tvet manual kmher

មគគទទសកទ១៖ ទស នទន នងករបេងកើតករសក មវសយ នងបឋម

មគគេទទសកវធ រសតជនយដលករអនវតតវធ រសតែផអកេលើសមតថភពកនងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ 1ឧបតថមភករេបះពមពេ យ APEFE

ទស នទន នងករបេងកើតករសក មវសយនងបឋម

មគគេទសកវធ រសតជនយដលករអនវតតវធ រសតែផអកេលើសមតថភពកនងែផនកបណត ះប ត លវជជ ជវៈ

មគគេទសក ១


ឯក រេនះជែផនកមយៃនមគគេទទសកវធ រសតទង៦កបលសរមបជជនយកនងករ កឱយ អនវតតវធ រសត ែផអកេលើសមតថភព (APC)

េនកនងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

មគគេទទសកទ១ ៖ ទស នទន នងករបេងកើតករសក មវសយ នងបឋមមគគេទទសកទ២ ៖ ទស នទន នងករបេងកើតសតង សមតថភពមខរបរមគគេទទសកទ៣ ៖ ទស នទន នងករបេងកើតសតង បណដ ះប ដ លមគគេទទសកទ៤ ៖ ទស នទន នងករបេងកើតមគគេទទសកគរេកសលយមគគេទទសកទ៥ ៖ ទស នទន នងករបេងកើតសតង យតៃមលមគគេទទសកទ៦ ៖ ទស នទន នងករបេងកើតមគគេទទសកេរៀបចែផនកគរេកសលយ នងសមភ រ

ISBN: 978-92-9028-315-7ន ៃដេនះមយចែណកធ ចសេរមចបន រសយេ យ ជញ បណណ ែដលផដលេ យរកសង

អបរ កម នត នងក េកបច។

មគគេទទសកវធ រសតជនយដលករអនវតតវធ រសតែផអកេលើសមតថភពកនងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ 2


រកមផលតកមម

ែផនកទស នទន សរមប មបរបទ នងនពនធែសរហ កេត (Serge Côté)

ែផនកេផទ ងផទ តអកខ វរទធ ហ រឡត ក េញ (Charlotte Gagné)

ែផនក នេឡើងវញ េរៀបចទពរ នងេបះពមពេរកមករទទលខសរតវៃនរកសងអបរ កម នត នងក េកបច

ែផនករកហវក នង រចនរបភព មកពយទរេដសហងឌហ ញ (Deschamps Design)



កថមខ

មរយៈ ន ៃដេនះ អងគករអនតរជតៃនរបេទសនយយភ ប ង(OIF) បញជ កអពករយកចតតទក ករបសខលនចេពះករបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ។ ចប ងពសននបតៃនរបេទសនយយភ ប ងសដពករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈនងបេចចកេទស េនរកងបមក នឆន ១៩៩៨ រដឋនងរ ឋ ភបលសមជកបនរបគលសទធឱយអងគករOIF ពរងងកែណទរមងែដលកពងដេណើ រករកនងវសយបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ។ ចបពេពលេនះមក អងគករេនះបនេធវើករយងសកមម េដើមបឱយរបេទសជសមជកពរងកនេយបយបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ ែដលេឆលើយតបនងតរមវកររបសវសយេសដឋកចចនវកមល ងពលកមមរបកបេ យគណភព។

េន មរបេទសនយយភ ប ងជេរចើន កែណទរមងសេ ពរងងឬ ដ រេឡើងវញនវរបពនធរគបរគងករបណដ ះប ដ លែដលកពងែតដេណើ រករ។ លកែណទរមងសទធែតពងែផអកេលើែផនកគរេកសលយ នងករេរៀបចសមតថភពែដលរតវេធវើសមហរណកមមេទកនងជវតករងរ នងែដលចបចសរមបរបកបមខរបរ។ េពលគវធ រសតែផអកេលើសមតថភព។

េដើមបជរញកែណទរមងទងេនះ មគគេទទសកសរមបអនវតតវធ រសតែផអកេលើសមតថភពទងរបមយកបលេនះ បនមកពបទពេ ធនរបសអនក ជពខងករបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈែដលធល បបនអនវតតករបណដ ះប ដ ល មវធ រសតែផអកេលើសមតថភព (APC) េន មរបេទសរបសពកេគ រមមនរបេទសេនភគខងតបង(កេមរ ន មល ទយេណស) នងេនភគខងេជើង(ែបលហ ក ក /េកបច ប ងជេដើម)។ មគគេទទសកទងេនះេលើកេឡើងអពទដឋភពទងអសៃនវធ រសតែផអកេលើសមតថភពកនងករសក េរៀបចែផនករ េ យចបេផដើមពករេរៀបចសតង សមតថភពមខរបរ សតង បណដ ះប ដ លនងសតង យតៃមល រហតដលករេរៀបចែផនកគរេកសលយ នងសមភ រឧបេទស។មគគេទទសកទងេនះ មនរតមែតជត ងឱយឧបករណយងសខន សរមបអនកសេរមចចតតនងអនកទទលខសរតវែផនកបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈបេ ណ ះេទ ែថមទងជតក ងមយបញជ កពភពជនញរបសអងគករអនតរជតៃនរបេទសនយយភ ប ង កនងវសយបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈដសមបរែបប នងរបកបេ យរបសទធភពផងែដរ។

សងកឡ អរ វហកនយកែផនកអបរនងបណដ ះប ដ ល



េសចកដែថលងអណរគណ

អងគករអនតរជតៃនរបេទសនយយភ ប ង(OIF) សមែថលងអណរគណចេពះ ជញ ធរៃនរ ឋ ភបលកេមរ ន សហគមននយយភ ប ងរបេទសែបលហ ក របេទសប ង មលេកបច នង ជញ ធររបេទសទយេណស ែដលបនយលរពមឱយជនញកររបសពកេគ ចលរមកនងករងររបសគណៈកមម ធករបេចចកេទស។

សមអរគណជពេសសចេពះសមជករកមករងរទងអស ែដលបនច យេពលេវ កនងករែកលមអនងកនងករសរមលឯក រទងេនះេទ មបរបទរបេទសកពងអភវឌ ននន។

សមសភពរកមករងរេនះ រមមន ៖

ខងកេមរ ន េ កហវលព ងត កម (Philippe Ngathe Kom)េ កេឡអង ណង (M. Léon Anong)

ខងមល េ កអហកប យ (Ogobassa Saye)េ កវ យហវ វ (Woyo Fofana)

ខងទយេណស េ កមងេសស េសេគៀ (Moncef Chekir)េ កេណជប េតលមឌ (Nejib Telmoudi)

ខងសហគមននយយភ ប ងេនែបលហ ក

អនករស ហ ែអល បងហវង (Joëlle Bonfond)េ កឌេឌយ ឡទក (Didier Leturcq)

ខងប ង េ ករស ន-មរបស (Anne-Marie Bazzo)ខងេកបច អនករស ហគ- ន លែបរ (Guy-Ann Albert)

េ កដនស រ េយ (Denis Royer)

អងគករOIF សមែថលងអណរគណចេពះរកសងអបរេកបច ែដលអនញញ តឱយេរបើរបសឯក របេចចកេទសទងអសទកទងនងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ សរមបផលតមគគេទទសកទងេនះេឡើង។

េយើងកសមែថលងអណរគណផងែដរ ចេពះបគគលរគបរបែដលបនចលរមសហករកនងករផលតន ៃដទងេនះេឡើង នងជពេសសេ ករស នកល ហ ងដង (Nicole Gendron) េ ករស

រហវងសន វរ (Francyne Lavoie) នងេ ក អងេរដ បលងេស (André Blanchet) េ ក កលហវលយរតល (Carl Filiatreault ) នងេ ក ែហវរណង បលងត (Fernand Laplante) កនងករសេរមចចងេរកយេលើខលម រមគគេទទសកវធ រសតមយចនន។



េសចកដែថលងអណរគណ

របសរកសងករងរ នងបណត ះប ត លវជជ ជវៈៃនរពះ ជ ចរកកមពជ

េរកមករដកនរបសឯកឧតតមបណឌ ត េពជ េ ភន រដឋេលខធករ មគគេទសកវធ រសតែផអកេលើសមតថភព (APC) ទង០៦កបលេនះ គជសមទធផលមយកនងចេ មសមទធផលននែដល េកើតពគេរមងសហរបតបតតករពហភគ េលើករអភវឌ នវសយបណត ះប ត លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ រ ងរបេទសនយយភ ប ងេន ស េគនយ (កមពជ េវៀត ម វ ) េរកមជនយែផនកបេចចកេទស នងហរញញវតថ របសសមគមេលើកកពសករអបរ នងករបណត ះប ត លេនេរករបេទស (APEFE) ៃនរបេទសែបលហ ក នងអងគករអនតរជតៃនរបេទសនយយភប ង (OIF) រពមទងៃដគដៃទេទៀតផងែដរ។

រកសងករងរ នងបណត ះប ត លវជជ ជវៈៃនរពះ ជ ចរកកមពជ សមែថលងអណរគណយងរជលេរជបផតដលសមគម APEFE នងអងគករ OIF ែដលជយបណត ះប ត លធនធនមនស ទងេនកនងនងេរករបេទស ជពេសសែដលបនបកែរប នងឧបតថមភកនងករេបះពមពផ ពវផ យមគគេទសក (APC) េនះជភ ែខមរ េដើមបេរបើរបសជឧបករណកនងករអភវឌ នវសយបណត ះប ត លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈេនកមពជ។

សមអរគណផងែដរដលរកមករងរែករសរមលខលម របេចចកេទស នងអកខ វរទធែដលមនសមសភពដចខងេរកម ៖

– ឯកឧតតម បក បន អនរដឋេលខធករ– ឯកឧតតម េ ហម អគគនយកអ.ប.ប.វ– េ ក យត ចន រដឋ របធនេលខធករ ឋ នអ.ប.ប.វ– េ ក ឆ េខមរនធ វទយ ថ នជតបណត ះប ត លបេចចកេទស– េ ក ទន េ ភន　 វទយ ថ នជតបណត ះប ត លបេចចកេទស– កញញ ដង ចនធ វទយ ថ នជតបណត ះប ត លបេចចកេទស– េ ក បន ង នយក ឋ នសតង– េ ក មក ទ វទយ ថ នបេចចកេទសឧស ហកមម– េ ក រស ភរន វទយ ថ នជតពហបេចចកេទសកមពជ

េដើមបឱយមគគេទសក (APC) េនះកនែតសរករតែថមេទៀត សមេ កអនក នទងអសេម តផតលេយបលរះគន ថ បនមកកនេលខធករ ឋ ន ៃនអគគនយក ឋ នអបរ បណត ះប ត លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ ឬ មរយៈ [email protected] េដើមបេធវើករែករតរមវសរមបករេបះពមពេលើកេរកយេទៀត។



ងមតក១ េសចកដេផដើម..........................................................................................................................12

១.១ វធ រសតែផអកេលើសមតថភព ....................................................................................14

១.២ ករ ថ បនេទវ.............................................................................................................17

២- ករបងហ ញអពមគគេទទសកវធ រសតសតពទស នទន នងករបេងកើតករសក មវសយ នងបឋម.......................................................................................................................21

៣ ទស នទន នងឧបករណេរៀបចែផនករ........................................................................26

៣.២ តរមវករពតមនៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ......................................................29

៣.២.១ េគលគនតៃនែផនកបណដ ះប ដ ល នងវធ រសត មវសយ............................30

.............................................................................................................................................35

៣.៣ ករសក េរៀបចែផនករ...........................................................................................35

៣.៣.១ ករសក មវសយ.............................................................................................36

៣.៣.២ ករសក បឋម......................................................................................................37

៤. ករសក េរៀបចែផនករ ៖ ទនននយ នងរបភពពតមន...................................................38

៤.១ ទនននយ........................................................................................................................38

៤.២ របភពសខនៗៃនពតមន.........................................................................................39

៤.២.១ នមវលលវជជ ជវៈ.......................................................................................................40

៤.២.៣ ពតមនសដពទផ រករងរ....................................................................................43

៤.៣ ដេ ះរ យេលើកងវះពតមន..............................................................................45

៥. ករេរៀបចករសក មវសយ..........................................................................................49

៥.១ រកមផលតករសក មវសយ................................................................................49

៥.២ ដ កកលៃនករេរៀបចករសក មវសយ......................................................49

៥.៣. ខលម រៃនករសក មវសយ...............................................................................54

៥.៣.១. ងមតក.........................................................................................................54

៥.៣.២ ខលម រព ដ រ........................................................................................................56

៥.៤. ករផដលសពលភពដលករសក មវសយ ........................................................66

៦ ករេរៀបចករសក បឋម....................................................................................................69



ឧបសមពនធ១..............................................................................................................................76

ឧបសមពនធ២..........................................................................................................................77

ឧបសមពនធ៣.........................................................................................................................78

ឧបសមពនធ៤..........................................................................................................................80

ឧបសមពនធ៥..........................................................................................................................82

ឧបសមពនធ៦..........................................................................................................................83

ងពនយលពកយ..................................................................................................................84

ឯក រេយង..........................................................................................................................86

ន ៃដមន ជញ បណណ.........................................................................................................86

ឯក រេយងទេទ............................................................................................................88

ឯក រេយងព ងែទរែណត..........................................................................................93



បញជ ងអតថបទ

ងទ១៖ វធ រសតែផអកេលើសមតថភពននែដលរតវសរមប មករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ 14

ងទ២៖ មល ឋ នរគះៃនកែណទរមង 25ងទ៣៖ កររគបរគង នង ករភនរចឡេ យ រពតមន 49ងទ៤៖ ករសរមបរ ងករបណដ ះប ដ ល នង ករងរ 69ងទ៥៖ កររតតពនតយ មែផនក 72ងទ៦៖ យវជនេបះបងករសក នង ករងរ 75ងទ៧៖ ករគតគរអពតរមវករៃនវសយេរកផលវករ 79

អតថនយនមតតសញញ


េបះ បង ករ សកេរក របពនធ


បពវកថ

ករ យតៃមលខងេរកេលើកមមវធ«ជនយនេយបយជតបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ» របសអងគករអនតរជតៃនរបេទសនយយភ ប ង (OIF)1 បនែសដងឲយេឃើញយងចបសថ ចបចរតវមនរកបខណឌ ទស នទនមយេដើមបសរមលដលករែកែរបយនតករ ថ បនករបណដ ះប ដ ល ែដលអនញញ តឲយេគទញេចញជទស នៈរម នងភ នយយដចគន ។ ករយតៃមលេនះបនេធវើឲយេលចេចញេឡើងផងែដរ នវ រៈសខនៃនឧបករណជរញសកមមភព នង

ឧបករណអនត គមនែដលរតវ ថ បនេឡើង នងសរមបេទនង ថ នភពៃនរបេទស ែដលចបេផដើមជរញកែណទរមងរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈរបសខលន។

េសៀវេភេរកមចណងេជើងថ ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ 2

(េ មយងេទៀតថ េសៀវេភសដពករ ថ បន) បនចលរមចែណកយងទលទ យកនងករេឆលើយតបនងតរមវករអសទងេនះ។ ករ យតៃមលខងេរកចតទកសមទធផលេនះជែផនកមយៃនកមល ងរបសកមមវធ នងបនេលើកេឡើងថ «ឥឡវេនះ េសៀវេភសដពករ ថ បនរតវបនេរបើជសតង រមសរមបករផល សបដរគនតនងសរមបករងរេផ ងៗ ែដលេធវើេឡើងកនងរកបខណឌ ៃនភពជៃដគរ ងរដឋនងរដឋ ែដលចងភជ បគន ជរចនសមពនធនងរបមនតផទ លៃនករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ»។ េគបនេលើកេឡើងែដរថ «កបនខន តៃនវធ រសតកណតេនកនងេសៀវេភសដពករ ថ បនរតវបនេរបើជមល ឋ នរគះេន មរបេទសជេរចើន សរមបជរគះកនងករែកលមអរបពនធបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ របសពកេគ»។

ដបងេឡើយ េគបេងកើត េឡើងេដើមបេធវើឲយមននងជយសរមលដលករផល សបដរេយបលរ ងត ងរបេទសនយយភ ប ង បែនតអនកខលះអះ ងថេសៀវេភទងេនះពបកនងយកមកអនវតត ម ស។េនះជេហតនឲយអនកទទលខសរតវមយចននេលើកេឡើងកនងេពល យតៃមលថ «េគគរែតេធវើឱយេសៀវេភសដពករ ថ បនេនះមនលកខណៈ មញញ េដើមបឲយេគយលកនែតចបស នងេធវើឲយរសបនងកនែតរបេសើរេទ មបតបទៃនកមមវធបណដ ះប ដ ល។ (...)» មនសមយចននធកបនគសបញជ កផងែដរអព «ភពចបចកនងករែកសរមលេឡើងវញនវឧបករណែដលបងហ ញកនងេសៀវេភទងេនះ េដើមបសរមបឲយបនកនែតរបេសើរេទ ម ថ នភពរបេទសកពងអភវឌ នងេឆលើយតបបនកនែតលអចេពះទដឋភពពេសសេ យែឡក»។

េនះជេហតនឲយអនកេរៀបចករ យតៃមលេសនើ េឡើងថ៖ «ករងរផ ពវផ យេសៀវេភសដពករ ថ បនគសថតកនងរកបខណឌ ៃនកចចរពមេរព ងពេសសចេពះតបនទង យ ែដលយកេសៀវេភទងេនះជ ទភព» េហើយថ៖ «េគរតវែតេរៀបចឱយមនមគគេទទសកសដពករបេងកើត

1 អងគករអនតរជតៃនរបេទសនយយភ ប ង ករ យតៃមលខងេរកេលើ «កមមវធជនយដលនេយបយជតសដពករបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ» ៖ របយករណសេយគ ឯក រេយងេលខ ៤៤ នងឯក រេយង

ងែទរែណត។2 េកបច រកសងអបរ ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ ២០០២ ឯក រគនថនេទទសេលខ៤។



យទធ រសតសរមប កឲយអនវតត កែណទរមងរបពនធបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ នងសដពករេគៀងគរៃដគបេចចកេទសនងហរញញវតថ េដើមបជយដលកមមវធកែណទរមង»។

មប ដ របេទសនយយភ ប ងជេរចើន កែណទរមងកពងែតដេណើ រករជពេសសកនងទសេ ពរងង ឬែកលមអរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ ចណចរមៃនកែណទរមងទងអសេនះគ ពងែផអកេលើវធ រសតែផអកេលើសមតថភព។ ករ កដេណើ រករវធ រសតេនះតរមវឲយេគែកសរមល សរមប នងពរងកបែនថមលទធផលមយចនន េដើមបគរទករងរេរៀបចករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈរបសខលន។

េដើមបបនតករងរ ថ បន នងពរងកឧបករណសរមបជយសរមលដលករអនវតតវធ រសតែផអកេលើសមតថភព េន មប ដ របេទសែដលមនសវទទលបនធនធនខងេរក គជ េរឿងរតមរតវែដលេគរតវករបេងកើតឬសរមបមគគេទទសកវធ រសតេផ ងៗ កនងេគលបណងបេពញបែនថមនវពតមនកនងឯក រ «ករ ថ បនគរេកសលយៃនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជ វៈនងធនករផ ពវផ យ នវដេណើ រកររបស រពមទងផដលនវឧបករណជមល ឋ នែដល ចេរបើរបសេន មរបេទសែដលមនគមល តពគន ខងករមតជនញ នងធនធនទេនរ។ ឯក រទងេនះជឧបករណករងរ ឧបករណសតង េគល នងមនទសេ ជយសរមលករងរផលតឧបករណរសេដៀងគន េនះសរមបេទ ម ថ នភពរបេទសនមយៗ។

េនកនងរបេទសនយយភ ប ងភគេរចើន ករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈមន រៈសខនបផតសរមបបេពញ មតរមវករទផ រករងរ នវកមមករជនញ បគគលកបេចចកេទសនងបគគលកបេចចកេទសជនខពស។ ពកេគមយចននឆលងកតករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ េពលគជករបណដ ះប ដ លែដលនេឆព ះេទដលករងរពកក ដ លជនញ។ ពកយថ «ករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ» នង «របពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ» េរបើរបសកនងមគគេទទសកវធ រសតកនងនយយងទលទ យបផត ែដលសេ េលើករបណដ ះប ដ លទងមល។



១ េសចកដេផដមេគលបណងចមបងៃនេសៀវេភសដព"ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ"

គបងហ ញរកបខណឌ េគលគនតសរមបជនយដលករវភគ នងពចរ ៃនអនកទទលខសរតវខងករសេរមចចតត នងភន កងរអភវឌ ន ែដលចលពកពនធនងដេណើ រករែកលមអ នងកែណទរមងសជេរមៃនរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

ដបង េសៀវេភសដពករ ថ បនករបណត ះប ត លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ រតវបនេរៀបេរៀងេឡើងទកជឯក រេគល នងជរញសកមមភព សេ បងហ ញពេគលគនត នងេធវើឲយករេរបើភ រមមយ រពមទងជយសរមលដលករផល សបដរេយបលនងករែចករែលកពតមន។េសៀវេភទងេនះរមមនសមសធតចមបងបន៖ ទ១ ករតរមងទសនេយបយ នងរចនសមពនធរ ឋ ភបល ទ ២ កររគបរគងថន កក ដ លៃនករបណដ ះប ដ ល ទ ៣ ករអភវឌ កមមវធសកនងទ៤ ករ កឱយដេណើ រករករបណដ ះប ដ លេនថន កមល ឋ ន3។

េគបនេលើកេឡើងេនកនងេសៀវេភសដពករ ថ បនថ៖ «ចេពះសមសធតនមយៗៃនគរករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ េសររបធនបទ របធនបទតចៗ នងធតៃនខលម ររតវបនបងហ ញជមយនងលទធផលែដលេចញមកអពករផល សបដរគនត»។ េទះបជរបធនបទេផ ងៗរតវបនេលើកេឡើងកនងល បេរៀងសមេហតផលកដ ករបធនបទទងេនះមនបនបេងកើតបនជជ នវធ រសត ែដលតរមវឲយេគបេងកើតជដេណើ រករជែខ បនតៃនករ ថ បននងករ កដេណើ រករនវនេយបយមយសដពករបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈែដរ។ ភព

ញៃនរបពនធនននងរយៈេពលកណតកនងកររបមលទនននយ បនេធវើឱយមនគរកនែតរបេសើរែដលពមនលកខណៈ ជបនទ តតគន ។

3 េកបច រកសងអបរ ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចក េទសនងវជជ ជ វៈ េសៀវេភទ ១ ករតរមងទសនេយបយ នងរចនសមពនធរ ឋ ភបល ២០០២ ទពរទ៦ ឯក រេយងទ៤។



របភពទ១ សមសភពៃនករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ 4

ែផអកេលើ ថ នភព បរបទរដឋបល នងវបបធមរបសរបេទសនមយៗ េគ ចសរមបរកបខណឌ េគលគនតែដលេគេសនើ នងពរងកបែនថម។ ដេចនះ ករផល សបដរេយបលរ ងអនកទទលខសរតវេផ ងៗកនងវសយបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ បនចបបដសនធេឡើង នងបនជយសរមលដលករបេងកើតរកបខណឌ េគលគនតមយផទ លសរមបរបេទសែដលចលរម នងឆលះបញច ងពបគគលកលកខណៈ នងករតរមងទសផទ លខលនរបសពកេគ5។»

4 គនសបរពញដករសងពឯក រសដពករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ។5 េកបច រកសងអបរ ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចក េទសនងវជជ ជ វៈ េសៀវេភទ ១ ករតរមងទស

នេយបយ នងរចនសមពនធរ ឋ ភបល ២០០២ ទ.៧ ឯក រេយងទ៤។


ករ រគបរគងថន ក ក ដ ល ៃន ករ បណដ ះ ប ដ ល ករ អភវឌ កមម វធ សក

ករតរមង ទស នេយបយ នង រចន សមពនធ រ ឋ ភបល

ករ កឲយ ដេណើ រ ករ ករ បណដ ះ ប ដ ល េន មល ឋ ន


១.១ វធ រសតែផអកេលើសមតថភព

សញញ ណសមតថភពមននយមនយជេរចើន។ េយង មឯក រេរកមចណងេជើងថករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ ពកយថសមតថភពគជ «រកមឬកេន មចេណះដង ជនញ នងឥរយបថ ែដលអនញញ តឱយេគបេពញបនេជគជយសកមមភពមយឬកេន ម សកមមភពមយ ដចជកចចករឬសកមមភពករងរមយ6។» េនកនងឯក រេនះវធ រសតែផអេលើ សមតថភព រតវបនបងហ ញជវធ រសត ែដល «មនេគលេ ជពេសសកណតសមតថភពេនកនងកររបកបមខរបរមយ នងែចកេចញជេគលេ េផ ងៗ7េនកនងរកបខណឌៃនកមមវធសក មយ8។»

នយមនយថមជងេគេនះនឲយេគេរបើរបសនវចេណះដងជេរចើន នងប ដ លឲយពកយថសមតថភពមនករវវតតយងខល ងេទ មេពលេវ ។ េគនយយថ សមតថភពគជ «លទធភពកនងករេធវើសកមមភពសេរមចបននងរកចេរមើន ែដលអនញញ តឲយេគសេរមចបនយងសមរមយនវភរកចច សកមមភពកនង ជពវជជ ជវៈឬជវតផទ លខលន េហើយែដលែផអកេលើកេន មចេណះដងដមនស ដ បធន ប យទធ រសត ករគតេឃើញ ឥរយបថ។ល។ »9។

េទះបជសញញ ណសមតថភពបនវវតតេទ មេពលេវ កពតែមន បែនត េនែតេផដ តេលើេគលករណរគះមយចននដែដល េហើយេនែតផ រភជ បេទនងកេន មរមៃនចេណះដងជនញ នងឥរយបថ។ េពលគជកេន មមយែដលែសដងេឡើង មរយៈ ឥរយបថែដលេគ ចសេងកតេមើលេឃើញ នង ច សែវងបនេនេពលបេពញភរកចចឬសកមមភពករងរមយ ែដលឈនេទដលែខ បនទ តៃនលទធផលែដលេគកណតទកជមន (េនះគជែខ បនទ តរកតសមតថភពរបសអនកមនសញញ បរតេនរគឈនេជើងចលេទកនងទផ រករងរ)។

េរកអពចេណះដងពកពនធនងសមតថភពទេទ នងសមតថភពពេសសែដលផ រភជ បនងកររបកបមខរបរមយ ឯក រេគលសដពករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ រតវែតអនញញ តឲយមនករអភវឌ សមតថភព ែដល ចជយសរមលដលករេធវើសមហរណកមមអនកមនសញញ បរតថមៗចលេទកនងទផ រករងរ។ បែនតេគផដលនវឧបករណដលអបផតសរមបធនករអភវឌ ខលនបនលអកនងនមជអនកេធវើករ េដើមបបេញញតនទជពលរដឋរបសខលន នងេលើកកមពសសវយភព

6 េកបច រកសងអបរ ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ េសៀវេភទ៣ ករអភវឌ កមមវធសក២០០២ ទ.៥ ឯក រេយងទ៤។

7 ពកយថ «េគលេ » មនរតវបនេគយកមកេរបើេទកនង កយសពទៃនមគគេទទសកវធ រសតរបស OIF។ អនក កែតងមគគ េទទស កទងេនះបនេរជើសេរ ើសយកសញញ ណសមតថភព ែដលែសដង េឡើងជកររបរពតត ឬជ ថ នភពសរមបករងរផលតកមមទងអសទកទងនងករ ថ បនែផនកគរេកសលយ។ សមេមើលែផនកទ២ នងទ៦ ៃនមគគេទទសកវធ រសតទ៣ ទស នទន នងករបេងកើតសតង ករបណដ ះប ដ ល។

8 េកបច រកសងអបរ ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈនងបេចចកេទស េសៀវេភទ៣ ករអភវឌ កមមវធសក២០០២ ទ. ១៨ ឯក រេយងេលខ៤។

9 េកបច រកសងអបរ កម នត នងក រកបខណឌ េគលសដពករេរៀបចែផនករសកមមភពៃនករសក នងករ យតៃមល ករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ ២០០៥ ទ.១៨ ឯក រេយងទ១៩។



បគគល។ វធ រសតែផអកេលើសមតថភព គជចណចផ រភជ បគន ដពតរបកដមយរ ងពភពករងរ

នងករបណដ ះប ដ ល ែដល វធ រសតេនះែផអកេលើអក សខនៗប៖ក- ករេបដជញ ចតត នងករពចរ អពទដឋភពជកែសដងៃនទផ រករងរ ទងេលើទដឋភពរម ( ថ នភពេសដឋកចច រចនសមពនធ នងករវវតតករងរ) ជពេសសពកពនធនងករពណនអពលកខណៈសមគ លៃនមខរបរមយ នងករកណតអពសមតថភពចបចសរមបរបកបរបរេនះ។ខ- អភវឌ នសមភ រ គរេកសលយ សមភ រ េនះរមមនសតង បណដ ះ ប ដ ល សតង

យតៃមល ឯក រជនយេផ ងៗសរមបជយដលករអនវតតេនថន កមល ឋ ន នងជយសរមលដលករកណតសតង បណដ ះប ដ ល (មគគេទទសកគរេកសលយ មគគេទទសកេរៀបចែផនកគរេកសលយនងសមភ រ។ល។)។

គ- ករបេងកើតវធ រសតគរេកសលយេនកនងរគះ ថ នបណដ ះប ដ លនមយៗ ែដលេផដ តេលើសមតថភពរបសសស មន កៗកនងកររបមលចេណះដង សរមបអនវតតសមតថភពែដលពកពនធនងកររបកបមខរបរែដលបន េរជើសេរ ើស។

វធ រសតែផអកេលើសមតថភព ពងែផអកេលើទដឋភពជកែសដងៃនមខរបរ ែដលពកពនធនង៖• បរបទទេទ (ករវភគទផ រករងរ នងករសក េធវើែផនករ)• ថ នភពៃនមខរបរនមយៗ (សតង សមតថភពមខរបរ)• ករកណតសមតថភពរតវមន នងករគតពចរ អពបរបទកនងករសេរមចៃនមខរបរ

នមយៗ (សតង សមតថភពមខរបរ)• ករបេងកើតឧបករណអបរសមរសប ម ថ នភពវជជ ជវៈ• ករកណតករមតលទធផលរតវនងទផ រករងរ។

ករបេងកើតវធ រសតែបបេនះរតវករចបចនវ៖• ករបេងកើតសតង បណដ ះប ដ ល នង យតៃមល ែដលែផអកេលើសមតថភពរតវមន េដើមប

របកបរបរ មយជក ក• ករផលត នងករផ ពវផ យមគគេទទសក នងសមភ រគរេកសលយ• ករបេងកើតវធនករេផ ងៗៃនករបណដ ះប ដ ល នងវរកតករសរមបជយជនយបគគលក

របសរគះ ថ នបណដ ះប ដ ល• ករែកសរមលដេណើ រករគរេកសលយ (ករបណដ ះប ដ លេផដ តេលើអនកសក មរយៈ

ករអភវឌ សមតថភព)• ករែបងែចកទ ង នងបរកខ រ ែដលអនញញ តឲយបេងកើតេឡើងវញនវបរបទអបរមយ ដចនង

បរបទករងរ ឬឲយចលេទផទ លកនងមជឈ ឋ នវជជ ជវៈេផ ងៗ• ករេធវើបចចបបននភព រេបៀបរគបរគងហរញញវតថែដល ចធនដលសមភ រេធវើករ ករែថទ



នងករបពកបរកខ រថមៗ• ករសហករជមយមជឈ ឋ នករងរ (ករវភគេលើមខរបរ ករេរៀបចកមមសក របពនធ

ឆល សករងរ-សក ។ល។)។

ងទ១

វធ រសតែផអកេលើសមតថភពេផ ងៗែដលសរមប មករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ

ករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ គជកែនលងេធវើពេ ធនជេរមើសដបងេគសរមប ករបេងកើតកមមវ ធ មវធ រសត ែផអកេលើសមតថភព។ ចណចរមគន ៃនវធ រសត ទងេនះគករបងហ ញអពករងកេចញពេគលគនតគរេកសលយមនៗ។ បងហ ញពករឈនឆលងពករសកេផដ តេលើមខវជជ ជវៈសក កនង (ែដលេគសងកតធងនេលើចេណះដង) េឆព ះេទរកគរេកសលយ េ យកណតសកមមភព ែដលសស រត វមនសមតថភព េធវើបនបនទ ប ពបញច បករសក ។ (សមេមើលអតថបទរបស ហ ដល (J. Dolz) នង អ នេញ (E. Ollagnier) (២០០២)រមទងអតថបទរបស សលវ មងហ រត (Sylvie Monchatre) (២០០៧) កនងឯក រេយង)។

េមរកខងេជើងធល បជនមតតរបៃនករបេងកើត នង កអនវតតវធ រសតេផ ងៗកនងករអភវឌ កមមវធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈរបកបេ យគណភពកនងតៃមលទប។ កមមវធទងេនះេផដ តេលើសមតថភពមល ឋ នៃនមខរបរនង ជព។ ករ ថ បនកមមវធទងេនះេឡើង នឲយេគរតវផលតសតង បណដ ះប ដ ល សមភ រគរេកសលយ នងមគគេទទសកបែនថមជេរចើន។

េនកនងពភពអនកនយយភ អងេគលស កនងអឡងទសវត រឆន ៧០ េគបនសេងកតេឃើញករពរងកវធ រសតមយងែដលេ កតថ DACUM (Developing A Curriculum)។ េរកយមក កនងេពលែដលអនកវទយ រសតបនបេងកើតមជឈមណឌ លអបរ នងបណដ ះប ដ លករងរ (Center forEducation and Rraining for Employment) ៃន កលវទយលយ Ochio State University េគសេងកតេឃើញករេលចេឡើងនវ SCID (Systematic Curriculum and instructional Development) (សមេមើលឯក រេយងរបសេ ក នរតន ( R. E. Northon) ) ែដលជវធ រសតមយ សរមបបនយងលអកនងករអភវឌ កមមវធសក សរមបរបពនធអបរ កដចជសរមបបនយងលអនងករបណដ ះប ដ លេនកនងសហរគស នងករបណដ ះប ដ ល មតរមវករ។ វធ រសត DACUM រតវបនេរបើរបសជពេសសេ យអងគករពលកមមអនតរជត នងរតវបនផ ពវផ យយងទលទ យកនងពភពេ ក ចបពចងទសវត រឆន ៨០។

េនកនងទស នវសយដចគន េនះ េកបចបនពរងកនងសរមបគរវធ រសតែផអកេលើសមតថភពរបសខលន ចបពចងទសវត រឆន ៧០។ វធ រសតរបសេកបច សមគ លបនជពេសស



