tùy Đường diễn nghĩa - sachvui.com · lời nhà xuất bản “tùy Đường diễn...
TRANSCRIPT
-
TùyĐườngDiễnNghĩaDịchGiả:LêVănĐìnhDịchThơ:LêVănUông
Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com
http://sachvui.com/
-
LờiNhàXuấtBản“Tùy Đường diễn nghĩa” làmột trongnhữngbộ sáchưu tú của
loại tiểu thuyết lịch sử diễn nghĩa nổi tiếng của văn học cổ điểnTrungQuốc.Tácgiả làChửNhânHoạch,sốngvàođầuđờiThanh.NhânHoạchtựGiaHiên,ngườiTrườngChâu,naylàTôChâu.Ôngđã dựa vào “Tùy Đường chí chuyện của La Quán Trung, tác giả‘TamQuốcdiễnnghĩa” ,vàbộ“TùyDượngĐếDiễnSử” ,khôngrõtácgiảmàviếtnên.Ngoàira,NhânHoạchcũngtiếpthunhữngtinhhoacủacácsáchsử,cáctruyệntruyềnkỳthờiĐường,Tống,nhữngthànhcôngcủavănhọcgiảngxướng,vànhấtlànhữngtruyềnthuyếtdângianvềcácanhhùng,hàokiệtcuốithờiTùy,đầuđờiĐường.
“TùyĐườngdiễnnghĩa”,phảnánhxãhộiTrungQuốcthờiTùyvàĐường,cóđềcậpítnhiềuđếntriềuTrầntrướcđó,vànhàĐườngthìcũngchỉmiêutảđến loạnAnLộcSơnmàthôi,khoảngcuối thếkỷthứsáuđếngiữathếkỷthứtám,saucôngnguyên.Tácphẩmgồmbabộphậnlớn:việctụnghĩavàtanrãcủacácanhhùngtrênđồiNgũCương, cuộc tình giữa TùyDượngĐế vàChuQuýNhi; duyên nợgiữaĐườngMinhHoàngvàDươngQuýPhi.Quabatuyếnlớnđó,tácgiảphơibàysựthốinátcủagiaicấpphongkiếnthốngtrị,cangợitinhthầndũngcảm,lòngnghĩakhícủacácanhhùngvàđờisốngcủahọcòngắnchặtvớiquầnchúnglànhmạnh.
Vềmặtnghệthuật,“TùyĐườngdiễnnghĩa”cũngcónhữngthànhcôngrõrệt.Tínhcáchcủacácanhhùngđượcmiêutảrấtsắcnét,điểnhình:TầnThúcBảocầmgiản,bánngựa,ĐơnHùngTínngangnhiênrapháptrườngchịuchém,HoaMộcLanđónggiảtraitòngquânthaycha…lànhữngtríchđoạnnổitiếngthườngđượcsânkhấuvàcảđiệnảnhhiệnđạiphươngđôngkhaithác.Sựsađọa,bẩnthỉu,vôluân…của giai cấp thống trị, cũng được tác phẩm miêu tả khá đặc sắc,khôngthuakémgìcáctiểuthuyếtchuyênkhaithácchủđềnàynhư“HồngLâuMộng”,“ChuyệnLàngNho”.TriềuTrần,triềuTùyđangthờiđổnátđãđành,màngaycảtriềuĐườngcủathờikỳxâydựngcũngchẳnghơngìvềmặthoangdâm,xaxỉkhôngthểtưởngtượng
-
nổi.Tuyvậy,cũngphảithấynhữnghạnchếcủabộsách:Tácgiảđem
chuyện yêu đương giữa Tùy Dượng Đế với Chu Quý Nhi, giữaĐườngMinh Hoàng với Dương Quý Phi, xây dựng thành chuyện“LưỡngThếNhânDuyên”,mangtínhchấtmêtínlạchậucủathuyếtluânhồiquảbáo.Rảirácđâyđó,nhấtlànhữngphầnđầucủamỗihồilànhữngđoạn“trữtìnhngoàicốttruyện”mangnhiềudấuvết,củatư tưởng phong kiến bảo thủ.Điều này, người đọc cũng cần nhậnthứcđúngđắn,đầyđủ(*).ĐốivớibạnđọcViệtNam,bộsáchtừlâuđãđượclưutruyềnbằng
nguyênbảnchữHánvàđãđượcdịchra tiếngViệt từng tậpmỏng,chưatrọnvẹn,cáchđâyhơnnămmươinăm.VìvậynhữngnhânvậthàokiệtnhưTầnThúcBảo,TrìnhGiảoKim,ĐơnHùngTín,UấtTrìCung…nhữngtruyệnvẽĐườngMinhHoàngsayđắmDươngQuýPhi,vềchuyệnVõTắcThiên,nữhoàngnổi tiếngcủa lịchsửphongkiến thế giới, và cả những giai thoại văn học về Lý Thái Bạch làm“Thanh Bình điệu”, bắtCaoLực sĩ cởi giày, tễ tướngDươngQuốcTrungmàimực,đượcngườiđọcViệtNamquenthuộcđềuphầnlớnlà công lao của“Tùy Đường diễn nghĩa”.Vì vậy, đọc bộ sách này,ngoàisựhấpdẫnvìsựphongphú, lykỳcủacốt truyện,ngườiđọccònhiểuthêmmộtcáchcụthểlịchsửvàvănhọcTrungQuốc.Sáchgồmmộttrămhồi,Nhàxuấtbảnchúngtôisẽinthành2tập
trọnbộ.Lầnđầutiênxuấtbảnmộtbộsáchdịchlớn,nênnhữngsaisótvềphầndịchthuật,biêntập,trìnhbày…làđiềukhôngthểtránhkhỏi.Rấtmongsựđónggópkịpthờicủabạnđọcxagần,đểlầntáibảnsaucóthểtốthơn.
NhàXuấtBảnThuậnHóa*Tàiliệuđểviếtphầnnày:a.Lờinóiđầucủa“Cổđiểnvănhọcxuấtbảnxã”ở“TùyĐường
diễnnghĩa”tập1.b. Phần viết về “Tùy Đường diễn nghĩa” của “Lịch sử văn học
-
Trung Quốc” tập ba. Sở nghiên cứu văn học, thuộc Viện hàn lâmkhoahọcTrungQuốc,bảndịchcủaNhàxuấtbảnVănhọc,HàNội,1964.
-
Mụclục
HồiThứMộtHồiThứHaiHồiThứBaHồiThứTưHồiThứNămHồiThứSáuHồiThứBảyHồiThứTámHồiThứChínHồiThứMườiHồiThứMườiMộtHồiThứMườiHaiHồiThứMườiBaHồiThứMườiBốnHồiThứMườiLămHồiThứMườiSáuHồiThứMườiBảyHồiThứMườiTámHồiThứMườiChínHồiThứHaiMươiHồiThứHaiMươiMốtHồiThứHaiMươiHaiHồiThứHaiMươiBaHồiThứHaiMươiBốnHồiThứHaiMươiLămHồiThứHaiMươiSáuHồiThứHaiMươiBảyHồiThứHaiMươiTámHồiThứHaiMươiChínHồiThứBaMươiHồiThứBaMươiMốtHồiThứBaMươiHaiHồiThứBaMươiBaHồiThứBaMươiBốnHồiThứBaMươiLămHồiThứBaMươiSáuHồiThứBaMươiBảyHồiThứBaMươiTám
-
HồiThứBaMươiChínHồiThứBốnMươiHồiThứBốnMươiMốtHồiThứBốnMươiHaiHồiThứBốnMươiBaHồiThứBốnMươiBốnHồiThứBốnMươiLămHồiThứBốnMươiSáuHồiThứBốnMươiBảyHồiThứBốnMươiTámHồiThứBốnMươiChínHồiThứNămMươiHồiThứNămMươiMốtHồiThứNămMươiHaiHồiThứNămMươiBaHồiThứNămMươiBốnHồiThứNămMươiLămHồiThứNămMươiSáuHồiThứNămMươiBảyHồiThứNămMươiTámHồiThứNămMươiChínHồiThứSáuMươiHồiThứSáuMươiMốtHồiThứSáuMươiHaiHồiThứSáuMươiBaHồiThứSáuMươiBốnHồiThứSáuMươiLămHồiThứSáuMươiSáuHồiThứSáuMươiBảyHồiThứSáuMươiTámHồiThứSáuMươiChínHồiThứBảyMươiHồiThứBảyMươiMốtHồiThứBảyMươiHaiHồiThứBảyMươiBaHồiThứBảyMươiBốnHồiThứBảyMươiLămHồiThứBảyMươiSáuHồiThứBảyMươiBảyHồiThứBảyMươiTámHồiThứBảyMươiChín
-
HồiThứTámMươiHồiThứTámMươiMốtHồiThứTámMươiHaiHồiThứTámMươiBaHồiThứTámMươiBốnHồiThứTámMươiNămHồiThứTámMươiSáuHồiThứTámMươiBảyHồiThứTámMươiTámHồiThứTámMươiChínHồiThứChínMươiHồiThứChínMươiMốtHồiThứChínMươiHaiHồiThứChínMươiBaHồiThứChínMươiBốnHồiThứChínMươiLămHồiThứChínMươiSáuHồiThứChínMươiBảyHồiThứChínMươiTámHồiThứChínMươiChínHồiThứMộtTrăm
-
T
HỒITHỨMỘT
ùyĐếcấtquânchiếmđấtnhàTrần,TấnVươngtângcôngcướpngôicontrưởng.Thơrằng:
PhồnhoatanhợptựabèomâyDanhvẹncôngthànhbởiđứcdàyMưulớnnhữngmongphòchúayếuTàicaoháchịulụyloàingâyLỡthờituấnkiệtđànhlòngẩnGặpvậnanhhùngtrảidạngayNhữngtiếcsửxanhghichưađủTruyềnkỳxinđượcgópánghay.Từxưatớinay,cànggiàucó,càngdanhgiá,thìlạicàngnhiềuđiều
thích chí, tai chỉ được nghe toàn những điều ngon ngọt, mắt toànđượcthấynhữngcảnhlộng lẫy,nhưngchínhnhữngcảnhtiêuđiềuđổnátđãẩnbêntrong,chẳngphảichịulờisỉnhụccủanghìnnăm,thìcũngthànhmộttrậncườichothiênhạ.CungQuánSa,đàiĐồngTước,khôngbiếtbaonhiêu lần trở thành lời than thở,giễucợt củacácnhàthơ,nhàvăn.Chỉcónhữnganhhùngxuấtthânnơirừngrậm,ruộnglầy,vốnkhôngphảinhữngkẻdựngxâysựnghiệptrênrượuchè, sắcdục,phảibao thiênmabáchchiết,nhữngbậchàokiệtmớixoay chuyểnđược thời thế, hoặc là thuđấtnướcvềmộtmối, hoặcthựchiệnnhữngcuộcthayđổiquốcgia,vìvậymàtêntuổihọsốngmãivớitrờiđất.Cũngbiếtlàtiếngdanhđó,cókhimãisaunàymớinổi,nhưngcốt
cáchanhhùngcủahọ thìngay từ lúc cònhànvi cũngđã lộ rõ rồi.Mặttrời,mặttrăng,bảntínhlàánhsáng,dùcólúcbịmâymù,sươnggiáchekhuấtđinữa,cuốicùngánhsángvẫnphátlộ, lúcđầuxung
-
quanhkhôngbiếtnhưngrồingườiđờisausẽcangợi,bútmựcphảighichépđầyđủviệchiếncônglậpnghiệpcủangườianhhùng,kểcảnhữnglúchànvicũngvậy.Lạinhưcâytùngcâybáchthôi,conhổ,conbáocũngthế,cólúcnhỏrồimớicólúcvươntớimâyxanh,nuốtđượctrâulớn,khiếnngườinghengườithấyđềukinhngạc.Sáchnàychínhlàđemnhữngchuyệncủacácbậcanhhùnghàokiệtđókểratỉmỉ,rõràng,thànhmộtsửthưghicàngnhiềucànghaynhữngchuyệnlạkỳmàngườiđờichưađượcngheđượcđọc.Đúnglà:
BúatoanggốcmắtkhenrằngsắcDaomổgânxươngbéntựathầnNhânđịnhthắngthiênđờidễbiếtKỳtàinhẹvượtmọigiantruân.Từ xưa đời này nối đời khác: Ngu, Hạ, Thương, ân, Chu, Tần,
Hán,TamQuốc,LưỡngTấn.NhàTấnquasôngvềnam,thiênhạchialàmhai,đólàthờiNamBắctriều.ỞNamTriều,LưuTụccướpngôinhàTấn,lậpnhàTống,TiêuĐạoThànhdiệtTốngxưngnhàTề;TiêuDiễntrừTề,lậpnhàLương,TrầnBáTiênlậtTề,xâynhàTrần.Dẫuvẫnmanghếthiệunướcnàyđếnhiệunướckhác,mượndanhchínhthốngkhoáctiếngthiêntử,nhưngthựcthìsuyyếu,nhunhược,nằmépởphíanam.BắcTriềuvốnthuộcnhàTấncảmộtgiảitrungnguyên,đãbịvua
Hán,LưuUyên, vuaTriệu, ThạchLặc; vuaTần, BồKiên, vuaYên,MộDungQuý;vuaNgụy,ThácBạtKhuê,đềulàngườiHồcátcứvìthếmà còn gọi là thờiNgũHồ loạnHoa.Về cuối nhàNgụy, triềuchính rối ren, lại chia làmhai:ĐôngTấn,TâyTấn.MộtbênbịCaoDươngconCaoHoancướpngôi,đổihiệunướclàTề,mộtbênbịVũVănTháilật,thayhiệunướclàChu.ChudiệtluônTề,Bắctriềuthuvềmộtmối.ThờiChuxuấthiệnDươngKiên,hiệuLaDiên,ngườiquậnHoằng
NôngvùngHoaâm,cháutámđờitháiúynhàHánDươngChân,bốlàDươngTrung,theoVũVănTháinổidậy,đượcbanhọLụcNhự,lại
-
vìcóquâncôngnênđượcphongTâyCông.KhisinhDươngKiên,mẹLãThịnằmmộngthấyrồngxanhquấnbụng.Kiênmắtsángnhưsao,taycóvânrấtlạ,xòerathìthànhhìnhchữVương.VợchồngDươngTrungbiếtlàtướngquý,vềsaucómộtnicô(1)nóivớivợchồnghọDương:-Đứabénàyphúquýnóikhônghết,nhưngphảinuôixacáchcha
mẹmới thànhngườiđược, bầnđạo xinnguyệnnuôi nấng, dạydỗcho.LãThịbènphóthácchonicô,nhưngvìnicôchỉmỗimộtthân,ở
amvắng,nênđiđâu lạiphảinhờngười trôngnom.Hômấy,ni cônhờmộtbàgiàtớiamtrôngcoi,đanglúcbồngDươngKiên,thấyđầuKiênmọchaicáisừng,toànthânsinhvẩycứng,chẳngkhácgìhìnhconrồng,bàgiàhoảnghốt, laầm ĩ làquáivật rồiquăng tọtxuốngđất,mayvừalúcnicôtrởvề,vộiômngaylấymàxuýtxoa,vỗvề:-Làm thằngbécủa ta sợđâymà.Hãychờxemvàinămnữanó
làmhoàngđếđấy!Cũnglàvìtrờimuốnkhuấyđảothiênhạ,chonêncuốicùnglàbậc
thánhnhâncũngrađời.Vàinămsau,DươngKiên lớn,nicôđemtrảchonhàhọDương,
chẳngbao lâu, ni côhóa,DươngTrung cũngquađời,DươngKiêndượcnốichứccủachalàmTùyCông.ChuVũĐếthấyDươngtướngmạo kỳ lạ, thường hay ghen ghét, nhiều lần sai người đoán tướngDương, họ biếtDương có phúc lớn sau này, nên đều che chở cho,DươngcũngbiếtVũĐếngờmình,bênđemcongáigảchotháitửđểhònggiữđượclòngtincủavuaChu.ĐếnkhiChuVũĐếluivềlàmThái thượnghoàng.Thái tử lênngôi, tứcChuTuyênĐế.TuyênĐếmỗikhiđituầnthú,saukhiThượnghoàngchết,đềugiaochoDươngcoi giữ kinh thành. TuyênĐế vốn nhu nhược,Dương lúc này vâycánhđã thành, bènđoạt ngôi nhàChu, thayhiệunước làTùy,đổisangnămthứnhấtđờiKhaiHoàng.Chínhlà:
Mãng(2)cậychahờtoancướpHán
-
ThảomưugáiđẹpcốtnghiêngLưuGianhùngmộtduộcxưanaythếĐổichúathayhoasớmlạichiều.
