udhëhiq me dashuri - ebooks.east.om.orgebooks.east.om.org/bookdata/284.pdf · tij të...

Alexander Strauch

UDHËHIQME DASHURI

AL

Ky libër u jep drejtuesve dhe mësuesve të kishës një botëkuptim të qartë për atë që mëson Bibla rreth dashurisë. Ky botëkuptim është thelbësor për ty si një drejtues, si individ, po ashtu edhe për kishën në tërësi. Ky libër do të:

• Përmirësojë në mënyrë domethënëse aftësitë e tua në ndërtimin e marrëdhënieve

• Rrisë frytshmërinë tënde në shërbesë

• Zvogëlojë konfliktin dhe ndarjen e pakuptimtë

• Ndërtojë një kishë më të shëndetshme

• Nxisë ungjillëzimin

Nëse drejton apo mëson kishën, qoftë si mësues i Shkollës të së Dielës, përgjegjës i grupit të të rinjve, drejtues i shërbesës së grave apo burrave, drejtues i studimit biblik, kujdestar, drejtues muzike, plak, dhjak, pastor, misionar apo ungjilltar, ky libër do të të ndihmojë të bëhesh një drejtues apo mësues më i dashur.

UDHËHIQ ME DASHURINjë udhëzues për drejtuesin e krishterë

Alexander Strauch

UDHËHIQME DASHURI

Originally published in English under the titleLeading With LoveCopyright © 2006 by Alexander Strauch

Titulli i origjinalit: Leading with LoveAutori: Alexander Strauch

Copyright © 2006 nga Alexander Strauch. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Titulli në shqip: Udhëhiq me dashuriPërktheu: Lefter RokoRedaktoi: Rudina Boçe

Të drejtat e botuesit © 2014 nga OM EAST për botimin në shqip. Përkthyer me leje.

Të gjitha të drejtat e rezervuara: Asnjë pjesë e këtij botimi nuk duhet riprodhuar, ruajtur, korrigjuar apo shpërndarë në asnjë lloj forme apo mënyre elektronike, mekanike, fotokopjuar, regjistruar apo edhe mënyrë tjetër, pa lejen paraprake me shkrim nga botuesi.

Citimet nga Shkrimi, përveç atyre që kanë citimin përbri, janë marrë nga Diodati i Ri, përkthimi 1991-1994. E drejta e autorit © Shoqëria Biblike Shqiptare (Albanian Bible Society), Tiranë. Përdorur me leje. Të gjitha të drejtat të rezervuara.

Shtypur nga Vernon Publishing ShpkTiranë, Shqipëri, 2015Tirazhi: 1,000

ISBN: 0936083212

eBooks for download east.om.org/ebooks

Rreth autorit

Alexander Strauch ka shërbyer si mësues dhe pastor në Kishën Biblike Littleton në Littleton, Kolorado, për më tepër se tridhjetë vjet. Ai, bashkë me të shoqen, Merillin, kanë katër fëmijë dhe gjashtë nipër e mbesa.

Libra të tjerë nga Alexander Strauch:

Pleqësia biblike: Një thirrje urgjente për të përtërirë udhëheqjen e kishës biblike

Udhërrëfyes për pleqësinë biblike: Dymbëdhjetë mësime për të këshilluar burrat për pleqësi

Dhjaku i Dhiatës së Re: Shërbëtor i mëshirës

Urdhërat e mikpritjes

Udhëheqja e dashurisë: Mësime në udhëheqjen frymërore nga jeta e R. C. Çapmanit

Bashkautor me Robert L. Peterson

Burrat dhe gratë: Të barabartë, por të ndryshëm në të njëjtën kohë

Takimet që funksionojnë

Përmbajtja

Lidhja e dashurisë me udhëheqjen . . . . . . . . . . . . . 7

Pjesa e parë

Dashuria është e domosdoshme për udhëheqjen e krishterë 11

Pesë minus një baraz zero . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Duaj ose vdis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25Fuqia shtytëse e dashurisë . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Pjesa e dytë

Karakteri dhe sjellja e një drejtuesi të dashur 45

I durueshëm dhe i mirë. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Jo smirak apo që vë në dukje . . . . . . . . . . . . . . . . 56Jo i krekosur apo i pahijshëm . . . . . . . . . . . . . . . . 65Jo egoist dhe zemërak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75Jo i pezmatuar apo që

kënaqet me të keqen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84Duron, beson, shpreson, mban çdo gjë . . . . . . . . . . 96

Pjesa tre

Veprat e një drejtuesi të dashur 107

Shprehja e dashurisë dhe ngrohtësisë . . . . . . . . . . . 108Praktikimi i mikpritjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118Kujdesi për nevojat e njerëzve . . . . . . . . . . . . . . . . 127Këmbëngulës në lutje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138Ushqimi i shpirtrave të uritur . . . . . . . . . . . . . . . . 148Mbrojtja dhe qortimi i njerëzve të dashur . . . . . . . . 163Disiplinimi dhe përtëritja e të pabindurit . . . . . . . . . 180Trajtimi i konfliktit sipas

“udhës shumë më të lartë” . . . . . . . . . . . . . . . . 197Bindja ndaj urdhërave të

Krishtit dhe t’u mësosh të tjerëve bindjen . . . . . . 209Shtojcë e fjalëve biblike në greqisht . . . . . . . . . . . . 221

Falënderime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

Lidhja e dashurisë me udhëheqjen

Kërkoni dashurinë….

1 Korintasve 14:1

Nuk është e tepruar të them se Bibla është një libër dashurie. Historia e ungjillit: “Perëndia e deshi aq botën, sa dha Birin e tij të vetëmlindurin” (Gjoni 3:16), është historia më e madhe e dashurisë. Për shkak të dashurisë së madhe të Perëndisë për ne, ne duhet ta duam Zotin, Perëndinë tonë me tërë zemrën, shpirtin, mendjen dhe forcën tonë dhe duhet të duam të afërmin tonë porsi vetveten (Marku 12:30-31). Ndërsa është e vërtetë që kjo kërkesë për të dashur Perëndinë dhe të afërmin është e detyrueshme për të gjithë besimtarët, jam përqendruar në temën e dashurinë në lidhje me drejtuesit dhe mësuesit e krishterë. Dhe ja arsyeja.

Së pari, edhe pse Krishterimi nuk ka të ngjashëm midis feve të botës përsa i përket mësimit rreth dashurisë së Perëndisë dhe kërkesave të dashurisë për besimtarët e krishterë, udhëheqësit e krishterë nuk përqendrohen normalisht te dashuria kur përdorin udhëheqjen. Është shkruar një material shumë i mirë për të përshkruar cilësitë udhëheqëse të guximit, mprehtësisë, karizmës, bindjes, këmbënguljes, mendimit vizionar, disiplinës dhe vendosmërisë. Megjithatë pak libra flasin për dashurinë në udhëheqjen e kishës. Ky është një anashkalim tragjik, meqë Dhiata e Re e bën të qartë se dashuria është e domosdoshme për dhuntitë

8 Udhëhiq me dashuri

e udhëheqjes dhe mësimdhënies. Me të vërtetë, Dhiata e Re kërkon që dhuntitë frymërore të ushtrohen me dashuri. Ashtu siç e thotë Pali, çdo përpjekje për të udhëhequr dhe dhënë mësim pa dashuri është “si një bronz që kumbon ose si cimbali që tingëllon” (1 Korintasve 13:1). T’i kesh të gjitha cilësitë e mësipërme të udhëheqjes, por pa dashuri, tregon dështim të plotë për një drejtues të krishterë (1 Korintasve 13:1-3).

Së dyti, drejtuesit dhe mësuesit caktojnë standardin frymëror për kishën. Ata kanë fuqinë për të krijuar një atmosferë më të dashur brenda kishës lokale. Nëse ata e duan Perëndinë dhe duan njerëzit, ndjekësit e tyre do të kenë më shumë gjasa për të dashur Perëndinë dhe njerëzit. Megjithatë, nëse drejtuesit janë egoistë, kritikë, krenarë, zemërakë dhe pa personalitet, njerëzit do të përshtasin për vete të njëjtën natyrë të shëmtuar.

Gjatë viteve kam folur me shumë njerëz që ishin të pakënaqur me kishën e tyre lokale, por nuk e dinin me saktësi arsyen. Në shumë nga këto raste besoj se elementi që mungonte ishte ajo lloj dashurie e parashikuar në Dhiatën e Re. Dështimi për të dashur është i shpeshtë dhe krijon një diapazon të gjerë problemesh, ashtu siç tregohet nga kisha e pushtuar nga zënkat në Korint. Kjo është arsyeja se pse Shkrimi ngul këmbë që drejtuesit dhe mësuesit të jenë shembuj në dashuri: “Askush të mos e shpërfillë moshën tënde të re, por bëhu shembull për besimtarët në fjalë, në sjellje, në dashuri” (1 Timoteut 4:12). Dashuria është jetësore për kishën lokale, sepse është “frymëmarrja e kishës”1, thelbësore për dëshminë ungjillëzuese dhe rritjen frymërore (Efesianëve 4:16).

Së treti, në kishë njerëzit duhet të punojnë afër, së bashku si vëllezër dhe motra në Krishtin, duke marrë vendime dhe duke realizuar punë. Ka raste kur kjo është e vështirë. Shumë punë brenda kishës lokale (dhe midis kishave lokale) bëhet në grup: takime midis pleqve dhe dhjakëve, takime stafi, takime këshilli, takime komiteti dhe takime me tërë kishën. Sa më gjatë punojmë së bashku, aq më tepër njohim gabimet e njëri–tjetrit dhe gjurmët e mërzitshme të personalitetit, që mund ta bëjnë jetën stresuese.

1 William Kelly, Shënime rreth Letrës së parë drejtuar Korintasve (Londër: Morrish, 1878), f. 220.

9

Të kuptuarit e parimeve të Dhiatës së Re rreth dashurisë, do të rrisë së tepërmi udhëheqjen e shëndetshme në grup, takimet në grup dhe jetën e asamblesë në tërësi. Pa dashuri nuk mund të jetojmë dhe punojmë në harmoni.

“Dashuria është cilësia më tërheqëse në botë. Dhe ajo qëndron në thelb të Krishterimit”.

- Michael Green

Së katërti, ka shumë ide të rreme rreth dashurisë, të cilat kanë nevojë për ndreqje. Në emër të dashurisë, të krishterët janë njohur për braktisje të familjeve të tyre, kryerje të çdo lloj mëkati seksual, refuzim për të praktikuar disiplinën e kishës dhe përcaktim të Perëndisë dhe shpëtimit sipas termave bashkëkohorë të dashurisë dhe tolerancës. Në vend që dashuria të jetë “përmbushja e ligjit”, është bërë armikja e tij (Romakëve 13:8-10). Në vend që dashuria ta urrejë të keqen, është përdorur për ta justifikuar atë (Romakëve 12:9). Leon Morris, në veprën e tij klasike Testamentet e dashurisë, pohon: “Është e pafundme lista e tmerreve që janë kryer në emër të dashurisë”.2

Pavarësisht nga këto dizavantazhe, besoj fort se të kuptuarit me të vërtetë të asaj që thotë Bibla rreth dashurisë, do të përmirësojë në mënyrë domethënëse aftësitë relative të drejtuesve dhe mësuesve të kishës sonë dhe do të rrisë shumë efektivitetin e tyre në shërbesë. Do të zvogëlojë konfliktin dhe ndasitë e pakuptimta, do të nxisë ungjillëzimin dhe do të prodhojë kisha të shëndetshme frymërore. Dhe më e rëndësishmja, do t’i pëlqejë Zotit.

Prandaj, ky libër është shkruar për drejtuesit dhe mësuesit në çdo nivel të udhëheqjes brenda kishës lokale. Nëse udhëheq apo mëson njerëzit, si mësues në Shkollën e së Dielës, me të rinjtë, drejtues në shërbesën ndaj grave apo burrave, drejtues i studimit biblik, kujdestar, drejtues muzike, plak, dhjak, pastor, ungjilltar

2 Leon Morris, Testamentet e dashurisë (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1981), f. 3.


apo misionar, dashuria është e domosdoshme për ty dhe shërbesën tënde. Michael Green na kujton me këto fjalë të mrekullueshme: “Dashuria është cilësia më tërheqëse në botë. Dhe ajo qëndron në thelb të Krishterimit”.3 Për këtë arsye Perëndia kërkon që ti dhe unë të udhëheqim dhe mësojmë me dashuri, dhe të rritemi vazhdimisht në dashurinë tonë për Të dhe për të gjithë njerëzit.

3 Michael Green, Evangelism through the Local Church (Nashville: Тhomas Nelson, 1992), 97.

Pjesa e parë

Dashuria është e domosdoshme për udhëheqjen e krishterë

Kapitulli 1

Pesë minus një baraz zero

Unë do t’ju tregoj një udhë shumë më të lartë.

1 Korintasve 12:31

Duajt L. Mudi, Billi Graham i shekullit 19, tregon për takimin e tij me doktrinën e dashurisë që i ndryshoi jetën. Filloi kur Henri Murhaus, një ungjilltar britanik njëzet e shtatë vjeçar, predikoi në kishën e Mudit për një javë. Për habinë e të gjithëve Murhausi predikoi shtatë mesazhe radhazi rreth Gjonit 3:16. Për të vërtetuar që “Perëndia e deshi aq botën”, ai predikoi rreth dashurisë së Perëndisë nga Zanafilla te Zbulesa. Djali i Mudit shkruan për përshkrimin e të atit rreth ndikimit të predikimit të Murhausit:

Për gjashtë net ai predikoi vetëm rreth këtij teksti. Erdhi nata e shtatë dhe ai u ngjit në podium. Sytë e të gjithëve ishin ngulur tek ai. Ai tha: “Miq të dashur, kam kërkuar tërë ditën për një tekst tjetër, por nuk mund të gjej diçka më të mirë se ky; ndaj do të kthehemi te kapitulli i tretë i Gjonit, te vargu gjashtëmbëdhjetë” dhe predikoi mesazhin e shtatë nga këto vargje të mrekullueshme: “Perëndia e deshi aq botën”. Mbaj mend fundin e atij mesazhi: “Miq të mi” – tha ai – “për një javë jam përpjekur t’ju them se sa shumë ju do Perëndia, por nuk mund ta bëj këtë me gjuhën time që mezi i nxjerr fjalët. Nëse do të merrja hua shkallën e Jakobit

Pesë minus një baraz zero 13

dhe të ngjitesha në qiell për të pyetur Gabrielin, i cili rri në praninë e Shumë të Lartit, për të më treguar se sa shumë dashuri ka Ati për botën, gjithçka që ai do të mund të thoshte do të ishte: ‘Perëndia e deshi aq botën, sa dha Birin e Tij të vetëmlindurin, që, kushdo që beson në Të, të mos humbasë, por të ketë jetë të përjetshme’”.1

Mudi, duke mos i mbajtur lotët ndërsa Murhausi predikonte rreth dashurisë së Perëndisë që dërgoi Birin e Tij të vetëm për të vdekur për mëkatarët, rrëfen:

Kurrë nuk e kisha ditur deri në atë çast që Perëndia na ka dashur aq shumë. Zemra ime filloi të shkrihej; nuk mund t’i mbaja lotët. Ishte si një lajm nga një vend i largët: e gëlltita të tërin. Po kështu edhe salla e mbushur plot. Mund t’ju them që ka vetëm një gjë që del mbi gjithçka tjetër në botë dhe kjo është dashuria.2

Si rezultat i ndikimit të Murhausit, Mudi filloi të studiojë doktrinën e dashurisë. Kjo ndryshoi jetën dhe predikimin e tij. Më pas ai thotë:

Mora atë fjalë, “Dashuri”, dhe nuk e di se sa javë kalova duke studiuar pjesët në të cilat përmendej ajo, derisa më në fund nuk mund të bëja gjë tjetër veçse t’i doja njerëzit! Jam ushqyer aq shumë me dashuri, saqë mezi prisja t’i bëja të mirën gjithkujt që takoja.

U mbusha i tëri me të. Mund ta dalloja kudo. Mjafton ta kërkosh temën e dashurisë në Bibël! Do të mbushesh aq shumë, saqë mjafton të hapësh gojën dhe dashuria e Perëndisë do të vërshojë në takim. Nuk ka asnjë vlerë ta bësh shërbesën

1 William R. Moody, Jeta e Dwight L. Moody (Chikago: Rovel, 1900), f. 140. Shiko edhe Dwight Lyman Moody, Mesazhet, adresat dhe lutjet e reja (Chikago: Goodspreed, 1877), f. 178.

2 Moody, Jeta e Dwight L. Moody, f. 139.


në kishë pa dashuri. Një doktor, një avokat, shumë vetë bëjnë punë të mirë pa dashuri, por vepra e Perëndisë nuk mund të bëhet pa dashuri.3

D. L. Mudi nuk mund të ishte shprehur më biblikisht kur tha: “Vepra e Perëndisë nuk mund të bëhet pa dashuri”. Ky është mesazhi i kapitullit më të famshëm të dashurisë në Bibël, 1 Korintasve 13.

Një udhë shumë më e lartë

Pranohet botërisht se Pali është misionari nismëtar, studiuesi, mësuesi, ungjilltari dhe heroi më i madh i besimit. Megjithatë ai e dinte se tërë shkëlqimi i tij, dhuntitë e shumta dhe përkushtimi vetëflijues nuk do të kishin kuptim nëse nuk do të ishin veshur plot me dashuri. Asnjë shkrimtar tjetër i Dhiatës së Re nuk ka folur më tepër për dashurinë apo të ketë paraqitur më tepër shembuj praktikë të udhëheqjes me dashuri sesa Pali. Përmes shërbesës jetëgjatë dhe letrave të Palit, Perëndia i dha kishës së Tij dhe tërë drejtuesve e mësuesve të saj, një model udhëheqjeje me dashuri. Në mbarë Shkrimin nuk ka pjesë në të cilën të shprehet më qartë dhe më fort, që dashuria është e domosdoshme për udhëheqje dhe mësim sesa te 1 Korintasve 13.

Pali e shkroi këtë pjesë si përgjigje ndaj përçarjeve rreth dhuntive frymërore, që ishin shfaqur në kishën në Korint. Për të ndrequr pikëpamjet çorientuese të kishës rreth dhuntive frymërore dhe mënyrës së saj vetëshkatërruese të sjelljes, Pali premtoi t’u tregonte korintasve një “udhë shumë më të lartë” për ta jetuar (1 Korintasve 12:31). Ai donte që ata të dinin se ka diçka më të rëndësishme sesa dhuntitë e mbinatyrshme, diçka që i tejkalon dhuntitë dhe veprat më të shkëlqyera, diçka që nëse mungon do t’i bënte tërë dhuntitë të padobishme. Dhe kjo është dashuria.

3 Richard Ellsworth Day, Shkurrja e ndezur: Historia e Duajt Lajmen Mudi, Anëtari i Dhomës së Përfaqësuesve të Northfilldit (Filadelfia: The Judson Press, 1936); f. 146; shiko edhe D. L. Mudi, Kënaqësia dhe përfitimi nga studimi biblik (Chikago: The Bible Institute Colportage Association, 1895), f. 87..


Dashuria për të cilën flet Pali, është pikësëpari dashuria për besimtarët e tjerë. Kjo dashuri u përkufizua nga Jezu Krishti, kur u dha një urdhërim të ri tërë dishepujve të Tij për të dashur njëri–tjetrin “ashtu si Ai” i kishte dashur ata (Gjoni 13:34-35). Kjo dashuri jep veten në vetëflijim të plotë për të mirën e të tjerëve. Jezusi ishte shembulli i gjallë i këtij modeli të dashurisë, duke ua larë këmbët dishepujve në mënyrë të përulur (Gjoni 13:4-17) dhe duke u flijuar me vetëmohim në kryq për të tjerët. Gjoni e shpreh me këto fjalë: “Nga kjo e kemi njohur dashurinë: ai e dha jetën e vet për ne; dhe ne duhet ta japim jetën tonë për vëllezërit [dhe motrat]” (1 Gjonit 3:16).

“Nuk ka dobi të përpiqesh të bësh punën e kishës pa dashuri. Një doktor apo avokat mund të bëjnë punë të mirë pa dashuri, por vepra e Perëndisë nuk mund të bëhet pa dashuri”.

- D. L. Mudi

Për të eliminuar çdo dyshim që dashuria është një “udhë shumë më e lartë” dhe për të shkundur mendimin e gabuar të korintasve rreth dhuntive frymërore, Pali i përdor të gjitha aftësitë e tij retorike për të komunikuar me rrjedhshmëri dhe forcë, që dashuria është një “udhë shumë më e lartë”. Ai shkruan:

Dhe unë do t’ju tregoj një udhë shumë më të lartë. Po të flisja gjuhët e njerëzve dhe të engjëjve, dhe të mos kisha dashuri, do të bëhesha si një bronz që kumbon ose si cimbali që tingëllon. Edhe sikur të kisha dhuntinë e profecisë, edhe të dija të gjitha misteret dhe mbarë shkencën dhe të kisha gjithë besimin sa të luaja nga vendi malet, por të mos kisha dashuri, nuk jam asgjë. Edhe sikur të ndaja gjithë pasuritë e mia për të ushqyer të varfërit dhe ta jepja trupin tim që të digjej, e të mos kisha dashuri, nuk do të më vlente asgjë! (1 Korintasve 12:31-13:3).

Le ta shqyrtojmë më nga afër këtë pjesë, për të përfituar një kuptim më të qartë rreth asaj që thotë.


Pa dashuri edhe gjuha qiellore duket e mërzitshme

Qëllimi i dhuntive frymërore ishte për të ndërtuar dhe bashkuar trupin. Megjithatë entuziazmi i korintasve ndaj dhuntisë së mbinatyrshme të gjuhëve shkaktoi krenari dhe parregullsi në trupin e kishës. Korintasit, me mendje të pavarura, i përdornin dhuntitë e tyre për t’i pëlqyer vetes, gjë e cila shkaktoi ndarje brenda trupit.

Pali, për ta ndrequr këtë shtrembërim, tërhoqi vëmendjen e tyre duke e pasqyruar vetveten në mënyrë hipotetike si “folësi më i talentuar i gjuhëve në botë”4, duke qenë në gjendje të fliste rrjedhshëm në “gjuhët e njerëzve dhe të engjëjve”. Një dhunti e tillë do t’i linte pa fjalë korintasit. Por Pali shpall se, edhe pse kishte një përvojë të tillë të lartë për shkak të dhuntive qiellore, ai do të ishte “si cimbali që tingëllon”: pra, një zhurmë e mërzitshme, e lartë dhe boshe, nëse nuk do të vepronte me dashuri, siç përshkruhet te vargjet 4 deri 7. Bukuria e kësaj ligjërate të mrekullueshme do të shtrembërohej pa hirin e dashurisë.

Pali nuk po thotë thjesht që ligjërata e tij do të ishte një zhurmë e madhe, por se ai vetë do të ishte një tingull bosh dhe i mërzitshëm. Ai nuk do të ishte çka duhej të ishte; ai do të ishte i mangët në jetën e tij të krishterë dhe nuk do të jetonte sipas “udhës shumë më të lartë”. Arsyeja se pse Pali do të ishte një zhurmë boshe është se do të ishte një folës gjuhe pa dashuri. Ai do ta përdorte dhuntinë e tij të gjuhëve për të lavdëruar dhe për t’i shërbyer vetes, në vend që t’i shërbente dhe ndërtonte kishën, e cila është qëllimi i dashurisë (1 Korintasve 8:1).

Kur jap mësim rreth kësaj pjese, përdor zakonisht një ilustrim pamor. Nxjerr pas podiumit një ibrik çeliku dhe një çekiç, dhe filloj t’i bie ibrikut ndërsa flas për dhuntitë frymërore dhe nevojës për dashuri. Në fillim njerëzit qeshin. Ata mendojnë se është një ilustrim i mrekullueshëm. Por unë nuk ndalem. Ndërsa i bie ibrikut vazhdoj të flas për dhuntitë frymërore. Më pas njerëzit nuk qeshin apo buzëqeshin. Atyre u ka ardhur në majë të hundës; ata janë

4 Gregory J. Lockwood, 1 Korintasve, Komentari Concordia (St. Louis: Concordia, 2000), f. 458.


mërzitur dhe shqetësuar, por unë vazhdoj t’i bie. Kur mbërrin momenti që nuk mund të durojnë më, unë ndaloj dhe pyes: “A u mërzitët? A ju pëlqen kjo? A ju pëlqeu? A ju duket ndërtuese? A dëshironi të vazhdoj t’i bie ibrikut gjatë pjesës tjetër të mesazhit?”. Askush nuk dëshiron që të vazhdoj t’i bie ibrikut. Në këtë pikë u kujtoj atyre se kështu duken para të tjerëve dhe Perëndisë, kur i përdorin dhuntitë e tyre pa dashuri. Ata nuk janë gjë tjetër veçse “një bronz që kumbon ose si cimbali që tingëllon”.

Njohuria pa dashuri krekos egon dhe mashtron mendjen.

Nuk i shërben askujt t’i njohësh të gjitha gjërat pa pasur dashuri

Më pas Pali flet për veten në mënyrë hipotetike sikur të zotërojë tërë dhuntinë e profecisë në masë të tillë sa të njohë të “gjitha” misteret dhe “mbarë” njohurinë. Në këtë mënyrë do të kishte të gjitha përgjigjet teologjike ndaj të gjitha mistereve të Perëndisë, që njerëzit përpiqen të zotërojnë. Ai do të ishte një enciklopedi e gjallë e njohurisë.

Disa njerëzve u pëlqen të shfaqin epërsinë e tyre intelektuale dhe teologjike. Ata janë krenarë për aftësinë e tyre të të nxënit apo të folurit. Një krenari e tillë ishte bërë një problem serioz në Korint. Disa njerëz ishin arrogantë për shkak të njohurisë së tyre dhe mburreshin duke i dhënë rëndësi vetes. Ata kërkonin njohje për mendimin e tyre profetik dhe diturinë e lartë dhe i shikonin me përçmim ata që kishin më pak njohuri dhe dhunti. Si rezultat i keqpërdorimit të tyre arrogant të njohurisë, ata dëmtonin trupin e kishës (1 Korintasve 8).

Njohuria pa dashuri krekos egon dhe mashtron mendjen. Mund të çojë në snobizëm intelektual, një qëndrim talljeje dhe përqeshjeje të pikëpamjeve të të tjerëve, një frymë përbuzjeje ndaj atyre që kanë një njohuri më të ulët dhe një mënyrë poshtërimi ndaj njerëzve me të cilët nuk biem dakord. Njoh një pastor që kishte një njohuri


fenomenale të Biblës, por që lëndonte shumë njerëz me këqyrjen e tij të kujdesshme doktrinore dhe ndante kishën e tij në mënyrë të vazhdueshme, derisa nuk mbeti askush veç tij. Ai kishte një kokë të madhe, por një zemër të vogël. Teologjia e tij ishte e qartë si akulli, por dy herë më e ftohtë. E tillë është udha e atij që ka njohuri pa dashuri.

Prandaj Pali pohon se edhe nëse do të kishte tërë njohurinë që na rrethon, pa dashuri ai do të ishte “asgjë”: një zero frymërore. Ai ngul këmbë se një profet pa dashuri, një studiues pa dashuri apo një mësues pa dashuri është i kotë për mësimin e popullit të Perëndisë. Edhe historia e konfirmon këtë, ashtu siç vëzhgon Xhon Short:

Besimi pa dashuri dhe profecia pa dashuri shënon disa nga faqet më tragjike në historinë e krishterë përgjatë shekujve. Ka djegur të ashtuquajturit heretikë; ka asgjësuar kërkimin e sinqertë për të vërtetën; ka qenë shpesh grindavece dhe dëshpëruese; dhe shpesh ka çuar në mohimin e vëllazërisë së krishterë ndaj besimtarëve.5

Me të njëjtën ide, Xhorxh Suiting, ish–president i Institutit Biblik Moody, bën këtë vëzhgim: “Kam mbetur shumë i zhgënjyer kur i shoh njerëzit më të shqetësuar për misteret e fshehura sesa për njerëzit në nevojë…. Shumë shpesh të krishterët shqetësohen për të vërtetën e fshehur, por janë moskokëçarës për të dashur njerëzit e vështirë”.6

Vetëm me dashuri njohuria mund të përdoret sipas “udhës shumë më të lartë” për të mbrojtur dhe ndërtuar kishën (Efesianëve 4:11-16).

Pa dashuri besimi i guximshëm është i kotë

Dhuntia e tretë frymërore që paraqet Pali është besimi (1 Korintasve 12:9). Ai e imagjinon veten sikur zotëron dhuntinë më të shkëlqyer të besimit, “sa të luaja nga vendi malet”. Ashtu si Abrahami, ai do

5 John Short, “Letra e parë drejtuar Korintasve”, te Bibla e Interpretuesit, redaktor Arthur C. Buttrick (Nju Jork: Abingdon-Cokesbury, 1953), 10:170.

6 George Sweeting, Dashuria është më e madhja (Chicago: Moody Press, 1974), f. 40.


t’i besonte Perëndisë për gjënë më të pamundur dhe do t’i besonte Atij në mënyrë aktive për të bërë vepra të mrekullueshme. Ai do të ishte centrali elektrik i lutjes, një guximtar frymëror, një Xhorxh Myller virtual7, i admiruar madhërisht dhe i kërkuar nga të gjithë. Ai do të ishte një David i guximshëm, duke zbritur në betejë për të vrarë Goliathin, gjigantin filiste (1 Samuelit 17:32). Por edhe me një dhunti të tillë të fuqishme, nëse nuk ka dashuri, dhuntia bëhet një mjet lavdërimi i vetes në vend të shërbimit ndaj të tjerëve.

Shumë shpesh të krishterët shqetësohen për të vërtetën e fshehur, por janë moskokëçarës për të dashur njerëzit e vështirë.

- Xhorxh Suiting

Disa ekzekutues “mrekullish” në televizion mund të pretendojnë se bëjnë të pamundurën me anë të besimit, por ata flasin më tepër për paratë, suksesin dhe veten e tyre sesa për njerëzit që gjoja ndihmojnë. Ashtu si farisenjtë që kapardiseshin, ata donin “që njerëzit t’i shihnin” (Mateu 6:5). Ata duan lavdërimin e njerëzve dhe duan të nderohen si gjigantë frymërorë, që bëjnë gjëra të mëdha për Perëndinë. Ata përdorin dhuntitë e tyre të mrekullueshme për të reklamuar veten dhe jo trupin e Krishtit.

Më kujtohet një predikues në radio, i cili fliste shpesh për gjërat e mrekullueshme që po bënte Perëndia përmes programit të tij, dhe se si Perëndia kishte parashikuar për fonde pa iu lutur për para (gjë e cila mund të jetë një mënyrë e hollë për të kërkuar para). Por ata që e njihnin atë personalisht dhe punonin për të i shikonin gjërat ndryshe. Ata shikonin një njeri që ishte fiksuar pas parasë dhe figurës publike. Ata shikonin dhuntinë e tij të besimit të përdorur për të garantuar sigurinë e tij financiare. Ata shikonin një njeri që nuk i bëhej vonë fare për njerëzit, por që interesohej shumë për veten.

7 Xhorxh Mylleri ishte themeluesi dhe drejtori i jetimores Ashli Daun në Bristol, Angli; 122.683 jetimë kanë qenë në jetimoren e tij. Shumë biografi janë shkruar rreth jetës së besimit dhe lutjes së Mullerit.


Nuk është për t’u çuditur që Pali shpall me aq forcë se një dhunti e tillë e fuqishme pa dashuri nuk vlen fare. Pali e ka seriozisht. Ai e dinte se pa dashuri do të ishte frymërisht pa fryte, në vend që të ishte një central elektrik frymëror.

Pa dashuri drejtuesi i krishterë është në udhën e gabuar të jetës së krishterë. Por kur besimi kombinohet me dashurinë, trupi i Krishtit ndërtohet dhe përparon drejt rrugës mbretërore, “udhës shumë më të lartë” të dashurisë.

Nuk ka asnjë dobi t’u japësh të varfërve tërë paratë e tua pa dashuri

Më pas Pali flet për dhurimin e tërë zotërimeve të tij tokësore: shtëpinë, pronat, pajisjet, kursimet dhe të gjitha gjërat që e kënaqin më shumë, për të ushqyer të varfërit. Ai i jep të gjitha dhe e çon veten në varfëri të mjerë. Me siguri ky është veprimi përfundimtar dhe altruist. A nuk do ta përkufizonim një dhurim të tillë si dashuri? Jo domosdoshmërisht. Pali e thotë qartë se edhe veprimi më i jashtëzakonshëm dhe sakrifikues mund të bëhet pa dashuri.

Vetëflijimi mund të bëhet për interesin vetjak, siç ilustrohet nga Anania e Safira në librin e Veprave të Apostujve. Ky çift shiti pronën dhe ua dha paratë apostujve për t’ua shpërndarë të varfërve (Veprat e Apostujve 5:1-11). Megjithatë, ata dhanë pa dashuri. Ata nuk ishin të shqetësuar për nevojat e të varfërve, por për veten. Ata nuk e donin Perëndinë apo të afërmin e tyre. Ashtu si farisenjtë që u binin borive para tyre, të cilët Jezusi i dënoi me anë të predikimit në mal (Mateu 6:1-5), Anania e Safira dhanë për të rritur prestigjin e tyre vetjak në sytë e kishës. Ata dhanë për të marrë lavdërimin e njerëzve. Dashuria e tyre ishte dashuri hipokrite (Romakëve 12:9). Ata u dhanë të varfërve, por pa fuqinë shtytëse të vërtetë e të brendshme të dashurisë, prandaj dhurimi i tyre nuk u dha asnjë dobi. Edhe pse u dhanë para të varfërve, ata ishin të falimentuar frymërisht dhe Perëndia e refuzoi dhuratën e tyre.

Prandaj Pali thotë se nëse ai do t’u jepte gjithçka që zotëronte të varfërve, por ta bënte këtë pa dashuri, do të ishte joproduktive,


e padobishme, e kotë dhe pa vlerë të përjetshme. Edhe pas një sakrifice të tillë ai do të ishte një njeri i falimentuar frymërisht. Ai nuk po u shërbente të tjerëve me përulje, por po i shërbente vetes.

Nga ana tjetër, kur dikush shtyhet nga dashuria për të plotësuar nevojat e të varfërve, përfitojnë të gjithë nga dhurimi i zotërimeve të tij. E tillë është dashuria, e cila e shtyu Zotin Jezu Krisht të linte tërë pasuritë e qiellit dhe të bëhej i varfër për ne. Për këtë arsye “Perëndia e lartësoi madhërisht dhe i dha një emër që është përmbi çdo emër” (Filipianëve 2:9). Jezusi dha sipas “udhës shumë më të lartë”.

Dashuria pa sakrificën përfundimtare të jetës është e kotë

Në fund Pali e përfytyron veten si heroi përfundimtar i besimit. Me një akt sakrifice më të lartë ai dorëzon trupin në flakët e dhimbshme të vdekjes për Krishtin. Një sakrificë e tillë do t’i frymëzonte besimtarët e tjerë për besnikëri, përkushtim dhe guxim më të madh. Kjo do të jepte një dëshmi të fuqishme për ungjillin ndaj jobesimtarëve. Por Pali na paralajmëron se edhe vuajtja dhe vdekja për Krishtin mund të bëhet për arsyet e gabuara.

Disa njerëz bëhen shumë krenarë për vuajtjet për shkak të besimit të tyre. Për të tjerë ia vlen të vdesësh për t’u kujtuar si hero i besimit. Në vitet e para të Krishterimit martirizimi u bë për një farë kohe një mjet për të siguruar famë të madhe. Një historian komenton: “Shumë shpejt u bë e qartë për të gjithë të krishterët ajo famë dhe nder i jashtëzakonshëm që rridhte nga martirizimi”.8 Disa martirë si Injaci, u admiruan para martirizimit të tyre. Jo se Injaci kërkoi martirizimin për lavdërim vetjak, por ai ilustron se mund të jetë një tundim për dikë të kërkojë të bëhet i pavdekshëm në kronikat e historisë së kishës, si martir për Krishtin. Thuhej për Polikarpin, i cili u dogj i gjallë, se kockat e tij ishin “më të vlefshme sesa gurët e çmuar dhe më të kërkuara se ari i kulluar”

8 Rodney Stark, Ngritja e Krishterimit (San Francisco: HarperCollins, 1996), f. 182.


dhe varri i tij u bë një vend i shenjtë për t’u mbledhur.9 Pali, duke ditur fuqinë e një admirimi të tillë, e sheh të domosdoshme të thotë se dhënia e jetës pa dashuri është një sakrificë e kotë, një shfaqje boshe fetare, një interpretim i zbrazët.

Megjithatë, kur martirizimi shtyhet nga mirëqenia e të tjerëve dhe lavdia e Krishtit, ai bëhet sakrifica përfundimtare e dashurisë. Xhonatan Eduards, në librin e tij Dashuria dhe frytet e saj, e përmbledh perspektivën e Perëndisë rreth dashurisë dhe vetëflijimit në këtë mënyrë:

[Perëndia] gjen kënaqësi në gjëra të vogla, kur ato dalin nga dashuria e sinqertë për Të. Një gotë me ujë të freskët dhënë një dishepulli me dashuri të sinqertë vlen më tepër në sytë e Perëndisë, sesa të gjitha pasuritë e dikujt për të ushqyer të varfërit, po, sesa dhurimi i pasurive të një mbretërie, apo një trup i sakrifikuar në flakë, pa dashuri.10

Martirizimi është “udha shumë më e lartë”, vetëm kur është rezultat i dashurisë për Perëndinë dhe të tjerët.

Matematikë hyjnore

Imagjino për një çast atë që duhet të kenë menduar korintasit, kur i dëgjuan për herë të parë fjalët e Palit, teksa lexoheshin publikisht në takimin e kishës. Ata mbase nuk mund t’u besonin veshëve! Mesazhi i Palit ishte kundër tërë mënyrës së tyre të të menduarit dhe sjellurit. Ata ishin të mangët në dashuri dhe ata as që e kuptonin këtë! Krenaria e tyre e njohurisë dhe dhuntive për të kryer mrekulli i kishte mashtruar.

D. A. Karson, komentuesi dhe profesori biblik i Dhiatës së Re në shkollën “Trinity Evangelical Divinity”, e përshkruan arsyetimin e Palit në këtë pjesë me termat e “matematikës hyjnore”. Sipas

9 Martirizimi i Shën Polikarpit, f. 18.10 Jonathan Edwards, Dashuria dhe frytet e saj (1852; ribotim, Edinburgh:

Flamuri i së vërtetës, 1978), f. 61-62.


matematikës hyjnore, “pesë minus një baraz zero”.11 Ose, ashtu siç thotë Xhorxh Suiting: “dhunti minus dashuri baraz zero”.12

Autori Xherri Brixhs, duke dhënë një ilustrim të gjallë rreth matematikës hyjnore, u kërkon lexuesve të tij të bëjnë këtë:

Shkruaj, qoftë në mendje qoftë në një copë letër, një rresht me zero. Vazhdo të shtosh zero derisa të kesh mbushur një rresht të tërë të fletës. Sa është shuma e tyre? Zero! Edhe po të shkruash një mijë zero, shuma e tyre do të jetë zero. Por vendos një numër pozitiv para tyre dhe menjëherë marrin vlerë. Kështu ndodh me dhuntitë, besimin dhe zellin tonë. Ato janë si zerot në një fletë. Pa dashuri ato nuk vlejnë për gjë. Por vendos dashurinë para tyre dhe menjëherë marrin vlerë. Dhe ashtu si numri dy i jep më tepër vlerë një rreshti me zero në krahasim me numrin një, ndaj sa më tepër dashuri shtojmë, aq më tepër vlerë do të marrin dhuntitë tona.13

Pa dashuri dhuntitë tona më të jashtëzakonshme dhe arritjet më të larta janë përfundimisht pa fryt për kishën dhe para Perëndisë. Sipas mënyrës së të menduarit të Palit, asgjë nuk ka vlerë të gjatë frymërore nëse nuk rrjedh nga dashuria.

11 D. A. Carson, Duke treguar Frymën: Një shtjellim teologjik i 1 Korintasve 12-14 (Grand Rapids, Mich.: Baker, 1987), f. 60.

12 Sweeting, Dashuria është më e madhja, f. 117.13 Jerry Bridges, Duke rritur besimin tënd (Colorado Springs: NavPress, 2004),

f. 164-165.


Një parafrazim modern

Pali, duke e përfytyruar veten si mësuesi apo drejtuesi më i jashtëzakonshëm që ka jetuar ndonjëherë, do të thoshte:

Nëse do të isha komunikuesi më i talentuar në predikim, në mënyrë që miliona njerëz të prekeshin nga gojëtaria ime, por

pa dashuri, do të isha një llafazan i mërzitshëm dhe bosh para Perëndisë dhe njerëzve.

Nëse do të kisha personalitetin më karizmatik, në mënyrë që të gjithë të vinin tek unë si një magnet i fuqishëm, por pa dashuri të krishterë, do të isha një hipokrit dhe pa vlerë.

Nëse do të isha drejtuesi më largpamës që ka dëgjuar ndonjëherë kisha, por pa dashuri, do të isha

i çorientuar dhe i humbur.

Nëse do të isha autori me librat më të shitur në teologji dhe rritjen e kishës, por pa dashuri, do të isha

një dështak kokëbosh.

Nëse do të sakrifikoja tërë kohën time duke dishepullizuar drejtuesit e ardhshëm, por pa dashuri, do të isha një

udhërrëfyes dhe model i rremë.

Kapitulli 2

Duaj ose vdis

Por kam diçka kundër teje, sepse dashurinë tënde të parën e le.

Zbulesa 2:4

Përvoja ime me dashurinë, që ndryshoi jetën time, ndodhi kur një mik më dhuroi një kopje të librit Me të vërtetë vëlla, biografia e Robert C. Çampanit nga Barnstepël, Angli.1 Përveç Biblës asgjë tjetër nuk ka ndikuar në mendimet e mia rreth dashurisë dhe udhëheqjes më tepër sesa Robert Çapman.

Në kohët e tij disa e quanin “apostull i dashurisë” dhe Çarls Hadon Spurxhën i referohet atij si “njeriu më i shenjtë që ka njohur ndonjëherë”.

Robert Çapmani e la profesionin e tij si avokat në Londër për t’u bërë pastor i një kishë të vogël baptiste strikte në Barnstepël. Kjo asamble e vogël grindavece kishte pasur tre pastorë të ndryshëm në tetëmbëdhjetë muajt e fundit para mbërritjes së Çapmanit. Historia, se si Çampani e ktheu këtë kishë luftarake me anë të

1 Frank Holmes, Me të vërtetë vëlla: Jeta e Robert Cleaver Chapman (Londër: Victory Press, 1956). Biografia e Holmes-it ka dalë nga shtypi. Për një biografi të re shiko, Robert L. Peterson, Robert Chapman (Littleton, Colo.: Lewis & Roth, 1995). Për një përmbledhje të shkurtër të jetës së Chapman-it dhe disa nga mënyrat e spikatura se si u mor me njerëzit, shiko Robert L. Peterson dhe Alexander Strauch, Udhëheqja agape: Mësime rreth udhëheqjes frymërore nga jeta e R. C. Chapman (Littleton, Colo.: Lewis & Roth, 1991).


dashurisë, durimit dhe shërbesës së mësimit të tij Biblik, është një rrëfim frymëzues i udhëheqjes me dashuri. Kisha në fund u bë një kishë e madhe dhe e harmonishme. Ajo njihet në mbarë Anglinë për dashurinë, shtrirjen misionare dhe shërbesat e saj të mëshirshme për të varfërit.

