlam istihdam verilerine ulaşabilmek, turizm sektörünün istihdam yapısının daha iyi anlaşılmasını ve hükümetlerin sektörü etkileyen doğru kararlar vermesi-ni sağlayacaktır. Turizm sektöründe istihdamın odak noktaları, giderek büyüyen küresel ve ulusal rekabet, pazar karmaşası ve müşteri talebindeki değişimler ile sektörün müşterilerle doğrudan bağlantılı olmasıdır. Bu durum turizm sektörüne daha fazla önem verilmesini, hatta sadece mal ve hizmetlere değil insan kaynaklarına da ayrıca dikkat edilmesini gerek-tirmektedir. Ancak turizmin istihdam yaratma potansiyeli uzun zamandır bilinse de turizm sektöründe istihdam, turizmin en az çalışılan alanlarından biridir. Sadece birkaç ülke tu-rizm sektöründe istihdamla bağlantılı konuların birçoğunun ölçülmesi ve analiz edilmesi konusunda istatistiki prosedürler ve çeşitlendirilebilen uygulamalar geliştirmiştir.

SGK’nın 2014 yılı verilerine göre, turizm sektöründe sigortalı olarak çalışanların sayısı

TURİZM SEKTÖRÜ

www.uis.gov.tr 169

890.014’tür. Turizmin ülke istihdamındaki payı % 6,7’dir. Akdeniz Turistik Otelciler ve İş-letmeciler Birliği (AKTOB) verilerine göre, turizm sektöründe istihdam 2013’de 1 milyon 298 bin kişi olarak gerçekleşmiştir. Bu bireylerin % 56’sı yiyecek içecek hizmetlerinde, % 30’u konaklama sektöründe, % 5,7’si seyahat acentelerinde, % 7’si eğlence ve dinlence hiz-metlerinde ve % 1,2’si de havayolu ulaştırmasında istihdam edilmektedir. TÜİK verilerine göre, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinde istihdam oranları son beş yıl içinde arta-rak devam etmiştir. 2015 yılında turizm sektöründe çalışan sayısı Türkiye’nin toplam istih-damının % 5,4’ünü kapsamaktadır. İŞKUR verilerine göre, 2016 yılı Mart ayı sonu itibarıyla tamamlanmış ve devam eden mesleki eğitim kurslarına 702 kişi, işbaşı eğitim programları-na ise 8 bin 616 kişi katılmıştır. 2014 ve 2015 yılında turizm sektöründe İŞKUR tarafından işe yerleştirilen toplam eleman sayısı 43 bin 361 kişidir.

Ön lisans ve lisans programlarında, sektörün orta ve uzun vadeli yatırım projeksiyonları-nın yaratacağı işgücü taleplerine koşut olarak yeni bölümler açılmasına yönelik uygulama-lar devam etmektedir. 2015 yılı sonunda yükseköğretimde turizmle ilgili 87 ön lisans ve 125 lisans programı varken Mayıs 2016’da meslek yüksek okullarında 3 farklı türde 91 adet turizmle ilgili ön lisans programı bulunmaktadır. Fakültelerde ise turizmle ilgili 11 farklı türde 131 lisans programı mevcuttur. Bölüm sayısının önümüzdeki dönemde artacağı ön-görülmektedir.

2023 Turizm Stratejisi kapsamında planlanan unsurların gerçekleşmesi için gerekli dona-nıma sahip nitelikli personelin yetiştirilmesi, kriz dönemlerinde personel ve işverenlerin etkilenmemesinin sağlanması, örgün ve yaygın eğitim programlarının etkinliğinin artırıl-ması, kayıt dışı istihdamla mücadele edilmesi, sezonluk çalışanların sezon dışında da istih-dam edilebilmeleri, gelişme potansiyeli olan bölgelerde sektörün istihdam yaratması, göç kapsamında gelen vatandaşların turizm sektörüne entegrasyonunun sağlanması, turizm sektöründe çalışmanın özendirici bir hal alması için turizm sektöründe çeşitli tedbirlerin alınması ve uygulaması ihtiyacı doğmuş; buna yönelik çalışmalar yapılmaya başlanmıştır.

