UÇAK TEKNOLOJİSİNDE UÇAK TEKNOLOJİSİNDE KULLANILAN KOMPOZİT KULLANILAN KOMPOZİT

MALZEMELERMALZEMELER

-FACESHEET--FACESHEET-

FACESHEET NEDİR?FACESHEET NEDİR?

FACESHEET;uçak yapılarında yaygın FACESHEET;uçak yapılarında yaygın kullanım alanı olan sandwich yapılı kompozit kullanım alanı olan sandwich yapılı kompozit malzemelerde,pvc köpük,balsa,honeycomb malzemelerde,pvc köpük,balsa,honeycomb gibi yük taşımayarak sadece izolasyon gibi yük taşımayarak sadece izolasyon özelliğine sahip olan düşük yoğunluklu özelliğine sahip olan düşük yoğunluklu çekirdek(core) malzemelerin alt ve üst çekirdek(core) malzemelerin alt ve üst yüzeylerine uygun bağlayıcılarla yapıştırılan yüzeylerine uygun bağlayıcılarla yapıştırılan mukavemetli LEVHALARDIR.mukavemetli LEVHALARDIR.

FACESHEET ÖRNEK:FACESHEET ÖRNEK:

FACESHEET ÖRNEK:FACESHEET ÖRNEK:

Facesheet Gösterimleri:Facesheet Gösterimleri:

Honeycomb Sandwich PanelHoneycomb Sandwich PanelTitanyum Facesheet ve ÇekirdekTitanyum Facesheet ve Çekirdek

Cam facesheet’ e örnek:Cam facesheet’ e örnek:

UÇAKTA FACESHEET UÇAKTA FACESHEET UYGULAMALARIUYGULAMALARI

CFM56-3C motorunda CFM56-3C motorunda 12 adet bulunan Fwd 12 adet bulunan Fwd Acst.PanelAcst.Panel görüntüsü.Facesheet’lgörüntüsü.Facesheet’le çekirdek arasındaki e çekirdek arasındaki bağlanmada; bağlanmada; hazırlanmış EA934NA hazırlanmış EA934NA yapıştırıcı yapışma yapıştırıcı yapışma yüzeylerine 0,010’’ yüzeylerine 0,010’’ kalınlığında sürülür. kalınlığında sürülür.

UÇAKTA FACESHEET UYGULAMALARIUÇAKTA FACESHEET UYGULAMALARI Yapıştırıcı sürülen iki yüzey Yapıştırıcı sürülen iki yüzey

üst üste konumlandırılıp üst üste konumlandırılıp yerleştirildikten sonra yerleştirildikten sonra işkencelerle sıkılıp işkencelerle sıkılıp kurutulur.kurutulur.

Yandaki üst fotoğrafta 6 Yandaki üst fotoğrafta 6 saat oda sıcaklığında saat oda sıcaklığında kurutulmuş bir panel kurutulmuş bir panel görülmektedir.görülmektedir.

Alttaki fotoğrafta ise Boeing Alttaki fotoğrafta ise Boeing 757’nin motor kapağına ait 757’nin motor kapağına ait aşınmış facesheet’in tamir aşınmış facesheet’in tamir aşamasındaki hali aşamasındaki hali görülmektedir. görülmektedir.

ÖZEL BİR UYGULAMAYA AİT ÖZEL BİR UYGULAMAYA AİT FACESHEET,ÇEKİRDEK(HONEYCOMB) VE YÜZEY FACESHEET,ÇEKİRDEK(HONEYCOMB) VE YÜZEY

YAPIŞTIRICISININ GENEL ÖZELLİKLERİYAPIŞTIRICISININ GENEL ÖZELLİKLERİ

UygulamaUygulama MalzemeMalzeme Anahtar ÖzelliklerAnahtar Özellikler SertifikaSertifika

FacesheetFacesheet XN50A/996 XN50A/996 (Flight) (Flight) M55J/954-2A M55J/954-2A (preliminary (preliminary BBM)BBM)

Negatif Termal Genleşme Katsayısı, Negatif Termal Genleşme Katsayısı, Düşük Nem Absorbsiyonu, Düşük Nem Absorbsiyonu, Termal İletkenlik, Mukavemetli, Termal İletkenlik, Mukavemetli, Gaz GeçirgenliğiGaz Geçirgenliği

SAI-FUSE-101SAI-FUSE-101

Honeycomb ÇekirdekHoneycomb Çekirdek AL-1/4-5056.001PAL-1/4-5056.001P Mukavemetli, Termal İletkenlik, Mukavemetli, Termal İletkenlik, İşlenebilirlikİşlenebilirlik