Në fund të jetës së tij, kur ishte nëntëdhjetë e nëntë vjeç, Çapmani ishte aq i mirënjohur për gatishmërinë dhe diturinë e tij të dashur saqë një letër nga jashtë, që i drejtohej thjesht: “R. C. Çapman, Universiteti i dashurisë, Angli”, u dërgua posaçërisht në shtëpinë e tij.

Para se të mbërrinte Çapmani, kisha në Barnstepël ishte krenare për dallimet e saj doktrinore dhe politikën e kishës, por po vdiste për shkak të mungesës së dashurisë. Kur mbërriti Robert Çapmani, ai solli në kishë frymën e dashurisë. Kisha shumë shpejt shkëlqente nga dashuria për Krishtin, dashuria për njëri–tjetrin, dashuria për të vërtetën e ungjillit dhe dashuria për të humburit. Ajo u bë universiteti i dashurisë.

Te Zbulesa 2 lexojmë për një kishë tjetër që ishte krenare për drejtësinë dhe besnikërinë e saj, por ishte gati të vdiste për mungesë dashurie. Vetë Zoti ynë i thotë kishës dhe drejtuesve të saj të pendohen dhe ta lejojnë frymën e dashurisë të futet përsëri në trupin e saj. Lexo me kujdes fjalët solemne dhe paralajmërimin e Jezu Krishtit ndaj kishës në Efes:

Unë i njoh veprat e tua, mundin tënd dhe durimin tënd edhe se ti s’mund t’i durosh të këqijtë; ti i vure në provë ata që pretendojnë se janë apostuj dhe nuk janë dhe i gjete gënjeshtarë…. Por kam diçka kundër teje, sepse dashurinë tënde të parën e le. Kujtohu, pra, se nga ke rënë, pendohu dhe bëj veprat e para; në mos do të vij së shpejti te ti dhe do ta luaj shandanin tënd nga vendi i vet, nëse nuk pendohesh (Zbulesa 2:2, 4-5).

Lavdërimi dhe dënimi

Zoti ynë fillon duke e lavdëruar kishën në Efes për veprat e saj të mira, punën e rëndë, këmbënguljen në besim, intolerancën

Duaj ose vdis 27

ndaj herezisë, zellin për pastërtinë doktrinore dhe durimin e vazhdueshëm në përndjekje. Ka shumë gjëra për ta lavdëruar këtë kishë dhe ne duhet t’i çmojmë cilësitë e saj shembullore. Duket sikur gjithçka shkon mirë. Efesianët mund të kishin shkruar një libër rreth shërbesës së kishës së suksesshme. Megjithatë, jo gjithçka ishte në rregull. Kishte diçka që ishte e gabuar që në themel. Me një mprehtësi depërtuese hyjnore në gjendjen e vërtetë frymërore të kësaj kishe të suksesshme nga ana e jashtme, Jezu Krishti kalon nga lavdërimi në dënim. Ai thotë: “Por kam diçka kundër teje, sepse dashurinë tënde të parën e le”.

Duke pasur parasysh tërë cilësitë e lavdërueshme të kësaj kishe, kritika e Krishtit mund të duket pa rëndësi. Por në sytë e Tij, pulsi i jetës së kishës kishte humbur.

Lënia e dashurisë së parë

Një herë e një kohë kisha ishte e mbushur me dashuri të vërtetë. Por kjo kishte ndryshuar. Kishte mbetur akoma një masë dashurie, sepse ata luftonin për të vërtetën e ungjillit dhe bënin vepra të mira (Zbulesa 2:2-3, 6). Por dashuria e saj nuk ishte ajo që kishte qenë më parë. Me të vërtetë, në vend që të forcohej dhe thellohej ashtu siç duhej, dashuria e tyre ishte zbehur. Ata kishin veprat, por gëzimi, krijueshmëria, përgjegjësia dhe energjia që prodhon dashuria, ishin zhdukur. Cilësia e dashurisë së tyre kishte ndryshuar dhe kjo u bë e dukshme edhe me veprat e tyre. Jezusi i qorton dhe u bën thirrje që të bëjnë “veprat e para”. Ai i qorton të kujtojnë “se nga kanë rënë” (Zbulesa 2:5).

Një dashuri e sinqertë na bën të gatshëm të japim jetën për njëri-tjetrin.


Objekti i kësaj dashurie nuk pohohet në mënyrë specifike në tekst. Nuk thotë dashuria për Krishtin apo dashuria për besimtarët. Kuptohet më së miri se Jezusi nënkupton dashurinë në përgjithësi (dashurinë për Krishtin, për njëri–tjetrin dhe për të humburit).

Ajo lloj dashurie që kërkohet nga Perëndia për popullin e Tij është dashuria e plotë e pandashme (Ligji i Përtërirë 6:4-6). Ne duhet ta duam Perëndinë me tërë zemrën, shpirtin dhe mendjen tonë (Mateu 22:37). Për më tepër, sipas librit të Zbulesës, marrëdhënia midis Jezu Krishtit dhe kishës së Tij është një marrëdhënie martesore; Krishti është dhëndri dhe kisha nusja.2 Përgjigjja e nuses, kishës, duhet të jetë një përkushtim i gëzueshëm dhe i pandashëm ndaj Krishtit, dhëndrit. Në Efes nusja kishte humbur cilësitë e rëndësishme të dashurisë së saj. Gëzimi i adhurimit, uria për ta njohur Atë më mirë përmes fjalës së Tij, dëshira për të kuptuar më thellë dashurinë e Tij, etja për t’u rritur frymërisht dhe dashuria për të kënduar lavdërimet e Tij dhe për t’u lutur kishin humbur.

Ajo lloj dashurie që kërkohet midis besimtarëve është të duan njëri–tjetrin ashtu si Jezusi na deshi ne. Është një dashuri e sinqertë (1 Pjetrit 1:22) që na bën të gatshëm të japim jetën tonë për njëri–tjetrin (1 Gjonit 3:16). Në Efes Zoti po kërkonte që populli i Tij të kujdesej në mënyrë vetëflijuese për nevojat e njëri–tjetrit, duke hapur shtëpitë e tyre për njëri–tjetrin, duke jetuar si një familje e madhe, duke i shërbyer me gëzim njëri–tjetrit, duke u lutur me zjarr për njëri–tjetrin, duke kaluar kufijtë racorë dhe duke shijuar jetën së bashku në kishë dhe në shtëpi. Por dashuria e tyre ishte shuar.

Emi Karmajkëll, e cila shpëtoi fëmijë të abuzuar dhe kishte siguruar një strehë për ta përmes komunitetit Dohnavur në Indi, pa potencialin vdekjeprurës të humbjes së dashurisë midis bashkëpunëtorëve të saj. Ajo la këtë porosi për Motrat e Jetës së Zakonshme, gratë që punonin së bashku me të në jetimore:

Mungesa e dashurisë është vdekjeprurëse. Është si kancer. Mund të vrasë ngadalë, por me siguri të vret në fund. Le ta kemi frikë, frikë për t’i lënë vend ashtu siç kemi frikë të

2 Zbulesa 19:7, 9; 21:9; 22:17.

Duaj ose vdis 29

ushqejmë një kobra. Është më vdekjeprurëse se kobra. Dhe ashtu si në një pikë e vogël e helmit gati të padukshëm të kobrës përhapet me shpejtësi në tërë trupin në të cilin është injektuar, po kështu një pikë helm nga mungesa e dashurisë në zemrën time apo tënden, edhe pse e padukshme, ka një fuqi të paparë përhapjeje në tërë Familjen tonë, sepse ne jemi një trup: ne jemi pjesë të njëri–tjetrit.

Ne e kemi për detyrë t’u mësojmë të rinjve të vërtetën, që është e pamundur të ketë lutje të bashkuar, nëse nuk ka dashuri besnike ndaj njëri–tjetrit. Nëse mungesa e dashurisë zbulohet gjëkundi, ndalo gjithçka dhe vëre në rregull, për të mos thënë bëje menjëherë.3

Ajo lloj dashurie e kërkuar nga Krishti është dashuria për të gjithë njerëzit (1 Thesalonikasve 3:12). Kjo dashuri përpiqet të plotësojë nevojat fizike dhe frymërore të njerëzve. Është dashuria e shfaqur nga samaritani i mirë ndaj një njeriu të panjohur që ishte duke vdekur (Luka 10:30-37). Është dashuria e shprehur në ungjillëzimin dhe kërkimin e të humburve. Është dashuria që Pali kishte për Izraelin: “Kam një trishtim të madh dhe një dhembje të vazhdueshme në zemrën time. Sepse do të doja të isha vetë i mallkuar, i ndarë nga Krishti, për vëllezërit e mi, për farefisin tim sipas mishit” (Romakëve 9:2-3). Kjo dashuri për të humburit dhe nevojtarët ishte eliminuar në Efes.

Në mënyrë tragjike kisha në Efes kishte ndryshuar. Ajo kishte braktisur dashurinë e saj të parë dhe duhej bërë diçka, përndryshe Zoti do të gjykonte kishën e Tij. “Nuk është për t’u çuditur” – shkruan predikuesi puritan Nathaniel Vincent – “që Satani, i cili përpiqet të shkatërrojë kishat, mundohet të vrasë dashurinë”.4

3 Houghton, Emi Karmajkëll nga Dohnavur: Historia e një të dashure dhe të dashurit të saj (1979; ribotim, Fort Washington, Pa., Christian Literature Crusade, 1992), f. 219.

4 Nathaniel Vincent, Një fjalim rreth dashurisë (1684; ribotim, Morgan, Pa: Soli Deo Gloria, 1998), f. 94.


Ilaçi i Krishtit për dashurinë e pakët

Jezusi i bën thirrje kishës të bëjë menjëherë tri gjëra ose, thotë Ai: “do të vij së shpejti te ti dhe do ta luaj shandanin tënd”. Edhe pse domethënia e saktë e këtij gjykimi ka krijuar debat, serioziteti i situatës është tepër i qartë. Nëse nuk ka ndryshim, Krishti do të vijë dhe do të veprojë me gjykim kundër kishës së Tij lokale.

Humbja e dashurisë është mëkat. Te Zbulesa 2:4-5 Jezusi qorton dhe ofron zgjidhje:

1 Kujtohu, pra, se nga ke rënë2 Pendohu3 Bëj veprat e para

Situata nuk ishte përtej riparimit, por kisha duhet të vepronte menjëherë për të rindezur flakën e parë të dashurisë. Mos realizimi i kësaj përbënte shkatërrim për kishën. Zoti paralajmëron me kërcënim: “Në mos do të vij së shpejti te ti dhe do ta luaj shandanin tënd nga vendi i vet, nëse nuk pendohesh”. Ky paralajmërim tregon se me sa seriozitet e trajton Jezusi mungesën e dashurisë. Ai kërcënon se nëse ata nuk pendohen, Ai do të vijë dhe do ta heqë shandanin e tyre nga vendi i vet. Pra, Ai do t’i japë fund ekzistencës së asaj kishe.

Një thirrje tërë kishave dhe drejtuesve për t’u zgjuar

Letrat drejtuar shtatë kishave jehojnë thirrjen për zgjim nga Krishti ndaj tërë kishave dhe drejtuesve të krishterë (Zbulesa 2-3). Jezusi paralajmëron kishën lokale në Efes dhe drejtuesit e saj që ata mund të punojnë shumë, luftojnë herezinë, kanë dhunti frymërore, mësojnë doktrinën e shëndoshë dhe megjithatë janë të mangët në dashuri dhe janë në prag të disiplinës hyjnore. Meqë dashuria është tepër thelbësore për mbijetesën e kishës lokale, drejtuesit e saj duhet të ruajnë dashurinë e tyre të çiltër për Krishtin dhe të kujdesen dhe nxisin vazhdimisht dashurinë e kishës.

Duaj ose vdis 31

Ruajtja e dashurisë për Krishtin

Kur drejtuesit e humbasin dashurinë e tyre, nuk do të kalojë shumë kohë para se edhe njerëzit ta humbasin. Ndaj drejtuesit duhet të ruajnë në fillim marrëdhënien e tyre të dashurisë me Zotin Jezu Krisht, për të mbrojtur kishën nga humbja e dashurisë. Nuk ka zëvendësim për dashurinë me tërë zemër dhe gjithnjë në rritje për Zotin Jezu Krisht. Kjo është detyra jonë e parë dhe më themelore. Besimtarët efesianë mendonin se zbatimi i doktrinës ishte e mjaftueshëm. Por nuk ishte. Nëse nuk mbrojmë dhe përmirësojmë në mënyrë aktive dashurinë tonë për Perëndinë dhe Krishtin, të gjitha dashuritë e tjera veniten: dashuria jonë për të krishterët e tjerë, dashuria jonë për nevojtarët, dashuria jonë për të humburit dhe dashuria jonë për të vërtetën.

“Nuk duhet të çuditemi që Satani, i cili përpiqet të shkatërrojë kishat, përpiqet të vrasë dashurinë”.

- Nataniel Vinsent

Apologu i krishterë Francis Shefër, i cili, me gruan e tij Edith, qenë shembull i dashurisë së krishterë në mënyra të mrekullueshme duke hapur shtëpinë e tyre në Zvicër, kishin kuptuar rëndësinë e dashurisë:

Ne duhet të pyesim: A përpiqem thjesht për besnikërinë doktrinore? Kjo është njësoj si gruaja që nuk fle kurrë me dikë tjetër, por nuk tregon kurrë dashuri ndaj burrit të saj. Megjithatë, nëse jam i krishterë që flet dhe vepron për besnikërinë doktrinore, por nuk tregoj dashuri për dhëndrin tim hyjnor, jam në të njëjtin pozicion të kësaj gruaje. Ajo që Perëndia dëshiron prej nesh nuk është vetëm besnikëria doktrinore, por dashuria e përditshme. Jo në teori, shiko, por në praktikë.5

5 Francis Schaeffer, Kisha para botës që shikon (Downers Grove, Ill.: InterVarsity, 1971), f. 60.


C. H. Mekintosh, librat e të cilit rreth Ligjit të Përtërirë konsiderohen standardi për komentarët për besimtarët, jep këshillë të shëndoshë rreth dashurisë për Krishtin si kërkesë themelore:

Nëse lejoj që puna ime të vihet midis zemrës dhe Mësuesit, do të ketë pak vlerë. Ne mund t’i shërbejmë Krishtit në mënyrë efektive ndërsa shijojmë praninë e Tij. Ndërsa zemra mbështetet në tërheqjet e Tij të fuqishme, dora kryen shërbesën më të pranueshme në emër të Tij…. E vërtetë, njeriu mund të predikojë një mesazh, mund të japë leksion, të bëjë lutje, të shkruajë një libër dhe të bëjë rutinën e plotë të shërbimit të jashtëm dhe megjithatë të mos i shërbejë Krishtit. Ai që dëshiron t’ua paraqesë Krishtin të tjerëve duhet të jetë i mbushur me Krishtin për veten e tij.6

Dashuria për Perëndinë dhe Krishtin është themelore për një dashuri të duhur për gjithçka tjetër. Dashuria për Perëndinë është “urdhërimi i parë dhe i madhi” (Mateu 22:38).

Ruajtja ndaj të dukurit dhe ritualizmit

Ne duhet ta mbrojmë kishën ndaj prirjes për të besuar në format e jashtme, ritet fetare, traditat dhe rregullat, ndërsa lëmë pas dore elementët jetësorë të dashurisë së vërtetë për Krishtin dhe njëri–tjetrin.

Të jeni të sigurt që besimtarët efesianë shkonin në kishë, e njihnin doktrinën e tyre, refuzonin mësuesit e rremë, bënin vepra të mira, bënin jetë të drejta, luteshin dhe këndonin, por zelli dhe përkushtimi i brendshëm i dashurisë së tyre po shkonte drejt venitjes. Aktiviteti i jashtëm kishte zëvendësuar besimin dhe dashurinë e vërtetë e të brendshme. Dashuria që kishin një herë e një kohë për Krishtin dhe të afërmin ishte zhdukur. Prandaj feja e tyre ishte bërë më tepër e jashtme sesa e brendshme. Ishte bërë më mekanike sesa e çiltër:

6 C. H. Mackintosh, Nga Zanafilla te Ligji i Përtërirë: Shënime rreth Pentateukut (Nepture, NJ: Loizeaux, 1972), f. 155.

Duaj ose vdis 33

Ata akoma shpallin të vërtetën, por nuk e duan më me pasion atë që është e vërteta. Ata akoma kryejnë vepra të mira, por jo më nga dashuria, vëllazëria dhe dhembshuria. Ata e ruajnë të vërtetën dhe dëshmojnë me guxim, por harrojnë që dashuria është dëshmia më e madhe e të vërtetës. Nuk është se virtytet e tyre të vërteta kishin ndrydhur dashurinë, por se asnjë masë e veprave të mira, diturisë dhe dallimit në çështjet e disiplinës së kishës, durimit të vazhdueshëm në mundime, urrejtjes së mëkatit apo doktrinës së disiplinuar, nuk mund të kompensojë mungesën e dashurisë.7

Drejtimi i kishës në pendim dhe ripërtëritje

Në një botë të mbushur nga mëkati, pendimi dhe gjallërimi frymëror janë detyra që nuk mbarojnë kurrë. Prandaj drejtuesit dhe mësuesit e kishës të jenë përgatitur për të drejtuar asamblenë në pendim për mungesën e dashurisë dhe dashurinë hipokrite (Romakëve 12:9). Dashuria mund të gjallërohet dhe rritet përsëri (Zbulesa 2:5). Zjarri mund të ndizet përsëri. Jetët mund t’i kushtohen përsëri Krishtit dhe njëri–tjetrit. Jeta e freskët e dashurisë mund të futet në lutje, studimin biblik, ungjillëzim, adhurim dhe përbashkësi me të tjerët. Për të arritur këtë qëllim le të lutemi dhe punojmë vazhdimisht. Predikuesi puritan Nathaniel Vincent është lutur:

Oh dashuri! Sa e kërkuar je në Kishën e Krishtit! Dhe sa shumë e ndjen Kisha është dëshirë! Ajo rënkon, lëngon, vdes përditë për shkak të mungesës tënde. Kthehu, o dashuri, kthehu! Riparo të çarat, bëji shtigjet të banueshme, ndërto udhët dhe vendet e vjetra dhe ngri themelet e shumë brezave.8

7 D. A. Carson, “Një kishë që bën të gjitha gjërat e drejta, por…”, Krishterimi sot (29 qershor 1979): 30.

8 Vincent, Një fjalim rreth dashurisë, f. 88.

Kapitulli 3

Fuqia shtytëse e dashurisë

Dashuria e Krishtit na shtrëngon.

2 Korintasve 5:14

Çfarë të shtyn për të dëshiruar të drejtosh dhe mësosh njerëzit? Dëshira për t’i ndihmuar njerëzit, një ndjenjë detyre, gëzimi për drejtimin, paratë, kënaqësia për t’i mësuar njerëzit, trysnia e kolegëve? Për drejtuesit e krishterë përgjigjja parësore duhet të jetë dashuria. Dashuria është fuqia shtytëse më e madhe në gjithësi. Ajo është thelbi i ungjillit. Dashuria e Perëndisë e shtyu Atë të jepte Birin e Tij për shpëtimin tonë. Dashuria është forca shtytëse e domosdoshme për tërë shërbesën e krishterë. Udhëheqja duhet të shtyhet nga një dashuri e trefishtë: dashuria e Krishtit për ne, dashuria jonë për Krishtin dhe dashuria për të tjerët.

Të shtyrë nga dashuria e Krishtit

Pali, në një pjesë të Shkrimit që zbulon shumë gjëra, paraqet forcën e vetme shtytëse të jetës së tij:

Sepse dashuria e Krishtit na shtrëngon, sepse kemi arritur në konkluzionin se, në qoftë se një ka vdekur për të gjithë, të gjithë, pra, kemi vdekur; dhe se ai që ka vdekur për të

Fuqia shtytëse e dashurisë 35

gjithë, me qëllim që ata të cilët jetojnë, të mos jetojnë që sot e tutje për veten e tyre, po për ata që vdiq dhe u ringjall për ta (2 Korintasve 5:14-15).

Ju lutem, shikoni se Pali nuk po flet për dashurinë e tij për Krishtin, por për dashurinë e Krishtit për të. Pali nuk reshtte kurrë së u mrekulluari nga dashuria e Krishtit për mëkatarët e shfaqur me anë të vdekjes së Tij në kryq. Dashuria e Krishtit kontrollonte tërësisht jetën e tij. Ajo është arsyeja për gjithçka që bëri Pali.

Një misionar, i cili e kuptoi shtrëngimin e dashurisë së Krishtit ndaj Palit, shkroi: “Nëse Jezu Krishti si Perëndi vdiq për mua, atëherë për mua nuk ka sakrificë përtej aftësive të mia për ta bërë për Të”.1 Shkrimtari i himneve Isak Uats e rroku kuptimin e Palit rreth kësaj dashurie në fjalët e himnit Kur vëzhgoj kryqin e mahnitshëm. Himni mbyllet me rreshtin e paharrueshëm: “Dashuria kaq mahnitëse, kaq hyjnore, kërkon shpirtin tim, jetën time, gjithçka kam”.

“Dashuria kaq mahnitëse, kaq hyjnore, kërkon shpirtin tim, jetën time, gjithçka kam”

- Izak Uats

Të kuptosh dashurinë e Krishtit është aq thelbësore për jetesën e krishterë, saqë Pali, në një prej lutjeve më mahnitëse në Bibël, lutet që Perëndia t’u japë fuqi tërë besimtarëve të kuptojnë natyrën e gjerë dhe të pamasë të dashurisë së Krishtit:

që… të mund të kuptoni me të gjithë shenjtorët cila është gjerësia, gjatësia, thellësia dhe lartësia, dhe ta njihni dashurinë e Krishtit që tejkalon çdo njohuri (Efesianëve 3:17-19).

1 Norman Grubb, C. T. Studd: Lojtar kriketi dhe pionier (Fort Washington, Pa.: Christian Literature Crusade, 1933), f. 132.


Edhe pse “tejkalon çdo njohuri”, dashuria e Krishtit është diçka që duhet ta kuptojmë jo vetëm mendësisht, por praktikisht, personalisht dhe ngushtësisht. Komentuesi biblik Harold Hoehner vë në dukje këtë paradoks:

Vetë fakti që dashuria e Krishtit u shpreh në gatishmërinë e Tij për të vdekur në vend të mëkatarëve është në vetvete përtej arsyetimit tonë. Realiteti i dashurisë së Krishtit është mahnitës për të gjithë besimtarët…. Pavarësisht se sa njohuri kemi për Krishtin dhe veprën e Tij, dashuria e Tij e tejkalon atë njohuri. Sa më tepër dimë për këtë dashuri, aq më tepër mahnitemi nga ajo.2

Historia është e mbushur me shumë shembuj të drejtuesve dhe mësuesve, të cilët tregojnë për fuqinë shtytëse të dashurisë së Krishtit. Për shembull, predikuesi dhe pastori metodist Uilliam Alfred Quejl regjistroi një bashkëbisedim që pati me një predikues, i cili shkonte te kolonët e Amerikës Veriore gjatë viteve 1800. Misionari nismëtar i tha Quejlit:

Ndiej mallkimet e paganëve: e njoh shterpësinë e hidhur të jetëve të tyre; por kjo nuk do të mjaftonte për të më mbajtur midis tyre. Një person arrin të mësohet me paganizmin dhe bëhet zemërgur ndaj tragjedisë së tij të madhe. As dashuria e njeriut nuk mjafton për të më mbajtur larg gruas dhe fëmijëve të mi gjatë këtyre viteve. Vetëm dashuria e Krishtit është në gjendje ta bëjë këtë.3

Ian Murrej na tregon se ishte perceptimi i dashurisë së Krishtit që e ndikoi predikuesin e famshëm D. Martin Lloid–Xhons të linte karrierën e tij prestigjioze mjekësore për të predikuar Fjalën e Perëndisë:

2 Harold W. Hoehner, Efesianët: Një komentar shtjellues (Grand Rapids: Baker, 2002), f 489-490.

3 William A. Quayle, Pastori-Predikues, redaktor Warren W. Wiersbe (Grand Rapids, Mich.: Baker, 1979), f. 39.


ai erdhi për të parë dashurinë e Perëndisë të shprehur në vdekjen e Krishtit në një mënyrë mahnitëse për të. Gjithçka që po i ndodhte në jetën e tij frymërore ndodhi për shkak të asaj që i kishte ndodhur më parë Krishtit.4

Hop MekDonald, misionare në Brazil, përshkruan perceptimin e saj të dashurisë së Perëndisë:

Pashë për herë të parë të vërtetën e lashtë: “Ne e duam atë, sepse ai na deshi i pari” (1 Gjonit 4:19). Si e kisha anashkaluar këtë? E kisha mësuar përmendësh këtë varg para se të shkoja në shkollë! Ndërsa realiteti i dashurisë së Tij për mua më gllabëroi për herë të parë, doja të çohesha nga shtrati dhe të kërceja nga gëzimi. Doja të ngjitesha në majë të çatisë dhe t’i thërrisja botës: “Çohuni! Perëndia më do!”. Ishte një çast që nuk do të harroj kurrë. Që nga ajo kohë nuk e kam vënë kurrë në dyshim dashurinë e Tij për mua.5

Dhe Hadson Tajlor, themeluesi i “Misionit në brendësi të Kinës” (që tani quhet “Bashkësia misionare përtej detit”) besonte se nëse paraja mund t’i nxiste tregtarët e Anglisë të kalonin oqeanet e rrezikshme dhe të futeshin në brendësi të Kinës duke pasur rrezikun e madh për të humbur jetën, a nuk do t’i nxiste dashuria e Krishtit misionarët për të bërë të njëjtën gjë për hir të ungjillit?6

E vërteta e madhe, tek e cila duhet të kthehemi herë pas here gjatë tërë jetës, është kjo: Jo se ne e kemi dashur Perëndinë, por që Ai na ka dashur ne dhe tregoi dashurinë e Tij duke dërguar “Birin e Tij për shlyerjen e mëkateve tona” (1 Gjonit 4:9-10). Kjo është ajo që duhet të rrëqethë më tepër zemrat tona dhe të na shtyjë për t’u shërbyer të tjerëve.

4 Iain H. Murray, David Martyn Lloyd-Jones: Dyzet vitet e para 1899-1939 (Edinburgh: Banner of Truth, 1982), f. 85.

5 Hope MacDonald, Zbulimi i gëzimit të bindjes (Grand Rapids, Mich.: Zondervan, 1971), f. 45.

6 A. J. Broomhall, Hudson Taylor dhe shekulli i hapur i Kinës, vëllimi 3: Po të kasha një mijë jetë (Londër: Hodder dhe Stoughton, 1982), f. 442.


Të shtyrë nga dashuria për Krishtin

Njohja e Krishtit dhe përqafimi i dashurisë së Tij të madhe, na shtrëngon t’i shërbejmë Atij, por edhe më tepër, na bën që ta duam Atë. Ne e duam Atë, sepse Ai na deshi i pari (1 Gjonit 4:19), dhe ai na jep aftësinë për të dashur të tjerët. Dashuria duhet të jetë shtysa jonë kryesore për t’u shërbyer njerëzve. Ajo duhet të jetë fuqia mbështetëse, që na bën të mundur të durojmë vështirësitë e shumta të udhëheqjes.

Zoti ynë thotë se “urdhërimi i parë dhe i madh” është të duam Perëndinë me tërë qenien tonë: “me gjithë zemrën tënde, me gjithë shpirtin tënd dhe me gjithë mendjen tënde” (Mateu 22:35-40). Jezu Krishti duhet të jetë objekti më i lartë i dashurisë sonë. Atë duhet ta duam, ta ruajmë si thesar apo shijojmë, më tepër se çdo gjë apo çdokënd tjetër. Atë duhet ta duam më tepër se njerëzit e tjerë, edhe se anëtarët më të ngushtë të familjes sonë: “Ai që e do të atin ose nënën më shumë se unë, nuk është i denjë për mua; dhe ai që e do birin ose bijën më shumë se unë, nuk është i denjë për mua” (Mateu 10:37).

Prandaj, zor se ka diçka më të mirë që mund të bëjmë për ata që drejtojmë, sesa të duam më shumë se çdo gjë tjetër Zotin Jezu Krisht dhe ta ruajmë marrëdhënien tonë të dashurisë me Të çdo ditë të freskët dhe gjithnjë e në rritje!

Kur udhëheqja jonë shtyhet nga dashuria për Perëndinë dhe Krishtin, i pëlqejmë më shumë Perëndisë dhe jemi më të frytshëm me njerëzit. Mund të jesh një folës tepër i talentuar në publik dhe një drejtues dinamik, por nëse nuk e do Perëndinë në radhë të parë, ti nuk do t’i pëlqesh Atij. Udhëheqja jote nuk do të jetë e perëndishme apo e fuqizuar nga Fryma e Shenjtë. Shërbesa thjesht si shërbesë nuk i pëlqen Perëndisë; më tepër, shërbesa e shtyrë nga dashuria për Të i pëlqen dhe është e pranueshme (1 Korintasve 13:1-3). “Të gjitha urdhërimet” – shkruan David Xhons – “duhet


të kryhen për shkak të dashurisë për Të, si shërbesa ndaj të afërmit ashtu edhe shërbesa e adhurimit”.7

Sigurisht, ne duhet të përpiqemi t’i përmirësojmë vazhdimisht aftësitë tona në udhëheqje, disiplinë personale, administrimin e kohës, marrëdhënie me të tjerët dhe mësimdhënie. Por përmbi të gjitha, ne duhet të përpiqemi të rritemi në njohjen dhe gëzimin e Krishtit dhe të rrisim dashurinë tonë për Të (Filipianëve 3:8-14). Mbi të gjitha, sa më e thellë të jetë dashuria jonë për Të, aq më tepër do të bëhemi si Ai në dashuri dhe aq më tepër do të jemi në gjendje t’i mësojmë të tjerët të duan.

Nga kjo marrëdhënie e bekuar dhe e shenjtë e dashurisë do të dalë një shfaqje më e madhe e dashurisë së Perëndisë në ne, duke ndriçuar para të tjerëve dhe duke i tërhequr te Krishti.

Emi Karmajkël bëri një jetë të tillë dashurie:

dashuria e Perëndisë brenda saj ishte e fuqishme si një magnet, saqë gjatë gjithë jetës, vazhdimisht, të tjerët tërhiqeshin drejt saj pa i rezistuar asaj dashurie. Nuk është për t’u çuditur që hindutë filluan ta quajnë “Zonjusha Amal, magneti i fëmijëve”, dhe ata besonin me të vërtetë se ajo përdorte pluhur të mistershëm, i cili i drogonte fëmijët e tyre dhe i bënte që të kishin dëshirë të rrinin me të.8

Kujdesi për njerëzit e Zotit nuk është gjithmonë një përvojë e kënaqshme. Po ata njerëz, të cilëve u kushtojmë jetën për t’u shërbyer, nuk janë të përsosur dhe janë mëkatarë. Ata mund të na kthehen dhe të na sulmojnë me dashakeqësi. Ata mund të jenë të paarsyeshëm, kërkues dhe mosmirënjohës.

Dy nga drejtuesit më të perëndishëm të të gjitha kohërave ishin Moisiu dhe Davidi, megjithatë disa herë njerëzit janë ankuar keqas për ta dhe madje kanë qenë gati t’i vrasin. Nuk është ndryshe për drejtuesit e popullit të Perëndisë sot. Një plak në një kishë më tha se si kishte përjetuar abuzime të shumta gjatë viteve të shumta që

7 David Jones, “Dashuria: Shtysa detyruese e jetës së krishterë”, Presbyterion 12 (Vjeshtë 1986): 65.

8 Frank L. Houghton, Emi Karmajkël nga Dohnavuri (1979; ribotim, Fort Washington, Pa.: Christian Literature Crusade, 1992), f. 105.


kishte shërbyer në kishën e tij lokale. Ai ishte asfiksuar fizikisht, ishte goditur me grusht, i ishte thyer nofulla, ishte pështyrë, mallkuar, akuzuar në mënyrë të rreme dhe kërcënuar me gjyq.

Nëse paraja mund t’i nxiste tregtarët e Anglisë të kalonin oqeanet e rrezikshme dhe të futeshin në brendësi të Kinës duke pasur rrezikun e madh për të humbur jetën, a nuk do t’i nxiste dashuria e Krishtit misionarët për të bërë të njëjtën gjë për hir të ungjillit?

Ky lloj trajtimi abuziv nga njerëzit na ndihmon të kuptojmë pse kaq shumë pastorë dhe shërbëtorë në kishë bëhen më të hidhur dhe zhgënjehen nga njerëzit dhe lënë punën e Zotit. Por kur shërbesa jonë shtyhet nga dashuria për Krishtin, do të jemi më tepër në gjendje të këmbëngulim dhe të gjejmë realizim më të madh në punën tonë. Osuald Çambers, autor i shkrimeve klasike devocionale Gjithçka kam për Madhërinë e Tij, e ka thënë shumë mirë:

Puna e ushqimit dhe kujdesjes ndaj deleve është punë e vështirë dhe e lodhshme dhe vetëm dashuria për delet nuk do t’ia dalë; duhet të kesh një dashuri të zjarrtë për Bariun e Madh, Zotin Jezu Krisht. Pastaj Ai do të kalojë përmes teje me një pasion dashurie dhe do t’i tërheqë njerëzit te vetja.9

Ja, pra, çelësi për të rezistuar në udhëheqjen frymërore: Ne duhet t’u shërbejmë njerëzve të shtyrë nga dashuria për Krishtin. Kur e bëjmë një gjë të tillë, do të kemi gëzim në punë dhe, më e rëndësishmja, shërbesa jonë do të jetë e pranueshme dhe e kënaqshme për Perëndinë. Prandaj, të qenët të motivuar nga dashuria e Krishtit dhe dashuria për Krishtin është thelbësore për udhëheqjen e krishterë. Është pika e nisjes për tërë shërbesën e krishterë.

9 Oswald Chambers, Veprat e plota të Osuald Çambers (Grand Rapids, Mich.: Discovery, 2000), f. 1361.


Të shtyrë nga dashuria për njerëzit

Jezusi, disa orë para vdekjes, pasi lau këmbët e dishepujve, u dha atyre “një urdhërim të ri”:

Po ju jap një urdhërim të ri: ta doni njëri–tjetrin; sikurse unë ju kam dashur, ashtu edhe ju ta doni njëri–tjetrin. Prej kësaj do t’ju njohin të gjithë që jeni dishepujt e mi, nëse keni dashuri për njëri–tjetrin (Gjoni 13:34-35).

Nuk mund të kuptohet jetesa e krishterë, ungjillëzimi apo udhëheqja e kishës pa kuptuar këtë urdhërim të ri. Vini re se Jezusi nuk tha thjesht “ta doni njëri–tjetrin”. Ai tha diçka më të thellë: Ta doni njëri–tjetrin “sikur unë ju kam dashur”. Jezusi shpalosi shembullin e vet të dashurisë. Dashuria e Tij është një dashuri si për antipatikët ashtu edhe për të mirët. Është një dashuri që kujdeset dhe shërben. Ajo jepet pa egoizëm për të mirën e të tjerëve. Prandaj Ai na dha një shembull, duke larë këmbët e dishepujve dhe duke sakrifikuar jetën e Tij në kryq. Ai po caktonte një model të ri dashurie.

Gjoni shpjegon nënkuptimin e plotë të imitimit të dashurisë së Jezusit kur shkruan: “Nga kjo e kemi njohur dashurinë: ai e dha jetën e vet për ne; dhe ne duhet ta japim jetën tonë për vëllezërit” (1 Gjonit 3:16). Benjamin B. Uarfilld thotë: “Dashuria vetëflijuese është bërë kështu thelbi i jetës së krishterë”.10

Urdhërimi i ri vlen për çdo të krishterë dhe sidomos për drejtuesit dhe mësuesit. Tërë puna jonë: drejtimi, mësimdhënia, ndreqja, mbrojtja, të folurit, shërbesa, nxitja, organizimi, planifikimi, vizitat, lutja, këshillimi apo ungjillëzimi, duhet të kenë si model urdhërimin e ri. Ne duhet t’i duam të tjerët ashtu siç na deshi Jezusi. Ne duhet të duam ashtu si Bariu i Mirë, i Cili dha jetën e Tij për delet (Gjoni 10:11).

Pali, më tepër se çdo drejtues tjetër në Dhiatën e Re, shfaqi dashurinë vetëflijuese të Jezusit për ata që mësoi dhe udhëhoqi.

10 Benjamin Breckenridge Warfield, “Jeta emocionale e Zotit tonë”, te Personi dhe vepra e Krishtit (Philadelphia: Presbyterian and Refomed, 1950), f. 64.


Administrimi i situatës në kishën e trazuar të Korintit nga Pali ilustron udhëheqjen e tij të shtyrë nga dashuria. Kisha në Korint i shkaktoi Palit shumë dhimbje koke. Shumë prej nesh do të kishin hequr dorë dhe do të ishin larguar me zemërim, megjithatë, pavarësisht nga trishtimi që i shkaktuan, Pali konfirmoi vazhdimisht dashurinë e tij për ta.

Komentuesi Paul Barnett kujton: “Historikisht vetëm pak shërbëtorë mund të kenë vuajtur nga ana e besimtarëve të kishës së tyre aq sa Pali nga sjellja e korintasve. Megjithatë ai vazhdoi t’i mbante në zemrën e tij”.11

Te 2 Korintasve Pali thotë: “Ju thashë se jeni në zemrat tona për të vdekur bashkë dhe për të jetuar bashkë” (2 Korintasve 7:3). Më pas në të njëjtën letër ai shkruan: “Sepse s’kërkoj pasuritë tuaja, por juve…. Sa për veten time, unë do të shpenzoj me gëzim dhe do të shpenzohem për shpirtrat tuaj” (2 Korintasve 12:14-15). Xhejms Deni i referohet kësaj si “një prej pjesëve më të ëmbla e prekëse në tërë Biblën”.12 Deni vazhdon të thotë: “Jo ‘pasuritë tuaja, por juve’ është motoja e çdo shërbëtori që ka mësuar nga Krishti”.13

Nga studimi i tij i gjerë i 2 Korintasve, i cili zbulon zemrën dhe jetën e Palit, Filip Hags shkruan: “Asnjë njeri në tokë nuk ka pasur një zemër më të ngrohtë dhe më të përkushtuar sesa apotulli Pal. Dashuria ishte shtysa e tërë jetës dhe shërbesës së tij si apostull i Krishtit”.14

Pali kishte dhunti të papara, por ishte dashuria që e lejonte “t’i duronte të gjitha” (1 Korintasve 13:7) dhe t’i trajtonte në mënyrë efektive njerëzit e trazuar. Nuk duhet të jetë ndryshe për drejtuesit dhe mësuesit e krishterë sot. Shiko, për shembull, Enthoni Norris Grovs, një misionar në Irak dhe Indi. Ai është quajtur “Babai i misioneve të besimit”. Ashtu si Pali edhe ai vuajti shumë për

11 Paul Barnett, Letra e dytë drejtuar Korintasve, NICNT (Grand Rapods, Mich.: Eerdmans, 1997), f. 361.

12 James Denny, Letra e dytë drejtuar Korintasve, Bibla e studimit (Nju Jork: Funk & Wagnalls, 1900), f. 363.

13 Njësoj si më sipër, f. 365.14 Philip Edgcumbe Hughes, Letra e dytë e Palit drejtuar Korintasve, NICNT

(Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1962), f. 390.


Krishtin. Megjithatë një prej cilësive të shkëlqyera të jetës së tij ishte dashuria joegoiste për njerëzit. Kjo dashuri i kishte rrënjët në dashurinë e tij për Krishtin.

“Dashuria vetëflijuese është bërë kështu thelbi i jetës së krishterë”

- B. B. Uarfilld

Biografi Robert Dan vë re se si dashuria e Grovsit për njerëzit e bëri një misionar të madh pavarësisht nga dobësitë e tij:

Ai nuk ishte një ungjilltar i talentuar, as një orator i lindur. Ai nuk ishte veçanërisht i shoqërueshëm, dhe shpesh marrëdhëniet i shikonte të zorshme. Ai kurrë nuk ka qenë një organizator apo administrator i madh; ai nuk ka qenë i fortë fizikisht apo mendërisht…. Dikush mund të mendojë se nuk ishte i prirur fare të ishte misionar. Por kishte një cilësi që i mbulonte më së miri mangësitë e tij: ai dinte si të donte. Dashuria ishte çelësi për gjithçka: “Ndiej se ka diçka të shenjtë te dashuria; ajo e vret atë egoizëm të urryeshëm që vërtitet rreth çdo gjëje që është njerëzore”. Ishte dashuria që i tërhoqi njerëzit te Krishti; jo ceremonitë, rregullat, zakonet apo doktrinat, por dashuria. Dhe ishte dashuria që i tërhoqi njerëzit te Norris Grovs.15

Xhon Kristian Erulapan, një ungjilltar indian dhe themelues kishe, i cili pa mijëra vetë të kthehen te Zoti dhe shumë kisha të themeluara në Indi, konfirmon ndikimin e dashurisë së Grovsit. Ai shkruan: “Ai më deshi me sinqeritet, si djalin e tij të dashur në Krishtin Jezus. Kurrë nuk kam njohur dikë që më ka dashur kështu për hir të Zotit Jezus”.16

15 Robert Bernard Dann, Babai i misioneve të besimit: Jeta dhe koha e Anthony Norris Groves (Waynesboro, Ga.: Authentic Media, 2004), f. 372.

16 Si më sipër, f. 372.


Udhëheqja e shtyrë nga dashuria do të ketë ndikim, sepse njerëzit janë të etur për dashuri. Kjo pikë m’u bë e ditur nga dy miq të mirë që kishin hapur një kishë. Menjëherë pasi kisha ishte themeluar, ata organizuan një takim me pyetje–përgjigje për asamblenë e re. Gjatë takimit një vajzë, e cila sapo ishte bërë e krishterë, u bëri këtë pyetje: “A do të ishit në gjendje të vdisnit për mua?”.

Pyetja e saj i kapi të papërgatitur. Duke mos dashur të ishin të cekët, i dhanë asaj një përgjigje të mençur. Ata i thanë asaj se së pari duhej të shqyrtonin zemrat e tyre me sinqeritet para Perëndisë për të parë nëse e donin atë aq shumë. Pasi ta bënin një gjë të tillë, ata do t’i përgjigjeshin asaj. Pyetja e kësaj besimtareje të re ishte një pyetje tërësisht biblike. Si do t’i ishit përgjigjur asaj?

Pjesa e dytë

Karakteri dhe sjellja e një drejtuesi të dashur

Kapitulli 4

I durueshëm dhe i mirë

Dashuria është e durueshme; plot mirësi.

1 Korintasve 13:4

Imagjino më tepër se treqind të krishterë nga dyzet kombe të ndryshme dhe prejardhje të ndryshme kishash, duke jetuar së bashku ditë e natë. Imagjinoji duke punuar së bashku në banesa tepër të ngjeshura, shumica prej dy vjetësh, disa për më shumë. Imagjinoji duke e bërë këtë si vullnetarë të papaguar! E tillë është jeta në kuvertën e anijes Dulos.