G20 ülkelerinin Turizm Bakanları Eylül 2015’te Antalya’da bir araya gelmiş ve bu toplantıda turizmin ulusal/uluslararası düzeyde eşitsizlikleri en aza indirecek ve dâhili gelişimi destek-leyecek şekilde nasıl istihdam yaratacağı konusu görüşülmüştür. Turizmin dünya genelinde GSYH oranının % 10’unu, küresel ticaretin % 6’sını kapsadığı, 11 çalışandan 1’inin turizm sektöründe çalıştığı ve sektörün en dirençli ekonomik sektörlerden biri olduğu konularına vurgu yapılan toplantıda, Bakanlar özellikle kadınlar ve gençler için yeni iş kolları yaratmak amacıyla sektörün potansiyelini genişletmek üzerre ellerinden geleni yapacaklarını dile ge-tirmişlerdir. Bakanlar daha fazla sayıda ve daha iyi iş kolları oluşturmak adına birlikte bir deklarasyon imzalamışlardır.

UİS kapsamında hazırlanan tedbirler ve planlanan uygulamalar oldukça önemlidir. İŞKUR ile kurulan ortaklıklar aracılığıyla turizm sektöründe işgücünün daha nitelikli hale getirilmesi, eğitimlerin uygulamaya dönük olması, kayıt dışı istihdamın engellenmesi, turizm sektöründe istihdamın sezonluk değil her zaman devam ettirilmesi, kriz dönemlerinde sektöre yönelik alternatif planlar olması, istihdam çeşitliliği yaratılması yolunda atılan adımların, alınan kararların Türkiye ekonomisi ve kalkınması için olumlu sonuçlar doğurması beklenmektedir.

www.uis.gov.tr170

2. EYLEM PLANLARI GÜNCEL DURUMLARI

Politika No ve Adı:

1. Sektörde mevcut istihdam imkânları geliştirilecek ve çalışanların istihdam şartları iyileştirilecektir.

Tedbir No ve Adı:

1.1 Turizm sektörüne yönelik etkili istihdam teşvik mekanizmaları geliştirilecektir.

a) Sorumlu Kurum/Kuruluş: İŞKUR

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Meslek Kuruluşları, Sosyal Taraflar

c) Süre: 2018

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşun Çalışmaları ve Önerileri: İşsizlikle mücadele kapsamında istihdamın korunması ve artırılması amacıyla 180 Günlük Eylem Planı ile Kurumumuza ve Sosyal Güvenlik Kurumuna tevdi edilen yeni bir istihdam teşviki uygulamasının yılsonuna kadar bütün sektörlere uygulanmak üzere hayata geçirilmesi planlanmaktadır. Bu kapsamdaki çalışmalar devam etmektedir.

e) Kurul Kararı: Tedbirin aynı şekilde devam etmesine karar verilmiştir.

f) Tamamlanma Durumu: Devam ediyor.

Tedbir No ve Adı:

1.2 Sektörün cazibesini, turistik ürün ve pazar çeşitliliğini artırmak için tanıtım çalışmaları yürütülecektir.

a) Sorumlu Kurum/Kuruluş: Kültür ve Turizm Bakanlığı

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: RTÜK, TRT, Üniversiteler, Meslek Kuruluşları, Sosyal Taraflar

c) Süre: Sürekli

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşun Çalışmaları ve Önerileri:

6 İlde “Destinasyon Yönetimi Projesi”:

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ülkemiz turizmini geliştirmek için belirli bölge ve şe-hirlerde toplanmış olan turizm hareketlerini tüm ülke geneline ve 12 aya yaymak, turizmde yeni destinasyonlar oluşturmak amacıyla, 2017 yılında öncelikle “Eskişehir, Afyonkarahi-sar, Bilecik, Kütahya, Sakarya ve Bursa” illerini kapsayacak şekilde bir destinasyon bölgesi

TURİZM SEKTÖRÜ

www.uis.gov.tr 171

belirlenmiştir. Söz konusu 6 ilde başlatılan «Destinasyon Yönetimi Projesi” kapsamında;