មរយៈករយកចតតទក កេលើែផនកគរេកសលយៃនករ ថ បនករបណដ ះប ដ ល រមទងករបញច លេទកនងវធ រសតរម (លកខណៈជរបពនធ) ៃនកររគបរគងករបណដ ះប ដ ល។ ចបេផដើមេចញពវធបេងកើតឧបករណដចបស ស (សមេមើលឯក ររបសរ ឋ ភបលេកបច) វធ

រសតេនះបនបនតវវតតរហត។ កនងេនះឯក រជនយមយចននបនែកសរមលរហតដលេលើកទ៤។ សមសធតចមបងៗៃនវធ រសតបនេលើកេឡើងេនកនងេសៀវេភសដព ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកទស នងវជជ ជវៈ។

របេទសែដលរកចេរមើនខងវសយបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ បនេធវើសមហរណកមម នងសរមបសមសធតមល ឋ នចមបងៗៃនវធ រសតែផអកេលើសមតថភព។ ករេធវើសមហរណកមមេនះរតវបនេធវើេឡើងេ យគតគរអពរគះ នងលកខណៈសមគ លរបសរបពនធអបររបសពកេគផទ ល រមទង ថ នភព នងជេរមើសនេយបយមនៗ។ េនះជលទធផលៃនអមបរធៗពរៃនរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ អមបរទមយ ពងែផអកេលើករបនតេទមខត លគន នវទសេ េផ ងៗៃនករបណដ ះប ដ លទេទ នងបណដ ះប ដ លវជជ ជ វៈ ឧទហរណរបពនធែដលេគកពងែតអនវតតយងទលទ យេនរបេទសប ង (សមេមើលឯក រេយងសដពរបពនធអបរេនរបេទសប ង )។ អមបរទពរ ថ បនកមមវធរបសខលនេ យគតេទ មករឈនដលេគលេ ៃនករបណដ ះ ប ដ ល ជនញ េរពះថករបណដ ះ ប ដ ល ទេទជមល ឋ ន រតវបនេគចតទកជករបណដ ះប ដ លែដលរតវមនមនជេរសច មនេពលឈនេជើងចលេទកនងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ របពនធរបសរបេទសអរ ត ល (សមេមើលឯក រេយងសដ ពករបណដ ះប ដ លវជជ ជ វៈ របសរបេទសអរ ត ល ) បងហ ញរបបយងចបស អពវធ រសត េនះែដលេគរបទះេឃើញគរេផ ងៗរបស េនប ដ របេទសសមជកអងគករOIF មយចនន ជពេសសរបេទសក (េកបច) េកះមរស (Maurice) នងេសែសល (Seyshelles) (សមេមើលឯក រសដពរបពនធរបសេកបច នងសដពរបពនធរបសេកះមរស។

េ យពងែផអកេលើសមភ រ នងឯកេទសែដលខលនមន របេទសមយចននែដលបនចបេផដើមដេណើ រករែកលមអ នងកែណទរមងសជេរមៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈរបសខលន បនពរងកគរៃនវធ រសតែផអកេលើសមតថភពរបសខលន រមទងឧបករណេផ ងៗែដលអមជមយ ។ជពេសសដចជកនងករណរបេទសទយេណស មរ ក លេហ រ េប ង បគ វ ស កេមរ ន មលនងហគេណ (សមេមើលឯក រេយងរបសអងគករយេណសក នងរបសរបេទស លេហ រ កេមរ ន ហគេណ មរ ក នងទយេណស )។

មគគេទទសកវធ រសតរបស អងគករ OIF បនយកគនត មវធ រសតេផ ងៗេ យពយយមបងហ ញយងចបសអពធតសមគ លរបសវធ រសតែផអកេលើសមតថភព នងធតដចគន ៃនវធ រសតទងេនះ។



១.២ ករ ថ បនេទវ

ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ រតវបនកណតេនកនងេសៀវេភសដពករ ថ បន េរប បបននង «កេន មនេយបយ ឧបករណ នងវធ រសតែដលេរបើរបសយងសសងវ ក នងចបស ស នវដេណើ រករៃនករបេងកើត ករេរៀបច កររបតបតតនងករ យតៃមល សកមមភពៃនករបណដ ះប ដ ល 10។»

េគ ចដងថ របពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈែផអកេលើករ ថ បនមនលកខណៈេទវ៖ ករថ បនកររគបរគង នងករ ថ បនែផនកគរេកសលយ។

ករ ថ បនកររគបរគង គផ េឡើងអពកេន មៃនធតផ ជេរចើន ែដលកណតនេយបយជតសដពករបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ បេងកើត អនវតត នងេធវើឲយរកបខណឌ ចបបនងបទបញជ មនករវវតត រពមទងបេងកើតរចនសមពនធ នងដកនរបពនធរគបរគងធនធនមនសហរញញវតថនងសមភ រ ែដលធនបនករ កឲយដេណើ រកររបពនធបណដ ះប ដ ល នងករ យតៃមលរបសទធភពៃនរបពនធទងមល។

របធនបទទងអសេនះរតវបនបងហ ញកនងេសៀវេភសដពករ ថ បន ែដលេលើកេឡើងអពករតរមងទសនេយបយ នងរចនសមពនធរ ឋ ភបល (េសៀវេភទ១) កររគបរគងករបណដ ះប ដ លេនថន កក ដ ល (េសៀវេភទ២) នងករ កដេណើ រករករបណដ ះប ដ លថន កមល ឋ ន (េសៀវេភទ៤)។

ករ ថ បនែផនកគរេកសលយ គេផដ តេទេលើឧបករណ នងវធ រសត ែដលនេឆព ះេទរករកបខណឌ គនត ករ កែតងេរៀបច នង ករបេងកើតសតង បណដ ះប ដ ល ឬកមមវធសក រពមទងមគគេទទសកគរេកសលយ ែដលជយសរមលដលករ កអនវតតសតង បណដ ះប ដ ល ឬកមមវធសក ទងេនះ។ េនះគជធតសខនរបសេសៀវេភទ៣ សដពករអភវឌ កមមវធសក ។

េគេរចើនមនទេនរេលើកមកនយយ អពករ ថ បនទងពរេនះ ចេ យែឡកពគនេហើយនងមនទេនរបងហ ញករ ថ បនែផនកគរេកសលយ ដចជដេណើ រករែដលមនលកខណៈជែខ បនទ តតគន ែដលេផត តេទេលើករវភគទផ រករងរ ករវភគ ថ នភពករងរ (មខរបរ) ករអភវឌ សតង បណដ ះប ដ ល ករផលតមគគទទសក ឬសមភ រគរេកសលយបែនថម នងជនយដលករអនវតត ករបណដ ះប ដ ល។ (េមើលរបភពទ២)

របភពទ២

10 េកបច រកសងអបរ ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចក េទសនងវជជ ជ វៈ េសៀវេភទ ១ ករតរមងទសនេយបយ នងរចនសមពនធរ ឋ ភបល ២០០២ ទ. ៥ ឯក រេយងទ៤។


ភនភគ មខ របរ សតង បណដ ះ ប ដ ល មគគេទសក ឬ សមភ រ គរេកសលយទផ រ ករងរ


េទះបជករបងហ ញែបបេនះ អនញញ តឲយេឃើញយងចបស នវករបងហ ញផលវដសមេហតផល នងវធ រសតេផ ងៗ ែដលជយសរមលដលករអភវឌ សមភ រគរេកសលយទងមលកពតែមនបែនតេ យែឡក ែបរជបទបងមយចែណកធៃនដេណើ រកររគបរគងករបណដ ះប ដ ល ែដល

មពត ដេណើ រករេនះ គធនឲយករបណដ ះប ដ លេនះ េលចេចញជរប ងេឡើង។ េគលេ ចងេរកយៃនវធ រសតទងពរ គ កឲយដេណើ រករនវសតង បណដ ះប ដ ល នង

ករេលើកកមពសបនតនវរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ េដើមបឈនេទសេរមចដលេគលេ ទងេនះ អនកទទលខសរតវែផនកគរេកសលយកដចជែផនករដឋបលទេទ រតវរមសហករគន រហតកនងេពលសេរមចដ កកលចមបងៗៃនករ ថ បនែផនកគរេកសលយ េដើមបេធវើយង ធនដលករែដល ចអនវតតេទបននវគេរមងបណដ ះប ដ លែដលអនមតយក នងធនដលកររបមលធនធន មរគបវធែដល ចេធវើេទបន។ េលើសពេនះ ដ កកលគនលះៗៃនដេណើ រករអភវឌ វធ ថ បនទងពរេនះ រតវែតអនញញ តឲយមនករសេរមចចតតជផលវករ េហើយករសេរមចចតតេនះ មនករចលរមពស កៃដគែដលមនចែណកេនកនងដេណើ រករែកលមអ ឬកែណទរមងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈទងមល។

េគ ចរបមលផដជ នេផ ងៗជបែផនកធៗ (សមេមើលរបភពទ៣)11 ែផនកទមយសដពករវភគទផ រករងរ ែផនក ទពរសដ ពករវភគេលើមខរបរ នងែផនក ទបសដ ពករអភវឌ ែផនកគរេកសលយ។

េនេពលបញច បករងរេរៀបចែផនកផលតកមមនមយៗ អនកទទលខសរតវរគបែផនកទងអសៃនករ ថ បនទងេនះ រតវែតសហករេដើមបផដលជអន សនដលអនកទទលខសរតវែផនករដឋបល សរមបដេណើ រករ ម នបនតៃនករងរ។

ករសេរមចចតត គជដ កកល ល បរស េនកនងករងរេរៀបចកែណទរមង។ ដ កកល (A‐B‐C) រតវែត ចកណតបនទង ទភពៃនករអភវឌ របតទនៃនករ កដេណើ រករ នងធនធនចបច រមទងរេបៀបដេណើ រករៃនរបពនធបណដ ះប ដ លទងមល។

១.៣ មគគេទទសកវធ រសតមគគ េទទស កវធ រសតរ បសអងគករ OIF បរយយជពេសសអពសមសធតេផ ងៗៃន

ករ ថ បនែផនកគរេកសលយ។ មគគេទទសកទងេនះ មនទសេ ជយដលករអនវតតវធ រសតែផអកេលើសមតថភពកនងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

មគគ េទទស កេនះពណនជចមបងអពករវភគទផ រករងរ ករ កែតងសតង

11 សមេមើលផងែដរេន ងកនងឧបសមពនធ១។



សមតថភពមខរបរ នងករអភវឌ សមភ រគរេកសលយ (សតង បណដ ះប ដ ល សតង យតៃមល នងមគគេទទសកជនយបែនថម)។

មគគេទទសកទងេនះ មនបណងបងហ ញអពវធ រសតមល ឋ នមយេ យេគរពេទ មេគលករណរគះៃនវធ រសតែផអកេលើសមតថភព ែដលរតវបនបេងកើតេឡើង ឬេធវើករសរមប មករផលតសតង បណដ ះប ដ ល ែដលនេឆព ះេទរកកររបកបមខរបរមយ កនងចេ មមខរបរជេរចើនឬ ជពជេរចើន ៃនកមមវធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

ដចអវែដលបនេលើកេឡើងកនងបពវកថែដរ មគគេទទសកទងេនះគជឧបករណករងរ ឬជសតង េគលសរមបជយសរមលដលករផលតឬេរបើឧបករណ ែដលមនលកខណៈរសេដៀងគនេនះ េន មរបេទសែដលចបេផដើមដេណើ រករែកលមអ ឬកែណទរមងសជេរមេលើរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ របសពកេគ។

របភពទ៣

ែផនកទ១ ែផនកទ២ ែផនកទ៣

ែផនកទ៤

របេទសនមយៗមនភរកចចសរមបមគគេទទសកទងេនះ េ យគតថលងែថលងជពេសសអពបរបទផលវចបប នងបទបញជ េផ ងៗ បរបទរដឋបល ករែចករែលកទនលខសរតវរ ងរកសង នងរចនសមពនធេរកមឱ ទ រចនសមពនធេរៀបច របេភទ នងទហៃនភពជៃដគ ភពទេនរៃនរកមជនញករបេចចកេទស នងគរេកសលយ រមទងធនធនហរញញវតថ។

មគគេទទសកវធ រសត អនញញ តឲយឈនដលេគលេ ប េផ ងេទៀត៖• បេងកើតជចណងជមយដ កកលសខនៗៃនករ ថ បនែផនករគបរគង• ជលសរមលដលករេរបើ របស វធ រសតែផអក េលើសមតថភព ែដលេឆលើ យតបេទនង កករេធវើ សមហរណកមមយវជនេបះបងករសក ទេទ ឱយចបយកនវសមតថភពវជជ ជវៈ មយ េនកនងសងគមករងរ។

• គតពចរ អព ថ នភពេសដឋកចចេរករបពនធេនកនងេពលេធវើែផនករ នងេពលេរៀបចសកមមភពបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

េនកនងអតថបទមគគេទសក មនករ កបញច ល ងែដលជទេទបងហ ញពអតថបទែដលេលើកេឡើងពេគលេ ទងបនម នខងេលើេនះ។


A B C

វភគ ទផ រ ករងរ ភនភគ មខ របរ អភវឌ ន ែផនក គរេកសលយ

ក ដេណើ រ ករ ករបណដ ះ ប ដ ល ថន ក មល ឋ ន


ឧទហរណជេរចើននយយទកទងនងមខរបរជងេរៀបឥដឋនងជងកេបរ េដើមបបងហ ញឲយបនជកែសដងនវខលម ររបសមគគេទទសកនមយៗ។ ឧទហរណទងេនះរតវបនគសបនទ តពេលើេនកនងអតថបទ។

មករពនយលខងេលើ ពកយថ «ករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ» មនបញច លទងករបណដ ះប ដ លែដលនេឆព ះេទរកករងរកមមករជនញ អនកបេចចកេទស នងអនកបេចចកេទសជនខពស។េលើសពេនះ េដើមបជយសរមលដលករយលអតថបទ នងធនបននវទរមងែបបែតមយៃនអតថបទទងេនះ កយសពទេផ ងៗរតវបនអនមតយកដចតេទ៖ មខរបរ អនកេរៀន សតង បណដ ះប ដ លអនកបណដ ះប ដ ល ករផដលសពលភពដលចេណះដង ជនញទទលបន មពេ ធន នងកមមសក កនងមជឈ ឋ នករងរ។ ពកយទងេនះរតវបនចតទកជសទសនយរបសពកយវជជ ជវៈសស នស ត ឬកមមសក ករ កមមវធសក រគបេរង ន ឬករទទល គ លចេណះដង នងសមតថភព នងកមមសក មរកមហន។

េគនយមេរបើពកយទងេនះជបលងគ (េភទរបស) សរមបឯក រទងមល។

២- ករបងហ ញអពមគគេទទសកវធ រសតសតពទស នទន នងករបេងកើតករសកមវសយ នងបឋម

របពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈមនេគលេ ធៗពរជពេសស៖ • េឆលើយតបនងតរមវករទផ រករងរ ខងែផនក ថ នភពសមតថភព នងករេលើកកមពស

សមតថភពចបច េដើមបបេងកើតេចញជផលតផល នងេស កមម។• ផដលជនដលអនកែដលមនច ប រមមណជពេសសយវជនែដលបនបញច បរច លនវ

ករបណដ ះប ដ លមល ឋ នទេទនវមេធយបយចបច េដើមបទទលបនសមតថភពែដលរតវករ នងេរជ តខលនចលេទកនងទផ រករងរ។

ករឈនដលេគលេ ទងេនះ គជកររមចែណកេ យផទ ល កនងករអភវឌេសដឋកចចរបេទសមយ មរយៈករអនញញ តឲយអនកទទលសញញ បរតេចញពករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ មនសវយភពខពសទងែផនកបគគល ហរញញវតថ នងវជជ ជវៈ។

េដើមបសេរមចេគលេ ទងេនះបន េគរតវបេពញលកខខណឌ ប៖• មនរបពនធអបរមយរបកបេ យសមតថភពរគបរគន េដើមបធនផដលជននវករបណដ ះ

ប ដ លទេទ កនងចននមយរគបរគនដលយវជន ែដលេឆលើយតបនងលកខខណឌអបបបរមសរមបឈនេទទទលយកករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

• អភវឌ នរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈមយ ែដលែផអកេលើតរមវករទផ រករងរ នងទដឋភពជកែសដងៃនករងរេនេលើទផ រ។



• រកេមើលឲយេឃើញ នងទញយកមកេរបើរបសនវធនធន រមមន ធនធនមនស ហរញញវតថនងរបវនត កដចជ ធនធនសមភ រ ចបចសរមបធនឲយមនករបណដ ះប ដ លមយរបកបេ យគណភព។

េទះបជរបេទសមយចននធផដលករបណដ ះប ដ លទេទ ែដលភជ បជមយករបណដ ះប ដ លវជជ ជ វៈ ករេឆលើយតបនងលកខខណឌ ទមយ គជមខនទរបសករអបរមល ឋ ន នងេកើតេចញពករខតខេដើមបធនដលករេធវើអកខរកមមករមតដបង នងករអបរសរមបយវជនទងអស។

ចេ ទបញហ ទកទងនងករែសវងរកឲយេឃើញ នងទញយកមកេរបើរបសនវមេធយបយ កដចជចេ ទបញហ ទកទងនងករអភវឌ នវធផលតឧបករណដរតមរតវែដរ េកើតេចញពករវភគេលើមខរបរ ករបេងកើតសតង នងករេរៀបចគរេកសលយ នងសមភ រ។ បញហ េនះរតវបនបងហ ញេនកនងមគគេទទសកវធ រសត ែដលេរៀប បអពេគលគនតបេងកើត នង ករេរៀបចនវសតងសមតថភពមខរបរ (េលខ ២), សតង បណដ ះប ដ ល (េលខ ៣), សតង យតៃមល (េលខ ៤),មគគេទទសកគរេកសលយ (េលខ ៥), មគគេទទសកេរៀបចគរេកសលយ នងសមភ រ (េលខ៦)។

ករសក ពរេបៀបេធវើែផនករ រមចែណកកនងករបញជ កឲយចបសអពតរមវករ នង ផដលជមល ឋ នរគះ សរមបករេរៀបចែផនករអភវឌ ន ឬបេងកើតរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ កបែនតករសក ទងេនះមនបនបងហ ញ អពករវភគ ថ នភពៃនរបពនធែដលមនរ ប អពករែសវងរកេមើលភពអសកមមធៗ នងអពករកណតែផនករសកមមភពសរមបែកសរមល ថ នភពរបកបេ យបញហ បផត នងសរមបេ ះរ យបញហ បនទ ន េនះេទ។ ករវភគអពអវែដលមន ឬករេធវើវភគជទេទេលើករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ រតវេលើកេឡើងេនកនង ងអតថបទទ២។

េគមន ចធនថ ចេឆលើយតបនងតរមវករទផ រករងរ េ យមនបនវភគ យងសជេរម នងេ យគម នផដលមេធយបយេដើមប ម នករវវតតនរបស េនះេទ។ ពតមនែដលរបមលបន មវធេនះនងេរបើជមល ឋ នសរមបករបេងកើតែផនករ សរមបករកណត ទភពនងសរមបករេរៀបចសកមមភពអភវឌ ន នងករេលើកកមពសរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈនមយៗ។

ទផ រករងររតវបនេរៀបជរចនសមពនធេយងេទ ម ករផលតេចញជផលតផលនងេស កមម ែដលជធតសខនរបសសកមមភពេសដឋកចចៃនរបេទសមយ។ ករផលតេនះ ផ រភជ បេ យផទ លនងសញញ ណតៃមលបែនថម នងផលចេណញ។ វតថបណងៃនទផ រេនះ នងកបនខន តែដលេរបើ ខសគន ព េគលេ នងកបនខន តរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈេផដ តេលើករអភវឌបគគល នងករសក ទទលយកសមតថភព។

ដេចនះ េដើមបមនរបសទធភព របពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈមយ រតវេផដ តករយកចតតទកកេលើ សកមមភពកនងករឈនរកេគលេ របសខលនផទ ល េ យែផអកេលើទដឋភពជកែសដងៃន

បរបទេសដឋកចច ែដលរបពនធបណដ ះប ដ លមនរបភពេចញមកពកនងេនះ នងមនទេ ចងេរកយេនកនងបរបទេនះែដរ។



បរបទេនះមនលកខណៈ ញ នងវវតតយងឆបរហស។ ករេរបើេគលគនតមយចនននង ករែកតរមវឧបករណវភគ ែរបរបលេទ មលកខណៈពេសសៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈអនញញ តឲយេគយលបនអព ថ នភព តរមវករ ទភពទផ រករងរ នងករអភវឌ េសដឋកចចរបសរបេទសមយ។ បនទ បមកេទៀត ករយលបនេនះនងរតវែចករែលកជមយតអងគេសដឋកចចសខនៗ នងអនកទទលខសរតវករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ េហើយ នងរតវេរបើជមល ឋ នសរមបករបេងកើតែផនករសកមមភព។ េគលគនតចមបងៗ នងឧបករណវភគ ែដលេគេរបើរតវបនបងហ ញេនកនងែផនកទ៣។

ករវភគបនសមរសបេលើបរបទេសដឋកចច នង ថ នភពទផ រករងរ ទមទរឲយេគមនជចបចនវពតមនេរចើន ែដលជរបេភទពតមនភពជក កផង នងជត ងៃនមជឈ ឋ នករងរផង េហើយែថមទងមននយសរមបកររគបរគងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។េនកនងករណភគេរចើន ករបណដ ះប ដ លទងេនះមយចែណកមនរ បេទេហើយ ខណៈែដលមយចែណកេផ ងេទៀតបេងកើតេឡើងេ យេរបើវធ រសត េផ ងៗ។ ទហៃនរបពនធបណដ ះប ដ លមនរ បជនកលតច ច ឬ ពតមនមនសវមនខលម ររគបរគនសរមបេធវើករសេរមចចតតទកទងនងករអភវឌ ករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ ដេចនះ របឈមមខនងកងវះខតពតមនយងេនះ េតើេគរតវ កែតងដេណើ រករៃនករែកលមអរបពនធបណដ ះប ដ លយងដចេមដចនងែផអកេលើមល ឋ នអវខលះ? ខលម រៃនែផនកទ៤ េផដ តេលើរបភពពតមនចមបងៗ ែដលជទេទ ចយកមកេរបើរបសបន នង េបើករចកខលះ េដើមបជយបេពញនវកងវះខតពតមនទងេនះ។

មនពតមនជេរចើនសដអពបរបទេសដឋកចច នងទផ រករងរ។ ពតមនែដលេគរតវករសរមបេរបើកនងករេរៀបចករសក េធវើែផនករ គជពតមនែដលមនលកខណៈរគបរគន គតទងែផនកបរមណ នងគណភព។ េទះបជទេទ េគ ចកណតបនអពទដឋភពជកែសដងៃនករងរ ឬមខរបរមយចននគតេលើែផនកគណភពកពតែមន ែត ពបកជងេន មរបេទសមយចននកនងករទទលបនពតមនឲយបនកនងបរមណរគបរគន។ ដេចនះ េតើ រតវេ ះរ យបញហេនះយងដចេមដច? ជនកល ពតមនមយចននមនលកខណៈផទយគន ចែណកឯពតមនខលះេទៀតរតវបនយកមកវភគេ យរបងរបយតន េដើមបេជៀស ងេធវើករសេរមចចតតរហសរជលេពក ែដល

ចនេកើតមនករបតលនង ឬភពមនដេណើ រករេនកនងរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ េ យមនទន បទងករវនេយគដធែដលពតមនទងេនះនឲយេគេធវើេឡើងផង។ េតើេធវើយងដចេមដចេដើមបកណតបនពតមនរតមរតវ េរ ើសឲយពតមនែដលចបចពតែមនសរមបករេរៀបចដ កកលនមយៃនករែកលមអ ឬេធវើបចចបបននភពេលើរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈមយ? សណរទងេនះនងេលើកេឡើងេនកនង ងអតថបទទ៣។

ឧបករណពរ សរមបករេរៀបចែផនករែដលឧស ហេរបើរបសជងេគ កនងវធ រសតវធ រសតែផអកេលើសមតថភព គករសក មវសយ នងបឋម។ ែផនកទ៥ បងហ ញព ដ រអពខលម រនងដ កកលៃនករេរៀបចករសក មែផនក។

ចេ ទបញហ មយ ែដលេចទេឡើងេនេពលែដលេគេធវើកែណទរមងសជេរមេលើរបពនធ



បណដ ះប ដ លវជជ ជវៈមយទកទងនងចននអនកេរៀន ែដលេគរតវែតគតកនងេពលបណដ ះប ដ លសរមបសតង មយ កនងចេ មសតង េរចើនែដលបនផដលឲយ។ តបតែតបញហ េនះមនលកខណៈបនទ បបន េនេពលចបេផដើមដេណើ រករដបងកពតែមន ែត មន រៈសខនកនែតខល ងេឡើងេនែផនកែកសរមលសតង ែដលរតវសេរមចយក។ ករបញចលសញញ ណមខងរករងរ ចឲយេគេធវើករកណតជេលើកដបង ព ថ នភពៃនករផគតផគង នងតរមវករៃនករបណដ ះប ដ ល។ ដេចនះេគនងនយយអពភពសមមរតរ ងករបណដ ះប ដ ល នងករងរ។ របធនបទេនះេលើកេឡើងេនកនង ងអតថបទទ៤។

េ យេហតថតរមវករៃនែផនកនមយៗវវតតេទ មេពលេវ ទផ រករងរមនករែរបរបល នងសមតថភពែដលេគទនទងរងចបនផល សបដរ ដចេនះេដើមបរក បន លទធផលលអកនងរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ រតវែតមនមេធយបយសរមប ម នករវវតតនេនះ រពមទងសរមបខលម រ នងសមតថភពកនងករបេងកើតវធ រសតបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ វធ រសតេនះេ ថកររតតពនតយ មែផនក។ ងអតថបទទ៥ នងេលើកេឡើងរតសៗអពរបធនបទេនះ។

ករសក បឋមគជករបេពញបែនថមឲយករសក មែផនក េ យអនវតតេទ មជ ននងវធ រសតរ វរជវែតមយ។ ឧបករណេនះរតវបនបេងកើតេឡើងេដើមបេធវើឱយមនភពបតែបនយងរហសរសបនងមជឈ ឋ នករងរ។ ដេណើ រករៃនករេរៀបចករសក បឋមរតវបងហ ញេនកនងែផនកទ៦។

េទះបជករសក មែផនក នងបឋម មនទសេ ដបងេគផដលឲយអនកសេរមចចតត នវពតមនសខន សរមបជយជនយដលករសេរមចចតតរបសពកេគទកទងនង ជព ៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈកពតែមន ែតករសក ទងេនះ ក ចរតវបនសរមបផងែដរេដើមបគតបញច ល តរមវករែដលទកទងនងមខរបរពកក ដ លជនញ។ េ យេធវើករវភគកនែតែវងឆង យេលើបរបទេសដឋកចច នងទផ រករងរ េគទនងជ ចបងហ ញឲយេឃើញកនែតចបស នវតរមវករៃនករបណដ ះប ដ ល នងសកដ នពលកនងករេធវើសមហរណកមមទកទងនងមខរបរពកក ដ លជនញ ែដលេបើកផលវថមសរមបករេធវើសមហរណកមមយវជនេបះបងករសកែដលពមនចេណះដងរគបរគនជមនេដើមប ចឈនេជើងចលេទកនងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ របធនបទេនះ នងេលើកមកនយយេនកនង ងអតថបទទ៦។

េនរគបរបេទសទងអស សកមមភពេសដឋកចចមយចែណករបរពតតេនេរករបពនធ។ទផ រករងរេរករបពនធមនវ លភពធេធង ស េន មប ដ របេទស កពងអភវឌ នែដលសកមមភពមយចននធៃនវសយខលះ ផ រភជ បនងទផ រករងរេរករបពនធេនះេទៀតផង។ គជរេបៀបផលតកមមមយែដលមនសវមនឯក រេលើកេឡើងេទ េរពះថ សថតេនខងេរកែខរងវងេសដឋកចចធមម ែតថ ទផ រេនះផដលករងរដលរបជជនមយភគធ។ េតើ ករបណដ ះប ដ លរេបៀប ែដលេឆលើយតបបនលអជងេគនងតរមវករែដលទផ រករងរេរករបពនធបេងកើតេឡើង? េតើែផអកេលើមល ឋ នអវខលះេដើមបអភវឌ ករបណដ ះប ដ លែបបេនះ? សណរេនះនងេលើកេឡើងេនកនង ងអតថបទទ៧។



ងទ២

មល ឋ នៃនកែណទរមង

េគមនរតវយលរចឡគន រ ងករអនវតតករសក េធវើ ែផនករ (ករសក មែផនក នងករសក បឋម) ជមយនងករេរៀបចែផនករទងមលៃនកែណទរមងរបសរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈេនះេទ។ ករសក េធវើែផនករ គជកររមចែណកកណតឲយបនចបសអពតរមវករ នងផដលជនជមល ឋ នសរមបករអភវឌ ៃនករេបើកវគគបណដ ះប ដ ល។ ករសក ទងេនះអនញញ តឲយេគេធវើករកតសមគ លមយចនន េឆព ះេទរកករបងហ ញអព ទភព នងករ កដេណើ រករែផនករសកមមភព សរមបករេលើកកមពសជទេទ ៃនរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ កបែនតករេរៀបចករសក ែបបេនះរគនែតជដ កកលមយ ៃនដេណើ រករែកលមអរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈបេ ណ ះ។ ករសក ទងេនះ ចេធវើេឡើងេទ មេពលេវ េផ ងៗៃនកែណទរមង នងេទ មល បេរៀងៃន ទភពែដលកណតេឡើងេ យ ជញ ធរទទលខសរតវ។

ករេរៀបចែផនករែកទរមងគជដេណើ រករដធេធងជងេនះ ែដលរមមនែផនកនេយបយ រដឋបល នងហរញញវតថ។ របេទសមយែដលេរៀបចដេណើ រករែកលមអ ឬកែណទរមងសជេរមេលើរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈរបសខលន រតវកររបមលផដចលគន នវលកខខណឌ មយចនន។ (សរមបរបធនបទេនះសមេមើលខលម រកនងេសៀវេភទ១ នងទ២ ៃនឯក រ ករ

ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ, េកបច, ២០០២, ឯក រេយងេលខ៤។) កនងលកខខណឌ ចមបងៗទងេនះ េយើងសមេលើកេឡើងមកមយចនន៖

• ករចលរមពខងនេយបយ• ករេកៀងគរ ថ បនបណដ ះប ដ លចមបងៗរបសរដឋ នងឯកជន• ករេកៀងគរៃដគសងគម នងវជជ ជវៈធៗ• ករចលរមែផនកហរញញវតថពរដឋ

េហើយសរមបរបេទសមយចនន៖• ជនយរបសៃដគអនតរជត

េគរតវេធវើករពនតយេមើលេ យរបងរបយតន នងរគបរជងេរជយផងែដរេលើ ថ នភពៃនរបពនធបណដ ះប ដ ល េដើមបរសងចណចខល ង នងចណចេខ យ នងកណតឲយបនចបសេគលេ ៃនកែណទរមង។ បនទ បពេនះ េគ នងមនភពងយរសលកនងករបេងកើតឧបករណ ម នសកមមភពរបសសហរគស នង យតៃមលលទធផលទទលបន។ កនងចេ មចណចចមបងៗែដល ចជធតបញជ កព ថ នភពរបពនធបណដ ះប ដ លរមមន៖

• រកបខណឌ គតយតត



• រកបខណឌ រដឋបល• សមតថភពទេទៃនរបពនធពកពនធជពេសសនង៖

- ករេឆលើយតបនងតរមវករសងគម- ករេឆលើយតបនងតរមវករេសដឋកចច- សមតថភពទទល របសរគះ ថ នបណដ ះប ដ ល ធរណៈ នងឯកជន- ករមតៃនករេផទរេទវញេទមករ ងករមតបណដ ះប ដ ល នងសតង បណដ ះប ដ ល- អរ ៃនអនកធល ក នងអនកជបេនេពលបណដ ះប ដ ល- អរ រកករងរបនេធវើរបសអនកមនសញញ បរត

• បែណងែចកែដនដៃនករផគតផគងករបណដ ះប ដ ល (ែផនទអបរ)• ករមតគណភពបគគលក កនែតពេសសជងេនះេទេទៀតគគណភពបេចចកេទស នងគរ

េកសលយរបសអនកបណដ ះប ដ ល• ករេរបើរបសធនធនមនរ បឲយបនអសលទធភព

- ភគរយៃនករេរបើរបសរគះ ថ នបណដ ះប ដ លនមយៗ- អរ អវតតមនរបសបគគលក- ករមតៃនករេរបើរបសបរកខ រ។ល។េរឿងសខនមយេទៀតគរត វឲយបនចបសផងែដរនវ ថ នភពបនទ ន បផត នងេបើ

ចបច រតវេរបើមេធយបយពេសសេដើមបេឆលើយតបនង ថ នភពទងេនះ។ កបែនត រតវែតធនឲយបនថ មេធយបយទងេនះមនបងកឲយកនែតរកធេឡើងនវទដឋភពមយចននៃន ថ នភព ែដលេឃើញថធងនធងររ បេហើយេនះេទ។ ឧទហរណ ករបេងកើតសតង ថមមយដឆបរហស ចសេរមចេឡើងេ យពចបចមនករសក ពករេរៀបចែផនករ បែនត ករបេងកើតេនះរតវែតេគរព

មជ ចខតនវជ នៃនករ ថ បនគរេកសលយ ដេចនះ រតវែផអកេលើករវភគជដបងេលើថ នភពទផ រករងរ។ (ចេពះរបធនបទេនះ សម នផងែដរមគគ េទទស កវធ រសត ២

េគលគនតបេងកើត នងេរៀបចសតង សមតថភព មមខរបរ។)

៣ ទស នទន នងឧបករណេរៀបចែផនករេគមន ចធនថ ចេឆលើយតបបននងតរមវករទផ រករងរ េ យមនទងបនវភគ

ឲយបនសជេរម នងេ យគម នផដលមេធយបយសរមប ម នករវវតតនរបស េនះេទ។ពតមនរបមលបននងេរបើជមល ឋ នសរមបេរៀបចែផនករ កណត ទភព នងេរៀបចែផនករសកមមភពអភវឌ ន នងេលើកករមតរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

ដចអវ ែដលបនេលើកេឡើងេនកនងែផនកទ២ ករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈែសវងរកេឃើញរបភពកេណើ តរបស នងេគលេ ចងេរកយរបស េនកនងទផ រករងរ។ ទផ រេនះរតវបនេរៀបរចនសមពនធេឡើងេ យេយងេទ មករបេងកើតជផលតផល នងេស កមម ែដលជធតផ ដ



សខនៃនសកមមភពេសដឋកចចរបសរបេទសមយ។ េគលេ មយកនងចេ មេគលេ ធៗៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈគេឆលើយតបនងតរមវករទផ រករងររសប មធនធនែដលមន នងេលើកសទយករមតសមតថភពែដលេគចងបនេដើមបសេរមចេគលេ េនះ។