Gjatë njëzet e shtatë viteve të fundit, Dulosi ka lundruar përqark botës, duke u ndalur në portet e më shumë se njëqind vendeve dhe duke shërbyer si qendër ekspozimi librash dhe konferencash, vizituar nga tetëmbëdhjetë milion njerëz. Dulosi, dhe dy anije të ngjashme me të, janë rezultati i vizionit të Xhorxh Veruer, themeluesi i “Operation Mobilization” (njohur si OM).1 OM–ja ishte një prej organizatave të para për misione afatshkurtra dhe ka përgatitur më tepër se 150.000 njerëz për mision.

1 Anijet e tjera janë Logos (1970-1988), e cila u mbyt në brigjet e Kilit dhe Logos II (që lundron që prej vitit 1990). Një anije e porsa blerë është Shpresa Logos, e cila do të zëvendësojë Logos II. Për të lexuar historitë rrëqethëse të këtyre dy anijeve shikoni Elaine Rhoton, Historia e Dulosit (Carlisle, Angli: Publikimet OM, 1998) dhe Elaine Rhoton, Historia e Logosit (Waynesboro, Ga.: Literatura OM, 1988).

I durueshëm dhe i mirë 47

Vullnetarët që shërbejnë në anije janë njerëz të zakonshëm. Ata kanë të njëjtat dobësi dhe të meta karakteri si qeniet e tjera njerëzore. Ata përjetojnë në anijen Dulos të njëjtat vështirësi që përjetojnë njerëzit në breg. Ndryshimi i vetëm është se në anije nuk mund t’i shpëtojnë konfliktit. Si mund të jetojnë dhe punojnë së bashku në kushte të tilla të skajshme pa shkatërruar njëri–tjetrin? Përgjigjja është: dashuria.

Që nga fillimi i OM–së, Xhorxh Veruer predikoi se pa një “revolucion dashurie”,2 vizioni për anijet dhe për mijëra skuadra afatshkurtra të literaturës do të ishte një ëndërr e pamundur. Ajo lloj dashurie e domosdoshme për të punuar së bashku në këto anije nuk është një dashuri sentimentale dhe në ajër. Është dashuri joegoiste, vetësakrifikuese e Kalvarit. Është ajo lloj dashurie e përshkruar te 1 Korintasve 13:4-7: dashuri që është e durueshme dhe plot mirësi, dashuri që nuk ka smirë apo që nuk mburret, nuk është arrogante apo e ashpër, nuk ngul këmbë në të sajën dhe nuk është acaruese apo qejfmbetëse. Është dashuri si e Krishtit.

Udhëzime, jo poezi

1 Korintasve 13 nuk është një fjalim teorik rreth dashurisë apo një himn me lulka, që lavdëron ndjenjat e dashurisë. Pali nuk ishte një poet romantik. Ai ishte një apostull i Jezu Krishtit: një misionar global, mbjellës kishe, pastor dhe mësues. Këto fjalë janë një pjesë kritike e udhëzimit dhe ndreqjes së tij ndaj kishës në Korint, e cila po përçahej nga sjellja pa dashuri.

Për t’i ndihmuar korintasit që të kuptonin mangësitë e tyre dhe “udhën shumë më të lartë”, Pali rendit pesëmbëdhjetë përshkrime pozitive e negative të dashurisë. Në tekstin grek të gjitha këto përshkrime janë folje, që përshkruajnë atë që bën dhe nuk bën dashuria. Disa herë këto përshkrime janë përkthyer në shqip si mbiemra apo emra.

2 George Verwer, Revolucioni i dashurisë (Waynesboro, Ga.: Literatura OM, 1993).


Dashuria është:1 e durueshme2 plot mirësi

Dashuria nuk:3 ka smirë4 vë në dukje5 krekoset6 është e pahijshme7 kërkon të sajat8 pezmatohet9 dyshon për keq10. gëzohet për padrejtësinë

Dashuria:11. gëzohet me të vërtetën12. i duron të gjitha13. i beson të gjitha14. i shpreson të gjitha15. mban çdo gjë

Këto pesëmbëdhjetë cilësi portretizojnë në mënyrë të mrekullueshme karakterin dhe sjelljen e Zotit Jezu Krisht. Ne duhet ta modelojmë dashurinë dhe udhëheqjen tonë sipas Tij (1 Gjonit 2:6). Me Krishtin që jeton dhe vepron brenda nesh përmes Frymës së Shenjtë, të njëjtat sjellje duhet të vlejnë edhe për ne: qofshim pleq, pastorë, dhjakë, shërbëtorë të rinj, mësues të Shkollës të së Dielës, drejtues muzike, misionarë, ungjilltarë, drejtues të studimit biblik apo administratorë kishe.

Në shërbesën tonë me njerëzit, këto cilësi duhet të jenë pikësëpari në mendjet tona. Një prej kapitujve më të rëndësishëm në Bibël për jetën në kishën lokale dhe udhëheqjen e krishterë është 1 Korintasve 13. Ai përcakton se si duhet të sillemi në martesë, miqësi, kishë dhe shoqëri. Ai përshkruan se si duhet të jetë karakteri ynë: dhe në shërbesën e krishterë, karakteri është gjithçka.

Pali nuk shkroi thjesht fjalë të bukura rreth dashurisë, ai i jetoi ato dhe korintasit e panë të vërtetën e këtyre fjalëve në jetën e tij.


Dashuria është e durueshme

Nëse do ta pyesnim Zotin tonë: “Si është një drejtues i krishterë i dashur?”, Ai do të përgjigjej në fillim: “i durueshëm dhe plot mirësi”. Ndaj Pali e fillon dhe mbaron katalogun e tij të dashurisë me durimin, natyrën e vazhdueshme të dashurisë (1 Korintasve 13:4, 7). Në një botë me të meta, një drejtues duhet të karakterizohet nga durimi.

Folja greke që përshkruan durimin do të thotë “durim i dhimbjeve” apo “vetëpërmbajtje”, sidomos ndaj lëndimeve personale apo të këqijave të pësuara. Fryma e dashurisë së krishterë nuk përpiqet të shpaguajë. Nuk është e shpejtë në zemërim.

Vetë Perëndia është shembulli më i lartë i durimit.3 Kur tundohemi të jemi të padurueshëm me të tjerët, duhet të ndalemi dhe të mendojmë për durimin plot hir të Perëndisë ndaj nesh dhe fajet tona të shumta ndaj Tij. Duke pasur parasysh durimin e Tij ndaj nesh, kush jemi ne që të mendojmë se nuk mund të jemi të durueshëm me dobësitë dhe dështimet e të tjerëve, apo fajet që mund të na kenë bërë ne?

Vetë Perëndia është shembulli më i lartë i durimit.

Mungesa e durimit është një mangësi serioze te drejtuesi i krishterë. Puna jonë me njerëzit është kryesisht një vepër frymërore, prandaj duhet të bëhet sipas mënyrës së Perëndisë, me durim dhe kujdes të madh. Një drejtues i padurueshëm është po aq shkatërrues për njerëzit po aq sa edhe një baba i padurueshëm me fëmijën e tij apo si një bari i padurueshëm ndaj deleve të tij.

Durimi duhet, sepse jeta është plot me shqetësime, lëndime dhe padrejtësi. Në fakt është e pamundur t’i drejtosh njerëzit pa u sulmuar. Njerëzit do ta sulmojnë karakterin e drejtuesve, do t’i kritikojnë vendimet e tyre, do të flasin keq pas krahëve të tyre dhe do të përfitojnë nga dashuria e tyre.

3 Eksodi 34:6; Isaia 7:13; Jeremia 15:15; Romakëve 2:4; 9:22; Galatasve 5:22; 1 Timoteut 1:16; 2 Pjetrit 3:9, 15.


Si përgjigje ndaj këtyre sulmeve, dashuria duron. Prandaj Pali e udhëzon shërbëtorin e Zotit të jetë i durueshëm kur e lëndojnë:

Sepse shërbëtori i Zotit nuk duhet të zihet, por të jetë i butë me të gjithë, i aftë për të mësuar njerëzit dhe i durueshëm, duke i mësuar me butësi kundërshtarët, me shpresë se Perëndia u jep atyre të pendohen, që arrijnë të njohin të vërtetën, dhe të vijnë në vete, duke shpëtuar nga laku i djallit, që i ka zënë robër të vullnetit të tij (2 Timoteut 2:24-26).

Edhe durimi është i nevojshëm kur merremi me dobësitë dhe dështimet e shumta të njerëzve. Duhet të kemi durim për t’u treguar të durueshëm me ata që janë të ngadalshëm në të nxënë, rezistentë ndaj ndryshimit, të dobët në besim, të shpejtë në të ankuar, harraqë të përgjegjësive, të paqendrueshëm emocionalisht, frikacakë apo të pabindur. Pali mëson: “Qortoni të parregulltit, të ngushëlloni zemërlëshuarit, të ndihmoni të dobëtit dhe të jeni të duruar me të gjithë” (1 Thesalonikasve 5:14). Pali udhëzon edhe Timoteun: “Prediko fjalën… kritiko dhe qorto, këshillo me çdo durim” (2 Timoteut 4:2; fjalët me të pjerrëta nga autori).

Mungesa e durimit është një mangësi serioze te drejtuesi i krishterë. Një drejtues i padurueshëm është po aq shkatërrues për njerëzit po aq sa edhe një baba i padurueshëm me fëmijën e tij apo si një bari i padurueshëm ndaj deleve të tij.

Drejtuesit e durueshëm në veprim

Të jesh i duruar nuk nënkupton pasivitet apo refuzim për t’u përballur me mëkatet apo problemet e njerëzve. Pa udhëheqjen baritore të durueshme të tij, Pali dhe korintasit do të ishin ndarë me kohë. Por trajtimi i tij i fortë, por i duruar, i problemeve e ruajtën lidhjen. Kur korintasit e kritikuan pa të drejtë, Pali nuk hoqi dorë nga ata, nuk i ndërpreu marrëdhëniet, nuk u hakmor, nuk


e ktheu të keqen me të keqe, nuk shprehu zemërim duke mëkatuar. Por ai iu përgjigj kritikave të tyre, u përball me mëkatet e tyre dhe i paralajmëroi për disiplinë. Ajo që është më tepër e spikatshme është se ai e bëri këtë me durim të vërtetë dhe dashuri prej zemre.

Prandaj Pali mund t’u thoshte korintasve se udhëheqja e tij shënohej nga durimi, mirësia dhe dashuria:

Ne nuk japim asnjë shkas për skandal në asnjë gjë, që të mos shahet shërbesa jonë; por në çdo gjë e rekomandojmë veten tonë si shërbëtorë të Perëndisë… me durim, me mirësi, me Frymën e Shenjtë, me dashuri jo të shtirur (2 Korintasve 6:3-4, 6).

Durimi është po aq i rëndësishëm në udhëheqjen e kishës sot sa ç’ka qenë në kohën e Palit. Shumë herë durimi i drejtuesit vihet në provë. Robert Çapmani, për shembull, njihej për dashurinë e tij. Dhe ashtu si tërë udhëheqësit e dashur, ai tregoi durim të madh me njerëz dhe probleme të vështira.

Mbase durimi dhe dashuria e tij u bënë më të dukshme kur u shfaq një konflikt në një kishë mbizotëruese në Plymouth, Angli, midis dy personaliteteve të fuqishme, Xhon Nelson Darbi, arkitekti i teologjisë dispensacionaliste dhe Benjamin W. Njuton, mësuesi kryesor i kishës. Kur Darbi dhe Njuton nuk ishin në gjendje të përputhnin ndryshimet e tyre, Darbi shpalli planet se do të niste një kishë të re e rivale në Plajmauth. Propozimi i Darbit alarmoi shumë njerëz brenda kishës, po ashtu edhe ata që shkonin në kishat të lidhura me të. Për shkak të dashurisë së Robert Çapmanit për të dy ata, ai u ndje i shtyrë të përpiqej për pajtimin. Ai e nxiti Darbin të mos vazhdonte me qëllimet e tij, por Darbi refuzoi ta dëgjonte këshillën e Çapmanit.

Veprimi i Darbit krijoi dy bashkësi të ngjashme në Plajmauth me përmasa pothuajse të barabarta. Këto kisha vazhduan të kishin konflikt me njëra–tjetrën, gjë e cila bëri që kishat e tjera të ngjashme të mbanin anën e njërës apo tjetrës. Pastaj, një vit më vonë, Xhon Darbi bëri akuza më serioze kundër doktrinës së B. W. Njutonit. Më vonë Njutoni pranoi gabimin e tij doktrinor dhe rrëfeu publikisht fajin e tij. Por Darbi dhe kolegët e tij ngulën këmbë që kthimi


i Njutonit nuk ishte i vërtetë. Me kalimin e kohës ata qenë në gjendje të ndikonin shumë kisha të tjera për ta përjashtuar Njutonin dhe kishën e tij nga rrethi i tyre. Njutoni e pranoi humbjen dhe u largua një herë e mirë nga kisha në Plajmauth, por beteja nuk kishte mbaruar. Do të përshkallëzohej në përmasa të mëdha, ashtu siç ndodh shpesh me luftërat e kishës, duke shkaktuar dhimbje të papara. Njerëzit nga të dy krahët ishin zemërthyer për shkak të ndarjes së hidhur dhe bënë përpjekje të vazhdueshme për pajtim, por pa rezultat. U organizua një takim me dymbëdhjetë drejtues me ndikim të madh për t’u përpjekur të zgjidhnin ndarjet në rritje. Gjatë takimit Robert Çapmani bëri një prej pohimeve të tij më të paharruara. Ai e sfidoi Xhon Darbin: “Duhej të kishe pritur më gjatë para se të ndaheshe” – duke iu referuar paaftësisë së Darbit për të zgjidhur konfliktin e tij me B. W. Njuton.

“Prita gjashtë muaj,” u përgjigj Darbi.Përgjigjja e Çapmanit ishte pak gjaknxehtë, ndryshe nga herët

e tjera: “Por po të kishte ndodhur në Barnstepël, do të kishim pritur gjashtë vjet.”

Historia vërtetoi se Darbi ishte i padurueshëm dhe i ashpër, jo vetëm me B. W. Njuton, por me shumë të tjerë.4 Edhe pse disa filluan të flisnin për Darbin me fjalë jo shumë të hirshme dhe e refuzuan përbashkësinë me të, Robert Çapman jo. Dashuria e tij për Xhon Darbin mbeti e pandryshueshme. Në vend që t’i diskreditonte vëllezërit dhe motrat e krishterë që ndiqnin Darbin, ai u referohej atyre si “vëllezër shumë të dashur dhe të dëshiruar”. Brenga e Çapmanit ishte e sinqertë, sepse ai jetonte sipas “udhës shumë më të lartë”.

Dashuria është plot mirësi

Dy përshkrimet e para të Palit rreth dashurisë çiftohen së bashku dhe balancojnë njëri–tjetrin në mënyrë të përsosur: dashuria duron (cilësia pasive) dhe dashuria tregon mirësi (cilësia aktive). Durimi

4 Jonathan D. Burnham, Një histori konflikti: Marrëdhënia me kundërshtime midis Benjamin Uills Njuton dhe Xhon Nelson Darbi ((Waynesboro, Ga.: Paternoster Press/Authentic Media, 2004).


dhe mirësia janë dy anët e të njëjtës monedhë të dashurisë. “Nuk mund të kesh dashuri pa mirësi, njësoj si nuk mund të ketë pranverë pa lule” – shkruan W. Graham Skroxhi.5

Mirësia është gatishmëria për të bërë të mirën, për të ndihmuar, për të lehtësuar barrën, për të qenë të dobishëm, për të shërbyer, për të qenë të butë dhe për të qenë të dhembshur ndaj të tjerëve. Thuhet: “Mirësia është dashuri në veprim”.

Perëndia është i mirë me të gjithë6 dhe vepra e Zotit tonë Jezu Krisht në tokë tregoi mirësi të bollshme dhe të dhembshur. Ungjijtë janë të mbushur me histori të mirësisë së Tij ndaj burrave dhe grave nevojtarë: Jezusi preku një burrë, të cilin doktor Luka e përshkruan një njeri “të mbushur plot me lebër” (Luka 5:12-13). Uilliam Llejn e përshkruan me saktësi këtë si “një vepër të padëgjuar të dhembshurisë”.7 Kur Jezusi takoi një grua të deformuar, të kërrusur për shkak të sëmundjes dhe pushtimit nga demonët, Ai “i vuri duart mbi të” (Luka 13:13). Ai preku sytë e të verbërve dhe ushqeu turmat e njerëzve. Ai gjeti kohë të ndalej dhe të bekonte fëmijët e vegjël. Jezusi hëngri dhe foli me njerëzit më të urryer të kohës së Tij, tagrambledhësit. Një grua imorale me nam gjeti mirësi dhe mëshirë në këmbët e Tij (Luka 7:37-39). Veprat e Apostujve 10:38 e përmbledh veprën e Jezusit në këtë mënyrë: “E përshkoi vendin duke bërë mirë”.

Fuqia e mirësisë

Shkrimi ngul këmbë se të gjithë ata që e drejtojnë dhe mësojnë popullin e Perëndisë janë shërbëtorë, që duhet të jenë të mirë me të gjithë (2 Timoteut 2:24). “Si shërbëtorë të Perëndisë” – shkruan Pali – “në çdo gjë e rekomandojmë veten tonë” me durim dhe mirësi (2 Korintasve 6:4, 6).

5 W. Graham Scroggie, Jeta e dashurisë: Një studim i 1 Korintasve 13 (Londër: Pickering & Inglis, pa datë), f. 39.

6 Ruthi 2:20; 2 Samuelit 9:3; Psalmi 106:7; 145:17; Luka 6:35; Romakëve 2:4; 11:22; Efesianëve 2:7; Titi 3:4; 1 Pjetrit 2:3.

7 William L. Lane, Ungjilli sipas Markut, NICNT (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1974), f. 87.


Agustini, në librin e tij Rrëfimet, përshkruan se si edhe gjatë kohës kur ishte jobesimtar, predikuesi dhe peshkopi i famshëm, Ambrozi, e preku më tepër nga mirësia sesa nga predikimi i shkëlqyer:

Ai “njeri i Perëndisë” më pranoi si një baba dhe shprehu kënaqësi kur iu afrova, me një mirësi të denjë të një peshkopi. Fillova ta pëlqej, në fillim jo me të vërtetë si mësues i së vërtetës, sepse nuk kisha absolutisht asnjë besim në Kishën tuaj, por si qenie njerëzore që ishte i mirë me mua.8

Drejtuesit që duan, janë të mirë, edhe ndaj njerëzve që i kritikojnë, që u kundërvihen apo i kundërshtojnë. Thuhet për Tomas Kranmer, një kryepeshkop i Kishës së Anglisë: “T’i bëje keq, do të sillte fillimin e një mirësie nga ana e tij”.9

Udhëheqja pa mirësi është një shkatërrim. Për shembull, tregimi i Dhiatës së Vjetër për mbretin Roboam, djalin e Salomonit ilustron se si mungesa e mirësisë e rrënoi një mbret. Para se Roboami të kurorëzohej, populli i Izraelit shkoi tek ai dhe i kërkoi të njihej me frymën me të cilën duhej t’i qeveriste, sepse sundimi i të atit u mbyll me shtypje të egër. Para se t’i përgjigjej popullit ai u këshillua me të drejtë me pleqtë: njerëz me përvojë, që i kishin shërbyer të atit dhe i njihnin mirë parimet e mira dhe të këqija të udhëheqjes. Ata e këshilluan Roboamin të udhëhiqte me mirësi. Ata i thanë: “Në rast se tregohesh dashamirës me këtë popull dhe e kënaq, duke u dhënë atyre një përgjigje të favorshme, ata do të jenë shërbëtorë të tu përgjithmonë” (2 Kronikave 10:7).

Duke mos marrë parasysh diturinë dhe përvojën e atyre burrave të moshuar, Roboami e hodhi poshtë këshillën e tyre. Ai zgjodhi në mënyrë të marrë këshillën e miqve të tij të rinj e pa përvojë, për ta trajtuar popullin me dorë të ashpër e të rëndë (2 Kronikave 10:10-11). Si rezultat kombi u nda në luftë civile. Populli donte një mbret të mirë, jo një të ashpër. Dhe populli nuk është ndryshe sot. Mirësia është çelësi për ta udhëhequr popullin në mënyrë efektive.

8 Augustine, Rrëfimet, përkthyer nga Henry Chadwick (Oksford: Oxford University Press, 1992), f. 88.

9 Alfred Tennyson, Mbretëresha Mari (Boston: James R. Osgood, 1875), f. 194.


Nëse duam t’i arrijmë dhe ndikojmë njerëzit për Jezu Krishtin, duhet të jemi gati të bëjmë të mirën. Veprat e mirësisë ndikojnë te njerëzit në mënyra të ndryshme dhe rrokin vëmendjen e tyre: një kartolinë dërguar dikujt që është sëmurë, një telefonatë për t’u interesuar, një ftesë për darkë, një gatishmëri për të ndihmuar në lehtësimin e një barre, një zë që tregon interes, një prekje e butë, një veprim i kujdesshëm, një shprehje e thjeshtë interesi ndaj shqetësimeve të dikujt, një vizitë. Udha e mirësisë është një “udhë shumë më e lartë”.

Nëse duam t’i arrijmë dhe ndikojmë njerëzit për Jezu Krishtin, duhet të jemi gati të bëjmë të mirën.

Kapitulli 5

Jo smirak apo që vë në dukje

Dashuria nuk ka smirë, nuk vë në dukje.

1 Korintasve 13:4

Në udhëtimin e tij të dytë misionar Pali udhëtoi drejt qytetit të Korintit, ku qëndroi për tetëmbëdhjetë muaj (Veprat e Apostujve 18:11). Korinti në atë kohë ishte një koloni e begatë romake dhe Pali e pa si një qytet strategjik për përparimin e ungjillit. Ishte një Romë në miniaturë, një qendër e lulëzuar dhe e pasur. Korinti mund t’u ofronte qytetarëve dhe udhëtarëve të saj të gjitha kënaqësitë e një qyteti të hapur dhe kosmopolitan. Njerëzit në atë kulturë vlerësonin suksesin përmes pasurisë, kërkimit të statusit vetjak, individualizmit konkurrues, diturisë dhe njohurisë. Ky sistem vlerash jo vetëm që e lejonte kulturën, por edhe e ndikoi për keq kishën. Sipas një komentuesi: “Problemi nuk ishte se kisha ishte në Korint, por se shumë nga Korinti kishte hyrë në kishë”.1

Kur Pali shkroi 1 Korintasve rreth tre vjet e gjysmë pasi ishte larguar nga ai qytet, atij i duhej të trajtonte probleme serioze brenda asamblesë. Në thelb të atyre problemeve ishin qëndrimet dhe besimet e botës, që ishin armiqësore ndaj ungjillit të kryqit të Krishtit dhe urtësisë së Tij.

1 David E. Garland, 1 Korintasve, BECNT (Grand Rapids, Mich.: Baker, 2003), f. 8.

Jo smirak apo që vë në dukje 57

Si rezultat i mëkateve të shumta në kishë, Pali detyrohet të marrë një kurs negativ, duke përshkruar tetë cilësi të karakterit që nuk janë të përputhshme me dashurinë. Këto tetë cilësi, të cilat nxjerrin të gjitha në pah mungesën mëkatare të dashurisë, e ndanë kishën në Korint ashtu siç ndajnë kishat sot.

Pali pohon qartë se dashuria nuk1 ka smirë2 vë në dukje3 krekoset4 është e pahijshme5 kërkon të sajat6 pezmatohet7 dyshon për keq8 gëzohet për padrejtësinë

Këto tetë vese janë tërësisht të papërputhshme me dashurinë. Me pak fjalë ato shprehin jetën egoiste, që prish marrëdhëniet dhe unitetin që duhet të karakterizojë çdo kishë lokale. Lista e Palit shërben si një standard objektiv, për të ndrequr sjelljet tona egoiste dhe për të na drejtuar te “udha shumë më e lartë”.

Dashuria nuk ka smirë

Në majë të listës së Palit është një ves që ka prishur marrëdhënie të panumërta dhe ka ndarë shumë kisha: smira apo xhelozia. Xhelozia ndau kishën në Korint dhe demaskoi mburrjen boshe të korintasve si njerëz frymërorë: “Në fakt sepse midis jush ka smirë, grindje e përçarje a nuk jeni të mishit dhe a nuk ecni sipas mënyrës së njerëzve?” (1 Korintasve 3:3).

Smira është tërësisht e papërputhshme me dashurinë. Ajo e shkatërron dashurinë dhe bashkë me të karakterin e një drejtuesi.


Smira e bën dikë qejfmbetës të pasurisë së të tjerëve. Lakmon dhuntitë, zotërimet apo pozicionin e ndikimit të të tjerëve. Ajo është dyshuese dhe kritike ndaj popullaritetit të tjetrit. Nathaniel Vincent e shpreh me ton plot nënkuptim frymën torturuese e egoiste të smirës:

Ç’pjesë e ferrit ndodhet në temperamentin e njeriut smirak! Lumturia e tjetrit është mjerimi i tij, e mira e tjetrit është mundimi i tij. Ai e shikon virtytin e një tjetri me sy të keq dhe i vjen aq keq kur një tjetër lavdërohet, sikur ai lavdërim t’i ishte marrë atij. Smira e bën atë urryes të të afërmit dhe torturues të vetvetes.2

Smira është tërësisht e papërputhshme me dashurinë. Ajo e shkatërron dashurinë dhe bashkë me të karakterin e një drejtuesi.

Smira është shkatërruese

Tregimi i mbretit Saul dhe David paraqet një ilustrim të gjallë të fuqisë shkatërruese të smirës në jetën e një drejtuesi. Në fillim Sauli e donte Davidin, por pothuajse menjëherë pas fitores mahnitëse të djaloshit bari ndaj gjigantit Goliath, mbreti u bë smirak ndaj tij.

Davidi kishte shumë gjëra për t’u pasur smirë. Ai ishte i ri, i pashëm, i fortë, i shkëlqyer, i talentuar dhe popullor. Ai, një luftëtar i suksesshëm, u bekua shumë nga Perëndia në gjithçka që bënte, dhe “emri i tij u bë shumë i famshëm” (1 Samuelit 18:30). Ai ishte aq popullor dhe i admiruar, saqë gratë këndonin: “Sauli vrau mijëshen e tij dhe Davidi dhjetëmijëshen e tij” (1 Samuelit 18:7).

Ky krahasim i fitoreve të Saulit me arritjet më të mëdha të Davidit e zemëroi mbretin dhe gatoi pasionet më të këqija të xhelozisë. Ai e urrente Davidin dhe e kundërshtonte atë në çdo çast. Ai foli gjëra të këqija kundër tij sa herë mundej dhe mendonte vetëm për rrëzimin e Davidit. Në vend që të pendohej për smirën e tij dhe të kërkonte ndihmën e Perëndisë duke pranuar Davidin si dhuratën

2 Nathaniel Vincent, Një diskutim rreth dashurisë (1684; ribotim, Morgan, Pa.: Soli Deo Gloria, 1998), f. 82.


e Perëndisë ndaj kombit, Sauli i la vend mëkatit të tij. Smira e tij çoi në pakënaqësi, mendim paranojak, mjerim vetjak dhe inskenim vrastar. Në fund Sauli shkatërroi veten dhe humbi mbretërinë. Jeta e tij vërtetoi se atje ku ka smirë dhe xhelozi nuk ka dashuri.

Asnjëri prej nesh nuk është i mbrojtur nga zilia egoiste. Edhe misionarët dhe shërbëtorët më të përkushtuar të Zotit janë ndeshur me këtë mëkat. Xhorxh Myleri ishte themeluesi i jetimores “Eshli Daun” në Bristol, Angli. Gjatë kohës që Xhorxh Myleri ishte pastor së bashku me Henri Krejkun në të njëjtën kishë në Bristol, Angli, ai pa që njerëzit e pëlqenin mësimin e Henrit më shumë sesa të tijin. Henri Krejku nuk ishte vetëm një mësues i shkëlqyer i Biblës, por edhe një studiues i klasit të parë dhe i hebraishtes. Megjithatë, ndryshe nga mbreti Saul, Myleri ishte një njeri me besim dhe lutje të jashtëzakonshme. Ai i rrëfeu ndjenjat e tij të smirës ndaj bashkëpunëtorit të tij dhe u ndesh me mëkatin e tij:

Në vitin 1832, kur pashë se si disa preferonin shërbesën e mikut tim të dashur në vend të times, vendosa, me forcën e Perëndisë, të gëzohem me këtë, në vend që ta kisha smirë. Thashë, me Gjon Pagëzorin: “Njeriu nuk mund të marrë asgjë, nëse nuk i është dhënë nga qielli” (Gjoni 3:27). Ky refuzim ndaj djallit e pengoi ndarjen e zemrës.3

Miqësia e Xhorxh Mylerit dhe Henri Krejkut vazhdoi për tridhjetë e gjashtë vjet, derisa Krejku vdiq.4 Edhe pse të dy ishin të fortë, njerëz me shumë dhunti e me personalitete krejt të

3 W. Elfe Tayler, Pjesë nga ditari dhe letrat e Henri Krejkut nga Bristoli (Londër: Paternoster, pa datë), f. xiii.

4 Shënimet e biografit të tij:Asnjë element i karakterit të Z. Krejk nuk ishte më i spikatur se sa ai i dashurisë. I shndriste në fytyrë, i shfaqej në tingujt e zërit të tij dhe jeta e tij ishte një koment praktik i asaj fjale: “Bëju mirë të gjithëve”. Prandaj mund të kuptojmë zellin e tij për predikimin; ndjeshmërinë e tij të mprehtë duke soditur të ardhmen e njerëzimit; dhembshurinë e tij të madhe ndaj brengave të të tjerëve dhe dashurinë e tij të madhe ndaj miqve të tij dhe sidomos anëtarëve të familjes së tij. Me siguri rrallë se ka pasur një frymë më të dhembshur e të dashur në këtë botë.

Tayler, Pjesë nga ditari dhe letrat e Henri Krejk nga Bristoli, f. 307.


ndryshme, marrëdhënia e tyre e gjatë ishte një dëshmi publike për fuqinë e dashurisë së krishterë. Myleri njihet për miqësitë e tij të gjata me njerëzit si Hudson Tejlor, Çarls Spurxhën, D. L. Mudi, Robert Çapman dhe të tjerë. Njerëzit smirakë, fatkeqësisht, kanë pak miq të vërtetë dhe shumë konflikte.

Duhet të jemi të vetëdijshëm se smira është një mëkat mbizotërues midis njerëzve të Zotit dhe drejtuesve të krishterë. Pastorët mund të shkojnë në skajet e çuditshme për të eliminuar nga kisha njerëz me dhunti, që janë kërcënim për ta. Kishat mund të kenë smirë kisha të tjera, të cilat janë më të mëdha apo po rriten shpejt. Misionarët mund të kenë smirë misionarë të tjerë, që janë më të frytshëm apo që mbështeten më mirë. Drejtuesit e studimit biblik mund të kenë smirë drejtues më popullorë të studimit biblik; këngëtarët mund të kenë smirë këngëtarë që këndojnë më shpesh apo marrin duartrokitje më të mëdha; pleqtë mund të kenë zili pleqtë e tjerë, që shkëlqejnë në aftësinë e udhëheqjes apo njohjes; dhe dhjakët mund të kenë zili dhjakë të tjerë, që shërbejnë me më efektivitet apo të cilëve u kërkohet ndihmë më shpesh.

Dashuria gëzohet te të tjerët

Dashuria “nuk digjet nga smira”.5 Dashuria ka zemër të madhe, mendon për të tjerët, është e kënaqur dhe plot me vullnet të mirë ndaj të tjerëve. “Kur dashuria shikon dikë që është popullor, i suksesshëm, i bukur, apo i talentuar, gëzohet për të dhe nuk është kurrë xheloze apo smirake”.6 Dashuria vëllazërore përpiqet të ketë kujdes “në nderim… njëri me tjetrin” (Romakëve 12:10).

Për shembull, Barnaba i dashur, bashkëpunëtori i Palit u gëzua për dhuntitë më të mëdha të Palit dhe e ftoi atë në mundësitë domethënëse të shërbesës, si një bashkëpunëtor për të dhënë mësim në kishën në Antioki (Veprat e Apostujve 11:19-26). Jonatani i dashur, djali i mbretit David, ndryshonte shumë nga babai i tij smirak. Ai i admironte dhe vlerësonte aftësitë

5 Anthony C. Thiselton, Letra e parë drejtuar Korintasve, NIGTC (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 2000), f. 1048.

6 John MacArthur, 1 Korintasve (Chikago: Moody Press, 1984), f. 340.


udhëheqëse të Davidit. Ai ishte gati të vinte në rrezik rolin e tij të ardhshëm si mbret (1 Samuelit 23:16-17), për të mbrojtur dhe nxitur çështjen e Davidit.

Si drejtues të krishterë zotimi ynë për të dashur duhet të na shtyjë të gëzohemi me vetëdije për suksesin dhe talentet e të tjerëve. Ne duhet të përpiqemi të çojmë përpara mundësitë e shërbesës të mundshme ndaj të tjerëve dhe t’i trajtojmë forcat dhe dhuntitë e të tjerëve ashtu sikur të ishin tonat (1 Korintasve 12:25-26). Kur shfaqen ndjenjat e smirës ndaj të tjerëve, duhet t’i rrëfejmë ato ndjenja siç janë: mëkat dhe egoizëm. Ashtu si Xhorxh Myleri, ne duhet të jemi të vendosur, me fuqinë e Perëndisë, të gëzohemi me suksesin e personit tjetër. Ne do të jemi më të lumtur dhe më të kënaqur dhe Perëndia do të kënaqet kur mendojmë dhe veprojmë sipas “udhës shumë më të lartë”.

Dashuria nuk vë në dukje

Ashtu si mëkati i smirës, vënia në dukje apo mburrja, është një shqetësim mëkatar i vetvetes. Mburravecët kërkojnë vëmendje. Ata duan që të tjerët të ngrenë lart aftësitë, njohjen, suksesin dhe madje vuajtjet e tyre për Perëndinë. Ngaqë dëshirojnë pranim nga të tjerët, ata flasin me fjalë të mëdha dhe së tepërmi për veten e tyre, edhe pse mund të mos ketë gjë domethënëse për të thënë.

Vënia në dukje ka qenë për një kohë të gjatë një problem serioz midis njerëzve fetarë. Farisejtë, me pamje shenjtori e që donin të dukeshin, dëshironin me paturpësi vëmendjen e njerëzve. Ata ishin mburravecë fetarë. Jezusi tregoi se si ata dëshironin vendet e para në sinagoga, përshëndetjet plot respekt në rrugë dhe lavdërim për veprat e tyre publike të mëshirës. Në të njëjtën mënyrë, besimtarët në kishën në Korint mburreshin për diturinë e tyre më të lartë, aftësitë e tyre të preferuara të të folurit prej mësuesi dhe përvojat e tyre të jashtëzakonshme frymërore. Ata ishin të mbushur me veten, në vend që të ishin të mbushur me dashuri.

Një mburrje e tillë është akoma një problem sot. Më kujtohet qartë një ungjilltar misionar që erdhi në shtëpinë time, bashkë me të tjerë, për darkë. Për tre orë nuk reshti së foluri për veten,


shërbesat dhe suksesin e tij. Ai na tregoi se sa shumë punonte, se sa gjerë e gjatë udhëtonte dhe sa bekim ishte për Perëndinë. Megjithatë, gjatë darkës së gjatë asnjëherë nuk pyeti për të tjerët në tryezë. Ai ishte një mburravec.

Një herë tjetër isha në një konferencë kishe, që kishte qindra libra dhe ekspoze shërbese. Tryeza jonë e librave ishte ngjitur me një kabinë shërbese, që paraqiste një pastor dhe autor të njohur ndërkombëtarisht. Tërë kohën që ishte në kabinën e tij, ai foli për veten pa ndërprerë. Nuk mund të bënim gjë tjetër, veçse të dëgjonim lëvdatat e tij ndaj vetes për dy ditë. Ai i tha çdo personi me të cilin fliste se sa e madhe ishte kisha e tij, se sa shumë njerëz ishin në stafin e tij dhe sa i madh ishte buxheti i kishës. Ai nuk ishte as aq delikat sa të jepte emrat e njerëzve të famshëm që njihte dhe vendeve që kishte predikuar. Ai ishte mburravec.

Vënia në dukje nuk ndihmon askënd. Ne flasim për “mburrjen boshe”, por në fakt, Skroxhi thotë: “Nuk ka një lloj tjetër mburrjeje. Vetë natyra dhe thelbi i mburrjes është boshllëk. Mburrja është gjithmonë një reklamë e varfërisë”.7 Vënia në dukje nuk ndërton apo nuk i shërben komunitetit të kishës. Vënia në dukje nuk nderon Krishtin. Më tepër i tremb dhe i ndan njerëzit. I nxit të tjerët të kenë smirë. Vënia në dukje është e neveritshme te një drejtues. Ajo shëmton karakterin e një drejtuesi. Ne nuk duam që njerëzit në kishë të ndjekin një shembull të tillë. Mburravecët e shpërfillin hapur ndalimin e Perëndisë ndaj vetëlavdërimit: “Le të të lëvdojë një tjetër dhe jo goja jote, një i huaj dhe jo buzët e tua” (Fjalët e Urta 27:2).

Mburravecët ngrenë veten, xhelozët rrënojnë të tjerët, por njerëzit e dashur ndërtojnë të tjerët.

Dashuria nxit dhe lëvdon të tjerët

Dashuria i nxit dhe lëvdon të tjerët. Ajo e fsheh veten dhe skuqet kur flet për veten. Prandaj ata që janë të mbushur me dashurinë e Krishtit gëzohen duke përqendruar vëmendjen te të tjerët, duke



vënë të tjerët në qendër dhe duke ndarë me të tjerët të njëjtin përqendrim vëmendjeje.

Pali, duke menduar për dhuntitë frymërore, shkruan: “Unë i them secilit prej jush të mos e vlerësojë veten më shumë se sa duhet ta çmojë, por të ketë një vlerësim të përkorë” (Romakëve 12:3). Kjo nuk do të thotë se ne nuk duhet të flasim kurrë për veten apo të lejojmë të tjerët të bëjnë kërkime për interesat apo shërbesat tona. Ka një vijë të dukshme midis të folurës për veten në mënyrë jo mburravece dhe mburrjes në mënyrë mëkatare dhe egoiste. Ashtu si Pali dhe Barnaba, misionarët duhet të raportojnë për veprën e Perëndisë përmes punës së tyre ndaj atyre që i mbështesin (Veprat e Apostujve 14:27; 15:3). Mësuesit e aftë përdorin shpesh ilustrime të marra nga përvojat e tyre vetjake për të komunikuar me efikasitet pa u mburrur (Galatasve 2:1-14). Ndryshimi është se mburravecët i përdorin njerëzit për të përmbushur nevojën e tyre për vëmendje dhe lëvdim.

Mburravecët ngrenë veten, xhelozët rrënojnë të tjerët, por njerëzit e dashur ndërtojnë të tjerët.

Një mik misionar, duke u kthyer në Afrikë, u gjend në bordin e një anijeje me djaloshin Billi Graham dhe pa tek ai dashuri që nuk vë në dukje. Grahami po shkonte në Marshimin e Londrës. Ndërsa të dy u takuan dhe folën së bashku gjatë udhëtimit të tyre, miku im u prek thellë nga diçka që vuri re tek qëndrimi i Grahamit. Ai bëri pyetje për jetën dhe shërbesën e mikut tim në Afrikë; ai ishte i interesuar sinqerisht për punën e tij. Miku im vuri re në mënyrë të veçantë që Grahami fliste rrallë për veten apo përvojat e tij fenomenale si ungjilltar. Në fund të udhëtimit të tyre misionari e pyeti ungjilltarin e ri se si mund të lutej për të dhe përgjigjja ishte: “Lutu që të jem një njeri i përulur”. Ajo lutje, shumë vite më parë, pasqyronte një zemër të mbushur me urtësi dhe dashuri. Dhjetra vjet më vonë është e dukshme se krenaria e dhuntisë apo suksesit nuk është një kritikë që mund të ngrihet kundër Billit Grahamit.


“Mburrja është gjithmonë një reklamë e varfërisë”.- U. Graham Skroxhi

Mund të mësojmë diçka nga ky shembull. Njerëzit e përulur nuk janë mburravecë që duan të duken, por ata i nxisin dhe i lëvdojnë të tjerët sipas “udhës shumë më të lartë” të dashurisë.

Kapitulli 6

Jo i krekosur apo i pahijshëm

Dashuria… nuk krekoset, nuk sillet në mënyrë të pahijshme.

1 Korintasve 13:4-5

Zor se ka gjë tjetër më të kundërt me shembullin e Krishtit, mesazhin e kryqit dhe dashurinë e krishterë sesa siguria arrogante në vetvete. Të krishterët janë mëkatarë të shpëtuar me anë të hirit të Perëndisë dhe tërë dhuntitë dhe shërbesat tona frymërore na janë dhënë plot hir nga Perëndia. Prandaj Shkrimi thotë: “Çfarë ke ti që nuk e ke marrë? Dhe, nëse e ke marrë, pse krenohesh sikur nuk e ke marrë?” (1 Korintasve 4:7).

Nuk ka asnjë vend për kultin e vetes në veprën e Zotit, sidomos për ata që udhëheqin dhe mësojnë bashkësinë e kryqit. Megjithatë arroganca është një problem i njohur gjerësisht midis drejtuesve sot.

Gjatë një ceremonie diplomimi seminari në të cilën mora pjesë, presidenti i seminarit dha një mesazh sfidues me titull “Sindroma e kokës së madhe”. Ishte e kënaqshme të dëgjoje paralajmërimin e tij ndaj studentëve që po diplomoheshin, për të mos e mbajtur veten me të madh dhe të vepronin si koka të mëdha, në vend që të ishin shërbëtorë të përulur të Jezu Krishtit. Për ta kuptuar mirë mësimin ai preu një peshqir në katrorë të vegjël dhe i futi në një shportë. Në fund të mesazhit ai i ftoi të diplomuarit të dilnin përpara dhe të merrnin një copë peshqir. Pastaj u tha atyre ta vendosnin copën


e peshqirit në portofol, për t’i kujtuar vazhdimisht se Jezu Krishti mori një peshqir dhe me përulësi u lau këmbët dishepujve të tij. Çfarë kujtese e shkëlqyer për ata shërbëtorë të rinj të ungjillit. Të kujtosh shembullin e përulësisë së Krishtit është gjë e mirë për secilin që shërben në udhëheqjen e kishës lokale.

Dashuria nuk krekoset

Një frymë e krekosur kishte hyrë në kishën në Korint dhe kjo solli shumë nga problemet e saj.1 Krekosja është e kundërta e dashurisë, sepse përqendrohet te vetja në vend të të tjerëve. Njerëzit që krekosen, sidomos fetarët, mendojnë se janë më të mirë se njerëzit e tjerë. Ata mendojnë se dinë më shumë se ç’bëjnë në fakt, ata e konsiderojnë veten më të shenjtë se të tjerët dhe e imagjinojnë veten më të talentuar se ç’janë në të vërtetë. Ata janë të verbër ndaj mëkateve të tyre që duken, dobësive vetjake dhe gabimeve doktrinore. Ashtu siç ka thënë një herë Emi Karmajkël: “Ata që mendojnë shumë për veten, nuk mendojnë mjaftueshëm”.2

“Asgjë tjetër nuk e largon një të krishterë më tepër nga kthetrat e djallit sesa përulësia”

- Xhonatan Eduards

Fjala greke krekos mund të përkthehet fjalë për fjalë “i fryrë”. J. B. Phillips e rrok mirë idenë në përkthimin e tij: Dashuria nuk “gëzohet me ide të fryra, që i japin rëndësi vetes”.3 Me fjalë të tjera, dashuria nuk ka një kompleks epërsie. Ky ishte një koncept i rëndësishëm për t’u kuptuar nga dishepujt e Jezusit, sepse shumë

1 Folja “krekosje” në greqisht, fusioō, shfaqet shtatë herë në Dhiatën e Re, gjashtë prej të cilave te 1 Korintasve (4:6, 18-19; 5:2; 8:1; 13:4).