09.07.2017-12.08.2017 tarihleri arasında Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Mü-dürlüğü, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Mü-dürlüğü ve Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü çalışanlarından oluşan bir ekiple yerinde inceleme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Proje çerçevesinde; il bütününde gerçekleştirilen gerek alan çalışmaları gerekse kurum, kuruluş ve STK görüşmeleri sonucunda bu illerde turizm endüstrisinin genel karakterinin, faaliyetlerin özgün bir şekilde koordine olmama-sından kaynaklı, turizm eylemini yapan kişi ve kurumların ortak amaç doğrultusunda hare-ket etmede sıkıntı yaşadıkları sonucuna varılmıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, kısa vadeli planlamalarda belirlenen 6 kentin halihazırda sahip olduğu üstün, evrensel, ayırt edici, özgün değerlerinin bilinirliğini sağlamak, gerek iç turizm gerekse dış turizmde hedef-lenecek olan pazarlar için destinasyonu akılda kalıcı cazibe merkezi haline getirmek amaç-lanmaktadır. Uzun vadeli planlamalarda ise, kamu-özel sektör birlikteliğine dayalı, ürün oluşturma ve yönetme-pazarlama konusunda doğru eylem planları ortaya koymasını sağla-yacak, “Destinasyon Yönetimi Modeli”nin oluşumunu kurgulamaktır. Henüz 6 ilde gerçek-leştirilen ve sürekliliği sağlanacak olan Destinasyon Yönetimi Projesi ilerleyen yıllarda yeni şehirlerin eklenmesiyle devam edecektir.

Ayrıca söz konusu projenin yanı sıra turizmin ülke geneline ve 12 aya yayılması için yurt içinde ve yurt dışında pek çok faaliyet yürütülmektedir. Teknolojik gelişmelerin, kültürel diplomasi ve halkla ilişkiler faaliyetlerinin turizme ve turist tercihlerine etkisinin farkın-dalığıyla hareket eden Kültür ve Turizm Bakanlığı; 40 ülkede bulunan 46 Kültür ve Ta-nıtma Müşavirliği aracılığıyla global düzeyde reklam ve imaj çalışmalarından yabancı kanaat önderlerinin ağırlanmasına, uluslararası turizm fuarlarına katılımdan halkla ilişkiler faaliyetlerine, sektör kuruluşlarıyla işbirliğinden desteklemeye, tanıtıcı yayınlardan görsel arşiv çalışmalarına kadar çok çeşitli faaliyetler gerçekleştirmektedir.

e) Kurul Kararı: Tedbir süresinin sürekli olmasına karar verilmiştir.


Tedbir No ve Adı:

1.3 Turizm çalışanları için personel meslek yasası ve ilgili yönetmelikleri hazırlanacaktır.


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: MYK, TOBB, Meslek Kuruluşları, Sosyal Taraflar, Sivil Toplum Kuruluşları

c) Süre: 2018

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşun Çalışmaları ve Önerileri: Söz konusu tedbirin uygulama açısından çok aktörlü bir tedbir olması nedeniyle Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sorumlu-luğundan çıkarılması önerilmektedir.

www.uis.gov.tr172

e) Kurul Kararı: Tedbir süresinin uzatılması ve tedbire ilişkin yapılacak çalışmanın yön-teminin belirlenmesi için ilgili taraflardan oluşan bir alt çalışma grubu oluşturulması ve toplantı yapılmasına karar verilmiştir.


Tedbir No ve Adı:

1.4 Hedef pazarlardaki gelişmeler dikkate alınarak sektöre özgü kriz yönetimi modeli oluşturulacaktır.


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Kalkınma Bakanlığı, Kalkınma Ajansları, Başba-kanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı, Meslek Kuruluşları, Sosyal Taraflar

c) Süre: 2018

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşun Çalışmaları ve Önerileri: Turizm; ulusal, bölgesel ve kü-resel kriz ve tehditlerden yoğun olarak etkilenen bir sektör olup, Türkiye bunun en olum-suz sonuçlarından birine 2016 yılında maruz kalmış ve turist sayısı ve gelirlerinde büyük düşüşler yaşamıştır. Her ne kadar 2017 yılı ilk on aylık dönemi itibariyle sektörde ciddi artışlar yaşanmakta olsa da, maruz kalınan kriz ve tehditlere yönelik hızlı hareket kabiliyeti olan bir yönetim modeli oluşturulması elzemdir. Bu kapsamda; 1-3.11.2017 tarihlerinde düzenlenen 3 üncü Turizm Şurası kapsamında oluşturulan komisyonlardan biri “Turizm Politikaları Komisyonu” olup, söz konusu komisyon tarafından alınan önemli kararlardan biri “Turizmde Risk Yönetiminin Oluşturulması” dır.