វតថបណងៃនទផ រករងរ នងកបនខន តែដលរគបរគងទផ រករងរេនះ ខសអពវតថបណង នងកបនខន តៃនរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈែដលេផដ តេលើករអភវឌ បគគល នងករទទលបនសមតថភព។ ដេចនះ េដើមបមនរបសទធភពេទបន របពនធបណដ ះប ដ លេនះរតវែតពងេលើអនត គមនែដលឈរេលើអក ៃនវតថបណងរបស ផទ ល រសយេលើទដឋភពជកែសដងៃន

ថ នភពេសដឋកចច ែដលកណតលកខខណឌ ៃនវតតមនរបសករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈេនះែតមដង។

៣. ១ ថ នភពេសដឋកចចថ នភពេសដឋកចចមនភព ញ នងវវតតយងឆបរហស។ មល ឋ នទនននយ នង

ឧបករណជេរចើនរតវបនែកតរមវជេរចើន កនងរយៈេរចើនឆន េដើមបវភគ នង ម នករវវតតនៃនសកមមភពេសដឋកចច។

ដេចនះេហើយេទើបជបឋម សកមមភពទងេនះរតវបនែបងែចកជបែផនកធៗ េពលគវសយទ១ (ផលតវតថធតេដើម) វសយទ២ (ផលតកមម) នងវសយទ៣ (េស កមម)។ វសយទ១ផ រភជ បនងករទញយកធនធនពដ។ វសយេនះរមមនកសកមម េន ទ ជវកមមៃរពេឈើ នង

ជវកមមែរ។ វសយទ២ របមលផដនវសកមមភពែដលពកពនធនងករែកៃចនវតថធតេដើម បនមកពវសយទមយ។ វសយេនះរមមនកេន មៃនសកមមភពផលត ឬែកៃចនដចជឧស ហកមមែកៃចនេឈើករផលតមេធយបយផលវ កស េអឡចរតនក។ល។ វសយទ៣ រគបដណដ បេលើរគបសកមមភពេសដឋកចចែដលមនសថតេនកនងវសយទងពរខងេលើ។ វសយែដលេផដ តជពេសសេលើេស កមមរមមនសកមមភព ដចជករងរបេរង ន េស សខភព ជវកមម ហរញញវតថ ធន បរង។ល។

ករែបងែចក មរកមជដបងេនះរតវបនេរបើេនកនងករែបងែចកេផ ងៗេទៀត ែដលមនលកខណៈព ដ រខល ងជងេនះ ជក កជងេនះេទ មេគលេ ចបស ស នងបរបទពេសសេ យែឡកៗជេរចើន។ គែបបេនះឯងែដលេគ ចែបងែចកបនចបសវសយេសដឋកចចេទ មសកមមភព នងផលតផល។ នយមនយៃនវសយទងេនះក ចែរបរបលេទ មតបន ឬ មរបេទស េហើយក ចសរមបេទ មរបពនធេផ ងៗផងែដរ។

៣.១.១ ែផនក នងវសយសកមមភពេសដឋកចចេនេពលែដលេគេលើកេឡើងអពបញហ ផលតកមម ែដលតរមងេឆព ះេទរក ចរទនញ នង

េស កមម េគនយយកនែតេរចើនែថមេទៀតអពែផនកសកមមភពេសដឋកចចែដលរបមលផដ រកមផលតផលជេរចើន។ នយមនយៃនវសយ នងែផនកសកមមភព េសដឋកចចគែផអក េលើរបេភទផលតផល នងេស កមមែដលផលតេឡើង ឬេរៀបចេឡើងេដើមបជនយ ជវកមម នងករេ ះដរពណជជកមម។



ឧទហរណ របពនធច តថន កឧស ហកមមរបស េមរកខងេជើង (SCIAN) ២០០២12

របមលផដសហរគស កេនកនងវសយេសដឋកចចជងៃមភ រមមនផលតកមម (SCIAN 31‐33) ជវកមម(SCIAN 41‐45) កសកមម ៃរពេឈើ នងេន ទ នងរបមញ (SCIAN 11)។ល។ វសយនមយកនងចេ មេនះរតវបនែបងែចកជវសយរងបនតេទៀត។ ឧទហរណ វសយកសកមម វសយៃរពេឈើេន ទ នងរបមញ រមមនវសយរងដចខងេរកម៖

• ដ កសកមម (SCIAN 111)• ករចញច មសតវ (SCIAN 112)• ៃរពេឈើ នង ជវកមមៃរពេឈើ (SCIAN 113)• េន ទ របមញ នង អនទ ក (SCIAN 114)• សកមមភពគរទកសកមម នង ៃរពេឈើ (SCIAN 115)

វសយរងទងេនះបនទ បមកេទៀតរតវបនែចកេទ មរបេភទផលតផល៖ វសយរង(111) រមមនដ បែនល នងែផលមឡង (112) ដ ែផលេឈើ នងដ យករគប (113)។ល។

េនរបេទសប ង វទយ ថ នជតសថត នងសក េសដឋកចច (INSEE) គជអនកទទលខសរតវរបពនធច តថន ករសេដៀងគន េនះ ច តថន កផលតផលប ង (CPF)13។

៣.១.២ វសយ នងែផនកសកមមភពវជជ ជវៈករបេងកើតផលតផល នងេស កមមេកើតេឡើង មរយៈសកមមភពវជជ ជវៈ។ េដើមបវភគ

សកមមភពទងេនះ េយើងរតវពងេលើករេធវើច តថន កមយេផ ងេទៀត េពលគច តថន កវសយវជជ ជវៈ ឬឧស ហកមម។ ដេចនះ ច តថន កេនះនងេផដ តេលើធនធនមនស ែដលទទលខសរតវផលតកមមេនះ។ គជករចតថន កសដអព ករងរ មខរបរ នងសមតថភពទកទងនងករផលតទនញ នងេស កមម។ សញញ ណែផនកសកមមភព វជជ ជវៈ េកដ ប នវ ល ទដឋភព ៃនសកមមភពរបសមនស កនងករផលតេចញនវផលតផល នងេស កមមទងេនះ។

ជទេទ េយើង ចនយយបនថ វសយវជជ ជវៈមយរបមលផដរកមករងរ ឬមខរបរ ែដលរមចែណកកនងករផលតទនញ នងេស កមមៃនវសយេសដឋកចចមយ។ ដេចនះេទើបេគនងេលើកយកមកនយយអពវសយសណងអគរ ហរញញវតថ កសកមម។ល។

ករេធវើច តថន កមខរបរ នងវជជ ជវៈជទេទរតវបនបងហ ញេរកមទរមងជនមវលលែដល មពត ជរបពនធ ឬវធ រសតៃនករផដលច តថន កដលសកមមភពវជជ ជវៈទងមល។នមវលលទងេនះ ចនងមនលកខណៈព ដ រតចឬេរចើន េយងេទ មរបេទស នងវតថបណងែដល រតវបន កែតងេឡើង។

12 សមេមើលឯក រេយងដករសងព ងែទរែណតទកទងនងនមវលល រកបខណឌ ៃនករផដលវញញ បនបរត ពតមនសដពឧស ហកមម នងទផ រករងរ។

13 សមេមើលឯក រេយងដករសងព ងែទរែណតទកទងនងបញជ នម រកបខណឌ ៃនករផដលវញញ បនបរត ពតមនសដពឧស ហកមម នងទផ រករងរ។



ដេចនះ េទើបេយើងរបទះេឃើញ ជ ទ អងគភពអនតរជតផដល ច តថន ក វជជ ជវៈ របសអងគករពលកមមអនតរជត (OIT) ច តថន កជតវជជ ជវៈ (CNP) នងរកមសងគមវជជ ជវៈ (PCS) នងនមវលលវជជ ជវៈ នងរបេភទសងគមវជជ ជវៈៃនមខរបរមនរបកេបៀវត សហរគស (PCS‐ESE) របសរបេទសប ង។

នមវលលទងេនះភគេរចើនរតវបនេរបើរបសសរមបករេធវើជេរឿនរបជជន ករអេងកតមេគហ ឋ ន នងករវភគ ថ នភពករងរ។ ជពេសស េគ េរបើរបស េន មសហរគសៃន

វសយឯកជនសរមប កេលខកដករងររបសបគគលកពកេគ នងជរបេយជនដលរ ឋ ភបលសរមប ម នករវវតតនករងរេនេលើទផ រករងរ។ ឧទហរណសដពខលម រៃននមវលលមយចននបងហ ញជនេនែផនកទ៤.២។

៣. ១. ៣ ទផ រករងរករវភគទផ រករងរេផដ តេទេលើសកមមភពទង យទកទងនងករពនតយ ករវវតតន

នងកររគបរគងករងរ។ ករវភគេនះទញយកពតមនមយចែណកេនកនងរបពនធច តថន កផលតផល នង េនកនងនមវលលមខរបរនងវជជ ជវៈ មកេរបើេឡើងវញ េ យពយយមបេពញបែនថមពតមនេនះ មរយៈករេលើកេឡើងពរបធនបទេផ ងៗ ដចជរបេភទ នងលកខណៈសមគ លវជជ ជវៈ លកខខណឌ ករងរ នងកៃរមពលកមម ករមតករងរ បែណងែចកករងរ ករផដលតៃមល នងទស នវសយៃនវជជ ជវៈ។ល។

ជទេទកររគបរគងពតមនសដពទផ រករងរ សថតេរកមទនលខសរតវរបសភន កងររ ឋ ភបល ឬរកសង េហើយកររគបរគងេនះមនទសេ ជយសរមលដលករទទលបនករងរនងជយជនយសកមមភពេសដឋកចច។

របពនធជេរចើន តយងពតមនសដពទផ រករងរ (IMT)14 របសទភន កងរករងរ-េកបច ឬ

បញជ យនមមខរបរ នងករងរ (ROME)15 របសទភន កងរជតសរមបករងរៃនរបេទសប ង

រតវបនយកមកេរបើរបស នងេធវើបចចបបននភពជរបច េដើមបផដលភពងយរសលដលករែសវងរកករងរ នងទទលបនករងរ។ (ចេពះពតមនបែនថមទកទងនងរបធនបទេនះ សមេមើលែផនកទ៤.២.៣)។ របពនធែដលមនតៃមលេសមើ មនេរបើេន មប ដ របេទសមយចននធ។

៣.២ តរមវករពតមនៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ

ពភពករងរជមជឈ ឋ នដសមគ ម ញមយ ែដលមនរចនសមពនធែរបរបលេទ មករផលតទនញ នងេស កមម។ េន កនងទផ រករងរ ករងររតវកណតនយមនយេទ មរបេភទសកមមភពផលតកមម។ កបែនត ករងររសេដៀងគន ចទមទរនវភរកចច នងរបតបតតករខសៗគន

14 សមេមើលេនខងចងឯក រេនះនវឯក រេយងព ងែទរែណតទកទងនមវល រកបខណឌ សរមបផដលវញញ បនបរត ពតមនសដពឧស ហកមម នងទផ រករងរ។

15 សមេមើលកណតច ខងេលើ។



េទ មសហរគស។ ករេ េឈម ះករងរទងេនះក ចែរបរបលផងែដរេទ មបរបទ នងរបេភទផលតកមម។ របសនេបើេគគតេទដលករងរករមតកមមករជនញទងអស របេទសែតមយ

ចេរបើេឈម ះេ ខសៗគន ។ពតមនមយចននែដលយកេចញពរបពនធ ច តថន ក នងនមវលល ចមន

ររបេយជនសរមប យតៃមល រៈសខនៃនវសយេសដឋកចចមយចនន បែនត មនរគបរគនសរមបេរៀបចែផនករ ឬចតែចងេសើេរ ើរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈមយបនេឡើយ។

មពត េគរបទះេឃើញករងរជេរចើនរកមខសៗគន កនងវសយេសដឋកចចមយ។ ករងរខលះសថតេនផទ លកនងវសយែតមយ ឧទហរណកសកមម ខណៈែដលករងរេផ ងេទៀតរតវបនពរងយេនកនងវសយជេរចើន ឬេនកនងវសយេសដឋកចចទងមល។ េនទេនះ េយើងគតដលករងរកនងែផនកពតមនវទយ គណេនយយ ឬេលខ។ េលើសពេនះ េគមន ច ថ បនសតង បណដ ះប ដ លេ យរគនែតពងែផអកែតមយងេលើ ថ នភពៃនវសយេសដឋកចចមយ នងករេ េឈម ះករងរែដលសថតេនកនងវសយេនះបនេឡើយ។

េគមន ចេរៀបចែផនករ នងអភវឌ នករផគតផគងេស កមមេពញេលញមយេនកនងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ េ យពមនករេរៀបចពតមនេឡើងវញ កររបមលពតមន នងករេរៀបចទនននយែដលេគរព មលកខណៈសមគ លៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ េនះេទ។

េយង មករសមគ លេនះ វធ រសតគត មសមតថភពទមទរឲយមនករបេងកើតវធរសតមយ មវសយ េ យែផអកេលើករេរបើរបសេគលគនតទងពរ ឬសញញ ណមល ឋ ន

េដើមបរបមល នងេរបើរបសពតមនសដព ថ នភពសងគមវជជ ជវៈ នងទផ រករងរ។ ទងេនះគជេគលគនតៃនវសយបណដ ះប ដ ល នងវសយករងរ។

៣.២.១ េគលគនតៃនែផនកបណដ ះប ដ ល នងវធ រសត មវសយ

ករេរៀបចែផនករៃនរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ ទមទរឲយេគេរបើរបសពតមនេរចើន ែដលពកពនធនងវសយជេរចើន។ ពតមនទងអសេនះ ចជពតមនែដលមនលកខណៈេសដឋកចច សងគម នងរបជ រសត េហើយក ចនយយអពទផ រករងរ ករងរ លកខខណឌករងរ។ល។

ជទេទ ពតមនមយចែណកៃនពតមនទងេនះ ចឲយេគទទលយកបនេ យផទ ល។ឧទហរណ ដចជករណទនននយមនលកខណៈសងគម ឬេសដឋកចចបងហ ញេ យរកសងមយចនន

ថ បនមនេបសកកមមែផនកេសដឋកចច ឬសមគមវជជ ជវៈ។ មយងេទៀត ដចជករណពតមនសដពរបេភទ នងករេរៀបរចនសមពនធៃនករងរបងហ ញេនកនងនមវលលមខរបរ នងវជជ ជវៈេផ ងៗ ឬសចនករសដពករវវតតនៃនទផ រករងរ គជសចនករែដលេធវើបចចបបននភពេ យរកសងទទលខសរតវែផនកករងរ នងវជជ ជវៈ។

េទះបជពតមនែដលេគរតវករ ចទទលបនមយចែណកកដ កបែនត មនែមនបងហ ញ



ឬេរៀបចេឡើងសរមបេឆលើយតបនងតរមវករចៗៃនករេរៀបចែផនករ នងកររគបរគងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈេនះេទ។

វធ រសត មវសយគសេ េលើករបករ យ នងសរមបសរមបែផនកបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈនវសញញ ណៃនវសយែដលផ រភជ បេទនងករវភគេសដឋកចច។ ករបេងកើតវសយបណដ ះប ដ លេរចើនអនញញ តឲយកណតបននវឧបករណវភគ ថ នភព ែសវងរក នងរបមលពតមនចបចសរមបេរៀបចែផនករ រគបរគង យតៃមលករបណដ ះប ដ ល នងបេងកើតករតភជ បរ ងករបណដ ះប ដ ល នងករងរ។ ករតភជ បេនះជយសរមលដលសកមមភពសរមបសរមលជមយ

ថ បន នងរកសងែដលមនេបសកកមមែផនកេសដឋកចច នងករបេងកើតភពជៃដគជមយអនកត ងទផ រករងរ។

ករបេងកើតវសយបណដ ះប ដ លមយគឈរេលើកររបមលផដសតង បណដ ះប ដ ល (គជកររបមលផដែដលេធវើេឡើងេ យែផអកេលើលកខណៈបេពញបែនថមគន ែផនកគរេកសលយ នងរដឋបល) រមទងកររចបចបញចលគន នវសមតថភពែដលបេងកើតបនជសតង ទងេនះេឡើង។

ដចអវែដលបនេលើកេឡើងពខងេលើ ករេរៀបចែផនករបណដ ះប ដ លែដលផ រភជ បនងករងរេនកនងែផនករដឋបល ជវកមម នងពតមនវទយ ទនងជមន ចេធវើេឡើងេដើមបេឆលើយតបនងតរមវករពេសស មយៃនវសយសងគមេសដឋកចចនមយៗបនេទ េរពះថសតង បណដ ះប ដ ល ទងមខរបរ នងវជជ ជវៈ ែដលជកមមវតថរបសសតង ទងេនះ ជញកញបែផអកេលើវសយេសដឋកចចមយចននធ ឬកេលើវសយេសដឋកចចទងមលែតមដង។

សរមបករងររបេភទែតមយ ករបេងកើតវសយបណដ ះប ដ លអនញញ តឲយរបមលផដ នងវភគតរមវករៃនករបណដ ះប ដ លមនស ែដលកពងេធវើករងរេន មសហរគសៃនវសយេសដឋកចចខសៗពគន យងខល ង នងបេងកើតករផគតផគងមយពស កករបណដ ះប ដ លវជជ ឲយបនកនែតរតមរតវ កនែតមនរបសទធភព នងកនែតបនផល។ តយង ករបេងកើតវសយបណដ ះប ដ លមយែផនករដឋបល ពណជជកមម នងពតមនវទយគជកររបមលផដចលគន មយដលអ េដើមបជយសរមលដលកររគបរគងករបណដ ះប ដ លទកទងនងមខរបររបេភទេនះ ែដលមនេន មេសទើរែតរគបសហរគសទងអស។

កររបមលផដសតង បណដ ះប ដ ល សរមបករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ មវសយបណដ ះប ដ លអនញញ តឲយេគ ច៖ កណតបនកនែតចបសនវរេបៀបរគបរគង នងច យេលើករបណដ ះប ដ ល, បេងកើតបណដ ជនញករេនកនងអងគរគបេរង ន, បេងកើតប ដ ញជនញសរមបបេងកើតករបណដ ះប ដ លឯកេទស, ផដលអេ យផលសរមបកររចបចថមពលចលគន េនកនងកររគបរគង នងេរបើរបសបរកខ រ, នង ថ បនរគះសរមបកចចសហករ នងភពជៃដគជមយសមគមវជជ ជវៈ នងអនកត ងៃនទផ រករងរផងែដរ។

ែដនកណត នងលកខណៈសមគ លៃនវសយបណដ ះប ដ លនងរតវបញជ កចបស សេនកនងេពលបងហ ញអពករសក មវសយេនែផនកទ៥។



ចននៃនវសយបណដ ះប ដ លែដលរតវបេងកើតេឡើង ចែរបរបល បែនតជទេទ សថតេនជវញចននរបមណជៃមភ។ ដចអវែដលេយើងបនេលើកេឡើងរចមកេហើយ វសយបណដ ះប ដ លមយចននរបមលផដគន នវសតង បណដ ះប ដ ល ែដលរតវនងមខរបរទង យែដលេគរបកបេនកនងវសយេសដឋកចចជេរចើន ដចជករណវសយរដឋបល ជវកមម នងពតមនវទយ។

ករបណដ ះប ដ លេផ ងៗេទៀតេផដ តេលើសតង បណដ ះប ដ ល ែដលរតវនងមខរបរែដលេគរបកបេនកនងវសយេសដឋកចចែតមយ ឧទហរណ មខរបរមយចននេនកនងវសយកសកមម ឬសខភបល ខណៈ ែដលវសយបណដ ះប ដ លេផ ងៗេទៀតរតវេទនង ថ នភពរមគន ជពេសសមខរបរកនងវសយែថរក បរកខ រេដើរេ យមទរ។ ជឧទហរណ េយើងសមេលើកេឡើងថ េនេកបចសតង បណដ ះប ដ លេឈម ះថ «កមមវធសក » រតវបន កពរងយេន មវសយបណដ ះប ដ លចនន ២១។ (សមេមើលកនងបញជ ឧបសមពនធទ២)។

៣.២.២ េគលគនតៃនមខនទករងរពមនកបនខន ត មយសរមបកណត ឬរគបរគងកររបកបមខរបរមយ ឬវជជ ជវៈមយ

េនេលើទផ រករងរេឡើយ េលើកែលងែតមខរបរ នងវជជ ជវៈមយចននែដលមនទនកទនងផទ លជមយសខភព នងសវតថភពរបសរបជជន ឬជមយេ គពយបលពេសសេ យែឡកែដលរគបរគងេ យ ជវកមមវជជ ជវៈ។ ដចែដលបនេលើកេឡើងេនខងេលើ មខរបរ នងវជជ ជវៈមយភគធ រតវបនរបកបេនកនងសហរគសៃនវសយេសដឋកចចខសៗពគន ។ េលើកែលងែតរតវរគបរគងេ យចបប ឬបទបញជ េបើពេនះេទករកណតេឈម ះរមទងភរកចចៃនមខរបរ ឬវជជ ជវៈ ចែរបរបលេទ មរបេភទសហរគស នងលកខខណឌ ករងរៃនមជឈ ឋ នទងេនះ។ ឧទហរណ េគរសងេឃើញករេ េឈម ះជង៤០ ខសៗគន េនកនងនមវលលវជជ ជវៈក សរមបមខរបរជងឥដឋ-ជងកេបរ (សមេមើលឧបសមពនធទ៣)។ របពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈមយមន ចបេងកើតសតង បណដ ះប ដ លខសៗគន េរចើន សរមបែតមខរបរែតមយេនះេទ។ ដេចនះ េគចបចរតវែតកណតឲយចបសនវេគលេ ែដលរតវសេរមចទកទងនងករអភវឌ សមតថភព។ ទសេ េនះសថតេនជវញមខងរ ឬភរកចចចមបងៗរបសជងេរៀបឥដឋ-ជងកេបរ។

ឧទហរណេនះក ចឲយកតសមគ លថ ពកយថ «មខរបរ» ឬ «វជជ ជវៈ» ពមនមននយេសមើគន េនះេទ។ ជទេទ ពកយទងពរេនះសេ េលើកេន មៃនសមតថភពអនវតតនេនកនងែផនកសកមមភព មយជកណត ឧទហរណមខរបរជងេរៀបឥដឋ-ជងកេបរ។ សមតថភពមយែផនក ជសមតថភពរមេនកនងកេន មករងរែដលពកពនធនងមខរបរេនះ ឯសមតថភពមយែផនកេទៀត ចែរបរបលេទ មរបេភទករងរ ឬវសយឧស ហកមមែដលករងរេនះសថតេន។ ដេចនះេទើបេនកនងឯក រមយចនន េគនយមនយយអពករងរ-មខរបរ គជពកយែដលសេ េលើករងររសេដៀងគន ែដលសថតេនកនងែផនកសកមមភពៃនមខរបរមយ។

សញញ ណ «ករងរទេទ» ឬ «ករងរជែផនគរ» ចជយបញជ កចបសអពរបេភទ នងបនទកៃនករបណដ ះប ដ លែដលរតវបេងកើតេឡើង។ ករែសវងរក នងរបមលផដភរកចចរមសរមបករ



ងរជេរចើន នងសមតថភពរសេដៀងៗគន អនញញ តឲយបេងកើតមល ឋ នរគះៃនករអភវឌ នងកររគបរគងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ េ យេគរពេទ មទដឋភពជកែសដងៃនទផ រករងរ។

ដេចនះ មខងរៃនករងរគផ រភជ បនងបណដ ៃនករងរ ឬករងរ-មខរបរ ែដលបងហ ញនវករមងឯក ររមៃនសមតថភពមន ច សបន នងសមតថភព ច សបនេនកនងមខរបរមយ ឬវជជ ជវៈមយ េហើយែដល ចកតរ េនកនងសតង បណដ ះប ដ លែតមយ។

មននងកណតអពមខងរករងរ េគរតវេធវើករវភគអពករងរ ឬករងរ-មខរបរ។

ករពណនអពមខងរចមបងៗ រមទងភរកចច នងរបតបតតករៃនករងរ-មខរបរេផ ងៗែដលបងហ ញករកណតេឈម ះេនកនងែផនកសកមមភពែតមយ (ឧទហរណ ករបេពញករងរខងជងកេបរ) ចឲយេគេលើកជករបន ម នអពបណដ ភរកចចមននយេពញេលញ ែដលនងកល យជមល ឋ នសរមបកណតមខងរករងរែដលេរបើរបសសរមបជទសេ បណដ ះប ដ ល។

ករកណតករងរ-មខរបរេផ ងៗ កនងវសយបណដ ះប ដ លមយេធវើេឡើងកនងឱកស ៃនករសក មវសយ (សមេមើលែផនកទ៥)។ ករសក េនះកមនទសេ បងហ ញផងែដរអពករបន

ម នអពបណដ ករងរ-មខរបរ សរមបកណតមខងរចមបងៗៃនករងរ ែដល ចជវតថបណងៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈមយ។

កនងដ កកលេនះ គជករបន ម នជ នដបងែដលនងរតវបញជ កបនកនងេពលេធវើករវភគអព ថ នភពករងរ16។ េនេពលរតវករ ករសក បឋម ចផដលពតមនបែនថមេដើមបជយសរមលដលករសេរមចចតត (សមេមើលែផនកទ៦)។

មករពត របពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈមយ មន ចេឆលើយតបបននងតរមវករែផនកសមតថភពនវ លករងរទងអសេនេលើទផ រករងរបនេឡើយ។ េផដ តសេ េទបណដ ះប ដ លមនស ែដលភគេរចើន ចឈនេទចបយកករងរមល ឋ នេនកនងរគបវសយសកមមភពវជជ ជវៈទងអស។

សមតថភពកតរ េនកនងសតង បណដ ះប ដ ល រតវែតផដលជនអនកទទលបនសញញ បរតនវលកខខណឌ អបបបរមសរមបករេរជើសេរ ើសឲយចលបេរ ើករងរ ែដលលកខខណឌ អបបបរមេនះរតវនងករងរ-មខរបរមយចននធ ផ រភជ បនងមខនទករងរមយ។ េនះជលកខខណឌ អបបបរមែដលរតវនងករមងឯក ររមសដពសមតថភព។ ជធមម សមតថភពែដលកតរ កនងសតងបណដ ះប ដ លមយ គរែតរតវេទនងសមតថភពមយចននធពកពនធនងករងរ-មខរបរែដលមខងរករងរេផដ តេលើ។

ដេចនះេទើបករបណដ ះប ដ លផ រភជ បនងមខងរករងរជងេរៀបឥដឋ-ជងកេបរ រតវែតចអនញញ តឲយអនកមនសញញ បរតេចញពករបណដ ះប ដ លមន ក ចឈនេទចបយក ករងរ

មយចននធែដលមនទនកទនងនងមខងរេនះ។ ករចងមនសមតថភពេរចើនជនញគជ

16 សរមបពតមនបែនថមទកទងនងរបធនបទេនះ សមេមើលេនមគគេទទសកទ២ េគលគនតបេងកើត នងេរៀបចសតងសមតថភព មមខរបរ។



លទធផលៃនជេរមើសែដលេគបញច លេទកនងសតង បណដ ះប ដ ល នងករបេងកើតរចនសមពនធៃនសញញ បរត នងវញញ បនបរត។

របេទសមយចននផដលករបណដ ះប ដ លែដលនេឆព ះេទរកសញញ បរតមល ឋ ន នងសញញ បរតេផ ងៗេទៀត, េទរកវញញ បនបរត ឬបណណបញជ កករសក ជនញ។ ករេរៀបចែបបេនះបេងកើតបនជភពងយនងបតែបនបនេដើមបេឆលើយតបនងតរមវកររបសទផ រករងរ។

ករបណដ ះប ដ លមល ឋ ននេឆព ះេទរក ករងរមយរកមដបងែដលជទេទមនចននេរចើន។ ករផដលជនញគសរមបមនស ចននតចជងែដលកនកបករងរេ យែឡកពេគ។ វធ

រសតេនះផដលទននផលខពស នងេជៀស ងអសបនល យករបណដ ះប ដ លមល ឋ នេនកនងរគះ ថ នបណដ ះប ដ លេ យឥតរបេយជន។ អនកមនសញញ បរតេចញពករបណដ ះប ដ លេនះែតងែត ចទទលបនករបណដ ះប ដ លបែនថម ឬបេងកើនសមតថភពកនងមជឈ ឋ នករងរ។

ែតថសមតថភពមយចននធ រគះ ថ នបណដ ះប ដ លនងមនមនផដលឲយេទ។ ឧទហរណជងេរៀបឥដឋ-ជងកេបរ េធវើឡឧស ហកមម អនកេរៀបឥដឋបពងបងហរ នងរតវករចបចនវសមតថភពជនញេនកនងមជឈ ឋ នករងរ។ ជទេទ លកខខណឌ េរជើសេរ ើសបគគលកសរមបឲយកនករងរកនែតជនញទងេនះ គតេលើករមនបណដ សមតថភពមល ឋ ន នងសមតថភពជនញមយចនន នងែថមទងគតេលើពេ ធនលអៃនករងរផងែដរ។

កបនខន តមល ឋ នមយកនងចេ មកបនខន តេផ ងៗេទៀត ៃនវធ រសតែផអកេលើសមតថភព គរក ចណងរមរ ងមខនទករងរ នងសតង បណដ ះប ដ ល។ នយយមយងេទៀត េគមន ចរកេឃើញេនកនងរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ មយនវសតង បណដ ះប ដ លពរែដលនេឆព ះេទរក មខនទករងរែតមយ ឬសតង យតៃមលមយែដលនេឆព ះេទរកមខងរៃនករងរពរេនះេទ។ ករណទមយទនងជេកើតេឡើងពភពទនេខ យកនងករកណតសតង បណដ ះប ដ ល េហើយករណទពរទនងជលទធផលៃនករកណតមខងរករងរ។ កនងករណទងពរេនះ េគរតវែតេធវើករងរេដើមបែកែរប ថ នភព។



ករសក េរៀបចែផនករ នង ករ ថ បនែផនកគរេកសលយ

ករងរABCDEFGH...Z

ករងរ

ABCDE

ករងរABC

វភគថ នភព

ករងរ ករទទលសមតថភព

ករ យតៃមលករសក

អនកមនសញញ បរត

អនកមន

សញញ បរត

ករងរែដលរតវនងមខនទ

ករងរ

ABC

៣.៣ ករសក េរៀបចែផនករ

ដចែដលេយើងេលើកេឡើងរចេហើយ មជឈ ឋ នទផ រករងរគជពភពមយ ញ នងវវតតេទមខរហត។ េទះបជជនកលមជឈ ឋ នេនះមនលកខណៈរសេដៀងៗគន ខល ងេន មប ដរបេទសេផ ងកដ ជពេសសេន មរបេទសសថតកនងតបនភម រសតដចគន ( េមរកខងេជើង,អរ បខងលច, រហវកខងេជើង។ល។) ករបេទសនមយៗមនរបវតត នងលកខណៈសមគ លផទ លខលនទកទងនងករេរៀបចករងរ នងលកខខណឌ ករងរេនេលើែដនដរបសខលនែដរ។ ដេចនះ របេទសនមយចបចរតវែតផដលមេធយបយកនងកររបមលយកមកេរបើរបស នវពតមនជ លកខណៈេសដឋកចច ឬពតមនសដពករងរ នងករវវតតនៃនទផ រករងរែដលពកពនធនង ។

ករសក េរៀបចែផនករមនទសេ េឆលើយតបនងកដកងវលេនះ េ យបងហ ញនវភនភគដេពញេលញបផតមយ មែត ចេធវើបនសរមបតរមវករបណដ ះប ដ ល ែដលដចគន នងរបេភទសមតថភពចងបន នងភព ចយកេទេរបើបនរបស េដើមបេធវើយង ចជយដលករផលត


ទផ រ ករងរករ សក េរៀបចែផនករសតង រ សមតថភព ម មខរបរ

សតង រ បណដ ះ ប ដ លនង យ តៃមល ទផ រករងរ

វសយ េសដឋកចច វសយ បណដ ះ ប ដ ល មខ ងរ ករងរ ករ បណដ ះ ប ដ ល វសយ េសដឋកចច

បន ម ន មខ ងរ ករងរសមតថភព ផ រ ភជ ប នង

មខ ងរករងរ


ផលតផល នងេស កមមៃនវសយេសដឋកចចទងមល។ ករសក ទងេនះពតជសខនខល ងស េនេពលែដលរបេទសមយ ចបេផដើមដេណើ រករែកលមអរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ

របសខលន។ កជមេធយបយគរឲយយកចតតទក កផងែដរ េដើមបជយជនយដលករសេរមចចតតសដពករពរងងរបពនធបណដ ះប ដ លែដលមនរ ប ឬកនងេពលែកសរមលករផគតផគងជលកខណៈយកបរមណ របសករបណដ ះប ដ ល (ែផនទអបរ)។

េទះបជករបេងកើតករសក ែបបេនះ ជធមម រតវេធវើេឡើងមនករបេងកើតែផនករអភវឌ ករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈកដ កកនងេពលរសបគន េនះ ជញកញប នេទរកករេរៀបចករងរននកនងវសយែតមយែដរ (ករវភគ ថ នភពករងរ (AST) សតង បណដ ះប ដ ល។ល។)។របឈមនងសមព ធកនងដ កកលេនះ អនករគបរគងទទលខសរតវខងករ ថ បនរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ រតវែតេធវើករ កែតង េឡើងេ យគតេលើទដឋភពជកែសដង នងគតទង

ទភពកនងេពលេនះ មនថ ទភពនេយបយ េសដឋកចច ឬេផ ងេទៀតេនះេទ។ មរយៈករគតគអពលកខណៈសមគ លៃនមខរបរមយចនន នងតរមវករបនទ នៃនរបពនធ

េគ ចចបេផដើមដេណើ រករ ថ បនែផនកគរេកសលយ េ យពចបចមនលទធផលៃនករសកសរមបេរៀបចែផនករេនះេទ។ កបែនត េគមនរតវេភលចេទថ ករែកសរមល ឬេរៀបចសតង បណដ ះប ដ លេទ មវធ រសតែផអកេលើសមតថភព រតវែតឆលងកតជ ចខត មករវភគ ថ នភពករងរ។(ទកទងនងរបធនបទេនះ សមេមើលខលម រៃនមគគេទទសកវធ រសតទ២ េគលគនតបេងកើត នង ករេរៀបចសតង សមតថភព មមខរបរ។)

េទះបជពតមនទកទងនង ថ នភពៃនមខរបរកនងវសយមយ ចរគបរគនេដើមបចបេផដើមករងរែកលមអវសយបណដ ះប ដ លមយកដ កករងរេរៀបចរចនសមពនធៃនវសយេនះទងមលនងករេរៀបចែផនករលមអតសរមបអភវឌ ន រតវករចបចនវករវភគ មវសយកនែតសជេរម េពលគករសក េរៀបចែផនករ។