1Nicô:Sưnữ,tiếngPhạnlàtỷkhiêuni,lànhàsưnữđãthụgiớiđủ400điều(N.D).
2TứcVươngMãng,giếtconrể,cướpngôicủacháungoại,lậpnhàTầnMãng,đượcmườilămnăm,bịgiết,QuangVũlậplạinhàHán.Vua Tùymới lên ngôi, lập Độc Cô Thị làm hoàng hậu, Dương
Dũng làm thái tử, con thứ là Dương Quảng làm Tấn Vương, mọichuyệnđềutrôichảy,chỉcóhoànghậuĐộcCôghentuôngghêgớm,không bao giờ cho vua Tùy được gần đàn bà. Bá quan trong triềuđình,vềvănthìcóLýĐứcLâm,CaoQuỳnh,TôUy;võthìcóDươngTố,LýUyên,HạNhượcChúc,HànCầmHồ.Vuasángtôihiền,dầndầnđãcótínhchuyệnmởmangbờcõi,nghĩchuyệnthuchínchâuvềmộtmối. Nếu nhưNam triềumà kẻ trị vì cũng biết trông coi đấtnước,trọngdụnghiềntài,thìcũngchưachắchươuvềtayai(1).Thườngthìvịvuasángnghiệpbaogiờcũngcầncù,khónhọc,các
vuagiữnướcthìlạiănchơinhànnhã.Vuasángnghiệpthườnggầngũingườichínhtrực,xakẻgiantà,nịnhhót.Vuanốinghiệpthườngghétbậclãothần,thíchbọntraitrẻ.MộttrongcácvuathuộcloạisaulàvuaTrần,TrầnThúcBảovốnthôngminh,nhưngvìsốngởNamtriều, theothóiănchơi,hoalệ, lạihamthíchlàmphúngâmthơvớihaiviênquanđôngcung,một làKhổngPhạm,một làGiangTổng,vốnmangítnhiềucốtcáchtàihoa,thểchấtyếuđuối.Từxưađãnói:“Thơthìlàmbạnvớirượu,rượulạilàmôigiớicủa
sắcdục”.TrầnThúcBảorongchơivôsự,thơphúxongrồi,trongcáisaysưacủarượu, lạisavàonhữngcuộchoan lạcnơi lầucao,quánnước,ngaylúcmớilênngôi,mọichuyệnđãvậyrồi,chẳngnghĩđếntriềuchính,nướcnhà,càngngàycàngthêmnhữngtròănchơi thỏachí thỏa lòng. Trần Thúc Bảo thăng Giang Tổng lên bộc xạ, dùngKhổng Phạm làm thượng thư đầu triều. Vua tôi chẳng ngó gì đếnviệcnước,chỉngàynàyquangàykhácyếntiệc,thơphú.Trongđám
-
cung tần mỹ nữ, vua Trần tìm được một giai nhân nức tiếng, họTrương,tênLệHoa,tócdàibảythước(2),mượtmàlónglánhcóthểsoigươngđược;tínhtìnhvốnthôngtuệ,cửchỉlạiđoantrangnhànnhã,khẽcườikhẽchaumàythìthậtlàhếtđiềuyểudiệu,quảđượccảmườiphần.Đặcbiệthơncảlàrấtmựckhiêmnhường,sẵnsàngtiếncử tầnphi, chonênđến cảhai quý tầnCung,Khổng,haimỹnhânVương,Lý,haithụcviênTrương,Tiết,ChiêunghihọViên,TiệpDưhọHà,TuDunghọGiangđềuđượcTrấnThúcBảoyêuquý.VìthếvuaTrầncònthờigianđâumàbànluậncôngviệctriềuđình.
1SửKýViết:“NhàTầnmấtconhươu,mọingườicùngđuổibắt”chỉviệctranhcướpngôivua.
2Khoảng0,33mx7=2,3mngàynay.Mườithướccũbằngmộttrượng,vậy1trượng=3m3.Lúccầnphảixemxét,phêchuẩncác tấuchươngcủa trămquan,
vuaTrầnnửangồinửanằmtrongmộtcáighếtựamềm,đặtTrươngLệHoalênđầugối,cảhaicùngđốiđáp,quyếtđoánmọisự,đếnnỗiđànbàcongáicũngphảiđỏmặtkhinhìnthấycảnhtượngấy.Bọnnội thị vì vậy tha hồmà thừa cơ ăn hối lộ, chuyên quyền. KhổngPhạmcùngKhổngQuýTânkếtlàmanhem,thaynhaunắmquyền,ngườiđờichỉbiếthọGiang,họKhổng,màkhôngbiếtđếnvuaTrần.
TiếnghátsaomàngọtHơimensaomàsayTràntrềmuôntiệchoaLonglanhngànánhđuốc.Sáucungtoànnhữngmỹnhân,đầyngườingọcđeovàngdátcho
xứngvới vẻmặthoadaphấn, áo biếc xiêmhồng chohợpvới tấmthânyểudiệu.Lạiphảisơnhàohảivịlạkỳ,bátvàng,chénngọchòamớivớiđiệudẻolờithanh,nhàvànglầungọc,rèmgấmgiườngngà,mớivừavớirừnghoadặmliễu,chứlàmsaolạicóthểdùngnhữngthứbình thường trongdângian chođược.Tấtnhiênphảikéo theomột loạt bọn tiểu nhân tàn bạo như Thi Văn Khánh, ThẩmKháchKhanh,DươngHuêLãng,TừTriết,KỵHuệCảnh,xuangườivàotận
-
hangsâu,vựcthẳm,cướpbócdânchúng,lấycủadângnạpvàbỏtúi.TrướcmặtđiệnChiêuQuang,dựngthêmgácLâmXuân,gácKết
Ỷ, gácVọngTiên,mỗi cái đều caođếnmấy chục trượng, dài hàngmấychụcgian,lancan,cửalớncửanhỏ,cửathấp,cửacao,đềubằnggỗtrầmhương,đinhhương, lạicònkhảmngọc,dátvàng,ngoàithìrèm gấm rũ tháp, trong thì bày la liệt giường ngà bàn ngọc, mànnhungđệmthúy,toàndonhữngbậcdanhhọanổitiếngmộtthờitrầnthiết.CácchỗđẹpnhưTháiHồ,LinhBích,LưỡngQuảng,đềuđượcxâybằngkỳtrândịthạch,xếpchồngchấtchoracảnhbồnglai,cungquế, bên núi là suối trong hai bờ đá xếp thành từng từng, lớp lớpchảydầntớihồ,đátrắngxâythànhcầu,theohàngtheolốilàhoalạ,câyquýchẳngkhácgì:
APhòngđànhchịuthuaxaDẫurằngLãngUyểnvẫnlàkémxinh.VuaTrầnchọnởgácLâmXuân,TrươngLệHoaởgácKếtỶ,hai
quý tần Cung, Khổng thì ở gác Vọng Tiên. Cả ba gác đều đầy đủhànhlangnốicómáichequanhcouốnlượnliềnnhau.Khôngngàynàokhôngchơibời,yếntiệc,bênngoàithìbọnKhổngPhạm,GiangTổng,kéotheobọnvănsĩVươngSoa,bọnnộithị,bêntrongthìbọnnữhọcsĩViênĐạichựcsauhầuhạ.Rượusay,vuaTrầnlệnhchotừphi tần tới nữ sĩ cùng cả bọnGiang,Khổng làm thơ, đặt phú tặngđáp.TrầnThúcBảocùngTrươngLệHoabìnhgiá,aiđoạtgiảiđềucóbanthưởng,đemnhữngbàihoalệnhất,phổthànhnhạchát.Mỗilầnyến tiệc, tuyển hàng vài ngàn cung nữ, chia nhóm, chia ban thaynhau camúa,đốthương, thay trầm,đêmnày sangngàykhác, thậtnóikhônghếtcảnhphồnhoa,tảchẳngđủsựphonglưu,đàicác.
NgànvànghảivịsơnhàoMồhôiconđỏ,mỡdầudânđenMiệtmàicungđiệntruyhoanCỏcâyxơxácxómlàngkêurênCònhiềmngàyngắnhơnđêmNonđoàitráchthỏvộichênhchênhrồi.
-
TintứctruyềnvềtriềuTùy,vuaTùynảyýcấtbinhđánhchiếm.Cao Quýnh, Dương Tố, Hạ Nhược Chúc, Tấn Vương Quảng xinnguyệndẫnbinhđánhTrần,tâu:-ThúcBảovôđạo, tànhại sinhdân,nếuđemquânxuốngnam,
khácnàolấynúiTháimàchặnquảtrứng,quântamộtlầnkéoxuống,ThúcBảotấtbịdiệt.NếuĐôngcungngạikhôngthểvìphụhoàngmàlậpcông,conxinnguyệndẫnbinhhỏitội,bắttróihônquântànbạo,thốngnhấtchínchâu.Chinhphạtxưanayvốnlàchuyệnmộtđaomộtthương,sựnghiệp
đượcthuachưaquyết,TấnVươngvốnbậcnhânvươngcủanhàTùy,tướccaolộctrọng,saokhônghưởngcảnhnhànnhã, lạitựchọnlấyviệcnặngnhọcnguyhiểmấy.ChínhvìTấnVươngchỉlàconthứcủavuaTùy, cùngvới thái tửDũngđều làdoĐộcCôhoànghậusinh.KhisinhTấnVương, trong lúcmơmàng,hoànghậu thấyánhsángđỏđầynhà,bụngnghenhưtiếngsấm,mộtconrồngvàngtừ trongngườibayra,lúcđầucònnhỏ,càngvềsaucànglớndần,baythẳnglưng chừng trời, cao khoảng mười dặm, nhe nanh múa vuốt, uốnlượnmãi không thôi.Giữa lúc vờn cao rỡn thấpđẹpmắt như thế,bỗngmộttrậncuồngphongnổiđậy,rồngvàngkhônghiểuvìsaorơingayxuốngđất,đuôilớnquằnquạicuốnthànhmộtvòng,nhìnkỹlạithìkhôngcònlàrồngvàngmàlàmộtconchuộtlớnnhưmộtconbòvậy, hoàng hậu hoảng hết tỉnh giấcmà sinh TấnVương. Vua Tùynghetâuhoànghậumơthấyrồngvànguốnlượntrênkhôngnhưthế,nênđặt tên lúcnhỏchoTấnVương làAMa (1).ĐộcCôvuimừngnói:-Tênđứabéthếlàtốtlắm.Saobệhạkhôngbanluônchomộttên
chínhnữa?VuaTùyphán:-Làmvuacầnphảianhminh,sángsuốt.ĐặtlàDươngAnhliệucó
nênchăng?Nghĩngợimộtlát,vuaTùytiếp:-Vuađảmđươngviệcsángnghiệpmớicầnsựanhminh.Kẻnối
-
nghiệp lại cần sự khoan dung, rộng rãi. Chi bằng lấy tên DươngQuảng.Đúnglà:
Chimhuyềnrồngđỏ,điềmtrờimởSaolượn,trăngxiênsốđấtnuôiĐứckémTamHoàngđànhchịuvậyĐiệnvàngmâytíahãyngồisoi.ChỉbiếtĐộcCôyêuTấnVươngsayđắm,thườngthườnghaykể
choTấnVươngnghegiấcmộngtrênkhisinhVương.Vươngvìvậylạicàngkhôngcamphậnlàmkẻdưới,lòngthườngcânnhắc:“TavớiTháitửlàhaianhem.Tháitửlàhoàngđế,talàkẻthầntử.MaisauThái tử lên ngôi cửu ngũ, ta vào chầu tất phải tung hô vạn tuế.Nhưngđóvẫn là chuyệnnhỏ.Chẳngmay có sai sótdù todùnhỏ,Tháitửsẵnsànghạiđượctínhmạngta.TachỉcòncáchrunrunsợsợvânglệnhTháitử,nhữnghammuốncủađờingười,đếnbaogiờchothành,trừphiphảibàymưutínhkế,đoạtkỳđượcngôiđôngcung,mớithỏađượcbìnhsinh.Nhưnghiệnnaytakhôngchútcôngdanhvớixãtắc,làmsaomàgiànhđượcvịtríđó?”