Kararın içeriği: “ Doğrudan turizmi ilgilendiren tehditler ve olağan dışı durumlardan ül-kemiz turizminin asgari düzeyde etkilenmesi, bu durumlar karşısında kamuoyuna aydın-latıcı bilgi verilmesi ve medyada yaratılmak istenen olumsuz algının önlenmesi için kamu ve özel sektör üst düzey yetkililerinden oluşan, manevra kabiliyeti yüksek bir risk yönetim birimi oluşturulmalıdır. Bu çerçevede, Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinasyonunda oluş-turulacak söz konusu yapı tarafından riskler önceden tespit edilerek, etki ve olasılıklarının azaltılmasına yönelik eylem planları hazırlanmalıdır. Olası bir kriz durumunda seri hare-ket edilebilmesi için bölgesel/yerel bazda da karar mekanizmalarının oluşturulması önem arz etmektedir. Ayrıca, Dışişleri Bakanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı aracılığıyla yoğun bir diplomasi kampanyası sürdürülerek, ülkemize yönelik seyahat uyarılarının zamanlıca kaldırılmasının ya da yumuşatılmasının sağlanması için devam eden çabaların arttırılması faydalı olacaktır” şeklindedir.

3 üncü Turizm Şurası kararlarının hayata geçirilmesine yönelik eylem planı hazırlanarak belli peridotlarla izlenecektir.



TURİZM SEKTÖRÜ

www.uis.gov.tr 173


2. Sektördeki işgücü niteliği geliştirilecektir.

Tedbir No ve Adı:

2.1 Sektörün istihdam ihtiyacı doğrultusunda meslek liselerinin kontenjan ve sayılarının tespit edilmesi yönünde düzenleme yapılacaktır.

a) Sorumlu Kurum/Kuruluş: MEB

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: İŞKUR, Meslek Kuruluşları, Sosyal Taraflar

c) Süre: 2018

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşun Çalışmaları ve Önerileri: “Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri bünyesindeki Anadolu Teknik/Anadolu Meslek Programlarında Alana Geçiş, Tercih ve Yerleştirme e-Kılavuzunda” yer alan esaslar çerçevesinde aktif olan meslek alanlarına kontenjan giriş işlemleri okul müdürlükleri ile ilçe/il millî eğitim müdürlüklerince gerçekleştirilmekte ve e-okul sisteminde yayımlanarak iş ve işlemleri tamamlanmaktadır.

Mesleki ve teknik eğitim okul/ kurumlarında uygulanan çerçeve öğretim programlarına yönelik olarak her ilde alan/dal açma ve kapatma işlemleri sektörün de içinde yer aldığı İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurul Kararları doğrultusunda yapılmaktadır.



Tedbir No ve Adı:

2.2 Sektörün istihdam ihtiyacı doğrultusunda yükseköğretim kurumlarındaki turizm programlarının kontenjan ve sayılarının tespit edilmesine yönelik düzenleme yapılacaktır.

a) Sorumlu Kurum/Kuruluş: YÖK

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: İŞKUR, Meslek Kuruluşları, Sosyal Taraflar

c) Süre: 2019

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşun Çalışmaları ve Önerileri: 2017 yılı ÖSYS sonuçlarına göre turizm programları ile ilgili durum tespitine yönelik çalışmalar yürütülmektedir.

e) Kurul Kararı: Tedbir süresinin 2019 olarak değiştirilmesine karar verilmiştir.


www.uis.gov.tr174

Tedbir No ve Adı:

2.3 Turizm sektörü için gerekli olan ulusal meslek standartları ve yeterliliklerin hazırlanması ve güncellenmesine yönelik çalışmalar ile sınav ve belgelendirme faaliyetleri sürdürülecektir.

a) Sorumlu Kurum/Kuruluş: MYK

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Üniversiteler, Meslek Kuruluşları, Sosyal Taraflar, Sivil Toplum Kuruluşları

c) Süre: Sürekli

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşun Çalışmaları ve Önerileri: Turizm sektöründe bugüne kadar toplam 33 adet Ulusal Meslek Standardı ile 24 adet Ulusal Yeterlilik hazırlanmıştır. Rapor döneminde, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) tarafından hazırlanan “Aşçı (Seviye 4)” Ulusal Yeterliliği, sektördeki ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri ve talepleri doğrultusunda Haziran ayında revize edilmiştir. Güncellenen ulusal yeterlilik, 19.09.2017 tarihinde gerçekleştirilen MYK Turizm, Konaklama, Yiyecek-İçecek Hizmetleri Sektör Komitesi tarafından incelenmiş ve MYK Yönetim Kurulunun 10.10.2017 Tarih ve 2017/84 sayılı Kararı ile yürürlüğe girmiştir.

Turizm sektöründe 22 meslekte sınav ve belgelendirme yapılmaktadır. 3 tanesi rapor döneminde olmak üzere toplam 8 yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşu tarafından Turizm sektöründe sınav ve belgelendirme yapılmaktadır. Bu yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşlarının yaptıkları sınavlar neticesinde Turizm sektöründe rapor döneminde 249 kişi olmak üzere toplamda 1.126 kişi MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi almaya hak kazanmıştır.

UYEP-II Doğrudan hibe programı kapsamında 607 kişiye toplamda 235.565 TL sınav ücreti geri ödeme yapılmıştır.



Tedbir No ve Adı:

2.4 Turizm sektöründe çalışan kişilere sezon dışında kalan zamanlarda yapılabilecek işlere yönelik bilinçlendirme ve yönlendirme çalışmaları yapılacaktır.


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Meslek Kuruluşları, Sosyal Taraflar, Sivil Toplum Kuruluşları

c) Süre: Sürekli

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşun Çalışmaları ve Önerileri: Bu eylem maddesinin hedef kitlesinin özel olarak İŞKUR’da kaydının tutulması ve raporlanması mümkün olmamasına rağmen iş ve meslek danışmanları aracılığı ile diğer iş arayanlara ve çalışanlara yönelik sunulan danışmanlık hizmetleri bu durumdaki kişiler içinde verilecektir.



TURİZM SEKTÖRÜ

www.uis.gov.tr 175

Tedbir No ve Adı:

2.5 Sektöre yönelik verilen işgücü yetiştirme kursları geliştirilerek sayısı artırılacaktır.


b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Meslek Kuruluşları, Sosyal Taraflar, Sivil Toplum Kuruluşları

c) Süre: 2019

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşun Çalışmaları ve Önerileri: 2017 Ocak-Ekim döneminde konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri sektöründeki mesleki eğitim kurslarına 357 kişi ve işbaşı eğitim programlarına 31.283 kişi olmak üzere toplam 31.640 kişi katılım sağlamıştır.




3. Kayıt dışı istihdam ve yabancı kaçak işçilik engellenecektir.

Tedbir No ve Adı:

3.1 Sektörde kayıt dışı istihdamın ve ücretlerin eksik bildiriminin engellenmesi için yapılan çalışmaların etkinleştirilmesi sağlanacaktır.

a) Sorumlu Kurum/Kuruluş: SGK

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: ÇSGB, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Meslek Kuruluşları, Sosyal Taraflar

c) Süre: Sürekli

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşun Çalışmaları ve Önerileri: Yapılan analiz çalışmaları neti-cesinde prime esas kazanç seviyesi % 30 ve daha fazla düşen sigortalıların kısa mesaj (SMS) gönderilerek bilgilendirilmesine yönelik çalışma yapılması.