ករសក េរៀបចែផនករគជឧបករណែដលបេពញបរងគបេលើពតមនែដលមន នងពរងងមល ឋ នសរមបមននងឈនេទេធវើករសេរមចចតត។ េគមន ចេចៀសព រចេឡើយ ខណៈែដលដលេពលេគរតវេរៀបចែផនករយទធ រសត កណតែផនករ មវសយអភវឌ ន ឬផអ ក ទភពែដល ចអនវតតសរមបអនគតែផនករសកមមភពរបចឆន ឬសរមបេរចើនឆន ។ ដេចនះ េគលបណងនងទសេ ែដលចងសេរមចគផដលករពណនមយអពទផ រករងរ, េធវើករវភគេលើ នងវភគេលើករផគតផគងរបសករបណដ ះប ដ លែដលមនរ ប កនងបណងផដលករ យតៃមលរតមរតវនងកណត ទភពកនងករេធវើអនត គមន។ េគ ែបងែចកករសក េធវើែផនករជពររបេភទ៖ករសក មវសយ នងករសក បឋម។

៣.៣.១ ករសក មវសយ

ករសក មវសយ គជករសក សខនជងេគបផតកនងចេ មករសក េរៀបចែផនករ។ ករសក េនះ ចរតវេគចតទកជករវភគែបបសងគមេសដឋកចចែដលកណត នង



បងហ ញអពែដនកណតៃនវសយបណដ ះប ដ ល ែដលបញជ កអពលកខណៈសមគ ល នងបងហ ញពភនភគៃន ថ នភពេសដឋកចច នងវជជ ជវៈែដលសមរសប នងផដលករ យតៃមលរមេលើតរមវករបណដ ះប ដ លកនងវសយេនះ។ ករសក មវសយេលើកេឡើងពអន សនសដព ទភព នងចណចចមបងៗចេពះករគតពចរ កនងករអភវឌ ករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ ៃនែផនកសកមមភព

មយ។ ករបេងកើតករសក មវសយមយគជ របតបតតករដធេធងែដលរតវករចបចនវករ

របែមរបមលធនធនសខនៗ។ ករងរេនះ ចដេណើ រករេទកនងរយៈេពលែវង រហតដលេពញមយឆន េ យេផត តេលើ៖

• ករបងហ ញអពលកខណៈសមគ ល នងរពែដនៃនវសយបណដ ះប ដ ល• ករពណនអពែផនកសកមមភពេសដឋកចច ែដលេនកនងេនះមនករងរែដលករសក

េផដ តេលើ, ករពណនអពសហរគស អពបរបទៃនករវវតតនរបស នងតរមវកររបសរពមទងករបងហ ញអពករទនទងរងចរបសសហរគស នងនេយជកខងែផនកបណដ ះប ដ ល នងគណភពមនស កពងេធវើករ

• ករបងហ ញអពលកខណៈសមគ លៃនទផ រករងរ មនស កពងេធវើករ រមទងករេរៀបច នងលកខខណឌ ករងរែដលផ រភជ បនងេគលេ របសករបណដ ះប ដ ល

• ករពពណនអពករងរ (ករងរ-មខរបរ) ែដលជេគលេ របសករបណដ ះប ដ ល• ករបងហ ញអពករបន ម នចមបងៗទកទងនងមខនទករងរ ៃនវសយបណដ ះប ដ ល

នងកររបមលផដករងរ (ករងរ-មខរបរ) ពកពនធ• ករពណនអពករផដលវគគបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈបចចបបនន• ករកណតអពចណចខល ង ចណចេខ យ នងករបងហ ញអពផលវមយចននៃនសកមមភព

ទកទងនងករអភវឌ ែផនកសកមមភពេសដឋកចច នងករផគតផគងករបណដ ះប ដ ល។ ករសក េនះរតវែតែផអកេលើពតមន ចេជឿជកបន។ ករងរអេងកត នងរ វរជវចះដលទកែនលងជធមម គចបចេដើមបបេពញបរងគប នងផដលសពលភពដលពតមនទទលបន។

៣.៣.២ ករសក បឋម

ករសក បឋម គជករវភគសេ ផដលពតមនចបច េដើមបជយដលករសេរមចចតតទកទងនងករអភវឌ នងកររគបរគងែផនកគណភព នងបរមណៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ករសក ែបបេនះេគឲយេឈម ះថករសក «បឋម» េរពះជធមម េធវើេឡើងេនមនេពលេរៀបចសតង សមតថភពមខរបរ ឬអនញញ តឲយបញជ កចបសពរពែដនរបស ។

កដចជករសក មវសយែដរ ករសក បឋមគជករសក េរៀបចែផនករកនងលកខណៈសងគមេសដឋកចច ែដលវធ រសតរបស ផ រភជ បជមយនងែផនករ វរជវមនស រសត នងសងគម

រសត។



ករសក បឋមមយ ចរតវបនេធវើេឡើង សរមបជករបេពញបរងគបេលើករសក មវសយ។ ដេចនះ មនទសេ សក េលើទដឋភពពេសសៗៃនករអភវឌ សតង បណដ ះប ដ លមយចនន ឬទដឋភពពកពនធនងបែណងែចកែដនដអបរ (ែផនទអបរ)។

ករសក បឋម ចមនជបពកពនធនងករសក មវសយផងែដរ។ មនទសេ េឆលើយតបនងបញហ មយចនន ែដលទមទរនវកររ វរជវសជេរម ឧទហរណ ឥទធពល ៃនករេរបើរបសបេចចកវទយថម េលើករងរមយចនន, ករេលចេឡើងនវករងរ-មខរបរថមៗកនងែផនកសកមមភព ឬករវវតតនៃនចននករងរពកពនធនងមខនទករងរ នងទ ងរបស ។ទដឋភពចងេរកយេនះ ចនងនបញជ កឲយបនចបសនវផលវៃនករអភវឌ ករផគតផគងជលកខណៈបរមណៃនករបណដ ះប ដ ល ែដលកតបញច លេនកនងែផនទអបរ។ (សរមបពតមនបែនថមទកទងនងរបធនបទេនះ សមេមើលខលម រៃនែផនកទ៦។)

៤. ករសក េរៀបចែផនករ ៖ ទនននយ នងរបភពពតមនមនយមនយ ករសក គជកររបងែរបងមយង ែផនកបញញ សេ េឆព ះេទរកករសេងកត

នងករយលអពេហតករណ ឬករពនតយបញហ មយ ឬគេរមងមយ។ ករសក េរៀបចែផនករេនកនងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ រតវែតែផអកេលើបណដ ទនននយ ែដលអនញញ តឲយកណតបនរតមរតវនវភនភគ នងមនរបេយជនសរមបវសយសកមមភពមយ, កណតបននវចណចខល ងចណចេខ យ នងតរមវករទកទងនងករបណដ ះប ដ ល នងគណភពមនស កពងេធវើករ, នងេធវើករបន ម នេរៀបច នងកណត ទភពៃនសកមមភពបណដ ះប ដ ល។

ទនននយមយចននេគ ចរកបនេ យផទ ល។ ឧទហរណ ទនននយៃផទកនងរបសអងគភពមយ នងទនននយែដលផ ពវផ យ ម ងែទរែណត។ ទនននយេផ ងៗេទៀត ចយកមកេរបើបនេ យេគរព មលកខខណឌ មយចនន ដចជទនននយរបសរកសងករងរ ឬរកសងថវក។ ទនននយេផ ងពេនះេទៀតមនសវមនេទ េហើយជទេទទមទរឲយេរបើវធ រសតរបមលេផ ងៗពអនកផដលពតមន។ ឧទហរណ ទនននយសដពសហរគស ឬលកខខណឌ េ យែឡកពគន កនងករេរជើសេរ ើសបគគលក។

៤.១ ទនននយ17

េគែបងែចកទនននយជពររបេភទ៖ ទនននយអពបរមណ នងទនននយអពគណភព។ទនននយរបេភទទមយ អនញញ តឲយកណតចននបតភតសេងកត ជនកល មរយៈទនននយពេ ធនជតៃមល ចខត ដចជចននអនក េរៀន ជនកល មរយៈទនននយគតជតៃមល

17 ខលម រៃនែផនកទ៤ នងែផនកទ៥ គករសរមបនវរកបខណឌ សតង សរមបបេងកើតករសក មវសយកនងករចបៃដគ, រកសងអបរ កម នត នងក នងករងរ-េកបច, េកបច, ២០០៥, ឯក រេយងេលខ៥០។



រប ករបែហល ដចជភគរយៃនករនេចញផលតផលមយេនកនងេសដឋកចចជត។ ទនននយរបេភទទពរ មនរបេយជនេរចើន ជ ទ អនញញ តឲយពពណនពទដឋភពជកែសដងៃនបតភតែដលេគសេងកត។ ករេរបើ នងករវភគទនននយ ជទេទរតវបនេធវើេឡើងេ យមនជនយបេចចកេទស ដចជករសេយគវភគអតថបទ នងករវភគ មរបធនបទអនវតតនេលើបណដទនននយមយ ឧទហរណ ខលម រករសមភ ស ឬករមងសណរ។ ករបងហ ញអពលទធផលៃនករវភគ ចមនទរមងខសៗគន ចជករបរយយអពបតភតែដលេគសេងកត ឬជករកណតរបេភទែដលមនរតមែតអនញញ តឲយេធវើករពណនអពបតភតបេ ណ ះេទ ែតែថមទងេធវើករពនយលអពអវែដលេគសេងកតេនះេទៀតផង។

ទនននយពរបភពឯក រ មនលកខណៈខសៗគន យងខល ង េហើយភព ចេជឿទកចតតបនរបស កទកទនផងែដរនងភព ចេជឿជកបន ៃន ថ បនែដលផលតឯក រេនះេឡើង។ឯក រទងេនះមន រៈសខន សសរមបករសក េរៀបចែផនករ កនងករណែដល រតវបនផលតេឡើងេ យ ថ បនជនញ មរយៈករវភគយងយកចតតទក កជរបពនធសមសធត ឬបតភតសងគមេសដឋកចចជក ក នងមនែដនកណតចបស ស។ ធតេលើកេឡើងទងេនះ ចមនទនកទនងជមយវសយេសដឋកចច ពណជជកមមអនតរជត ករវភគទផ រករពណនអពមខរបរឬវជជ ជវៈ ករេរៀបចករងរ បញហ សខភព សវតថភពេនកែនលងេធវើករលកខណៈពេសសេ យែឡកៃនសហរគសែដលផ បនជឧស ហកមមមយ ករែកលមអបេចចកេទសកនងែផនកេសដឋកចច នងលកខណៈសមគ លរបសមនស កពងេធវើករកនងវសយឧស ហកមមមយ។ គជធតជេរចើនែដលរតវបនយកមកេរបើ នងវភគកនងករសក សរមបេរៀបចែផនករ។

ទនននយជលកខណៈសថ តែដលផលតេឡើងេ យ ថ ប នផល វករជនញ មនរៈសខន កនងករណែដល ចឲយពពណនបនអពទដឋភពជកែសដងៃនសងគមេសដឋកចច

មយចនន, បងហ ញអព ថ នភព នងករវវតតនៃនទផ រករងរ នងករេរប បេធៀបរ ងរដឋនងរដឋនងរ ងវសយសកមមភពេសដឋកចចេផ ងៗគន េ យេរបើទនននយលកខណៈសតង ។

៤.២ របភពសខនៗៃនពតមន

ទនននយេរបើរបសសរមបករសក េរៀបចែផនករ បនមកពរបភពជេរចើន ែដលែចកជបនរបេភទ៖

• ពតមនបនមកពអងគភពទទលបនទកករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ (ទនននយៃផទកនង)• ពតមនបនមកេ យករជបសមភ សន ឬករមងសណរ• ពតមនេចញពមល ឋ នសដកទនននយរបសរកសងេផ ងៗេទៀត អងគករ ឬសមគមវជជ ជវៈ• ពតមនទញេចញពរបភពឯក រអនតរជត ែដល ចរកបន ម ងែទរែណត។

ដចែដលបនេលើកេឡើងរចេហើយ កនងចេ មរបភពពតមនែដល ចរក ម



ងែទរែណត រមមនពតមនសដពសហរគស នងផលតកមម នមវលលវជជ ជវៈ រកបខណឌ ៃនករផដលវញញ បនបរត នងរបពនធពតមនអពទផ រករងរ។

េទះបជទនននយសដពសហរគស នងរបេភទផលតកមម ចរមចែណកបញជ កឲយបនចបសអព រៈសខនែផនកេសដឋកចចៃនផលតផល េស កមមមយចនន នង រៈសខនៃនមខរបរែដលពកពនធនងផលតកមមរបសេគកេ យ កពតមនែដលបងហ ញពច តថន កមខរបរឬវជជ ជវៈ លកខណៈសមគ ល នងករវវតតនៃនទផ រករងរ មន ររបេយជនជងេគសរមបករសក េរៀបចែផនករ។

៤.២.១ នមវលលវជជ ជវៈ

នមវលលមខរបរឬវជជ ជ វៈ ពងែផអកេលើទនននយែដលរបមលបនកនងេពលេធវើអេងកតវជជ ជវៈជ មយអនកត ងវជជ ជវៈ ឯក ជយ រមទងរកមវជជ ជវៈ ៃនវសយសកមមភពេសដឋកចចេផ ងៗ។ នមវលលមខរបរឬវជជ ជ វៈរតវបនបេងកើតេឡើង កនងេគលេ របមលពតមនេនេពលេធវើ ជេរឿនរបជជន ករវភគទនននយពចនននងករវវតតនៃនករងរ មមខរបរឬវជជ ជវៈ នងករបេងកើតទនកទនងជមយែផនកៃនសកមមភពេសដឋកចចរបសវសយេផ ងៗកនងរបេទសមយ នងរបេទសជតខងេនះ។ អងគករពលកមមអនតរជត នងរបេទសឧស ហកមមមយចននធ សទធែតបនបេងកើតនមវលលមខរបរេឡើង។

នមវលលេនះកតរ យងទលទ យនវបណដ វជជ ជវៈែដលមនរបកប េនកនងរបេទសមយ។ េ យគតេទេលើ ថ នភពដ ញៃនេសដឋកចចសមយទេនើប នមវលលវជជ ជវៈ េរចើនែតមនទេនរបេងកើតរកម នងអនរកមៃនវជជ ជវៈ េដើមបផដលភពងយរសលដលករវភគ នងករបងហ ញ។

េ យមនករទទល គ លេនថន កជត នមវលល បេងកើតជសតង កនងករកណតនយមនយមខរបរ នងវជជ ជវៈ េដើមបេធវើឲយេគ ចេរប បេធៀប បន។ េដើមបមនរបេយជនដលករកណតតរមវករបណដ ះប ដ ល នមវលលរតវរបមលផដវជជ ជវៈ មរកម ឬរបេភទ នង មករមតសមតថភពេយងេទ មភព ញរបស , េហើយ ករតវផដលជេយបលេលើករមតបណដ ះប ដ លចបចេដើមបរបកបវជជ ជវៈទងេនះផងែដរ។

ជទេទ បញជ ច តថន កឬនមវលលមខរបរ មនសមសធតផ ធៗពរ៖ ទ១គករពពណនអពភរកចច នងទនលខសរតវផ រភជ បនងវជជ ជវៈនមយៗ ចែណកឯទ២ គករែបងែចកនងរបមលផដជរកមវជជ ជវៈ េទ មករមតៃនភព ញៃនភរកចច នងទនលខសរតវែដលផ រភជ បនងវជជ ជវៈទងេនះ។ សមសធតផ ទពរេនះជញកញបរតវបនបងហ ញ េ យភជ បទនកទនងេទនងករមតៃនករសក ឬករបណដ ះប ដ លទេទ នងករមតេរត មវជជ ជវៈជក ក។

ច តថន កអនតរជតៃនរកមវជជ ជវៈ18 គជឧបករណមយែដលបងហ ញអពករេរៀបចៃន

18 សមេមើលេនខងចងឯក រនវឯក រេយងយកព ងែទរែណតទកទងនងនមវលល រកបខណឌ ៃនករផដលវញញ បនបរត ពតមនសដពឧស ហកមម នងទផ រករងរ។



ករងរទងអសជេសររកម ែដលកណតេឡើងយងចបសេ យគតេទ មភរកចចពកពនធនងករងរែដលេគេលើកេឡើង។ ច តថន ក កែតងេឡើងកនងេគលបណងជយដលអនកេរបើរបសសថត នងបគគលែដលអនវតតវធ រសតេផដ តេលើតរមវកររបសអតថជនខលន។ ករអនវតត វធ រសតេនះេរចើនជងេគ គសរមបករេរជើសេរ ើសអនកេធវើករ មរយៈករយលយែសវងរកករងរ កររគបរគងករចលតៃនពលករសរមបរយៈេពលខលឬែវងរ ងរបេទសេផ ងៗ រមទងករបេងកើតសតងបណដ ះប ដ ល នងតរមងទសវជជ ជវៈ។

ច តថន កអនតរជតៃនរកមវជជ ជវៈមនសមតថភពបនករមត ែដលកណតេឡើងេទ មរយៈេពលៃនករសក ។ ករមតទងេនះទកទងគន ជបនតបនទ បេរៀងេទនងករសក ថន កបឋមករសក ថន កមធយម ែដលបករមទងករ តេរៀនរបកបមខរបរ ករសក េរកយមធយម េពលគករសក ថន កមធយម នងករសក ថន កឧតដមឬករសក េន កលវទយលយ។ េ យែឡករបេភទសមតថភពឆលះបញច ងពខលម រៃនចេណះដងទទលបន ឧបករណឬសមភ រេរបើរបស កដចជរបេភទផលតផល នងេស កមមែដលេគផលត។ ជចងេរកយ វជជ ជវៈរតវបនរបមលផដេទ មរកមវជជ ជវៈ េ យគតេទ មភពរសេដៀងគន ៃនភរកចច នងរបេភទៃនករងរ។

ដបងេឡើយ ច តថន កអនតរជតៃនរកមវជជ ជវៈ សេ េទរកកមមវតថពេសសេ យែឡកប៖• ជយសរមលដលទនកទនងអនតរជតទកទងនងវជជ ជវៈ• ផដលទនននយអនតរជតមនបទ ឋ នសដពវជជ ជវៈ េពលគទនននយែដល ចេរបើសរមបករ

រ វរជវ នងជយសរមលដលករសេរមចចតត• េធវើជគរសរមបករបេងកើតច តថន កវជជ ជវៈេន មប ដ រដឋេផ ងៗកនងពភពេ ក។

ច តថន កេនះរតវបនផលតេឡើងជដបងេនឆន ១៩៥៨ េហើយរតវបនែកសរមលេនឆន ១៩៦៨ នងឆន ១៩៨៧។

ច តថន កជតវជជ ជវៈ 19 គជច តថន កវជជ ជវៈែដលបេងកើតជទផ រករងរ ៃនរបេទសក េឡើង េហើយ គជរកបខណឌ េរៀបចៃនទផ រេនះ។ ច តថន កវជជ ជវៈ រតវបនបេងកើតេឡើងេ យែផអកេលើករសក សជេរម ករវភគ នងករពេរគះេយបលសដពវជជ ជវៈែដលេធវើេឡើងទទងរបេទស។

ច តថន កជតវជជ ជវៈ គជឯក រេគលសដពវជជ ជវៈែដលទទល គ លជផលវករេនរបេទសក នងែបងែចកជេឈម ះករងរចនន ៣០ ០០០ េទ មរកមវជជ ជវៈចនន ៥២០។ ច តថន កេនះរតវបនមនស បពននកេរបើរបសរបចៃថង េដើមបចងរកង វភគ នងផដលពតមន សដពវជជ ជវៈ នង េដើមបយលដង អពករងរេនេលើទផ រករងរក ។

ច តថន កជតវជជ ជវៈ គជរកបខណឌ បទ ឋ នសរមបេរៀបចទផ រករងរឲយមនលកខណៈរលន ែដលរតវបនេរបើសរមបរបមលចងរកង នងេរៀបចសថតសដពវជជ ជវៈ នងេដើមបផដល

19 សមេមើលេនខងចងឯក រនវឯក រេយើងយកព ងែទរែណតទកទងនងនមវលល រកបខណឌ ៃនករផដលវញញ បនបរត ពតមនសដពឧស ហកមម នងទផ រករងរ។



ពតមនសដពទផ រករងរ។ គជរកបខណឌ បទ ឋ នែដល ចកណតរចនសមពនធទផ រករងរ ជរបពនធមយងយរសល សមេហតផល នង ចយលបន។ ឯក រេនះរតវបនេគេធវើបចចបបននភពជរបចរសប មករវវតតនៃនទផ រករងរក ។ ឧបសមពនធទ៤ ផដលឧទហរណមយ សដពករបងហ ញពវជជ ជវៈជងេរៀបឥដឋ-ជងកេបរ ែដលដករសងេចញពច តថន កេនះ។

នមវលលវជជ ជវៈ នងរកមសងគមវជជ ជវៈ (PCS) នងនមវលលវជជ ជវៈ នងរកមសងគមវជជ ជវៈៃនករងរគតរបកែខេន មសហរគស (PCS‐ESE)20 របសរបេទសប ង ែបងែចកមខរបរ នងវជជជវៈ ជ០៨រកមសងគមវជជ ជវៈ នង ៤៨៦ វជជ ជវៈ សរមបមខតែណងសកមម រមទង ១១ វជជ ជវៈបែនថមេទៀត សរមបមនស គម នសកមមភពវជជ ជវៈ។ ឧទហរណ មខរបរជជងកេបរជនញ គរសងេចញពនមវលលេនះ នងបងហ ញេឡើងវញេនកនងឧបសមពនធទ៥។

៤.២.២ រកបខណឌ ៃនករេចញវញញ បនបរតរកបខណឌ ៃនករេចញវញញ បនបរត គជឧបករណបេងកើតេឡើងជពេសសសរមប កតរ

ពណន នងបេងកើតទនកទនងរ ងសញញ បរត នងវញញ បនបរតេផ ងៗ េដើមបេឆលើយតបនងតរមវករបណដ ះប ដ ល នងបេងកើនគណភពវជជ ជវៈ។ ករេធវើកែណតរមវឧបករណទងេនះពងែផអកេលើករវភគទផ រករងរជមន ករសរមបបទបបញញតតទកទងនងករផដលវញញ បនបរត នងសញញ បរតនងករ កែតងសតង បណដ ះប ដ ល។ ដេចនះ េនកនងដេណើ រកររគបរគងករបណដ ះប ដ លរកបខណឌ ទងអសេនះរតវកណតេឡើងមនករ ថ បនែផនកគរេកសលយ។

រកបខណឌ ជតៃនករផតលវញញ បនបរត គជឯក រេគលសរមបផដលសពលភពដលករទទល គ លពេ ធនករងរ (VAE) ែដលជយសរមលដលករបេងកើត ព នតភជ បគន រ ងទផ រករងរ នងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ េន មប ដ របេទសមយចនន រកបខណឌ េនះកមនេគលេ របកសរបបពេគលករណែដលរគបដណដ បេលើរគបវសយអបរផងែដរ។ មពេ ធន េយើងដងថ រកបខណឌ ទងេនះ ចេធវើឲយេគ គ លបនជផលវករនវចេណះដង នងសមតថភពែដលបគគលេផ ងៗទទលបន េហើយែដលពកេគ ចេដើរតជកមល ងចលករសរមបកែណទរមងករអបរ នងបណដ ះប ដ លមយ កនែតទលទ យ េនេពលែដលពកេគចលរម។

េហតែដលសហគមនអរ ប អនមតយករកបខណឌ ៃនករេចញវញញ បនបរត គមនេគលេបេងកើតទនកទនងរ ងរបពនធបណដ ះប ដ លេផ ងៗគន ែដលមនេន មប ដ របេទសសមជក របសសហគមន។

រកបខណឌ អរ បៃនករេចញវញញ បនបរត (CEC)21 គជ ងមយ បងហ ញពតៃមលរតវគន ៃន

វញញ បនបរតរបសអរ ប។ មនទសេ ពរ ៖ ជរញបមល សទរ ងរបេទសនងរបេទស នងជយ

20 សមេមើលកណតច មន។21 សមេមើលខងចងឯក រេនះនវឯក រេយងព ងែទរែណតទកទងនងនមវល រកបខណឌ ៃនករេចញ

វញញ បនបរត ពតមនសដពឧស ហកមម នងទផ រករងរ។



សរមលដលករសក េពញមយជវត។ រកបខណឌ េនះមនរបបករមត គចបពករមតទបបផតរហតដលខពសបផត។ មករមត

នមយៗ មនពណនអពអវ ែដលអនកេរៀនមន កេចះ យល នង ចេធវើបន េទះបជវញញ បនបរតេនះទទលបនកនងរបពនធមយ កេ យ។

រកបខណឌ េនះរគបដណដ បេលើករអបរទេទ នងករអបរមនស ធ, ករអបរ នងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ រមទងករអបរថន កឧតដម។ របបករមតខងេលើេនះរគបដណដ បេលើែផនកវញញ បនបរតែដលរបគលជនេនេពលបញច បករសក ចេណះទេទមល ឋ ន រហតដល ករមតខពសបផតៃនករសក ថន កឧតដមសក នងបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

អន សនែដលសភអរ បឯកភពបនែចងថ រដឋសមជកនងរតវបេងកើតទនកទនងរ ងរបពនធជតៃនករេចញវញញ បនបរត នងរកបខណឌ អរ បៃនករេចញវញញ បនបរតរតមឆន ២០១០េហើយយងយរបផតេនឆន ២០១២ តែណង (Titre) ឬសញញ បរតជត នងរតវកណតេ យសតង អរ បែដលមនតៃមលេសមើ។

បញជ ថន កជតសរមបករេចញវញញ បនបរតវជជ ជវៈរបេទសប ង22 (RNCP) មនេគលេ ផដលជនបគគល នងសហរគស នវពតមនែដលេធវើបចចបបននភពជរបច សដពសញញ បរត នងតែណងែដលមនទសេ វជជ ជវៈ រពមទងសដពលខតបញជ កអពសមតថភព ែដលមនបងហ ញេនកនងបញជ េរៀបចេឡើងេ យគណៈកមមករជតេដើមបសមភពបរសនរកនងករងរ មែមកធងៃនវជជ ជវៈ។ ករផដលវញញ បនបរតែដលកតរកនងបញជ ករមងរតវបនទទល គ លទទងរបេទស។ កណតរ កនងបញជ ករមងថន កជតទកទងនងករផដលវញញ បនបរតែតមយងបេ ណ ះ។

មករអនវតតជកែសដង បញជ ថន កជតេនះ អនញញ តឲយេបើកេមើលនវករពណនអពករេចញវញញ បនបរត៖ សកមមភពេរគងទក ែផនកៃនសកមមភព ធតៃនសមតថភពមេធយបយសរមបទទលយក ករត។ល។ ករេធវើបចចបបននភពជរបចៃនបញជ ករមង សដពបរមណ (ចននស កបរតពតមនែដល ចេបើកេមើលបន ម ងែទរែណត ចននស កបរតពតមនកពងែតរតវផដលសពលភព ថ នភពៃនអងគភពេចញវញញ បនបរត។ល។) រតវបនផដលជនជរបចដលអនកេរបើរបស។

៤.២.៣ ពតមនសដពទផ រករងរ

ទនននយរបេភទទបែដលមនតនទសខនមយែដរ កនងដេណើ រករសេរមចចតត េលើករអភវឌ នរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ គករងរ នងទផ រករងរ។




ទនននយទងេនះគជរបភពពតមនដមនតៃមល ែដល ចនឲយេគកណតល ប ទភពកនងករ កដេណើ រករកែណទរមង ឬជយដលែផនករពរងយករកតរ េនេលើែដនដទងមល។

កនងចេ មទនននយសខនៗែដលផទកកនងមល ឋ នទនននយសដពទផ ររមមន៖• ចននមនស កពងបេពញករងរ មមខរបរ ឬវជជ ជវៈ• អរ អតករងរ មមខរបរ ឬវជជ ជវៈ• របកកៃរមពលកមម មមខរបរ ឬវជជ ជវៈ• យជមធយមៃនមនស កពងេធវើករ មមខរបរ ឬវជជ ជវៈ នង មេភទ• អរ ៃនចលនវលេទមករបសបគគលកកពងេធវើករ មមខរបរ ឬវជជ ជវៈ• របយេលើែដនដៃនករងរទងេនះ• អរ អតករងរេធវើ មតបន• កងវះករងរ នងមលេហត

ពតមនទងេនះមនតៃមល សសរមបេធវើករ យតៃមលឱយបនរតមរតវ េលើ ថ នភពលបក កដចជេដើមបេរៀបច កឲយដេណើ រករ នងែកសរមលរបពនធបណដ ះប ដ ល។

េគហទពរ MIT របសទភន កងរករងរ-េកបច23 បងហ ញនវពតមនសដពសហរគស មនសកមមភពខល ងេនេលើែដនដេកបច េន មែផនកសកមមភពចនន ៣៣ ែដលទភន កងរករងរ-េកបចកណតេឡើង មរយៈរបពនធច តថន កឧស ហកមមរបស េមរកខងេជើង (SCIAN)។ បរយយយងព ដ រអពមខរបរ នង ជពែដលេគរបទះេឃើញេនេលើទផ រករងរេកបចករងរេផ ងៗ រពមទងទស នវសយវជជ ជវៈ។ េគហទពរេនះកបនភជ បទនកទនងជមយកមមវធបណដ ះប ដ លែដលេគផដលជន នងទកែនលងែដលេគផដលករបណដ ះប ដ លផងែដរ។

បញជ របតបតតករៃនមខរបរ នងករងរ (ROME)24 រតវបនេរៀបេរៀងេឡើងេ យទភន កងរ

ជតករងរៃនរបេទសប ង។ បញជ េនះកេរបើផងែដរសរមបរសងយងចបស មែត ចេធវើេទនវបន លករផដល នងករេសនើសករងរ េដើមបទញ ឲយមកជតគន ។ េឈម ះមខរបរ នងករងរជង ១០ ០០០ រតវបនេគយកមកពណនេនកនងស កបរតចនន ៤៦៦ ករងរ-មខរបរ។

េនទបញច ប េយើងេលើកេឡើងថ ពតមនែដលរបមលបនសដព ថ នភពទផ រករងរចចលរមចែណកយងេរចើន កនងករសរមលករផគតផគង ករកណត ទភពៃនអនត គមន នង

ករែសវងរកឲយេឃើញនវមខរបរ ឬវជជ ជវៈែដលេលចេឡើង ឬែដលកពងរ យបត។ ជញកញបគជមខងរមយយងសខនកនងចេ មមខងរជេរចើនរបសទភន កងរសេងកតករណករងរ

ែដលធនដលករ ម នមយេនកនងវសយគនលះៃនេសដឋកចច (ចេពះរបធនបទេនះសម នេន

23 សមេមើលេនខងចងឯក រនវឯក រេយើងយកព ងែទរែណតទកទងនងនមវលល រកបខណឌ ៃនករផដលវញញ បនបរត ពតមនសដពឧស ហកមម នងទផ រករងរ។




ងអតថបទទ៥), ទងេនះគជកររបមលយកពតមនយទធ រសត សដពករវវតតនៃនករងរ េទមមខរបរ ឬវជជ ជវៈ េនេលើែដនដទងមល។

េទះបជខលម រកនងនមវលលវជជ ជវៈ នងពតមនសដពទផ រករងរ ចអនញញ តឲយេគសេរមចករងរែបងែចក មរបេភទជ នដបងៃនមខរបរ នងវជជ ជវៈ នងេធវើករបន ម នមយចននពរកមៃនករងរកដ កខលម រទងេនះមនទនរគបរគន េដើមបកណតអពភនភគពតរបកដៃនទដឋភពជកែសដង នងតរមវកររបសរបេទសនមយៗែដរ។ ពតមនទងេនះចបចរតវែតបេពញបែនថមេ យទនននយជកែសដង សដព ថ នភពសហរគស ករងរ នងលកខខណឌ ករងរេពលគទនននយែដលរបមលបនេ យេរបើវធ រសតេផ ងៗបងហ ញេនែផនកទ៥។

៤.៣ ដេ ះរ យេលើកងវះពតមន

ទនលខសរតវកនងករេរៀបេរៀងឧបករណសរមបពណនពទផ រករងរ នង ម នករវវតតនរបស ជធមម ជតនទរបសរកសង មនទរ ឬទភន កងរទទលបនទកែផនកករងរ នងពលកមម។ េទះជយង ពតមនទងេនះសខន សសរមបេលើកជែផនករអភវឌ ករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

េ យ រព ចទទលបនពតមន ចេជឿទកចតតបនសដពករងរ នងទផ រករងរ អនកទទលខសរតវករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈនងរតវចតវធន េដើមបពរងកករងររបមលពតមន ចបច នងបញជ កឲយបនចបសអពលកខណៈសមគ លករងរ នងមខរបរ ឬវជជ ជវៈ មននងឈនេទសេរមចកណត នងេរៀបចែផនករអភវឌ វសយបណដ ះប ដ ល។ ដេចនះ ពកេគ ចនងច យេពលេវ េរចើនេលើករវភគចមបងៗ ែដល ចអនញញ តឲយេគកណតបននវមខនទករងរ។

បែនត យកលអេគរតវបេងកើតកចចសហកររ ងអនកទទលខសរតវែផនកករងរ នងអនកទទលខសរតវែផនកបណដ ះប ដ ល េដើមប ថ បនឧបករណឲយកនែត ចេឆលើយតបបននងតរមវករខងកររគបរគង ទងករងរ នងករបណដ ះប ដ ល។ េ យែឡក កចចសហករេនះនងអនញញ តឲយេគេចៀស ងករេធវើករងរជនគន េហើយនង ចទញយកផលជអតបរមពធនធន មនស នងហរញញវតថ ែដលរតវបនរបមលយកមកេរបើរបស។

ករបេងកើតបញជ ករងរ-មខរបរ (REM) នងករផលតស កបរតគរពណនអពរបេភទករងរ-មខរបរ គជគរៃនវធ រសតមយែដលេរបើរបសេដើមបេ ះរ យកងវះពតមនសដពមខរបរនងវជជ ជវៈ។ េនះគជយទធ រសតែដលរបេទសមរ ក នងរបេទសេផ ងៗេទៀតរបកនយកកនងដេណើ រករបេងកើត វធ រសតែផអកេលើសមតថភព េនកនងរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈរបសពកេគ។

េគលេ របសបញជ ករងរ-មខរបរ គ កជនដលអនកេរបើរបសែដលមនឆនទៈនវសតងពតមនរបកបេ យរចនសមពនធសដពករងរ-មខរបរ សេ រគបដណដ បេលើករងរែដលមនរ បទងរសង។ បញជ ករមងេនះរតវបន កែតងេឡើងេទ មសងវ កៃនករពនតយេមើល