1AMa.Sựviệctolớn,lạlùngchỉrồngvànguốnlượntrênmây.Nghĩ ngợi trăm đường, Tấn Vương thấy hoàng hậu vốn ghen
tuông, trong triều vị quan nào có hầu thiếp sinh con, Độc Cô đềukhuyênvuaTùykhôngdùng.TháitửrấtyêungườicơthiếplàVânChiêuHuấn, vì vậyĐộcCôkhôngbằng lòng. TấnVương thừa cơ,làmravẻhiếu thuận,ngầmđãikẻ tâmphúc,nóixấuThái tử, thưachuyệnhay tốt củamình.MưuđồxinđánhTrần,hòng thốngnhấtchínchâu,cũngchínhlàđểlậpcông,nắmchắcbinhquyềntrongtay,lạicóđiềukiệnliênkếtvớibọnquanngoàitriều,dễbềlậpvâycánh.VuaTùyvốnhaynghingờ,khôngmuốngiaobinhquyềnchocác
quanđại thần,nênbanngay lệnhphongchoTấnVươnglàmHànhquânbinhmãđạinguyênsoái,DươngTố làmHànhquânbinhmãphó nguyên soái, Cao Quýnh làm Tấn Vương nguyên soái phủtrưởngsử,LýUyênlàmNguyênsoáiphủtưmã.
-
CaoQuýnhvốnngườiBộtHải,hiệuChiêuHuyền,vốntúctríđamưu,theonghiệpbinhtừlâu.LýUyênngườivùngThànhKỷ,hiệuThúcĐức,ngựccóbavú,khiđánhdẹpởLongMôn,bắnbảymươihaipháttên,giếtbảymươihaimạng.Lạicóthêmhaitổngquản:HànCầmHổ vàHạNhược Chúc, đều là những viên tướng giết ngườikhôngnháymắt,làmtiênphong,đitheođườngthuyềnLụcHợpcònDươngTố thì xuất binh ởVĩnhAn, từ thượng lưumàdẫn xuống.Tổngcộngcóchínmươiviêntổngquản,lĩnhsáumươivạnbinh,tấtcảđềuđặtdướiquyềntiếtchếcủaTấnVương,cùngmộtlúcraquân,mặt đông giáp với biển lớn,mặt tây tiếp với Xuyên Thục, cờ kéo,buồmcăng,dàihàngmấynghìndặm.Quânđồn trúbiêngiớinhàTrần liên tiếp cáo cấpvề triềuđình,
nhưngbọnThiVănKhánh,ThẩmKháchKhanhkhông tâu lên,đợiđếnkhibộcxạViênHuệtrầntrình,xinchongayviệnbinhgiữcửaKinhKhẩuvàTháiThạch,GiangTổnglạingăncản.TrầnThúcBảokhôngquyếtđoán,chỉphát:-Vươngkhíởđâynhưthế.QuânTềtiếnbalần,quânChuhailần,
đềuchỉchuốcthấtbại,tanquântổntướng,quânTùythìlàmđượctrògì?KhổngPhạmlạicủngcốthêm:-SôngTrườngGianglàdotrờiđãbàyđặtđểphânchianambắc,
người ngựa làm saomà bay qua được. Chẳng qua bọn quan quânngoàibiên,muốnkiếmítcônglao,tâuthêmsựnguycấp.Thầnchỉlàmộthoạnquannhỏ,nhưngnếubinh tướngnhàTùyđếnđây, thầnxinlĩnhchứctháiúy.ThiVănKhánhtâu:-Trờirétnhưthếnày,ngườingựarồisẽchếtsốngcả,còngìnữa
màđếnđây!KhổngPhạmlạicònđùa:-Tiếcthay,chếtmấtcảngựacủanhàtarồi!TrầnThúcBảocườilớn,mắngbọnViênHuệlàđồvôdụng.Đấy
chínhlàtìnhcảnhvuatôinhàTrầnbànbạcviệcchốnggiặcTùy,rồi
-
lạivẫntiếptụcyếntiệc,đànhátnhưcũ.
MịtmùkhóilửangợpTrườngGiangLiềuđánhbaquânquyếtchẳnghàngĐànsáodudươngtrăngvẫnsángHồnlânglâng,thảpháchmơmàng.Hômấy làngàyNguyênĐán, thánggiêng,nămTrinhMinh thứ
hai,trămquantụtập,vuaTrầnvìđêmquarượuquásay,vẫncònlibì chưa tỉnh, mãi tới chiều mới ngơ ngác tỉnh dậy, thì Hạ NhượcChúcđãkéoquânvượtquasôngởQuảngLăng,HànCầmHổvớinăm trăm tinh binh, đột nhập qua Hoành Giang vào chiếm TháiThạch. Tướng đóng giữ ở đây là Từ Tử Kiếnmộtmặt cấp báo vềtriều,mộtmặtdẫnquânứngchiến.NhưngvìlàTếtNguyênĐánnênquântướngđềusay,khôngmộtngườicầmvữngkhígiớiTửKiếnchỉcòncáchbỏmặcbinhlính,lênmộtthuyềnnhỏ,chạyvềThạchĐầu,lạigặplúcvuaTrầnsaychưatỉnh,chờmãiđếnchiều,mớiđượcdẫnvàođểbệkiến,thìchỉđượcphán:-Sángmaisẽbànviệcxuấtbinh!Mấyngàysauvẫnrốitinhtrongcảnhtếtnhất,phảimãitớingày
mùngbốntếtmớicửđượcTiêuMaHà,LỗQuảngĐạtkéoquânđingăngiặc.TiêuMaHàthừacơHạNhượcChúcvừamớitớiChungSơn chưa kịp ổn định quân ngũ, cho Nhiệm Trung lĩnh một vạnquân;KimDựckéoba trămchiếc thuyền triệthẳnđườngvề.Đó làmột kế sách rất hay, nhưng vua Trần không nghe. Phải tới ngàymùngtám,cáctướngmớikéoquânlênđường.ChỉriêngLỗQuảngĐạtlàhếtlòngchiếnđấu,giếtđượchơnbatrămquâncủaHạNhượcChúc.KhổngPhạmmớiđánhmộttrậnđãbỏchạy.TiêuMaHàthìbịbắt,NhiệmTrungcũngbỏtrốnvềkinh,vuaTrầncũngchẳngtráchmắnggì lại còn thưởngchohaihộpvàng, saiNhiệmTrungra trậnlần nữa. Không ngờ ra đến Thạch Tử Cương, gặp phải Cấm Hổ,NhiệmTrungđembinhđầuhàng,dẫnquânTùytiếnvềkinhđô.Trongthànhlúcnàydânchúng,quânnhalínhtrángnhưmộtđàn
chuộttìmđườngsống.VuaTrầnvẫnnhưmộtkẻmấthồnngồitrên
-
điệnchờchưtướngbáotinchiếnthắng.ĐếnkhinghequânTùykéovào thành,mớinhảykhỏingaivàngbỏchạy.ViênHuệkéogiữ lạithưa:-Mìnhvàngtrântrọng,yquanngựđiện,chẳngaidámsáthại,xin
bệhạđừngkinhsợ!VuaTùyđáp:-Binhmãkéotớingaygiờ.Đâykhôngphảichỗyênthânđược!Nóirồivùngchạyvềphíahậucung, tìmTrươngLệHoa,Khổng
QuýTần,nói:-QuânTùykéotớinơirồi,chúngtaphảitìmchỗtrốnngay,đừng
đểthấtlạcnhau.Rồi tay phải dắt LệHoa, tay trái kéo Quý Tần chạy, đến giếng
CảnhDương,đãnghetiếngquânTuỳreohònáođộng,bènnói:-Thôirồi,hỏngrồi!Chạykhôngđượcnữađâu,cùngnhauchếtlà
xong!Rồiđịnhđâmđầuxuốnggiếng,vừamayhậucácxánhânHạHầu
Cônglấythânmìnhchekínmiệnggiếng,vuaTrầnvậtlộnlôiCôngra,cuốicùngcảbalầnlượtnhảyxuống.Cònmaylàvàothángđônghết,xuânvừatới,giếngcạnkhô,khôngbịướt,vuaTrầnbănkhoăn:-Trốnởđâymàquađượccơnhoạnnạn,thìlàmsaomàlênđược?
KhảihoànthayHậuđìnhhoaTrúctơimbặt,trốngloadậpdồnLụctriềuvượngkhíhéohonNựccườiđáygiếng,baconếchngồiBangườingồinúprấtlâu,chỉnghetiếngngườihuyênnáo,chính
làquânTùyđangđivơvétcungnữ,vàngbạc.ChỉthấychínhcungThẩmHậu,vẫnngồiđoantrangtrongcung,cùngvớiThái tửđóngcửakínmít,nhưngkhôngthấyvuaTrầnđâucả,quânlínhtỏarabốnbêntìmkiếm.Cócungnữmách:- Vừa thấy chạy tới bên giếng Cảnh Dương, hay đã gieo mình
xuốnggiếngtựtửrồi!
-
Quân lính nghe ra, kéo tới giếng xem xét, nhìn xuống tối mò,nhưng như vẻ có người ngồi bên dưới, vội lấy câu liêmmóc. VuaTrầntránhđược,quân línhđangkhôngbiết làmcáchnào,bèncầmmộtviênđávứtxuống, thửxemnôngsâu,để tìmcáchxuống,VuaTrầnthấyđávứtxuốngliềngàolớn:-Đừngnémvàođầuta!Mauthảdâyxuống,kéotalên!Quânlínhliềnthảthừngxuống,đãdàiđếnmấytrượng,mộthồi
lâuvẫnchưathấygì,chỉnghethấyvuaTrầngào:-Các người hãy cố kéo ta lên. Ta sẽ lấy vàng ngọc thưởng cho,
phảicẩnthậnkẻorồinátxươngtanhé.Lúc đầu, hai người kéo, vẫn không lên vì nặng quá, thêm hai
ngườinữa,cũngvẫnkhôngđộngđậy,cókẻgiảithích:-Đâynhấtđịnhlàhoàngđếrồi,nênxươngcốtmớinặngđếnthế
này!Ngườikháccãi:-Cókhichỉlàmộtthằngsâubọ,ngốcnghếchnàođócũngnên.Mọingườicùnghét lớnngạcnhiênkhikéo lênđếnmiệnggiếng
thấynhữngbangười,cảLệHoalẫnQuýTần.QuântướngTùybòramàcười,VươngNguyênPhổđờiTốngcóthơtảcảnhnàyrằng:QuânTùydậyđấthòreo
VuatôitrầnvẫndậpdìutiệchoaChậtchộinúisôngcũThênhthangđáygiếngsâuThànhcaokhóitrắngtỏaSuốixiếtmáuđỏngầuVôtìnhthaymảnhtrăngthâuBóngthưaquenthóiravàolancan.QuântướngTùykéovuaTrầnđi,tìmnạpchoHànCầmHổ,vua
Trầnvẫngiữđượcvẻthảnnhiên,chỉlạymộtlạy.Tốiđến,HạNhượcChúcởngoàithànhvào,đòivuaTrầngặpmặt,vuaTrầnthấytướng
-
Hạdữtợn,bấygiờmớisợrun,mồhôivãkhắpngười.Hạthấyvậyliềncườinói:-Khôngviệcgìphảisợhãiđến thế.Chưaaiđụngđếncáimạng
hàngấyđâu!RồichovuaTrầncùngcáccưngnhânởtạmtrongđiệnĐứcGiáo,
bên ngoài đặt lính canh gác. Tấn Vương kéo đại quân đến sau, đitrướccóCaoQuýnh,LýUyênlàmnhiệmvụvỗyêntrămhọ,cấmchỉviệcđấtphácướpđoạt.NgườingựakéovàothànhKiếnKhang,cầmgiữvuaTrần,sắpđặtquanlạicaiquảnkinhthành.LâunayTấnVươngtínhtìnhthậntrọng,khôngtỏvẻhammuốn
chuyệnsắcdục,nhưnggiờđãxakinhđô, lạiđãtừlâunghetớisắcđẹpnghiêngthànhcủaTrươngLệHoa,nênTấnVươngsaiconCaoQuýnhlàCaoĐứcHoàng,đanggiữchânkýthất,đitrướcvào
KiếnKhang,tìmchođượcLệHoa.CaoQuýnhnóivớicon:-TấnVươngđangởngôinguyênsoái,trừbạocứudân,đâuphải
vìchuyệnnữsắcnày!CaoĐứcHoàngkhuyêncha:-TấnVươngbinhquyềntrongtay,đòilấymộtngườicongái,nếu
khôngđưachỉsợmanghọavềsau:LýUyênliềnbàn:-Caođạinhân,haihọTrương,Khổnglấysắcđẹpmaquỷđểmê
hoặcnhàvua,làmrốiloạnviệctriềuchính,dẫnđếnsựbạivongcủanướcnhà.Đãthếthìcòndunghaihọnày,giữcáigốccủataihọalàmgì,đểrồilạilàmôuếcảtriềuTùy,chibằnggiếtquách,cắtđứttàtâmcủaTấnVương.CaoQuýnhgậtđầuđáp:-ĐâychínhlàviệctháicôngMôngĐiệnchémĐắcKỷngàyxưa,vì
chỉsợlưulạikẻkhuynhquốc,hạivua.ThìnaycũngkhôngnêndungLệHoađểhạiTấnVươnglàmgì!Rồi saidẫnLệHoacùngQuýTấn ra chémởbên suối.CaoĐức
Hoàngkhuyêngiảimãi,CaoQuýnhvẫnkhôngnghe.
