Tworzenie i organizacja banków

Opracowano na podstawie i z wykorzystaniem:M. Dębniewska, A. Sołoma – „BankowośćProdukty, usługi rynek”Wyd. Uniwersytet Warmińsko-MazurskiOlsztyn 2003

Tworzenie i organizacja bankówNajważniejszymi aktami prawnymi regulującymi działalność i organizację banków w Polsce jest Prawo bankowe i Ustawa o NBP.

Oprócz tego, banki są zobowiązane do przestrzegania prawa dewizowego, kodeksu spółek handlowych (bank w formie spółki akcyjnej), prawa spółdzielczego (bank spółdzielczy), prawa cywilnego, czekowego, wekslowego i wielu innych uregulowań prawnych, np. zarządzeń wykonawczych w zakresie prawa bankowego wydawanych przez prezesa NBP, które są publikowane w Dzienniku Urzędowym NBP.

Bank hipoteczny ma obowiązek stosować się do Ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych.

Dodatkowo każdy bank wydaje własne regulaminy bankowe, precyzujące zasady przeprowadzania operacji bankowych, np. dotyczące udzielania kredytów czy prowadzenia rachunków bankowych.

Tworzenie i organizacja banków

W polskim systemie bankowym podstawowymi aktami prawnymi są: — Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe — Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim— Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach

hipotecznych, — Ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych ,

— Ustawa z 7 grudnia 2000 r. Funkcjonowanie banków spółdzielczych, ich zrzeszanie się i banki zrzeszające ,

— Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi,

— Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. Prawo dewizowe, — Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe , — Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo czekowe .

Tworzenie i organizacja banków

Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe określa zasady prowadzenia działalności bankowej, tworzenia banków oraz zasady sprawowania nadzoru bankowego, postępowania naprawczego, likwidacji i upadłości banków.

Ustawa stanowi, że w Polsce mogą być tworzone banki państwowe, spółdzielcze i w formie spółek akcyjnych przy zastosowaniu odpowiednich norm, w zależności od formy własności.

Tworzenie i organizacja banków

• Bank państwowy może być utworzony przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia, na wniosek Ministra Skarbu Państwa zaopiniowany przez Komisję Nadzoru Finansowego.

• Rozporządzenie Rady Ministrów o utworzeniu banku państwowego określa nazwę, siedzibę, przedmiot i zakres działania banku, jego fundusze statutowe, w tym środki wydzielone z majątku Skarbu Państwa, które stają się majątkiem banku.

• Bank państwowy nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych.

Tworzenie i organizacja banków Bank w formie spółki akcyjnej i bank spółdzielczy mogą być utworzone

po uzyskaniu zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego.

Komisja Nadzoru Finansowego udziela zezwolenia na rozpoczęcie przez bank działalności po stwierdzeniu, że bank:

1) jest należycie przygotowany organizacyjnie do rozpoczęcia działalności,2) zgromadził w całości kapitał założycielski,

3) dysponuje odpowiednimi warunkami do przechowywania środków pieniężnych i innych wartości, z uwzględnieniem zakresu i rodzaju prowadzonej działalności bankowej,

4) spełnia inne warunki określone w decyzji o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku.

Tworzenie i organizacja bankówZałożyciele banku muszą spełnić określone warunki, a do najbardziej istotnych należą:

— kapitał założycielski (nie niższy niż równowartość 5 mln euro) nie może pochodzić z pożyczki lub kredytu, lub nieudokumentowanyeh źródeł, — część kapitału założycielskiego może być wniesiona w formie wkładów niepieniężnych w postaci wyposażenia i nieruchomości, a wartość wnoszonych wkładów niepieniężnych nie może przekraczać 15% kapitału założycielskiego, — jest zapewnione wyposażenie w w pomieszczenia mające odpowiednie urządzenia techniczne, należycie zabezpieczające przechowywane w banku wartości, — założyciele oraz osoby przewidziane do sprawowania w banku funkcji członków zarządu (w tym co najmniej 2 osoby z wykształceniem ekonomicznym i doświadczeniem zawodowym niezbędnym do kierowania bankiem) muszą dawać rękojmię prowadzenia działalności, — przedstawiony przez założycieli banku plan działania na okres co najmniej trzyletni musi wskazywać, że działalność ta będzie bezpieczna dla środków pieniężnych gromadzonych w banku.

Tworzenie i organizacja bankówW zezwoleniu na utworzenie banku Komisja Nadzoru Finansowego określa:-nazwę banku, - jego siedzibę,- nazwy (nazwiska) założycieli i obejmowane prozez nich udziały akcyjne, -wysokość kapitału założycielskiego- czynności bankowe, do których wykonywania bank jest upoważniony.

Dodatkowym wymogiem mogą być warunki, po których spełnieniu Komisja Nadzoru Finansowego zezwoli na rozpoczęcie działalności, a następnie zatwierdzi projekt statutu banku.

Tworzenie i organizacja banków

Utworzenie oddziału lub przedstawicielstwa banku zagranicznego w kraju następuje na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego wydanego po uzgodnieniu z ministrem finansów.

Przedstawicielstwo banku nie może wykonywać czynności bankowych.

W zezwoleniu dla oddziału banku zagranicznego KNF ustala: siedzibę oddziału, rodzaj czynności bankowych, do których oddział jest upoważniony, oraz minimalną wysokość funduszy własnych niezbędnych do prowadzenia działalności.