េឡើងវញ របសវសយបណដ ះប ដ លនមយៗរសប មវធ រសតែផអកេលើសមតថភព សេ រគបដណដ បេលើមខរបរនងវជជ ជវៈរគបែផនកសកមមភពទងអស នងសេ ផដលពតមនឲយបនទលទ យដលម ជន។

ឧបសមពនធទ៦ មនបងហ ញពស កបរតគរពណនពករងរ-មខរបរ ែដលេរបើេនរបេទសមរ ក។ សរមបពតមនលមអតបែនថមេទៀតសដពរបធនបទេនះ សម នេសចកដបងហ ញ ព ដ រៃនស កបរតេនេលើេគហទពរ Méda 2

25។

ងទ៣

កររគបរគង នងករសេរមចចតតខស េ យ រពតមន

ករលបកមយកនងចេ មករលបកជេរចើន ែដលរកមផលតកមមៃនប ដ របេទសកពងអភវឌ នែតងែតជបរបទះគ អវតតមនឬភពមនសវេជឿទកចតតបនៃនទនននយអពបរមណែដល ចរតវបនយកមកេរបើរបសេដើមបបេពញបែនថមេលើភនភគៃន ថ នភព នងេរៀបចករសក មវសយ ឬែផនករដបងៃនករអភវឌ ករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ ថ នភពេនះរតែតេចទជបញហ េទេទៀត េនេពលែដលករងរផ រភជ បនងករបណដ ះប ដ លែដលេគេរគងេនះមយចែណក ឬទងរសង សថតេនកនងវសយេសដឋកចចេរករបពនធ។ (ទកទងនងរបធនបទេនះសមេមើល ងអតថបទេលខ៧)។

េទះបជទនននយអពបរមណ ជពេសសទនននយែដលបងហ ញេឡើងជតៃមល ចខតមន រៈសខនខល ង េនេពលដលដ កកលរតវកណតភនភគៃន ថ នភព នងកណត

ទភពកពតែមន ែតសខនជងេគគទនននយអពគណភពែដលអនញញ តឲយកណតអពែដនកណត ៃនវសយបណដ ះប ដ លមយ នងេធវើករកណតមខនទករងរ។ មករពត មនែមនមននយថរតវែសវងរកពតមនែដលមនរ ប រហតមនែសវងរកពតមនជក កសរមបេរបើកនងដ កកលនមយៗៃនដេណើ រករេនះេទ។

េពលេនះ េគកគម នបណងេបះបងទនននយបរមណេចញពដេណើ រករសក េរៀបចែផនករេនះេទ ែតេទះបជមន ចទទលបនទនននយ ចទកចតតបន េគេនែត ចកណតតៃមលរប ករបែហល េ យេធវើករេរប បេធៀបទនននយពរ ែដលបងហ ញ មល បៃនទហរបស ។ េបើពេនះេទ ករែសវងរកតេលខចបស ស ចជអនទ កមយង េរពះ ថ េធវើករងរផលតករសក េរៀបចែផនករមនលកខណៈសមគ ម ញ នងយតយវបផត។

េគរតវគតផងែដរថ េទះបជករសេរមចចតតដបងទកទងនងករចបេផដើមអនវតតវធ រសតែផអកេលើសមតថភព នងករអភវឌ សតង បណដ ះប ដ លដបងទមទរតចតច ែតេន

25 សមេមើលេនខងចងឯក រេនះនវឯក រេយងព ងែទរែណតទកទងនងឯក រវធ រសតែដលមន។



េពលរបពនធកនែតវវតតេទមខ នងមនលកខណៈកនែត ញ ពតមននងរតវមនលកខណៈកនែតលមអត នង ចទកចតតបន។ ដេចនះ វធ រសតេផ ងៗេទៀតនងរតវេរបើេដើមបទទលបននវទនននយជក កេដើមបជយជនយដលករសេរមចចតត។ កនែតចបសេទេទៀត េនេពលែដលេគរតវកណតអពសមតថភពទទលរបសរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ ភជ បជមយនងសតងបណដ ះប ដ ល នងេធវើករែកសរមលករពរងយករអបរ (ែផនទអបរ)។

ករពយករណផទយគន សរមបមខងរករងរែតមយកររបមលពតមន ក ចនផលវេទរកទនននយ ែដលមនលកខណៈផទយគន ផងែដរ។

ឧទហរណ ករពយករណអពកងវះខត នងកេណើ នហសៃនចននករងរែដលជលទធផលៃនករងរអេងកត មរកមហន ច កបងភពខវះខតអនកកពងែសវងរកករងរ។ ដេចនះ េគ របឈមមខនងកងវះខតសមតថភព។ ករពនតយកនែតសជេរមេលើសមតថភពែដលនេយជកែសវងរកនងករវភគអពរបេភទសមតថភពរបសអនកមនសញញ បរត នងអនកែសវងរកករងរ ចជយបញជ កបនចបសអពករពយករណ។

េ យែឡក កងវះខតរសងេឡើងេនកនងែផនកសកមមភពផ រភជ បនងអរ វលេទមកៃនមនស កពងេធវើករ ចជឥទធពលៃនលកខខណឌ ករងរ ឬេបៀវត លបក ឬមនសវផដលរបេយជនែដលនឲយយវជនែដលមនសញញ បរតថមៗរតេចលករងរ។ េគ មន ចសេ េទែកសរមល

ថ នភពេនះ េ យមនបេងកើតកចចសហរបតបតតករសអតលមតជមយនេយជកបនេនះេទ។

តរមវករមយេពល នងតរមវករដបងករកណតតរមវករសខនៗេនកនងែផនកសកមមភព រតវែត ចបេពញបែនថមេ យ ករ

វភគអពរបេភទៃនតរមវករទងេនះ របសនេបើេគចងេចៀស ងរបរពតតកហសឆគងកនងករេរៀបចែផនករ នងអភវឌ របពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ ថ នភពបរបេភទែដលេគែតងែតជបរបទះរមមន៖

• អវតតមនៃនករផគតផគងែផនកបណដ ះប ដ ល• ករ កបញច លមខងរថមៃនករងរ ឬករបណដ ះប ដ លែកលមអថមមយ• ករជនសមនស ែដលចលនវតតន។

េគចបចរតវែតយកចតតទក កជពេសសេលើរបេភទតរមវករបណដ ះប ដ ល ែដលបងហ ញេឡើងេ យទផ រករងរ នងជពេសសរតវយកចតតទក កអពសងវ កតរមវករ។ េ យ

រគម នករផគតផគងខងករបណដ ះប ដ ល ឬេ យកងវះខតធងនធងរេលើករផគតផគង េគនងឈនេទេធវើករពយករណេ យផទ លអពកងវះខតេនះ។ មនលកខណៈដចគន េនះែដរចេពះគេរមងអភវឌ នេសដឋកចច ឬឧស ហកមមធៗ។ ដេចនះ េគ រតវែតេធវើករបេពញបែនថមេលើករវភគ េដើមបបនរបមណឲយបនលអនវចននករងរែដលរតវបេពញបរងគប កេណើ នេរគងទកៃនករងរទងេនះ នងអរ បនតករងរ ឬចលនេទមកៃនមនស ែដលរតវ ចេរ ើសឲយចលេធវើករ។ឧទហរណ កេណើ នយងេលឿនៃនឧស ហកមមេទសចរណ ទមទរនវកររបមលធនធន



មនស យងខល ង េដើមបេឆលើយតបនងតរមវករបគគលករបកបេ យគណភព។ េនេពលែដលឆលងកតករអភវឌ ជ នដបងរច ល សងវ កៃនករ ងសងស ឋ គរ នងេហ ឋ រចនសមពនធនងថយចះ េហើយបគគលកកពងបេពញករងរនងមនលនង។ ដេចនះ តរមវករបគគលកនងធល កចះជងមនយងខល ង ជពេសសទកទងនងចលនវលេទមកៃនបគគលក។ េនកនង ថ នភពេនះេគគរែតេរៀបចយងរបងរបយតនកនងករបេងកើតឧបករណបណដ ះប ដ ល។ េគ នងេផដ តេលើសមតថភពបណដ ះប ដ ល ែដលែផអកេលើតរមវករដែដលៗ េហើយេគនងែសវងរករចកេផ ងៗេដើមបបេងកើនកចចខតខរបងែរបងដបងៃនករបណដ ះប ដ ល៖ របេភទសហករេផ ងៗជមយសហរគស ករេរបើរបសបរកខ រឲយអសលទធភព។ល។

ករបញច លមខងរថមៃនករងរ ក ចជេពលែដលេគេធវើករ យតៃមលេលើសពតរមវករបណដ ះប ដ លផងែដរ។ ដេចនះ បតភតពរ ចនងរតវរមបញច លគន ៖ មយង ជញកញបករចប

រមមណខល ងេលើមខរបរថមៗទងេនះពស ករបជជន (ឧទហរណ មខរបរទកទងនងែលបងមរបពនធពតមនវទយ) នងមយងេទៀត ទស នវសយជកែសដងៃនករអភវឌ ។ េ យ រែត

កណតតរមវកររបសសហរគសមនបនចបស សហរគសមយចននធ មនននន ករផ ពវផ យអពទស នៈរបកបេ យសទដឋនយមៃនែផនករជនញរបសខលន។ ដេចនះ េគ រតវែតមនកររបងរបយតនខពស។ យកលអករបណដ ះប ដ លគរែតមនសមតថភពជអបបបរម នងរតវបេងកើតវធ រសត មឃល េមើលេ យសហករជមយសហរគសពកពនធ។ (ចេពះរបធនបទេនះសម នខលម រៃន ងអតថបទទ៧)។

ដចគន េនះែដរ យជមធយមខពសៃនមនស ែដលរបកបរបរ ចបេងកើតជតរមវករេរចើននវអនកមនសញញ បរតសរមបរយៈេពលខល។ េនេពលបេងកើន យជមធយមធនបនេហើយ តរមវករេនះនងធល កចះ េហើយនងរតវសរមលេទ មលហរេសដឋកចច។ ដេចនះ េគរតវមនកររបងរបយតនមននងសេរមចចតតបេងកើនករផគតផគងករបណដ ះប ដ លេ យែផអកេលើមល ឋ នខងេដើម។



៥. ករេរៀបចករសក មវសយដចអវែដលបនេលើកេឡើងេនែផនកទ ៣.៣.១ ករសក មវសយគជករសក សខន

ជងេគកនងចេ មករសក េដើមបេរៀបចែផនករ។ េគ ចឲយនយមនយ ថជ ករវភគលកខណៈសងគម-េសដឋកចច ែដលកណត នងបងហ ញអពែដនកណតៃនវសយបណដ ះប ដ លមយបញជ កឲយបនចបសអពលកខណៈសមគ លរបស េលើកេឡើងអពភនភគៃន ថ នភពេសដឋកចច នងវជជ ជវៈែដលរតវនង នងករពយករណរមេលើតរមវករបណដ ះប ដ លៃនវសយេនះ។ ករសកេនះផទកេទេ យអន សនសដព ទភព នងចណចសខនៗែដលរតវពចរ កនងករអភវឌករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈៃនែផនកសកមមភព មយេនះ។

៥.១ រកមផលតករសក មវសយ

ទនលខសរតវកនងករេរៀបចវធ រសតឈនេទផលតករសក មវសយជធមម ជភរៈរបសអងគភពរដឋបលទទលបនទកខងេរៀបចែផនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ ជ ចមបង គជករងររ វរជវ នងករវភគ ែដល ចេធវើេឡើងេ យអងគភពេនះ ឬរតវបនរបគលេទឲយករយលយសក ខងេរក។ កនងករណទងពរេនះ េគរតវចត ងមនស មន កេដើមបេដើរតជអនករគបរគងគេរមង ែដលទទលខសរតវដកន ឬរតតពនតយេមើលករសក េនះ។

មនស ែដលចលរមេធវើករកនងករេរៀបចករសក មវសយ រតវែតមនចេណះដងចបសសែផនកបេចចកេទសរ វរជវ ករអេងកតខងមនស រសតនងសងគម រសត នងចេណះដងស

ជេរមពេគលគនតែដលេគេរបើរបសកនងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ ជពេសសេគលគនតទកទងនងវធ រសត មវសយ នងនយមនយមខងរករងរ។

៥.២ ដ កកលៃនករេរៀបចករសក មវសយ

ករេរៀបចករសក មវសយ ចជករេរៀបចសកមមភពមយចនន ទកទងនងករេរៀបចែផនករករងរ កររ វរជវ ករវភគ នងករសេយគទនននយ រមទងករេរៀបេរៀងអតថបទ។ សកមមភពទងេនះ ចនងរតវរបមលផដជរបមយជ នធៗ។ ជ នទងេនះគជដ កកលជេរចើនែដលសទធែតសខន នងជក ក េដើមបផដលសពលភពៃនករសក ។ដ កកលទងរបមយេនះរមមន៖

• ករេរៀបចែផនករករសក មវសយ• ករវភគឯក រ• ករេរៀបចឧបករណអេងកត នងករេរៀបចែផនកររបមលទនននយ• កររបមល េរៀបច នងវភគទនននយ



• កររពងរបយករណសក មវសយ• ករពេរគះេយបលេលើសេ ៃនករសក មវសយ នងករផលតសេ ចងេរកយ ៃន

ករសក

ករេរៀបចែផនករសក មវសយដ កកលេរៀបចែផនករសក មវសយគជឱកសកនងករកណតឲយបនចបសនវ

ធតសខនៗមយចននែដលនឲយគេរមងឈនដលេជគជយ។ ធតទងេនះមនទនកទនងនងធតជេរចើន កនងចេ មេនះរមមនករយលអពរយៈេពលកណតៃនគេរមង នងេគលេកណត នងករកណតឲយបនចបសអពែផនករករងរលមអត នងកលវភគៃនករេរៀបច។

ករវភគឯក រករវភគឯក រគជកររបែមរបមលឯក រែដលមន រៈសខន សរមបករេរៀបច ករ

សក មវសយ នងជករេធវើសេយគេ យឆលងកតករវភគបណដ ឯក រទងេនះ េ យេគរពេទ មេគលេ ទេទ នងេ យែឡកែដលបនកណត។ ឯក រែដលេគែសវងរកជទេទពកពនធនងករពពណនអពែផនកសកមមភពេនះ កដចជពកពនធនងករពពណន អពទដឋភពែផនកគណភព នងបរមណៃនករផគតផគងរបសករបណដ ះប ដ ល។

ករេរៀបចឧបករណអេងកត នង ករេរៀបចែផនកររបមលទនននយករេរៀបចឧបករណអេងកត នងករេរៀបចែផនកររបមលទនននយសរមបរកមមនស

នមយៗែដលបនកណតេ យករសក មវសយ គជករងរែដលជទេទ េធវើ េឡើង រសបគន ។ មពត ឧបករណអេងកត នងែផនកររបមលទនននយសរមបរកមមនស នមយៗែដលេគរតវពេរគះេយបល គ រសយនងរបេភទទនននយែដលេគែសវងរក កដចជលកខណៈសមគ លៃនរកមមនស េគលេ នងគណភពទនននយជលកខណៈពណនែដល ចរកបន។ មយងេទៀតឧបករណអេងកតរតវែតមនសពលភពជក ក។

សញញ ណត ងសញញ ណត ងមនលកខណៈពេសស េទ មកមមវតថ ៃនកររបមលទនននយ

ជលកខណៈបរមណ ឬគណភព។ កររបមលទនននយលកខណៈបរមណពងែផអកជទេទេលើសញញ ណត ងែបបសថត មននយថលកខណៈសមបតតរបសរកមមនស េគលេ ែដលរតវពេរគះេយបល ត ងឲយលកខណៈសមបតតរបសមនស េគលេ ទងអស។

សញញ ណត ងេនកនងកររបមលទនននយគណភព ខសគន ទ ងរសង អពសញញ ណែដលសមគ លេលើកររបមលទនននយលកខណៈបរមណ។ ដេចនះ េន កនងកររបមលទនននយលកខណៈគណភព សញញ ណត ងសេ េលើកររ វរជវអពភពចរមះ នងភពេពញ



េលញ េរចើនជងភពត ងលកខណៈសថត។ េគគរបញជ កថ ភពចរមះសេ េលើអវែដលជធតរបកនយកេនកនងស កត ង (មនស រកមហន។ល។ ) នងធនបនជត ង ថ នភពសមរសបទងអសសរមបករសក អពបតភតែដលេគសេងកត។ ឧទហរណ ភពចរមះ ចផ រភជ បនងទកែនលងេផ ងៗសរមបរបកបវជជ ជវៈមយ េនេពលែដលេគេធវើករវភគ ឬ ចផ រភជ បេទនងទហ នងរបយ មតបនៃនរកមហនកនងេគលេ វភគឧស ហកមម។

ទកទងនងភពចបស ស ភពចបស សសេ េធវើយង ឲយ លទនននយទកទងនងកររករកភពចរមះេលចេចញជរប ងេឡើង។ េគ ចនយយបនថ ភពចបស សរតវេទនងអវែដលរពមេរព ងេ ថ ថ នភពទនននយ ឬ ថ នភពៃនវតថ។ ភពសមបរហរេហៀររជលេកើតេឡើងខណៈែដលករជបសមភ សេលើកចងេរកយ ឬរកមពភក មនឈនេឆព ះេទរកឲយេឃើញនវធតថមៗៃនពតមន សដពបតភតរតវសក ។

េគរតវរបបឲយដងថ េន កនងកររ វរជវលកខណៈគណភព ភពចរមះ នងភពចបសសគជករធនរតមរតវអពភព ចេជឿជកបនៃនទនននយ នងសពលភពៃនលទធផល

សក រ វរជវ។ ចែណកឯសញញ ណសពលភពសេ េទេលើភពរតវគន រ ងទនននយរបមលបន នងសណររ វរជវ មននយថ ទនននយកនែត ចឲយេគយលបនអពបតភតែដលេគរ វរជវ សពលភពៃនលទធផលរ វរជវេនះកនែតចបស។

កររបមល េរៀបច នងវភគទនននយដ កកលេនះ មនលកខណៈពេសសជេរចើន េទ មរបេភទទនននយែដលេគែសវងរក។

ដេចនះ កររបមលទនននយលកខណៈបរមណេ យេរបើករមងសណរអេងកត រតវបនកណតេ យករេផញើករមងសណរេទឲយរកមមនស ែដលជស កត ង។ ករេរៀបច នងករវភគ ទនននយជទេទរតវេធវើេឡើង មេពលកណត េដើមបទទលបនករមងសណរបេពញរតឡបវញបនរតមរតវ។

េ យែឡក កររបមលទនននយលកខណៈគណភពេ យេរបើបេចចកេទសេផ ងៗ ដចជបទសមភ សនេ យផទ លឬ មទរសពទ ឬកជមយរកមពភក មនធតផទ លខលនជេរចើនរបស ។ឧទហរណ ករសេយគេ យវភគអពកចចសមភ សនផទ លជទេទ រតវេធវើេឡើងបនតចមដងៗ។ ករេធវើ ែបបេនះអនញញ តឲយេគសរមលករងរសមភ សនេទ មភពចរមះ នង ថ នភពៃនទនននយេទ មរបេភទេផ ងៗែដលេគវភគែសវងរកេឃើញ។

បេចចកេទសរបមលទនននយទនននយរបមលបនពរបភពេដើមៃនឯក រ ពែមនវតថបណងៃនកររបមលទនននយេនះ

េទ។ ទនននយទងេនះមនរ បេន មកែនលងេផ ងៗជពេសសេនកនងមណឌ លឯក រជនញប ណ លយ ធរណៈ ប ណ លយរបស ថ បនរ ឋ ភបល នងប ណ លយ កលវទយលយ។អងគភពទងេនះជទេទអនញញ តឲយមនស ែដលេសនើសទទលបននវឯក រសខនៗ។ េគ



កតសមគ លថ ប ដ ញ ងែទរែណតសពវៃថងគជវធមយែដលេគេរបើេរចើនេដើមបចលេទរកឯក រតមកល នងឯក រេដើម។

ថ នភពេនះខសពទនននយអេងកត េរពះថទនននយទងេនះមនមនរ ប។ មពតទនននយរបេភទេនះគជផលតផលៃនដេណើ រករសវយត កនងកររបមលពរកមមនស េគលេ ។ដេណើ រករែបបេនះ េយើង ច ម នបនថជករទមទរឲយមនករបេងកើតឧបករណរបមលដសមរសបនង ថ នភព។ ឧបករណទងេនះអនញញ តឲយេគ ចរបមលទនននយែដលេគចងបន។ទនននយទងេនះ ចជទនននយបរមណឬគណភព។

ទនននយបរមណ ជទេទរតវរបមលមកបនេ យេរបើករមងសណរអេងកត ចែណកឯបេចចកេទសេផ ងៗដចជករជបសមភ ស នងរកមពភក ជទេទសមរសបសរមបកររបមលទនននយគណភព។ េយើងសមេលើកេឡើងថ មនរបេភទខសៗគន ជេរចើនទកទងនងរេបៀបេធវើករសមភ សផទ ល ឬរកមពភក ។ ឧទហរណ ករជបសមភ ស ចជរបេភទរចនសមពនធរតមរតវ នង ចរតវបនេធវើ េឡើងេ យេរបើករមងសណរមយ។ របេភទពកក ដ លរចនសមពនធបនមកេ យករេរបើ របសមគគ េទទសកសរមបសមភ ស។ ទកទងនងរកមពភក ចេធវើេឡើងេ យមនជនយពមគគេទទសកសរមបសរមបសរមលកចចពភក ែដលរមមនកេន មសណរែដលរកមពភក េនះរតវេឆលើយ ឬេ យមនជនយពមគគេទទសកសរមបសរមលែដលមនបញជ ករបធនបទសរមបេធវើករពភក ។

កររពងរបយករណសក មវសយកររពងរបយករណេនះ គជករសេយគករវភគចលគន នវទនននយលកខណៈបរមណ

នងគណភពចលគន មននយថទនននយទងេនះរតវបនេគេរៀបចេឡើង នងវភគ កចលេទកនងជពកេផ ងៗៃនរបយករណ។ គជករេរៀប បអពលទធផលៃនករវភគ េដើមបេឆលើយតបឲយបនចបសេទនងបញហ ៃនកររ វរជវ នងបងហ ញអពករសេរមចដលេគលេ ទេទែដលបនកណតកនងករសក មវសយ។

េគករតវពពណនឲយចបសផងែដរ អពចណចខល ងចណចេខ យ ទកទងនងករអភវឌែផនកសកមមភពេសដឋកចចែដលពកពនធ នងករអភវឌ សហរគស នងបគគលក។ េគរតវែតផដលជនផងែដរនវករបញជ កនន សដអពតរមវករែដលរសងបនកនងអឡងេពលវភគនងតរយសកមមភពទង យែដលបេពញឲយតរមវករ ទងេនះ។ជពេសស ទកទងនងមនសកពងេធវើករ ភពចញឈនះេរប បបនេទនងកែណតរមវករផគតផគងែផនកបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ េដើមបេធវើបចចបបននភពសមតថភពរបសមនស ទងេនះ កដចជធននវតៃមលរបសពកេគ។ ជសរប េសចកតរពង បងហ ញអពលទធផលទងមលៃនករសក មវសយ បករមទងតរមវកររសងបនកនងអឡងេពលវភគ នងតរយសរមបបេពញតរមវករទងេនះ។



ករពេរគះេយបលេលើសេ ៃនករសក មវសយ នងករផលតសេ ចងេរកយៃនករសក

ដ កកលចងេរកយៃនករងរសក មវសយ គករពេរគះេយបលេលើសេបេ ដ ះ សននរបសរបយករណ។ មននយថ គជកររបគលលទធផលសក ជនគណៈកមម ធករផដលសពលភព េដើមបពនតយនងពេរគះេយបល េលើលទធផលែដលទទលបន។ ពតមនែដលទទលបនពករពេរគះេយបល អនញញ តឲយមនករេចញរបយករណចងេរកយៃនសក មវសយ។

គនសបរពញដ កកលចមបងៗៃនករេរៀបចករសក មវសយ26

26 គនសបរពញរសងេចញពរកបខណឌ េគលសដពករេរៀបចករសក មវសយេនកនងករបេងកើតភពជៃដគ រកសងអបរ កម នត នងក នងករងរ - េកបច, េកបច, ២០០៥, ឯក រេយងេលខ ៣៧។


ដ កកល ទ I ករ េធវើ ែផន ករ េដើមប េរៀបច ករ សក ម វសយ សេ ថ បន ឲយ បន ចបស ស នវ ែផនករ ករងរ នង របតទន ករងរ។

ដ កកល ទ II ករ វភគ ពតមន េផដ ត េលើ ករ របមល ឯក រ ជក ក នង ផលត ឯក រ សេយគ វភគ ទនននយ ករ សេយគ ែដល នង េរបើ សរមប ករ ក ែតង ជពក មយ ចនន ៃន របយករណ សក ម វសយ។

ដ កកល ទ III

ករ េរៀបច ឧបករណ អេងកត – ជ ពេសស មគគេទទសក សរមប ករ សមភ ស មគគេទទសក ដកនរកម ពភក នង ករមង សណរ អេងកត- គ ជ ករ បេងកើត ឧបករណ េផ ង ៗ េទ មចេ ទ បញហ ៃន ករ រ វរជវ នង ជករ ផដល សពលភព ដល ករមង សណរ ទង េនះ ឲយ បន សម រសប។

ករ េរៀបច ែផន ករ ទញ យក ស ក ពេ ធនគ កណត ស ក ពេ ធន សរមប រកម នមយៗែដល ជ េគល េ ៃន ក រ ងរ របមល ទនននយ េទ

ម បេចចកេទស សម រសប េរបើ សរមប ទញ យកស ក ពេ ធន នង ម របេភទ ទនននយ

ដ កកល ទ IV ករ របមល េរៀបច នង វភគ ទនននយ រតវ បន េធវើ េឡើង ែត កនង មយ ដ កកល គ សេ តរមង ផលវ ករមង សណរនង េធវើ ឲយ ដេណើ រ ករ េទ មខ ម ករ េរគង ឬ របមល ទនននយ ដល ទកែនលង អព រកម េគលេ ។

ដ កកល ទ Vករ េរៀបេរៀង សេ បេ ដ ះ សនន ៃន របយករណ សក ម វសយ គ ជ ករ បញច ល ករ វភគ ទនននយ ទង អស ែដល េគ យក មក េរបើ នង វភគ កនង េពល េរៀប េរៀង របយករណ បក រម ទង ជពក េផ ង ៗ សដ ព តរមវ ករ

នង តរមយ សកមមភព។


៥.៣. ខលម រៃនករសក មវសយ

៥.៣.១. ងមតក

ជករផដលេយបល េយើងសមបងហ ញជននវគេរមង ងមតកលមអតសរមបករសកមវសយមយ

ងមតក

ែផនកទ I៖ តៃមលបន ម នកនងករេរៀបចករសក មវសយ• េបសកកមម• ករកណតែដនៃនករសក មវសយ• វធ រសត

ែផនកទ II៖ ករពពណនអពែផនកសកមមភពេសដឋកចច ទផ រករងរ សហរគស នងបរបទៃនករវវតតនរបស

• ថ នភពេសដឋកចច នងសកមមភពៃនវសយេសដឋកចចេគលេ របសករសក (វសយទង យែដលមនករងរេគលេ កណតេ យេបសកកមម)

• លកខណៈសមគ ល នងសភពៃន ថ នភពសហរគស ឬែផនកសកមមភពេគលេ របសករសក មវសយ

• ថ នភព នង រៈសខនទកទងនងករងរេគលេ េនកនងសហរគស ឬែផនកសកមមភពែដលរតវសក

• លកខណៈសមគ លៃនករងរ មឧស ហកមម អងគករ ឬរកមហន ករងរសវយត នងេរករបពនធ នងករវវតតនៃនទផ រករងរ

• ករអនវតតរបសសហរគស នងមនស កពងេធវើករ ទកទងនងកររគបរគងសខភពសវតថភពកនងករងរ នងករែថរក បរ ថ ន

• ទស នៈរបសនេយជក កមមករឯក ជយ នងអនកត ងរបសវសយេរករបពនធ ទកទងនងករផគតផគងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈបចចបបនន (ករផគតផគងែបបគណភព នងបរមណ)។

ែផនកទ III៖ ករេរៀបចករងរ នងករពពណនពលកខណៈសមគ លៃនកមល ងពលកមម• ករពពណនអពរេបៀបចករងរ • ថ នភពទកទងនងក ត បែរមបរមលែដល ចជះឥទធពលដលករេរៀបចករងរ នង

េលើសមតថភពមនសខនៗសរមបរបកបវជជ ជវៈ • ករពពណនអពលកខខណឌ ករងរ នងករអនវតត ករេរជើសេរ ើសបគគលក



• ករពពណនអពតរមវកររបសសហរគស កមមករសវយត នងអពអនកត ងវសយេរករបពនធ ទកទងនងករបណដ ះប ដ ល នងគណភពរបសអនកបេរមើករងរ

• ករពពណនអពលកខណៈសមគ លរបសអនកកពងេធវើករ • កររកេមើលវជជ ជវៈគនលះ នងវជជ ជវៈែដលបងហ ញអពលកខណៈពេសសចបស ស • ករពពណនអព ថ នភពករងរ នងតរមវករបគគលក។

ែផនកទ IV៖ ករពពណនអពមខរបរ នង ជពៃនវសយបណដ ះប ដ ល នងករបងហ ញអពមខងរករងរែដលេគរបកនយក

• ករពពណនអពមខរបរ នង ជពៃនវសយបណដ ះប ដ ល • ករបងហ ញអពករបន ម នេលើមខងរករងរែដលកណតយក សរមបតរមវករៃនករ

បណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

ែផនកទ V៖ ករពពណនពករផគតផគងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ នេពលបចចបបនន• ករពពណនអពសតង បណដ ះប ដ លែដលេរត មសរមបកររបកបវជជ ជវៈ ពកពនធនង

ករសក មវសយ • ករបងហ ញពរបយ មែដនដសរមបករផគតផគងករបណដ ះប ដ ល (ែផនទអបរ) • ករបងហ ញអពរគះ ថ នបណដ ះប ដ លឯកជន នង ធរណៈែដលផ រភជ បនងករ

បណដ ះប ដ ល • ករពពណនអពករបណដ ះប ដ លបនត ែដលផដលជនេន មរគះ ថ នបណដ ះប ដ ល• ករពពណនអពលកខណៈសមគ ល នងករវវតតនៃនចននសស ែដលបនតករបណដ ះប ដ ល

ទកទងនងសតង បណដ ះប ដ លេគលេ • ករពពណនអព ថ នភពៃនអនកមនសញញ បរតេចញពករបណដ ះប ដ ល មសតង

បណដ ះប ដ ល ែដលបនកណត, អនកមនសញញ បរតែដលមនករងរេធវើ។

ែផនកទ VI៖ កណតសមគ ល ចណចខល ងចណចេខ យ នងតរមយសកមមភពពកពនធនងករអភវឌ ែផនកសកមមភពេសដឋកចច នងករផគតផគងករបណដ ះប ដ ល

• កណតសមគ លសខនៗរតវបនេធវើេឡើងកនងេពលវភគ េហើយទកទងនង៖- សហរគស នងទផ រករងរ- រេបៀបេរៀបចករងរ វជជ ជវៈ នងលកខណៈសមគ លមនស កពងមនករងរ- ថ នភពករងរ នងតរមវកររបសបគគលក ទកទងនងមខរបរ នងវជជ ជវៈ ែដលបនកណតេ យករសក- ទស នៈរបសនេយជក កមមករសវយត នងវសយេរករបពនធ ទកទងនងករផគតផគង ករបណដ ះប ដ លបចចបបនន



• ចណចខល ងចណចេខ យទកទងនងករបណដ ះប ដ ល ករបេងកើនចេណះដងដលអនកកពងមនករងរ នងករអភវឌ ឧស ហកមម សហរគស នងទផ រករងរ

• កណតសមគ លសខនៗទកទងនងនយមនយ ែដនកណត នងលកខណៈសមគ លៃនវសយបណដ ះប ដ ល នងកែណតរមវែដលរតវេធវើ របសនេបើចបច

• ករបងហ ញអពមខងរករងរៃនវសយេនះែដល ចេរបើជមល ឋ ន សរមបករេរៀបចករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ

• គមល តរ ងករផគតផគងៃនករបណដ ះប ដ លបចចបបនន នងតរមវករទផ រករងរ ែដលេគកតសមគ លេនេពលេធវើករវភគ

• តរមយសកមមភពែដលរតវរបកនយកេដើមបែកតរមលគមល តទងេនះ នងេដើមបេឆលើយតបនងតរមវករបណដ ះប ដ លែដលរសងបន៖- ទកទងនងករកណត ទភព មវសយអនត គមន- ទកទងនងករេរៀបចករសក បែនថម នងករវភគ ថ នភពករងរ27

- ទកទងនងករកណតទហ នងករែបងែចកបរមណៃនករផគតផគងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ(ែផនទអបរ)។ - ទកទងនង រៈសខនែដលេគផដលឲយែផនកសខភព សវតថភពករងរ នងករករពរបរ ថ ន។

៥.៣.២ ខលម រព ដ រ

ករពពណនអពធតេផ ងៗពកពនធនងខលម រៃនករសក មវសយ បងហ ញពសភព ៃនកមមវតថពេសសៗ ែដល ចនងរតវេគេលើកេឡើង។ កមមវតថ នងរបធនបទរតវបនរបមលផដជរបមយែផនកធៗ ែដល ចបេងកើតបនជេរចើនែផនកេទៀតេនកនងរបយករណៃនករសក មវសយ។ ែផនកទ I៖ តៃមលបន ម នកនងករេរៀបចករសក មវសយ

ែផនក ទមយៃនរបយករណ បងហ ញពធតសខនៗៃនតៃមលបន ម នកនងករេរៀបច ឬេសៀវេភបនទក ៃនករសក មវសយ ធតទងេនះែណនឲយេគេទេមើលធតេផ ងៗេទៀតដចជ េបសកកមម ករកណតរពែដនៃនករសក មវសយ នងវធ រសតែដលបនេរបើ។

េបសកកមម កណតធតមយចននដចជ របភពៃនតរមវករករសក មវសយ នងមលេហត េគលបណង, កមមវតថទេទ នងកមមវតថេ យែឡកៃនករសក កដចជចេ ទបញហៃនកររ វរជវផងែដរ។

ករកណតរពែដន បញជ កអពធតដចតេទ៖ ែផនកបណដ ះប ដ ល មខរបរនងវជជ ជវៈែដលបនកណត មករសក នងែផនកសកមមភពេសដឋកចចែដលមនមខរបរនង

27 ករសេរមចចតតេសើេរ ើ ឬ កែតងសតង បណដ ះប ដ ល រសយនងលទធផលៃនករវភគ ថ នភពករងរ។



វជជ ជវៈទងេនះ នយមនយ កយសពទចបចជកែសដងសរមបករសក ។វធ រសត ែដលេគរបកនយកសរមបឈនេទសេរមចេគលេ កណតេ យករសក