2 Cituar te Wayne A. Mack, Përulësia: Virtyti i harruar (Phillipsburg, N. J.: P&R Publishing, 2005), f. 61.

3 J. B. Phillips, Dhiata e Re në anglishten moderne, ribotim (Nju Jork: Macmillan, 1972), f. 361.

Jo i krekosur apo i pahijshëm 67

nga drejtuesit fetarë të asaj kohe krekoseshin me krenari fetare. Një farise i fryrë u vu re ndërsa lutej: “O Perëndi, të falënderoj që nuk jam si njerëzit e tjerë” (Luka 18:11).

Nga ana tjetër Jezusi i ndaloi rreptësisht dishepujt e Tij nga çdo lloj lartësimi idhujtar i vetes: “Dhe më i madhi prej jush le të jetë shërbëtori juaj. Sepse kush do të lartësojë veten, do të poshtërohet; dhe kush do të përulë veten, do të lartësohet” (Mateu 23:11-12). Përulësia, jo krekosja, duhet të jetë stema e ndjekësve të Krishtit. Krekosja është mjeti i përdorur nga djalli (Isaia 14:13-14), jo Krishti. Dhe, ashtu siç ka vëzhguar me zgjuarsi Xhonatan Eduards: “Asgjë tjetër nuk e largon një të krishterë më tepër nga kthetrat e djallit sesa përulësia”.4

Një shembull i Dhiatës së Re i një drejtuesi të krekosur dhe kokë e madhe kishe është Diotrefi. Bibla thotë se atij i pëlqente të ishte “i pari”. Gjoni shkruan:

I shkrova kishës, por Diotrefi, që do të jetë i pari ndër ta, nuk na pret. Prandaj, po të vij, do t’i kujtoj atij veprat që bën, duke folur fjalë të liga kundër nesh; dhe duke mos u mjaftuar me këto, ai vetë nuk i pret vëllezërit dhe i ndalon ata që duan t’i presin e i përjashton nga kisha (3 Gjonit v. 9-10).

Diotrefi ishte aq i krekosur saqë e kritikonte dhe refuzonte ta dëgjonte apostullin e dashur Gjon. Ai abuzonte me njerëzit që nuk pajtoheshin me të, krijonte një atmosferë frike brenda kishës lokale dhe kërkonte t’i dilte e tija. Ai nuk ishte një ndërtues njerëzish, por kufizues i tyre. Ai nuk ishte një bashkues, por një ndarës. Ai nuk ishte një drejtues i përulur. Ai nuk e ndante shërbesën e tij me shokët dhe kolegët e tij si Pali. Ai e refuzonte ndreqjen dhe udhëzimin e perëndishëm. Zemra e tij nuk ishte e penduar para Perëndisë dhe fryma e tij e krekosur i ndante njerëzit dhe lëndonte kishën. Në bazë të fjalëve të Palit, Diotrefi ishte “si një bronz që kumbon ose si cimbali që tingëllon” (1 Korintasve 13:1).

4 Jonathan Edwards, “Krenaria e pazbulueshme frymërore”, (që prej 19 shtatorit 2005).


Dashuria është e përulur dhe e thjeshtë

Natyra e dashurisë është e kundërta e krekosjes. Dashuria mendon në mënyrë të përulur dhe të thjeshtë për veten dhe të tjerët (Romakëve 12:3). Fryma e dashurisë thotë: “Mos lakmoni për lart, por rrini me të përunjurit; mos e mbani veten për të mençur” (Romakëve 12:16). Pjetri i nxiti pleqtë e kishës: “Vishuni me përulje” (1 Pjetrit 5:5). Pali u kujton pleqve efesianë që ai i shërbeu “Zotit me gjithë përulësi” (Veprat e Apostujve 20:19).

Përulësia është mendësia e një shërbëtori. Ajo e bën një drejtues më të zotë për të nxënë, më pranues ndaj kritikës ndërtuese, më të aftë për të punuar me të tjerët, më të kualifikuar për t’u marrë me dështimet dhe mëkatet e njerëzve, më të gatshëm për t’iu nënshtruar të tjerëve, më të ngadaltë për t’u zënë dhe më të shpejtë për t’u pajtuar me ndryshimet. Pa përulësi një person nuk mund të jetë një drejtues i ngjashëm me Krishtin (Mateu 11:29; Filipianëve 2:7-8).

Përulësia i bën edhe mësuesit e Fjalës më të aftë për të krijuar lidhje me njerëz të çdo niveli në jetë, edhe me më të varfërit dhe më pak të shkolluarit, ashtu siç bëri Zoti Jezu Krisht. Mësuesit e Fjalës së Perëndisë duhet të jenë shërbëtorë të përulur, përndryshe bie ndesh me mesazhin e Biblës.

Pali dhe Apoli ishin drejtues dhe mësues tepër të talentuar. Ata mund të ishin tunduar fare lehtë për t’u krekosur me ndjenjat e epërsisë për shkak të mendjeve të tyre të shkëlqyera dhe sukseseve të shumta në ungjill. Megjithatë Pali u kujton me mençuri korintasve, të cilët vlerësonin mësuesit me famë, se ai dhe Apoli ishin shërbëtorë të përulur të Zotit, asgjë më tepër. Ai shkruan: “Kush është, pra, Pali dhe kush është Apoli, veçse shërbëtorë me anë të të cilëve ju besuat, edhe ashtu si Zoti i dha gjithsecilit?” (1 Korintasve 3:5).

Atëherë, drejtuesit dhe mësuesit e dashur janë të përulur dhe të thjeshtë. Ata nuk i trajtojnë njerëzit me krekosje, por me respekt. Ata u shërbejnë të tjerëve me përulësi dhe ngrenë lart të tjerët dhe jo veten e tyre.

C. S. Ljuis, një prej autorëve të krishterë më të njohur të botës, ishte një njeri i përulur, i cili si mësues jetoi “udhën shumë më të


lartë” të dashurisë. Ljuisi jepte mësim në universitetet e Oksfordit dhe Kembrixhit në Angli dhe u bë i famshëm në mbarë botën, kur u kthye nga ateizmi në Krishterim. Ai shkroi shumë libra të krishterë, që janë shitur me miliona dhe janë përkthyer në shumë gjuhë. Shkrimet e tij kanë prekur jetë të panumërta për Jezu Krishtin.

Ljuisi, pavarësisht suksesit të madh mbarëbotëror, ishte një njeri i përulur, një mësues i studiuesve, ashtu si edhe i fëmijëve. Ai ishte i disponueshëm ndaj çdo lloj njeriu që kërkonte këshillën e tij. Ai u është përgjigjur personalisht mijëra letrave nga njerëz të zakonshëm që nuk i kishte takuar ndonjëherë, por që kërkonin ndihmën e tij. Ljuisi besonte se Perëndia donte që ai t’i përgjigjej çdo letre dhe e bëri këtë, dhe “ai e trajtonte çdo korrespondent ashtu sikur ai apo ajo të ishin po aq të rëndësishëm sa mbreti apo mbretëresha e Anglisë”.5 Kjo është një arritje e spikatshme, duke pasur parasysh programin e tij të ngarkuar. Ai u përgjigjej pyetjeve të njerëzve rreth depresionit, konfliktit martesor dhe problemeve të vështira teologjike. Ai i kushtohej çdo ditë edhe lutjes për shumë njerëz me probleme anë e mbanë botës, të cilët kërkonin lutjet e tij: njerëz që nuk i kishte takuar kurrë dhe disa të tjerë që ishin krejt ekscentrikë.

Ljuisi (një anglikan) merrte pjesë në një kishë lokale anglikane afër shtëpisë, ku takohej me grupe të ndryshme njerëzish, disa prej të cilëve nuk e njihnin suksesin e tij letrar apo popullaritetin mbarëbotëror. Meqë qielli do të mbushej me çdo lloj njerëzish që do të adhurojnë Perëndinë, Ljuisi e konsideronte “të pamendueshme” të kërkonte një kishë të përbërë vetëm nga anëtarë të llojit akademik apo studiuesish. Për të, adhurimi në kishën e tij lokale ishte përgatitje për adhurimin qiellor.6

Qëndrimi i tij i përulur ndaj të tjerëve zbulohet në një histori të gëzueshme të treguar nga taksixhiu i tij, Kliford Morris (Ljuisi nuk kishte një makinë të vetën). Ljuisi e trajtonte, siç bënte me këdo, me kujdes dhe respekt të posaçëm. Një prej biografëve të C. S. Ljuisit, Lajl W. Dorset, shkruan:

5 Lyle W. Dorsett, Kërkimi i vendit të fshehtë: Formimi frymëror i C. S. Lewis (Grand Rapids, Mich.: Brazor Press, 2004), f. 118.

6 Dorsett, Kërkimi i vendit të fshehtë, f. 41.


[Morrisi] e konsideronte Z. Ljuis të ngrohtë dhe të pëlqyeshëm. Ljuisi e trajtonte atë gjithmonë si të barabartë, pavarësisht ndryshimeve të gjera midis klasave të tyre shoqërore dhe niveleve edukative. Ky trajtim e çuditi dhe bekoi Morrisin; sepse njerëzit e tjerë, përfshi të krishterët, nuk ishin kurrë aq bujarë. Me raste profesor Ljuisi futej në makinë dhe rrugës për në Kembrixh thoshte: “Morris, më vjen keq që nuk mund të flas për një çerek ore. Duhet të bëj lutjet e mia”.7

C. S. Ljuis e kuptoi mirë domosdoshmërinë e përulësisë për jetesën e krishterë dhe rreziqet e shumta të krenarisë mëkatare. Për krenarinë ai shkroi: “Përmes krenarisë djalli u bë djall: Krenaria të çon në çdo ves tjetër: është gjendja e mendjes tërësisht kundër Perëndisë”.8

Megjithatë, ata që jetojnë sipas “udhës shumë më të lartë” nuk vuajnë nga një “gjendje e mendjes kundër Perëndisë”, por, ashtu si Shpëtimtari i tyre, janë “zemërbutë dhe të përulur nga zemra” (Mateu 11:29).

Dashuria nuk është e pahijshme

Dashuria e krishterë duhet të ndikojë çdo sjellje dhe Shkrimi na thotë se dashuria nuk është e pahijshme; ajo nuk “sillet në mënyrë të papërshtatshme”.9 Fjala “e pahijshme” përcjell idenë e të vepruarit në mënyrë të turpshme, në kundërshtim me standardet e caktuara të sjelljes së duhur dhe etikës. Prandaj, veshja e papërshtatshme, e folura e pakujdesshme, shpërfillja e kohës apo ndërgjegjes morale të njerëzve të tjerë, të shfrytëzuarit e njerëzve, të folurit pa takt, injorimi i kontributeve dhe ideve të të tjerëve, të qenët të pakujdesshëm ndaj planeve dhe interesave të të tjerëve, sjellja e papërshtatme me gjininë tjetër, mungesa bazë

7 Dorsett, Kërkimi i vendit të fshehtë, f. 42.8 C. S. Lewis, Krishterimi i thjeshtë (San Francisco: HarperCollins, 2001), f.

122.122.9 Anthony C. Thiselton, Letra e parë drejtuar Korintasve, NIGTC (Grand

Rapids, Mich.: Eerdmans, 2000), f. 1049.


e mirësjelljes dhe vrazhdësia dhe një mospërfillje e përgjithshme për sjelljen e duhur shoqërore janë të gjitha provë e mungesës së dashurisë dhe nuk kanë vend në kishën lokale.

Një mungesë dashurie ishte e dukshme në sjelljen e pahijshme të kishës në Korint. Anëtarët më të pasur nuk prisnin që të varfërit të vinin në darkën e Zotit. Në vend të kësaj ata hanin me egoizëm ushqimet e tyre të shtrenjta dhe linin pak ushqim për t’u ngrënë nga të varfërit (1 Korintasve 11:21-22, 33).

Anëtarët e tjerë e përdornin pa menduar të ashtuquajturën njohje dhe liri më të lartë, për të marrë nëpër këmbë ndërgjegjet e vëllezërve dhe motrave të tyre më të dobët. Ata hanin ushqime të ofruara idhujve paganë (1 Korintasve 8), gjë që krijonte pështjellim dhe bënte që disa besimtarë të dhunonin ndërgjegjen e tyre. Gjatë takimeve të kishës disa folës të talentuar monopolizonin kohën dhe pengonin të tjerët të shprehnin dhuntitë e tyre frymërore. Pastaj ishin ata që ndërprisnin ndërsa të tjerët flisnin. Disa flisnin në gjuhë të panjohura pa interpretim, ndaj njerëzit nuk e dinin se çfarë thuhej. Për t’i dhënë fund mënyrës së tyre të pahijshme të sjelljes, Pali udhëzon që “të gjitha të bëhen sikur ka hije dhe me rregullsi” (1 Korintasve 14:40).

Sjellja e pahijshme nuk mori fund me kishën në Korint, por kjo është e pranishme edhe sot. Gjatë shërbesës së adhurimit në kishën që vizitova, dy të rinj pas meje po ndërprisnin në mënyrë të pahijshme kremtimin e darkës së Zotit. Ata mbllaçitnin lajthi dhe karamele të forta. Ata gëlltisnin ujë nga shishet plastike dhe sa herë që pinin, kërcisnin shishet. Ata pëshpëritnin me njëri–tjetrin dhe thoshin “amen” me asamblenë, por vetëm duke u tallur. Ata i shqetësonin të gjithë njerëzit që kishin në krah.

Pas shërbesës fola me njërin prej drejtuesve të kishës për sjelljen e tyre. Ai psherëtiu i shqetësuar. Ai më siguroi se ishin përpjekur edhe herë të tjera ta zgjidhnin problemin, por prindërit refuzonin t’i ndreqnin. Ata mendonin se fëmijët kishin të drejtën e tyre të hanin dhe pinin gjatë shërbesës. Sigurisht, kjo lloj sjelljeje nuk lejohet në teatër, por prindërit mendonin se ishte e pranueshme në kishë. Ata ishin të pahijshëm, njerëz të padashur, që nuk u bëhej vonë për të tjerët.


Sjellja e pahijshme nuk kufizohet me moshën apo klasën shoqërore. Intelektualët dhe njerëzit tepër të shkolluar mund të jenë po aq të pasjellshëm dhe të pakujdesshëm sa gjithë të tjerët. Në një universitet të krishterë, një studiues konservativ paraqiti një leksion rreth një teme jopopullore, duke mos qenë korrekt politikisht. Ndërsa fliste, audienca e përbërë nga studiues dhe drejtues bënte yy, fishkëllente dhe qeshte me folësin. Kjo shfaqje e pahijshme, duke mos marrë parasysh ndjenjat apo besimet e folësit, nuk ishte aspak dashuri. Dashuria nuk është e pahijshme.

Dashuria nxit etikën e duhur

Njerëzit e dashur shqyrtojnë se si ndikon te të tjerët sjellja e tyre, qoftë edhe në gjëra të vogla. Ata që janë të mbushur me dashurinë e Perëndisë janë të ndjeshëm ndaj marrëdhënieve të duhura shoqërore, mirësjelljes në publik, traditave shoqërore, edukatës, taktit dhe zgjedhjes së duhur në veshje, të folur dhe veprim. Ata janë të ndjeshëm ndaj faktit se njerëzit në disa kisha do të mërziteshin nëse një predikues apo drejtues kënge nuk vë kollare dhe xhaketë, por vesh xhinse dhe bluze. Ata pranojnë se do të ishte e papërshtatshme që një mësuese e Shkollës të së Dielës të vinte në klasë e veshur me rroba si për plazh (1 Timoteut 2:9-10). E njëjta gjë vlen për të folurit në celular gjatë takimeve publike të kishës.

Ne duhet t’i bëjmë ballë pranimit të sjelljes së pahijshme.

Dashuria pranon se sjellja pa edukatë dhe e pahijshme përçan takimet e pleqve dhe dhjakëve (dhe të gjitha takimet e tjera të drejtimit). Dashuria ushqen takimet efektive, në të cilat të gjitha gjërat bëhen siç duhet dhe në mënyrë të rregullt (1 Korintasve 14:40). Të folurit për njerëzit, të mos dëgjuarit e tyre, shpërfillja e ideve të të tjerëve, komentet e prera, kërcënimet,


imponimet dhe mungesa e respektit ndaj atyre që nuk bien dakord, nuk është shembull dashurie. Një sjellje e tillë nuk ka vend në udhëheqjen e kishës.

Ndërsa shoqëria perëndimore bëhet më e vrazhdë dhe nuk mendon për standardet bazë të mirësjelljes dhe edukatës shoqërore, ne duhet t’i bëjmë ballë pranimit të sjelljes së pahijshme. Nëse jo, do të ketë një efekt të dëmshëm dhe degradues në jetët dhe kishat tona.

Në asgjë tjetër nuk dështojmë më tepër, si Mision, sesa në mungesën e taktit dhe mirësjelljes.

– Hudson Taylor

Kjo është një çështje shumë e rëndësishme për të krishterët që udhëtojnë në vende të tjera për Jezu Krishtin. Hadson Tejlor ishte një prej drejtuesve më të mëdhenj të krishterë të të gjitha kohërave dhe është pranuar si një drejtues i dashur. Historia e shquar e jetës së tij dhe themelimit të “Misionit në brendësi të Kinës” është dokumentuar gjerësisht.10 Një prej pikave më të forta të udhëheqjes së Tejlorit ishte aftësia e tij për t’u përshtatur me kinezçen, për shkak të ndjenjës së tij të mprehtë të përvetësimit dhe ndjeshmërisë kulturore. Një herë ai u ankua në një letër rreth mungesës së taktit dhe, në fakt, mungesës së respektit, që shfaqnin disa misionarë ndaj zakoneve dhe protokollit kinez, të cilët janë elemente të rëndësishme të kulturës kineze. Fjalëve të tij duhet t’u vihet veshi sot:

Disa njerëz duken me të vërtetë të mençur, duke bërë gjënë e duhur në mënyrën më të keqe të mundshme, apo në kohën më të pavolitshme. Personat vërtetë të vrazhdë apo të pahijshëm zor se do të shpëtojnë nga telashet në Kinë; dhe as të zellshmit, të zgjuarit dhe fetarët nuk do të ndikojnë

10 Shiko A. J. Broomhall, Hadson Tejlor dhe shekulli i hapur i Kinës, vëllimi 7 (Londër: Hodder dhe Stoughton).


shumë. Në asgjë tjetër nuk dështojmë më tepër, si Mision, sesa në mungesën e taktit dhe mirësjelljes.11

Urdhërimi i Madh i Krishtit (Mateu 28:18-20) u ka dhënë tërë të krishterëve një mision global. Pali e pranoi këtë. Pali, ungjilltari, një njeri me tri kultura të ndryshme: jude, romak dhe grek, udhëtoi shumë për ungjillin dhe dinte se si të përshtatej siç duhej, ndaj zakoneve të ndryshme shoqërore (1 Korintasve 9:19-23; 10:32-33). Edhe ne, kur udhëtojmë për Krishtin, duhet të jemi të kujdesshëm të mos fyejmë traditat shoqërore të kombit tek i cili shkojmë, por të jemi ambasadorë të mirë të dashurisë së Perëndisë për tërë njerëzit.

Të ndjekësh udhën më të shkëlqyer të dashurisë do të thotë të jesh tepër i vetëdijshëm rreth asaj që konsiderohet me takt dhe e sjellshme në kultura të tjera, dhe të tregosh respekt ndaj zakoneve shoqërore të njerëzve të ndryshëm.

11 Broomhall, Hadson Tejlor dhe shekulli i hapur i Kinës, vëllimi 5: Zjarri i rafinuesit (Londër: Hodder dhe Stoughton, 1985), f. 231.

Kapitulli 7

Jo egoist dhe zemërak

Dashuria… nuk kërkon të sajat, [nuk zemërohet*].

1 Korintasve 13:5

Bibla nuk e fsheh faktin se edhe midis apostujve ekzistojnë qëndrimet egoiste dhe betejat e forcës. Jakobi dhe Gjoni, për shembull, duke menduar vetëm për vete, i kërkuan Jezusit t’u jepte vendet më të larta të nderit në mbretëri: “Na lejo që të ulemi njëri në të djathtën tënde dhe tjetri në të majtën tënde në lavdinë tënde” (Marku 10:37). Jakobi dhe Gjoni ishin “anëtarë me teserë të klubit ‘të egoistëve’”.1 Kërkesa e tyre ndolli menjëherë konflikt midis dishepujve të tjerë, ashtu siç bën ambicia egoiste. Marku kujton se “kur i dëgjuan këto, të dhjetë të tjerët filluan të indinjohen kundër Jakobit dhe Gjonit”. Ata u indinjuan, sepse edhe ata ishin egoistë dhe lakmonin pozicionet e fuqisë dhe lavdisë për vete.

Ky incident tregon se sa pak e kishin kuptuar udhën e Zotit dhe se sa shumë akoma duhej të mësonin rreth dashurisë dhe shërbesës ndaj njëri–tjetrit si vëllezër. “Jakobi dhe Gjoni duan të ulen në fronet e fuqisë dhe lavdisë” – shkruan Xhon Stott; “Jezusi

1 Lewis B. Smedes, Dashuri Brenda kufijve: realizimi i dashurisë jo egoiste në një botë egoiste (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1978), f. 42.


e di se duhet të varet në kryq në dobësi dhe turp. Nuk ka antitezë më të madhe se kjo”.2

Dashuria nuk shqetësohet për veten

Pohimi i pestë negativ ka synim egoizmin, rrënjën e shumë problemeve tona, një ves tërësisht i papërputhshëm me dashurinë dhe udhëheqjen e krishterë. 1 Korintasve 13:5 pohon se dashuria “nuk kërkon të sajat”. Kjo do të thotë që dashuria nuk kërkon interesat e saj apo përparësinë e saj. Dashuria “nuk shqetësohet për interesin e vet”.3 Kjo është shumë e rëndësishme për t’u kuptuar, sepse jetojmë në një epokë individualizmi rrënjësor. Njerëzit në shumë shoqëri moderne perëndimore mendojnë vetëm për interesin e tyre vetjak. Ata e vënë veten në qendër të universit, vend i cili i takon me të drejtë Perëndisë. Ky përqendrim konsumues rreth vetes është tërësisht në kundërshim me dashurinë e krishterë.

Nëse Jezusi do të kishte kërkuar përparësinë e tij, nuk do të kishte kryq. Por Shkrimi thotë: “Krishti nuk i pëlqeu vetes së tij” (Romakëve 15:3). Zoti ynë nuk erdhi për t’u shërbyer, por për të shërbyer: “Unë jam midis jush porsi ai që shërben” (Luka 22:27).

Edhe Pali nuk kërkoi interesin e vet. Nëse do ta kishte kërkuar, ai kurrë nuk do ta kishte duruar tërë hidhërimin në përhapjen e ungjillit dhe kujdesjen për kishat. Por për shkak të dashurisë së tij për Krishtin, shprehur përmes dashurisë për të tjerët, ai mund të thoshte: “Sikurse edhe unë vetë përpiqem t’u pëlqej të gjithëve në çdo gjë, nuk kërkoj përfitimin tim, por të të shumtëve, që të shpëtohen” (1 Korintasve 10:33). “Sepse, ndonëse jam i liruar nga të gjithë, e bëra veten time shërbëtor të të gjithëve” (1 Korintasve 9:19). “Sepse s’kërkoj pasuritë tuaja, por juve…. unë do të shpenzoj me gëzim dhe do të shpenzohem për shpirtrat tuaj” (2 Korintasve 12:14-15).

2 John Stott, Kryqi i Krishtit (Downers Grove, Ill.: InterVarsity, 1986), f. 286.*Nuk gjendet në tekstin e Diodatit, por përkthyer për t’iu përshtatur temës nga Versioni Standard i Biblës (ESV). Shënim i përkthyesit.


Jo egoist dhe zemërak 77

Ky nuk ishte një shembull i lehtë për t’u ndjekur nga besimtarët korintas. Krejtësisht ndryshe, ata ngulën këmbë në të drejtat dhe liritë e tyre për të ngrënë ushqime ofruar idhujve paganë, edhe pse duke shfrytëzuar liritë e tilla vrisnin ndërgjegjet e vëllezërve dhe motrave më të dobëta (1 Korintasve 8-10). Ata nuk e kuptonin frymën e dashurisë që thotë: “Në qoftë se një ushqim skandalizon vëllanë tim, unë nuk do të ha më kurrë mish, që të mos skandalizoj vëllanë tim” (1 Korintasve 8:13). Nuk kishte rëndësi për ta që “nëse vëllai yt trishtohet për shkak të një ushqimi, ti nuk ecën më sipas dashurisë” (Romakëve 14:15). Ata i përdornin liritë dhe dhuntitë e tyre të mrekullueshme për qëllimet e tyre egoiste, dhe jo për të mirën e tërë komunitetit.

“Krishti nuk i pëlqeu vetes së tij”.Romakëve 15:3

Ata, si egoistë, nuk e kuptonin shërbesën e krishterë apo rolin prej shërbëtori të drejtuesit apo mësuesit të Biblës. Madje, disa në Korint e konsideronin jetën joegoiste dhe të përvuajtur të Palit si një shembull të dobësisë dhe dështimit. Pikëpamja e tyre e udhëheqjes së krishterë ishte fuqia dhe sundimi, jo dobësia dhe shërbimi; prandaj, ata e vinin në dyshim pozicionin e tij si apostull. Të njëjtat koncepte të gabuara mbizotërojnë sot rreth udhëheqjes së vërtetë të krishterë.

Dashuria shqetësohet për të tjerët

Armiku i madh i çdo bariu është zemra egoiste. Në Dhiatën e Re, një model i mrekullueshëm i një drejtuesi dhe mësuesi të dashur, është Barnaba. Ai nuk ishte një kërkues egoist i fronit. Luka shkruan se ai ishte “njeri i mirë, plot me Frymë të Shenjtë dhe besim” (Veprat e Apostujve 11:24). Duke qenë i mbushur me Frymën e Shenjtë, ai karakterizohej nga dashuria (Galatasve 5:22) dhe të gjitha cilësitë e dashurisë të përshkruara te 1 Korintasve 13:4-7.


Barnaba mendoi për atë që ishte më e mira për kishën e re në vend të rëndësisë dhe sigurisë së tij.

Herën e parë që e hasim Barnabën në Dhiatën e Re e shohim duke shitur tokën, dhe duke ua dhënë paratë shenjtorëve të varfër në Jerusalem (Veprat e Apostujve 4:36-37). Bujaria ndaj të tjerëve rrjedh natyrshëm për shkak të dashurisë. Ashtu siç thotë Robert Lou: “Dashuria është impulsi i të dhënit”.4

Por ajo që është më mbresëlënëse rreth Barnabës është se si ai e ndante pozicionin dhe shërbesën e tij të udhëheqjes me Palin. Barnaba ishte dërguar nga drejtuesit në Jerusalem, për të ndihmuar kishën e porsa krijuar në Antioki. Ai ishte një vend i këndshëm për të qëndruar. Perëndia po bënte gjëra të reja midis paganëve dhe Barnaba ishte në qendër të aktivitetit. Megjithatë ai mendoi për atë që ishte më e mira për kishën e re në vend të rëndësisë dhe sigurisë së tij.

Barnaba, duke menduar se kisha kishte nevojë për dhuntitë e jashtëzakonshme të Palit, udhëtoi, me një sakrificë të madhe vetjake, për në qytetin e Tarsit për të gjetur Palin dhe për ta ftuar në Antioki për të dhënë mësim. Kjo do të thoshte që Barnaba do të ndante me Palin, i cili ishte shumë më tepër i talentuar, rolin e të dhënit mësim dhe udhëheqjes. Barnaba e nxorri Palin përpara dhe më vonë Pali u bë më i spikatur nga të dy. Ashtu siç një predikues ka vëzhguar me të drejtë: “Barnaba nuk ishte një person që mbante mbi supe tërë barrën e shërbesës”. Ai nuk kishte pse të bënte tërë shërbesën që të merrte tërë lavdinë. Barnaba nuk ishte një kërkues froni; ai ishte një larës këmbësh (Gjoni 13:14). Ai ishte një përkrahës njerëzish, jo një kufizues njerëzish (Veprat e Apostujve 11:19-23). Ai ishte një dhurues, jo një marrës. Dashuria e tij ishte “larmia e dhënies”, jo “larmia e marrjes”. 5

4 Robert Law, Provat e jetës: Një studim i Letrës së parë të Shën Gjonit (Edinburgh: T&T Clark, 1914), f. 72.

5 I. Howard Marshall, Letrat e Gjonit, NICNT (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1978), f. 126.


Barnaba ishte me të vërtetë një drejtues dhe mësues i dashur i krishterë. Ai nuk ishte xheloz për Palin, as nuk e lakmonte statusin e tij si apostull apo perëndishmërinë e tij. Ai nuk ishte i krekosur, i pahijshëm, apo egoist, por e dha veten për dobinë e të tjerëve. Nuk është për t’u çuditur që njerëzit e quanin “biri i ngushëllimit” (Veprat e Apostujve 4:36; 11:23). Ai ishte shembulli i gjallë i motos: “Gjërat e mëdha mund të ndodhin kur nuk shqetësohesh se kush do të marrë meritën”. Gjëra të mëdha ndodhën në kishën në Antioki përmes Barnabës dhe Palit, dhe vazhdojnë të ndodhin në kishë sot, për shkak të mësuesve dhe drejtuesve joegoistë.

Një Barnabë i kohëve moderne është Xhon Stoti, ish–rektor i kishës “All Souls” në Londër, kapelan i nderuar i mbretëreshës së Anglisë dhe autor i shumë komentarëve të shkëlqyer biblikë. Një profesor misionesh tregon se ndërsa po ecte në një aeroport, pa një njeri të moshuar që ishte ulur në një faltore të aeroportit me një tog të madh letrash në krahun e tij, duke shkruar. Ishte Xhon Stoti. Ai, si një bari i dashur, shkruante dhe nxiste shumë njerëz, sidomos të rinjtë. Ashtu si Barnaba, Xhon Stoti njihet si një shërbëtor plot hir i Perëndisë, i cili ndante shërbesën e tij të mësimidhënies dhe udhëheqjes me të tjerët.6

Zemra e përulur prej shërbëtori e Stotit ilustrohet nga një tregim thënë nga një prej kolegëve të tij latino–amerikanë, i cili përktheu në spanjisht për të, ndërsa Stoti ishte në Kubë:

…pasi mbarova së përkthyeri pesë ditë për [Xhon Stotin], ai më ftoi të shkonim e të vëzhgonim zogjtë, por unë u sëmura rëndë. Çfarë privilegji ishte të më shërbehej ushqimi prej tij, të kisha përkujdesjen, ngushëllimin, shërbimin e tij me dashuri, si edhe lutjet e tij. Kam përshtypjen se, pastrueset e hotelit ku qëndruam menduan se duhej të isha një person shumë i rëndësishëm, sepse për mua po kujdesej një zotëri i bardhë, i hijshëm, anglo–sakson: diçka që ato nuk e kishin parë kurrë më parë.7

6 Timothy Dudley-Smith, Xhon Stot: Një shërbesë globale (Leicester, Angli: InterVarsity, 2001), f. 21.



Drejtuesit dhe mësuesit e dashur, qofshin mësuesit e Shkollës të së Dielës apo ungjilltarë misionarë, japin pa egoizëm kohën, energjinë dhe zotërimet e tyre për të ndihmuar njerëzit. Ata angazhohen për t’u shërbyer të tjerëve, ata shkojnë te njerëzit në nevojë, ata harrojnë veten dhe nuk shqetësohen nëse trajtohen pa të drejtë; ata nuk shqetësohen për t’u shpërblyer apo të falënderohen siç duhet. Ata janë njerëz të perëndishëm që kërkojnë jo vetëm interesin e tyre, por edhe interesin e të tjerëve (Filipianëve 2:4).

Dashuria nuk zemërohet lehtë

Një cilësi e mrekullueshme e dashurisë është se nuk zemërohet lehtë ndaj një gjendjeje emocionale zemërimi. “Nuk nervozohet”. Ky është një virtyt tepër praktik për një drejtues. Drejtuesit duhet të përballen me shumë situata të vështira. Do të ketë gjithmonë shumë arsye për të provokuar një drejtues për zemërim, nervozizëm, fyerje, hidhërim dhe qejfmbetje. Kjo është arsyeja, se pse njëra prej cilësive biblike për një plak është të mos jetë “zemërak” (Titi 1:7). Barinjtë nuk mund t’i gjuajnë apo vrasin delet, sepse janë të mërzitur.

Kjo nuk do të thotë se një person nuk mund të zemërohet apo nervozohet me njerëzit. Bibla nuk thotë që dashuria nuk nervozohet; ajo thotë që dashuria nuk zemërohet apo nervozohet lehtë. Ka zemërim të drejtë e të kontrolluar të shtyrë nga dashuria dhe kundër të keqes dhe të rremes që shkatërron njerëzit në mënyrë të pakuptimtë.8 Por dashuria nuk zemërohet në kuptimin shkatërrues, për shkak të shtysave të gabuara. “Zemra e njeriut” – thotë Xhonatan Eduards – “priret në mënyrë të tepruar ndaj zemërimit pa vend dhe mëkatar, duke qenë e mbushur në mënyrë të natyrshme me krenari dhe egoizëm”.9 Ky zemërim është i papërputhshëm me dashurinë.

8 Numrat 16:15; Psalmi 7:11; Nahumi 1:2, 6; Gjoni 2:13-17; Efesianëve 4:26.9 Jonathan Edwards, Dashuria dhe frytet e tij (1852; ribotim, Edinburgh:

Flamuri i së vërtetës, 1978), f. 201.


“Zemra e njeriut priret në mënyrë të tepruar ndaj zemërimit pa vend dhe mëkatar, duke qenë e mbushur në mënyrë të natyrshme me krenari dhe egoizëm”

- Xhonatan Eduards

Një profesor seminari tregon një histori kur ishte në një restorant me një pastor, kur kamarierja aksidentalisht derdhi ujë mbi kostumin e pastorit. Pastori shpërtheu me zemërim ndaj kamarieres, duke shfryrë tërë pakënaqësinë e tij. Pasi u pastrua, profesori iu afrua dhe i psherëtiu pastorit: “Mbase duhet t’i dëshmojmë për dashurinë e Krishtit”. Pastori e mori mesazhin.

Një zemër e dashur (si ajo e Krishtit) do të kishte ndjerë menjëherë dhembshuri për kamarieren dhe do të mendonte më tepër për ndjenjat e saj, sesa për kostumin e njollosur. Do të ishte përpjekur të ulte tensionin, duke minimizuar situatën dhe duke qetësuar kamarjeren. Incidenti mund të ishte kthyer fare lehtë në një dëshmi pozitive për Krishtin. Por pastori mendoi vetëm për veten dhe për kostumin. Ai u zemërua shpejt.

Jashtë kishës drejtues të tillë e paraqesin në mënyrë të shtrembër Krishtin dhe turpërojnë emrin e njerëzve të Tij në botë. Ndërkohë që brenda kishës është e lehtë të shohësh se si këta zemërohen shpejt duke frikësuar, lënduar dhe ndarë njerëzit. Ata krijojnë dhe përkeqësojnë konfliktin.

Njerëzit zemërakë nuk janë të përqendruar te të tjerët, por te emocionet dhe çështjet e tyre. Kur drejtuesit janë të zemëruar, problemet teprohen, komunikimi i keq dhe keqkuptimet shtohen, ndërsa objektiviteti dhe arsyeja zhduken. Kur sundon zemërimi, problemet e vogla bëhen shpërthime të mëdha që mund ta ndajnë një kishë në copa. Jam i bindur se bëhet shumë më tepër dëm në kishat tona nga zemërimi i pakontrolluar, nga sa jemi gati të pranojmë. Ky është një problem i madh.

Djalli është mjeshtër për të përdorur zemërimin, për të shkatërruar kishat dhe familjet dhe ai mund t’i nxisë shpesh drejtuesit e perëndishëm për t’u bërë gjëra shkatërrimtare të tjerëve. Asnjë prej


nesh nuk është i imunizuar për të mos i lënduar njerëzit e tjerë me zemërimin e vet. Henri Dramond vëzhgon me mendjemprehtësi se zemërimi është “vesi i njerëzve të virtytshëm”. Shikoni se sa shpejt arrijmë ta zvogëlojmë dhe justifikojmë shpërthimin tonë të zemërimit ndaj të tjerëve:

Priremi ta konsiderojmë temperamentin e keq si një dobësi shumë të padëmshme…. Dhe po këtu, në qendër të kësaj analize të dashurisë, gjen një vend; dhe Bibla përsëri e dënon si një prej elementëve më shkatërrues të natyrës njerëzore.

Veçantia e temperamentit të sëmurë është se është vesi i njerëzve të virtytshëm. Është shpesh njolla e vetme në një karakter fisnik. Ju njihni burra që janë pothuaj të përsosur dhe gra që do të ishin tërësisht të përsosura, nëse nuk do të ishte për shkak të natyrës së tyre të trazuar, gjaknxehtë apo “të ndjeshme”. Përputhja e temperamentit të sëmurë me karakterin me moral të lartë është një prej problemeve më të çuditshme dhe trishtuese të etikës.10

Si të krishterë, kur përballemi me konfliktin dhe dhimbjen racionale, duhet të kontrollohemi nga Fryma dhe të kemi vetëkontroll (Galatasve 5:22-23). Zemërimi i pakontrolluar është vepër e mishit dhe e djallit (Galatasve 5:19-20; Efesianëve 4:30-32). Ka një shprehje të lashtë që thotë: “Kur shtrydh hundën, do të dalë gjak”. Kur merresh me dikë që është i padashur apo i shkujdesur, apo që thjesht i mendon gjërat ndryshe nga ju, çfarë do të dalë prej teje? Trajtoje seriozisht këtë çështje para Zotit dhe ruaju nga çdo justifikim.11 Shkrimi thotë: “Çdo njeri të jetë…

10 Henry Drummond, Gjëja më e madhe në botë (1874, ribotim, Burlington, Ont.: Inspirational Promotions, pa datë), f. 21-22.

11 Xhonatan Eduards shënon: “Njerëzit janë [mësuar] shpesh t’ia vënë fajin zellit për fenë, për detyrën dhe për të nderuar Perëndinë, si shkaku i zemërimit të tyre, kur bëhet fjalë dhe kur preket interesi i tyre privat. Është e spikatshme se sa të përparuar duhet të shfaqen, ashtu sikur të ishin të zellshëm për Perëndinë dhe drejtësinë, në rastet kur nderi, vullneti apo interesi i tyre është prekur dhe përfitojnë nga kjo duke lënduar të tjerë apo duke u ankuar për ta” (Edwards, Dashuria dhe frytet e saj, f. 198).


i ngadalshëm në zemërim; sepse zemërimi i njeriut nuk kryen drejtësinë e Perëndisë” (Jakobi 1:19-20).

Dashuria është e qetë dhe e ngadaltë në zemërim

Drejtuesit e dashur nuk zemërohen nga çdo mosmarrëveshje apo mërzitje e vogël. Arsyeja për këtë është se dashuria, ashtu siç e kemi parë tashmë, është e durueshme. Dashuria i duron të këqijat që shkaktojnë të tjerët. Ata që e kontrollojnë zemërimin e tyre, kontrollojnë situata mundësisht shpërthyese dhe sjellin shërim ndaj emocioneve të dëmtuara: “Ai që nuk zemërohet shpejt i qetëson grindjet” (Fjalët e Urta 15:18).

Martin Lloid–Xhons tregon se si Hadson Tejlor ishte i ngadalshëm në zemërim dhe irritim. Në Kinë, duke qëndruar në bregun e një lumi të madh, Hadson Tejlor i kërkoi një varkëtari ta kalonte në anën tjetër. Ndërsa varka mbërriti në breg, një kinez i pasur erdhi pas Tejlorit me nxitim për t’u futur në varkë. Ai e shtyu Hadson Tejlorin brenda me një forcë të tillë, saqë ai ra në baltë. I tmerruar nga ajo që pa, varkëtari refuzoi ta lejonte të pasurin të futej në varkën e tij, sepse ishte Tejlori ai që e kishte thirrur i pari për ta kaluar në bregun tjetër dhe për më tepër ishte një i huaj, që sipas zakoneve kineze, meritonte të trajtohej me respekt. I pasuri nuk e kuptoi se Hadson Tejlori ishte i huaj për shkak të rrobave të tij kineze. Kur e kuptoi se çfarë kishte bërë, kërkoi menjëherë falje. Hadson Tejlori nuk reagoi me zemërim apo irritim; por e ftoi me dashuri atë burrë të futej në varkë dhe i dëshmoi për dashurinë e Krishtit.12 Ai u përgjigj ndaj një situate acaruese sipas “udhës shumë më të lartë”.

12 D. Martyn Lloyd-Jones, Studime rreth Predikimit në mal, vëllimi i dytë (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1971), 1:281-282.

Kapitulli 8

Jo i pezmatuar apo që kënaqet me të keqen

Dashuria… nuk pezmatohet, nuk dyshon për keq; nuk gëzohet për padrejtësinë, por gëzohet me të vërtetën.

1 Korintasve 13:5-6

Pavarësisht nga karakteri i dashur i R. C. Çapmanit, kishte njerëz që e përçmonin atë. Një shitës në qytetin Barnstepël, për shembull, ishte aq i mërzitur me predikimin e Çapmanit në rrugë, saqë një herë ai e pështyu! Për disa vjet rresht shitësi vazhdonte ta kritikonte dhe ta ndërpriste në publik predikimin e Çapmanit në rrugë. Çapmani vazhdonte shërbesën e tij dhe, sa herë që kishte rast, shkonte ta bekonte shitësin.

Mundësia erdhi kur një prej kushërinjve të pasur të Z. Çapman shkoi ta vizitonte. Vizita ishte më tepër sesa thjesht një detyrim shoqëror. Kushëriri donte të shikonte shërbesën e Çapmanit rreth mikpritjes dhe afrimit të të varfërve të qytetit. Pas një vizite jozyrtare kushëriri e pyeti nëse mund te blinte ushqime për shërbesën. Z. Çapman pranoi me gëzim, por nguli këmbë që ushqimet të bliheshin në filan dyqan: tek ai i cili për aq shumë kohë e kishte urryer me pasion.

Kushëriri, duke mos ditur bisedat e mëparshme midis shitësit dhe Çapmanit, shkoi atje ku ishte drejtuar. Ai zgjodhi dhe pagoi për një sasi të madhe ushqimi, pastaj i tha shitësit t’ia çonte Robert Çapmanit. Shitësi i habitur i tha vizitorit se duhet të kishte shkuar

Jo i pezmatuar apo që kënaqet me të keqen 85

te dyqani i gabuar, por vizitori nguli këmbë se Çapmani e kishte dërguar atë në mënyrë të veçantë tek ai dyqan. Menjëherë shitësi mbërriti te shtëpia e Çapmanit, ku shpërtheu në lot dhe i kërkoi falje. Po atë ditë shitësi ia dorëzoi jetën e tij Krishtit!