-
DatuyếtmàyngàigáiđỉnhVuMộtcườinghiênsậpcảcơđồNhữngthươngmáunhuộmbờkhethẳmThẹnvớiTâyThidạoNgũHồ.CaoĐứcHoànggiậndữquayvề,vàotrướngramắtTấnVương,
TấnVươngcườinhưlấytayvốcđược,hỏi:-LệHoađâurồi?ĐứcHoàng sợTấnVươngnổigiận,bèn tìmcáchđổmọi tội lên
đầuLýUyên:-Hạquanvângmệnhđếnđòi.Phụthânhạquankhôngdámcoi
thường,sắpđủxetốt,đệmêm,lạicòntuyểnthêmmườitámcungnữdaphấnmặthoanhấttheođi.TấnVươngcười:-Nếukhôngphảichínhkýthấtđiđòi, thìchưachắcCaotrưởng
sửđãâncầnđếnnhưthế!ĐứcHoàngtiếp:-TấtcảlàtộiởLýUyên.ÔngtabảotaihọanhàTrầnlàởLệHoa
màra,nênralệnhđemcảLệHoacùngQuýTầnrachémđầu?TầnVươngkinhngạchỏi:-Sao,phụthânngươikhônglàmgìđượcà?ĐứcHoàngthưa:-Thầncùngphụthânbaonhiềulầnkhuyênngăn,nhưngLýUyên
nhấtđịnhkhôngnghe.CòntráchbốconhạquanbênhLệHoađểlàmhạiđạivương.TầnVươngnổigiậnquát:-Têntướnggiàđángghét.Nólàphườngtửusắc,thấyhaingười
đẹp,sợtagiànhmất,nêncốtìnhgiếtđichobõghentức!Rồilạithan:-Cũngbởitaquávộivàng.Chỉcầnchờvàingàynữa,tavàothành
Kiến Khang, đòi giải Trần Thúc Bảo cùng toàn bộ gia thuộc đến,
-
khôngđượcthiếumộtai,kẻnàodámchốnglệnh.DùLýUyêncũngchẳng làmgìđược ta.Cũng chỉvì ta tính sai,đếnnỗihạimất tínhmạngcảhaingườiđẹp.Đếnlúcđứngdậy,vẫncònânhận:- Ta tuy không giết LệHoa, nhưng LệHoa vì tamà chết.Nhất
địnhtaphảigiếtđượcthằnggiặcgiànày,đểrửahậnchonàng!Mai sau rất nhiều chuyện thù oán giết chóc đau lòng đều từ
chuyệnnàymàra.
MấtTrầntộigáichémbêucờTrungthựcaidètráiývuaĐôngHảiXiDi(1)soitíchcũVẹnminh,vẹnnước,vẹnmưucơ.BảnchấtconngườiTấnVươnglàthếnhưnglạicốlàmravẻtađây
đẹptốt.VàoKiếnKhangrồi,TấnVươngphánrằngThiVănKhánhthờvuabất trung,gian tráxiểmnịnh;ThẩmKháchKhanhchemắtnhàvua;DươngHuệLãng,TừTriết,KyHuệCảnhcoithườngphépnước,tànhạitrămhọ,cộnglànămnịnhthần,đềuchođemchémđầutrướccửaThạchQuan.LạiđemKhổngPhạm,VươngSoađàyrabiêntái,đểthỏalòngoánhậncủadânNamTriều.Sainguyênsoáiphủkýthất BùiCự, thu nhập sổ sách, niêmphong tất cả các kho tàng, đểđượctiếnglàliêmkhiết.DângsớluậntộiHạNhượcChúcngaytrậnđầutiênđãviphạmquânlệnh;LýUyênlườinháckhôngchịuchămlonhiệmvụ,xinphảibắtvềhỏitội.VuaTùynghetâuđãdẹpxongTrần,NhượcChúclậpđượccông
đầu,LýUyênlâunaylàmquantrungtrực,nênđềuđượcthatội,lạicòngọiNhượcChúcvềkinhtrước,thưởngchomộtvạntấmlụa.
1 Đông Hải Xi Di: Tên hiệu của Phạm Lãi, giúp Câu Tiễn, dùngTâyThiđánhchiếmđượcnướcNgô,rồibỏnướcViệtcùngTâyThitrốnvàoNgũHồ.Châuquận chưabìnhđịnhđược, thì sai các tổngbinh,dốcbinh
đánhdẹp,XuyênThục,KinhSở,NgôTriệu,VânQuýlầnlượtthuộcbảnđồnhàTùy,thiênhạtừđóthuvềmộtmối.DuyvùngLĩnhNam
-
vẫnkhôngchịuquyphục,một số châuquậnởđây,vẫn thờThạchLongphunhân,họTiễnthịởquậnCaoLươnglàmchủ.PhunhânlàvợcủaTháithúPhùngBảo,nghetinquânTùyđánh
Trần, phu nhân thândấy quân, trông coi bốnmặt, tu bổ thành trì,kiênquyếtchốngcự,mọingườiđềutônxưnglàThánhMẫuvàgọithành Cao Lương là Phu Nhân thành. Vua Tùy sai Trụ Quốc ViQuangđiLĩnhNamchiêuan,phunhânvẫncựtuyệt,Quangkhôngtiếnquânđược.TấnVươngliềnbảoVuaTrầnviếtthưchophunhân,báotinTrầnđãmất,khuyênnênhàngnhàTùy.Phunhânnhậnđượcthư,triệutậpcácthủlĩnhkhoảngvàinghìnngười,khóclócsuốtmộtngàytrời,quayvềhướngbắcbái lạy, rồimớisaiTônÁngdẫnmọingườirađónViQuangvàoQuảngChâu.Phunhântựmanggiáptrụ,cưỡi ngựa, dương lọng gấm, dẫn theo kỵ vệ,mang theo chiếu thưxưnglàsứgiả,tuyênbốýđứccủatriềuđình,khắphơnmườichâu,khiếnbọnnàyđềurahàng.Thế làbamươi châu,một trămquận,bốn trămhuyện củavùng
LĩnhNamđềuthuộcnhàTùy.TônÁngđượcphonglàmnghịđồngtamty,tuyêndươngphunhânlàmTháiphunhânquậnTốngKhang,banchohuyệnLâmChâulàmđất thangmộc(1),mộtnămchỉphảimộtlầntriềucống,banămmộtlầnđượcvàogặpmặtnhàvua.
1Đấtthangmộc:đấttắmgội,chỉđấtphong,quêhương,nơiăntộccủavua,chúa.Trần,lẫnTrầnThúcBảorờikhỏiKiếnKhang,đếnthángtưthìvề
đếnTrườngAn,đemtùbinhlàmlễởtháimiếu.Ngườiđờilúcbấygiờlàmnhiềuthơghilạiviệcđẹpđẽnày,vẽlại
cảnhxegấmruổirong, tiếngmõđêmkhuya, trăngchiếuánhcung,rồi trídũngphúc thọ, bốn thứđềuđầyđủ, bởimãiđếnngoài támmươituổi,phunhânmớiquađời,đượccangợilàCổkimnữtướngđệnhất.KhôngnóichuyệnphunhânhọTrầnnữa,lạinóithángbanămấy
TấnVươngLưuVươngThiều lại làm trấn thủKiếnKhang, còn tựmìnhdẫnđạiquân,cùngtrămquanvănvõ,cungtầnmỹnữnhàTấn
-
Vươngđượcphongtháiúy,banchoxe lớn,áocồn,mũmiện,đượcđeongọckhuêtrắng,DươngTốđượcphonglàmViệtQuốcCông.HạNhượcChúc,HànCầmHổđược thăngThượngTrụquốc,CầmHổđượcphongTốngCông.NhượcChúcvìđểquânlínhlàmbậy,giandâmvớicungnữnhàTrầnchonênkhôngđượcphong.CaoQuýnhcũngđượcthăngThượngTrụquốcphongTềCông.LýUyênthăngvôúy thiếukhanh,vìTấnVươngghétnênkhôngnhữngkhôngkểhết công laomà cònxinvuakhiểnphạt, bởi thếLýUyên chỉđượckhenthưởngrấtbạcbẽo.Lýcũngkhônglấyđólàmđiều,cũngmaymàTấnVươnglạiđượclệnhratrịDươngChâu,nênkhôngthểluônluônxíchxiểm.Mặtkhác,TấnVươnguyquyềnngàymộtlớn,danhtiếngngàymộttăng,nhiềukẻgianngoa,lắmmưunhiềukếluồnlọtlàmtaychândướitrướng,mưutoanngàycàngcấpbách.
Tứhạo(1)vềchầu,lôngcánhmạnhLòngthamchêthấpbậccôngkhanhLửađunnồiđậu,đậuthươngkhócHạtđócànhđâymộtgốcsinh.(2)HuốngchiởbêntronglạicóĐộcCôhoànghậuchủtrìủnghộ,bên
ngoàicóVũVănThuậtbàymưutínhkế,làmsaomàlạikhôngthànhchođược.NhưngkhôngbiếtývuaTùythếnào,xinxemhồisausẽrõ.
1Tứhạo.Bốnônggià,đềungoàitámmươi,nổitiếngđạođức,ẩnởThươngSơn.CaoTổnhàHánmuốnphếtháitửlậpconthứ.Tháitử theo kế của Trương Lương, hậu lễ mời cả bốn ông về với mình.CaoTổthấythế,cholàvâycánhtháitửđãmạnhnênkhôngnghĩtớichuyệnphếlậpnữa.(TừHải).
2TàoThựcanh,TàoPhiem,đềulàconTàoTháo.Tháochết,Phinốingôi,địnhgiếtThực,bắtThựcbướcbảybướclàmmộtbàithơ.Thựclàm“Cẳngđậuđunhạtđậu,đậuỡtrongnồikhóc,cùngmộtgốcsinhra,đunnhauchiquágấp”.Haianhemômnhaukhóc,PhithaThực(TamQuốcdiễnnghĩa)
-
D
HỒITHỨHAI
ươngQuảngdèmphamưuđoạtngôiTháitử,ĐộcCôghenngượcthẳngtaygiếtUấtTrìThơrằng:
NgườiđờimuônnỗikhổTakhổvìdèmphaHiểmnghirồiđốkỵNhỏnhendánglờità
NóicườisinhkiếmsắcOáncừuchemặthoaBậctrunglươngnuốttủiKiếpnàosạchxótxaLờinịnhnhưmậtrót
CỏláchóagấmlàNgôicaonhưtượnggỗXúmxítkẻvàora
LòngtrongsángthánhthiệnLờingườithànhquỷmaChuyệnquốcgiacũngthếKhácgìchuyệnmàyta!Đờithườngnói:gỗcómọt,sâumớisinh,tronglòngcósựnghiêng
ngả, thìkẻkhácmới thừadịp làmchomườiphầnhoảng loạn.NhàTùytừkhiĐộcCôhoànghậusinhlòngghétTháitửDũng,đếnnỗiTấnVươngdòmngó,tìmmọicáchđểđượchoànghậutinyêu,biếthoànghậu không cho vuaTùyđi lại với phi tần, TấnVương cũngtạmthờigácbỏhết thóihiếusắchàngngày.Biếthoànghậuưa tiết
-
kiệm,giảndị,TấnVươngcũngcốýlàmchomọingườithấycáchănmặckhôngdiêmdúa,sặcsỡcủamình,saicấtbỏtấtcảnhữngquầnáomàntrướngxahoa,lộnglẫy.Chẳngbaolâu,khiếnlòngyêumếnTháitửDũngcủahoànghậuchuyểndầnsangTấnVương.Bọnhoạnquan cung nữ thấy ngay sự thay đổi đó của hoàng hậu, nên nónglạnhtheomùa,chìamôiuốnlưỡi,bới lôngtìmvết,nóixấuThái tửDũng,khôngthèmđưatinmáchnướcchoTháitử.NgượclạivớiTấnVương lại càng khăng khít, nếu TấnVương có chuyện không hay,chúng đều che đậy cho có việc tốt, chúng thêm lên gấpmười gấptrăm,kểlểhếtchỗnàylúckhác.TấnVươngcùngTiêuPhilạirấtthânmật,rộngrãivớibọnthântíncủahoànghậu,ngaycảđốivớibọntaychânbìnhthườngđềuđượcTấnVươngbanthưởngrấthàophóng,vìvậykhôngkẻnàotrướcmặthoànghậulạikhôngcangợiTấnVương.BâygiờTấnVươngtínhcôngviệc liệucóthểthànhđếnbảytám
phầnrồi, lại thêmlúcđánhchiếmnhàTrần,TấnVươngcókếtgiaovới tổng quản An Châu Vũ Văn Thuật, vốn túc trí đamưu, xungquanh thường gọi Vũ là Tiểu Trần Bình (1), đang ở Dương Châu,đượcTấnVươngxinvềcholàmthứsửThọChâuđểtiệnđilạibànbạc,tínhchuyệngiànhngôiTháitử,VũthưavớiTấnVương:-Đạivươnggiờđãđượchoànghậuyêuvì,chẳngcònlokhôngcó
ngườiđỡđầu,nhưnghạquanxemra,cònphảilobađiềunày:Thứnhất tuyhoànghậughétThái tử, yêuđạivương,nhưngghét chưasâuyêuchưađậm,giờvàotriềuđạivươngphảilàmkếkhổnhục,chohoànghậuthươngđạivươngkhiếnhoànghậuthêmkiênquyết.Đạivươnglạicònmộtviệcnữalàphảicóđượcmộtđạithầntincẩnởbênngoài,lờinóicủaôngtađượcchúathượngtin,ngàyngàyđưanhữnglờidèmpha,dângnhữnglờikhêugợi,thếlàtrongngoàicùnghiệpđồngthìkhôngthểnàosaisótgìnữa.Đểlàmđượcviệcđổivịthayngôi,cònphảilàmmộttộiáclớnnữa:đólàmuachuộcđượcnhữngngười thân tín của Thái tử, sẵn sàng dâng cả đầu Thái tử cho đạivương,khôngcóchuyện thì làm thànhchuyện, chuyệnnhỏ thì sẵnsàngxérato,làmchocảthiênhạthấy,Tháitửdẫucócãicũngkhônglại.ThếthìchẳngsợđạivươngkhôngđượcngôiTháitửnữa.Bađiều
-
hạ quan trình bày này, hạ quan có thể làm được, nhưng vàng bạcchâubáuphải tínhđếnhàngvạn,hạquancóchihết củanhàcũngkhôngdámtiếcmàchỉsợvẫnkhôngđủcho.
1TrầnBình:mưuthầnnổitiếngcủaLưuBang.LưuBangchết,cócônglớntrongviệcchốnggianthần,yênngôinhàHán.TấnVươngđáp:-Điềunày ta sẽ tự lođủ.Chỉ cần túchạvì tamà toan tínhmọi
chuyệnxongxuôi,ngàysauphúquýtacùnghưởng.Năm ấy, lại đúng dịp Tấn Vương về triều cận, cả hai cùng kéo
nhauđi,chianhauloliệuhànhđộng.