មវសយរមមន៖ បទបងហ ញអពរបភពទនននយែដលេគេរបើរបស, របភពឯក រ, បេចចកេទសៃនករដករសងយកស កពេ ធន នងបេចចកេទសរបមលនងវភគទនននយសមរសបេទ មរកមមនស ែដលេគពេរគះេយបល លកខណៈសមគ ល នងភពជត ងៃនរកមេគលេនងែដនកណតៃនករសក ។

ែផនកទ II៖ ករពពណនអពែផនកសកមមភពេសដឋកចច ទផ រករងរ សហរគស នងបរបទៃនករវវតតនរបស

ែផនកទពរៃនរបយករណៃនករសក មវសយ ពពណនអពលកខណៈសមគ លៃនវសយសកមមភពេសដឋកចច ែដលេនកនងវសយទងេនះេគរកេឃើញករងរទង យែដលផ រភជ បនងមខរបរនងវជជ ជវៈេគលេ ែដលមនកណតេនកនងវសយបណដ ះប ដ ល។

ជបឋម េគរតវពពណនអព ថ នភពេសដឋកចច នងបញជ កឲយចបសពវសយសកមមភពេសដឋកចចែដលជេគលេ ៃនករសក រមមន៖

• រៈសខនរបសវសយទកទងនងអវែដលជតៃមលេសដឋកចច នងចននករងរ• លកខណៈសមគ លៃនទផ រ នងករវវតតនរបស• ផលតផល នងេស កមមែដល កេនេលើទផ រ ននន កររបស នងប ដ ញែចកចយ

ផលតផល• រកមហនធៗែដលមនសកមមភពេនកនងទផ រែដលរតវសក• ែផនកសកមមភពែដលធល កចះ នងវសយកពងរកចេរមើន• ក ត វវតតនខងកនង នងខងេរកកនងែផនកសងគម េសដឋកចច របកតរបែជង របជ រសត

វបបធម បេចចកវទយ ចបប ឬនេយបយ។

ករពពណនពឧស ហកមមកណតេ យករសក មវសយ េផដ តេលើធតដចខងេរកម៖

• របេភទសហរគស៖ សហរគសឯកជនេធៀបនងសហរគសរដឋ នងមខងរ ធរណៈសហរគសផលតកមម នងែកៃចន សហរគសេស កមម។ល។

• ចននសហរគស នងចននរគះ ថ ន ( ខ)• ទ ង នងរបយកនងតបនរបសសហរគស• វសយឯកេទស• ទហរបសសហរគស របេភទករងរ នងចននបគគលកសរប



• តៃមលផលតកមម នងវនេយគ។ល។ ទនននយទងេនះ ចវភគេទ មបែរមបរមលសមរសប ដចជរបយ មតបន នង

ទហឧស ហកមមរតវសក ទកទងនងបែរមបរមលជផលតផលកនងរសកដល(PIB) តៃមលៃនផលតកមមទងអស មសហរគស។ល។

លកខណៈសមគ ល នងករវវតតនរបសទផ រករងរ បករមទងករងរសវយត នងករងរេរករបពនធ រតវបនសក មរេបៀបដចតេទ៖

• រសងរបេភទបគគលក វជជ ជវៈ នងករងរយទធ រសតែដលកណតេ យបញហ ជនស ឬេ យក ត ដៃទេទៀតែដលមនឥទធពលេលើតរមវករកមល ងពលកមម។

• ថ នភពសហរគសទកទងនងករចលនវតតន ៃនបគគលកមយចននធ (ឧទហរណរបេភទបគគលក នងវជជ ជវៈេគលេ )។

• ថ នភព នង រៈសខន ទកទងនងមនស ែដលមនលកខខណឌ ជពលករសវយត នងមនស ែដលវវតតេនកនងវសយេរករបពនធ។

រេបៀបេរៀបចរគបរគងែផនកសខភព នងសវតថភពកនងេមងករងរ នងករករពរបរ ថ នេន មសហរគស េផដ តេលើចណចដចតេទ៖

• ក ត ពេសសែដល ចមនឥទធពលេលើសខភព នងសវតថភពកនងេមងេធវើករេន មសហរគស (ក ត បរ ថ ន របពនធផលតកមម។ល។) នងវធ រសត នងនេយបយេផ ងៗែដលបេងកើតេឡើង មសហរគស ទកទងនងកររគបរគង នងករបងក រេរគះថន ក។

• សកមមភពពេសសៗែដលសហរគសេធវើេឡើងសរមបរកេមើលករគ មកែហងេលើបរ ថ ននងករបេងកើតវធនករបងក រ។

ទស នៈរបសសហរគសទកទននងករផគតផគងបចចបបននពែផនកបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ បងហ ញអពធតជេរចើន មនដចជ៖

• េយបលរបសអនកត ងកនងទផ រករងរ េលើអតថនយៃនសតង បណដ ះប ដ លផដលជនេន មរគះ ថ នបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ នងទនកទនងរបសសតង េនះ ជ មយ នងសមតថភពែដលេគចងបន។

• ករអ ថ ធបបយែដលេធវើេឡើងទកទងនងរបយេលើែដនដ ៃនករផគតផគងពែផនកបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

• ករអ ថ ធបបយទកទងនងចននរបចឆន ៃនអនកទទលបនសញញ បរត ែដលចលេទដលទផ រករងរ នងករមតសមតថភពកនងកររបកបមខរបរនងវជជ ជវៈែដលមនកនងវសយបណដ ះប ដ ល។

ែផនកទ III៖ ករេរៀបចករងរ នងករពណនពលកខណៈសមគ លៃនមនស កពងមនករងរ



ែផនកទបៃនរបយករណសក មវសយ បងហ ញពទនននយទកទងនងរេបៀបេរៀបចករងរមខរបរ នងវជជ ជវៈ ែដលមនកនងបញជ ករមង រពមទងលកខណៈសមគ លរបសមនស កពងមនករងរ។ បែរមបរមលដរតមរតវមនជបពកពនធនងទដឋភពេផ ងៗ ដចជេភទ យ ករមតវបបធម នងរបយេលើែដនដ។

ករពណនអពរេបៀបេរៀបចករងរទកទងនងធតដចេទ៖• កររសងរបេភទបគគលកសខនៗ នងករបងហ ញពករងរ នងមខតែណងរបសពកេគ• ករែបងែចកទនលខសរតវេទ មរបេភទបគគលក។ ែផនកទងេនះជទេទទកទងនង

រេបៀបេរៀបចមខនទៃផទកនងៃនកររគបរគងសហរគស• លកខណៈពេសសែផនកចបប នងបទបញជ ទកទងនងកររបកបវជជ ជវៈែដលេលើកេឡើង• រេបៀបថមៃនករេរៀបចករងរ• ថ នភពទកទងនងក ត បែរមបរមលែដល ចមនឥទធពលេលើរេបៀបេរៀបចករងរ នង

េលើសមតថភពចបចសរមបកររបកបវជជ ជវៈ (ឧទហរណ ករបពកឧបករណសវយរបវតតនងករេរបើរបពនធពតមនវទយៃនរបពនធផលតកមម)

• កររសងរកវជជ ជវៈគនលះ នងវជជ ជវៈែដលមនលកខណៈពេសសសរមបកររបកបមខរបរ• វជជ ជវៈែដលកពងេលចេធល នងវជជ ជវៈែដលមនករែរបរបលខល ងគតេលើែផនកសមតថភព

ផ រភជ បនងករអនវតត• សមគមវជជ ជវៈពកពនធនងវជជ ជវៈមយ ឬដៃទេទៀតកណតេ យករសក មវសយ។

ករពពណនពលកខខណឌ ករងរ នងករអនវតតកនងករេរជើសេរ ើសបគគលក េផដ តជពេសសេលើ៖

• លកខណៈពេសសៃនករងរ (េពញេមង េរកេមង ករងរមដងមក ល។ល។)• កៃរមពលកមមេទ មរបេភទេផ ងៗៃនបគគលក• លកខណៈពេសសេផ ងៗេទៀតផ រភជ បនងរបកកៃរម ឬករងរ (ផលរបេយជនសងគម

ករឈបលែហ វស មកល រយៈេពលេធវើករកនងមយសបដ ហ។ល។)• ករេរប បេធៀបរ ង ថ នភពែដលសេងកតេឃើញកនងសហរគសរតវសក នង ថ នភព

ែផនកសកមមភពេសដឋកចចែដល ចេរប បេធៀបគន បន ឬែផនកសកមមភពេសដឋកចចត ង• ករពយករអពបគគលក នងករបេងកើតរបេភទៃនបគគលក• ថ នភពទកទងនងករេរជើសេរ ើសបគគលក នងតរមវករេនេពលេរ ើសបគគលកជពេសស៖

- ករទមទរឲយមនេទ មរបេភទបគគលក (របកេបៀវត ករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈដបង ពេ ធនវជជ ជវៈ ករមតសមតថភព។ល។)- សមតថភពទេទែដលេគែសវងរក- សមតថភពពេសសែដលេគែសវងរក



- តរមវកររបសសហរគសទកទងនងសមតថភពចរមះៃនកមល ងពលកមម។

ករពណនពលកខណៈពេសសៃនមនស កពងមនករងរទកទងនងធតដចតេទ៖• ករបនរបមណពចនន យ េភទ ករមតវបបធម នងពេ ធនករងររបសមនស កពង

មនករងរ គត មមខរបរឬវជជ ជវៈកណតេ យវសយបណដ ះប ដ ល គត មរបេភទសហរគស

• ករពពណនទេទពករបណដ ះប ដ ល នងករ យតៃមលមនស កពងមនករងរ។

ថ នភពករងរ ចរតវបនបងហ ញេ យេរបើទនននយលកខណៈបរមណ នងទនននយលកខណៈគណភព ែដលជករែរបរបលែដលសេងកតេឃើញេនកនងចននករងរ (អរ ករងរអរ សកមមភព អរ វលេទមកៃនបគគលក) នងអរ អតករងរេធវើ មែផនកសកមមភពេសដឋកចច។ េនេពលដងពទនននយ ថ នភពខវះខតៃនករងរ នងកលកណតៃនករេរជើសេរ ើសបគគលកែដលមនសមតថភព េគ ចបេពញ ថ នភពេនះបន។

ចែណកឯតរមវករករងរវញ ចរតវេគពពណនេ យេរបើទនននយែដលទទលបនពមសហរគស ឬទញេចញពទស នវសយវជជ ជវៈ ែដលជទេទេរៀបចេ យរកសងទទល

បនទកករងរ នងសមគមវជជ ជវៈ។

ែផនកទIV៖ ករពពណនពមខរបរ នងវជជ ជវៈរបសវសយបណដ ះប ដ ល នងករបងហ ញពមខងរករងរែដលេគរបកនយក

ពតមនែដលផដលជនេនកនងែផនកេនះ គជសនលៃនករសក មវសយ។ ករពពណនពមខរបរនងវជជ ជវៈ នងកររបមលផដរបស េទ មរបេភទករងរ គជមល ឋ នរគះសរមបេរៀបចករផគតផគងែផនកបណដ ះប ដ លៃនវសយ មយ។ មយងេទៀត េផដើមេចញពពតមនែបបេនះឯង ែដលេគនងបេងកើតែផនករករងរែដលេធវើេឡើងេនេពលេធវើករវភគនន េលើ ថ នភព ករងរនងេរកយមកេទៀតសរមបផលតកមម នងសរមបករបេងកើតសតង េផ ងៗៃនករបណដ ះប ដ លរបសវសយេនះ។

ែផនកទបនៃនករសក មវសយ បងហ ញពករពពណនេលើមខរបរនងវជជ ជវៈៃនវសយបណដ ះប ដ ល េ យេផត តេលើ៖

• មខរបរ នងវជជ ជវៈ ែដលសថតេរកមទនលខសរតវៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ នងែដលជេគលេ ៃនករសក មវសយ (ករ កេឈម ះករងរ ករបងហ ញពទនកទនង របសជមយនមវលលមយ)

• បរបទករងរ ( ថ នភពែផនករបវនត នងែផនកករេរៀបច)• ទនលខសរតវធៗ នងភរកចចែដលផ រភជ បនងកររបកបមខរបរ នងវជជ ជវៈ ែដលេគ

សេ េទរក (ករកណតរបសភរកចចរតវែតអនញញ តឲយបេងកើនផលតផល ឬទទលបន



លទធផលពភរកចចទងេនះ)• កររកេមើលេគលេ ចមបងៗៃនករងរ នងរបភពចមបងៗែដលេរបើរបសេ យមនស

ែដលរបកបវជជ ជវៈ• របេភទៃនេរគះថន កចេពះសខភព នងសវតថភពមនស• ករតរមងទសវជជ ជវៈែដល ចមនេនខងកនងសហរគស (ករវវតតន មទសេដក

នងទសឈរ)• ករមតវបបធម នងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈែដលទទលបន រមទងករបណដ ះប ដ ល

ែដលរបថន ចងបន• ករវវតតនែដល ចបន ម នបនៃនមខរបរ ឬវជជ ជវៈ ទងទកទងនងចនន (ករេលើស

នងករខវះខត) ទងករែរបរបលទកទននងករមកដលៃនបេចចកវទយថមៗ នងផលតផល ថមៗ ឬទកទងនងបែរមបរមលកនងវធ រសតករងរ។

ករបងហ ញពមខងរករងរករបងហ ញពមខងរករងរ គជលទធផលៃនកររ វរជវឯក រ កររបមលពតមន ករ

អេងកត នងករសេយបលពសមគមវជជ ជវៈ នងមនស ែដលត ងឲយែផនកសកមមភពរបសពកេគ។ េនកនងជ នេនះៃនករសក មវសយ ករបងហ ញមខងរករងរគជជ នបឋមនងជត ងឲយករបន ម នដបងែដលនងរតវបងហ ញជនេនកនងឱកសផដលសពលភពេលើរបយករណបេ ដ ះ សនន។

ករកណតមខងរករងរនមយៗ នងេរបើជចណចចបេផដើមចេពះករេរជើសេរ ើសករងរ-មខរបរ ែដលនងរតវរក ទកសរមបេរៀបចសតង មខរបរែផអកេលើសមតថភព។េពលេនះេហើយ គជករេរៀបចសតង សមតថភព នងករវភគ ថ នភពករងរ (AST) ែដលនងនឱយេគកណតជ ថ ពរពវ លភព នងែដនកណតៃនមខងរករងរ។ (សម នខលម

រមគគេទទសកវធ រសតទ២ ទស នទន នងករបេងកើតសតង មខរបរ-សមតថភព។)

ែផនកទ V៖ ករពពណនពករផគតផគងបចចបបននៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ

ែផនកទរបរបសរបយករណៃនករសក មវសយទកទងនងករពពណន ពករផគតផគងរបសែផនកបណដ ះប ដ ល។ ករផគតផគងេនះេកើតេចញពសតង េផ ងៗៃនករបណដ ះប ដ ល។ រតវបនបងហ ញេឡើងេ យរគះ ថ នបណដ ះប ដ ល ធរណៈ នងឯកជន។

ករពពណនពករផគតផគងរបសករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ ចមនធតេផ ងៗដចតេទ៖• ជេរឿន នងករពពណនពសតង បណដ ះប ដ លរតមរត វ ែដលផដល ជនេន ម

រគះ ថ នសក ធរណៈ នងឯកជន (េគលបណង េគលេ ជក ក ករទមទរទេទនងេ យែឡក េដើមប ចចលេរៀនេន មរគះ ថ ន វជជ ជវៈែដលេគេផដ តេលើ)



• បញជ យនមរគះ ថ នសក ែដលផដលជននវសតង បណដ ះប ដ ល សមតថភពទទលនងទ ងរបសពក )

• របេភទេស កមមបណដ ះប ដ លបនតែដលផដលជនេ យរគះ ថ ន។

ករពពណនពលកខណៈសមគ លរបសចននសស ៃនសតង បណដ ះប ដ លែដលបន កណតេផដ តេលើ៖

• របយៃនករចះេឈម ះេទ មេភទ រកម យ កចចសនយ (េពញេមង េរកេមង) សរមប រយៈេពលរបឆន

• ទនននយទកទងនងលកខណៈសមគ លសញញ បរតសរមបសតង បណដ ះប ដ លែដលបនកណត េទ មេភទ នង យ សរមបរយៈេពលរបឆន

• របសនេបើ ច ករពពណនព ថ នភពករងររបសអនកមនសញញ បរតេចញពសតងបណដ ះប ដ លែដលបនកណត (កនងករងរ កនងករសក កនងករងរេពញេមង កនងករងរេពញេមងទកទងនងករបណដ ះប ដ លែដលបនទទល អរ អតករងរេធវើ ។ល។)។

ែផនកទVI៖ ចណចខល ងចណចេខ យ នងតរមយសកមមភព ទកទងនងករអភវឌ ែផនកសកមមភពេសដឋកចច នងករផគតផគងៃនករបណដ ះប ដ ល

េនកនងែផនកទរបមយៃនរបយករណអពករសក មវសយេនះ េគបងហ ញពចណចខល ងចណចេខ យទកទងនងករអភវឌ ែផនកសកមមភពេសដឋកចច នងករផគតផគងៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

េគគរែតរបបជមនថ ករកតសមគ លសខនៗែដលេធវើេឡើងេនេពលវភគ មនរតមែតមនេគលេ េធវើឲយេគេមើលេឃើញជរមអពលទធផលៃនករងររ វរជវទងេនះ បេ ណ ះេទែថមទងបញជ កចបសពអវែដលជរបភពេដើមៃនផលវសរមបេធវើសកមមភព ទកទងនងករអភវឌធនធនមនស ៃនឧស ហកមម សហរគស នងមនស កពងមនករងរ។ មេធយបយសរមបេធវើសកមមភពទកទងនងករបណដ ះប ដ លមនស ទងេនះ ឆលង មករផគតផគងៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ កេកើតេចញពករកតសមគ លទងេនះែដរ។ ករកតសមគ លទងេនះកនងរតវបងហ ញផងែដរ ពករវភគរគបរជងេរជយសខនៗ េធៀបេទនងេគលេ ទេទ នងេ យែឡកៃនករសក មវសយ។

កណតសមគ លសខនៗេធវើេឡើងេនេពលេធវើករវភគកណតសមគ លសខនៗែដលពកពនធនងធតែដលបងហ ញេនកនងែផនកទII ទកទងនង

ឧស ហកមម នងសហរគស មនេគលេ បងហ ញឲយេឃើញចបសពកមល ង នងែដនកណតរបសេធៀបនងកមមវតថ ដចតេទ៖



• ករពពណនពឧស ហកមមែដលសថតកនងែដនៃនករសក មវសយ• ករពពណនព ថ នភពេសដឋកចច• សភពៃន ថ នភពសហរគស កណតេ យករសក មវសយ• ករអនវតតរបសសហរគសទកទងនងកររគបរគងសខភព នងសវតថភពកនងេពលេធវើករ។

កណតសមគ លសខនៗទកទងនងទស នៈរបសសហរគស អពករផគតផគងៃនករបណដ ះប ដ ល មនទនកទនងជមយ៖

• ែផនកគណភព៖ ខលម រ នងវ លភពៃនសតង បណដ ះប ដ ល• ែផនកបរមណ៖ សមតថភពបណដ ះប ដ ល (សមតថភពទទល) នងរបយេលើែដនដៃនករ

ផគតផគងករបណដ ះប ដ ល។

កណតសមគ លសខនៗែដលពកពនធនងកមមវតថ នងរបធនបទែដលបងហ ញេនែផនកទIIIទកទងនងរេបៀបេរៀបចករងរ ទកទងនងវជជ ជវៈ នងលកខណៈសមគ លៃនករងរ នងមនសែដលកនករងរេនះ េផដ តេលើរបធនបទដចតេទ៖

• លកខណៈសមគ លៃនរេបៀបេរៀបចករងរ នងននន ករជកចបសែដលេគរសងបន• ថ នភពទកទងនងកររបកបវជជ ជវៈសថតកនងែដនៃនករសក មវសយ• លកខណៈសមគ លៃនករងរ នងមនស ែដលកនករងរេនះ• ថ នភពរបសចននមនស េគលេ កពងេធវើករ• លកខខណឌ ករងរ• ថ នភពករងរ នងតរមវករបគគលក។

កណតសមគ លសខនៗទកទងនងកមមវតថ នងរបធនបទែដលបងហ ញេនកនងែផនកទIVេលើកេឡើងព៖

• ករពពណនពមខរបរ នងវជជ ជវៈ មវសយបណដ ះប ដ ល• កណតសមគ លពមខងរៃនករងរ មវសយបណដ ះប ដ ល

កណតសមគ លសខនៗពកពនធនងកមមវតថ នងរបធនបទ ែដលបងហ ញេនែផនកទV សដពករផគតផគងករបណដ ះប ដ ល មនលកខណៈជ៖

• របេភទ នងវ លភពៃនខលម ររបសសតង បណដ ះប ដ ល• ករផគតផគងករបណដ ះប ដ លែដលផ រភជ បនងរគះ ថ នឯកជន នង ធរណៈ នង

េទនងករពរងយករផគតផគងេនះ• សមតថភពរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ េឆលើយតបេទនងតរមវកររបចឆន របសអនកមន

សញញ បរត • ករផគតផគងករបណដ ះប ដ លែផនកបណដ ះប ដ លបនត។



ចណចខល ងចណចេខ យពកពនធនងករអភវឌ ឧស ហកមម សហរគស នងមនស កពងមនករងរ៖

បទបងហ ញសដពចណចខល ងចណចេខ យទកទងនងករអភវឌ ឧស ហកមម សហរគសនងមនស កពងមនករងរ គជករបងហ ញឲយចបសពតរមវករែដលេលើកេឡើងេនកនងេពលេធវើករវភគជបពកពនធនងកណតសមគ លសខនៗែដលបនេធវើេឡើង េ យេធៀបនងែផនកទII ទIIIនងទIV។ េគកែណនផងែដរ អពផលវសរមបេធវើសកមមភពែដលេគរតវរបកនយក េដើមបេឆលើយតបនងតរមវករែដលេលើកេឡើងេនកនងវសយទងេនះ។ បទបងហ ញេនះកជករេធវើឲយេលចេឡើងផងែដរនវធតសខនៗ ែដលអនញញ តឲយេគយលបនពសនទះៃនករផគតផគងករបណដ ះប ដ លេនកនងវសយមយ ឬេរចើនែដលបនកណតជពេសស ពគមល តែដល ចមនរ ងករផគតផគង នងតរមវករមនស មនសញញ បរតេចញពសតង បណដ ះប ដ ល មយេនះ។

ដេចនះ តរមវករែដលរសងបនេនេពលេធវើករវភគពកពនធជមយករផគតផគងករបណដ ះប ដ ល ចនងនឲយមនករសរមបរ ងករទមទរពស កទផ រករងរ នងករផគតផគងករបណដ ះប ដ ល របសនេបើមន។ បញហ េនទេនះគករេធវើឲយមនទនកទនងរ ងសតង បណដ ះប ដ ល នងតរមវករទកទងនងកររបកបវជជ ជវៈ ែដលរសងបនេនេពលសកនងទនកទនងេលើែផនកគណភព (ឧទហរណ សមតថភពែដលជេគលេ របសសតង េធៀបនងសមតថភពែដលសហរគសចងបន) កដចជេលើែផនកបរមណ (ឧទហរណ គមល តែដល ចេកើតមនរ ងតរមវករបគគលក នងចននអនកមនសញញ បរតេចញពសតង បណដ ះប ដ លនមយៗ)។

មេធយបយែដលរតវេរបើរបសសរមបេឆលើយតបនងតរមវកររសងបន ៖• ទភពែដលរតវកណតទកទងនងករអភវឌ ៃនវសយបណដ ះប ដ លមយ ឬេរចើនកនង

បណងេលើកកមពសករសរមបរ ងករផគតផគងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ នងតរមវករទផ រករងរ

• ភពរតមរតវៃនសតង បណដ ះប ដ លេធៀបនងតរមវកររសងបន• តរមវកររបចឆន ៃនអនកមនសញញ បរត េពលគជតរមវករែដលបេងកើតេឡើងេ យែផអក

េលើមល ឋ នែដលធល បមន• រៈសខនរតវផដលជនែផនកសខភព សវតថភព នងបរ ថ ន េនកនងករវភគ

ថ នភពករងរនន (AST) នងពេសសេនកនងករផលតសតង បណដ ះប ដ ល។



ងទ៤

ភពរតវគន រ ងករបណដ ះប ដ ល នងករងរ

ករបេងកើតវធ រសតែផអកេលើសមតថភព គ ជឱកសកនងករពរងងចណងេឆលើយតបគន េទវញេទមករ ងករបណដ ះប ដ ល នងករងរ។ ចណងេនះរតវែតមនតមល ភពបផត មែត

ចេធវើេទបន។ ករបញចលសញញ ណមខនទករងរ អនញញតឲយមនករវភគសជេរមេលើទផ រករងរ នង

អនញញតបេងកើតករវភគេ គវនចឆយមយចនន មលកខណៈសមមរតែផនកគណភព នងបរមណ។ សមមរតែផនកគណភព ពកពនធនងលកខណៈសមគ លៃនករងរ-មខរបរ នងខលម រៃនករបណដ ះប ដ ល៖ សថតេនកនងដេណើ រករបេងកើតករបណដ ះប ដ ល ែដលមនពណនេនកនងមគគេទទសកវធ រសត េលខ១ ដល េលខ៦។

ករែសវងរកភពរតវគន ែផនកបរមណ រតវែតរតវបេងកើតរបមនតេគលេ ៃនលនងមយរ ងសមតថភពបណដ ះប ដ លែដលបនបេងកើតេឡើង នងតរមវករទផ រករងរ។ កបែនត ករែសវងរកភពរតវគន ឥតេខច ះ ចជអេពើផទយនងផលតកមម េរពះថមជឈ ឋ នទងពរេនះវវតតមនដចគនេទ។ មជឈ ឋ នេសដឋកចច ចែរបរបលយងេលឿន កនងខណៈែដលរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ រតវច យេពល បឆន សរមបបេងកើត េឡើង េហើយ វវតតេទមខយតៗ េ យែផអកេលើចកខវសយរយៈេពលមធយម ឬែវងរបសសកមមភពេសដឋកចច។ េពលខលះ ករមតសកមមភពៃនរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ ចជករេ ះរ យវបតតនេយបយ េសដឋកចចែដលេកើតេឡើងជវដដេធៀបនងរបពនធេសដឋកចច។ មពត គេនេពលែដលេសដឋកចចសថតកនងរគមនវបតត នងេពលែដលមនមនស កពងេធវើករមនចននតចបផត, កររបងែរបងៃនករបណដ ះប ដ ល វរកតករ នងករបដរជនញរបសមនស េនេលើទផ រករងរ រតវែតេធវើេឡើងឲយកនែតខល ងកល បផត។ េគរតវធនឲយបនថ កររបងែរបងដខល ងកល ែផនកបណដ ះប ដ លេគរព មតរមវករជកែសដង ឬតរមវករជសកដ នពលៃនទផ រករងរ មននយថ េគរតវែតរក លនងរ ងសមតថភពទទលកនងែផនកបណដ ះប ដ ល នងចននករងរែដល ចទទលបន។ ដចគន េនះែដរ េគរតវែតធនជនយវជនមនសញញ បរតែដលរតវចលេទកនងទផ រករងរ នវឱកសដរបេសើរ េដើមបទទលបនករងរ។

មរយៈករបេងកើតទនកទនងផទ លរ ងបញជ យនមករងរ ឬករងរ-មខរបរ នងសតង បណដ ះប ដ លែដលរតវគន េគ ចទញបនកនែតងយនវកណតសមគ លសដពសមភពខងែផនកបរមណ រ ងករបណដ ះប ដ លែដលផដលជន នងទដឋភពជកែសដងៃនទផ រករងរ។ េគ ចកណតល បទហៃនករផគតផគងករបណដ ះប ដ ល ែដលរតវបេងកើតេឡើងសរមបសតង បណដ ះប ដ លនមយៗ េ យែផអកេលើទនននយពររបេភទដចតេទ៖



• ទនននយសដពករងររមមន៖- របយករងរែដលជេគលេ ៃនវសយេសដឋកចច- ចននមនស ែដលកពងេធវើករេន មមខរបរេគលេ នមយៗ- ករពយករណកេណើ នករងរេន មវសយេសដឋកចច- អរ ជនសមនស កពងេធវើករេ យ រមលេហតចលនវតតន មរណភព ឬជង

• ទនននយសដពករបណដ ះប ដ លរមមន៖- ចននសស កពងទទលករបណដ ះប ដ ល មសតង បណដ ះប ដ ល- អរ ជមធយមៃនករទទលបនសញញ បរតកនងសតង នមយៗ- អរ ជមធយមៃនករបនតករសក ។ករ កែតងគរសមមរតរ ងករបណដ ះប ដ ល នងករងរែផអកេលើទនននយរបេភទេនះ

ទមទរករទទលយងទលទ យមយចេពះទនននយែដល ចេជឿទកចតតបន។ េគ ចបេងកើតគររមមយ ែដល ចបងហ ញជននវេ គវនចឆយទេទេលើសភពរតវគន រ ងចននសស ែដល ចទទលយកបនេនកនងែផនកបណដ ះប ដ ល នងតរមវករៃនទផ រករងរ។ កនងករណ កេ យ េ គវនចឆយេនះនងរតវែផអកេលើល បទហ នងករសេរមចសដពរបេភទមយចននដចជលនង ចននេលើស ចននេលើសខល ងរជល កងវះ ឬកងវះខល ងរជល េ យមនពយយមេលើកេឡើងពចននជក កែដល ចែរបរបលយងឆបរហសបផត េទ មករវវតតនៃន ថ នភពករងរ។ (សរមប ពតមនបែនថមេទៀត សមេមើលឯក រេលខ៤៩ ៃនឯក រេយងទេទ។ សមេមើលែផនក

ងែទរែណតេលើរបធនបទេនះ)។ េ យ រគម នទនននយរមចបចែផនកបរមណ េគ ចកណតសមតថភពទទលអបបបរម

ែដលតេទ ចវវតតេទ មករេរជ តចលេទកនងទផ រករងរ នង មតរមវករជកែសដងែដលបងហ ញេ យនេយជក។ កបែនត េគរតវែតមនកររបងរបយតន ជពេសសចេពះ នភយែដលបងកេឡើងេ យករកណតេ គវនចឆយឆបរហសេពក េ យែផអកេលើទនននយមនេពញេលញ។ (ទកទងនងរបធនបទេនះ សមេមើលខលម រៃន ងទ៣ សដពកររគបរគង នងករសេរមចចតតខសេ យ រពតមន។)

៥.៤. ករផដលសពលភពដលករសក មវសយ

ករេរៀបចករសក មវសយមយ គជរបតបតតករដទលទ យមយែដល ចទមទរនវសហរបតបតតករពេរចើនៃដគ ទងែផនក ធរណៈ កដចជែផនកឯកជន។ េន លជ នគនលះនមយៗៃនដេណើ រករសក មវសយ េគចបចរតវែតដងចបសថ កររ វរជវពតជបករ យបនយងចបសពទដឋភពជកែសដងៃន ថ នភពេសដឋកចច នងដងចបសថកណតសមគ ល នង ទភពែដលេលើកេឡើងពតជទទលករឯកភពយងទលទ យពស កអនកទទលខសរតវករសក នងត ងវសយេសដឋកចចពកពនធ។



ករបេងកើតគណៈកមម ធករទទលខសរតវបេញចញេយបល នងអន សន អនញញ តឲយឈនដលេគលេ េនះបន។ សមសភពៃនគណៈកមម ធករេនះរតវមនអនកទទលខសរតវករសក មវសយ អនកត ងមកពមជឈ ឋ នេសដឋកចច នងវជជ ជវៈជបពកពនធ រមទងអនកត ងអងគភពទទលខសរតវែផនកពតមនសដពទផ រករងរ។ របសនេបើ សកមមភពវជជ ជវៈែដលបងហ ញេ យករសក មយភគធ សថតកនងេសដឋកចចេរករបពនធ េគគរែតេរគងេធវើករពេរគះេយបលជមយរកមមនស ែដលជត ងរបសមជឈ ឋ នជវញ ចេពះករមនបនចលរមរបសពកេគេនកនងករងររបសគណៈកមម ធករផដលសពលភព។

គណៈកមម ធករេនះរតវែតេចញមខផដលេយបល យងេ ច សបដង៖• បនទ បពជ នទI ខណៈែដល ណតត រយៈេពលកណត នងេសៀវេភបនទក (បករមទង

វធ រសតែដលែចងេឡើងសរមបករសក ) រតវេគេលើកយកមកពភក ជចមបង• បនទ បពជ នទIV ខណៈែដលអតថបទដបងែដលជលទធផលៃនករវភគឯក រ កដច

ជទនននយែដល ចឲយេគកណតរទងរទយបឋមៃន ថ នភព នងរតវេគយកមកបងហ ញ• បនទ បពជ នទVI ខណៈែដលេសចកតរពងៃនរបយករណសក មវសយ នងរតវេគ

បងហ ញជនសមជកគណៈកមម ធករ។

អតថបទចងេរកយជ ថ ពររបសករសក មវសយ រមជមយគេរមងែផនករសកមមភព ចនងរតវបងហ ញជនេទ ថ បនៃដគផលវករមយ ឬកេបើទលទ យជងេនះេទេទៀតេនះ គជន ជញ ធរនេយបយ េដើមបធនបនករចលរមយងទលទ យបផត េលើខលម រៃនឯក រេនះ។ ករចលរមេនះទនងផដលភពគរេជឿទកចតតបែនថមេទៀតេលើអនគតែផនករសកមមភព នងសរមលដលករអភវឌ ៃនទរមងភពជៃដគេផ ងៗ។



ងទ៥

ករឃល េមល មវសយ

ទផ រករងរគជមជឈ ឋ នមយែដលវវតតជរបច៖ សហរគសេកើត នងដលេទវញជេរៀង លៃថង។ ដេណើ រករេកើតនងដលេទវញេនះនឲយទនននយមយចែណកៃនករសក មវសយហសកលេវ េទេហើយេនរគេបះផ យ ។

ជករពបកនងេធវើករសក េឡើងវញពភពទលទ យេនះ េ យឈរេលើមល ឋ នដេទៀងទតមយ។ ដេចនះ រតវែតមនអមេ យបញញតតែដលែចងអពករេធវើបចចបបននភពជរបចេហើយករេធវើបចចបបននភពេនះេទៀតេ តរតវែតផ រភជ បជមយរកសងសខនៗ សមគមវជជ ជវៈនងសមគមនេយជក ម រមជមយៃដគសខនៗ មតបន។