“Të falësh pa qortuar, qoftë me veprim apo vështrim” – shkruan Robert Çapman – “është një ushtrim i lartë i hirit: është imitim i Krishtit”.1

Dashuria nuk mban mëri apo nuk kërkon hakmarrje

Një cilësi tjetër fisnike dhe shpenguese e dashurisë është se nuk i mbetet qejfi. Përkthimi i fjalëpërfjalshëm është: “Dashuria ‘nuk e llogarit të keqen’”. Komentuesi David Garland e shpjegon idenë e përcjellë nga këto fjalë: “Dashuria nuk mban llogari për të keqen…. Ideja është ajo e mbajtjes shënim të fajeve për t’ia kthyer ofendimin”.2 Dashuria nuk mban mëri apo kërkon hakmarrje. Nuk mban “një dosje private të trishtimeve personale, të cilave mund t’iu referohet, apo sa herë del mundësia në dritë”.3

Xhej Adams, një këshilltar i krishterë dhe autor i shumë librave rreth këshillimit, tregon një histori rreth një çifti të trazuar, që shkoi për vizitë te një këshilltar i krishterë për ndihmë. Doktori i gruas e kishte këshilluar atë të shkonte te një këshilltar tjetër, sepse asaj po i bëhej një ulçer, që me sa duket nuk kishte shkak fizik. Gjatë seancave gruaja vuri në tavolinën e këshilltarit një dorëshkrim “dy centimetër e gjysmë të trashë, format shkrimi standard, me shkrim makine nga të dyja anët… një regjistër me faje që i shoqi kishte bërë ndaj asaj”.4

1 Robert L. Peterson dhe Alexander Strauch, Udhëheqja agape: Mësimet në udhëheqjen frymërore nga jeta e R. C. Chapman (Littleton, Colo.: Lewis & Roth, 1991), f. 39.

2 David E. Garland, 1 Korintasve BECNT (Grand Rapids, Mich.: Baker, 2003), f. 618-619.

3 D. A. Carson, Si të tregosh Frymën: Një shtjellim teologjik i 1 Korintasve 12-14 (Grand Rapids, Mich.: Baker, 1987), f. 62.

4 Jay E. Adams, Të jetuarit e krishterë në shtëpi (Grand Rapids, Mich.: Baker, 1972), f. 33.


Nëse na pëlqen të hapim plagët e vjetra, do të përpihemi nga hidhërimi.

Këshilltari mund ta vinte re menjëherë që mëria e gruas ndaj gabimeve të shumta të burrit të saj dhe dokumentimi i hollësishëm i tyre e kishin hidhëruar atë. Mbajtja shënim e mëkateve të burrit të saj vetëm sa i kishin përkeqësuar gjërat, deri në atë pikë sa e kishin sëmurur atë grua. Prandaj këshilltari i kujtoi asaj 1 Korintasve 13, duke theksuar këtë: Dashuria nuk mban shënim të gjitha fajet që dikush ka pësuar nga të tjerët.

Liria për të mos mbajtur shënim fajet e pësuara është jetësore për dashurinë. Të gjithë jemi lënduar nga e keqja e bërë ndaj nesh nga të tjerët. Të gjithëve na është dashur të ndeshemi me faljen. Të gjithëve na është dashur t’i harrojmë kujtimet e këqija dhe të heqim dorë nga ndonjë dëshirë për hakmarrje, për t’u pajtuar me ata që na kanë bërë keq. Nuk ka mënyrë tjetër për të jetuar të lumtur së bashku në martesë apo me besimtarët e tjerë në kishën lokale pa këtë cilësi të dashurisë. Nëse refuzojmë të largojmë tutje lëndimet emocionale, nëse na pëlqen të hapim plagët e vjetra, nëse ndihemi të detyruar t’ua kthejmë me të njëjtën monedhë armiqve tanë, do të përpihemi nga hidhërimi, zemërimi dhe mungesa e faljes. Ne do të jemi shembuj të mjerueshëm dhe drejtues jo të frytshëm për Krishtin.

Dashuria fal

Të gjithë burrat dhe gratë e spikatur të Perëndisë përgjatë shekujve kanë pësuar padrejtësi dhe kritika të tmerrshme, e megjithatë kanë gjetur rast të bëhen njerëz që falin në vend të njerëzve qejfmbetur. Asnjëherë nuk ka justifikim për të kthyer të keqen me të keqe apo për të shkatërruar jetën e një personi tjetër (Romakëve 12:21). Të jesh i lënduar është në fakt një mundësi për të praktikuar “urdhërimin e ri”, për të ecur në rrugën mbretërore të dashurisë, për të ushqyer dhe për t’u kujdesur për armikun tënd, “për të


grumbulluar mbi krye të tij thëngjij të ndezur”, për të mundur “të keqen me të mirën” (Romakëve 12:14, 19-21). Është një mundësi për të vuajtur për hir të Zotit dhe për të imituar dashurinë falëse të Perëndisë: “[Faleni] njëri–tjetrin, sikurse edhe Perëndia ju ka falur në Krishtin. Bëhuni imitues të Perëndisë, si bij shumë të dashur, edhe ecni në dashuri, sikurse edhe Krishti na deshi dhe e dha veten e tij për ne” (Efesianëve 4:32-5:2).

Çfarë fuqie e madhe është dashuria që mund të mposhtë të keqen, të mbulojë kujtimet e dhimbshme, të falë, të heqë dorë nga hakmarrja dhe të ndalojë mërinë. Dashuria, shkruan Ljuis Smeds:

nuk ka pse të pastrojë çdo keqkuptim. Me fuqinë e saj hollësitë e të shkuarës bëhen të parëndësishme…. Hesapet mund të mos lahen; ndryshimet mund të mbeten të pazgjidhura; llogaritë mbeten të paekuilibruara. Konflikti midis kujtimeve të njerëzve se si kanë ndodhur gjërat nuk janë qartësuar; e shkuara mbetet lëmsh…. Dashuria preferon t’u vërë kapakun e faljes të gjitha të drejtave dhe fajeve të së shkuarës: dhe na shtyn për një fillim të ri…. [Ecja] drejt një jete të pajtuar është një prej gjërave më të vështira që i kërkohet të bëjë qenia njerëzore. Dashuria është fuqia për ta bërë këtë.5

Të zgjedhësh udhën e dashurisë nuk do të thotë se nuk ndiejmë dhimbjen e padrejtësisë emocionale apo betejën me zemërimin apo kujtimet e këqija. E ndiejmë dhimbjen. Megjithatë, të zgjedhësh “udhën shumë më të lartë” do të thotë që kërkojmë, me anë të fuqisë dhe ndihmës së Frymës së Shenjtë brenda nesh, të merremi me sinqeritet me plagët tona emocionale. Ne i falim të tjerët ashtu siç jemi falur shumë herë nga Krishti. Ne përpiqemi ta kuptojmë personin që na ka lënduar dhe pranojmë se edhe ne ua kemi bërë të tjerëve atë gjë. Ne rrëfejmë sjelljet tona të gabuara, keqardhjen për veten dhe zemrën që nuk fal. I shohim gjërat sipas perspektivës së Perëndisë dhe refuzojmë të vazhdojmë betejën. Ne lutemi dhe shkojmë te personi tjetër duke kërkuar përtëritje dhe shërim të vërtetë.

5 Lewis Smedes, Dashuria brenda kufijve: Realizimi i dashurisë joegoiste në një botë egoiste (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1978), f. 78-79.


Shkrimi jep shumë shembuj të fuqisë së dashurisë që fal. Kur Davidi dëgjoi që mbreti Saul, i cili ishte përpjekur ta vriste shumë herë, vdiq në betejë, ai me të tjerët “mbajtën zi, qanë dhe agjëruan deri në mbrëmje për Saulin, për Jonatani, birin e tij” (2 Samuelit 1:12). Davidi nuk u ngërdhesh për vdekjen e Saulit, edhe pse shumë njerëz në pozicion e Davidit do të kishin kërcyer nga gëzimi. Në kryq Jezusi u lut: “O Atë, fali ata sepse nuk dinë ç’bëjnë” (Luka 23:34). Dhe Stefani, martiri i parë i krishterë, u lut edhe për falje për ekzekutorët e tij: “O Zot, mos ua ngarko atyre këtë mëkat!” (Veprat e Apostujve 7:60).

Besimtarë të tjerë na japin shembuj të mirë të fuqisë së dashurisë që fal. Pas Xhim Elliotit dhe katër shokëve të tij (Pit Fleming, Roxher Juderian, Ed Mekalli dhe Nejt Senjt) u vranë nga indianët auka në xhunglën amazoniane të Ekuadorit lindor, gruaja e tij, Elizabeta, dhe katër gratë e tjera menduan të mos hakmerren, por të tregonin dashuri dhe falje. Një gazetar që dëshmoi reagimin e tyre në lajme bëri këtë rrëfim:

Vejushat besuan se vdekja e burrave të tyre nuk ishte një tragjedi pa kuptim, siç u dukej shumë vetave. Atyre nuk u shkonte ndërmend asnjë mendim hakmarrjeje; përkundrazi, ata ndjenin nevojën urgjente për t’i çuar mesazhin e tyre të dashurisë dhe shpengimit fisit auka.6

Elizabet Elliot shkruan më vonë:

Më jep një dëshirë edhe më personale për t’i arritur. Fakti që Jezu Krishti vdiq për të gjithë më bën të interesuar për shpëtimin e të gjithëve, por fakti që Xhimi i deshi dhe vdiq për fisin auka ma shton edhe më tepër dashurinë për ta.7

Rreth tre vjet pas vdekjes së pesë misionarëve të rinj, Elizabet Elliot dhe Rejçel Senjt u zhvendosën në fshatin Auka, si të huajt e

6 Elisabeth Elliot, Mizoria e të afërmit tim (Ann Arbor, Mich.: Servant Books, 1981), f. 6.



parë që jetuan midis këtyre njerëzve të egër. Këto gra u bënë shoqe dhe lajmëtare të ungjillit ndaj atyre që vranë burrat e tyre. Sot, si rezultat i atyre takimeve të para dhe veprës së misionarëve të mëvonshëm, Dhiata e Re është përkthyer, si dhe është themeluar kisha. Kjo është një histori e mrekullueshme e dashurisë dhe faljes së krishterë.

Klara Barton, themeluese e Kryqit të Kuq Amerikan dhe njohur si “Engjëlli i fushëbetejës”, ishte një grua e mrekullueshme me guxim zemërluani dhe karakter të pastër. Ashtu si çdo person i shquar edhe ajo u përball me kritika. Kur një shoqja e saj i kujton Klarës kritikën që kishte bërë dikush për punën e saj, Klara nuk mund ta mbante mend. E çuditur shoqja e saj tha: “Nuk e kujton?”. Përgjigjja e Klarës ishte klasike: “Jo, pa dyshim që mbaj mend që e kam harruar”. Dashuria e fal fajin e pësuar.

Ungjilltari afro–amerikan dhe reformuesi shoqëror Xhon Perkins tregon se si ai dhe miq të tjerë ishin rrahur gati për vdekje dhe ishin torturuar në një burg në Misisipi se ishin përpjekur t’i ndihmonin zezakët të arrinin cilësi shoqërore dhe pavarësi ekonomike. Për orë të tëra pa fund u godit me egërsi dhe me shkelma, u godit me shkop gome dhe druri, derisa rridhte gjak dhe mbeti pa ndjenja. Policët e dehur i mbanin një armë të pambushur në kokë dhe tërhiqnin këmbëzën për ta vënë në lojë. Një polic i mëshonte me forcë një pirun në grykë. Ata shfrynë tërë urrejtjen e tyre të egër. Dy vjet më vonë Xhoni po e merrte veten nga një operacion në stomak. Ai po priste akoma drejtësinë civile, por ndërsa rrinte në shtrat, mendoi për vuajtjen që kishte përjetuar dhe çfarë do të donte Perëndia që të bënte ai. Ai shkroi:

Fillova të shoh me tmerr se si urrejtja mund të më shkatërrojë: mund të më shkatërrojë më keqas dhe më papritmas se çdo shkatërrim tjetër që mund t’u shkaktoja atyre që më kishin bërë keq. Unë mund t’ua ktheja me të keqe, ashtu siç kanë bërë shumë nga vëllezërit e mi. Por nëse do të veproja kështu, nga se do të ndryshoja nga të bardhët që urrejnë?


Dhe ku do të më çonte urrejtja? Gjithkush mund të urrejë. Tërë kjo çështja e urrejtjes dhe e kthimit me të njëjtën monedhë… është ajo që e mban të gjallë ciklin e racizmit.

Fryma e Perëndisë veproi tek unë ndërsa isha shtrirë në atë krevat. Në mendjen time u formua një figurë. Figura e kryqit: Krishti në kryq. Kjo ndryshoi gjithçka në mendjen time.

Ky Jezus e dinte se çfarë kisha kaluar. Ai e kuptonte. Dhe Ai kujdesej. Sepse i kishte kaluar të gjitha vetë.

…Dhe ai iu lut Perëndisë për t’i falur. “O Atë, fali ata, sepse nuk dinë ç’bëjnë”.

Armiqtë e Tij urrenin, por Jezusi falte. Ai nuk mund të më hiqet nga mendja.

Fryma e Perëndisë vazhdoi të vepronte tek unë, derisa mund të thosha me Jezusin: “Edhe unë i fal”. I premtova se do të ktheja të mirën për të keqen dhe jo të keqen për të keqen. Dhe ai më dha dashurinë për të cilën kisha nevojë, për të përmbushur urdhërimin e Tij ndaj meje: “doni armiqtë tuaj”.

Për shkak të Krishtit vetë Perëndia më takoi dhe shëroi zemrën dhe mendjen time me dashurinë e Tij.

…Fryma e Perëndisë më ndihmoi të besoja me të vërtetë atë që e kisha rrëfyer shpesh, se vetëm në dashurinë e Krishtit ka shpresë për mua, apo për ata për të cilët kisha punuar aq shumë një herë e një kohë.8

Jeta e jetuar sipas “udhës shumë më të lartë” nuk mban një regjistër padrejtësish dhe lëndimesh emocionale. Nuk ka si plan

8 John Perkins, Le të funksionojë drejtësia (Glendale, Kaliforni: Regal Books, 1976), f. 204-206.


ta kthejë të keqen. Por “dashuria jep falje me bujari”.9 Dashuria i fal dhe i bekon ata që kanë shkaktuar fyerje.

Dashuria nuk gëzohet për padrejtësinë

Pohimi i tetë dhe negativ siguron një përfundim të përsosur: Dashuria “nuk gëzohet për padrejtësinë” (1 Korintasve 13:6). Dashuria, shkruan Leon Morris, “nuk gëzohet me asnjë lloj ligësie”.10 Dashuria nuk mund të gjejë kënaqësi në padrejtësinë, sepse një sjellje e tillë i lëndon njerëzit dhe çnderon Perëndinë. Dashuria nuk ka qëndrim përkrahës ndaj diçkaje të padrejtë. Njerëzit, që praktikojnë “udhën shumë më të lartë” të dashurisë, “urrejnë të keqen dhe ngjiten pas së mirës” (Romakëve 12:9).

Në një botë laike, ku shpesh “e quajnë të mirë të keqen dhe të keqe të mirën” (Isaia 5:20), ka, fatkeqësisht, shumë gëzim dhe miratim ndaj padrejtësisë (Romakëve 1:32). Por është për t’u çuditur që njerëzit “fetarë” mund të gjejnë kënaqësi të madhe duke bërë të keqen. Ata që ishin projektuesit e sulmeve ndaj Qendrës Tregtare të Botës në Nju Jork më 11 shtator 2001, që vranë dhe terrorizuan mijëra njerëz të pafajshëm, e pëlqejnë misionin e tyre të vdekjes. Në mbarë botën disa njerëz kërcyen haptas me gëzim ndërsa të tjerët rrinin fshehur me gojë hapur. Në emër të Perëndisë dhe fesë njerëzit mund të gënjejnë, vrasin dhe kryejnë luftra.

Mund të ketë të krishterë që gëzohen me padrejtësinë. Për shembull, një pastor ungjillor shpalli me gëzim nga podiumi se një vëlla në Krishtin, që e kishte kundërshtuar shërbesën e tij, kishte vdekur papritmas. Ai shpalli se ajo vdekje ishte gjykimi i Perëndisë. Një shërbëtore u foli me gëzim triumfues shoqeve të saj për suksesin e saj në largimin e katër pastorëve të ndryshëm, përmes telefonatave dhe fushatave të saj në dërgimin e letrave. Një plak u mburr se po shijonte një betejë të mirë dhe se e kishte përulur pastorin e tij dhe se kishte prishur planet e tij për kishën.


10 Leon Morris, Letra e parë e Palit drejtuar Korintasve, TNTC (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1958), f. 185.


Një pastor u ngërdhesh, kur dëgjoi për fatkeqësitë e njerëzve që kishin lënë kishën e tij. Këto “gëzime keqdashëse” e trishtojnë shumë Frymën e Shenjtë të Perëndisë (Efesianëve 4:30). Me siguri këto nuk janë sjelljet e atyre që ecin sipas “udhës shumë më të lartë” të dashurisë.

“Ajo për të cilën gëzohet një njeri është një provë e ndershme e karakterit të tij”

- U. Graham Skroxhi

Skroxhi është shumë i mprehtë kur thotë: “Ajo për të cilën gëzohet një njeri është një provë e ndershme e karakterit të tij. Të gëzohesh kur mbizotëron e keqja, apo të ngazëllehesh me fatkeqësinë e të tjerëve, është tregues për degradimin e madh moral”.11

Njerëzit e dashur nuk kënaqen me ndjenjat e epërsisë ndaj të tjerëve. Ata nuk gëzohen me thashethemet interesante, as nuk gjejnë kënaqësi duke dëgjuar rreth mëkateve të pista dhe largimin e drejtuesve të krishterë që nuk u pëlqejnë. Ata nuk gëzohen me skandalet tek asambleja në të cilën kanë bërë pjesë një herë e një kohë, as nuk kënaqen me faktin që njerëzit që u larguan nga kisha e tyre kanë pësuar fatkeqësi. Ata nuk mund të ndihen të gëzuar kur në një vend, të cilin e përbuzin, bie një tërmet që shkakton mijëra të vdekur. Ata nuk kënaqen duke denoncuar apo kritikuar publikisht dështimet dhe gabimet e të krishterëve të tjerë. Dhe nëse duhet të vënë në dukje dhe të përballen me sjelljen mëkatare, ata e bëjnë me dhembshuri dhe trishtim të vërtetë zemre.

Drejtuesit e dashur ecin sipas shembullit të Jobit dhe Davidit. Jobi ishte një plak i dashur në komunitet, që mund t’u thoshte me sinqeritet atyre që shpifnin ndaj tij: “Por unë nuk e lejova gojën time të mëkatonte, duke i uruar të vdesë me një mallkim” (Jobi 31:29). Davidi nuk gëzohej kur mundte armiqtë e tij. Ai refuzonte të gëzohej me mundësitë për ta vrarë Saulin, armikun e tij vdekjeprurës (1 Samuelit 24:1-7). Më shumë se një herë,

11 Scroggie, Jeta e dashurisë, f. 45.


kur Davidi mund ta kishte vrarë shumë lehtë mbretin, ai i kurseu jetën. Edhe Sauli u detyrua të pranonte para Davidit: “Ti je më i drejtë se unë, sepse më ke bërë të mira, kurse unë të kam bërë të këqija” (1 Samuelit 24:17). Sauli nuk e kuptoi kurrë dashurinë e mrekullueshme të Davidit për të dhe familjen e tij. Drejtuesit zemërngushtë e xhelozë nuk e besojnë diçka të mirë për të tjerët dhe ata nuk e kanë zakon të mendojnë të mirën për të tjerët. Te pohimi i fundit negativ, dashuria “nuk gëzohet për padrejtësinë”, Pali shton një plotësues pozitiv: Dashuria “gëzohet me të vërtetën”. Një zemër e dashur trishtohet nga gjërat e këqija, sepse ato i shkatërrojnë njerëzit dhe kjo nuk pëlqen Perëndisë. Por e vërteta ka efektin e kundërt: e bën dashurinë të këndojë nga gëzimi ashtu si një zog i agimit në një ditë me diell. Dashuria pranon menjëherë sjelljen dhe qëndrimet që janë sipas të vërtetës dhe gjen kënaqësinë kur mbizotëron e vërteta.

Dashuria gëzohet me të vërtetën

Pali, në pohimin e fundit negativ, dashuria “nuk gëzohet me padrejtësinë”, shton një baraspeshë pozitive: dashuria “gëzohet me të vërtetën”. Një zemër e dashur trishtohet nga padrejtësia, sepse shkatërron njerëzit dhe nuk i pëlqen Perëndisë. Por e vërteta ka efektin e kundërt: e bën dashurinë të këndojë nga gëzimi si bilbili në një ditë vere. Dashuria dallon menjëherë sjelljen dhe qëndrimet që janë në harmoni me të vërtetën dhe kënaqet kur mbizotëron e vërteta.

Në këtë kontekst, fjala të vërtetën përdoret në kuptimin e sjelljes apo parimeve të drejta të sjelljes që i korrespondojnë të vërtetës së mesazhit të ungjillit. Pali nuk flet për “të vërtetën” në mënyrë abstrakte, por të vërtetën në praktikë, që rezulton në jetesë të drejtë. E vërteta dhe drejtësia bashkohen të dyja në besimin e krishterë. Dashuria vlerëson çdo virtyt dhe mirësinë, si të personit besimtar, ashtu edhe të jobesimtarit. Ajo gëzohet me karakterin e shenjtë, sjelljen e drejtë, integritetin dhe rritjen në Krishtin. “Personi i mbushur me dashurinë e krishterë gëzohet me atë lloj


sjelljeje që pasqyron ungjillin: për çdo fitore të siguruar, çdo falje të ofruar dhe çdo vepër mirësie”.12

Drejtuesit dhe mësuesit që i duan njerëzit do të të tregojnë se një prej gëzimeve të tyre më të mëdha është t’i shikojnë ata që drejtojnë të rriten në besim dhe të jetojnë në bindje ndaj Krishtit. Kujtoj një herë, kur isha ulur me një grup profesorësh dhe mësuesish kolegë të krishterë në një kafene, duke i dëgjuar të flisnin. Ata gëzoheshin me progresin e jetëve të studentëve të tyre, sikur po flisnin që skuadra e tyre të kishte fituar kupën e botës. Gëzimi i tyre ishte t’i shikonin studentët e tyre të jetonin sipas të vërtetës.

Babai i djalit plangprishës u gëzua shumë për pendimin e drejtë të birit të tij dhe kthimin e tij në shtëpi (Luka 15:11-32). Luka shkruan:

U çua, pra, dhe shkoi tek i ati. Por kur ishte ende larg, i ati e pa… u lëshua vrap, ra mbi qafën e tij dhe e puthi…. I ati u tha shërbëtorëve të vet: “Sillni këtu rrobën më të bukur dhe visheni, i vini një unazë në gisht dhe sandale në këmbë. Nxirrni jashtë viçin e majmur dhe thereni; të hamë dhe të gëzohemi” (Luka 15:20-23).

Megjithatë, vëllai më i madh i djalit plangprishës nuk u gëzua për pendimin dhe kthimin e vëllait të tij, sepse nuk e kishte dashurinë e Perëndisë në zemrën e tij. I mbushur me drejtësinë vetjake, “u zemërua dhe nuk deshi të hynte” në festën e kthimit të vëllait të tij në shtëpi. Ai do të ishte gëzuar po të dëgjonte të keqen ndaj vëllait të tij apo madje vdekjen e tij.

Zemra e butë e Palit gëzohej që korintasit bënin atë që ishte e drejtë dhe e mirë, pavarësisht nga dështimet e tyre të shumta (1 Korintasve 1:4-8; 11:2). Ai nuk u gëzua me disiplinën e Perëndisë ndaj korintasve që nuk i ishin bindur udhëzimeve të tij (1 Korintasve 11:30). Vuajtjet e tyre nuk i sillnin kënaqësi apo gëzim hakmarrës. Ai do të gëzohej vetëm me pendimin, pajtimin, shërimin, sjelljen e perëndishme dhe fitoren ndaj djallit. Zemra e

12 Gordon D. Fee, Letra e Parë drejtuar Korintasve, NICNT (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1987, f. 639.


tij gëzohej, kur shikonte të kthyerit të rriteshin në dashuri dhe të ecnin në sjellje të shenjtë.

Gjoni gëzohet për një vëlla që quhej Gaj se bënte një jetë të krishterë sipas të vërtetës:

Sepse u gëzova shumë kur erdhën disa vëllezër dhe dëshmuan për besnikërinë tënde ndaj së vërtetës, se si ecën ti në të vërtetën. Nuk kam gëzim më të madh nga ky: të dëgjoj se bijtë e mi ecin në të vërtetën. Shumë i dashur, ti vepron me besnikëri në të gjitha ato që bën për vëllezërit dhe të huajt. Ata dëshmuan për dashurinë tënde përpara kishës (3 Gjonit v. 3-6; 2 Gjonit v. 4).

Prova se Gaji ecte në të vërtetën ishte bujaria e dashur që tregonte ndaj të krishterëve udhëtarë, shumica e të cilëve ishin ungjilltarë dhe mësues, që shkonin në vende të ndryshme (3 Gjonit v. 5-8). Gjoni ndiente gëzim të madh, kur dëgjonte se Gaji ishte i mirë, bujar dhe jo egoist.

Të gëzohesh në të vërtetën, jo me padrejtësinë, do të thotë të jetosh sipas “udhës shumë më të lartë” të dashurisë.

Kapitulli 9

Duron, beson, shpreson, mban çdo gjë

Dashuria i duron të gjitha, i beson të gjitha, i shpreson të gjitha, mban çdo gjë.

1 Korintasve 13:7

Dashuria është e guximshme. Kam lexuar një herë një histori të një njeriu me prirje kriminale, i cili futej vazhdimisht në telashe me policinë për drogë dhe vjedhje. Ai u arrestua dhe u burgos disa herë dhe përfundimisht u dërgua në burg për pjesën më të madhe të viteve që i kishin mbetur. Pas një kohe të shkurtër në burg, u harrua nga miqtë e tij dhe madje nga i ati. Jashtë mureve të qelisë së tij të burgut, ai ishte një qenie njerëzore e harruar nga të gjithë, me përjashtim të një personi. Çdo javë nëna e tij do t’i hipte autobusit dhe do të udhëtonte disa orë për ta vizituar në burg. Pas disa orësh vizitë, ajo i hipte përsëri autobusit dhe kthehej në shtëpi. Pothuajse përditë ajo shkruante letra dhe shpesh dërgonte libra dhe gjëra personale, që lejoheshin nga policët e burgut. As largësia, as muret e burgut, paratë apo koha nuk mund ta ndalonin atë për ta dashur dhe vizituar birin e saj.

Disa njerëz mendojnë se njerëzit e dashur janë të dobët dhe pa shtyllë kurrizore. Por nuk ka gjë tjetër më të gënjeshtërt se kjo. Janë njerëzit jo të dashur, ata që janë të dobët, sepse kontrollohen nga lakmitë e tyre zemërngushta dhe egoiste. Jezusi ishte personi më i dashur që ka ekzistuar ndonjëherë, dhe ai nuk ishte

Duron, beson, shpreson, mban çdo gjë 97

i dobët. Ai dha jetën e Tij për të shpëtuar të tjerët. Këmbëngulja e vazhdueshme e Palit ndaj korintasve pas tërë dhimbjeve që i kishin shkaktuar nuk tregoi dobësi por forcë dhe durim të madh.

Fuqia e madhe e dashurisë

Pali del në përfundim dhe e përmbledh përshkrimin e tij të dashurisë me katër fjali të shkurtra dhe pozitive, që na tregojnë se çfarë bën dashuria.1 Dashuria i duron të gjitha, i beson të gjitha, i shpreson të gjitha, mban çdo gjë.

I duron të gjitha

Dashuria mban peshën e rëndë2 të problemeve dhe vuajtjeve të jetës. Ajo i mban e palëkundur dhe qëndron e fortë, pavarësisht nga kundërshtimi, humbja dhe puna e rëndë. Dashuria është e guximshme. Ajo mund të mbajë peshë të madhe; ndaj drejtuesit e dashur kanë një aftësi të madhe për të mbajtur të gjitha llojet e vuajtjes dhe pezmatimit, për hir të të tjerëve dhe ungjillit (1 Korintasve 9:12). Kjo është veçoria e tërë barinjve të mirë (Zanafilla 31:38-40). Ata durojnë dhe nuk heqin dorë lehtë, dhe as rrëzohen nën trysni.

Drejtuesit e dashur durojnë dhe nuk heqin dorë lehtë, dhe as rrëzohen nën trysni.

1 Secila prej katër foljeve ka si kryefjalë fjalën greke panta, “të gjitha gjërat”. Megjithatë, rasa kallëzore këtu “del gati në kuptimin e një ndajfoljeje”: “gjithmonë” apo “në gjithçka” (BDAG, njëjës, jokalimtare, f. 783). Versioni NI i Biblës dhe komentues të shumtë preferojnë këtë përkthim ndajfoljor. Kjo shmang idenë që dashuria beson me naivitet “të gjitha gjërat” dhe i shpreson “të gjitha”. Është e vështirë të jesh i sigurt për përkthimin.

2 Folja greke stegō mund të nënkuptojë 1. “mbulon”, si mbulimi i fajeve të dikujt (Versioni NI: “mbron” ose 2. “duron çdo vështirësi”. Secili prej kuptimeve është i mundshëm këtu; megjithatë, kjo e fundit përdoret nga Pali (1 Korintasve 9:12; 1 Thesalonikasve 3:1, 5) dhe parapëlqehet më shumë.


I beson të gjitha

Më pas Pali nxjerr në pah besimin dhe shpresën, për shkak të lidhjes së tyre me durimin dhe mbajtjen e të gjitha gjërave. Besimi dhe shpresa janë përbërës të dashurisë, që i japin mundësinë të durojë vështirësitë dhe të durojë nën barrën e rëndë të jetës. Dashuria, duke u marrë me të dashurit, nuk është dyshuese apo cinike, por e hapur dhe e gatshme në mënyrë të favorshme ndaj tyre. Ajo përpiqet ta kuptojë çdo person në mënyrën më të mirë, duke kuptuar ndërlikimet e jetës. Ajo beson se njerëzit mund të ndryshojnë dhe përmirësohen. Ajo shikon vlerën, potencialin dhe mundësitë e tyre të ardhshme. “Ajo studion shtysat dhe tregon të gjitha tolerancat e mundshme”3 – thotë Skroxhi. Nuk ka frikë se mos e akuzojnë për keq apo të sikletoset nga të tjerët.

Kjo nuk nënkupton se dashuria është naive apo e verbër, sepse kështu do të ishte një besim i rremë. Kuptohet, edhe pse nuk pohohet në mënyrë të drejtpërdrejtë, që dashuria nuk e beson gënjeshtrën. Sjellja e Jezusit me të Dymbëdhjetët, me dobësitë dhe dështimet e tyre, tregon dashurinë e Krishtit, që i beson dhe shpreson të gjitha gjërat.

Dashuria i beson edhe Perëndisë dhe Fjalës së Tij, dhe prej këtej vjen ndryshimi se si një njeri i shikon dhe u përgjigjet njerëzve dhe problemeve të vështira. Besimi i shikon njerëzit dhe jetën përmes lenteve të qëllimeve sovrane të Perëndisë për popullin e tij. Besimi mbetet i sigurt se “të gjitha gjërat bashkëveprojnë për të mirë” për ata që e duan Perëndinë (Romakëve 8:28). Ajo beson se asgjë “nuk do të mund të na ndajë nga dashuria e Perëndisë që është në Jezu Krishtin, Zotin tonë” (Romakëve 8:39); “ai që nisi një punë të mirë në ju, do ta përfundojë deri në ditën e Jezu Krishtit” (Filipianëve 1:6) dhe nuk ka asgjë të pamundur me Perëndinë.



Shpreson të gjitha gjërat

Përbërësi tjetër kryesor i dashurisë është shpresa. Situata në kishën në Korint ishte rrëmujë, por Pali nuk heq kurrë dorë nga shpresa. Ai nuk dëshpërohet. Ai nuk i lë në pezmatim. Ai u shkruan letra, i viziton, dërgon përfaqësues dhe lutet. Pavarësisht nga fjalët e tij të ashpra, ka besim që ata do të përgjigjen si duhet.

Pali shpreh besimin e tij në ta: “Kam me se të mburrem për ju; jam plot me ngushëllim dhe jam jashtë mase i gëzuar në gjithë shtrëngimin tonë” (2 Korintasve 7:4). “Gëzohem, pra, që në çdo gjë mund të besoj në ju” (2 Korintasve 7:16; shiko edhe 1:7; 2:3; 7:4; 14-16; 10:15).

Ky besim nuk është një dëshirë sentimentale; është besimi në triumfin përfundimtar të Perëndisë dhe në qëllimet e mira të Perëndisë për popullin e Tij. Kjo i jep atij optimizëm realist dhe besim në të ardhmen, edhe përballë vështirësive dhe zhgënjimeve të përsëritura. Shpresa në Zotin dhe besimi në premtimet e Tij të sigurta e pajisin Palin t’i vërë problemet dhe dështimet në perspektivë (Galatasve 5:10; 2 Thesalonikasve 3:4; Filemoni v. 21).

Besimi në triumfin përfundimtar të Perëndisë dhe në qëllimet e mira të Perëndisë për popullin e Tij jep optimizëm realist dhe besim në të ardhmen, edhe përballë vështirësive dhe zhgënjimeve të përsëritura.

I mban të gjitha

Kjo cilësi është e ngjashme me të parën: “I duron të gjitha”. Dashuria është e fortë dhe e guximshme: “As vështirësia as kundërshtimi nuk e bën dashurinë të reshtë së dashuri”.4 Dashuria vazhdon; mban; duron përballë kundërshtimit, ligësisë dhe vështirësive; nuk

4 C. K. Barrett, Një komentar rreth Letrës së parë drejtuar Korintasve, HNTC (Nju Jork: Harper & Row, 1968), f. 305.


heq kurrë dorë. T’i shërbesh Krishtit dhe njerëzve të Tij nuk mund të bëhet pa punë dhe vetëflijim. Dashuria i jep një personi fuqinë për t’i duruar të gjitha gjërat.

Jeta e Moisiut, drejtuesit më të madh të Izraelit, ilustron se dashuria duron, beson, shpreson dhe i mban të gjitha gjërat. Për dyzet vite të vështira, ai e udhëhoqi kombin e Izraelit përgjatë shkretëtirës së Sinait. Populli u ankua vazhdimisht për udhëheqjen e tij. Ata e akuzuan pa të drejtë për abuzim, veprime pa vend, shtysa të këqija, krenari dhe madje për përpjekje për t’i vrarë ata dhe fëmijët e tyre. Një herë ishin gati ta vrisnin me gurë. Ja disa nga shembujt e akuzave dhe ankesave të tyre:

• “Pse, nuk kishte varre në Egjipt, që na solle të vdesim në shkretëtirë? Pse e bëre këtë gjë me ne, duke na nxjerrë nga Egjipti?… Na lër rehat, kështu do të mund t’u shërbejmë egjiptasve” (Eksodi 14:11-12).

• Dhe tërë asambleja e bijve të Izraelit murmuriti kundër Moisiut dhe Aaronit në shkretëtirë…: “Ju na çuat në këtë shkretëtirë që të vdesë nga uria tërë kjo asamble” (Eksodi 16:2-3).

• Atëherë populli u grind me Moisiun…. Kështu Moisiu i thirri Zotit, duke i thënë: “Çfarë të bëj për këtë popull? Edhe pak dhe ata do të më vrasin me gurë” (Eksodi 17:2-4).

• “Gratë dhe fëmijët tanë do të bëhen pre e armikut. A nuk do të ishte më mirë për ne të kthehemi në Egjipt?”. Dhe i thanë njëri–tjetrit: “Të zgjedhim një kryetar dhe të kthehemi në Egjipt!” (Numrat 14:3-4).

• “Pse na bëtë të dalim nga Egjipti për të na sjellë në këtë vend të keq?” (Numrat 20:5).

Një herë vëllai dhe motra e tij folën keq kundër tij (Numrat 12). Ata thanë: “Mos vallë Zoti ka folur vetëm me anë të Moisiut? A


nuk ka folur ai edhe nëpërmjet nesh?” (Numrat 12:2). Duhet të ketë qenë shumë e dhimbshme për Moisiun, kur e sulmuan familja e tij dhe njerëzit e besuar më të afërt. Megjithatë ai i harroi dhe u lut për përtëritjen e tyre, pasi Perëndia i gjykoi për akuzat e tyre mëkatare.

Një prej çasteve më të këqija të jetës së Moisiut ishte kur 250 drejtues të spikatur të kombit e akuzuan për udhëheqje mëkatare dhe sunduese (Numrat 16). Ata i thanë Moisiut dhe Aaronit:

Mjaft më me ju… pse, pra, ngriheni mbi asamblenë e Zotit?… A është vallë gjë e vogël që na nxore nga një vend ku rrjedh qumësht dhe mjaltë, për të na lënë të vdesim në shkretëtirë, me qëllim që ti të sundosh mbi ne? Përveç kësaj nuk na çove në një vend ku rrjedh qumësht dhe mjaltë (Numrat 16:3, 13-14).

Njerëzit e refuzuan hapur autoritetin e Moisiut dhe caktuan një udhëheqës të ri për t’i drejtuar që të ktheheshin në Egjipt (Nehemia 9:17). Në këtë rast Moisiu iu lut Perëndisë për t’i ndëshkuar për paudhësinë e tyre dhe Perëndia i ndëshkoi. Ndëshkimi i tyre ishte i drejtë dhe duhej bërë që më parë.

Megjithatë, herë të tjera Moisiu u lut që Perëndia të mos e shkatërronte popullin. Në katër raste Perëndia ishte gati ta shkatërronte tërë kombin për shkak të rebelimit të tyre të vazhdueshëm, por Moisiu u lut dhe i kërkoi Perëndisë që të mos i vriste.5 Mbase Moisiu mund të kishte menduar për njëqind arsye që të mos lutej për ta, por si njeriu i Perëndisë ishte në gjendje të kapërcente ndjenjat vetjake dhe të lutej për faljen dhe çlirimin e tyre.

Vetëm dashuria për Perëndinë dhe dashuria për njerëzit mund të shpjegojë vetëpërmbajtjen e Moisiut me bijtë e Izrealit. Dashuria duron, dashuria i mban të gjitha, dashuria i beson të gjitha dhe dashuria i shpreson të gjitha. Kohë pas kohe, kur u duk se për kombin kishte humbur gjithçka, Moisiu besoi, shpresoi dhe duroi. Drejtuesit egoistë, nga ana tjetër, shkrihen si dëbora kur del dielli. Ata nuk këmbëngulin.

5 Eksodi 32:10-14; Numrat 14:12-20; 16:20-22, 41-50.


Shërbesa më domethënëse me njerëzit është zakonisht afatgjatë, por shërbesa afatgjatë ia del mbanë vetëm me një fuqi të mbinatyrshme nga sipër, për t’i bërë ballë tërë vështirësive dhe dhimbjeve të jetës. Disa misionarë shërbejnë për disa dhjetëvjeçarë në zona të rrezikshme, ku nuk mbarojnë problemet dhe pengesat. Si arrijnë të vazhdojnë? Përgjigjja: dashuria për Perëndinë dhe dashuria për njerëzit. Dashuria prodhon besimin, shpresën dhe durimin për të këmbëngulur gjatë një jete me probleme.

Gjëja më e madhe në botë

Fuqia e dashurisë për të duruar (1 Korintasve 13:7) çon në pjesën përfundimtare të kapitullit 13 (v. 9-13), ku Pali bën dy nga deklaratat më të thella rreth dashurisë së krishterë: “Dashuria nuk ligështohet kurrë” dhe “besimi, shpresa dhe dashuria; por më e madhja nga këto është dashuria”.

Dashuria është e përjetshme1 Korintasve 13:8-12

Në vargun 8 Pali shkruan: “Dashuria nuk ligështohet kurrë”. Teknikisht ky nuk është pjesë e përshkrimit të pesëmbëdhjetë të dashurisë në vargjet 4-7. Vargu 8 fillon me një pjesë të re, që vë në kontrast natyrën e përkohshme të dhuntive frymërore me natyrën e përhershme të dashurisë. Kjo e çon përsëri Palin te shqetësimi i tij rreth masës së dhuntive frymërore në kishën në Korint (1 Korintasve 12:1-13:3).

Pali, për të treguar përsëri se dashuria është “udha shumë më e lartë”, u tregon lexuesve të tij se dhuntitë frymërore, pavarësisht se sa mbresëlënëse dhe të rëndësishme duken, do të reshtin një ditë: “Por profecitë shfuqizohen, gjuhët pushojnë dhe njohuria do të shfuqizohet” (1 Korintasve 13:8). Do të vijë një ditë kur dhuntitë frymërore nuk do të duhen më dhe do të reshtin. Ne nuk do të na duhen dhuntitë frymërore në qiell. Ato janë vetëm për kohën e sotme. Dashuria, nga ana tjetër, nuk do të reshtë kurrë. Është për tani dhe për tërë përjetësinë.


Qielli do të jetë një shtëpi e mbushur përgjithmonë me dashuri, sepse Perëndia është atje dhe “Perëndia është dashuri”.

Në kapitullin e fundit të Dashuria dhe frytet e saj, Xhonatan Eduards e përshkruan qiellin si “një botë e dashurisë së shenjtë”6 dhe “parajsa e dashurisë”.7 Qielli do të jetë një shtëpi e mbushur përgjithmonë me dashuri, sepse Perëndia është atje dhe “Perëndia është dashuri” (1 Gjonit 4:8).

Kur të krishterët e duan njëri–tjetrin ashtu siç bëri Jezusi, familja e kishës lokale parafytyron lavditë e ekzistencës sonë të ardhshme të dashur e qiellore. Fatkeqësisht, kisha në Korint nuk po përjetonte dashuri qiellore. Ajo karakterizohej nga rivalitetet, paditë, imoraliteti, abuzimi i lirisë së krishterë, sjellja e çrregullt, krenaria dhe pavarësia egoiste: së bashku me një paraqitje të varfër të papranueshme të realiteteve qiellore të dashurisë dhe frytit të Frymës.

Dashuria është virtyti më i madh1 Korintasve 13:13

Kapitulli mbyllet me fjalët e njohura: “Tani, pra, këto tri gjëra mbeten: besimi, shpresa dhe dashuria; por më e madhja nga këto është dashuria” (1 Korintave 13:13). Jo çdo i krishterë është i pajisur me dhuntinë e profecisë, të folurit në gjuhë apo njohuri, por çdo i krishterë duhet të karakterizohet nga besimi, shpresa dhe dashuria. Kjo treshe virtytesh është themelore për jetën e krishterë dhe për pjekurinë e kishës lokale (1 Thesalonikasve 1:2-3).