XảokếnhữngmongchemặtnhậtThâmmưutoantínhhạlàmđông.VềphíaTấnVương,vàotriềugặpvuaTùy,hoànghậu,chođếntể
tướng, cảhàng liêu thuộcphíadướiđều cóquà cáp, biếu xén, bọnhoạnquan,cungnữ trongcungcũngđềuđượcban thưởng.ChỉcóLýUyêntuylàbềtôicũ,nhưngkhôngcóđilạiriêng,nênkhôngchịunhậnlễvậtcủaTấnVươngsaingườiđưatới.PhíaVũVănThuật,saukhiđichàothămcácvịđạithần,hỏihanbạnbèquenthuộc,còntìmgặpĐại lý tự thiếu khanhDươngƯớc.DươngƯớc vốn là em củaViệtQuốccôngDươngTố,TốhiệnđanglàmThượngthưtảbộcxạ,uyquyềnhơncảvua,địavịcao,danhtiếnglớn.TừngàydẹpđượcnhàTrần,nhữngcungnữphitầnnổitiếngđếnmộtnửachuivàohậuphòngTố.Tốlạivốnhammêchuyệnthanhsắc,khôngthíchgặpgỡ,tròchuyện,ngườiquenthuộccũ,cóđiềugìcầuxinđềuquaDươngƯớc.DinhthựhọDươngngườitớiđôngnhưchợ.VũVănThuậtvốnlàquanngoàikinhthànhmớivề,chờđợirấtlâumớiđượcvào,dânghơnmộttrămlạngvàngramắt,uốnghếtmộtấmtràrồimớixincáolui.GiữaVũVănThuậtvớiDươngướcbìnhthườngvốnlàchỗquen
thuộcvonghìnhcũ,vìvậyƯớctìmđếnđáplễ,Vũđãchờsẵnởnơingụmời vào phòng khách ngồi. Ước nhìn bốn xung quanh tườngthấybàylaliệtnhữngđỉnh,nhữngchuông,cùngnhữngđồtếtựkhác
-
củathờinhàThương,nhàChu,thêmnữalànhữngđồchơi,củaquýmàusắcrựcrỡchóimắt.Ướckhônggiấuđượcvẻngạcnhiênthèmmuốn,Vũlêntiếng:- Tất cả đều là của TấnVương ban cho, huynh ông biết thưởng
thứcamhiểunhiều,xinchỉgiáothêmcho.Ướcđáp:-Tiểuđệchỉcónhữngbảovậtcủathờinay,loạinàyrấtít,thường
đượcthấyởbêndinhthựgiahuynhmàthôi.Củađạihuynhởđâysoracònhơnnhiều.Thấybêncạnhcóbàycảbàncờlàmbằngngọctrắng,Ướcmời:- Lâu lắm không cùng đại huynh giao thủ.ỞDươngChâu, đại
huynhthườngsotàicaothấpvớinhữngai?Vũđáp:-Thườngđệchỉvuivớimấytiểuthiếpđicùng.Ướcnói:-HoặclàmớimuaởDươngChâuchăng?Tiểuđệnghenóicongái
DươngChâunhiềutàinghệlắm!Vũđáp:-Bàncờsẵnđây,đệxinhầuhuynhôngmấyvánđã.Hãykhoan
nóichuyệnDươngChâuvội.VũlấymấycáiđỉnhnhàThươngngaytrênbànlàmgiảithưởng,
lạicốýthualuônliêntiếpmấyván,nhữngđồcổquýgiákiavìthếvềtayƯớcphầnlớn.Tiệcrượubàyra,trênbànđềulànhữngthứđựngtừđờitamđại,chengiữanhữngmâmvàng,chénngọclấplánh,Ướcnói:- Những thứ trên bàn tiệc này, nhất định phải từ Dương Châu
mangvề.Ởtrênphíabắcnàykhôngcónhữngloạitinhxảonhưthếnàyđược.Vũđáp:-Huynhôngnếuthíchdùng,xinsẽsaingườimanglại.Nóirồisaichọnramộtbànđầy,bỏvàohòm,cùngnhữngthứlúc
-
trước,bảothủhạmangtớidinhDươngƯớc.Ướchaibalầntừchối:-Cáinày thìquả làkhôngdámnhận.Thấycủa liềnnổiý tham,
đâudámhưởnglộcmàchẳngcócônglaogìcả.Vũđáp:-Huynh ông, đệ lâu nay làm tổng quản, cái chức quan võ này,
lương bổng không đủ sắm quà để biếu xén quan trên. Đến khichuyểnsanglàmthứsửThọChâu,thìcũngchỉđủđểuốngnướclã,làm saomà có gì để biếu huynh ông được?Những cái này là TấnVươngcóviệccầnđếnhuynhông,ủychođệchuyểnđếnmàthôi.Ướctừchối:-Nếulàcủađạihuynhbanchothìđãkhôngdámnhậnrồi,naylại
làcủaTấnVươngthìtiểuđệlạicàngkhôngdámnhận.Vũlấplửng:-Đâymớichỉlànhữngthứlặtvặtđãlấygìlàmlạ,đệcònđemđến
choanhemhuynhôngsựphúquýrấtlớn,rấtlâudàinữakia.Ướchỏi:- Như tiểu đệ đây, chưa thể nói đến phú quý, nhưng còn gia
huynh, thì cũng đã phú quý cực điểm rồi còn gì, cần gì phải pháingườiphảimangphúquýđếnnữa?Vũđáp:-Sựphúquýcủalệnhhuynh*,chỉcóthểnói làđươnglúcthịnh,
chứ không thể nói lâu dài được. Huynh ông cũng biết lòng hammuốn không cùng của Đông cung chứ? Huynh ông có biết Đôngcungghétlệnhhuynhtậnxươngkhông?MaikiaĐôngcungđắcchí,thì chỉ có bọn thân thuộc Vân Định Hùng, bọn trong cung nhưDươngLệnhTắclàvữngvàng,liệucóđếnlệnhhuynhkhông?Naythìhọcúiđầuthờanhemhuynhông,ngàysauaibiếtchínhhọ lạiphảnanhemhuynhông,cưỡilênđầulêncổanhemhuynhông?NaymaymắnTháitửthấtđức,TấnVươngvừađượctrongcungyêuvì,chúathượngcũngđãcóýthayđổingôikếvị,anhemhuynhônglẽnênủnghộ,màlậpítnhiềucôngtíchtrongviệcnày.TấnVươngsẽkhắc cốt ghi xươngnhữnghànhđộngđó, chính là tính lấy sựphú
-
quý lâudài,đổi lấycái thế trứngđểđầuđẳngmà lậpcái thếvữngvàngcủaTháiSơn.Huynhôngđịnhchọnđườngnào?*Lệnhhuynh:gọi tôn trọng,nịnhanhcủangườimìnhđangnói
chuyện.Ướcgậtđầuđáp:-Đạihuynhnóicó lý lắm,nhưngchuyệnphế lập làchuyện lớn,
đâudámdễdàngnghetheo,xinchothưthảđểvềcùngbànbạccẩnthậnvớigiahuynh.Cảhaiuốngsaysưasuốtngày,mãitớiđêmmớichiatay.Hôm sau,VũVănThuật nghe tin ởĐông cung cóCơUy, được
Tháitửrấttinyêu,vốnđilạirấtthânvớibạncủaVũlàĐoànĐạt.Vũbènsaiđemvànglụa,lấydanhnghĩaĐoànĐạthốilộCơUy,đểCơUybáochobiếttấtcảnhữngđộngtĩnhởtrongĐôngcung.LạitonhỏvớiĐoànĐạt:“Cóviệcgìcứ,nhưthế…nhưthế…màhànhsự!”.Lạihứasaunàygiàusangcùnghưởng,ĐoànĐạtnghetheo,hứavớiVũsẽgắngsức,chuđáo.Đến kỳ Tấn Vương phải trở về đất phong của mình ở Dương
Châu,theođúngmưusáchcủaVũVănThuật,TấnVươngvàochàohoànghậu,khóclócthảmthiếtđếnlăncảrađấtmàthưa:- Con vốn ngu dại, không biết kiêng kỵ điều gì, nay chịu ơn
thương yêu sâu nặng của hoàng hậu, xin sẽ được ngày ngày chongườivềthămhỏisứckhỏecủahoànghậu.NhưngchỉsợĐôngcunglạivuchocóýmưuđồđạisự,màcàngthêmgiậndữ,tìmcáchgiếthại.Lại thêmnhững lờidèmpha,ngàycàngđược chúa thượng tintheo, lòng con lo sợ vô cùng. Không biết rồi có được hầu hạ mãihoànghậukhông!Nóixonglạicấttiếngkhócnứcnở.Hoànghậubènanủi:-Hãyđợiđếnkhinàokhôngthểnhẫnnạiđượcnữa,tasẽcướicon
gái nhà Nguyên Thị cho con. Nếu con đối xử với A Văn như vợchồngthựcsự,chỉthươngyêumìnhAVăn,tasẽnhưlầnáogiápdàycheđỡchocon.Maikiatatròntrămtuổi,connhưmiếngthịt trongmiệngnó*, thì con cứ lạyhọNguyênnhàAVănmàxưng thần, sẽ
-
khôngaiđụngđượcđếncon.TấnVươngnghenhữnglờinày,lạidậpđầukhócrốnglên,hoàng
hậulạivỗvềmộthồi,khuyêncứantâmrađi,khôngcómậtchiếuthìdừngbaogiờvềkinh,đừngbaogiờkhiêukhíchĐôngcung.*chỉTháitửDũng.Đợi vài tháng, hoàng hậu sẽ có cách đối phó hiệu nghiệm. Tấn
Vươngnuốt nướcmắt từ giã.VũVănThuật nghe kể lại xong, liềnnói:-Thếlàcảbaviệcđềuxongxuôi.
ThoạttiêngiaongựangoàithànhLânlabêncửanépmìnhtrộmxemĐếngiờlôngcánhdàychenCấtbay,baytậnthanhthiênchíntầng.Mộtphếmộthưng,vốncósố trời.DươngƯớcđượcTấnVương
hốilộ,nênphảivìTấnVươngmàthươnglượngvớiDươngTố.Mỗilầnanhemgặpnhau,Ướcđềuravẻthiểunão,đếnnỗiTốphảihỏi:-Chúcóchuyệngìbuồnbựctronglòng?Ướcthưa:-HômtrướcemđixengựaquacửaĐôngcung.Đôngcungtảnvệ
TôHiếuTừđịnhgiữlạihạchtội*mớitrìnhquaTháitử,Tháitửgàn:“Thôichờgiếtquáchlãogiặcgiàmộtthể?”“Lãogiặcgià”khôngphảianhthìcònaivàođây.Emnghevừabựcvừalo.Giàbạctrắngđầunhưanhrồi,liệucóquađượcbướcnàynữa.*QuacửaĐôngcungphảixuốngngựa,xeđibộTốđáp:-Tháitửliệulàmgìđượcta?Ướcgiảnggiải:-Cáinàythìchẳngcógìkhó.Chúacôngđến lúcbỏchúngtavề
trời.Tháitửlênngôi,bấygiờcảhọnhàtalocònkịpkhông?Tốhỏi:
-
-Cứnhưýchú,thìgiờnênthếnào.HoặclàtừquanvềđểtránhmặtĐôngcung,haylàthaylòngđổidạvềthờphụngĐôngcung?Ướcđáp:-Trốnvềthìquảlàthấtthế.ThuậntheoĐôngcungchưachắcđã
cởibỏđượcoánthù.ChỉcócáchphếbỏTháitử,lậpmộtngườikhác,chẳngcònthùoánphảilo,màcòncócônglớn!Tốvỗtaynói:- Ta không ngờ chú lại tính được cả những nước ấy, thếmà ta
khôngnghĩtới.Ướcđáp:-Việcnàycầnphảinhanh,nếukéodài,Tháitửđốiphókịp,thìtai
họakhôngbiếtđếnlúcnào.Tốnói:-Tabiếtviệcnàycóhoànghậuđứngchủởbêntrongrồi!DươngTốvốnbiếtvuaTùyrấtsợhoànghậu,haynghelờiđànbà,
cho nên nhân lúc tiệc yến chuyện trò, Tố thường ca ngợi nét hiếuthuậncủaTấnVương,vớihoànghậu,đànbàhaydễlộrõýkhenchêhơn,Tốlạitheođómàphụhọa.HoànghậubiếtrõTốlàngườiđangđượctínnhiệmtrongtriều,nêncũngmuốnlôikéoTốđồngtìnhvớicôngviệccủamình,bènngầmđemvàngbạcthưởngcho.BanđầuTốchỉmonghoànghậunhậnTố vào cánh củamình, nay lại thấy cầnmìnhgiúptrợ,thìbiếtngayviệccóthểthành,nêncàngthêmlờiđơmđặt,trướcmặtvuaTùylạilôikéothêmbọnhoạnquan,cungnữcứnhânlúcthuậntiệnmàbuônglờidèmpha,tánthưởng.Đúnglàgóptừngnắmđất thì thànhnúi,bangườihợplại thành
sức hổ. Thángmười, năm thứ haimươi đời KhaiHoàng, vua TùyngựởđiệnVũĐức,tuyênchiếuphếTháitửDũnglàmdânthường,con trưởng củaDũng làDũngVươngDươngNghiêmdâng lời xinchochođượcsungvàođộitúcvệ,vuaTùycóýthươngxót,nhưngbịDươngTốgạtđi.CóNgũNguyêncôngNguyênMânthẳngthắncangián,rồiDươngHiếuChínhchứcVănlâmlangdângthưcanngăn,nhưng vua Tùy chỉ nghe theo Dương Tố, mà gia hình, trách phạt
-
nhữngkẻcanngăn.DươngTốcàngthầmkiêungạovìđãxâyđượcchomình sựphúquý lâudài.Thángmườimột, cũngnămấy, bọnDương Tố xui vua Tùy lập Tấn Vương làm Thái tử, cho Vũ VănThuậtlàmHữuvệtánĐôngcung.TấnVươngtiếpthánhthỉ,liềnlàmbiểu tạ ơn, chọn ngày tốt cùng Tiêu Phi về triều kiến, vào ở ngaytrongcấmuyển,hầuhạvuavàhoànghậu,mườiphầnhiếukính,vuaTùythấythế,tronglòngcũngrấthânhoan.