េនកនងមជឈ ឋ នជេរចើន េគសេងកតេឃើញមនករបេងកើតអងគភពឃល េមើល នងសេងកតេលើករងរ។ េបសកកមមមយចែណករបសអងគភពទងេនះគេធវើករសេងកត នងវភគេលើករវវតតនៃនេសដឋកចច នងករងរ។ េ យសហករជមយ ថ បនេផ ងៗ េគ ចអនវតតវធ រសតឃល េមើលេផ ងៗ សេ េឆលើយតបនងតរមវករពតមនសដពកររគបរគងរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

កបែនត ករបេងកើតយនតកមមឃល េមើល ទមទរនវករច យេរចើនគតទងេពលេវ នងថមពល។ េដើមបឲយរបពនធឃល េមើលេនះមនរបសទធភព រតវែតមនរចនសមពនធចបស ស នងមនឧបករណរគបរគន។ ករេរបើរបស ងែទរែណតនេពលបចចបបននគជមេធយបយដរងមជងេគសរមបជនយករ កឲយដេណើ រករប ដ ញឃល េមើល មវសយមយ។ កនងចេ មធតចមបងៗែដល ចចលរមចែណកេធវើឲយមនេជគជយកនងរបតបតតករែបបេនះ េយើង សមេលើកេឡើង៖

• ករអនមតនវយទធ រសតមយែដលមនបញចលនវករសមលងរកេមើលវសយ ទភពឧទហរណវសយែដលេគ យតៃមលថជវសយយទធ រសតសរមបករអភវឌ េសដឋកចច ឬករងរ, វសយែដលទទលករគ មកែហងខល ងជងេគពសកលភវបនយកមម, វសយ ជកមមវតថៃនករចលរមែផនកនេយបយ ឬវសយែដលមនករវវតតនែផនកបេចចកវទយឆបរហស

• ករសេងកត ថ នភពៃនមខរបរ ឬវជជ ជវៈែដលខវះកមល ងពលកមមខល ងបផត នង ចជែដនបញឈបករអភវឌ នវសយឧស ហកមមមយចនន

• ករសេងកត ថ នភពៃនមខរបរ នងវជជ ជវៈែដលជចណចដរេសើបបផត ឬែដលទទលរងផលបះពលខល ងបផតពករវវតតនែផនកបេចចកវទយ មខរបរកពងែតេលចេធល េឡើង ឬរបឈមនងករបតបង

• ករេរបើរបសឯក រេគល នងឧបករណរគបរគងពតមនែដលមនលកខណៈដចគន



េ យអនកទទលខសរតវករឃល េមើលទងអស មរយៈករសក មវសយ នងស កបរតមខរបរ ទនននយសដពករងរ។ល។

• ករផលតរបយករណេទៀងទតសដពករែរបរបលែដលេគសេងកតេឃើញ នងែដលមនកតរ នវអន សនជក ក ដចជអពករេរៀបចយទធនករផ ពវផ យសរមបមខរបរមយចនន, ករេសើេរ ើសតង បណដ ះប ដ ល, ករកតបនថយ ឬបេងកើនចននសសថន កដបង។ល។ជចងេរកយ េយើងសមេលើកេឡើងថ ករបេងកើតឧបករណឃល េមើល ជញកញបផដល

ឱកសឲយេគពនតយេមើលេឡើងវញេលើពតមនយទធ រសតសរមបរកសង នង ថ បនទទលបនទកែផនកេសដឋកចច, ផដលឱកសឲយេគពរងកឧបករណរម នងឲយេគពរងងរបេភទរបតបតតករេផ ងៗែដល ចជរបេយជនសរមបទងអសគន ។

៦ ករេរៀបចករសក បឋមដចែដលបនេលើកេឡើងេនែផនកទ៣.៣.២ រចេហើយ ករសក បឋមគជករវភគមយ

ែដលមនេគលេ ផដលពតមនចបចសរមបជយជនយដលករសេរមចចតត សដពករអភវឌ នងកររគបរគងករផគតផគងែបបគណភព នងបរមណៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ ករសក ែបបេនះេ ថករសក បឋម េរពះជទេទ រតវេធវើ េឡើងមនករ កែតងសតង សមតថភព មមខរបរ ឬ ចឲយេគបញជ កចបសពវ លភពរបស ។

មនខសពករសក មវសយេទ ករសក បឋមគជករសក េរៀបចែផនករែបបសងគមេសដឋកចច ែដលសមសធតវធ រសតននផ រភជ បេទនងវសយរ វរជវែផនកមនស

រសត នងសងគម រសត។ កបែនត ទ នៃនករសក បឋមមនភពតចចេងអ តជងករសកមវសយ ែដលជេហតនឲយេគ ចេធវើបនសជេរមជងកនងកររបមល នងវភគពតមន

ែដលជបពកពនធជមយមខនទករងរមយ ឬេរចើន។ ករសក េនះទមទរធនធនតចជងករសក មវសយ។ ចសេរមចបនេលឿនជង េពលកនងករណភគេរចើន េគ ចេរបើេពលពរ បែខ។

ករសក បឋមបែនថមជទេទ ករសក បឋមជយបេពញបែនថមឲយករសក មវសយ។ ករសក មវសយ

េនះផដលនវពតមនរគបរគនលមមសរមបេធវើករសេរមចចតតមយចននធ ទកទងនងករ កែតងែផនករសកមមភពសេ េឆលើយតបនងតរមវករៃនវសយរតវសក ។ ដេចនះ េគ ចឈនេទេធវើករវភគ ថ នភពករងរេ យផទ លែតមដង។ កបែនត េទះបជករសក មវសយចលរមចែណកកនងករបេងកើត ងទេទមយសដព ថ នភព នងគរត ង សរមបរបមលទនននយពកពនធនងករបណដ ះប ដ ល នងករ យតៃមលសមតថភពមនស កពងេធវើករកពតែមន ែត មន



ចផដលនវពតមនលមអតសដពមខងរករងរទងអសរបសវសយបណដ ះប ដ លបនេទ។ជទេទ ចេមលើយតបនងសណរែដលេលើកេឡើងបនទ បពករសក មវសយនមកនវករ

សេរមចចតតសដពមខងរករងរ។ េគ ែសវងរកពតមនបែនថមសដពមខរបរ ឬករងរែដលផ រភជ បនងមខងររបស ឬមយងេទៀត េគវភគលទធភពកនងករបេងកើតមខនទករងរថម។ េគ កពចរេមើលជមនផងែដរ ពភពសគន បនរតមរតវកនងករបេងកើតែផនកឯកេទសថមមយ ែដលនឲយេគ

ចផដ ចមខងរករងរមយេចញ េដើមបឲយអនកមនសញញ បរត ចឈនេទចបយកករងរជមល ឋ ន មរយៈករបណដ ះប ដ លដបង នងបនតករបណដ ះប ដ លេនះសរមបេឆលើយតបនងករងរែដលកនែតមនលកខណៈជនញជងមន។

ខងេរកមេនះជសណរឧទហរណមយចននែដល ចនឲយេគឈនេទេធវើករសកបឋមបែនថមមយ៖

• មខរបរខសៗគន , ែតផ រភជ បគន យងខល ងកនងរគ រែតមយ, េតើមខរបរទងេនះផ រភជ បនងមខងរករងរែតមយដចគន ឬផទយេទវញ េតើមខរបរទងេនះទមទរឲយមនសមតថភពរគបរគនខសៗគន េដើមបនឲយឈនេទដលមខងរេរចើនែដរឬេទ? ដេចនះ េតើមខងរទងេនះរតវផដលនយមនយ នងកណតរពែដនយងដចេមដច?

• េតើមខងរករងរថមែដលេគអនវតតេនកនងបរបទផលតកមមេផ ងៗគន ទមទរនវករបណដ ះប ដ លេ យែឡកសរមបបរបទនមយៗកនងចេ មបរបទទងេនះែដរឬេទ?

• េតើភរកចចមយចននែដលេគរបទះេឃើញកនង ថ នភពករងរ របកដជមខនទករងរសថតេរកមទនលខសរតវៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈែដរឬេទ?

• េតើអវខលះេទជតរមវករែផនកបរមណផ រភជ បនងមខងរករងរ េហើយេតើតរមវករទងេនះរតវេគពរងយ មតបនយងដចេមដច?

• េតើអវខលះជផលបះពលរបសបេចចកវទយថមៗ នងវធ រសតេរៀបចករងរថមៗ េទេលើកររបកបមខរបរេនះ?េគលេ ៃនករសក បឋមមយ ែដលរតវ កបញច លេទកនងករបនល យករសក ម

វសយ ចឈនេទបេងកើតែដនកណតរបសវសយបណដ ះប ដ លមយផងែដរ។ មយងវញេទៀតករសក បឋម ចនឲយេគសេរមចបេងកើតបននវបញជ មខរបរេគលេ កណតេ យវសយ បណដ ះប ដ លមយ នងបញជ កបនចបសថេតើករងរមយចននរតវេទនងមខរបរពកក ដ ល ជនញែដលេគ ចនងកណតេឡើងែដរឬេទ ឧទហរណ របបសក មយ ឬករបណដ ះប ដ លេននងកែនលងេធវើករមយ របេសើរជជងករបណដ ះប ដ លេនកនងរគះ ថ ន។ ករសក េនះក ចអនញញ តឲយកណតបនកនែតចបសនវែដនកណត រ ងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ នងករបណដ ះប ដ លសថតេរកមទនលខសរតវរបសឧតដមសក ែដលផ រភជ បនងែផនក កលវទយលយ។



ងទ៦

យវជនេបះបងករសក នងករងរ

េនកនងរបេទសមយចននធ យវជនមយចននធបនេបះបងករសក េ យមនមនទទលបនករបណដ ះប ដ លមល ឋ នរគបរគន សរមប ចលេទទទលយកករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ ដេចនះ ចននយវជន បពននកទងេនះចលមកបេងកើនអរ អនកអតករងរឲយកនែតខពស អនកទងេនះពមនសមតថភពវជជ ជវៈអបបបរមេដើមបឈនេជើងចលេទកនងទផ រករងរេឡើយ។

េទះបជករសក មវសយ នងករសក បឋមមនេគលេ ជបឋមផដលដលអនកសេរមចចតតនវពតមនដមន រៈសខន េដើមបជនយដលករសេរមចចតតរបសពកេគ ពកពនធជមយមខរបរនងវជជ ជវៈៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈកពតែមន ក ចរតវបនេគសរមបេដើមបគតពចរ អពតរមវករទកទងនងមខរបរពកក ដ លជនញផងែដរ។ មរយៈករវភគសជេរមេលើ ថ នភពេសដឋកចច នងទផ រករងរ េគទនងជ ចបងហ ញយងចបសអពតរមវករបណដ ះប ដ ល នងសកដ នពលកនងករបញច លមនស េទកនងករបណដ ះប ដ លេដើមប

ចរបកបមខរបរពកក ដ លជនញ ែដលេធវើដេចនះជករេបើករចកថមៗសរមបករបញច លយវជនេបះបងសក ែដលពមនករសក មល ឋ ន ឲយឈនេទទទលយកបន ករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។

ខណៈែដលករតរមងទសែបបេនះរតវបនេគរបកនយក ចប ងពករកណតនវណតត ឬេសៀវេភបនទកៃនករសក មវសយ េគបនកណតយងចបសនវេគលេ ចង

សេរមច ទកទងជមយករបញច លយវជនេបះបងករសក នងករកណតអពមខរបរពកក ដ លជនញែដល ចជយសរមលឲយពកេគចលេទកនងទផ រករងរ។ ដេចនះ េគ រតវែតមនកររបងរបយតនជពេសសកនងករកណតមខនទករងរ េដើមបេចៀស ងភនរចឡចេពះករងរពកពនធនងមខរបរពកក ដ លជនញ នងករងរផ រភជ បនងមខរបរៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជ វៈ។ វធ រសត ៃនករ ថ បនែផនកគរេកសលយែដលនេឆព ះេទរកករផលតសតងបណដ ះប ដ ល នងមគគេទទសកែណន កនងរតវសរមបេឡើងេទ មេនះែដរ។ េគនងបងហ ញជននវពតមនបែនថមេទៀតទកទងនងរបធនបទេនះេនកនង ងអតថបទទ៤ ៃនមគគេទទសកវធ រសតទ២៖ ទស នទន នងករបេងកើតសតង សមតថភពមខរបរ។

មខរបរពកក ដ លជនញផ េឡើងពភរកចចជកែសដង មនសវសមគ ម ញ នងជពេសសមនភពដែដលៗ។ ករងរេនះទមទរឲយមនករេគរព មបទបញជ យលកខណអក រ ឬផទ លមតយងព ដ រ បែនតមនភព មញញ នងជទេទទមទរឲយមនករពនតយ ពចយភល មៗ។ ភរកចចផទ លរបសមខរបរពកក ដ លជនញ មនលកខណៈជភពជកែសដង នងបងហ ញេឡើងឲយេឃើញកនង ថ នភពជធមម ។ ឧទហរណ អនត គមនទងេនះសេ េលើករេរបើ



របសឧបករណជនញសរមបបេពញករងរ, ករេបើកបរេរគ ងចរក ឬឧបករណផលតកមម ឬកករផដលេស កមម។

េគ ចែចកមខរបរពកក ដ លជនញជពររបេភទ មខរបរែដលផ រភជ បនងមខងរករងរែដលរតវនងករងរៃនករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ នងមខរបរែដលគម នទនកទនងផទ លជមយមខងរករងររបេភទេនះ។ មខរបរពកក ដ លជនញរបេភទទពរេន មរបេទសខលះេគេ ថ «មខរបរតចៗ»។ េនកនងរបេភទទ១ សមតថភពខលះេរបើករបនេនកនងករងរទងពររបេភទ។ (ទកទនរបធនបទេនះ សមេមើលឧទហរណអព ករងររបសអនកេធវើន នងជនយករអនកផលតនបង-នទេទ ែដលមនបងហ ញេនកនង ងអតថបទទ៤ ៃនមគគេទទសកវធ រសតទ២៖ េគលគនតបេងកើត នងេរៀបចសតង សមតថភព មមខរបរ។)

ករកណត នងវភគ ថ នភពរបសមខរបរពកក ដ លជនញកនងរបេភទទពរ មនករពបកនងសេរមចេឡើងជងេនកនងករសក មវសយ។ «មខរបរតចៗ» ទងេនះ ឧទហរណ ជងជសជលកង, អនករបគលទនញ, េប ករ មរគះ ថ ន, អនកេមើលែថមនស ដលេគហ ឋ ន,អនកជយកចចករផទះ, ហតថករទេទ, គងវ លសតវ។ល។ ពបកនងរកេឃើញេនកនងឯក រទេទសដពសកមមភពេសដឋកចច ឬេនកនងេពលវភគពករងរែដលមនេនកនងនមវលលេផ ងៗ ស។

មពត «មខរបរតចៗ»ទងេនះមយចនន សថតកនងចេងក មសកមមភពលកខណៈសងគមកចច ឬសងគមេសដឋកចច មនកររបមល នងៃចនេរបើេឡើងវញជ ទ។ ជ ញកញប មខរបរតច ចទងេនះរតវេគរបមលផដេនកនងជពកទេទៃនករងរជបពកពនធេផ ងៗ។

តបតែតេគ ចកតសមគ លពវតតមនរបស នងជនកលព រៈសខនរបស ែតេគពបកនងបងហ ញ ពភនភគជក ករបសមខរបរពកក ដ លជនញរបេភទេនះកនងករសក

មវសយ។ វធ រសតកនែតមនភពងយ ចបតែបនបនៃនករសក បេពញបែនថម ចសរមបបនលអជងេទនងករវភគ ថ នភព នងេទនងទស នវសយករងរៃនមខរបរពកក ដ លជនញែដលពមនទនកទនងផទ លជមយមខរបរជនញ។ អញច ង េយើងនងេផដ តទសេ េលើអនវសយសកមមភព េហើយេយើងនងេរបើវធ រសតជបសមភ សផទ ល នងរកមពភក ជអតថភព េដើមបបេពញបែនថមេលើភនភគៃន ថ នភពរបសករងរទងេនះ នងទស នវសយបណដ ះប ដ លែដលផ រភជ បនង ។

ករសក បឋមឯក ជយមយ ឬេរចើនករផលតករសក មវសយ គជវធ រសតែដលមនរចនសមពនធរតមរតវជងសរមប

កណតមល ឋ នៃនែផនកររម សដពកែណទរមងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ។ កបែនត ករសកទងេនះទមទរនវេពលេវ នងធនធនេរចើន ែដល ចបងកជករលបកយងធេនេពលែដលធនធនជនញ ឬមេធយបយចបចមនករមត។

េគ ចេធវើបនយងលបកកនងករ កែតងសតង សមតថភពមខរបរ របសនេបើមនបនកណតឲយបនចបស នវមខនទករងរជេគលេ នងមនបនកណតទ ងមខងរេនះេធៀប



នងមខងរែដលមនទនកទនងនង ។ េលើសពេនះ ជទេទេគចបចរតវែតទទលបនពតមនសដព ថ នភពៃនមខងរករងរេនះេន មសហរគស នងសដព រៈសខនជយទធ រសតរបស េនកនងេសដឋកចចជត។

ករេធវើករសក មវសយសរមប លវសយបណដ ះប ដ ល គពតជសណមពរយងខពស។ កបែនត របឈមមខនងករលបកកនងកររបែមរបមលធនធនចបច សរមបដកនករសក មវសយទងអសែដលចបច េគ ចេរគងចតនតវធេទ មដ កកល នងអនវតត េទ មសងវ កវវតតនៃនែផនករកែណទរមងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ នងេ យេដើរ មលកខខណឌ ចបច ឬ ទភពកនងរគេនះ នវករសក បឋមមយ ឬេរចើនេដើមបផគតផគងពតមនសខនៗបផតសរមបជនយដលករសេរមចចតត នងេដើមបផដលជនសមភ រសរមបសរមលដលករេ ះដរេយបលជមយៃដគចមបងៗ។

កបែនត េគកសណមពរយងទទចដលរកមករងរែដលនងចលរមេដើរ មផលវែបបេនះឲយពចរ ែថមេទៀត ចេពះករគតេឃើញកលពដបងសដ ពករបេងកើតវសយេផ ងៗៃនករបណដ ះប ដ លទងមល នងកណត ថ នភពវសយមយ ឬេរចើនែដលបះពលេ យករសកបឋមមយឬេរចើនឲយបនចបស។ ដេចនះ ទនននយ ឬករសនន ឋ នេចញពករសក ទងេនះ ចនងរតវយកេទេរបើេឡើងវញេនកនងករសក មវសយេនេពលអនគត។ កនងបរបទេនះ េគ ចនយយបនថ ករសក បឋមនមយៗគជែផនកមយៃនករសក មវសយ។

េគក ចេធវើករសក បឋមមយែដល ចេ យែឡក អពករសក មវសយផងែដរ។េនះជឧទហរណៃនរបធនបទមយចននែដលេគ ចេលើកយកមកសក ៖

មខរបរកពងេលចេធល (បេចចកវទយថមៗ)• ករកណតបគគលកលកខណៈៃនមខនទករងរ (េនកនងរងវងពេសសេ យែឡក ដចជករ

បេងកើតរពតតករណវបបធម)• ករវវតតនៃនមខនទករងរមយចននេន មប ដ របេទសែដលបងហ ញេឡើង នវបរបទ

ឧស ហកមម នងលកខខណឌ ទផ រករងររសេដៀងគន• ករេរៀបចថមៗៃនករងរ (ពចមង យ រកមករងរ េធវើ ម ម ងែទរែណត។ល។)• ករវភគតរមវករែផនកបរមណៃនករបណដ ះប ដ ល (មយេពលជកណត ឬមន

លកខណៈដែដលៗ)• ករែចករែលកមខងរករងររ ងវសយបណដ ះប ដ ល• ភពរតមរតវកនងករេរៀបចករបណដ ះប ដ លដបងេនកនងរគះ ថ ន• ជេរមើសវធេរៀបចករបណដ ះប ដ ល (េនកនងរគះ ថ នអបរ, មសហរគស, បកចលគន

ទងពរ។ល។)។

វធ រសតកនងករសេរមចករងរសកផទយពករសក មវសយ ែដលវធ រសតមនលកខណៈដចគន ជឯកស ឋ ន

ករសក បឋមរតវែតេឆលើយតបនងចេ ទបញហ ពេសសៗេ យែឡកមយ ឬេរចើនៃនកររ វ



រជវ។ វធ រសតែដលផ រភជ បនងករសក ែបបេនះ រតវែត ចសរមបបននងបញហ ននែដលជរញឲយមនករសក េនះេឡើង។ េ យែឡក េសៀវេភបនទករតវែត ចបងហ ញសកមមភពែដលអនញញ តឲយរបមលបននវពតមនែដលេឆលើយតបនងបញហ ែដលេលើកយកមកពភក ដបង។

ជ នធៗៃនករសក បឋមរមមន៖• ករចត ងមនស សរមបទទលខសរតវករសក• ករបងហ ញេសៀវេភបនទក បករមទងវធ រសតរ វរជវែដលេគរតវយលមកេរបើ• ករវភគឯក រ• កររបមល នងេរៀបចទនននយ• ករ កែតងេសចកតរពងៃនរបយករណ• ករផដលសពលភពសេរមចដលករសក• ករផដលសពលភពដលករសក បឋមមយ ចមនេរចើនទរមង េទ មទហរបស ។

លទធផលទទលបន ចខតរតវឆលងកតករពនតយរបសត ងមជឈ ឋ នេសដឋកចច នងវជជ ជវៈេដើមបទទលបនេយបលពពកេគ។

ងទ៧

ករគតគរអពតរមវកររបសវសយេរករបពនធ

េសដឋកចចេរករបពនធជែផនកមយៃនទដឋភពជកែសដង របសរគបរបេទសទងអសេលើពភពេ ក េនកនងវធនករខលះ។ រៈសខនរបស ែរបរបលេទ មមជឈ ឋ ន នង ថ នភព។េន មប ដ របេទសកពងអភវឌ ន េសដឋកចចេរករបពនធកនកបមយែផនកធបផត េរពះថសកមមភពមយចននធៃនែផនកសកមមភពេសដឋកចចផ រភជ បេទនង ។ជពេសស គករណវសយឧស ហកមមលកខណៈ របៃពណ នងសបបកមម។

េសដឋកចចថន កេរកមែដលហរេចញអពេសដឋកចចេរករបពនធ មនសថតេនេរកមកបនខន តៃនេសដឋកចច នងសងគមកចច មយេទ រពមទងេគចផតអពអនត គមនរដឋផងែដរ។ េ យ រែតរបេភទៃនសកមមភពទងេនះមនពតមនតចតច ែដលអនញញ តឲយពពណនអពលកខណៈសមគ លៃនេសដឋកចចេនះ នងកណតអពតរមវករបណដ ះប ដ លែដលេកើតេចញពេសដឋកចចេនះ។

កបែនត េគមន ចបេងកើត ឬអនវតតកែណទរមងរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈេ យមនបនគតគរអពចែណកដធេធងរបសេសដឋកចចៃនរបេទសមយេនះេទ។ ដេចនះ ករសក មវសយរតវែតគតអពបញហ េនះ នងបងហ ញឲយបនចបសអពតរមវករបណដ ះប ដ លមនស នងសហរគសតចៗែដលទទលខសរតវេលើផលតផល ឬេស កមមែដលសេរមចេឡើងមន ម



លកខណៈផលវករ េទ េលើទផ រ។ េគ ចែបងែចកវធ រសតជពរ៖ វធ រសតទ១ សថតេនកនងវសយទង យ ែដលមនសកមមភពផលតកមមភគេរចើនបផត សថតេនកនងេសដឋកចចកនងរបពនធ េហើយវធ រសតទ២ សថតេនកនងវសយទង យ ែដលមនសកមមភពភគេរចើនផ រភជ បនងេសដឋកចចេរករបពនធ។

េនកនងករណទ១ ចប ងពដ កកលេរៀបចែផនករ នងផលតេសៀវេភបនទកៃនករសក មវសយមយ េគចបចរតវចងអលបងហ ញទហែដលេគ ន យតៃមលពេសដឋកចចេរករបពនធកនងករផលតេចញជផលតផល នងេស កមម។ ករ កែតងឧបករណអេងកត កររបមល ករេរៀបច នងករវភគទនននយ រតវែត ចបងហ ញបនយងចបសអព រៈសខនៃនសកមមភព េរករបពនធ, របមលឯក រអព ថ នភពៃនករងរ នងកណតអពតរមវករបណដ ះប ដ លែដលផ រភជ បនង ។ របសនេបើចបច អនត គមនពេសសរតវែតេធវើេឡើងជមយអនកចលេធវើអនត គមនៃនវសយេរកផលវករ េដើមបកណតទដឋភពជកែសដងឲយបនលអ។ េគនងរកេឃើញពតមនបែនថមេទៀតទកទងនងរបធនបទេនះេនកនង ងអតថបទេលខ២ ៃនមគគេទទសកវធ រសតទ២៖ េគលគនតបេងកើត នងករេរៀបចសតង សមតថភព មមខរបរ។

កនងករណទ២ គករណែដលសកមមភពេសដឋកចចេសទើរែតទងអស សថតេនកនងវសយេរក របពនធ ជករពបកនងេធវើឲយបនដលទបញច បនវករសក មវសយ ែដលេគរព មរកបខណឌ ៃនកររ វរជវែដលមនបងហ ញេនកនងែផនកទ៥។ ករសក បឋមមយែដលេផដ តេលើមយែផនកសកមមភពរបសវសយេរករបពនធ (ឧទហរណផលតកមមែផនកសមន េនកនងវសយសបបកមម ឬករផលតបែនល េនកនងវសយកសកមមែបបរបៃពណ) ចនងរតវេធវើេឡើង។

វធ រសតរបមលទនននយែដលរតវរបកនយកេនកនងបរបទេនះ ជករជបសមភ សែដលពងេលើករមងសណរ េនះជករជបសមភ សមនសណរនផលវពកក ដ ល ែដលេធវើេឡើងេចញអពមគគេទទសកែណនករជបសមភ ស នងរកមពភក េ យមនករចលរមចែណកអពមគគេទទសកសរមបសរមលករសនទន។ េគ រតវែតេធវើករយកចតតទក កជពេសសមយ ចេពះករចលរមវភគទនពស កមល ឋ ន នងអនកត ង។ េទះកនងករណ កដ េគរត វែតបេងកើតករជបនយយផទ ល រ ងអនកទទលខសរត វករសក នងមនស ែដលេគទទល

គ លថ ចផដលពតមនេនះ។ េយើងនងសងកតធងនេលើផលរបេយជនៃនករបណដ ះប ដ លេដើមបទទលបនកចចសហករកនែតរបេសើរ។



ឧបសមពនធ១

ករសរមបវធ រសត

ជ នវធ រសត មេសៀវេភៃនករ ថ បនករបណត ះប ត ល

ជ នវធ រសត មមគគេទទសករបសអងគករ OIF

សតង សមតថភពមខរបរ


ភនភគ វសយ នង ករ សក បឋម

ករ វភគ ថ នភព ករងរ (AST)

គេរមង បណដ ះប ដ ល

កមមវធសក

មគគេទទសក យ តៃមល

មគគេទទសក គរេកសលយ

មគគេទទសក េរៀបច

ករសក ម វសយនង បឋម

មគគេទទសកគរេកសលយ

មគគេទទសកេរៀបច

ែផនកទ១ថ នភព ទផ រ ករងរ

ែផនកទ ២ថ នភព មខ របរ

ែផនកទ៣អភវឌ ន ែផនក គរេកសលយ

ករ វភគ ថ នភពករងរ (AST)

បញជ យ នមសមតថភព ម មខ របរ

សតងបណដ ះ ប ដ ល

សតងយ តៃមល


ឧបសមពនធ២

បញជ វសយបណដ ះប ដ លរបសេកបច

វសយទ១ - រដឋបល ពណជជកមម នងពតមនវទយវសយទ២ - កសកមម នងេន ទវសយទ៣ - រ នងេទសចរណវសយទ៤ - សលបៈវសយទ៥ - េឈើ នងសមភ រពកពនធវសយទ៦ - គម នងជវវទយវសយទ៧ - សណង នងករងរ ធរណៈវសយទ៨ - បរ ថ ន នងេរៀបចែដនដវសយទ៩ - េអឡចរតនកវសយទ១០ - ែថទបរកខ រេដើរេ យមទរវសយទ១១ - ករផលតេ យេរគ ងមសនវសយទ១២ - ៃរពេឈើ នងរក សវសយទ១៣ - ទនកទនង នងរ វរជវឯក រវសយទ១៤ - េរគ ងមសនសរមបែថទវសយទ១៥ - អណដ ងែរ នងករងរករ ឋ នវសយទ១៦ - ឧស ហកមមសលែដកវសយទ១៧ - ដកជញជ នវសយទ១៨ - ែសបក រក ត នងសេលៀកបពកវសយទ១៩ - សខភបលវសយទ២០ - េស សងគម អបរ នងយតតធមវសយទ២១ - ែកសមផស



ឧបសមពនធ៣

ច តថន កជតមខរបរ (CNP)ករពណនអពវជជ ជវៈ

• ០ រគបរគង• ១ ជនញ ហរញញវតថ នងរដឋបល• ២ វទយ រសតធមមជតនងអនវតត នងវសយពកពនធ• ៣ វសយសខភបល• ៤ វទយ រសតសងគម សក ធករ រដឋបល ធរណៈ នង សន• ៥ សលបៈ វបបធម ក នងកម នត• ៦ ករលក នងេស កមម• ៧ មខរបរ ដកជញជ ន នងេរគ ងមសន• ៨ វសយវតថធតេដើម• ៩ ែកៃចន ផលត នងេស បេរមើរបេយជន ធរណៈ

○ ៧២៨ បគគលកជងកេបរ នងបទមន ងស• ៧២៨១ ជងេរៀបឥដឋ-កេបរ• ៧២៨២ ជងេបតង• ៧២៨៣ ជងរកលករ • ៧២៨៤ ជងបទមន ងស ជងចងកែរញច ងែដក នងអនកេរៀបរបពនធកនងផទះ

○ ៧២៨១• សស េរៀនេរៀបឥដឋ-កេបរ• សស េរៀនេរៀបឥដឋ• ជងេរៀបឥដឋ-បទមន ងស• ជងេរៀបឥដឋ-កេបរ• ជងេរៀបឥដឋ-កេបរេរៀបឡ មេ ងចរកឧស ហកមម• ជងេរៀបឥដឋ-កេបរចរងក ន• ជងេរៀបឥដឋ• ជងេរៀបឥដឋជសជលបពងែផ ង• ជងេរៀបឥដឋជសជលចរងក នដតន• ជងេរៀបឥដឋជសជល • ជងេរៀបឥដឋតបែតងឡ• ជងេរៀបឥដឋែថទ• ជងេរៀបឥដឋខងសណងឥដឋ ន



• ជងេរៀបឥដឋបពងែផ ង• ជងេរៀបឥដឋបពងែផ ងេ ងចរក• ជងេរៀបឥដឋឡឧស ហកមម• ជងេរៀបឥដឋខងសណងលេន ឋ ន• ជនយករជងេរៀបឥដឋ• ជនយករជងកេបរ• ជនយករជងកេបរេរៀបថម• ជងកេបរ-ជសជលសណងពឥដឋ ន• ជងកេបរជសជលបពងែផ ងពថម• ជងកេបរខងសណងពឥដឋ ន• ជងកេបរខងបលកឥដឋ នៃនសណង• ជងកេបរខងបលកេបតងអព ចមែដក• ជងកេបរខងថម• ជងកេបរខងថមសបបនមតត• ជងកេបរខងថម នងឥដឋ• ជងកេបរខងសណង រ ឋ នពថម• ជងដេឡើងសណងពឥដឋ ន• ជងដេឡើងបពងេផ ងពឥដឋ• ជងដេឡើងឃល ងឬជរងកពសមងត• ជង កបលកេបតង• ជង កបលកេបតងព ចមែដក• ជងេរៀបឥដឋ• ជងេរៀបថមសបបនមតត• ជងេរៀបថមបេញឆ ត• ជងជសជលេរគ ងលមអអពឥដឋ ន• ជងកតថម



ឧបសមពនធ៤

៧២៨១ ជងឥដឋ-កេបរជងេរៀបឥដឋ-កេបរេរៀបឥដឋ កបលកេបតង ថម នងសមភ រសណងរសេដៀងគន េនះ េដើមប

សង ឬជសជលជញជ ង ងទវ រ-បងអច បពងែផ ង ចរងក ន នងសណងេផ ងៗេទៀតេទ មបលងនងករចងបនរបសអតថជន (បញជ កណតតៃមល)។ ពកេគេធវើករឲយរកមហនសណង នងសហរគនខងសណងឥដឋ ឬពកេគ ចេធវើជកមមករឯក ជយផងែដរ។

គរៃនករេ េឈម ះករងរសស េរៀនេរៀបឥដឋ-កេបរជងេរៀបឥដឋ-កេបរជងេរៀបឥដឋខងសណងពឥដឋ ន ជងកេបរខងថមជងកតថម

េមើល ករ ក េឈម ះ ករងរ ទង អស មខងរចមបងៗជងេរៀបឥដឋ-កេបរកនមខងរមយែផនកឬទងមលដចខងេរកម៖

• នគនសបរពញ នងបលងេដើមបគណនពសមភ រសណងរតវេរបើ• កតឬខតឥដឋ នងបលកេបតងរសបេទ មបញជ យតៃមល មមខ េ យេរបើ របស

ឧបករណេរបើេ យៃដ នងអគគសន• េរៀបច នងេរៀបឥដឋ បលកេបតង ឬថម ករ នងសមភ រសណងេផ ងៗេទៀតរសេដៀងគន េដើមប

សង ឬជសជលជញជ ង សណងរគះ នងែផនកេផ ងៗកនងសណងេ ងចរក ពណជជកមម ឬលេន ឋ ន

• ងសងបពងែផ ង នងចរងក នអពសមងតេនកនងអគរេរបើសរមបពណជជកមម ឬលេនន

• សងសមបកេរ បបពងេផ ងេ ងចរកពឥដឋ ងរងវង• លមអបពងែផ ងេ ងចរកពឥដឋ ន• េធវើ ឬេធវើេឡើងវញេរគ ងលមអឡ ចរងក ន ឡកេមដ ឬសណងេផ ងៗេទៀតេ យេរបើឥដឋ ន

ឬកេមទចេ យេរបើ សដ េបតង ន សមភ រសណងពបល សទក ន នងសមភ រេផ ងៗេទៀត

• េធវើរជលមអជញជ ង ឬៃផទ បពឥដឋ ថម ឬសមភ រេផ ងៗរសេដៀងេនះ• សងឬដេឡើងសណងពធតផ ពសមងតេធវើេហើយរ ប• សង នេលើដបល ជញជ ងេតឿ ឬសណងលមអេផ ងេទៀត ឬសមភ រ េផ ងៗេទៀត