E megjithatë, edhe midis tre virtyteve bazë të besimit, shpresës dhe dashurisë, Pali mund të thotë: “më e madhja nga këto është dashuria”. Atëherë, nëse flasim për dhuntitë frymërore apo virtytet bazë, dashuria është më e madhja! Kjo është arsyeja se pse çdo

6 Jonathan Edwards, Dashuria dhe frytet e saj (1852; ribotim, Edinburgh: Banner of Truth, 1978), f. 325.

7 Njësoj si më sipër, f. 351.


drejtues dhe mësues i krishterë duhet ta “kërkojë dashurinë” në mënyrë aktive dhe të qëllimshme (1 Korintasve 14:1).

Përmbledhje e karakterit dhe sjelljes së një drejtuesi të dashur

Duke zbatuar pesëmbëdhjetë përshkrimet e dashurisë, ne që drejtojmë dhe mësojmë popullin e Perëndisë, duhet të shënohemi nga durimi dhe mirësia, edhe kur fajësohemi nga njerëz të cilëve u shërbejmë. Tërë shërbesa jonë duhet të karakterizohet nga durimi dhe mirësia.

Ne nuk duhet të jemi drejtues egoistë, që kemi smirë ndaj atyre që janë më të talentuar apo më popullorë se ne. Ne nuk duhet as t’i ulim të tjerët, dhe as të mburremi me arritjet tona. Më e rëndësishmja, nuk duhet të jemi kurrë arrogantë dhe të mendojmë se jemi më të lartë se njerëzit e tjerë. Duhet të jemi të përulur dhe të thjeshtë. Nuk duhet të jemi të pasjellshëm apo pa edukatë, por gjithmonë me takt dhe të vetëdijshëm për etikën e duhur shoqërore. Nuk duhet të jemi egoistë, njerëz që kërkojmë në radhë të parë dhe me çdo kusht interesin dhe përparësinë tonë. Ne duhet të jemi shërbëtorë që ndërtojmë të tjerët. Nuk duhet të zemërohemi apo irritohemi shpejt, gjë e cila mund të jetë shumë e dëmshme për ata që drejtojnë. Duhet të jemi të qetë, të ngadalshëm në zemërim dhe asnjëherë hakmarrës. Nuk duhet të mbajmë mëri, por më tepër të falim dhe të jemi plot mëshirë. Në fund, nuk duhet të gëzohemi me padrejtësinë e çdo lloji, por duhet të gëzohemi me të vërtetën.

Duhet të kujtojmë gjithmonë se dashuria i duron të gjitha, i beson të gjitha, shpreson të gjitha dhe mban çdo gjë.

Një thirrje për të shqyrtuar veten

E mbyll këtë pjesë me një thirrje të rëndësishme personale: Mos e përdor këtë libër për t’u thënë të tjerëve se ata duhet të duan. Disa nga njerëzit më të dashur që kam njohur janë akuzuar pa të drejtë për mungesë dashurie.


Në Dhiatën e Vjetër, bijtë e Izraelit e akuzuan Moisiun për sundim pa dashuri ndaj popullit, edhe pse i kishte shpëtuar jetët e tyre shumë herë dhe e kishte dhënë veten pa kursim për t’i drejtuar për dyzet vjet. E vërteta është se bijtë e Izraelit ishin ata që nuk tregonin dashuri.

Shumë shpesh njerëzit që thonë se të tjerët nuk kanë dashuri, janë ata të cilëve u mungon dashuria. Ata mendojnë se urdhërimi i ri thotë: “Më duaj mua, përndryshe do të të shkatërroj ty dhe kishën tënde”. Ata rrinë vërdallë duke pritur që njerëzit e tjerë t’i duan.

Sa e lehtë është të shohim lëmishten e mungesës së dashurisë te syri i tjetrit, por nuk shohim trarin e egoizmit, hipokrizisë dhe zemërimit në syrin tonë (Mateu 7:3-5). Atëherë përdore këtë libër për t’i folur vetes. Përpiqu të jesh shembull dashurie para të tjerëve sipas “udhës shumë më të lartë”. Dhe kur del një situatë që kërkon të përballesh me një sjellje pa dashuri, do të kesh besueshmërinë, si edhe aftësinë për t’u përballur, “duke e folur të vërtetën me dashuri” (Efesianëve 4:15).

Nëse jemi të sinqertë, duhet të pranojmë se të gjithë nuk kemi dashur siç duhet. Prandaj duhet të gjykojmë veten më parë. Vetëm pasi të kemi rrëfyer dhe të jemi penduar për mëkatet tona të mungesës së dashurisë, mund të fillojmë t’i ndihmojmë të tjerët për të dashur. Një mënyrë e re për ta bërë këtë është të lutemi për ta, sepse vetëm Perëndia mund t’i ndryshojë zemrat.

Sigurisht, edhe njerëzit e dashur bëjnë gjëra jo të dashura ndonjëherë. Ata futen në konflikte të tmerrshme dhe nuk janë ashtu siç duhet të jenë. Martin Luter, reformuesi i shekullit të gjashtëmbëdhjetë, ishte njeri joegoist dhe i dashur, por ndonjëherë ai ishte i prerë dhe i ashpër. Personi i vetëm përsosurisht i dashur që ka qenë në këtë tokë ishte Zoti Jezu Krisht. Ne njerëzit e tjerë përpiqemi tërë jetët tona për të dashur, ashtu siç ka dashur Ai, dhe për të kuptuar saktësisht se si të duam në situata të vështira.

Pjesa tre

Veprat e një drejtuesi të dashur

Kapitulli 10

Shprehja e dashurisë dhe ngrohtësisë

Sepse ju kam në zemër…. Ju dua të gjithë me dashuri të zjarrtë në Jezu Krishtin.

Filipianëve 1:7-8

Një mikeshë familjare mori pjesë në një kishë biblike, por u largua për disa vjet. Kur u kthye, ajo vuri re një ndryshim të mrekullueshëm dhe të hareshëm. Kisha ishte akoma një kishë biblike, por me kalimin e viteve ishte rritur në dashuri. Njerëzit ishin më miqësorë, më të ngrohtë dhe mikpritës. Ata përqafonin njëri–tjetrin, ata ishin më të dashur dhe kujdeseshin për anëtarët nevojtarë. Një atmosferë dashurie e ngrohtë ndihej në tërë asamblenë.

Shprehja e dashurisë me fjalë

Dashuria në këtë kishë shihej me fjalë, vepra dhe shfaqej me ngrohtësi. Fakti është se dashuria duhet të shprehet; nuk mund të rrijë e heshtur. Kur Biri i Tij ishte në tokë, Ati thirri nga qielli: “Ky është Biri im i dashur, në të cilin jam kënaqur” (Mateu 3:17). Jezusi e shprehu me fjalë dashurinë e Tij për Atin dhe dishepujt e Tij: “Unë e dua Atin (Gjoni 14:31); “ashtu edhe unë ju kam dashur juve” (Gjoni 15:9). Jezusi e pyeti Pjetrin: “A më do ti mua?”. Tri herë Pjetri u përgjigj: “Ti e di se unë të dua” (Gjoni 21:15-17).

Shprehjet e dashurisë prej zemre të tillë përbëjnë themelin për tërë Dhiatën e Re.

Shprehja e dashurisë dhe ngrohtësisë 109

Shprehja e mirënjohjes

Njerëzit e dashur janë të mbushur me mirënjohje dhe ata e shprehin hapur. Nga tërë shkrimtarët e Dhiatës së Re, Pali flet më shpesh për dashurinë e tij për bashkëpunëtorët e tij dhe ata që ishin kthyer në besim përmes tij. Pali, përmes letrave të tij, shpreh lirshëm vlerësim dhe shpreh mirënjohje për bashkëpunëtorët e tij, për shërbesën e tyre ndaj tij dhe Perëndisë për hir të Ungjillit. Ai nuk e mban për vete mirënjohjen dhe lavdërimin. Ai është tepër mirënjohës për të gjithë ata dhe gjithçka që bënë.

Romakëve 16 paraqet një shembull të gjerë të lavdërimit publik dorëgjerë të Palit për miqësitë vetjake dhe veprat e të tjerëve:

• Febe, një dhjake e kishës (Romakëve 16:1).

• Prishila e Akuila… të cilët vunë kokën në rrezik (Romakëve 16:3-4).

• Maria, e cila u mundua shumë për ne (Romakëve 16:6).

• Androniku dhe Junia… të cilët janë dalluar midis apostujve (Romakëve 16:7).

• Ampliu, të dashurit tim në Zotin (Romakëve 16:8).

• Apeli, të aprovuarit në Krishtin (Romakëve 16:10).

• Trifena dhe Trifoza, të cilat mundohen në Zotin (Romakëve 16:12).

• Perside e dashur, e cila është munduar shumë në Zotin (Romakëve 16:12).

• Rufi, të zgjedhurit në Zotin (Romakëve 16:13).

• Gai, mikpritësi im dhe i mbarë kishës (Romakëve 16:23).


Letrat e tjera të Palit na japin shembuj të tjerë:

• Familja e Stefanës… [të cilët] i janë kushtuar shërbesës së shenjtorëve (1 Korintasve 16:15).

• Tikiku… shërbenjësi besnik në Zotin (Efesianëve 6:21).

• Por ju e njihni provën e tij [Timoteut] se si shërbeu bashkë me mua (Filipianëve 2:22).

• Epafroditi, vëllai im dhe bashkëpunëtori e bashkëluftëtari im (Filipianëve 2:25).

• Epafrai, shoku ynë i dashur në shërbesë… një shërbëtor besnik në Krishtin për ju (Kolosianëve 1:7).

• Tikiku… shërbenjës besnik dhe shoku im i shërbimit në Zotin (Kolosianëve 4:7).

• Onesimi, vëlla besnik dhe i dashur (Kolosianëve 4:9).

• Epafra… shërbëtor i Jezu Krishtit…; ai lufton gjithnjë me ju në lutje (Kolosianëve 4:12).

• I dashur Luka, mjeku (Kolosianëve 4:14).

• Titi, biri i vërtetë në besimin e përbashkët (Titi 1:4).

• Filemoni i dashur dhe bashkëpunëtori ynë… zemrat e shenjtorëve u përtërinë (Filemoni v. 1, 7).

Perëndia flet dhe Ai na krijoi ne që të jemi krijesa që flasim. Prandaj në shërbesën tonë ne duhet të mësojmë të jemi dorëlëshuar me fjalët tona të lavdërimit dhe falënderimit. Ne duhet t’u themi njerëzve se jemi falënderues për ta te Perëndia. Ata nuk duhet të rrinë të hamendësojnë se çfarë mendojmë. Ata duhet ta dëgjojnë nga ne.


Drejtuesit që flasin vetëm kur ka diçka negative për të thënë apo për të mos miratuar, nuk janë të frytshëm. Njerëzit duhet t’i dëgjojnë fjalët pozitive të vlerësimit dhe dashurisë: fjalë të tilla ndërtojnë komunitete të shëndosha të krishtera. Njerëzit, ashtu siç kanë nevojë për oksigjen për të marrë frymë, kanë nevojë për një frymëmarrje të freskët miratimi dhe mirënjohjeje, për të ushqyer shpirtrat e tyre. Si drejtues ne duhet të dëshirojmë të jemi si Barnaba, i cili i inkurajonte vazhdimisht njerëzit e tjerë, me pjesë nga Shkrimi dhe me fjalë të hirshme miratimi.

Njoh një çift që kaloi tridhjetë e pesë vjet duke shërbyer vullnetarisht si mbikqyrës të Shkollës të së Dielës në një kishë lokale. Shumë vetë në udhëheqje e admironin këtë çift si të pazëvendësueshëm, por kur dolën në pension, askush nuk u tha faleminderit. Nuk pati mirënjohje publike; askush nuk i mori në telefon apo t’i shkruante letra falënderimi. Ata u dëshpëruan nga mosmirënjohja e heshtur dhe me të drejtë! Anëtarët e trupit të Krishtit duhet të lidhen me njëri–tjetrin në një komunitet aktiv, jo izolim pasiv. Kisha duhet të jetë një vend ku njerëzit shprehin dashuri dhe vlerësim, falënderim për njëri–tjetrin dhe të inkurajojnë njëri–tjetrin.

Drejtuesit që flasin vetëm kur ka diçka negative për të thënë apo për të mos miratuar, nuk janë të frytshëm. Njerëzit duhet t’i dëgjojnë fjalët pozitive të vlerësimit dhe dashurisë.

Shprehja e dashurisë prej zemre

Pali ua shpreh shpesh besimtarëve të kthyer në besim përmes tij, ngrohtësinë e thellë përmes fjalëve tepër emocionuese. Ai shkruan me zërin e një bariu të ëmbël, jo me zërin e ftohtë të një zyrtari fetar profesional apo një zeloti të ngurtësuar, të interesuar vetëm për çështjen e tij. Edhe kur ndreq dhe dishepullon, Pali shfaq një frymë prej ati dhe bariu; i butë e i përlotur, i dhembshur dhe i kujdesshëm. Shikoni se sa shumë vargje ka, që shprehin zemrën e tij të dashur dhe stilin e tij të dashur të udhëheqjes:


• Unë gëzohem për ju (Romakëve 16:19).

• Ju kam në zemër (Filipianëve 1:7).

• Ju dua të gjithë me dashuri të zjarrtë në Jezu Krishtin (Filipianëve 1:8).

• Vëllezër të dashur dhe fort të dëshiruar, gëzimi dhe kurora ime (Filipianëve 4:1).

• Duke pasur një dashuri të madhe prej jush, ishim të kënaqur duke ju komunikuar jo vetëm ungjillin e Perëndisë, por edhe vetë jetën tonë, sepse na u bëtë të dashur (1 Thesalonikasve 2:8).

• Djemtë e mi, që unë i lind përsëri, derisa të formohet Krishti në ju! Do të doja tashti të isha midis jush (Galatasve 4:19-20).

• Dashuria ime qoftë me ju të gjithë në Krishtin Jezus (1 Korintasve 16:24).

• Ju shkrova, në fakt, me shumë lot dhe me pikëllim të madh dhe ankth në zemër… që të njihni dashurinë shumë të madhe që kam për ju (2 Korintasve 2:4).

• Goja jonë u hap për ju, o Korintas, zemra jonë u bë e gjerë (2 Korintasve 6:11).

• Jeni në zemrat tona për të vdekur bashkë dhe për të jetuar bashkë (2 Korintasve 7:3).

• Pse? Ndoshta sepse nuk ju dua? Perëndia e di (2 Korintasve 11:11).

• Sepse s’kërkoj pasuritë tuaja, por juve (2 Korintasve 12:14).


• Unë do të shpenzoj me gëzim dhe do të shpenzohem për shpirtrat tuaj, megjithëse ju dua më fort dhe më doni më pak (2 Korintasve 12:15).

• Dhe Zoti shtoftë dhe teproftë në dashurinë për njëri–tjetrin dhe për të gjithë, ashtu si edhe ne ndaj jush (1 Thesalonikasve 3:12).

• Të cilin ta dërgova përsëri; dhe ti prite atë, zemrën time (Filemoni v. 12).

Pali e shprehu dashurinë e tij të thellë për besimtarët e kthyer në besim përmes tij me anë të përdorimit të shpeshtë të termave të mirënjohjes. Jo më pak se njëzet e katër herë Pali u drejtohet lexuesve të tij si “të dashur”.1 Nuk është banalitet bosh apo edukatë e thjeshtë. Termi shpreh intimitet, ngrohtësi dhe dashuri. Miqtë dhe besimtarët e kthyer në besim përmes Palit, ishin vëllezërit dhe motrat e tij më të dashur. Ata ishin familja e tij. Ata ishin të lidhur në mënyrë intime përmes të njëjtit Frymë. Të dashur nga Perëndia,2 ata ishin të dashur edhe nga Pali.

Drejtuesit dhe mësuesit në kishë nuk duhet të jenë ngurrues për të përdorur gjuhë të dashur familjare për të shprehur realitetin e marrëdhënies së tyre ndaj njëri–tjetrit. Kjo ishte praktika normale e të krishterëve të hershëm. Termat vëllezër, vëlla apo motër hasen rreth 250 herë në tërë Dhiatën e Re. Në dialogun e lashtë të krishterë, një vepër latine e titulluar “Oktavi”, pagani Kaecilio kritikonte të krishterët sepse “edhe pse mund të mos jenë takuar, e duan njëri–tjetrin…. Ata e thërrasin njëri–tjetrin pa dallim vëllezër e motra”.3 Çfarë bekimi duhet të jetë për ne të akuzohemi në këtë mënyrë! Njerëzit sot më shumë se kurrë duhet

1 Termi të dashur përdoret nëntë herë nga Gjoni, shtatë herë nga Pjetri, tri herë nga Jakobi dhe tri herë nga Juda.

2 Romakëve 1:7; 1 Thesalonikasve 14:2; 2 Thesalonikasve 2:13.3 Oktavi i Mark Minus Feliksit, te Shkrimtarët e lashtë të krishterë, redaktorë

Johannes Quasten dhe të tjerë, përkthyes G. W. Clarke (Nju Jork: Newman, 1974), f. 64.


të dëgjojnë fjalët e dashurisë familjare dhe miqësore. Një gjuhë e tillë intime e familjare është biblike dhe pasqyron dashurinë e kishës së Dhiatës së Re.

Shfaqja e shenjave fizike të dashurisë

Një shprehje fizike e dashurisë së krishterë është “puthja e dashurisë” dhe është “një prej zakoneve më të bukura të të krishterëve të hershëm”.4 Pjetri i nxiste lexuesit e tij: “Përshëndetni njëri–tjetrin me një të puthur dashurie (1 Pjetrit 5:14), gjë e cila është një shfaqje praktike e udhëzimeve të tij të hershme për të dashur njëri–tjetrin me zjarr si vëllezër e motra:

• Të doni fort njëri–tjetrin me zemër të pastër (1 Pjetrit 1:22).

• Doni vëllazërinë (1 Pjetrit 2:17).

• Dhe të keni para së gjithash një dashuri të madhe për njëri–tjetrin (1 Pjetrit 4:8).

Kjo “puthje dashurie”, të cilës Pali i referohet edhe si “puthja e shenjtë” ,5 është një shenjë e jashtme e fizike e “reciprocitetit… uniteti i statusit dhe identitetit, të cilin ndajnë tërë të krishterët përtej ndarjeve racore, klasore e gjinore”.6 Por është një puthje “e shenjtë”, jo një puthje sensuale. Duhet të shprehet me respekt dhe me pastërti.

Qoftë nëse e zbatojmë “puthjen e dashurisë” me puthje, përqafim qoftë me shtrëngim duarsh me zemër, kemi marrë si urdhër të përshëndesim vëllezërit dhe motrat me dashuri. Përshëndetjet tona ndaj njëri–tjetrit duhet të shprehin në mënyrë të dukshme

4 Paul A. Cedar, Jakobi; 1 e 2 Pjetrit dhe Juda, Komentari i komunikuesit (Wace, Teksas: Word, 1984), 11:200.

5 Romakëve 16:16; 1 Korintasve 16:20; 2 Korintasve 13:12; 1 Thesalonikasve 5:26.



realitetin e unitetit dhe dashurisë tonë familjare. Atëherë le të mos jemi neutralë, të rezervuar apo të ftohtë. Le të mos e konsiderojmë njëri–tjetrin si të mirëqenë. Njerëzit kanë nevojë për shprehje fizike të dashurisë, po ashtu edhe fjalë dashurie. Kjo shprehje fizike e dashurisë është një mënyrë kontrete fizike se si duhet ta jetojmë urdhërin e Dhiatës së Re për të treguar “dashuri të madhe për njëri–tjetrin” (1 Pjetrit 4:8).

Xhon Stot, një anglez tradicional dhe i vërtetë, ka mësuar nga udhëtimet e tij të shumta nëpër botë, sidomos në Amerikën Latine dhe Afrikë, të shijojë përqafimin e ngrohtë fizik ndaj besimtarëve. Duke mbyllur një letër ndaj një miku ai shkruan me thumb: “Po të dërgoj një përshëndetje dhe një përqafim (Tani jam anëtar për jetë i “Institutit të terapisë së përqafimit!)”.7

Edhe Pali ishte anëtar i “Institutit të terapisë së përqafimit”. Në fund të përshëndetjes së lamtumirës ndaj pleqve efesianë, Luka shkruan: “Atëherë të gjithë qanë me të madhe, e rroknin në qafë Palin dhe e puthnin” (Veprat e Apostujve 20:37).

Edhe fëmijët në kishat tona duhet të ndiejnë shprehjet e dashurisë. Zoti ynë Jezus i mirëpriti fëmijët. Ata ishin një gëzim për Të. Ai e gjente kohën për t’u kushtuar atyre vëmendje. Ai i prekte, lutej për ta dhe i bekonte (Mateu 19:13-15). Nënat dhe fëmijët ndiheshin rehat, kur vinte Jezusi për shkak se natyra e Tij ishte mikpritëse dhe e dashur. Le të jemi mbrojtës për fëmijët dhe të dashur ndaj tyre.

Kisha lokale është “shtëpia e Perëndisë” (1 Timoteut 3:15) dhe duhet të mbushet me fjalë të dashura dhe shfaqje të dashurisë familjare. Fatkeqësisht atmosfera në disa kisha është më tepër një shtëpi funerali, sesa një shtëpi familjare. Ka pak dashuri dhe ngrohtësi. Ndjenjave të lejueshme emocionale u merret fryma. Zor se njerëzit e njohin njëri–tjetrin. Ata ruajnë distancën dhe shfaqja e vetme e dashurisë është dhënia e shpejtë e duarve para largimit nga dyert e kishës. Një sjellje e tillë nuk është vëllazëri e vërtetë e krishterë. Kjo nuk i përfaqëson njerëzit që duhet të jenë besnikë ndaj “urdhërimit të ri”.

7 Timothy Dudley-Smith, Xhon Stot: Një shërbesë globale (Leicester, Angli: InterVarsity, 2001), f. 441.


Mos e merr askënd për të mirëqenë. Perëndia nuk e bën një gjë të tillë!

Si të fillojmë?

Për të krijuar një atmosferë më të dashur në kishën tënde lokale apo në një grup që po udhëheq, fillo duke u lutur rregullisht për një rritje në dashuri. Përdor këto pjesë të Shkrimit si drejtim në lutjet e tua:

• Dhe për këtë lutem që dashuria juaj të teprojë gjithnjë e më shumë (Filipianëve 1:9).

• Dhe Zoti shtoftë dhe teproftë në dashurinë për njëri–tjetrin dhe për të gjithë (1 Thesalonikasve 3:12).

• [Lutem] që… të kuptoni me të gjithë shenjtorët cila është gjerësia, gjatësia, thellësia dhe lartësia, dhe ta njihni dashurinë e Krishtit që tejkalon çdo njohuri (Efesianëve 3:18-19).

Edhe nëse kisha apo grupi juaj është një trup i dashur, gjithmonë ka vend për të shkëlqyer “edhe më shumë” në dashuri (1 Thesalonikasve 4:10). Mëso atë që thotë Bibla rreth dashurisë. Sa shpesh e dëgjojnë njerëzit një paraqitje të kujdesshme të 1 Korintasve 13, Efesianëve 3:14-19 dhe 4:1-16, apo 1 Gjonit 4:7-21? Shumë persona që shkojnë në kishë nuk i njohin kërkesat biblike të dashurisë dhe kanë nevojë për mësim të thelluar rreth kësaj teme. Sfidoji njerëzit që udhëheq për t’u rritur në dashuri.

Një atmosferë e dashurisë nuk vjen vetëm përmes të dhënit mësim rreth saj. Drejtuesit e kishës duhet të jenë shembuj të dashurisë. Ka mësues, muzikantë dhe të tjerë në kishë, të cilët kanë shërbyer vullnetarisht për vite me radhë. Ata duhet ta dinë se besnikëria e tyre ndaj Perëndisë dhe asamblesë vlerësohet. Shpreh mirënjohjen tënde ndaj tyre dhe inkurajo të tjerët të bëjnë të njëjtën


gjë. Ka njerëz që e pastrojnë, riparojnë dhe mirëmbajnë ndërtesën e kishës; mos i lër pa u vënë re. Ata duhet të falënderohen gojarisht apo me një dhuratë apo kartolinë. Mos e merr askënd për të mirëqenë. Perëndia nuk e bën një gjë të tillë!

Kisha duhet të jetë një komunitet që transformon jetë, ku njerëzit rriten dhe bëhen më të ngjashëm me Zotin e tyre të dashur.

Mos lejo që kisha jote të jetë një vend ku anëtarët e trupit të Krishtit kanë vetëm marrëdhënie sipërfaqësore, apo më keq, ku ata vijnë e shkojnë madje pa i folur njëri–tjetrit. Përsëri, është përgjegjësia jote të udhëheqësh me anë të shembullit. Kisha nuk është një shoqëri tregtare, institucion ushtarak apo agjenci qeveritare. Ajo është “shtëpia e Perëndisë”, atëherë vepro në bazë të kësaj. Drejtoju të tjerëve me dashuri. Përshëndeti me një “puthje dashurie”, një përqafim të dashur apo një “shtrëngim të shenjtë duarsh”. Merre si zotim t’i mbash mend emrat e njerëzve.

Kisha duhet të jetë një familje motrash e vëllezërish të lidhur ngushtë, të cilët i shprehin njëri–tjetrit dashurinë e Krishtit. Duhet të jetë një komunitet që transformon jetë, ku njerëzit rriten dhe bëhen më të ngjashëm me Zotin e tyre të dashur. Kisha juaj mund të bëhet një komunitet më i dashur dhe mund të përjetojë një unitet më të madh, ndërsa mëson dhe udhëheq me dashuri.

Kapitulli 11

Praktikimi i mikpritjes

Dashuria vëllazërore le të mbetet. Mos harroni mikpritjen….

Hebrenjve 13:1-2

Zor se ka gjë tjetër më karakteristike për dashurinë e krishterë sesa mikpritja. Mikpritja është thelbësore për të shtuar flakët e dashurisë dhe për të forcuar komunitetin e krishterë. Drejtuesi i krishterë, që ofron mikpritje ndaj të tjerëve, e shfaq dashurinë në mënyrë tepër personale.

Përmes shërbesës së mikpritjes, ne ndajmë me njëri–tjetrin gjërat të cilat i vlerësojmë më tepër: familjen, shtëpinë, burimet financiare, ushqimin, intimitetin dhe kohën. Me fjalë të tjera, ne ndajmë me njëri–tjetrin jetët tona.

Meqë Shkrimi i udhëron në mënyrë të përsëritur të krishterët për të dashur njëri–tjetrin, nuk duhet të habitemi që Shkrimi na urdhëron të praktikojmë edhe mikpritjen:

• Dashuria le të mos jetë me hipokrizi…. Duani njëri–tjetrin me dashuri vëllazërore… jini mikpritës (Romakëve 12:9-10, 13).

• Dhe të keni para së gjithash një dashuri të madhe për njëri–tjetrin…. Jini mikpritës njëri për tjetrin, pa murmuritje (1 Pjetrit 4:8-9).

Praktikimi i mikpritjes 119

• Dashuria vëllazërore le të mbetet. Mos harroni mikpritjen, sepse disa duke e praktikuar pritën pa ditur engjëj (Hebrenjve 13:1-2).

• Shumë i dashur, ti vepron me besnikëri në të gjitha ato që bën për vëllezërit dhe të huajt. Ata dëshmuan për dashurinë tënde përpara kishës (3 Gjonit 5-6).

Mikpritja krijon komunitet të dashur

Një kishë e ftohtë dhe jomikpritëse e kundërshton mesazhin e ungjillit. Megjithatë mungesa e miqësisë spikat si një kritikë e shpeshtë ndaj kishave lokale.1 Nuk duhet shumë kohë që njerëzit të kuptojnë, se ka një dashuri “kishe” midis të krishterëve që mbaron pas derës së shenjtërores apo te parkingu. Është një lloj dashurie sipërfaqësore, vetëm ditën e dielë në mëngjes, e cila nuk është gati të shtrihet përtej mureve të ndërtesës së kishës.

Por Shkrimi na tregon: “Duani njëri–tjetrin me dashuri vëllazërore” (Romakëve 12:10). Dashuria vëllazërore imponon njohjen ndaj njëri–tjetrit dhe ndarjen e jetës së bashku. Nëse nuk i hapim dyert e shtëpive tona ndaj njëri–tjetrit, realiteti i kishës lokale si një familje e ngushtë vëllezërish e motrash është thjesht një teori fetare boshe. Është e pamundur të dimë apo t’u afrohemi vëllezërve dhe motrave, duke u takuar për një orë në javë me një grup të madh në sallën e kishës. Përmes shërbesës së mikpritjes ne sigurojmë një përbashkësi dhe kujdes, që ushqen dashuri vëllazërore.

Përmes shërbesës së mikpritjes ne sigurojmë një përbashkësi dhe kujdes, që ushqen dashuri vëllazërore.

1 Një artikull i shkëlqyer për t’u lexuar dhe për t’ia paraqitur kishës është “Një kishë miqërore është vështirë të gjendet”, nga Gene dhe Nancy Preston te Shekulli i krishterë (30 janar 1991), f. 102-103. Mund të gjendet në internet në www.lewisandroth.org.


Në shumë raste zor se arrijmë ta njohim njëri–tjetrin, derisa kalojmë kohë së bashku në shtëpitë e njëri–tjetrit dhe ulemi në tryezë. Një pllakëz në murin e një restoranti e shpreh këtë pikë fare bukur: “Rreth tryezës miqtë e perceptojnë më mirë ngrohtësinë e të ndenjurit bashkë”. Prandaj, kur flasim për dashurinë ndaj njëri–tjetrit me ngrohtësi vëllazërore, duhet të flasim edhe për praktikimin e mikpritjes (Romakëve 12:10, 13).

Si një shembull për efektin që ka mikpritja në komunikimin e dashurisë dhe natyrës familjare të kishës lokale, merr në konsideratë historinë e një gazetari lajmesh, që i vizitoi kishat e krishtera për të parë se sa miqësore dhe të dashura ishin. Ai i vlerësoi përvojat e tij të vizitave sipas këtij sistemi pikësh: Ata që përshëndetën te dera morën dy pikë. Letra e parapaketuar nga pastori mori tri pikë. Koha e kafesë mori pesë pikë. Njerëzit që prezantoheshin në mënyrë të përzemërt dhe jo kërcënuese morën dhjetë pikë. Por ftesat personale për darkë morën gjashtëdhjetë pikë!2 Sistemi i vlerësimit të gazetarit tregon se sa fuqishëm komunikon dashuri mikpritja.

Natyra e dashurisë është të mirëpresë njerëzit e dashur, të përpiqet të jetë afër tyre dhe të ndajë me ta më të mirën. Dashuria nuk izolohet, por shtrihet te të tjerët. Si drejtues ne duhet ta praktikojmë mikpritjen. Shtëpitë tona janë një prej mjeteve më të mira që kemi për të ndërtuar komunitete të dashura të krishtera. Duke i hapur në mënyrë të rregullt shtëpitë tona ndaj të tjerëve, ne mund ta ndihmojmë kishën tonë lokale (apo grupin tonë) të bëhet një komunitet më miqësor dhe më i dashur.

Mikpritja ndihmon mësimin dhe dishepullizimin

Kujdesi baritor ndaj njerëzve nuk mund të bëhet nga larg, me një buzëqeshje dhe një shtrëngim duarsh të dielën në mëngjes. Ai kërkon ndërveprim të ngushtë. Shtëpia mund të sigurojë një ambient të fuqishëm frytdhënës për të mësuar, dishepulluar dhe kujdesur për njerëzit.

2 Cituar te Thomas S. Gosin II, Kisha pa mure (Pasadena, Kaliforni: Hoe, 1984), f. 68.


Mësimi i Shkrimit në një ambient të rehatshëm shtëpiak është tepër i përshtatshëm për të mësuar Fjalën e Perëndisë (Veprat e Apostujve 5:42; 20:20). Martin Luter vërtetoi se tryeza është një podium i shkëlqyer për të mësuar të vërtetat e Perëndisë dhe për t’i dishepulluar njerëzit e Perëndisë. Luteri dhe gruaja e tij, Keti, ishin tepër të njohur për shtëpinë e tyre mikpritëse dhe mikpritjen e tyre të gjerë. Një historian shkruan: “Sepse shtëpia e madhe ishte gjithmonë e mbushur cep më cep”.3 Libri i famshëm i Luterit E folura në tryezë, shkruar nga shumë studentë dhe mysafirë të tyre, është një dëshmi e mrekullueshme për fuqinë e shtëpisë në dishepullimin dhe mësimin e njerëzve.

Edhe pse shërbesa e mikpritjes mund të shihet si një gjë e vogël, ka një ndikim të madh te njerëzit. Një shtëpi mikpritëse është shenjë e një zemre të hapur e të kujdesshme, dhe një fryme bujare dhe dhuruese. Duke u treguar dashuri njerëzve, shumë prej të cilëve janë të lënduar, duke i ftuar në shtëpi për një vakt apo për këshillë është tepër prekëse. Të kujdesesh për njerëzit e Perëndisë do të thotë, midis të tjerave, të ndash me ta shtëpinë tënde për të ngrënë, të inkurajosh vizita miqësore apo edhe të sigurosh strehim të përkohshëm për të jetuar.

Perëndia, në mënyrën e Tij të mistershme, e përdor marrëdhënien reciproke midis mikpritësit dhe mysafirit për të udhëzuar dhe inkurajuar njerëzit e tij.

Ne nuk duhet të nënvlerësojmë fuqinë e mikpritjes në mësimin dhe kujdesjen për njerëzit. Perëndia, në mënyrën e Tij të mistershme, e përdor marrëdhënien reciproke midis mikpritësit dhe mysafirit për të udhëzuar dhe inkurajuar njerëzit e tij. Kjo është një arsye se pse Dhiata e Re kërkon që plaku i një kishe të jetë “mikpritës” (1 Timoteut 3:1-2; Titi 1:7).

3 Bisedat me Luterin: Diskutimi në tryezë, përkthyer dhe redaktuar nga Preserved Smith and Herbert Percival Gallinger (New Canaan, Conn.: Keats Publishing, Inc., 1979), v. xii.


Një prej ungjilltarëve dhe themeluesve më të mëdhenj të kishave në shekullin e njëzet ishte vëlla Bakt Sing nga India. Menjëherë pas kthimit të tij në Krishtin nga ateizmi dhe Hinduizmi, Zoti përdori mikrpitjen bujare të Xhon dhe Edit Hejuards për ta dishepulluar Bakt Singun. Ai jetoi me familjen Hejuards në Uinipeg, Kanada, për afërsisht tre vjet. Shumë pak do të dinin ata për ndikimin që do të kishte miku i tyre indian në mbarë kombin. Biografi i Bakt Singut, T. E. Koshy, vlerëson “rolin e rëndësishëm të shtëpive të krishtera në dishepullizimin dhe përgatitjen e të krishterëve të rinj si dëshmitarë të frytshëm për Zotin”.4 Ai shkruan:

Zoti e përdori madhërisht familjen Hejuards për ta pjekur atë frymërisht. Ndërsa ishte në shtëpinë e tyre, Zoti i dha disa mësime të rëndësishme, përfshi zotimin e plotë ndaj Zotit; duke e pranuar Biblën si Fjalën e frymëzuar të Perëndisë; rëndësinë e mikpritjes dhe lutjes, po ashtu edhe kuptimin e vullnetit të Perëndisë në gjithçka. Për më tepër, Zoti plotësoi nevojat e tij të përkohshme përmes çiftit të dashur e të kujdesshëm të krishterë. Familja Hejuards e kishte hapur shtëpinë ndaj misionarëve. Kjo i dha mundësi Bakt Singut të takohej dhe të kishte përbashkësi me shumë njerëz të perëndishëm nga asamble dhe mjedise të ndryshme.5

Mikpritja nxit ungjillëzimin

Mikpritja nuk arrin vetëm te besimtarët, por edhe te jobesimtarët. Natyra e dashurisë është të arrijë, shpëtojë dhe të ndajë me të tjerët mesazhin e shpëtimit. Drejtuesit e dashur kanë një barrë për të humburit (Romakëve 9:1-3; 10:1) dhe dashuria për njerëzit e humbur na detyron të praktikojmë mikpritjen. Mikpritja është një mjet i frytshëm për t’i arritur të humburit.

Për të krishterët e hershëm shtëpia ishte ambienti më i natyrshëm për shpalljen e Krishtit ndaj familjeve, fqinjëve dhe

4 T. E. Koshy, Vëlla Bakt Singu i Indisë (Secunderabad, Indi: Librat OM, 2003), f. 102.

5 Njësoj si më sipër, f. 91.


miqve. Majkëll Grin, autori i Ungjillëzimi në kishën e hershme, e përshkruan shtëpinë si “një prej metodave më të rëndësishme të përhapjes së ungjillit në lashtësi”.6 Ai, duke iu referuar shtëpisë së Akuilës dhe Prishilës, shkruan: “Shtëpitë si kjo duhet të kenë qenë tepër të frytshme në punën ungjillëzuese të kishës”.7

E njëjta gjë vlen edhe sot. Nëse po kërkon ndonjë mënyrë për të ungjillëzuar, hapja e shtëpisë është një prej mënyrave më të mira për t’i arritur jobesimtarët. Shumë prej nesh as nuk i njohin fqinjët, megjithatë përmes mikpritjes, ne mund të shfrytëzojmë çdo mundësi që na jep Zoti, për të qenë lajmëtarët e tij ndaj botës. Nëse jemi gati, shtëpitë tona mund të jenë dritë në fqinjësinë e errësuar frymërore.

Për shembull, themeluesi i “Navigators”, Douson Trotman e përdori shtëpinë e tij për të fituar ushtarakët për Krishtin. Pas disa vitesh mikpritjeje bujare ndaj marinarëve, ai mund të thoshte se marinarët nga çdo shtet në Shtetet e Bashkuara të Amerikës ishin bërë të krishterë në dhomën e tij të ndenjes.

Xhim Petersen, në librin e tij Ungjillëzimi si stil jete, na tregon për një brazilian me emrin Mario, me të cilin studioi Biblën për katër vjet para se djaloshi të kthehej te Krishti. Mario ishte një intelektual marksist dhe aktivist politik: një kandidat pa shumë shpresë për Krishterimin. Disa vjet pas kthimit të tij në besim, Mario e pyeti Xhimin nëse ai e dinte se çfarë e shtyu të vendoste për Krishtin. Xhimi mendonte se ishin orët e tyre të shumta të diskutimit intelektual të Shkrimit, por ja cila ishte përgjigjja e Marios:

A e kujton herën e parë që u ndala afër shtëpisë tënde? Ne kishim bërë një copë rrugë së bashku dhe hëngrën një tas me supë me ty dhe familjen tënde. Ndësa u ula duke të parë ty, gruan tënde dhe fëmijët e tu dhe se si flisnit me njëri–tjetrin, pyeta veten: Kur do ta kem një marrëdhënie të tillë me të fejuarën time? Kur kuptova se përgjigjja ishte “kurrë”, dola në përfundimin të bëhesha i krishterë për hir të mbijetesës time.8

6 Michael Green, Ungjillëzimi në kishën e hershme (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1970), f. 207.

7 Njësoj si më sipër, f. 223.8 Jim Petersen, Ungjillëzimi si stil jete (Colorado Springs: NavPress, 1980),

f. 96-97.


Të tregosh dashuri ndaj jobesimtarëve duke i ftuar në shtëpinë tënde është një magnet i fuqishëm për t’i çuar njerëzit te Krishti. Nuk ke pse të jesh predikues apo të kesh vite trajnimi për të përdorur shtëpinë tënde për të dashur dhe për t’u shërbyer njerëzve. Nëse thjesht hap dyert e shtëpisë tënde, njerëzit do të vijnë.

Si të fillojmë?

Bota jonë e urbanizuar dhe që ecën me hap të shpejtë nuk lë vend për mikpritjen. Kështu, pra, ja disa ide për të të ndihmuar për t’iu bindur urdhërit të Shkrimit për të praktikuar mikpritjen (Romakëve 12:13).

Së pari, cakto një kohë të rregullt çdo javë apo muaj për të ftuar njerëz në shtëpinë tënde. Nëse nuk e vë në plan, mund të mos vësh në praktikë qëllimet e mira të të shkuarës. Do të mendosh: Kjo është e rëndësishme. Bibla na thotë ta praktikojmë këtë dhe do të ndihmojë kishën tonë. Por nëse nuk planifikon më parë dhe nuk e bën mikpritjen përparësi, do të shohësh që je i zënë javën tjetër dhe po ashtu javën tjetër dhe javën tjetër.

Së dyti, bëj një listë me njerëz që do të merrnin zemër nga ofrimi yt i mikpritjes. Për shembull, do të ishte një hap themelor për të ndihmuar anëtarët e rinj të kishës të ndihen se janë pjesë e trupit. Ata që po kalojnë prova të rënda mund të inkurajohen thjesht duke marrë një ftesë. Shumë njerëz janë të vetmuar dhe kanë nevojë për dashuri. Në fakt, mund të jesh një engjëll që shërben ndaj atyre që janë të lënduar.

“Mikpritja e krishterë nuk është një çështje zgjedhjeje; nuk është çështje parash; nuk është çështje moshe, shtrese shoqërore, gjinie apo personaliteti. Mikpritja e krishterë është çështje bindjeje ndaj Perëndisë”.

- Helga Henri

Së treti, kujtoju të ftosh njerëz në shtëpi gjatë sezonit të pushimeve. Ka shumë kohë të mira për të ftuar njerëz të vetmuar


dhe miq jo të krishterë. Përpiqu të përfshish dikë që rrallë merr një ftesë për shkak të ndonjë dobësie. Kujtohu për mësimin e Jezusit: “Kur të bësh një gosti, thirr lypësit, sakatët, të çalët, të verbërit; dhe do të jesh i lum, sepse ata nuk kanë se si të ta kthejnë” (Luka 14:13).

Së katërti, shijo veprimtari krijuese me mysafirët e tu. Bëji pyetje të rëndësishme çdo personi me radhë në tryezë në mënyrë që të gjithë të njohin njëri–tjetrin. Kaloni një kohë lutjeje së bashku, lexoni Shkrimin së bashku apo këndoni së bashku. Pas ushqimit ecni së bashku. Të gjitha këto aktivitete do të të afrojnë ty dhe me mysafirët më afër njëri–tjetrit dhe përfundimisht me Zotin.

Së pesti, mëso rreth temës së mikpritjes. Kur ke dëgjuar herën e fundit për një mesazh nga Shkrimi rreth mikpritjes? Njerëzit duhen mësuar rreth detyrës dhe bekimeve që rrjedhin nga përdorimi i shtëpive të tyre për Krishtin. Është e lehtë të harrojmë të praktikojmë mikpritjen, ndaj të gjithë duhet të kujtohemi dhe të nxitemi.

Së gjashti, dil si vullnetar për të ofruar shtëpinë tënde për misionarët apo shërbëtorët e Zotit që udhëtojnë. Disa organizata misionare kanë një listë me shtëpi mikpritëse që misionarët i përdorin gjatë udhëtimeve. Mund të gjesh një organizatë të përshtatshme dhe të regjistrohesh për të qenë një shtëpi mikpritëse. Dhe kur misionarët e kishës tënde kthehen në shtëpi, mos humb rastin t’i ftosh në tryezën tënde për të ngrënë.