***Lạinói,hoànghậuĐộcCô,trờiđãphúchotínhghenngaytừngày
còn thiếunữ.Trongcung tuykhôngkểhếtcung tần tàinữ,nhưcảvườnhoa, như cảnúi gấm,vuaTùy chỉđượcphépngắmnhìnmàkhôngđượcyêu thươngđi lạivớimộtngườinào.HômấyĐộcCôchẳngmaynhiễmbệnhnhẹ,ởlìtrongcungnghỉngơi.VuaTùynhânbuổi không bị ai quấy phiền, vớimấy nội thị đi hầu, lẻn thăm cáccung,cácviện,đếnlầuChiThước,loanhquanhmộthồi,lạitrèolênđiệnLâmPhươngđứngkhálâu.Thấynàolàtàinhân,thếphụ,tiệpdư,phitần,thànhhàngthànhlũkéonhauqualại,tuygấmphủđầyngười,lụakhoáckínthân,ngọcánhvàngsoi,nhưngsắcđẹpthìquảchẳngthểvuaban.Hoađàovốnghétsắcđỏ,hoalýghensắctrắng,nênvuaTùyngắmnhìnmãimàvẫnchẳngthấymộtngườinàovừaý.Theogótnộithị,vuaTùyđếncungNhânThọ,âucũnglàdoduyêntrời bày đặt khéo.Một cung nữ, tuổi còn ít, đang cuốn rèm châu,trôngthấyvuasợhãibuôngrèmxuống,khuônmặtthấpthoángsaumànhliễurủ,đứngtầnngần,ngắmnhìnxuống,đưavàobìnhphonggấm.VuaTùynhìnkỹ,chỉthấyngườiđẹpmặthoa,nétnguyệt,trămxinhngànđẹp,quảlà:
GióđónxuânvềhoanởrộNgạonghễngọclànhlộvẻxinhHồthumặtsónglunglinhDángnhưThầnNữ,giậtmìnhĐôngQuânMắtaisaohiệnquênngàyrạng
Thùyliễuvươngsươngsánglạtmờ
-
ĐanthanhnétvẻcònchờĐổingôihoànghậu,chẳngngờ,vẫnthua!VuaTùyhỏi:.-Ngườitiếncungkhinào.Saokhôngthấybaogiờrahầuhạ.CungnữnghevuaTùyhỏivộiquỳthưa:-Tiệnthiếp làcháucủaUấtTrìQuýnh, tựnguyệnxinvàocung,
ơnhoànghậuxếpchoởđây,khôngdámtựtiệnravào,nênchưabaogiờcódịpđượchầubệhạ.VuaTùycười:-Ngườihãyđứnglên.Hômnayhoànghậukhôngcóởđây,tựtiện
ravàocungcũngchẳngsợgì.Đang chuyện trò thìnội thịmờivề cungđểngựbữa chiều.Vua
Tùyđáp:-Ănởđâycũngđược!Khônglâu,yếnbàyra,vuaTùygọiUấtTrìThịcùngđứnghầuăn
uống.UấtTrìThịtửulượngvốnkém,vìvuaTùymườiphầnxứngýnên phải cố uống mấy chén. Đêm hôm ấy, vua Tùy ngủ lại cungNhânThọ.Sánghômsau,vuaTùyđậysớmcoitriều,vôcùnghoanhỉ:-Đêmnay trẫmmớiđượcbiết cáivui thúcủaviệc làm thiên tử.
Nhưngchỉsợhoànghậumàbiếtđượcthìxửtrírasaođây?**
LạinóiĐộcCôtuyốm,nhưngcóbaogiờlạiquênnhữngviệcấy,khônglúcnàokhôngsaibọntaychântâmphúctheodõi,nênđãcókẻtâuhếtmọichuyện.ĐộcCônghexong,máughentràotậncổ,lậptức trởdậy, chẳng thấy ốmđaunữa, đem theo khoảngmười cungnhân,vẻmặtđềudữ tợnkéođếncungNhânThọ.LúcnàyUấtTrìThị cũng vừa mới rửa mặt chải đầu xong, đang vén tay áo xemnhữngvếtphonghoàng*đãsạchchưa,bỗngthấyĐộcCôcùngbọncungnhânrầmrậpnhưongậpvào,UấtTrìThịmặtxámnhưbùn,taychânhoảngloạnnhưconhươumớisinh,vộiquỳxuốngđất.
-
*Theo “TừHải”, thời TùyĐường, trong cung thường dùng sápongtrộnvớiphấncủabướm,gọi là“Điệpphầnphonghoàng” làmmỹphẩmbôingoàida.ĐộcCôvềtớicung,cũngchẳngthèmgiấugiếmgì,chogọingay
mấymụgiàchuyênlàmnhữngviệcbắtbớtrakhảotrongcungđến,bọnnày chẳngkểgì lưngong,vóc liễu,mắtphượngmặtkhácnàomộtđámmâyđenxàxuống,dằnUấtTrìThịra,lôingượclôixuôi,áogấm,giảilụatảtơi.ĐộcCôvừachỉtayxỉaxói,vừađaynghiến:-Contiệntỳyêuquáikia!Màycónhữnggìtốtđẹp,mỹmiều,mà
dámdùngbùamathuốcquỷđểmêhoặcnhàvua,làmloạncảphéptắctrongcungcủata!UấtTrìThịrunrẩythưa:-Kẻhầuhạnàyvốnbậcthấphèn,đâudámkhôngbiếtđếnpháp
độcủahoànghậu,màdámmongtớisựđoáihoàicủachúathượng.Chỉvìsốđángchết,chiềutốihômquabỗngchúathượnggiánglâm,lưulạingựbuổichiều,saukhisay,mớiởlạitrongcung.Tiện tỳ này đã nhiều lần từ tạ, nhưng chúa thượng nhất định
không nghe, tiện tỳ không biết làm thế nào, chỉ đành vâng theo.Chuyệnnàyhoàntoànlàởchủýcủachúathượng,tiệntỳkhôngdámcandựgìxinhoànghậuthươngmàthachotộichết.ĐộcCôđaynghiến:-Màylàgiốngyêuma.Đêmquasướngnhưthế,màyđãravẻáiố
mỹmiều,để lừagạt rủrêđượccảnhàvua,khôngbiếtđến liêmsỉ.Nay lại cònkhéođặtbày lờinọ lẽkia,đểhòngphủi chosạchphảikhông?Rồihétbọntaychân:-Đánhmạnhvàochota!UấtTrìThịcúilạy-Xinhoànghậuthamạng!ĐộcCôrủa:- Chúa thượng yêu thương mày đến thế. Mày đi mà xin chúa
-
thượngthamạng.Saođêmhômquakhôngđemmạngmàtha,nayphảixinta.Loạiyêumanhưmày,tachỉmớisơhởmộtlúc,màmàyđãlừacướpvàotay.Hômnaynhấtđịnhtađánhchokỳchết,cũngcònânhậnlàquámuộn,cònchưahảcơntứcgiậntrongngườita.Saolạicóthểđểsốngcáigốccủaviệcphảnloạn,đểrồi“nuôiongtayáo”mãichođược.Chúngbaymaukếtquảtínhmạngnóchota.ThậtđángthươngchoUấtTrìThị,mảnhmai,xinhđẹplàthế,sao
chịunổigiódậpmưavùi,chảcầnđếnkiếmdài,daosắcthìcũngđãhươngtan,ngọcnát.Thậtđúnglà:
DuyênmaynhữngtưởngthángnămdàiSángnởnàohaychiềuđãphaiMộtđêmânái,thôirồihết
Theonướchoatrôitậndạdài.***
Lạinói,vuaTùytanbuổitriều,tronglòngvẫnmangđầyhoanlạc,tưởnglạicuộcvuitốiqua,mớiquayvềcungNhânThọđểcùngânáivớiUấtTrìThị.Vàotớicung,VuaTùythấyĐộcCôhoànghậusátkhíđằngđằngđứng lên, cònUấtTrìThị thìđãhoa tàn trăng lặn,nằmsóngsượttrênmặtđất,máumeđầmđìa,quầnáotảtơi,ngườiđầythương tích mới biết chuyện. Vua Tùy hoảng hồn vừa giận dữ,nhưngkhôngnóiđượcmộtlời,đinhanhrangoài.Vừamaygặpmộttiểu hoàngmôn* dắt ngựa đi qua, vua Tùy liền lên ngựa, theo lốiVĩnhCảng rakhỏi triềunộimà lòng chán chườngphẫnnộ,nhữngmuốnvứtquáchcảthiênhạ,tìmvàohangsâu,rừngrậmchoxong.MaygặpCaoQuýnhcũngvừatanchầuvề,Quýnhcốsốngcốchết
khuyêngiải,hỏirõnguyêndo.VuaTùyđànhquayngựatrởvềđạidiện,chogọiquầnthần,đemchuyệnĐộcCôđánhchếtUấtTrìThịkểlại,đòithảochiếuphếbỏmụgià.CaoQuýnhtâu.*Tiểu hoàng môn: Chức quan trong cung vua, thường là hoạn
quan,loviệcxengựachovua.-Chuyệnnàythìbệhạlầmrồi.Bệhạlantâmkhổtứvàohanghổ,
xuống vực rồng, tốn kém không biết bao quân tướng, khí cụ,mới
-
nhấtthốngđượcthiênhạ.Lúcnàychínhlàlúcnghĩđếnviệctrịnước,truyềnlạichoconcháu,saolạichỉvìmộtngườiđànbàmàvứtbỏcảchínchâu?VuaTùyvẫn chưanguôiuất giận,CaoQuýnhphải khuyêngiải
bao lần,mới rờiđiệnvềcung.ĐộcCô thìphầnđangốm,phần tứcgiận, phần lo nghĩ, kinh sợ đủ điều, nên bệnh ngày càng nặng, cứnhắmmắt lại là thấyUấtTrìThịhiện ra chửimắng,khóc thanđòimạng, nên biến sang chứng kinh giản, ngày một trầm trọng, mấythángsauthìquađời,tránhđượcchiếuphếtruấtngôihoànghậu,lạivẫnđượclàmtangmatheonhưlễthường.ĐờisaucóngườilàmthơtảtâmđịacủaĐộcCônhưsau:
ConmẹcũngrachuyệnbánmuaYêughétthaylòng,đổiquáchvuaĐừngcãichếtrồi,yêughéthếtNhìnxemtrămhọnắngrồimưa.TừngàyĐộcCôchết,nộicungvắnglặng.VuaTùybantruyềnchỉ
chotuyểnchọntrongcungtần,phitử,tàinhânnhữngkẻđẹpnhấtđểhầuhạ.Chỉbanra,cungnữaicũnghyvọngdịpmayđượchưởngâncủathánhthượng,nhưngbanghìnxuânsắc,màchỉriêngmaymộthaingười.Tuyểnkhắpsáucungchỉđượchaingười:mộtlàTrầnThị,hailàSáiThị.TrầnThịvốnlàconTrầnTuyênĐế,sinhratínhtìnhđãrất ôn hòa, nhã nhặn, phong tư yểu điệu, thật là nhạn sa cá lặn,nguyệtthẹnhoanhường.SáiThịvốnquêởĐanDương,cũngchẳngkémvẻkiềumịphonglưu.VuaTùyđượchainàng,cólầnnói.-Tagiàrồi.Lòngchẳngthíchgìnữa,nayđượchaikhanh,cũngđủ
vuicảnhtrờichiều.Vua Tùy phong Trần Thị làm Tuyên Hoa phu nhân, Sái Thị là
DungHoaphunhân.Cảhaiđềudàyơnmưamóc,nhưngTuyênHoaphunhânđược chiều chuộnghơnnhiều. TừđóvuaTùyngàynàocũngvuichơiyếntiệc,sovớinhữngngàysánhcùngĐộcCôthìthoảimái,sungsướnghơnnhiều.NhưngvuaTùy làmộtvịhoàngđếmởđầucơnghiệpnhàTùy,
-
vẫncòngiữđượcítnhiềuđạolý,tuycóhoanlạcyếnẩmtrongcung,nhưngvẫnchú tâmđếncôngviệc triềuđình,những tờchương tấucủatrămquanđềuxemkỳhết,mãi tới tậnkhuyamớiđinằm.Mộtđêm,đangngồidướiđèn,đọccáctấuchương,thấyngườimệtmỏi,mớinằmdựavàoghế,nộithịkhôngdámkinhđộng,lặnglẽtúctrựcbênbìnhphong.Vua Tùy trong lúc mơ màng nửa tỉnh nửa mê, thấy một mình
đứngtrênkinhthành,bốnphíabaola,nhìnrõlànúisônggấmvóctrảiphíadưới,lòngvôcùngkhoankhoái.Bỗngthấytrênthànhhiệnrabacâygỗlớn,cànhchichítnhữngquả,đangngắmnhìn,lạinghebên tai tiếng nước reo, cúi nhìn xuống thì kinh thành nước ngậpmênhmông,sóngtràocuồncuộn,caongangmặtthành.VuaTùyvôcùngsợhãi,vộibỏchạy,quayđầunhìnlại,nướcdângngậptrời.VuaTùyvôcùnghoangmangthétmộttiếnglớn,liềntỉnhmộng.Tảhữuvộivàngdângtràthang.VuaTùyuốngliềnmấychénmớitrấntĩnh,nhớ lại rất rõ ràng từng chi tiết củagiấcmộng, cho làđiềmkhônglành.Nêntừđó,vuaTùylệnhchocoisócviệcđêđiềurấtcẩnthận,khai
sông,mởcốngluônđượccoitrọng,nhữngmongtrôngnomnhưthếsẽkhôngthểnàoxảythủytainữa.Lạinghĩkẻgâynênthủytaichokinhthànhcólẽtêntuổicóítnhiềudínhvớisựnướcnôi,lụtlội,cầnphảixemxét,theodõitỉmỉrồitrừdiệtkỳhết,đểkhôngthểnàoxảyrachuyệngiànhngôi,mấtnước.
CảnhmộngíchgìcóvớikhôngXemracũngvốnchuyệncùngthôngThiênhạmênhmôngđềuhọanướcRồirađạinghiệpchảyvềđông.VuaTùyvốntínhhaynghihoặc,tinchuyệntướngsố,điềmtriệu,
giờthêmgiấcmộngnày,lòngcànglonghĩgấpbội.Cuốicùngmộngtriệuthựchưrasao,xinxemhồisauphângiải.