Sektördeki işverenlere yönelik olarak yapılacak analize göre, çalıştırdığı sigortalıların prime esas kazancı nisbi olarak düşük olduğu tespit edilenlere yönelik rehberlik, bilgilendirme ve denetim faaliyeti yapılacaktır.



www.uis.gov.tr176

Tedbir No ve Adı:

3.2 Denetimlerin etkinliği, yabancı kaçak işçi çalıştırılması önlenecek biçimde arttırılacaktır.

a) Sorumlu Kurum/Kuruluş: ÇSGB

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: ÇSGB, Kültür ve Turizm Bakanlığı, SGK, İçişleri Bakanlığı

c) Süre: Sürekli

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşun Çalışmaları ve Önerileri: ÇSGB tarfından program dışı inceleme teftişleri kapsamında; konu ile ilgili gelen ihbar veya şikayetlerden teftiş hizmetiyle bağdaşır nitelikte olanlar teftiş programına alınmaktadır. 2017 yılında yürütülen tüm teftişlerde 172 işyerinde 2.553 yabancı uyruklu işçi çalıştırıldığı, çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştıran 33 işyeri için 1.216.264 TL, çalışma izni olmaksızın bağımlı çalışan 84 yabancıya 200.122 TL, çalışma izni olmaksızın bağımsız çalışan 83 yabancıya ise 221.003 TL idari para cezası uygulanması istenilmiştir.

6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’nun 23’üncü maddesi gereği Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına da yabancıların ve işverenlerin bu Kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirip getirmediklerini denetleme yetkisi verildiğinden “3.2 Denetimlerin etkinliği, yabancı kaçak işçi çalıştırılması önlenecek biçimde arttırılacaktır.” tedbir maddesi ile ilgili olarak sorumlu kurum arasına SGK’nın da eklenmesi gerekmektedir.

e) Kurul Kararı: İşbirliği yapılacak kurumlar arasına İçişleri Bakanlığı’nın alınmasına karar verilmiştir.


KOORDİNASYON KURULU

GENEL KOORDİNATÖR Nurcan ÖNDER (Genel Müdür)

İDARİ KOORDİNATÖRLERŞeref KAZANCI (Genel Müdür Yardımcısı)

İbrahim DEMİRCAN(Daire Başkanı)

KOORDİNATÖRLER

Turan TÜRK (Çalışma Uzmanı)

Yeşim ERGÜN (Çalışma Uzmanı)

Hande GÜNERİ (Çalışma Uzmanı)

Pınar YILMAZ (Çalışma Uzmanı)

YÜRÜTME KURULU

TEMEL POLİTİKA EKSENLERİ

Eğitim – İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi




İşgücü Piyasasında Güvence ve Esnekliğin SağlanmasıPınar YILMAZ (Çalışma Uzmanı)

Fulya İNCİ DOĞAN (Çalışma Uzmanı)

Özel Politika Gerektiren Grupların İstihdamının ArtırılmasıCeylan ÇİFÇİ (Çalışma Uzmanı)

Tuba ÖCAL (Çalışma Uzmanı)

İstihdam – Sosyal Koruma İlişkisinin GüçlendirilmesiElif BOR (Çalışma Uzmanı)

Özlem ÖZMEN (Çalışma Uzmanı)

SEKTÖR STRATEJİLERİ

Bilişim SektörüTuba ÖCAL (Çalışma Uzmanı)

Ceylan ÇİFÇİ (Çalışma Uzmanı)

Finans SektörüPınar YILMAZ (Çalışma Uzmanı)

Özlem ÖZMEN (Çalışma Uzmanı)

İnşaat SektörüHande GÜNERİ (Çalışma Uzmanı)


Sağlık SektörüTuran TÜRK (Çalışma Uzmanı)


Tarım SektörüÖzlem ÖZMEN (Çalışma Uzmanı)

Elif BOR (Çalışma Uzmanı)

Tekstil ve Hazır Giyim SektörüPınar YILMAZ (Çalışma Uzmanı)


Turizm SektörüCeylan ÇİFÇİ (Çalışma Uzmanı)

Tuba ÖCAL (Çalışma Uzmanı)

turİzm sektÖrÜ - uİs · ması, kayıt dışı istihdamla mücadele edilmesi, sezonluk...

Documents