Fëmijët e tu do të përfitojnë në mënyrë të veçantë kur fton shërbëtorët e Perëndisë në shtëpi. I ndjeri Stivën Olford, predikues në radio dhe autor, lindur nga prindër misionarë në Afrikë, jep përshtypjen e tij fëminore të mikpritjes bujare të prindërve të tij:

Askush nuk mund të parashikojë se çfarë shpërblimi i përjetshëm na pret për mikpritjen e krishterë. Por edhe tani kemi një shpërblim. Mikpritja është një aventurë rrëqethëse dhe sjell dobi të mrekullueshme. Duke kujtuar kohën e fëmijërisë, lavdëroj Perëndinë për pasurinë që erdhi në jetën time përmes burrave dhe grave të perëndishëm, që kanë ardhur në shtëpinë tonë. Përshtypjet e lëna në vitet e formimit shërbejnë për t’i krijuar fëmijës ambientin e duhur për t’u maturuar.9

9 Stephen F. Olford, “Mikpritja e krishterë”, Vendimi (Mars 1968), f .10.


Helga Henri, gruaja e teologut të famshëm Karl F. H. Henri, na kujton se “mikpritja e krishterë nuk është një çështje zgjedhjeje; nuk është çështje parash; nuk është çështje moshe, shtrese shoqërore, gjinie apo personaliteti. Mikpritja e krishterë është çështje bindjeje ndaj Perëndisë”.10

10 Cituar nga V. A. Hall, Ji mysafiri im (Chicago: Moody Press, 1979), f. 9.

Kapitulli 12

Kujdesi për nevojat e njerëzve

A nuk kam qarë vallë për atë që ishte në fatkeqësi dhe a nuk jam hidhëruar për të varfrin?

Jobi 30:25

Dhembshuria është ndjeshmëria, emocioni i ëmbël që një person ndien kur përballet me vuajtjet e një personi tjetër, kjo së bashku me dëshirën për të lehtësuar vuajtjen. Megjithatë, një përkufizim formal nuk mjafton për të nxitur veprimin. Ndaj Jezusi, mësuesi më i mirë, e shpjegon dashurinë e dhembshur me historinë e paharrueshme të Samaritanit të mirë (Luka 10:30-37).

Një njeri po udhëtonte nga Jerusalemi për në Jeriko kur e plaçkitën. Plaçkikësit i vodhën paratë, e zhveshën dhe e rrahën mizorisht. Ndërsa rrinte shtrirë, i gjakosur për vdekje, një prift jude (një drejtues dhe mësues fetar i popullit) kaloi pranë tij. Prifti e pa njeriun e plagosur, por vazhdoi rrugës së vet. Disa çaste më pas kaloi një levit (një ndihmës i priftërinjve). Edhe ai e pa njeriun që kishte nevojë për ndihmë, por nuk bëri gjë.

Më në fund kaloi një njeri nga Samaria. Edhe pse udhëtari samaritan nuk e njihte viktimën, na thuhet se “ai pati dhembshuri” (Luka 10:33). Ai ndaloi dhe u kujdes për viktimën, duke i derdhur vaj dhe verë mbi plagët dhe duke i lidhur ato me kujdes, pastaj e ngriti atë njeri mbi kafshën e tij të barrës dhe e çoi në një han. Të nesërmen samaritanit i duhej të largohej, ndaj i dha hanxhiut para për ushqimin dhe fjetjen e të plagosurit dhe i kërkoi atij të kujdesej për të.


Samaritani i Mirë premtoi gjithashtu se kur të kthehej do të paguante çdo kosto shtesë që do të shpenzohej, ndërsa ai njeri do të merrte veten. Ai e bëri të gjithë këtë për një njeri që nuk e njihte dhe pa ndonjë premtim për të marrë shpërblim.

Kjo histori parashtron standardet për dashurinë dhe dhembshurinë e krishterë. Kur kuptojmë atë që nënkupton sjellja e Samaritanit të Mirë, ne do të kuptojmë se çfarë kërkon Zoti ynë nga ata që rrëfejnë se duan ashtu siç deshi Ai. Mendo për priftin dhe levitin fetar që kaluan afër atij njeriu që po vdiste dhe nuk bënë gjë. Ata ishin drejtues dhe mësues fetarë, prandaj ata e dinin se Dhiata e Vjetër kërkonte: “Duaje të afërmin tënd porsi vetveten” (Levitiku 19:18). Por ata ishin njerëz që u mungonte dhembshuria. Nëse duam të jemi drejtues të dashur të krishterë, ne duhet të jemi po aq joegoistë dhe të dhembshur sa edhe Samaritani i Mirë.

Një drejtuesi nuk do t’i vlejë shërbesa e tij, nëse njerëzit nuk e dinë se ai kujdeset me të vërtetë për ta.

Drejtues të dhembshur të Dhiatës së Re

Fjala që spikat te ungjijtë, e cila përshkruan emocionin e Jezusit ndaj njerëzve në nevojë, është dhembshuria.1 Zoti ynë ndjeu shpesh dhembshuri ose u nxit nga dhembshuria për të shëruar dhe shpëtuar. Kujdesi i dhembshur, që Ai dhe apostujt u dhanë të varfërve dhe të sëmurëve, është frymëzues. “Veprat e Tij të dhembshurisë, të padëgjuara më parë” i tërhiqnin njerëzit tek Ai si magnet.2

Pasi Jezu Krishti u ngjit në qiell, apostujt u përfshinë në shërbesë të dhembshur ndaj besimtarëve të varfër në Jerusalem (Veprat e Apostujve 4:34-35). Në fakt, vepra e tyre e dhënies së parave ndaj të varfërve u bë aq e ngarkuar, saqë iu desh të caktonin shtatë burra për të marrë këtë detyrë, në mënyrë që ata të përqendroheshin te lutja dhe shërbesa e fjalës (Veprat e Apostujve 6:1-6).1 Mateu 9:13, 36; 12:7; 14:14; 15:32; 20:34; Marku 1:41; 6:34; 8:2; Luka 7:13.2 William L. Lane, Komentari i Ungjillit sipas Markut, NICNT (Grand Rapids,

Mich.: Eerdmans, 1974), f. 87.

Kujdesi për nevojat e njerëzve 129

Edhe pse thirrja parësore e Palit ishte shpallja dhe mbrojtja e ungjillit, ai u kujdes me kënaqësi edhe për nevojtarët (Veprat e Apostujve 11:30; Galatasve 2:10). Në një farë pike të shërbesës së tij Pali filloi, mobilizoi dhe shpërndau një ofertë të johebrenjve për besimtarët e varfër në Jerusalem. Ai i konsideronte ofertat e kishave të johebrenjve një shfaqje konkrete të dashurisë së krishterë ndaj besimtarëve nevojtarë judenj (2 Korintasve 8:24).3

Shërbesa e pleqve të Dhiatës së Re përfshin mbikqyrje baritore të kishës lokale në katër kategori të mëdha: mësimdhënie, udhëheqje, mbrojtje dhe shërim.4 Edhe pse pleqtë e mësojnë dhe udhëheqin kishën, ata u shërbejnë edhe të dobtëve dhe të sëmurëve (Veprat e Apostujve 20:34-35; Titi 1:8; Jakobi 5:14). Kështu ata duhet të kenë një zemër të dhembshur ndaj nevojave të njerëzve. Shërbesa e dhjakëve të Dhiatës së Re është një shërbesë mirëbërjeje, mëshire dhe shërbimi me kapacitet të plotë.5 Si pleqtë ashtu edhe dhjakët, atëherë, duhet të tregojnë dhembshuri të dashur dhe aktive për mirëqenien e shenjtorëve nevojtarë. Ata duhet të japin shembullin për t’u ndjekur nga të tjerët.

Drejtuesit janë model i kujdesit të dhembshur

Kisha lokale duhet të jetë një familje, një komunitet njerëzish që plotësojnë nevojat e njëri–tjetrit, mbajnë barrët e njëri–tjetrit dhe duke sakrifikuar i shërbejnë njëri–tjetrit. Duhet të jetë një mishërim i dashurisë në veprim: një komunitet i dhembshur, bujar dhe që dhuron.6 Një dashuri e tillë fillon me drejtuesit.

3 Veprat e Apostujve 24:17; Romakëve 15:25-28; 1 Korintasve 16:1-3; 2 Korintasve 8-9.

4 Veprat e Apostujve 15:6-29; 20:17; 28-31; 1 Timoteut 5:17-18; Titi 1:9; 1 Pjetrit 5:1-4. Shiko Alexander Strauch, Pleqësia biblike: Një thirrje urgjente për të rikthyer udhëheqjen e kishës biblike (Littleton, Colorado: Lewis & Roth, 1995).

5 Shiko Alexander Strauch, Dhjaku i Dhiatës së Re: Shërbesa e kishës së mëshirës (Littleton, Colorado: Lewis & Roth, 1992).

6 Veprat e Apostujve 2:45; 4:32-5:11; 9:36; Romakëve 12:13; 15:25-27; 2 Korintasve 8-9; Galatasve 2:9-10; Efesianëve 4:28; 1 Timoteut 5:9-10; 6:17-19; Hebrenjve 13:16; Jakobi 1:27; 2:14-15.


Është e vërtetë që njerëzve nuk u intereson se sa shumë di, derisa të mësojnë se sa shumë kujdesesh për ta. Një drejtuesi nuk do t’i vlejë shërbesa e tij, nëse njerëzit nuk e dinë se ai kujdeset me të vërtetë për ta. Ndaj një drejtues duhet të tregojë një zemër të butë ndaj anëtarëve që vuajnë, një shqetësim të vërtetë për të sëmurët, një gatishmëri bujare ndaj të varfërve dhe një frymë mëshire për të lehtësuar mjerimin që karakterizon jetët e shumë njerëzve sot.

Dhembshuri për të sëmurët

Në një botë plot me dhimbje dhe sëmundje fizike, të shfaqësh interes me dashuri është një shërbesë thelbësore për ata që dëshirojnë apo pretendojnë se shprehin dashurinë e Perëndisë mbi tokë. Kujdesi i dhembshur për të sëmurët përfshin lutje, vizita, ndihmë praktike, telefonata, letra dhe kartolina.

Lutja është një shprehje domethënëse e të shfaqurit interes për tjetrin. Nuk duhet të themi kurrë si vetëmbrojtje: “Shiko, ajo që mund të bëj është vetëm të lutem për ty”. Një koment i tillë hedh idenë e një pikëpamjeje të ulët për lutjen. Perëndia thotë: “Rrëfeni fajet njëri–tjetrit dhe lutuni për njëri–tjetrin, që të shëroheni; shumë fuqi ka lutja e të drejtit kur bëhet me gjithë shpirt” (Jakobi 5:16). Në të vërtetë, të luturit për ata që janë të sëmurë apo që janë në prag të vdekjes është një prej gjërave më të rëndësishme që mund të bëjmë për ta. Lutja jep shpresë dhe ngushëllim. Ndaj drejtuesit duhet të luten rregullisht me besim për të sëmurët dhe ne duhet të sfidojmë edhe asamblenë tonë të angazhohet në lutjen e përqendruar, të vazhdueshme dhe personale për ta.

Një drejtues duhet të tregojë një zemër të butë ndaj anëtarëve që vuajnë, një shqetësim të vërtetë për të sëmurët, një gatishmëri bujare ndaj të varfërve dhe një frymë mëshire.


Njerëzit që janë të sëmurë kanë nevojë jo vetëm për lutjen, por edhe për prekjen njerëzore. Është shëruese, por edhe ngushëlluese. Një person i sëmurë dëshiron dhembshuri dhe shoqëri. Ndonjëherë një i sëmurë, sidomos dikush që po përballet me vdekjen, ka nevojë që thjesht të dijë që dikush po i qëndron afër. Kur vizitojmë ata që janë të sëmurë apo që po vdesin, po shfaqim dashurinë dhe ngushëllimin e Perëndisë. Ky është një privilegj i madh dhe një thirrje e lartë. Jezusi preku lebrozët dhe të verbërit, “ata që nuk mund të prekeshin” në kohën e Tij dhe Ai pret që edhe populli i Tij të bëjë të njëjtën gjë (Mateu 25:36).

Në të vërtetë, kur veprimet e dashurisë na harxhojnë kohën apo bëhen kërkuese, ne nuk e duam barrën e dashurisë: vetëm dobitë e saj.

Fatkeqësisht njerëzit ngurrojnë të vizitojnë të sëmurët apo personat me aftësi të kufizuara. Gjetja e kohës për t’i vizituar në shtëpi apo në spital është bërë e papërshtatshme për shumë vetë në shoqërinë tonë tepër individualiste dhe tepër aktive. Ne mund ta mendojmë veten si njerëz të dashur, por në të vërtetë, kur veprimet e dashurisë na harxhojnë kohën apo bëhen kërkuese, ne nuk e duam barrën e dashurisë: vetëm dobitë e saj.

Ne jemi gati të duam deri në pikën ku fillon të bëhet e papërshtatshme për të dashur më tepër. Ne e pëlqejmë imazhin e vetvetes si njerëz të dashur e që dhurojmë dashuri, por ne do të na pëlqente përfitimi pa përgjegjësitë e rolit. Kur përgjigjja ndaj dashurisë sonë na vë para kërkesash, fillojmë t’i mbajmë larg njerëzit.7

Megjithatë, dashuria e Krishtit na shtrëngon të mohojmë veten për të plotësuar nevojat e të tjerëve. Mund të mos jemi në gjendje t’i vizitojmë të gjithë ata që do të donim, por mund t’i marrim

7 Reuel L. Howe, Ja ku është dashuria (Chikago: Judson, 1965), f. 33.


në telefon. Telefoni është një mjet i paçmueshëm që duhet ta përdorim me efektivitet për të nxitur dhe për t’u interesuar për ata që janë duke vuajtur. Njerëzit e vlerësojnë një telefonatë që shfaq përkujdesje. Ne e dimë që nuk mund t’i vizitojmë përditë dhe ndonjëherë vizita nuk është e përshtatshme, por mund t’i marrim në telefon. Drejtuesit e dashur bëjnë shumë telefonata.

Njerëzit që janë të sëmurë vlerësojnë kartolinat, postën elektronike dhe letrat. Një burrë në kishën tonë, i cili ishte duke vdekur për shkak të kancerit, aq shumë i vlerësonte kartolinat që i dërgonin njerëzit, saqë mbushi gjithë murin me kartolinat që merrte. Ai i lexonte shumë herë dhe i konsideronte të gjitha si mesazh personal të dashurisë. Kartolinat në atë mur siguronin konfirmim të përditshëm që për të kujdeseshin dhe luteshin shumë njerëz. Ky mjet i dukshëm i inkurajimit forcoi frymën e tij.

Ilaçet më të mira për të sëmurët dhe ata që janë duke vdekur janë kujdesi praktik dhe me dashuri. Ata mund të kenë nevojë për vakte të gatuara, pastrimin e shtëpisë apo t’i shoqërosh te doktori. Kur i ndihmojmë njerëzit në këtë mënyrë, ne tregojmë dashuri dhe përkujdesje për trupin e Krishtit (Mateu 25:35-36).

Dhembshuri për njerëzit me aftësi të kufizuara dhe të moshuarit

Të gjithë duhet të jemi të vetëdijshëm dhe të shikojmë popullsinë gjithnjë e në rritje të moshës së tretë. Disa i kanë quajtur të moshuarit njerëz pa ndonjë mbështetje familjare, “jetimë të moshuar”. Dhembshuria e krishterë nuk mund të lejojë që ata të lihen pas dore. Ne duhet t’i nderojmë të moshuarit.

Personat me aftësi të kufizuara dhe të moshuarit janë një grup që harrohet apo anashkalohet lehtë. Për shkak të paaftësive fizike apo mendore, ata mund të vuajnë nga vetmia dhe izolimi nga miqtë. Ata mund të mos jenë në gjendje të marrim pjesë në takimet e kishës. Ata kanë nevojë për telefonata, kartolina, vizita, buletine kishe, mesazhe të regjistruara dhe Darkën e Zotit, për t’i mbajtur të lidhur me familjen e tyre të kishës. Nëse këto veprime dashurie lihen pas dore, ata do të ndihen të braktisur. Jakobi shkruan:


“Feja e pastër dhe pa njollë përpara Perëndisë dhe Atit është kjo: të vizitosh jetimët dhe të vejat në pikëllimet e tyre” (Jakobi 1:27). Personat me aftësi të kufizuara përjetojnë lloje të ndryshme “pikëllimi” dhe kanë nevojë për dashurinë tonë të dhembshur.

Gjoni paralajmëron kundër dashurisë që është thjesht me buzë, me gjuhë apo në teori.

Dhembshuri për të varfërit dhe nevojtarët

Gjoni përshkruan standardin e dashurisë midis besimtarëve të përmendur në Dhiatën e Re:

Nga kjo e kemi njohur dashurinë: ai e dha jetën e vet për ne; dhe ne duhet ta japim jetën tonë për vëllezërit. Dhe nëse njëri ka të mirat e kësaj bote dhe sheh të vëllanë që është në nevojë dhe e mbyll zemrën e tij, si qëndron në të dashuria e Perëndisë? Djema të rinj, të mos duam me fjalë, as me gjuhë, por me vepra dhe në të vërtetë (1 Gjonit 3:16-18).

Këtu Gjoni paralajmëron kundër dashurisë që është thjesht me buzë, me gjuhë apo në teori. Në kontrast me këtë të ashtuquajtur dashuri që refuzon të tregojë dhembshuri, ai përshkruan një dashuri që shprehet jo vetëm me fjalë, por edhe me vepra. Dashuria e krishterë nuk është kurrë teorike apo abstrakte; ajo është gjithmonë praktike. Ai që do, detyrohet të veprojë për të lehtësuar vuajtjet e atij që merr dashuri.

Leon Morris, duke përpunuar shpalljen e Gjonit, shkruan:

Por Gjoni është praktik. Ai e di se një njeri mund ta shpallë fare lehtë se është gati të japë jetën e tij për të tjerët, sepse fjalët janë të lira dhe një sakrificë e tillë zor se do t’i kërkohet. Ajo që ai kërkon nuk është një veprim heroik, por


një bashkëndarje e asaj që dikush ka me ata që nuk kanë. Të mendosh për nevojat e përditshme të njerëzve në nevojë është një detyrë që Gjoni e shikon si një rrjedhojë të domodoshme të kryqit. Kryqi na tregon atë që është agapeja: një gatishmëri jo vetëm për të vdekur për të tjerët, por edhe për të jetuar për të tjerët. Dashuria nuk është një thesar i brishtë për t’u fshehur diku në një vend të sigurt; ajo është një virtyt i fortë që duhet praktikuar në jetën e përditshme.8

Xhonatan Eduards na kujton se natyra e dashurisë është të “nxisë njerëzit për të bërë vepra mëshire ndaj të afërmve të tyre…. Do të nxisë njerëzit t’u japin të varfërve, të mbajnë barrët e njëri–tjetrit dhe të vajtojnë me ata që vajtojnë”.9 Asambleja e parë e krishterë dhe vetë drejtuesit e saj u organizuan të kujdeseshin për anëtarët e varfër (Veprat e Apostujve 4:34-35; 6:1-6). Pali, kur shkruan për dashurinë vëllazërore, nxit të krishterët në Romë të “ndihmoni për nevojat e shenjtorëve” (Romakëve 12:13).

T’i kesh mundësitë për të ndihmuar një besimtar në nevojë, por të refuzosh ta bësh, është mosbindje ndaj Krishtit dhe mëkat kundër trupit të Krishtit. Kjo lloj sjelljeje ngre pyetjen nëse dashuria e Perëndisë banon në një zemër të tillë.

Të gjithë kemi nevojë për shembuj drejtuesish të dashur dhe të dhembshur. Një drejtues i tillë ishte Jobi. Ai, si plak në komunitetin e tij ,10 ishte “i ndershëm dhe i drejtë” (Jobi 1:1), një njeri që tregonte dhembshuri për të varfërit dhe nevojtarët. Jobi kishte një zemër të butë ndaj atyre që vuanin. Ai vajtonte dhe trishtohej për zemërlëshuarit. Ai iu përgjigj me ndihmë bujare ndaj thirrjeve të të varfërve, jetimëve, vejushave dhe të paaftëve. Jobi ishte gjithashtu një njeri edhe me mikpritje zemërgjerë.

Ndaj miqve të tij të ftohtë dhe që pretendonin se dinin gjithçka, që ishin po ashtu pleq në komunitet, u foli në mbrojtje të vetes:

8 Leon Morris, Testamentet e dashurisë (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1981), f. 179.

9 Jonathan Edwards, Dashuria dhe frytet e saj (1852; ribotim, Edingurgh: Banner of Truth, 1978), f. 8.

10 Jobi 29:7, 21, 25; 31:21.


A nuk kam qarë vallë për atë që ishte në fatkeqësi dhe a nuk jam hidhëruar për të varfrin? (Jobi 30:25)

Sepse çliroja të varfrin që klithte për ndihmë, dhe jetimin që nuk kishte njeri që ta ndihmonte.

Bekimi i atij që ishte duke vdekur zbriste mbi mua dhe unë e gëzoja zemrën e gruas së ve.

Isha i veshur me drejtësi dhe ajo më mbulonte; drejtësia ime më shërbente si mantel dhe si çallmë.

Isha sy për të verbërin dhe këmbë për çalamanin;

Isha një baba për të varfrit dhe hetoja rastin që nuk njihja (Jobi 29:12-16).

Në rast se u kam refuzuar të varfërve atë që dëshironin dhe bëra të veniten sytë e gruas së ve,

Në rast se e hëngra vetëm copën e bukës pa i dhënë një pjesë jetimit…

Në rast se kam parë dikë të vdesë për mungesë rrobash ose një të varfër që nuk kishte me se të mbulohej…

Supi im u ndaftë nga shpatulla, krahu im u theftë në bërryl! (Jobi 31:16-17, 19, 22).

Sot ne mund të tregojmë dhembshuri duke u siguruar këshillim falas atyre që janë të ve të moshuar, për t’i ndihmuar të kuptojnë pyetjet rreth taksave, letrave të sigurimit mjekësor dhe testamenteve. Ne mund t’i ftojmë në shtëpinë tonë për të ngrënë dhe për të ndenjur së bashku. Mund të sigurojmë përkthim me shenja për të shurdhët që vijnë në kishën tonë. Mund të sigurojmë transport për të verbërit dhe t’i mirëpresim në shtëpitë tona. Mund


të organizojmë mbledhje fondesh për bamirësi për ata që kanë humbur punën, për ata me aftësi të kufizuara apo për nënat që i rrisin të vetme fëmijët e vegjël. Mund të caktojmë një program për djemtë dhe vajzat jetimë. Mund të shikojmë nëse njerëzit me aftësi të kufizuara ndihen të mirëpritur dhe të sigurt në kishat dhe shtëpitë tona. Mund t’u japim mësime gjuhe të huajve.

Drejtuesit dhe mësuesit mund të modelojmë një vizion dhe të japim një shembull kujdesi të dhembshur.

Si drejtues dhe mësues ne mund të sjellim ndryshim. Mund të modelojmë një vizion dhe të japim një shembull kujdesi të dhembshur. Mund të rrisim vetëdijen dhe të ngremë strukturat organizative duke siguruar mundësi për njerëzit, për të ndarë ato që kanë me ata në nevojë. Mund t’i paralajmërojmë se si materializmi, begatia dhe lakmia ngurtëson zemrën dhe verbon sytë tanë ndaj vuajtjeve të tmerrshme të besimtarëve, po ashtu edhe qenieve të tjera njerëzore.

Bota jonë është e mbushur me varfëri dhe sëmundje. Gati 800 milion njerëz i zë gjumi të uritur për natë. Gati tre miliard njerëz (gati sa gjysma e popullsisë së botës) jeton me më pak se 200 lekë në ditë. Një miliard njerëz pinë ujë të ndotur; 2.5 miliardë nuk kanë pajisje higjienike të sigurta. Më tepër se dhjetë milion fëmijë nën moshën pesë vjeçare vdesin çdo vit për shkaqe të parandalueshme. Shtatëdhjetë për qind e të varfërve të botës janë gra dhe fëmijë. Çdo ditë vdesin nga uria dhe shkaqe të lidhura me të 27,000 fëmijë. Më shumë se një milion vajza detyrohen të prostituojnë çdo vit.

Dhe vuajtja në botën tonë nuk mbaron me këto probleme. “Problemi më i madh publik shëndetësor që ka hasur bota” – sipas Dejl Burk, është kriza e tashme e SIDA–s.11 Kjo pandemi shkakton 8,500 vdekje çdo ditë. Burk shkruan:

11 Dale Hanson Bourke, Udhëzuesi skeptik ndaj krizës globale të SIDA-s (Waynesboro, Ga.: Authentic Media, 2004), f. 5. Ky botim u përditësua më 2005. Për më tepër statistika rreth SIDA-s shiko www.who.org dhe www.unaids.org.


Ka kaluar tashmë plagën e murtajës, e cila shkaktoi vdekjen e njëzet e pesë milion njerëzve: një të katërtën e popullsisë së Evropës në atë kohë. Afërsisht tre milion njerëz vdesin çdo vit nga SIDA, një këmbanë vdekjeje që është krahasuar me njëzet rrëzime avioni Boeing 747, të mbushur plot me pasagjerë çdo ditë për një vit rresht.

SIDA është përhapur tani në çdo vend të botës…. Rastet e raportuara të SIDA–s po rriten me shpejtësi në Kinë dhe Indi, saqë mund t’i kalojnë numrat në Afrikë…. Në disa vende më tepër se një e treta e popullisë është e infektuar, duke zhdukur përfundimisht një brez të tërë.12

Vuajtja në Afrikë si rezultat i SIDA–s, luftrave të vazhdueshme dhe zija e bukës janë përtej asaj që ne mund të imagjinojmë. A duam t’ia dimë ne për këtë? Çfarë mund të bëjmë për të dhënë ndihmën tonë?

Një studiues grek, që merrte pjesë në një komitet për botimin e një përkthimi të ri të Biblës, ishte edhe një anëtar aktiv këshilli i një organizate për të ushqyer të varfërit. Atë e pyetën: “A nuk të duket e çuditshme që ti shërben në një komitet për të përkthyer Biblën dhe në një tjetër për të ushqyer të vafërit?”.

“Jo” – u përgjigj ai. “Në të dyja mënyrat po përkthej Dhiatën e Re”.


Kapitulli 13

Këmbëngulës në lutje

Epafrai… ju përshëndet; ai lufton gjithnjë për ju në lutje.

Kolosianëve 4:12

Udhëheqja me dashuri nuk është e plotë pa lutjen për të tjerët. Shkrimi thotë: “Dashuria le të mos jetë me hipokrizi” dhe pastaj vazhdon të thotë: “këmbëngulës në lutje” (Romakëve 12:9, 12). Lutja për njerëzit është një vepër dashurie. Dashuria e vërtetë dëshiron të lutemi për njerëzit. Dashuria hipokrite premton se do të lutet, por nuk lutet.

Lutja kërkon përpjekje. Kur lutemi për njerëzit, ne përqendrojmë mendimet tona tek ata; ne marrim barrët e tyre mbi vete; ne ndërmjetësojmë para Perëndisë për ta; ne sakrifikojmë kohën tonë për ta; ne zotohemi për mirëqenien e tyre. Ne tregojmë kujdes dhe dhembshuri të vërtetë.

Martin Lloid Xhons na kujton se lutja mund të jetë një prej gjërave më të vështira që bëjmë në jetën e krishterë:

Kur një njeri i flet Perëndisë, ai është në kulmin e tij. Është veprimtaria më e lartë e shpirtit njerëzor dhe prandaj është në të njëjtën kohë prova përfundimtare e gjendjes të vërtetë frymërore të njeriut. Nuk ka gjë tjetër që tregon të vërtetën

Këmbëngulës në lutje 139

rreth nesh si të krishterë, aq sa jeta jonë e lutjes. Gjithçka që bëjmë në jetën e krishterë është më e lehtë se lutja.1

Edhe pse mund të jetë e vështirë, lutja nxitet nga dashuria. Për shembull, dashuria që Pali kishte për besimtarët që ishin kthyer në besim përmes tij, e shtynte atë të lutej vazhdimisht për ta.2 D. A. Carson tregon se ajo që e shtynte Palin të lutej ishte “pasioni për njerëzit”.3 Ai, duke përshkruar dashurinë e Palit për besimtarët e rinj në Thesaloniki, shkruan:

Ja ku kemi një të krishterë aq të përkushtuar ndaj mirëqenies së të krishterëve të tjerë, sidomos ndaj të krishterëve të rinj, saqë po digjet përbrenda për të qenë me ta, për t’i ndihmuar, për t’u kujdesur për ta, për t’i ushqyer, për t’i bërë të qëndrueshëm, për të vendosur një themel të përshtatshëm për ta. Nuk është për t’u çuditur atëherë, se ai përkushtohet të lutet për ta kur shikon se nuk mund t’i vizitojë personalisht.4

Carson e përmbledh shtysën e Palit dhe na sfidon të rritemi në dashuri që shprehet me lutje ndërmjetësuese për të tjerët:

Lutja e Palit është produkt i pasionit të tij për njerëzit. Zjarri i tij i madh në lutje nuk është emocion i çastit, por vërshim i dashurisë së tij për vëllezërit dhe motrat në Krishtin Jezus.

Kjo do të thotë se nëse duhet të përmirësojmë të luturit, duhet të përforcojmë dashurinë tonë. Ndërsa rritemi në dashurinë e disiplinuar dhe vetëmohuese, do të rritemi në

1 D. Martyn Lloyd-Jones, Studime rreth Predikimit në Mal, vëllimi 2 (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1971), f. 2:46.

2 Romakëve 1:9-10; 2 Korintasve 13:7; Efesianëve 1:16; Filipianëve 1:3-4; Kolosianëve 1:3, 9; 1 Thesalonikasve 1:2; 3:10; 2 Thesalonikasve 1:11.

3 D. A. Carson, Një thirrje për reformim frymëror: Përparësi nga Pali dhe lutjet e tij (Grand Rapids, Mich.: Baker, 1992), f. 79.



lutjen ndërmjetësuese. Lutjet e zjarrta në mënyrë artificiale, të cilave u mungon një dashuri e tillë, janë hipokrike, boshe dhe të cekëta.5

Pali është shembull i një drejtuesi të dashur që këmbëngulte në lutje. I shtyrë të lutej jo vetëm për të shpëtuarit, por edhe për të humburit, ai digjej nga dashuria për Izraelin dhe lutej për shpëtimin e tij: “Vëllezër, dëshira e zemrës sime dhe lutja që i drejtoj Perëndisë për Izraelin është për shpëtimin e tij” (Romakëve 10:1). Drejtuesit e krishterë duhet të luten në të njëjtën mënyrë për të humburit.

Shoku i Palit, Epafrai, është një shembull tjetër frymëzues i një drejtuesi të dashur që lutej me zjarr për ata që donte. Ndërsa Epafrai ishte me Palin në qytetin e Romës, Pali i shkroi kishës në Kolos dhe u tregoi atyre për lutjet e Epafrait për ta:

Epafrai… ju përshëndet; ai lufton gjithnjë për ju në lutje, që ju të qëndroni të përsosur dhe të mbushur përplot në gjithë vullnetin e Perëndisë. Sepse unë dëshmoj për të, se ai ka zell të madh për ju dhe për ata në Laodice dhe për ata në Hierapolis (Kolosianëve 4:12-13).

Vër re se Epafrai “lufton gjithnjë” në lutje për njerëzit e tij të dashur. Në versione të tjera kjo shprehje përkthehet në këtë mënyrë: “Ai ndeshet vazhdimisht për ju në lutje” ,6 ai “kurrë nuk resht së luftuari për ju” në lutje (NJB). “Nuk ishte një lutje rastësore dhe e flashkët për ta” – komenton D. Edmond Hiebert, “por një barrë e vazhdueshme ndërmjetësimi. Ai i paraqiste ata rregullisht dhe vazhdimisht para fronit të hirit”.7

Sa të bekuar ishin besimtarët në Kolos që kishin një bari të tillë besnik e të dashur. Lutjet ndërmjetësuese të Epafrait për

5 Si më sipër, 85.6 F. F Bruce, Letrat e Palit: Një parafrazim i zgjeruar (Grand Rapids, Mich.:

Eerdmans, 1965), f. 259.7 D. Edmond Hiebert, “Epafrai, njeriu i lutjes”, Bibliotheca Sacra 136 (janar-

mars 1979), f. 59.


bashkëkombasit e tij rridhnin nga dashuria e tij për ta dhe ndiqte hapat e mësuesit të tij, që lutej vazhdimisht për të gjithë ata për të cilët kujdesej. Ashtu siç pohon H. C. G. Moule: “Epafrai ishte nxënësi i vërtetë i Palit në shkollën e lutjes për të tjerët”.8

Si të fillojmë?

Ndërsa lutja spontane ka vendin e saj në jetët tona, ekziston gjithashtu nevoja për lutjen e disiplinuar dhe ndërmjetësuese. Pali u kërkon besimtarëve në Romë që të luftojnë aktivisht në lutje te Perëndia për sigurinë dhe udhëtimin e tij: “Ju bëj thirrje… për dashurinë e Frymës, të luftoni bashkë me mua në lutje te Perëndia për mua” (Romakëve 15:30). Vër re se Pali u kërkon atyre të luten “për dashurinë e Frymës”. Nëse ata e duan atë, ata do të luten për të. Por kjo dashuri është dashuria e prodhuar nga Perëndia Frymë e Shenjtë. Fryma është burimi i kësaj dashurie. Është dashuria që të gjithë besimtarët duhet të kenë për njëri–tjetrin. “Dashuria e Frymës” do të jetë në këtë mënyrë fuqia që i shtyn për të “luftuar” në lutje të disiplinuar ndërmjetësuese, për nevojat e një personi që duan.

“Nuk ka gjë tjetër që tregon të vërtetën rreth nesh si të krishterë, aq sa jeta jonë e lutjes”

- Martin Lloid Xhons

Lutja e disiplinuar është një sfidë tepër urgjente sot, sepse po të mos e bëjmë përparësi dhe të bëjmë plane për të, angazhimet e jetës lënë pak kohë për të. Është tepër e zakonshme për drejtuesit të lënë pas dore shërbesën e durueshme të lutjes, si për të tjerët, ashtu edhe me të tjerët. Xhorxh Veruer, themeluesi i Operation Mobilization, vëzhgon:

8 H. C. G. Moule, Letrat e Apostullit Pal drejtuar Kolosianëve dhe Filemonit, CBSC (Cambridge: University Press, 1906), f. 141.


Por nëse ka ndonjë doktrinë të cilës i kushtojmë shërbesën e buzëve në kishat tona, ajo është doktrina e lutjes. Kam shërbyer në mijëra kisha… në Evropë, në Amerikën e Veriut dhe përqark botës dhe mbetem gjithmonë i habitur për lënien pas dore të lutjes së vërtetë, të ndjerë nga zemra dhe të përbashkët. Ka disa përjashtime të bukura, sigurisht, por janë pak për t’u krahasuar.9

D. A. Carson pajtohet me këtë dhe shton se të mos lutesh “është të mos jesh në të njëjtën linjë me Biblën, që portretizon se si duhet të jetë jeta e krishterë”:

Ajo që është për t’u çuditur dhe pikëlluar është mungesa e lutjes që e karakterizon aq shumë kishën perëndimore. Është për t’u çuditur, sepse është të mos jesh në një linjë me Biblën që portretizon se si duhet të jetë jeta e krishterë. Është për t’u pikëlluar, sepse mungesa e lutjes shpesh bashkëjeton njëkohësisht me veprimtari të tepërta të krishtera, dhe deri diku duket boshe, e pavlerë dhe sipërfaqësore.10

Mungesa e lutjes për të tjerët nuk është vetëm një shenjë e mungesës së dashurisë, por është një tregues i dështimit tonë për të parë realitetet e errëta frymërore rreth nesh. Lutja është kritike, sepse ne jemi në luftë “kundër principatave, kundër pushteteve, kundër sunduesve të botës së errësirës të kësaj epoke, kundër frymërave të mbrapshta në vendet qiellore”. Prandaj ne duhet të marrim “gjithë armatimin e Perëndisë” (Efesianëve 6:12-13) dhe, duke qenë të pajisur me gjithë armatimin, të ngulim këmbë në lutjen e fuqizuar nga Perëndia:

Duke u lutur në çdo kohë dhe me çdo lloj lutjeje dhe përgjërimi në Frymën, duke ndenjur zgjuar për këtë qëllim me çdo ngulmim dhe lutje për të gjithë shenjtorët, dhe edhe për mua,

9 George Verwer, “Çfarë do të ndodhë me takimin e lutjes?”, SurgeUp (www.thinkwow.com/surgeup/whatever_happened.htm. Parë më 3 tetor 2005).

10 Carson, Një thirrje për reformim frymëror, f. 9..


që kur të hap gojën time, të më jepet të flas lirësisht për ta bërë të njohur misterin e ungjillit (Efesianëve 6:18-19).

Le të mos jemi drejtues që nuk lutemi, por le të jemi vigjilentë. Pali dhe Epafrai ishin ushtarë “vigjilentë” të Jezu Krishtit. Ata të dy luteshin “për të gjithë shenjtorët”, “në çdo kohë” dhe “me çdo ngulmim”. Edhe ne duhet të jemi vigjilentë dhe të lutemi për të gjithë shenjtorët që kemi në kujdes. Të mos lutesh është moskokëçarje serioze si e privilegjit tonë, ashtu edhe e përgjegjësisë tonë si drejtues, mësues dhe shërbëtorë të ungjillit. Profeti Samuel e konsideronte mëkat mungesën e lutjes nga ana e drejtuesit të popullit të Perëndisë: “Sa për mua, mos ndodhtë kurrë që unë të mëkatoj kundër Zotit duke hequr dorë nga lutjet për ju” (1 Samuelit 12:23).

“Mungesa e lutjes shpesh bashkëjeton njëkohësisht me veprimtari të tepërta të krishtera, dhe deri diku duket boshe, e pavlerë dhe sipërfaqësore”.

- D. A. Karson

Në çdo asamble, ekzistojnë probleme frymërore dhe nevoja fizike për të cilat zgjidhja e vetme është lutja me besim dhe me ngulmim. Ka nga ata që kanë dhimbje të përditshme fizike, disa përballen me sëmundje që vënë jetën në rrezik, të tjerë merren me probleme të rënda familjare. Shumë kanë nevojë për lutje, sepse ndeshen me vese apo mëkate që i skllavërojnë dhe shkatërrojnë marrëdhëniet. Disa nuk janë të shpëtuar ende dhe kanë nevojë për shpëtim.

Në kohën kur Zoti ynë u përball me një problem që dishepujt e Tij nuk mund ta zgjidhnin, me një djalë të torturuar nga një frymë e ndyrë, tha: “Ky lloj frymërash nuk mund të dëbohet ndryshe, përveçse me lutje dhe agjërim” (Marku 9:29). Prandaj duhet të besojmë se “shumë fuqi ka lutja e të drejtit kur bëhet me gjithë shpirt” (Jakobi 5:16), përndryshe nuk do të ketë vlerë përpjekja për t’u lutur për nevojat e të tjerëve.


Profeti Samuel e konsideronte mëkat mungesën e lutjes nga ana e drejtuesit të popullit të Perëndisë.

Mësuesit dhe predikuesit më të mirë punojnë për të përmirësuar aftësitë e tyre mësimdhënëse, dhe në fakt kjo është një gjë që duhet bërë. Drejtuesit dhe administratorët kompetentë përpiqen të përmirësojnë vazhdimisht aftësitë e tyre drejtuese dhe në fakt duhet. Për këtë arsye, edhe besimtarët duhet të përpiqen të përmirësojnë shërbesën e tyre të lutjes për të tjerët. Më poshtë janë disa sugjerime për të të ndihmuar që të fillosh të lutesh për ata që mëson dhe drejton.

Informacion

Për t’u lutur me zgjuarsi, na duhet informacion; na duhen kërkesa aktuale të lutjes. Hadson Tejlor, një misionar me përvojë të gjerë në ngulmimin në lutje për qindra misionarë në situatat më të vështira të mundshme, mësonte se informacioni nga misionarët ishte jetësor për ta mbajtur gjallë lutjen në kishat mëmë. A. J. Broomhall, biografi i Tejlorit, shkruan:

Kur të krishterët e dinin se çfarë po ndodhte, ata ngriheshin dhe bashkoheshin. Kur nuk merrnin informacion, dhuntitë e tyre dhe madje lutja dukej sikur venitej. Informacioni çonte në përkushtim: madje në shumë raste në përkushtimin e gjithë jetës.11

Si një drejtues i dashur bëj një përpjekje të kujdesshme për të mësuar nevojat e përzemërta të atyre që udhëheq dhe mëson. Mos mendo se i di problemet dhe shqetësimet e tyre. Pyet! Dashuria tregon përkujdesje dhe dëshiron të dijë. Kjo do ta shtyjë zemrën tënde të lutet dhe do t’u japë energji lutjeve të tua. Bëju të ditur njerëzve se lutesh për ta dhe se ke nevojë për kërkesat e tyre për

11 A. J. Broomhall, Hudson Taylor dhe shekulli i hapur i Kinës, vëllimi 5: Zjarri i rafinuesit (Londër: Hodder dhe Stoughton, 1985), f. 342.


lutje. Por ngaqë njerëzit ngurrojnë të flasin për nevojat e tyre të vërteta, ti duhet të jesh ai që merr nismën.

Së fundi, mos u thuaj njerëzve se do të lutesh për ta dhe pastaj të mos e bësh. Kjo është dashuri hipokrite. Dashuria e vërtetë i çon premtimet e lutjes në zemër dhe përpiqet t’i mbajë ato premtime.

Lista e lutjes

Për të vepruar në mënyrë efektive në lutjen ndërmjetësuese për të tjerët, duhet të bësh një listë lutjeje me emra dhe kërkesa. Meqë shumica prej nesh nuk kanë kujtesë fotografike, duhet t’i shkruajnë kërkesat e lutjes. Nëse je midis atyre përgjegjësve për tërë asamblenë, duhet të jesh duke u lutur për shumë njerëz dhe nevoja. Për ta bërë këtë në mënyrë efektive, përdor listën e emrave të kishës për t’u lutur me dëshirë dhe sistematikisht “për të gjithë shenjtorët” (Efesianëve 6:18). Lutu gjithashtu edhe për misionarët e tu (Efesianëve 6:19-20). Dhe mos harro të vendosësh armiqtë e tu në një listë lutjeje. Jezusi thotë t’i duash armiqtë duke u lutur për ta (Mateu 5:44; Luka 6:28). D. A. Carson vëzhgon me vend: “Të gjithë ne do të ishim më të mençur nëse do të vendosnim të mos i përçmonim kurrë njerëzit, përveçse t’i vendosnim në listat tona të lutjes”.12

Lutja biblike

Nëse ndonjëherë nuk di se si të lutesh për ata që drejton, shiko në Bibël. Ajo është udhëzuesi më i mirë i lutjes. Mund të përdorësh lutjet e Shkrimit për t’u lutur për të tjerët (dhe veten). Ja disa shembuj:

• Të lutem shumë, o Zot, Perëndia i qiellit, Perëndi i madh dhe i tmerrshëm, që i qëndron besnik besëlidhjes dhe ke mëshirë…. Dëgjo lutjen e shërbëtorit tënd që tani ta drejton ty ditën dhe natën për bijtë e Izraelit, shërbëtorë të tu, duke rrëfyer mëkatet e bijve të Izraelit, që ne kemi kryer kundër teje. Po, unë dhe shtëpia e atit tim kemi mëkatuar. Jemi sjellë shumë keq me ty dhe nuk kemi

12 Carson, Një thirrje për reformim frymëror, f. 29.


respektuar urdhërimet, statutet dhe dekretet që ti i ke urdhëruar Moisiut, shërbëtorit tënd (Nehemia 1:5-8).