MIL-C-7438MIL-C-7438

Facesheet-Çekirdek Facesheet-Çekirdek YapıştırıcısıYapıştırıcısı

FM73U, 0.03 PCFFM73U, 0.03 PCF Geniş Sıcaklık Aralığında Geniş Sıcaklık Aralığında Kullanılabilirlik, İşlenebilirlik,Kullanılabilirlik, İşlenebilirlik,

Dayanım, Gaz GeçirgenliğiDayanım, Gaz Geçirgenliği

MMM-A-132B, Type 1, MMM-A-132B, Type 1, Class 3Class 3

FACESHEET VE ÇEKİRDEK ARAYÜZEYİ DAYANIMINI FACESHEET VE ÇEKİRDEK ARAYÜZEYİ DAYANIMINI BELİRLEYEN DÜZLEMSEL GERİLME TESTİNE(FWT) BELİRLEYEN DÜZLEMSEL GERİLME TESTİNE(FWT)

AİT ÇEŞİTLİ UYGULAMA GÖRÜNTÜLERİAİT ÇEŞİTLİ UYGULAMA GÖRÜNTÜLERİ

ARAYÜZEY DAYANIMINI BELİRLEYEN BİR DİĞER TEST ÖRNEĞİ-ARAYÜZEY DAYANIMINI BELİRLEYEN BİR DİĞER TEST ÖRNEĞİ-BU SİSTEMDE FWT’DEN FARKLI OLARAK FACESHEET’IN BU SİSTEMDE FWT’DEN FARKLI OLARAK FACESHEET’IN

ÇEKİRDEKTEN AYRILMASI SIRASINDA OLUŞAN ÇATLAKLARIN ÇEKİRDEKTEN AYRILMASI SIRASINDA OLUŞAN ÇATLAKLARIN UZUNLUĞU YÜZEYDE MİKROSKOP GEZDİRİLEREK UZUNLUĞU YÜZEYDE MİKROSKOP GEZDİRİLEREK

ÖLÇÜLMEKTEDİR-ÖLÇÜLMEKTEDİR-

Kullanım Alanlarına Örnekler:Kullanım Alanlarına Örnekler:

Boeing uçaklarında Boeing uçaklarında kullanılan toplam 6 ton kullanılan toplam 6 ton kompozit kompozit malzemelerden malzemelerden bazıları:bazıları:

Düşey Düşey Dümen(rudder) ;BoeinDümen(rudder) ;Boeing 757 ve 767’de g 757 ve 767’de grafit/epoksi sandwich grafit/epoksi sandwich panel kullanılmaktadır.panel kullanılmaktadır.

Kullanım Alanlarına Örnekler:Kullanım Alanlarına Örnekler:

Elevator(kaldırıcı);her iki Elevator(kaldırıcı);her iki uçak türünde de grafit uçak türünde de grafit epoksi panel yapı epoksi panel yapı kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.

Flaplar;Boeing 757’de Flaplar;Boeing 757’de üst ve alt flap yuzeyleri üst ve alt flap yuzeyleri alüminyum panel ile alüminyum panel ile kaplıdır.Flap burun kaplıdır.Flap burun kenarı kevlar epoksi kenarı kevlar epoksi sandwich sandwich konstrüksiyondur.konstrüksiyondur.

Kullanım Alanlarına Örnekler:Kullanım Alanlarına Örnekler:

BİR DİĞER UYGULAMA;AŞAĞIDA GÖRÜLEN JAGUAR MOTOR BİR DİĞER UYGULAMA;AŞAĞIDA GÖRÜLEN JAGUAR MOTOR KILIFINDA GRAFİT/EPOKSİ FACESHEET VE CAM/ EPOKSİ PETEK KILIFINDA GRAFİT/EPOKSİ FACESHEET VE CAM/ EPOKSİ PETEK

DOLGUDAN OLUŞMUŞ SANDWICH YAPI KULLANILMIŞTIR.DOLGUDAN OLUŞMUŞ SANDWICH YAPI KULLANILMIŞTIR.

KULLANIM ALANLARINA BİR DİĞER ÖRNEK;KULLANIM ALANLARINA BİR DİĞER ÖRNEK;AIRBUS 310 HAVA KOŞULLANDIRMA AIRBUS 310 HAVA KOŞULLANDIRMA

BAĞLANTILARINDA,KEVLAR/EPOKSİ FACESHEET’LER BAĞLANTILARINDA,KEVLAR/EPOKSİ FACESHEET’LER ARASINDA HONEYCOMB DOLGU KULLANILMIŞ VE BU ARASINDA HONEYCOMB DOLGU KULLANILMIŞ VE BU

KOMPOZİT MALZEME KULLANIMIYLA ELDE EDİLEN AĞIRLIK KOMPOZİT MALZEME KULLANIMIYLA ELDE EDİLEN AĞIRLIK KAZANÇLARI AŞAĞIDAKİ TABLODA VERİLMİŞTİR.KAZANÇLARI AŞAĞIDAKİ TABLODA VERİLMİŞTİR.