-
L
HỒITHỨBA
ộhùngtâm,LýTĩnhtếTâyNhạc,Bịasấmngữ,TrươngHànhhạiLýUyên.Từrằng:
AnhhùngchíkhíTìmthẳngthầntiêncầucáttriệumưagióđầytrờiChẳngnênrồngthậtcũngloàirồng
PhaosấmgâyoanMonghạiĐườngCôngcùngLýtộcTìmsoigốcLýCườicâykhôsaochẳngđâmchòi,lanhoa.(Theođiệu“GiảmtựMộcLanHoa”)Từ trước tới nay, việc lànhdữhọaphúc củamột nhàmột nước
quanhệởmệnhtrời,nhưngphầnkhôngnhỏcũngbởingười,đãcóđịnhsố,thìphảicóđiềmtriệu,nếubiếtlosợmàtutỉnhthìvẫncóthểchuyểnhọathànhphúc.Chonênnóirằngmầmxấudongườisinh,nhưngngườicũngcóthểgiảm,nếulòngngườivẫnômgiữsựđốkỵ,cốnuôigốcloạn,thíchsựgiếtchóc,khiếnkẻgianthừacơ,nghĩmưuhạingười,thìmốilovẫnđó,cáigốccủataihọavẫncòn.Giờ nói chuyện vua Tùy,mộng thấy nước lụt ngập kinh thành,
tronglòngthầmnghikẻgâynênnỗihọalàkẻmàtênhọcómang“bộthủy”,làhọchỉvềsựnướcnôi.Trongtriềulúcnày,cómộtlãothầnlàThànhQuốcCôngLýHồn,nguyên làhuân lão củanhàTrần cũnhàTrầnđổvềhàngnhàTùy,vẫnđượcgiữtướcThànhQuốcCôngnhưxưa.VuaTùybỗngnghĩ:“Chữ“hồn”làgồmchữ“quân”cạnh“bộthủy”, tướcphonglại làThànhQuốcCông,“thành” lạicũng làkinhthành.Vảlại“quân”làchỉviệcbinh,khôngphảingườinàygâyhọathìcònainữa.Nhưngtuổiđãgià,khôngcònđủsứcnắmbinh
-
quyền,chẳngthểlàmnênchuyệngì,trừphiđiềmứngvàoconcháucủaymàthôi”.Liềnhỏitảhữu:-LýHồncómấyngườicon,têntuổirasao?Tảhữutâu:- Tâu bệ hạ, con trưởng LýHồn đã chết, chỉ còn con út, tên là
HồngNhi.Vua Tùy nghe tên Hồng Nhi lại càng nghi hoặc, nghĩ: “Trong
mộngtathấykinhthànhcócây,câylà“mộc”,câycóquả.Quảlàconcủacây,quảlà“tử”,“mộc”với“tử”,ghépthànhchữ“lý”.NaynhàhọLýlạicótênlàHồng,đúngnhưchữ“hồng”làlụtlớn,hệttrongmộngcủata.Đứatrẻnàymaisaukhônglợichonướcnhà,nhấtthiếtphảitrừ.”Vuasaingaynộithịđemthủsắcđếntậnnhàhọlý,banlệnhgiết
HồngNhi.LýHồnvìquânmệnhbứcbách,không thểkhông theo.ĐángthươngchoHồngNhi,vôcớmàthiệtmạng,cảnhàgàokhóc.Đờisaucóngườilàmthơthan:
VănVươngtrêncaođàiNằmmơđượctướngtàiVuaSởVuSơnmộngDươngĐàisánhcùngaiBuồnthayTùyCaoTổÁcmộngsinhthủytai
GiếtngườimongyênvịNhàTùyđổnaymai.VuaTùynghingờgiếttrẻnhỏnhàhọLý,việcnàytruyềnđi,làm
kinhđộngcảchínchâu.CómộtngườihọLý,tênTĩnh,hiệuDượcSư,quêởTamNguyên,túctríđamưu,tinhthôngbinhpháp,quenviệclênngựabắncung,đángbậcvănvõtoàntài,chamẹmấttừlúcnhỏ,đượcnuôinấngbênhọngoại.HànCầmHổchínhlàcậuruộtcủaLýTĩnh.CầmHổbànbinhphápvớiLýTĩnh,thấytàinăngsớmphátcủacháu,thườngcangợi:
-
-ĐángnóichuyệnbinhphápvớiTônVũ,NgôKhởi,khôngngườinàythìcònainữa!Dùchưalàmlễgiaquan*,nhưngđãcótrílớn,thấynhàTùydùng
hìnhpháptànbạo,cholàthờivậncủanhàTùychẳngcònđượcbaolâu,lạinghevuaTùyđoánmộngnêngiếtngười,LýTĩnhcườithầmnghĩ: “Bậc vua chúa không thể nào chết, nên dù có giết thế cũngchẳngíchgì”.Lạinghĩ:“Cứnhưtrongmộngthấycâysinhquả, thìđúnglàchữLýrồi,nướclụtngậptrời,làđiềmthiênhạloạnlạclớn.Mai này người có được chín châuphải là người họLý”. TừđóLýTĩnhkhôngkhỏinghĩtớimình.Lầnấy,bỗng cóviệcđiHoaChâu,LýTĩnhphảiquađườngnúi
HoaSơn,nghenóithầnnúinàylàTâyNhạcđạivươngrấtlinhứng,LýTĩnhbènsắmđủđènhương,tìmđếnmiếubáiyết,lạithầmkhấnmộtbàisớsauđây:
LýTĩnháovải,chẳnglườngcuồngvọngSớdângtrướcđiện,TâyNhạcđạivương.Tĩnhnghe.Trêntrongdướiđục,rõchiatrờiđấtlưỡngnghi
Ngàytrắngđêmđen,vốnphânthầndânnhấtđạo.
Lạinghe:Thôngminhchínhtrực,ngườivốnriêngtheoThànhtrícảmthần,trờichoyênvị.
Cúitrông:Đạivươngngôicaođứccả,uytrấnhiênngang
Phépthiêngngựtrịbáchthần,danhhùngtúnhạc.Vậynên:Lậptượngxâyđền,nghiêmgiữmộtphương
Sángđứcnổidanh,bốnmùatếtự.Tuônmưanổigió,trêndướinguyệntheoChuyểndữthànhhiền,cửamuônkẻđến.
-
Tĩnhnay:Tiếnkhôngđấtdụng,thoáichẳngcứudânThởthannàokháccáhènaocạn*Giaquan:Lễđộimũchođànông,từ20tuổitrởlên.
ĐứngngồiyhệtchimmấtrừngthưaVũtrụngữanghiêng,mịtmùxãtắcLòngnhữngrầurầu,chíluônáynáyGianhùngđuanổi,quậnhuyệnnáttanNhữngmongthấynghĩadấnthânLạiđượcmâychùisấmquétChémkìnhnghêchoyênbốnbiểnCuốnlamchướngđểsạchchínchâuCứuvạndânsốnglạiVớtmuônvậtnổichìmCũngchỉlàứngthiênthuậnthờimàhànhđộngNhữngmongchotrênngóngdướinhìnmàyêntâmBaophenlămcầmkiếmvunggươmÝcònchờmâylànhrồnghiệnDânglòngtrungnghĩa,nghiêngthâncứuthếMongthầnchứnggiám,dãidạcantrường.Tĩnhmong:
MáchdùmtiếnthoáithờicơChỉhộphếhưngnguồngốcChọnthờiđuađứcGiốngtrốngkhuachiêngNếunhưbađàikhôngứngLẽnàothầnphápcònthiêng.Tĩnhnày:Trảmđạivươngchiđầu,tìmlẽphếhưng
-
Thiêuđạivươngchiđiện,truyđườngtiếnthoáiCũnglàchưamuộnXinthầnchứngcho.Khấnxong,lạilẩmnhẩmthửgieomộtquẻ:“TalàLýTĩnh,nếucó
phậnlàmthiêntử,thìxinĐạiVươngchomộtquẻ”.Lạlùngthay,cảhaiđồngtiềnđềudựngđứngtrênnềnđiện.LýTĩnhhoangmanglạinhặtgieo lầnnữa,vẫnnhư trước.ThấyvậyLýTĩnhnổigiậnđùngđùngưỡnngực,đậpbànquátlớn:-LýTĩnhnàynếukhôngcóđạiphúcthìsinhrathânnàylàmgì.
Cònthầnthôngtuệ,đãhỏilàđáp,saođãhailầngieoquẻ,âmdươngchẳngphânbiệt.Naytalạigieolầnthứbanữa,nếukhônghiểnứngrõràng,tasẽchémđầu,đốtmiếu!Nóixong lạigieoquẻ.Cảhaiđồng tiềnxoay títmột lúcrồinằm
yên, nhìn ra thì được quẻ dương. Lý Tĩnh thầm nghĩ: “Dương làtượngtrưngchovua,cũnglàđiềmlànhvậy”.LýTĩnhthudọnxongxuôi,váidàirồirakhỏiđiện.Lúcnàynhữngngườicómặt,thấyLýnóilảmnhảm,toànnhữnglờinửađiênnửatỉnh,chêLýkhinhnhờnthầnthánh,cũngcókẻchoLýlàphườngđiêndại.Cũnglà“yếntướcsaohayhồnghộcchí”,màthôi.
***Lại nói LýTĩnhđêmhômđóở phương trượngmộng thấy thần
nhânđộimũ,cầmgiản,áođen,đainhỏđưachoLýmộttờgiấyvàng,nói:-TalàphánquanTâyNhạc,vângmệnhĐạiVương,đưangàitờ
giấynày,sựnghiệpcảđờingài,đềughirõtrongđó.LýTĩnhcầmlấy,mởraxem,chỉthấytrêngiấyviết:
Namquốchãydừnglưulạc
TâyphươngsẽgặpchuyệnkỳVớingườitơhồngchânbuộcViệtphủcưỡiphượngnhấtthờiĐườngđờiđitìmkimmã
-
NênnhànhờởdươngcungCờmộtcuộcbiếtchânlongLấytrờiNghiêunângmặtnhật.LýTĩnhxemmấylần,cốnhớkỹ.Phánquannóitiếp:-Mọiviệcđềucósốmệnh,khôngthểcuồngvọng,cũngkhôngthể
vội vãmà phải đợi thời cơ đếnmới có thể làm, chọn chủmà thờ,đừnglorồisẽkhôngphúquý.Nóixongkhôngthấyđâunữa,Lýchợttỉnh,mọichuyệnnhớnhư
in,thầmnghĩ:“Xemratakhôngcósốthiêntử,chỉlàmđượckẻgiúpđỡmộtvịchânchúanàođóthôi.Nhữnglờithầnphán,phảichờứngnghiệmdần”.Từđó,Lýcũngnguôidầnýmuốnđồvươngđoạtbá,màchỉyênphậnđợithời,Chínhlà:
GiờthờihãytạmnhúnnhườngCònbằngthỏachí,ailườngmaisau.Mộthôm,LýTĩnhđithămbạnởvùngVịNam,nghỉlạiquántrọ
bênđường,nhànrỗi,cưỡingựarangoàirừngđisănchokhuâykhỏa.Lúcnàylàcuốixuânđầuhạ,nhànôngđangbậnrộnngoàiđồng,lạithêm lâu nay hạn nặng, ruộng nương khô cứng, nên lại càng khónhọc.Lýlangthangmãicũngđãmệt,mớixuốngngựaxinmộtbácnôngphunướcuống.BáctathấyLýcóvẻbậcquannha,khôngdámcoithường,gọivợvềnhàphamộtấmtràmangđếnmờiLý.Lýuốngxong,cảmtạrồi lại lênngựađi,bỗngthấymộtcon thỏ
chạymensườnnúi.Lýgiụcngựađuổitheothỏhếtrẽphảilạingoắttrái,cứlúcẩnlúchiệnphíatrước,Lýkhôngtàinàođuổikịpmớibắnmộtmũitên,thỏmangcảtênmàchạy,Lýlạicàngcố,chẳngbiếtđãtheohếtbaođườngđất,thìkhôngthấythỏđâunữa,quayngựatrởvềthìchẳngcònnhớđường,đànhmặc“ngựatheođườngcũ”màvề.Trờiđãgầntối,Lýbuồnphiềnnghĩ:“Trời tối,đườngnhiềungã,
biếttìmchỗnàongảlưngđêmnay”?.Đưamắtnhìnquanh,thấyphíarừngxatrướcmắtđiệncácnguynga,Lýnghĩ:“Đườngkiacónhàrồi,hãytìmđếnngủnhờđêmnay”.Nghĩrồigiụcngựanhằmphíatrướcmàđi.