រសេដៀងេនះ• ែកលមអ សមអ ត ឬ បថន ែដលមនរ បរបសនេបើមន

លកខខណឌ ចចលរបកបវជជ ជវៈ• សញញ បរតទតយភមជធមម រតវមនជចបច។• កមមវធសក រយៈេពលពបេទបនឆន ឬពេ ធនេលើសពបនឆន កនងមខរបរ រមទងករ

បណដ ះប ដ លជនញខងករងរឥដឋ េន កនង ឬឧស ហកមម ជ ធមម រតវេគទមទរេដើមប ចទទលបនលខតបញជ កសមតថភព។

• លខតបញជ កសមតថភពខងជងេរៀបឥដឋ-កេបររតវមនជចបចេន ណែវល-េអកសេននវ -របនសវក នងេនេកបច នងរតវរបគលជន េទះបជមនចបចកដេនែទរ-ណវ នងេន របដរ។

• ជងឥដឋ-កេបរមនជនញ ចទទលបនសញញ បរត រ រកហម (Sceau rouge)។

ពតមនបែនថម• មនពេ ធនយរឆន ចចលេទកនតែណងជអនករតតេមើលករងរ• សញញ បរតរ រកហម ចចលតេទមក មេខតត

ករេ េឈម ះែដលមនរតវភនរចឡ• ជងរកលឥដឋករ (៧២៨៣)• េមករដកនកមមករេរៀបឥដឋ-កេបរ (សមេមើល ៧២១៩ សហរគន នងេមករៃនមខរបរ

េផ ងៗេទៀតកនងវសយសណង នងេស ជសជល នងដេឡើង)• អនកេរបើមសនខតសមអ ត (Finisseur)



ឧបសមពនធ៥

ឯក រដករសងព នមវលលវជជ ជវៈ នងរបេភទសងគមវជជ ជវៈ (PCS) េនរបេទសប ងPCS ២០០៣ - វជជ ជវៈ ៦៣២ a ជងកេបរជនញ៦ កមមករ៦១ កមមករ ជនញ ៦៣ កមមករ ជនញ កនង សបបកមម

៦៣២ a ជងកេបរជនញកមមករជនញខង យបយអែដលេធវើករងរកេបរមយែផនកៃនសណង (រគះ ជញជ ង ៃផទជញជ ងខងមខ ប) េ យរមផ គន នវសមភ រេផ ងៗ (ឥដឋ ថម រគស។ល។) ជមយនងសមភ របទភជ បេរបើជតកេបរ សមងត ខ ច នងរគស។ កមមករជនញខងេបតងសថតេនកនងែផនក ៦២១ b។

ែផនករតវនងកមមករគម នជនញ

វជជ ជវៈរបទះេឃើញញកញបបផត វជជ ជវៈរសេដៀងគន េនះ

កមមកររកលករ (កេបរ េរៀបករ សមងត)កមមករដកជញជ ន ដេឡើង នងជសជលបពងែផ ង ឬជងកេបរ មេ ងចរកកមមកររកលករ កមមករបទមន ងស (េលើកែលងែតជងបទមន ងស - បពណ) អនក យបយអ

កមមករេរៀបឥដឋ របធនរកមករងររកលករ របធនរកមកមមករកេបរ របធនកមមករបទមន ងសជនយករជងកេបរកមមករ ប ឬបទជញជ ងកមមករ យកេមទចកមមករេបៀកកេបរកមមករបទភជតកមមករដេឡើងឬជសជលបពងែផ ងេ ងចរកកមមករកេបរ (លមសន)ជងកេបរជងដេឡើងេរគ ងេបតងចករ បកមមករដេឡើងេរគ ងធនធងនផលតរ បកមមករ ងជញជ ង



ឧបសមពនធ៦

ស កបរតពណនគរអពករងរ-មខរបរចណងេជើងករងរ-មខរបរ (A) េលខកដ (B)

ករេ េឈម ះសខនៗ ករេ េឈម ះពេសស សមេមើលផងែដរ(c) (d) (e)

ករចឡ(f)

ពពណនទេទ លកខខណឌ ចេធវើករបន(g) (h)

សកមមភពមនមល ឋ នរម ចេណះដង ចេណះេធវើ(i) ចេណះដងរទសដ៖

(k1)

ចេណះដងខងនតវធ៖(k2)

(l1)

ចេណះដងអនវតត៖(l2)

លកខខណឌ ទេទកនងកររបកបករងរ(m)

កែនលងរបកបករងរ(m1)

លកខខណឌ ករងរ(m2)

សមតថភពែដលជទេទផ រភជ បនងករងរ-មខរបរ(n)



ងពនយលពកយ

កយសពទ នយមនយ

វធ រសតែផអកេលើសមតថភព

វធ រសតែដលេផដ តជចមបងេលើករកណតសមតថភពជមល ឋ នែដលផ រភជ បនងកររបកបមខរបរមយ នងេផទរ េទកនងរកបខណឌ ៃនករងរ កែតង សតង បណដ ះប ដ ល ឬកមមវធសក ។

សមតថភព បណដ ឬសណរមៃនចេណះដង ចេណះេធវើ នងឥរយបថែដលអនញញ តឲយេគបេពញេ យេជគជយនវសកមមភព មយ ឬសណសកមមភពរមមនដចជភរកចច ឬសកមមភពករងរ។

សមតថភពពេសស ឬេ យែឡក

សមតថភពែដលផ រភជ បេ យផទ លនងករអនវតតភរកចច នងករវវតតនផទ លេនកនងបរបទករងរ។ ទកទងនងទដឋភពជកែសដង នងករអនវតត នងែដនកណតចបស ស នងនងទដឋភពផ រភជ បផទ លនងកររបកបមខរបរមយ។

សមតថភពទេទ សមតថភពែដលរតវេទនងសកមមភពទលទ យ ែដលមនែដនកណតហសពភរកចច បែនត ជ ទេទ រមចែណកកនងករអនវតតភរកចចទងេនះ។ សកមមភពទងេនះជទេទដចៗគន េនកនងភរកចចជេរចើនេហើយ ចេផទរេទេរបើេនកនង ថ នភពករងរជេរចើន។ ជ ធមម ទមទរករសក អពលកខណៈរគះ។

កមមវធ សណេគលគនត វធ រសត ឯក រ នងនតវធ ែដលអនញញ តឲយមនករបេងកើតនវវធ រសត ឬដេណើ រករ (វគគ) បណដ ះប ដ ល។ េនកនងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ េគ េ ថកមមវធ មវធ រសតែផអកេលើសមតថភព។

ករ យតៃមលករសក ដេណើ រករែដលនេឆព ះ េទេធវើករ យតៃមលេលើករសក េ យេរបើទនននយែដលរបមល វភគ នងបករ យ សរមបករសេរមចរបសែផនកគរេកសលយ ឬរដឋបល។

មខងរករងរ បណដ ះករងរ ឬករងរ-មខរបរែដលបងហ ញនវសណឯក ររមមយ ៃនសមតថភព នងសមតថកចចទកទនជមយមខរបរមយ ឬវជជ ជវៈមយ នងែដល ចចះេនកនងសតង បណដ ះប ដ លែតមយ។

ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ

កេន មេគលនេយបយ ឧបករណ នងវធ រសតវជជ ជវៈ នងបេចចកេទសែដលអនញញ តឲយេគ កដេណើ រករ េ យមនករសរមបសរមលរតមរតវ នងយងចបស ស នវវធ រសតៃនករបេងកើតេគលគនត េរៀបច



អនវតត នង យតៃមលសកមមភពបណដ ះប ដ ល។

ករ ថ បនកររគបរគង

សណៃនធតផ េផ ងៗែដលអនញញ តឲយ : កណតេគលនេយបយៃនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ, បេងកើត េឡើង, អនវតត នងេធវើករែកសរមលរកបខណឌ ចបប នងបទបញជ , បេងកើតរចនសមពនធ នងដកនរបពនធរគបរគងធនធនមនស ហរញញវតថ នងសមភ រ, ធនឲយមនករ ក ដេណើ រករករបណដ ះ ប ដ ល រពមទងករ យតៃមលសមតថភពៃនរបពនធទងមល។

ករ ថ បនែផនកគរេកសលយ

ឧបករណ នងវធ រសតែដលនេឆព ះេទរកករបេងកើតេគលគនត ករេរៀបច នងករេធវើបចចបបននភពជរបចេលើកមមវធសក ឬេលើសតង បណដ ះប ដ ល រពមទងមគគេទទសកគរេកសលយែដលជយសរមលដលករ

កដេណើ រករ ។

របតបតតករ សកមមភពែដលពណនអពជ នៃនករសេរមចភរកចចមយ។ រតវេទនងដ កកលៃនភរកចច ជពេសស តភជ បេទនងវធ រសតនងបេចចក េទសែដលេគេរបើ របស ឬទមល ប ករងរមនរ ប , អនញញ តឲយេគបងហ ញបនចបសអពដេណើ រករករងរ។

ដេណើ រករករងរ េសរៃនដ កកលមនល បេរៀងរតមរតវកនងេពលេវ មយ ែដលអនញញ តឲយេគទទលបនលទធផលមយ (ផលតផល ឬេស កមម)។

ដេណើ រករបែបកេចញ ដេណើ រករែដលសថតេនខងកនងវធ រសតសមេហតផលមយ ែដលអនញញ តឲយេគឈនេចញជបនតបនទ បពករវភគធតែដលបនកណតេទរកករកណតធតថមៗ េ យបែបកែខនងបនជធតបនតបនទ ប េចញពធតមន។

ចេណះដងផ រភជ បនងសមតថភព

ចេណះដងែដលកណតនវករសក សខនៗ នងមននយ ែដលអនកេរៀនរតវអនវតតេដើមប កដេណើ រករ ឬធនឲយមនករវវតតនសមតថភព។

ែផនកបណដ ះប ដ ល របជសតង បណដ ះប ដ ល េ យែផអកេលើករបេពញគន េទវញេទមកែផនកគរេកសលយ នងរដឋបល នងទនកទនងរ ងសមតថភពែដលជធតផ ៃនសតង ទងេនះ។

ភរកចច អេពើែដលរតវេទនងសកមមភពចមបងៗរតវបេពញេនកនងមខរបរមយជទេទ អេពើទងេនះអនញញ តឲយេគពនយលបងហ ញពផលតផល នងលទធផលៃនករងរ។



ឯក រេយង

ន ៃដមន ជញ បណណ28

1. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. Construction, Briquetage‐maçonnerie, Rapport d’analyse

de situation de travail, 1989, 37 p.

2. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. Construction, Briquetage‐maçonnerie, Programme

d’études, 1991, 86 p.

3. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. Construction, Briquetage‐maçonnerie, Guide

d’organisation pédagogique et matérielle, 1992, 63 p.

4. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. L’ingénierie de la formation professionnelle et technique,

2002.

Cahier 1 Orientations, politiques et structures gouvernementales, 51 p.

Cahier 2 Gestion centrale de la formation, 55 p.

Cahier 3 Développement des programmes d’études, 40 p.

Cahier 4 Mise en oeuvre locale de la formation, 69 p.

5. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. Élaboration des programmes d’études

professionnelles,Cadre général‐cadre technique, 2002, 23 p.

6. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. Élaboration des programmes d’études techniques, Guide

de définition des buts et des compétences d’un projet de formation, 2002, 27 p.

7. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. Élaboration des programmes d’études professionnelles et

techniques, Guide d’animation d’un atelier d’analyse de la situation de travail, 2002, 44 p.

8. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. La formation professionnelle et technique au Québec,Un

système intégrant l’ingénierie de gestion et l’ingénierie de formation, 2002, 108 p.

9. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. Programmes d’études préparant à l’exercice d’un métier

semi‐spécialisé, Guide administratif 2003‐2004, 2003, 15 p. et annexes.

10. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. Politique d’évaluation des apprentissages, 2003, 68 p.

11. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. L’ingénierie de la formation professionnelle et technique,

2004, 209 p.

12. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. La ingeniería de la formación professionnal y técnica,

2004, 210 p.

13. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. The engineering of vocational and technical training,

2004, 176 p.

14. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. Élaboration des programmes d’études

28 ន ៃដែដលជកមមវតថៃនវញញ បនបរតរបគលេ យរកសងអបរ កម នត នងក េកបច។



professionnelles,Guide de conception et de production d’un programme, 2004, 78 p.

15. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. La prise en compte du développement durable dans les

programmes d’études en formation technique, 2004, 55 p.

16. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION, DU LOISIR ET DU SPORT. Briquetage‐maçonnerie,

programme d’études professionnelles, 2005, 72 p.

17. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION, DU LOISIR ET DU SPORT. Briquetage‐maçonnerie,

référentiel pour l’évaluation des apprentissages, 2005, 118 p.

18. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION, DU LOISIR ET DU SPORT. Briquetage‐maçonnerie,guide

d’organisation, 2005, 48 p.

19. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION, DU LOISIR ET DU SPORT. Cadre de référence sur la

planification des activités d’apprentissage et d’évaluation, formation professionnelle, 2005, 106

p.

20. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION, DU LOISIR ET DU SPORT. Reconnaissance des acquis et

des compétences en formation professionnelle et technique, cadre général – cadre technique,

2005, 21 p.

21. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. Analyse comparative de modèles de qualification

professionnelle, au Québec et dans d’autres États, 2005, 118 p.

22. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION, DU LOISIR ET DU SPORT. Élaboration des programmes

d’études professionnelles, Élaboration des spécifications pour l’évaluation des compétences aux

fins de la sanction 2008, 40 p. [Document de travail].

23. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION, DU LOISIR ET DU SPORT. Guide de conception et

d’élaboration d’un programme d’études, 2008, 92 p. [Document de travail].



ឯក រេយងទេទ24. AUSTRALIAN QUALIFICATIONS FRAMEWORK (AQF) ADVISORY BOARD. Australian Qualifications

Framework: Implementation Handbook, Fourth edition, 2007, 99 p.

25. BUREAU INTERNATIONAL DU TRAVAIL. Classification internationale type des professions, Genève,

1958, 280 p.

26. BUREAU INTERNATIONAL DU TRAVAIL. Travail décent et économie informelle, 2002, 83 p.

27. BUREAU RÉGIONAL de L’UNESCO à Dakar (BREDA). L’approche par compétences dans

l’enseignement technique et la formation professionnelle, Bénin, Burkina Faso, Mali, 2006, 261 p.

28. COMMISSION EUROPÉENNE ÉDUCATION ET CULTURE. Le cadre européen des certifications pour

l’éducation et la formation tout au long de la vie (CEC), 2008, 15 p.

29. DESCHÊNES, A.‐ J. et autres. Constructivisme et formation à distance.

30. DOLZ J., et E. OLLAGNIER (eds). L’énigme de la compétence en éducation, Bruxelles, 2002, De

Boeck Université.

31. EURYDICE, DIRECTORATE GENERAL FOR EDUCATION AND CULTURE. Eurybase, The information

database on Education Systems in Europe, Organisation du système éducatif en France, European

Commission, 2006‐2007, 57 p.

32. GOUVERNEMENT DU NOUVEAU‐BRUNSWICK. Politique provinciale d’évaluation des

apprentissages, L’évaluation au service de l’apprentissage, 2002, 18 p.

33. JOOSERY, Pradeep Kumar. TVET in Mauritius: a case study, 2006.

34. LEGENDRE, R. Dictionnaire actuel de l’éducation, 3e édition, Guérin, Montréal, 2005, 1554 p.

35. MONCHATRE, Sylvie. En quoi la compétence devient‐elle une technologie sociale? Réflexions à

partir de l’expérience québécoise ‐ Comment l’approche par les compétences modifie la

conception des programmes de formation professionnelle, Revue Française de sciences sociales,

Formation‐Emploi, no 99, 2007.

36. NORTON, Robert E. Quality Instruction for the High Performance Workplace: DACUM. 1998, 7 p.

37. NORTON, Robert E. Quality Instruction Requires High Quality Materials: SCID, 1998, 8 p.

38. NORTON, Robert, E. DACUM. Handbook, Second Edition, Leadership Training Series no. 67, Ohio

State University, Columbus, Center on Education and Training for Employment, 1997, 314 p.

39. NORTON, Robert, E. DACUM. Bridging the Gap between Work and High Performance, 1997, 90 p.

40. NORTON, Robert, E. Maintaining DACUM Quality, 1995, 4 p.

41. NORTON, Robert, E. DACUM and Tech Prep: Dynamic Duo, 1993, 23 p.

42. NORTON, Robert, E. SCID: Model for Effective Instructional Development, 1993, 14 p.

43. NORTON, Robert, E. Improving Training Quality by Avoiding the « What Errors » of curriculum

development, 1993, 7 p.



44. ORGANISATION INTERNATIONALE DE LA FRANCOPHONIE. Évaluation externe du «programme

d’appui aux politiques nationales de formation professionnelle et technique»: rapport synthèse,

mars 2007, par CRC Sogéma (Canada‐Québec), Collection Suivi et évaluation, n° 11, 2007, 84 p.

45. PIGEASSOU, Jean, et Daniel VIMONT. La validation des acquis de l’expérience à l’éducation

nationale, MEN, IGEN‐IGAENR, novembre 2005.

46. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION. Élaboration des programmes d’études professionnelles et

techniques, Esquisse d’un processus de planification pédagogique dans le cadre d’une approche

par compétences, 2002, 24 p. [Document de travail].

47. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION, DU LOISIR ET DU SPORT. Pâtisserie, Programme d’études,

2005, 106 p.

48. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION, DU LOISIR ET DU SPORT. Élaboration des programmes

d’études professionnelles, Guide de rédaction du guide d’organisation d’un programme d’études

professionnelles, 2006, 34 p. [Document de travail].

49. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION, DU LOISIR ET DU SPORT. Modèle d’adéquation formation‐

emploi 2006, volet régional, 2007, 300 p.

50. QUÉBEC, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION, DU LOISIR ET DU SPORT et EMPLOI‐QUÉBEC. Cadre de

référence pour la production des études sectorielles en partenariat, 2005, 41 p.

51. RÉPUBLIQUE ALGÉRIENNE DÉMOCRATIQUE ET POPULAIRE, MINISTÈRE DE LA FORMATION ET DE

L’ENSEIGNEMENT PROFESSIONNELS, INSTITUT NATIONAL DE FORMATION PROFESSIONNELLE.

Cadre d’élaboration de programmes selon l’approche par compétences en formation

professionnelle, version expérimentale, 2006, 21 p.



Approche par compétences en formation professionnelle, Guide méthodologique pour

l’élaboration de la nomenclature algérienne des emplois et métiers, version expérimentale, 2006,

45 p.



Approche par compétences en formation professionnelle, Méthodologie générale pour la

réalisation des études de planification, version expérimentale, 2006, 59 p.



Approche par compétences en formation professionnelle, Guide d’élaboration d’un référentiel du

métier, version expérimentale, 2006, 53 p.





Approche par compétences en formation professionnelle, Guide de conception d’un projet de

formation, version expérimentale, 2006, 38 p.



Approche par compétences en formation professionnelle, Guide d’élaboration d’un programme

d’études, version expérimentale, 2006, 83 p.



Approche par compétences en formation professionnelle, Guide d’implantation d’un programme

de formation, version expérimentale, 2006, 117 p.



Approche par compétences en formation professionnelle, Guide d’évaluation d’un référentiel

pour l’évaluation de sanction, version expérimentale, 2006, 21 p.



Approche par compétences en formation professionnelle, Guide d’élaboration d’un référentiel

pour l’organisation pédagogique et matérielle, version expérimentale, 2006, 48 p.

60. RÉPUBLIQUE DE GUINÉE, MINISTÈRE DE L’ENSEIGNEMENT TECHNIQUE ET DE LA FORMATION

PROFESSIONNELLE. Programme de formation, Maçonnerie, 2003, 112 p.


PROFESSIONNELLE. Guide pédagogique, Maçonnerie, 2003, 190 p.


PROFESSIONNELLE. Guide d’évaluation, Maçonnerie, 2003, 186 p.

63. RÉPUBLIQUE DU CAMEROUN, MINISTÈRE DE L’EMPLOI ET DE LA FORMATION PROFESSIONNELLE,

SECRÉTARIAT GÉNÉRAL, DIRECTION DE LA FORMATION ET DE L’ORIENTATION

PROFESSIONNELLES. Guide de confection des référentiels de formation professionnelle, 2007, 44

p.

64. RÉPUBLIQUE TUNISIENNE, MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION ET DE LA FORMATION, CENTRE

NATIONAL DE FORMATION DE FORMATEURS ET D’INGÉNIERIE DE FORMATION. Guide

méthodologique, Portrait de secteur, 86 p.


NATIONAL DE FORMATION DE FORMATEURS ET D’INGÉNIERIE DE FORMATION. Élaboration de

programmes selon l’approche par compétences dans la formation professionnelle, module 3:



Réalisation d’une analyse de situation de travail (AST), notes de cours, 2004, 30 p.




Analyse de la situation de travail, guide d’animation, 2004, 12 p.




Construire un projet de formation, guide d’animation, 2004, 8 p.

68. RESSOURCES HUMAINES ET DÉVELOPPEMENT SOCIAL CANADA, Classification nationale des

professions (CNP), tutoriel, 2006, 23 p.

69. ROYAUME DU MAROC, MINISTÈRE DE L’EMPLOI ET DE LA FORMATION PROFESSIONNELLE,

SECRÉTARIAT D’ÉTAT CHARGÉ DE LA FORMATION PROFESSIONNELLE. Cadre méthodologique du

répertoire marocain des emplois et des métiers, 2005, 43 p.


SECRÉTARIAT D’ÉTAT CHARGÉ DE LA FORMATION PROFESSIONNELLE. Cadre méthodologique

d’élaboration et de mise en oeuvre des programmes de formation selon l’approche par

compétences, 2005, 59 p.


SECRÉTARIAT D’ÉTAT CHARGÉ DE LA FORMATION PROFESSIONNELLE. Guide de conception et de

production d’une étude sectorielle, 2007, 63 p.



production d’une étude préliminaire, 2007, 49 p.



production d’une analyse de situation de travail, 2007, 63 p.



production d’un référentiel de compétences, 2007, 55 p.



production d’un programme de formation, 2007, 38 p.





production d’un guide pédagogique, 2007, 37 p.



production d’un guide d’évaluation, 2007, 30 p.


SECRÉTARIAT D’ÉTAT CHARGÉ DE LA FORMATION PROFESSIONNELLE. Guide général d’évaluation

des acquis des stagiaires selon l’approche par compétences, 2007, 44 p.



production d’un guide d’organisation pédagogique et matérielle, 2007, 36 p.


SECRÉTARIAT D’ÉTAT CHARGÉ DE LA FORMATION PROFESSIONNELLE. Certification des

Ressources Humaines, Référentiel de Compétences et Descriptif de fonction, Conseiller

Méthodologue en Élaboration de Programme selon l’វធ រសតែផអកេលសមតថភព, 2007, 39 p.


SECRÉTARIAT D’ÉTAT CHARGÉ DE LA FORMATION PROFESSIONNELLE. Certification des

Ressources Humaines, Référentiel de Compétences et Descriptif de fonction, Conseiller

pédagogue en វធ រសតែផអកេលសមតថភព, 2007, 38 p.

82. SCALLON, G. L’évaluation formative des apprentissages, Tome I, La réflexion, Canada, Presses de

l’Université Laval, 1988, 171 p.

83. SCALLON, G. L’évaluation formative des apprentissages, Tome II, L’instrumentation, Canada,

Presses de l’Université Laval, 1988, 263 p.

84. SCALLON, Gérard. L’Évaluation formative, Canada, Édition du renouveau pédagogique inc. (ERPI),

1999, 449 p.

85. SCALLON, Gérard. L’évaluation des apprentissages dans une approche par compétences, Canada,

Édition du renouveau pédagogique inc., 2004, 346 p.

86. WALTER, R. La formation en secteur informel, Note de problématique, Agence Française de

Développement, Département de la recherche, 2006, 20 p. [Document de travail].



ឯក រេយងព ងែទរែណត

ឯក រេយងមយចននធែដលេលើកេឡើងេនកនងឯក រេយង ច នបនេនេលើទពរ ងែទរែណត។ េគហទពរចមបងៗែដលេគេបើកេមើលេនកនងរកបខណឌ េរៀបចមគគេទទសកវធ រសតខងេរកមេនះ រតវរបមលផដ មរបធនបទ។

ទកទងនងករ យតៃមលៃនកមមវធ «ជនយេគលនេយបយជតបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈ នងបេចចកេទស » របស OIF

ឯក រេរកមចណងេជើងថ «ករ យតៃមលខងកនង កមមវធជនយជតបណដ ះប ដ លបេចចក េទស នងវជជ ជវៈ »៖ របយករណសេយគ ែខមន ឆន ២០០៧ ចេបើក

នបនេនកនង សយ ឋ នខងេរកម៖http://www.francophonie.org/ressources/evaluationsv1.cfm.

ទកទងនងឯក រ «ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ »

ឯក រេរកមចណងេជើងថ «ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ» ច នបន ម សយ ឋ នដចខងេរកម៖http://បណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ‐francophonie.org/.http://www3.mels.gouv.qc.ca/បណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ/បណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈparCadres/publicat.htm.

http://www.inforouteបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ.org/ingenierieបណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈ/ingenierie.htm.

ឯក រេរកមចណងេជើងថ «ករ ថ បនករបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ» រតវបនសរមបេនកនងសេ ែដល កឲយអងគករ UNESCO (UNEVOC) េរបើរបស។ ឯក រេនះរតវបនែរបសរមលជភ អងេគលស នងេអសបញ សេ ទងេនះមន កេនេលើេគហទពរខងេរកម៖http://www3.mels.gouv.qc.ca/បណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ/បណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈparCadres/publicat.htm.


ទកទងនងរបពនធបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈឯក រ Qualifications Framework : Implementation Handbook រតវបន កេនកនង ងែទរែណត



ម សយ ឋ នដចខងេរកម៖http://www.aqf.edu.au/Portals/0/Documents/Handbook/AQF_Handbook_1‐12.pdf

ឯក ររបសេ ក Pradeep Kumar Joosery រតវបន កឲយ ន ម សយ ឋ នខងេរកម៖http://www.dakar.unesco.org/pdf/svt_maurice.pdf.

ករពពណនពរបពនធអបរប ងរតវបនបងហ ញេនកនង សយ ឋ នខងេរកម៖http://www.eurydice.org/ressources/eurydice/eurybase/pdf/section/FR_FR_C5.pdf.

ទកទងនងឯក រចមបងៗៃនវធ រសតែដលមនឯក រមយចននែដលផលតេឡើងេ យរកសងអបរ កម នត នងក របសរ ឋ ភបលេកបច មន កេនកនង សយ ឋ នខងេរកម៖http://www3.mels.gouv.qc.ca/បណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ/បណដ ះប ដ លបេចចកេទសនងវជជ ជវៈparCadres/publicat.htm.


ឯក ររបសររដឋេលខធករ ឋ នទទលបនទកករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈេនរកសងករងរ នងបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈរបសរពះ ជ ចរកមរ ក មន កេនកនង សយ ឋ នខងេរកម៖http://www.dfp.ac.ma/departement/dcpsp/index‐gsfp.asp.http://www.meda2‐fp.ma.

ទកទងនងនមវល រកបខណឌ ផដលវញញ បនបរត ពតមនសដពឧស ហកមម នងទផ រករងរេគ ចចល នកនងេគហទពរខងេរកម។

របពនធច តថន កឧស ហកមម េមរកខងេជើង (SCIAN) ២០០២ - ក ចចលេមើលបនកនង សយ ឋ នខងេរកម៖http://www.statcan.gc.ca/subjects‐sujets/standard‐norme/naics‐scian/2002/naics‐scian02l‐fra.htm

របពនធច តថន កផលតផលប ង (CPF) ចចលេមើលបនេនកនង សយ ឋ នខងេរកម៖http://www.insee.fr/fr/methodes/default.asp?page=nomenclatures/cpf2003/cpf2003.htm

េគហទពរពតសដ ពទផ រករងរ (IMT) របសរកសងករងរេកបច ចេមើលបនកន ងសយ ឋ នខងេរកម៖

http://imt.emploiquebec.net/mtg/inter/noncache/contenu/asp/mtg941_accueil_fran_01.asp

ស កបរតមខរបរៃនបញជ របតបតតករមខរបរ នងករងរ (ROME) របេទសប ង (ANPE) ច



េមើលបនេនកនង សយ ឋ ន៖http://www.anpe.fr/espacecandidat/romeligne/RliIndex.do;jsessionid=Lv9fzJRKkKTjyMn36ljrJrxgXQvdpQdG2G2kx9stRrh5LQnWpVTh!1618997797.

េគហទពររបសអងគករពលកមមអនតរជត (OIT) ែដលបងហ ញអពរបពនធច តថន កអនតរជតគរវជជ ជវៈ ច នបនេនកនង សយ ឋ ន៖http://www.ilo.org/public/french/bureau/stat/isco/index.htm.

េគហទពររបសរកសងអភវឌ នសងគម នងធនធនមនស ក ែដលបងហ ញនវរបពនធច តថន កជតវជជ ជវៈ (CNP) ច នបនេនកនង សយ ឋ ន៖http://www5.rhdsc.gc.ca/NOC‐CNP/app/training.aspx?lc=f.

េគហទពររបសវទយ ថ នជតសថត នងសក េសដឋកចច (INSEE) ែដលបងហ ញអព នមវលលវជជ ជវៈនងរបេភទសងគមវជជ ជវៈ (PCS) ច នបនេនកនង សយ ឋ ន៖http://www.insee.fr/fr/methodes/default.asp?page=nomenclatures/pcs2003/pcs2003.htm

ពតមនសដ ពរកបខណឌ អរ បសដ ពករផដល វញញ ប នបរត (CEC) ចចល នបនេនកន ងសយ ឋ នខងេរកម៖

http://europa.eu/scadplus/leg/fr/cha/c11104.htm

េគហទពររបសគណៈកមមករជតផដលវញញ បនបរតវជជ ជវៈៃនរបេទសប ង ែដលបងហ ញជនអពបញជ កតរ ជតៃនករផដលវញញ បនបរតវជជ ជវៈ (RNCP) ចចល នបនកនង សយ ឋ ន៖http://www.cncp.gouv.fr/CNCP/index.php?cncp=rncp.

ស កបរតពតមនេនកនងេពលបណដ ះប ដ លសរមបផដលសញញ បរតរបស AFPA ចចលេមើលបនកន ង សយ ឋ នខងេរកម៖http://www.afpa.fr/formations/les‐offres‐de‐formation‐et‐vae/formation‐diplomante/fiche/7104/macon.html.

ទកទងនងគរ DACUMន ៃដ នងេសចកដរបកសរបសេ ក M. Robert Norton ចេមើលបនកនងេគហទពររ វរជវ

ថន ក កលវទយលយ ÉRIC។ ៃថងទ៩ ែខមក ឆន ២០០៩ ឯក រទងេនះរតវបន កឲយ នេនកនង សយ ឋ នខងេរកម៖ http://www.eric.ed.gov/

ទកទងនងមខរបរពកក ដ លជនញ«បញជ រេពើភណឌ មខរបរពកក ដ លជនញ» នងឯក រេរកមចណងេជើងថ «កមមវធសក ន



េឆព ះេទរកកររបកបមខរបរពកក ដ លជនញ មគគេទទសករដឋបល២០០៣-២០០៤» ចចលេមើលបនេនកនង សយ ឋ នខងេរកម៖http://www.mels.gouv.qc.ca/sections/metiers/

http://www.inforouteបណដ ះប ដ លបេចចកេទស នងវជជ ជវៈ.org/ensemble_dossiers_meq/infodoc.asp

ទកទងនងករ យតៃមលករសកសញញ បរតប ង នងរបធនវញញ របឡងែដលពកពនធ រតវបនបងហ ញេនកនង សយ ឋ នខងេរកម៖http://www.crdp‐montpellier.fr/ressources/examens/consultation/index.aspx

សតង បណដ ះប ដ ល េឈម ះសមតថភពវជជ ជវៈ នងករបណដ ះប ដ លៃនសហគមនប ង ៃនរបេទសែបលហ ក រមទងឧបករណ យតៃមលមន កេនកនង សយ ឋ នខងេរកម៖www.enseignement.be.

ទកទងនងករបណដ ះប ដ លវជជ ជវៈេនកនងវសយេរកផលវករ

ឯក រករងររបសេ ក R. WALTER េរកមចណងេជើងថ «ករបណដ ះប ដ លកនងវសយេរកផលវករ កណតច ពចេ ទបញហ » មន កេនកនង សយ ឋ ន៖http://doc.abhatoo.net.ma/doc/spip.php?article2745

របយករណរបសអងគករពលកមមអនតរជត េរកមចណងេជើងថ «ករងរសមរមយ នងេសដឋកចចេរកផលវករ» ែដលបករ យអពករណសក សដពករបណដ ះប ដ ល នងអភវឌ សមតថភពេនកនងវសយេសដឋកចចេរកផលវករ ចេមើលបនេនកនង សយ ឋ នខងេរកម៖http://www.ilo.org/public/french/employment/infeco/index.htm.

ទកទងនង VAE «ផដលសពលភពេលើពេ ធន» េសៀវេភជនយ នងេសៀវេភជនយជលកខណៈឌជថល

PIGEASSOU, Jean, Daniel VIMONT. La validation des acquis de l’expérience à l’éducation nationale.

MEN, IGEN‐IGAENR, novembre 2005. មន កេន សយ ឋ ន៖ftp://trf.education.gouv.fr/pub/edutel/syst/igaen/rapports/vae_2005.pdf.

DGESCO. ករផដលសពលភពេលើពេ ធន ( ម ងែទរែណត)។ មន កេន សយ ឋ ន៖http://eduscol.education.fr/D0077/accueil.htm.

Centre‐info. VAE: Validation des acquis de l’expérience [en ligne]. មន កេន សយ ឋ ន៖http://www.centre‐inffo.fr/article.php3?id_article=120.



Commission nationale de la certification professionnelle [en ligne]. មន កេន សយ ឋ ន៖ http://www.cncp.gouv.fr/index.php?page=30.

CEDEFOP. The European Centre for the Development of Vocational Training [en ligne]. មន កេនសយ ឋ ន៖ : http://www.cedefop.europa.eu/.

េគហទពរប ងសដពករផដលសពលភពេលើពេ ធន មនេនកនង សយ ឋ នខងេរកម៖www.vae.gouv.fr.

េគហទពររបសសហគមនប ងរបចរបេទសែបលហ ក សដពករផដលសពលភពេលើពេ ធន មនកនង សយ ឋ ន៖ www.validationdescompetences.be.

ចេពះបញជ យេឈម ះេគហទពរចមបងៗរបសអងគកររហវងកហវន នងបទបងហ ញអពេគលគនតសខនៗ អមេ យេសៀវេភជនយ សមេមើលេនកនងេគហទពររបសេ ក រ ែបរ បដ (Robert Bibeau)៖http://www.robertbibeau.ca/portfolio.html.