Kullanım Alanlarına ÖrneklerKullanım Alanlarına Örnekler

Sandwich yapılardaki Sandwich yapılardaki kullanımlara ilave kullanımlara ilave olarak bu tür olarak bu tür kompozitler enerji kompozitler enerji sönümleme,hava sönümleme,hava akımı doğrultucusu akımı doğrultucusu gibi,radyo dalgası gibi,radyo dalgası kalkanı gibi yaygın kalkanı gibi yaygın kullanım alanına kullanım alanına sahiptir.sahiptir.

BAŞKA BİR UYGULAMA;GAZ TİRBÜNLERİNDE SES BAŞKA BİR UYGULAMA;GAZ TİRBÜNLERİNDE SES İZOLASYONUNU SAĞLAMAK İÇİN TİRBÜN İZOLASYONUNU SAĞLAMAK İÇİN TİRBÜN

CİDARLARINDA POROZ ALÜMİNYUM CİDARLARINDA POROZ ALÜMİNYUM FACESHEET,DESTEK PLAKASI VE HONEYCOMB FACESHEET,DESTEK PLAKASI VE HONEYCOMB

DOLGU KULLANIMIDOLGU KULLANIMI

Gaz tirbününe giren Gaz tirbününe giren hava sırasıyla hava sırasıyla kompresörde kompresörde sıkıştırılıp,yanma sıkıştırılıp,yanma odasında yakılarak odasında yakılarak basınç ve sıcaklığı basınç ve sıcaklığı yükseldikten sonra yükseldikten sonra karıştırıcıya karıştırıcıya geldiğinde,nozzle’dan geldiğinde,nozzle’dan çıkıp atmosfere çıkıp atmosfere karışırken kesme karışırken kesme kuvvetlerinin etkisiyle kuvvetlerinin etkisiyle yüksek frekanslı yüksek frekanslı gürültüye sebep olur.gürültüye sebep olur.

Gaz Tirbünlerinde FacesheetGaz Tirbünlerinde Facesheet

Bu gürültünün azaltılabilmesi için;türbülans Bu gürültünün azaltılabilmesi için;türbülans seviyelerinin minimize edilmesi,döner blade’lerle seviyelerinin minimize edilmesi,döner blade’lerle sabit kanatçıklar arasındaki etkileşim sabit kanatçıklar arasındaki etkileşim kuvvetlerinin azaltılması veya ses absorplayıcı kuvvetlerinin azaltılması veya ses absorplayıcı astarların kullanımıyla optimize edilmesi gibi astarların kullanımıyla optimize edilmesi gibi durumlar söz konusudur.İşte ses enerjisini ısıya durumlar söz konusudur.İşte ses enerjisini ısıya çeviren bu ses absorblayıcı çeviren bu ses absorblayıcı malzemeler,honeycomb dolguyla desteklenmiş malzemeler,honeycomb dolguyla desteklenmiş poroz yapıdaki facesheet ile motor kanalı poroz yapıdaki facesheet ile motor kanalı arasına yerleşir ve ayırımı sağlar.Bu ses arasına yerleşir ve ayırımı sağlar.Bu ses emicilerin en büyük dezavantajı ağırlıkta az emicilerin en büyük dezavantajı ağırlıkta az miktarda artmaya sebep olmasıdır.miktarda artmaya sebep olmasıdır.

ÖZETLEYECEK OLURSAK;ÖZETLEYECEK OLURSAK; Görülebileceği gibi, facesheet’lerden sandwich Görülebileceği gibi, facesheet’lerden sandwich

kompozitlerin kullanıldığı tüm uygulamalarda söz kompozitlerin kullanıldığı tüm uygulamalarda söz edilebilir ki sandwich panellere ait genel edilebilir ki sandwich panellere ait genel özellikler şunlardır;özellikler şunlardır;

Diğer yapı malzemeleri ile birlikte kullanıma Diğer yapı malzemeleri ile birlikte kullanıma uygun olduğundan dizayn kolaylığı sağlar. uygun olduğundan dizayn kolaylığı sağlar.

Uzun ömürlüdür. Yangına dayanıklı seçenekleri Uzun ömürlüdür. Yangına dayanıklı seçenekleri vardır(nomex bal peteği yapılar). vardır(nomex bal peteği yapılar).

Yalıtımlıdır, enerji sarfiyatından tasarruf sağlar. Yalıtımlıdır, enerji sarfiyatından tasarruf sağlar. Akustik ve ses kontrol özelliği olan tipleri vardır.Akustik ve ses kontrol özelliği olan tipleri vardır. Hafif olduklarından taşıtıcı sistem ve temel Hafif olduklarından taşıtıcı sistem ve temel

maliyetinde tasarruf sağlanırmaliyetinde tasarruf sağlanır..