-
Tớinơi,nhìnrathìlàmộtbiệtthựlớn,lúcnàytrờiđãtối,cửalớnđóngchặt,Lýxuốngngựagõmạnhvàocửa,mộtngườiđầytớgiàrahỏi.Lýđáp:-Tabị lạc trongrừng, trời tối chẳng tìmra lối,xinngủnhờmột
đêmnay.Ngườiđầytớgiàđáp:-Cáccậuchủđivắng,hiệnchỉcònLãophunhânởnhà.Đợigià
vàothưalại,nếuphunhânbằnglòngsẽxinmờivào.Lýđemngựabuộcvàogốccây,đứngdựavàocửachờ.Khônglâu
cótiếngởbêntronggọi:-Lãophunhânmờikháchvào.Lý xốc áo bước vào, bên trong thấy đèn đuốc sáng trưng, tòa
ngangdãydọc,nhìnkhôngkhắp.Chỉthấy:
Cộtsơncửachạm,rèmrũmàncheTrongnhàlaliệt,quángmắtcủalạvậtkỳTrênbànlấplánhbầyđầyđồchơithứcngắmNànghầugótđỏhànghàngthềmdướiđứnghầuÁoxanháotía,rựcrỡtrướchiênChủnhànghiêmtrang,bướcbướcđiệntrênrađónRõràngnguyngavươngphủNgỡngànghổmặtkháchtrần.Phunhân trông khoảng ngoài ngũ tuần,mặc áo tím, quần xanh
lục,cửchỉkhoanthai,đầyvẻvươnggiả,ngồingaytrênsậplớngiữađiện,xungquanhhầugáixúmxítđứnghầu,kẻdângkhăn,đứakínhcẩn bưng lò hương, có người lại chấp ngọc như ý, cô thì cắp phấttrần.LýTĩnhbướclênthềmcúilạy,Phunhânkhẽđáplễrồihỏi:-Xinquýkháchchotườngquýtính,vìsaolạilạcbướctớiđây?LýTĩnhđáphọtên,kểchuyệnđisăn,bắnthỏlạcđường,xinnghỉ
quađêm,rồihỏithêm:
-
-Ơn phu nhân cho biết, biệt thự tráng lệ này là thuộc dòng họnào?Phunhânđáp:-ĐâyvốnlàbiệtthựcủahọLong.Taởđâyvớicontrai,đêmnay
các cháu lại không có mặt ở nhà, đáng ra không tiện giữ khách,nhưngngàilạcđườngtìmtới,nếutừchối,đêmhômbiếtđiđâu,vậynêntạmlưuquýkhách,xinchớlấylàmđườngđột.Bènsaihầugái,bày tiệc rượuđãikhách.LýTĩnhvừađứngdậy
cảmtạđãthấytiệcrượubàyra,chénbátlaliệt,đềulànhữngthứrấtlạmắt.Phunhânkhẽkhàngvòng taymờikháchvào tiệc, tựmìnhngồiởmộtbên,saihầugáirótrượudângkhách.LýTĩnhthấyphunhânnghiêmtrang,lịchsự,hầugáicungkính,sợthấtlễnênkhôngdámuốngnhiều,mớichỉvàichénđãđứngdậycáotừ.Phunhânlêntiếng:- Ngựa quý của ngài, đã đem vào chuồng sai cho ăn uống cẩn
thận.Phíahữuđiệntrướcđãbảodọnsẵngiườngmàn,xinmờingàiđinghỉ.Đêmkhuya,nếucáccháucóvề,ngườingựahuyênnáo,xinquýkháchđừnggiậtmình,nghingại.Nóixong,phunhânquayvàonhàtrong.HầugáidẫnLýTĩnhra
điện trướcđinằm, từgiườngmàncho tớichăngốiđềucựckỳhoamỹ,Lýthầmnghĩ:“HọLongthuộcdòngdõinàomàphonglưuđếnthếnày,lạiđãikháchrấtchuđáo”.Lạinghĩ:“Contraiphunhânmàvềnghenói trongnhàcókhách, cókhi cũngmuốngặp, ta làmsaongủđược.”Lýbènđóngcửavẫnđểnếncháy,ngồiđợi sáng.Nhìnlêngiásáttườngthấychấtđầycácloạisáchlớnnhỏ,dàymỏngbènlấyramấyquyểnxemchođỡbuồnthìthấytoànnhữngchuyệndịkỳvềhàbá,longvương,cùngcácloàithủytộc,Lýchưatừngđượcđọcbaogiờ.LýTĩnh giở sách xemmột hồi, khoảng sau canhhai, bỗngnghe
ngoàicửalớncótiếngdõngdạc:-Cóthiênphùđếnralệnhđilàmmưa.Rồilạithấycảnhnhộnnhịpbêntrong,vớilệnhtruyền:
-
-Mờilãophunhânranghênhtiếpthiênphù.LýTĩnhngạcnhiênnghĩ:“Làmsaothiênphùsailàmmưalạiđến
nhànày,không thểnàongờ rằngnơinày lạikhôngphải cõingườiđược!”Lòngđangnghihoặc,hầugáigõcửa,trìnhvớiLýrằngphunhâncóchuyệnmuốnthưa,mờikháchragặp.Lývộivàngracửalênđiện.Phunhântừtốngiảnggiải:-Ngàidừngngạcnhiên,nơiđâythựclàthuộclongcung,tachính
làLongMẫu,haicontraiđềucótêntrongsổthiêntào,cónhiệmvụphảilàmmưa.Vừacóthiênphùbanlệnh:từđâykéosangphíatây,từtâykéoxuốngphíanam,trongvòngnămtrămdặm,hạncanhbađêm nay phải làmmưa, cho đến tậnmờ sángmới thôi. Thời gianđịnhrấtrõ,khôngđượcsai lệnh.Khốnnỗicảhaicháulớnnhỏđềuđưachịvềnhàchồngrấtxa,cháuthứhailạiởvớicondâuởtậnhồĐồngĐình,cógọicũngkhôngkịp,lãolạiphậnđànbà,bọnđầytớthìkhôngđượclàmviệcnày.Ngàivốnlàbậcquýnhân,maylạicóởđâyvàođúng lúcnày,xinnhờngài tạmthaychocáccháumộtchuyến,côngviệcxongxuôi,thếnàocũngxincólễtạgọilà,vạnlầnxinđừngtừchối.LýTĩnhvốn làngười can trường,nghenhững lời củaphunhân
cũngkhônghềngạcnhiên,sợhãigì,chỉnói:-Tiểunhânvốnngườiphàm,xáctục,làmsaolạicóthểthayLong
thầnlàmmưachođược?Phunhântiếp:-Ngàinếubằnglòngnhậnlàmcho,thìsẽtựcócáchlàmmưa.LýTĩnhthưa:-Nếuquảnhưvậy, thì chẳngcóđiềugìkhókhănmà lạikhông
làmthayđượccáctônhuynhđược.Phunhânmừnglắm,saibưngđếnmộtchénrượu.Phunhânđón
lấyrồiđưamờiLýTĩnh:-Xinmờingàiuốngchénrượunày,nócóthểchấnđượcsấmsét
giómây,giữđượctinhthầnlẫmliệt.
-
LýTĩnh đỡ chén rượu cầm tay, đã nghe hương vị khác thường,bèndốcngaymộthơiuốngcạn,bỗngthấytrongngườisảngkhoái,tỉnhtáolạlùng.Phunhânnóitiếp:-Ngoàicửađãsắpsẵnlongmã,xinngàilênngựa,longmãsẽđưa
ngàilênmây,việcnàycũngchẳngcógìđángngại.Bênyêncóbuộcsẵnmộtchiếcbìnhbằnglưuly,bìnhchứađầynướctrong,loạinướcnàygọi là “thủymẫu”, cổbình cógài sẵnmột chiếc thìanhỏbằngvàng.Lúcnàongàithấylongmãnhảyvọtcaohẳn,thìngàirótmộtgiọt nước vào thìa, đổ vào bờm ngựa, không được rót nhiều hơn,cũngkhôngíthơn.Đóchínhlàcáchlàmmưa,xinngàinhớkỹ,đừnglầmlỡ.Làmmưaxong, longmãsẽ tựquayvề,khôngcógìphải lolắng.LýTĩnhnhấtnhấtvângnghe,lậptứcracửa,lênngựa.Ngựavừa
cao,vừatomàuhồngthậtkỳlạ,bướcmớiđượcvàibướcđãbayvọtlêntừngkhông,cưỡigiómàbaytới,êmáinhẹnhàng,càngbaycàngcao.Mộtlátsauđãthấytiếngsấm,ánhchớptừchânngựaphóngra.LýTĩnhkhôngchútsợhãi,cứnhớđúnglờidặncủalãophumàlàm,chỗnàothấyngựanhảyvọt,thìlạitướimộtgiọtnướclênbờmngựa,cũngkhôngbiếtlàđãrótđượcbaonhiềugiọtnướclênbờmcảthảy,thìđãthấysắctrờidầndầnsángra.Tớimộtxứkhác,thấyngựalạinhảyvọt,LýTĩnhlạitướimộtgiọt,nhưngtrongánhchớpsángnhìnra,chínhlàchỗbanngàyLýTĩnhkhátnướcphảixinuống.VìvậyLýTĩnhnghĩthầm:“Tarõmắtthấyvùngnàyđồngruộngkhôcạn,chỉmộtgiọtnướcthì làmnênchuyệngì.Naylàmmưaquyềnởtayta,saokhôngrộngrãithiơn.Vảlạitađượcngườivùngnàychomộtấmtràrấtkínhcẩn,càngnênchothêmítgiọtmẫuthủy”.Nghĩthếrồirótđếnhơnhaimươigiọttướivàobờmngựa.Mọichuyệnđâuvàođấy,ngựaquaytrởvề.Đếngầncửa,ngựatừ
từhạxuốngmặtđất.LýTĩnhxuốngngựavàocửa.Thấyphunhânđầutócrốitung,ănmặcsơsàimặtmàythiểunão,rađónLýTĩnhmàthan:-Ngàilàmlỡtoviệccủatarồi,mộtgiọtnướctrongbìnhrótra,thì
cõi trầnmưađúngmột thước nước, ta đã dặnmỗi lần chỉ rótmột
-
giọt,saochỉmộtnơimàngàiróttớihơnhaimươigiọt?Naynơiđónước dâng hơn haimươi trượng, đồng lúa, nhà cửa dân gian đềuđang chìm đắm. Ta chỉ vì quá coi thường, nhờ ngài, giờ sẽ bị trờiphạt,lưngnàysẽbịđánhhàngtrămroi.Bọntrẻsẽphảitội.LýTĩnhthấtkinh,dậmchânhốihận,hổthẹnkhôngnơigiấumặt.
Phunhânnóitiếp:-Thôi thìcũnglàchuyệnsốmệnh, tanàocódámtráchchingài.
Ngàimộtphenkhónhọc,cũngphảiđượcđềnơn.Nhưngchâungọc,vànglụathìtấtkhôngphảithứngàichuộng,xincóthứđặcbiệtnàytặngngàilàhợphơncả.Phunhângọirahaicôgáiđềumặcáoxanh,mặtmàycựckỳxinh
đẹp, nhưngmột cô có vẻ đang cười,một cô có vẻ đang giận. Phunhânnói:-Thưangài,đây làmộthầuvăn,mộthầuvõ, xinngài chọn lấy
một,hoặclấycảhaicũngđược.LýTĩnhtừtốncảmtạ:-Tĩnhnàyđãphụsựủytháccủaphunhân,vìthếmàphunhânvà
cáccontônhuynhmanglụy,Tĩnhnàyáynáyvôcùng.Đãkhôngbắttộilàmaymắnlắmrồi,đâudámnhậnthưởnglớnthếnày.Phunhânnói:-Ngài không cầnphải từ chối.Maunhận rồiđi cho, nếukhông
bọntrẻnhàtavề,sợxảyranhiềuchuyệnkhônghay.LýTĩnhnghĩ: “Tamànhậncả thì thật làquá tham,nếuchọncô
hầuvăn,thìsợlạiquáyếuđuối”.Nghĩvậy,Lýbènchỉcôhầuvõmàvớiphunhân:-Nếuđượcnhận,xinphunhânchongườinày.Phunhânbảongườiđầy tớgiàdắtngựa trảLýTĩnh, lại saidắt
thêmmộtconngựachocôhầuvõcưỡi.Cảhaitừbiệtlênđường.LýTĩnhracửalênngựa,cùngđivớingườihầugáixinhđẹp.Mới
đidượcvàibước,quayđầunhìnlại,thìđãkhôngthấybiệtthựđâunữa.Đượcvàidặm,ngườihầugáinói:
-
-Vừarồinếungàinhậncảhaichúngtôi,thìngàisẽtàikiêmvănvõ.Maikiamộtmìnhngàisẽvàotướngvăn,ratướngvõ,nayngàibỏvănmàlấyvõ,ngàysauchỉlàmviêntướngvõnổitiếngmàthôi.Nóirồirúttrongốngtayáoramộtquyểnsách,đưachoLýTĩnh,
nóitiếp:-Cáinàyngài có thểdùngđể thắngđượcđối thủ,phò trợ chân
chúathànhcôngvậy!NgườihầugáicầmroichỉphíatrướcdặnLýTĩnh:-Đườngkhôngcònxamấy,sắpđếnquántrọcủangài.Mongngài
cẩnthận,giữgìn.Phunhânsai tôi theongài,chínhlàđưabinhthưcho ngài thôi. Về sau ngài sẽ được gặp gỡ với người đẹp nghiêngnước,nghiêngthành.Tôivốnkhôngphảibậcnữnhidướinhângian,khôngthểtheohầukhănáođược.Xintừbiệtởđây!Nóixong, lậptứcngựabaythẳnglênkhôngtrung,phútchốcđã
khôngthấyđâunữarồi.Lýmườiphầnngạcnhiên,hoangmang,giụcngựaruổimau,dầndầnmớinhậnrõđườngmìnhvừađihômquathì nay nước ngập mênh mông như biển lớn, chẳng một dấu vếtngười.Lývôcùngănnăn,buồnrầu,tìmđườngvềquántrọ.Vềđếnnơi,
Lýgiởcuốnsáchraxem,thìtoànlànhữngphépdùngbinh,chếvũkhí,quânxa,giáp trụ,vớinhữngchỉdẫnrất rõ ràngvềhìnhdạng,cáchthức,chínhlà:
NgườithaythầnthánhlàmmưagióNướcngậpsinhlinhkhóchỗnươngTộinàyđâuphảitộithườngBinhthưvẫnđượctrờithương,lạgì?LýTĩnhtừkhiđượckỳthư,binhphápngàycàngtinhthông,sâu
sắc.Chuyệnkhôngnóinữa.Hãynóichuyệnhồngthủyvừarồi, lậptức cácquannha làmvăn thưbáovề triềuđình,vuaTùy liền lệnhchocáctytìmcáchtrịthủy,lạisaimởkhophátchẩncứutếchotrămhọvùngthủytai.VuaTùynhânviệclụtlớnchưatừngthấy,lạinghĩ:
-
“Rõràng tađãmộng thấynạnhồng thủynày.Nay lạihiệnngayởgầnkinhthành.Thậtđúng,làgiấcmộngcủatađãnghiệmrồi?”Từđótronglòngcũngđỡnghingờlolắng.Tháng sáu, nămNhâmThọ thứnhất*con thứba củavuaTùy là
Thục Vương Tá, thấy Tấn Vương Quảng được phong là Thái tử,tronglòngrấthậmhực.TấnVươngsợThụcVươngsẽnổiloạn,mớingầmsaiDươngTốnóixấuThụcVương.VuaTùynghetheonhữnglờidèmphađó,bèntriệuThụcVươngvềkinhđô,saiDươngTốtrịtội.DươngvuchoThụcVươngtộikhốchạitrămhọ,vuaTùychuẩntấuphếThụcVươnglàmdânthường.
*Tứcnăm601,saucôngnguyên.DuychỉLýUyênkhôngsợliênlụy,viếttấucangiánviệcphếThái
tử Dũng và giáng Thục Vương, xin cho hai người này được làmvươngở tiểuquốcmàkhôngphảigiáng làmthứdân.VuaTùytuykhôngnghetheolờitấunày,nhưngcũngkhôngtrịtộithêmTháitửDũngvàThụcVương.VìvậyTháitửQuảngcàngthêmoánghétLýUyên,nênbànbạcvớibọnTrươngHành,VũVănThuật:-Cácngươicómưukếgì,trừđượcLýUyên.NgôiĐôngcungThái
tửcủatamàyênổn,thìsựphúquýcủacácngươicũngchắcchắn.VũVănThuậtthưa:-NếuTháitửnóichuyệ