• Unë lutem për ta… sepse janë të tutë…. O Atë i shenjtë…. Unë nuk kërkoj që ti t’i heqësh nga bota, por që ti t’i mbrosh nga i ligu…. Shenjtëroji në të vërtetën tënde; fjala jote është e vërteta… që të jenë të përsosur në unitet dhe që bota të njohë që ti më ke dërguar dhe që i ke dashur (Gjoni 17:9, 11, 15, 17, 23).

• Nuk pushoj së falënderuari për ju dhe duke ju kujtuar në lutjet e mia, që Perëndia i Zotit tonë Jezu Krisht, Ati i lavdisë, t’ju japë juve Frymën e diturisë dhe të zbulesës, në njohurinë e tij, dhe t’u ndriçojë sytë e mendjes suaj, që të dini cila është shpresa e thirrjes së tij dhe cilat janë pasuritë e lavdisë së trashëgimisë së tij në shenjtorët dhe cila është madhështia e jashtëzakonshme e fuqisë së tij ndaj nesh (Efesianëve 1:16-19).

• Dhe për këtë lutem që dashuria juaj të teprojë gjithnjë e më shumë në njohuri dhe në çdo dallim, që të dalloni gjërat më të mira dhe të mund të jeni të pastër dhe pa njollë për ditën e Krishtit, të mbushur me fryte drejtësie që arrihen me anë të Jezu Krishtit, për lavdi e për lëvdim të Perëndisë (Filipianëve 1:9-11).

• Prandaj edhe ne, nga dita që e dëgjuam këtë, nuk pushojmë të lutemi për ju dhe të kërkojmë që të mbusheni me njohjen e vullnetit të tij me çdo urtësi dhe mençuri frymërore, që të ecni në mënyrë të denjë për Zotin, që t’i pëlqeni atij në çdo gjë, duke sjellë fryt në çdo vepër të mirë dhe duke u rritur në njohjen e Perëndisë (Kolosianëve 1:9-10).

• Edhe për këtë ne vazhdimisht po lutemi për ju, që Perëndia ynë t’ju bëjë të denjë për këtë thirrje dhe të


përmbushë me fuqinë çdo qëllim të mirë dhe veprën e besimit, që të lëvdohet emri i Zotit tonë Jezu Krisht në ju dhe ju në të (2 Thesalonikasve 1:11-12).

• Dhe Zoti shtoftë dhe teproftë në dashurinë për njëri–tjetrin dhe për të gjithë, ashtu si edhe ne ndaj jush, për të bërë të patundura zemrat tuaja, pa të meta në shenjtëri përpara Perëndisë dhe Atit tonë, në ardhjen e Perëndisë sonë Jezu Krisht bashkë me gjithë shenjtorët e tij (1 Thesalonikasve 3:12-13).

Mund t’i marrësh këto fjalë dhe t’i zbatosh ndaj njerëzve për të cilët po lutesh. Kjo do t’u japë lutjeve të tua një themel të fortë dhe të bazuar në Shkrim. Do të jesh i sigurt që po lutesh sipas vullnetit të Perëndisë për të tjerët dhe e di se çfarë dëshiron Perëndia për ta. Lutja sipas fjalëve të Shkrimit, u jep jetë lutjeve të tua.

Për shkak të dashurisë për ata që drejton, zotohu të përmirësosh lutjen tënde ndërmjetësuese. Bëji pyetjen vetes: Nëse ata që udhëheq do të vareshin nga lutjet e mia, si do t’ia bënin? Ose, nëse misionarët tanë do të vareshin nga lutjet e mia, si do t’ia bënin?

Për të përforcuar jetën tënde të lutjes, merr Biblën tënde të studimit dhe shiko të gjitha vargjet rreth lutjes për të parë se çfarë dëshiron Perëndia të dish rreth saj. Lexo libra rreth lutjes dhe fol me të tjerët për të marrë ide praktike. Lutu me besimtarë të pjekur dhe mëso duke i dëgjuar. Bëj një listë lutjesh për ata të cilët do të lutesh rregullisht dhe cakto një vend dhe kohë për ta realizuar. Edhe pesë apo dhjetë minuta në ditë me një lutje besnike për ata që janë nën kujdesin tënd, do të sjellin dobi të mëdha. Pak kohë në lutje është më mirë se pa lutje fare. Ndërsa praktikon disiplinën e lutjes dhe shikon shumë përgjigje të mrekullueshme nga Zoti dhe ndërsa rritesh në dashuri, do të përkushtohesh më tepër në lutje.

Ashtu si dishepujt, mund t’i kërkojmë Zotit të na mësojë të lutemi (Luka 11:1) dhe pastaj t’u bindemi me besnikëri urdhrave të Shkrimit për t’u lutur në çdo kohë, me këmbëngulje, për të gjithë shenjtorët (Efesianëve 6:18).

Kapitulli 14

Ushqimi i shpirtrave të uritur

A më do ti mua?… Kulloti delet e mia.

Gjoni 21:17

Barinjtë e mirë i duan delet e tyre dhe nuk kursejnë asnjë përpjekje për t’i drejtuar në kullotat me bar të njomë dhe ujëra të freskëta. Megjithatë, për bariun dembel çdo kullotë apo vrimë uji e bën punën. Në Dhiatën e Vjetër Perëndia thotë fjalë të ashpra për barinjtë dembelë. Tek Ezekieli Perëndia dënon drejtuesit e Izraelit për lënien pas dore në ushqimin e popullit të tij (Ezekieli 34:2). Tek Osea priftërinjtë nuk arrinin të mësonin ligjin e Perëndisë, ndaj Perëndia thirri: “Populli im po vdes për mungesë njohurish” (Osea 4:6). Por një ditë Perëndia i premton Izraelit: “Do t’ju jap pastaj barinj sipas zemrës sime, që do t’ju kullosin me dije dhe dituri” (Jeremia 3:15).

Jezu Krishti është Bariu i Mirë: një bari sipas zemrës së Perëndisë që e përkushtoi jetën e Tij për të mësuar Fjalën e Perëndisë. Prandaj ata e quanin Atë “Mësues”. Edhe tani, nga qielli, Jezu Krishti u jep dhunti frymërore për të pajisur disa që të ushqejnë vathën e Tij (Efesianëve 4:11-16). Ai, ngaqë e do popullin e Tij, dëshiron që të kenë fjalët e Tij ushqyese: “fjalët e jetës” (Gjoni 6:63, 68), në mënyrë që të rriten në pjekuri dhe të shtohen. Edhe drejtuesit dhe mësuesit e dashur do të përkushtojnë jetët e tyre për të ushqyer vathën e Perëndisë.

Ushqimi i shpirtrave të uritur 149

Dashuria mëson dhe forcon

Kur shikojmë foto të fëmijëve të dobësuar e të uritur zemrat tona trishtohen dhe duam që t’i ndihmojmë. Edhe zemrat tona duhet të trishtohen kur shikojmë popullin e Perëndisë të dobësuar dhe të uritur frymërisht për shkak të zisë së Fjalës së Perëndisë. Ne duhet të ndërmarrim veprim të menjëhershëm, sepse dashuria përpiqet gjithmonë të parashikojë për nevojat e njerëzve të dashur dhe nevoja më e madhe që kanë njerëzit është për Fjalën e Perëndisë. Vetë Zoti thotë: “Njeriu nuk rron vetëm me bukë, por rron me çdo fjalë që del nga goja e Zotit” (Ligji i Përtërirë 8:3). Fjala e Perëndisë siguron mesazhin e shpëtimit të përjetshëm dhe udhëzimet për jetën e krishterë (2 Timoteut 3:15-17).

Dashuria për njerëzit na shtrëngon të predikojmë dhe mësojmë Fjalën e Perëndisë. Ajo na jep fuqi të jepemi pas leximit, studimit dhe përgatitjes për mësim. Ajo na frymëzon të sakrifikojmë pjesë domethënëse të kohës duke mësuar njëri–tjetrin ose në grupe të vogla, ose në takimet e tërë asamblesë. Ajo na jep dëshirën për të edukuar tërë njerëzit, të rinj e të vjetër, të shkolluar e të pashkolluar. Dashuria nuk duron dot të shohë ata që do në mjerim frymëror, të uritur për Fjalën e Perëndisë dhe nuk do t’i lërë në padituri.

Dashuria nuk duron dot të shohë ata që do në mjerim frymëror, të uritur për Fjalën e Perëndisë dhe nuk do t’i lërë në padituri.

Populli i Perëndisë ka nevojë për ushqim frymëror për t’u rritur dhe shtuar. Kjo është arsyeja se pse Pali i thotë Timoteut ta bëjë mësimin e Shkrimit pjesë qendrore të shërbesës së tij: “Kushtoju leximit, këshillimit dhe mësimit [në bazë të Shkrimit] (1 Timoteut 4:13). Komentues Uilliam Mounse pohon me saktësi: “Udhëheqja në kishën apostolike mbështetej gjerësisht në mësimin e duhur”.1

Barnaba është një shembull i mrekullueshëm i një drejtuesi të dashur me një pasion për të ndërtuar të tjerët përmes Shkrimit. Të

1 William Mounce, Letrat baritore, WBC (Nashville: Thomas Nelson, 2000), f. 392.


krishterët e parë e quanin “biri i ngushëllimit” (Veprat e Apostujve 4:36). Barnaba, me anë të Fjalës së Zotit, ngushëllonte njerëzit. Ai përforconte dhe sfidonte besimin e tyre. Ai frymëzonte guxim dhe zotim të gjallë për Krishtin (Veprat e Apostujve 11:23). Ai edukonte besimtarët e rinj në Krishtin (Veprat e Apostujve 11:26; 13:1). Dashuria e tij për mësimin e ungjillit e shtyu të kërkonte Palin në qytetin e Tarsit dhe për ta sjellë në Antioki në mënyrë që kisha e re të mund të kishte mësimin më të mirë të mundshëm. Pali dhe Barnaba së bashku mund të mësonin Fjalën dhe të ndërtonin vathën e pjekur e të shëndetshme.

Një Barnabë i kohës moderne është Robert Çapman, i cili la profesionin e tij si avokat për t’u bërë pastori i një asambleje të vogël e të trazuar baptiste në Barnstepëll, Angli. Pavarësisht aftësive të tij të shkëlqyera me njerëzit, kujdesi baritor në kishën në Barnstepëll ishte një detyrë sfiduese. Pikë së pari, atij iu desh të mposhte ndryshimet doktrinore që ishin gati të shpërthenin midis tij dhe asamblesë.

Është për t’u vënë në dukje se Kisha Ebenezer e ftoi atë për t’u bërë pastor, meqë nuk kishte qenë kurrë baptist dhe nuk kishte shumë të përbashkëta me pikëpamjet strikte të kishës. Për shkak të tensioneve doktrinore midis Robert Çapmanit dhe kishës, situata në Ebenezer ishte e destinuar të dështonte. Kishte gjasa që ai të ishte pastori i katërt që do të largohej në më pak se dy vjet.

Por nuk ndodhi. Robert Çapmani besonte fort se po të mos kishte lirinë për të mësuar Fjalën e Perëndisë, nuk do të kishte shërbesë për të në Kishën Ebenezer. Ndaj ai parashtroi një kusht të padiskutueshëm para se të pranonte detyrën e pastorit në Ebenezer. Ai kusht shpjegohet më mirë nga vetë Çapmani:

Kur më ftuan të largohesha nga Londra për të shkuar për të predikuar Fjalën e Perëndisë në Kishën Ebenezer, në të cilën ndodhej një komunitet baptistësh strikt, pranova të shkoja, duke përmendur vetëm një kusht: që të isha i lirë të mësoja gjithçka që gjeja të shkruar në Shkrim.2

2 Frank Holmes, Me të vërtetë vëlla (Londër: Victory Press, 1956), f. 31.


Për të mirën e tyre, njerëzit e pranuan këtë kusht dhe Robert Çapmani filloi shërbesën e tij gjashtëdhjetë vjeçare në Barnstepëll. Kisha ndryshoi gradualisht nën mësimin e tij të drejtpërdrejtë dhe të qëndrueshëm të Biblës. Ndërsa vitet kalonin, ajo u bë një asamble e pjekur e ndikuese besimtarësh, duke hapur shumë kisha dhe duke pasur një shtrirje misioni në Spanjë, Indi dhe Kinë.

“Udhëheqja në kishën apostolike mbështetej gjerësisht në mësimin e duhur”.

- Uilliam Mauns

Dashuria kërkon që ne të plotësojmë nevojat bazë të njerëzve për të dëgjuar Fjalën e Perëndisë (Ligji i Përtërirë 8:3). Çfarë dështimi trashanik është për barinjtë e kishës të bëjnë gjithçka përveçse të ushqejnë vathën e Perëndisë. Bibla është ushqimi i besimtarëve. Ushqimi i vazhdueshëm përmes qumështit dhe mishit të Fjalës së Perëndisë është ajo për të cilën kanë nevojë si mbrojtje dhe rritje. Drejtuesit dhe mësuesit e dashur do të punojnë me zell për të plotësuar atë nevojë.

Dashuria i bën mësuesit më të frytshëm

Dashuria, jo vetëm që i nxit drejtuesit të mësojnë, por i bën ata më të frytshëm në mësimdhënien e tyre. Mësuesit e mirë kanë nevojë për një lidhje të kujdesshme me studentët e tyre, duhet të kenë një karakter dhe personalitet të dashur dhe një pasion për lëndën.

Dashuria për studentët

Hauard Hendriks, profesor i edukimit të krishterë në Dallas Seminary dhe folës i dëgjuar, ka mësuar mijëra njerëz se si të përmirësojnë mësimdhënien e tyre. Ai tregon këtë histori të Uolltit, mësuesit të tij të Shkollës të së Dielës.


Uollti i donte fëmijët dhe e donte Fjalën e Perëndisë. Në një ambient të ashpër në qendër të qytetit ai ecte rrugëve duke kërkuar fëmijë që nuk kishin shkuar në kishë, për t’i ftuar në klasën e tij të Shkollës të së Dielës. Me kalimin e kohës, Uollti kishte ftuar rrotull trembëdhjetë djem në klasën e tij. Shumica e atyre djemve pranoi Krishtin dhe njëmbëdhjetë prej tyre u futën në shërbesën e krishterë me kohë të plotë. Njëri prej tyre ishte Hauard Hendriks. Uollti nuk ishte një gjigant intelektual, as nuk kishte një personalitet që e bënte veçanërisht tërheqës; ndaj mund të pyesim, çfarë kishte ai që i arriti ata djem për Krishtin dhe la gjurmë tek ata për tërë përjetësinë? Henkrids thotë: “Në fakt, nuk mund t’ju tregoj shumë rreth asaj që Uollti na tha, por mund t’ju tregoj gjithçka rreth tij…, sepse ai më donte për hir të Krishtit. Ai më deshi më shumë se prindërit e mi”.3

Mësuesit e mirë i duan studentët e tyre dhe jepen pa egoizëm për edukimin e tyre. Ata kujdesen për studentët e tyre. Ata i respektojnë dhe i vlerësojnë. Ata i njohin dhe i kuptojnë. Mësuesit e dashur janë të përkushtuar ndaj edukimit të studentëve të tyre. Ashtu si Pali ata mund të thonë: “ishim të kënaqur duke ju komunikuar jo vetëm ungjillin e Perëndisë, por edhe vetë jetën tonë, sepse na u bëtë të dashur” (1 Thesalonikasve 2:8).

Edukuesit ungjillorë bien dakord se dashuria dhe respekti për studentët janë thelbësore për mësimin që ndryshon jetën:

Nuk ekziston asnjë gjë që mund të zëvendësojë dashurinë e një mësuesi për studentët e tij…. Të mësosh do të thotë shumë më tepër sesa thjesht të komunosh përmbajtjen; mësimdhënia kërkon gjithashtu komunikimin e një interesi të vërtetë personal dhe dashurinë për çdo student.4

Një gatishmëri e dashur

Mësuesit e mirë duhet të lidhen me studentët e tyre. Për të bërë këtë ata duhet të jenë njerëz të dashur siç përshkruhet te 1

3 Howard Hendricks, Mësimi për të ndryshuar jetët (Sisters, Ore.: Multnomah, 1987), f. xiii.

4 Roy B. Zuck, Mësimi siç mësoi Jezusi (Grand Rapids, Mich.: Baker, 1995), f. 84.


Korintasve 13:4-7. Njerëzit përgjigjen pozitivisht ndaj mësuesve që shfaqin karakteristika të dashurisë së krishterë.

I përulur. Në kolegj kisha një mësues të krishterë që mburrej rregullisht në klasë për njohurinë e tij të përparuar dhe publikimet prestigjioze. Ai ishte një lektor i zgjuar dhe i mirë, por nuk ishte një mësues me karakteristika të krishtera. Por ishte arrogant dhe mburravec, toni i zërit ishte shpërfillës, ai ishte më shumë i kontrolluar nga vetja, sesa nga Fryma e Shenjtë, përpiqej më shumë të linte mbresa tek të tjerët, sesa të ndërtonte. Ai ishte “një bronz që kumbon… cimbal që tingëllon” (1 Korintasve. 13:1).

Nga ana tjetër Zoti Jezu Krisht thotë: “Mësoni nga unë, sepse unë jam zemërbutë dhe i përulur nga zemra dhe ju do të gjeni prehje për shpirtrat tuaj” (Mateu 11:29). Të gjithë ata që e dëgjonin Jezusin të mësonte e dinin se ai nuk ishte si mësuesit e tjerë. Ai fliste me autoritet absolut, e megjithatë me përulësi dhe plot hir, pa arrogancë. Si rezultat, njerëzit e çdo niveli të shoqërisë shkonin tek ai: burra e gra, të pasur e të varfër, të shkolluar e të pashkolluar, të shëndetshëm e të sëmurë, fetarë dhe jofetarë; edhe të shpërfillurit e shoqërisë ishin të mirëpritur dhe kënaqeshin duke dëgjuar fjalët e tij plot hir.

Dashuria na bën mësues më të mirë, sepse na bën të përulur dhe të thjeshtë. Dashuria na bën shërbëtorë të studentëve tanë, jo sundues mbi ta. Dashuria është e gatshme të pranojë ndreqjen, të ndryshojë, të përmirësojë dhe të pranojë gabimet. Dashuria na ndihmon të kuptojmë se nuk i dimë të gjitha. Ashtu si Pali, ne duhet të rrëfejmë, “ne njohim pjesërisht dhe profetizojmë pjesërisht” dhe “ne shohim si në pasqyrë” (1 Korintasve 13:9, 12).

Dashuria kërkon që të ruhemi nga krenaria e podiumit dhe e klasës. “Krenaria prapëson, përulësia tërheq…. Që të jesh i frytshëm në mësimdhënie duhet të jesh i përulur në qëndrim”.5 Një frymë e përulur na bën përfaqësues më të mirë të Jezu Krishtit dhe doktrinës së Tij dhe i bën njerëzit më tepër pranues ndaj mësimit tonë. Ashtu siç paralajmëron Xhon Oman: “nëse podiumi nuk është vendi ku je më i përuluri për të dhënë mesazhin e Perëndisë, është



e sigurt se do të jetë vendi ku do të jesh më mendjemadhi për të dhënë mesazhin tënd”.6

I durueshëm dhe i mirë. Në një sondazh midis studentëve të kolegjit që përgatiteshin për t’u bërë mësues, studentët renditën “dashurinë dhe durimin me nxënësit” si dy nga cilësitë më të rëndësishme të një mësuesi të mirë.7 Dashuria i bën njerëzit të jenë të durueshëm dhe të mirë (1 Korintasve 13:4), të durojnë njerëzit e vështirë: edhe kundërshtarët (2 Timoteut 2:24-26) dhe t’u bëjnë ballë njerëzve problematikë, si korintasit kryeneçë. Mësuesit e dashur përpiqen fort të ndihmojnë ata që janë të ngadalshëm në të mësuar. Ata përpiqen të tërheqin ata që janë të painteresuar. Ata tregojnë kujdes dhe mirëkuptim për nevojat e veçanta të disave.

Për një pjesë të madhe njerëzish Bibla është e vështirë për t’u kuptuar dhe kujtuar (2 Pjetrit 3:15-16); kjo është arsyeja përse mësuesit duhet të kenë durim të jashtëzakonshëm. Shumë nga doktrinat e mëdha që besojmë dhe mësojmë duhen vite me radhë të mësohen: me të vërtetë, duhet një jetë e tërë, rresht pas rreshti, rregull pas rregulli (Isaia 28:10, 13). Për më tepër, ka edhe nga ata që vijnë në kishat tona apo studimet e Biblës me mangësi apo gabime doktrinore. Nëse nuk jemi të durueshëm dhe nuk i trajtojmë me mirësi, do t’i humbim para se të kemi mundësinë t’i mësojmë.

Si mësues, ne duhet të arsyetojmë me njerëzit dhe t’i bindim. Nëse flasim me hir, durim dhe mirësi, do të ketë gjasa t’i bindim ata për të vërtetën. Qëndrimet dogmatike e të ashpra, nga ana tjetër, do t’i prapësojnë dhe shtyjnë njerëzit të mbajnë qëndrim dhe do ta bëjnë mësimin tonë jo të frytshëm dhe të padobishëm (2 Pjetrit 1:8).

I butë dhe i dhembshur. Kur Jezusi pa turmën: “iu dhimbs… dhe nisi t’u mësojë shumë gjëra” (Marku 6:34). Mësuesit e dashur, ashtu si Pali, i trajtojnë njerëzit me butësi dhe dhembshuri. Pali e krahasonte veten me “mëndeshën që rrit me dashuri fëmijët e saj” (1 Thesalonikasve 2:7).

6 John Wood Oman, Rreth shërbesës (Nju Jork: Harper, 1937), f. 44.7 Roy B. Zuck, Mësimi siç mësoi Pali (Grand Rapids, Mich.: Baker, 1998), f. 61.


Uillson Tomas Hog, presidenti i parë i Greenville College, komenton për rëndësinë e të folurit së të vërtetës me butësi dhe dashuri:

Butësia do t’i fitojë edhe zemrat që janë aq të ngurtësuara, ato që asgjë tjetër nuk mund t’i lëvizë. E vërteta e folur me dashuri depërton drejtpërdrejtë në zemrën e dëgjuesit dhe bën thirrje për një përgjigje të mirë…. Ajo mposht paragjykimin dhe ngurtësinë…. Ajo shkrin dhe fiton atje ku argumenti më logjik, paralajmërimi më i tmerrshëm dhe kërcënimi më i ashpër nuk do të linte asnjë përshtypje, ashtu si rënia e vesës mbi një bllok graniti.8

E vërteta e pohimit të Uillson Hogut m’u kujtua kur u pagëzova. Ftova një mik që e njihja prej kohësh të shikonte pagëzimin tim dhe të dëgjonte një folës misionar. Folësi ishte një irlandez që kishte shërbyer shumë vjet në Angola, Afrikë. Miku im ishte një jobesimtar i ngurtësuar ndaj ungjillit, i cili erdhi vetëm se ia kisha kërkuar unë. Ai kishte dëgjuar mesazhe të ungjillit edhe më parë, edhe unë vetë i kisha folur shumë herë rreth ungjillit, por pa asnjë përgjigje. Megjithatë pasi dëgjoi misionarin të fliste, ai pyeti: “Kush është ky njeri? Kurrë nuk kam dëgjuar një folës të tillë plot hir e të sinqertë. Do të më pëlqente ta takoja”. Një reagim i tillë nuk ishte pjesë e karakterit të mikut tim. Ajo që e tërhoqi këtë mëkatar të painteresuar ishte që, ashtu si Jezusi, misionari ishte “zemërbutë dhe i përulur nga zemra” (Mateu 11:29).

I ngadalshëm në zemërim. Dashuria nuk nxehet apo zemërohet shpejt nga mosmarrëveshjet apo kundërshtitë (1 Korintasve 13:5). Mësuesit e mirë janë të afrueshëm dhe mund të flasësh me lehtësi me ta; ata nuk janë gjaknxehtë, justifikues apo të shpejtë për t’u zënë me njerëzit me të cilët nuk bien dakord.

Mënyra se si mësojmë mund të jetë po aq e rëndësishme sa edhe vetë ajo që mësojmë. Ne nuk duhet të humbasim vetëkontrollin, të shajmë studentët tanë, t’u bërtasim apo të kërkojmë hakmarrje

8 Wilson T. Hogg, Një libërth i homiletikës dhe teologjisë baritore (Chikago: Free Methodist Publishing House, 1919), f. 342-343.


se na kanë fyer. Nëse bëjmë një gjë të tillë, i lëmë djallit shansin të prishë shërbesën tonë të mësimit (Efesianëve 4:26-27). Në vend që t’i ndihmojmë studentët tanë, i lëndojmë ata dhe si pasojë humbasim besueshmërinë. Predikuesit dhe mësuesit e zemëruar krijojnë frikë dhe ndrydhin frymën e kërkimit të informacionit, sidomos me fëmijët dhe adoleshentët.

Plot hir. Mësuesit dhe drejtuesit e dashur nuk janë të ashpër apo të pahijshëm (1 Korintasve 13:5). Ata nuk i turpërojnë njerëzit publikisht, nuk i ndërpresin, nuk i fyejnë, nuk ua marrin fjalën dhe nuk u imponohen. Ata nuk abuzojnë me autoritetin e tyre dhe nuk i frikësojnë njerëzit. Ata janë të kujdesshëm në të folurën e tyre dhe të kujdesshëm për veshjen dhe etikën e duhur, sidomos me anëtarët e gjinisë së kundërt. Ata janë me takt, me mirësjellje dhe të edukuar. Ata pranojnë vlerën e kohës dhe përpjekjes së njerëzve të tjerë.

Baraspeshimi i të vërtetës me dashurinë. Të jesh i dhembshur dhe zemërbutë nuk do të thotë të kompromentosh të vërtetën. Kurrë! Baraspeshimi biblik ruan gjithmonë të vërtetën dhe dashurinë. Këto të dyja nuk duhen ndarë (1 Korintasve 13:1-3; Efesianëve 4:14-16; 2 Gjonit 3). Xhon Stot na jep vëzhgime të mprehta rreth baraspeshës së duhur:

Disa drejtues janë kampionë të vërtetë të së vërtetës dhe gati të luftojnë për të, por tregojnë pak dashuri. Të tjerë janë përkrahës të mëdhenj të dashurisë, por nuk kanë zotim të njëjtë ndaj së vërtetës, ashtu siç kishin Jezusi dhe apostujt e tij. E vërteta është e vështirë nëse nuk zbutet nga dashuria dhe dashuria është e butë, nëse nuk forcohet nga e vërteta.9

Edhe nëse jemi duke mbrojtur, shpallur, mësuar, apo duke u treguar të tjerëve në mënyrë informale të vërtetën hyjnore, duhet ta prezantojmë atë gjithnjë të veshur me dashuri. Duhet ta flasim gjithmonë “të vërtetën me dashuri (Efesianëve 4:15). Timoteut, birit të vërtetë në besim, Pali i shkruan: “Ruaj modelin e fjalëve të shëndosha që dëgjove prej meje me besim dhe dashuri, që janë

9 John R. W. Stott, Mesazhi i 1 dhe 2 Thesalonikasve, publikimi original Ungjilli dhe fundi i botës (Downers Grove, Ill.: InterVarsity, 1991), f. 70.


në Krishtin Jezus” (2 Timoteut 1:13). Si rrjedhojë, shohim që “ruajtja e mësimit të vërtetë të Timoteut duhet të shoqërohet dhe të mbështetet nga një mënyrë e vërtetë e krishterë e të jetuarit, duke përfshirë besimin në Perëndinë dhe dashurinë për të tjerët”10, ashtu siç shpjegon Hauard Marshall.

“E vërteta është e vështirë nëse nuk zbutet nga dashuria dhe dashuria është e butë, nëse nuk forcohet nga e vërteta”.

- Xhon Stot

Dashuria për të studiuar dhe komunikuar Fjalën e Perëndisë

“Urdhërimi i parë dhe më i madhi” (Mateu 22:38) është të duash Perëndinë me gjithë zemrën tënde, me gjithë shpirtin tënd dhe me gjithë mendjen tënde. Kjo dashuri për Perëndinë prodhon dashuri për studimin e Fjalës së Tij dhe na shtyn të përmirësojmë aftësinë tonë për ta komunikuar. Dashuria për Fjalën e Perëndisë ndez zemrën për të qenë gjithnjë duke e studiuar atë.

Fitimi i mjeshtërisë në Fjalën e Perëndisë. Mësuesit e mirë e duan lëndën e tyre dhe vazhdojnë të mësojnë. Xhon Stoti shkruan: “Nuk ka dyshim që mësuesit më të mirë në çdo fushë të njohjes janë ata që mbeten studentë tërë jetën e tyre”.11

Një shembull për t’u shënuar i një studenti të përhershëm të Shkrimit është një nëntëdhjetë e shtatë vjeçar që u jep mësim të moshuarve të kishës sonë. Ai gjen ende kënaqësi në leximin, studimin dhe mësimin e Fjalës. Sa herë që jam me të, ai flet për Shkrimin dhe komentuesit që ka lexuar. Kurrë nuk duhet të mendojmë për veten se jemi shumë të vjetër për të mësuar apo t’u rritur në besim.

Dashuria për Perëndinë dhe Fjalën e Tij na bën studentë të përhershëm dhe nxënës të etur. Çarls Spurxhën, me një pohim të

10 I. Howard Marshall, Letrat baritore, ICC (Edinburgh: T & T Clark, 1999), f. 714.

11 John R. W. Stott, Midis dy botëve: Arti i predikimit në shekullin e njëzet (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1982), f. 180.


zakonshëm të tij, paralajmëron tragjedinë që ndodh kur një mësues humb dëshirën për të mësuar dhe studiuar:

Të gjithë kemi shumë nevojë të madhe për studim të thellë, nëse duam që shërbesa jonë të jetë e vlefshme…. Ai që ka reshtur së nxëni, ka reshtur së mësuari. Ai që nuk mbjell më në studim, nuk do të korrë më në podium.12

Hauard Hendriks na paralajmëron thjesht: “Nëse ndalon së rrituri sot, ndalon së mësuari nesër”.13

Pol Stenli dhe Robert Klinton, në librin e tyre Lidhja: Marrëdhëniet drejtuese që të duhen për të pasur sukses në jetë, thonë se një prej arsyeve kryesore se pse shumë drejtues dhe mësues të krishterë nuk i përfundojnë jetët e tyre për Krishtin në mënyrë të frytshme, është se në një pikë ata reshtin së rrituri në njohuri dhe në dashuri për Krishtin.

Kemi vëzhguar që shumica e njerëzve reshtin së nxëni në moshën dyzet vjeçare. Me këtë duam të themi se ata nuk kërkojnë në mënyrë aktive njohurinë, kuptimin dhe përvojën që do të rrisë aftësinë e tyre për t’u rritur dhe kontribuar për të tjerët. Shumica mbështeten thjesht tek ajo që njohin tashmë. Por ata që ia dalin me sukses, ruajnë një qëndrim pozitiv të të nxënit tërë jetën e tyre.

Shumë njerëz, sidomos drejtues, vegjetojnë. Ata bëhen të kënaqur me nivelin ku janë dhe me atë që dinë. Kjo ndodh shpesh pasi arrijnë një nivel të kënaqshëm sipas tyre, apo mund të ruajnë një të ardhme relativisht të sigurt apo të parashikueshme. Por kjo bie në kundërshtim me parimin biblik të shërbimit.14

12 Charles Haddon Spurgeon, Një shërbesë e gjithanshme (1900; ribotim, Londër: Banner of Truth Trust, 1960), f. 236.

13 Hendricks, Mësimi për të ndryshuar jetët, f. 17.14 Paul D. Stanley dhe J. Robert Clinton, Lidhja: Marrëdhëniet drejtuese që të

duhen për të pasur sukses në jetë (Colorado Springs: NavPress, 1992), f. 222.


Duke pasur parasysh këtë prirje të natyrshme, detyra e Palit ndaj Timoteut, pasi i thotë atij t’i kushtohet mësimit, ia vlen të përsëritet:

Kujdesu për këto gjëra dhe kushtoju atyre tërësisht, që përparimi yt të jetë i dukshëm për të gjithë. Ruaje veten tënde dhe mësimin, qëndro në këto gjëra, sepse, duke vepruar kështu, do të shpëtosh veten dhe ata që të dëgjojnë (1 Timoteut 4:15-16).

Kur humbasin zellin tonë për njohurinë, humbasim zellin për të mësuar. Kur reshtim së rrituri, reshtim së ndikuari të tjerët. Nëse presim që të sfidojmë zemrat dhe mendjet e burrave dhe grave të brezit të ri, duhet që edhe zemrat dhe mendjet tona të jenë të sfiduara. Ne nuk mund t’i ndikojmë njerëzit për Perëndinë nëse nuk mësojmë, ndryshojmë dhe rritemi. Mësuesit që e duan Perëndinë dhe duan të studiojnë Fjalën e Tij bëjnë që dashuria të riprodhohet te të tjerët.

Rritja në aftësinë e komunikimit në mënyrë të frytshme. Dashuria për popullin e Perëndisë dhe Fjalën e Tij na shtrëngon të përmirësojmë vazhdimisht aftësitë tona të komunikimit, në mënyrë që mund ta paraqesim të vërtetën në mënyrë më të frytshme. Hauard Hendriks paralajmëron:

Nëse dëshiron t’i mërzisësh njerëzit, mos i mërzit me Ungjillin. Mërziti me arithmetikë, mërziti me shkencën tokësore, me historinë e botës. Por është mëkat t’i mërzisësh njerëzit me Ungjillin.15

Nuk ka shumë mësues dhe predikues të mëdhenj. Shumica prej nesh janë mësues të thjeshtë, që kemi nevojë vazhdimisht të përmirësojmë aftësitë tonë të mësimdhënies dhe predikimit. Megjithatë ekziston tundimi që të kënaqemi me nivelin tonë aktual të kompetencës dhe frytdhënies. Por, nëse i duam njerëzit dhe Shkrimin e Shenjtë, nuk do të reshtim kurrë së përpjekuri për t’u përmirësuar.

15 Cituar te Lawrence O. Richards dhe Gary J. Bredfeldt, Mësimi biblik krijues, ribotim (Chicago: Moody Press, 1998), f. 218.


Xhon MekArthër, i Riu, për rreth dyzet vjet u ka mësuar Biblën shumë dëgjuesve përmes mediave të ndryshme. Gjatë gjithë kësaj kohe ai nuk është lodhur, por është apasionuar dhe aftësuar më shumë, sesa kur filloi. Dashuria për Fjalën e Perëndisë dhe dashuria për dëgjuesit e tij bën që angazhimi i tij të shkëlqejë.

Si të fillojmë?

Delet janë pothuajse të paafta të ushqehen dhe pinë ujë vetë. Pa bari ato do të mbeten pa kullotë e ujë dhe do të vdesin urie apo nga etja. Ndaj, ashtu siç na kujton autori dhe pastori Çarls Xhefersën,

çdo gjë varet nga ushqimi i duhur i deleve. Nëse nuk ushqehen me mençuri, ato dobësohen dhe sëmuren dhe pasuria e investuar në to shkon kot. Kur Ezekieli paraqet një figurë të bariut të keq, pika e parë e tij është: “ai nuk ushqen tufën”.16

Ja disa ide për të të ndihmuar që të përmirësosh mësimdhënien. Së pari, nëse je pjesë e një skuadre udhëheqjeje përgjegjëse për drejtimin dhe mësimin e njerëzve, paraqit një filozofi të qartë biblike të mësimit dhe predikimit të Shkrimit. Gjithashtu, vlerëso rregullisht shërbesën tënde të mësimit dhe planifiko për të ardhmen. Sigurohu që përmbajtja e mësimit tënd është biblike, sfiduese, e zbatueshme dhe e përshtatshme për njerëzit. Mos e lejo që të bëhet i rastësishëm apo jo i frytshëm. Ashtu si Pali, edhe ti ji në gjendje të thuash: “Sepse nuk u tërhoqa prapa për të mos ju treguar gjithë këshillën e Perëndisë” (Veprat e Apostujve 20:27). Gjithashtu, vlerëso rregullisht shërbesën tënde të mësimit dhe planifiko për të ardhmen. Delet do të vuajnë, nëse ti e lë pas dore këtë detyrë thelbësore.

Së dyti, për të përmirësuar mësimdhënien, dëgjo mësime shtjelluese të predikuesve dhe mësuesve të shkëlqyer dhe vëri në dispozicion të të tjerëve kasetat apo disqet. Kjo më ka ndihmuar shumë në ecjen time vetjake me Zotin, ashtu si edhe predikimin

16 Charles Edward Jefferson, Shërbëtori si bari (1912; ribotim, Fincastle, N. J: Scripture Truth, pa datë), f. 59-60.


tim. Ndërsa dëgjoj predikuesit më të mëdhenj të botës, ata pasurojnë shpirtin tim dhe tregojnë se si ta zbatojmë Fjalën e Perëndisë në jetët e njerëzve. Ata më ndihmojnë të mendoj për mënyra se si të ilustroj koncepte të vështira, se si të qëndroj në temë, se si të organizoj një pjesë nga Shkrimi dhe se si ta shpall materialin me fuqi dhe gjallëri frymërore.

Vlerëso rregullisht shërbesën tënde të mësimit dhe planifiko për të ardhmen.

Së treti, krijo një librari mjetesh studimi biblik për të të ndihmuar që të studiosh Shkrimin. Sigurisht, gjëja më e rëndësishme është të kesh një Bibël të mirë. Ky është burimi yt parësor për të ushqyer popullin e Perëndisë. Do të të duhet gjithashtu një përkues biblik, komentarë cilësorë dhe burime të tjera. Ka programe të mira kompjuterike, po ashtu edhe një numër gjithnjë e në rritje të mjeteve të studimit biblik pa ndonjë kosto në internet.17

Së katërti, ka shumë libra dhe materiale të tjera në dispozicion për të të ndihmuar që të përmirësosh predikimin dhe mësimin. Merr në telefon një seminar apo kolegj Biblik dhe kërkoji sugjerime profesorit të homiletikës. Përdori këto materiale dhe vëri në dispozicion të të tjerëve në kishë. Nëse është e mundur, bëj një kurs homiletike. Edhe nëse ke qenë në shkollë apo seminar biblik, gjithmonë do të kesh nevojë për ide të reja rreth përmirësimit në shpalljen e së vërtetës. Është inkurajim i madh për njerëzit dhe i nxit edhe ata të rriten kur shohin drejtuesit dhe mësuesit e tyre që rriten.

Së pesti, dëgjoje veten. Edhe predikuesit më të mirë bien padashur në zakone të këqija. Të dëgjosh veten në kasetë apo më mirë, të shohësh një videokasetë mund të të ndihmojnë të ndreqësh zakone të mërzitshme që pengojnë komunikimin. Mos u shqetëso që kjo praktikë mund të nxisë krenarinë; përkundrazi do të të mbajë

17 Faqe interneti si www.bible.org (nga NET Bible), www.biblegateway.com, www.bibleplaces.com dhe www.biblestudytools.net. Programe kompjuterike si Logos dhe BibleWorks mund të ofrojnë gjithashtu shumë elementë të dobishëm.


përfundimisht të përulur! Edhe mësuesit më të mirë kanë nevojë të përmirësojnë aftësitë e tyre.

Së gjashti, mbaj dikë afër teje që të vlerësojë mësimin dhe predikimin tënd. Mos lejo që të tjerët në audiencë të dinë që po e bën këtë, sepse do t’i shpërqendrojë ata nga dëgjimi i përmbajtjes së mësimit tënd. Gruaja ka qenë një prej kritikëve të mi më të mirë dhe kjo nuk e ka cenuar martesën tonë.

Së fundmi, mësuesit dhe predikuesit duhet të “teprojnë në dashuri” nëse duan të jenë të frytshëm në veprën e tyre. Çarls Spurxhën thotë:

Me siguri ne duhet të teprojmë në dashuri. Është diçka e vështirë për disa predikues të njomin dhe parfumosin mesazhet e tyre me dashuri; sepse natyra e tyre është e ashpër, e ftohtë, e vrazhdë apo egoiste. Jo të gjithë ne jemi ata që duhet të jemi, por disa janë shumë të mjerë për sa i përket dashurisë. Ata nuk “kujdesen në mënyrë të natyrshme” për shpirtrat e njerëzve, ashtu siç thotë Pali. Të gjithëve, sidomos atyre të ashpërve, do t’u thosha: Jini dyfish të zellshëm për sa i përket dashurisë së shenjtë, sepse pa të ju do të jeni as më pak e as më shumë si bronzi që kumbon apo si cimbali që tingëllon. Dashuria është fuqi. Fryma e Shenjtë, në shumicën e rasteve, vepron me anë të dashurisë sonë. Duaji njerëzit për Krishtin; besimi realizon shumë gjëra, por dashuria është instrumenti me anë të të cilit besimi vepron i shtyrë nga dëshirat në emër të Zotit të dashurisë.

Dhe jam i sigurt që, derisa ta duam me zemër punën tonë, dhe të duam njerëzit me të cilët po punojmë, nuk do të arrijmë shumë.18

18 Spurgeon, Shërbesa gjithëpërfshirëse, f. 192-193.

Kapitulli 15

Mbrojtja dhe qortimi i njerëzve të dashur

Ata që dua i qortoj….

Zbulesa 3:19

Imagjino një baba që thotë se i do fëmijët e tij, por nuk bën asgjë për t’i ndaluar që të bëhen përdorues droge apo prostituta. Ose imagjino të shohësh një vëlla në Krishtin që ecën vetëm drejt një rreziku, por ti nuk thua gjë dhe largohesh në heshtje. Kjo nuk është dashuri e vërtetë; është plogështi. Nuk do të thotë të duash të afërmin si vetveten; nuk do të thotë të duash ashtu siç deshi Jezusi. Megjithatë të tillë jemi ne kur refuzojmë të ndreqim një besimtar që ka dalë nga rruga, për të qortuar sjelljen mëkatare apo për të paralajmëruar të tjerët për mësuesit e rremë.

Bibla thotë se ne jemi si delet; pa mbrojtjen e një bariu të mirë ne e humbasin rrugën fare lehtë. Ne na duhen barinj, në çdo nivel në kishë, që do të japin jetën e tyre për të mbrojtur vathën nga ujqërit e egër dhe rreziqet e tjera.

Jezusi u përball me ujqër të veshur si dele

Jezusi, si Bariu i Mirë, e paralajmëroi vazhdimisht vathën e Tij rreth ndikimit vdekjeprurës të mësuesve të rremë. Shumë njerëz, përfshi dishepujt e Jezusit, mendonin se farisenjtë dhe skribët ishin mësues të vërtetë të ligjit dhe njerëz të perëndishëm. Por ata nuk


ishin. Ata ishin ujqër të uritur që shqyenin njerëzit. Në zellin e tyre fetar ata shkonin përtej Dhiatës së Vjetër, duke caktuar mijëra rite ceremoniale dhe tradita të sajuara nga njerëzit, që e bënin jetën pothuajse të padureshme për njerëzit. Ata ngrinin lart vetveten dhe e mbanin veten për të drejtë. Dhe më e keqja, ata pengonin njerëzit që të njihnin dhe donin me të vërtetë Perëndinë.

Ndaj Jezusi i paralajmëroi ashpër dishepujt e Tij: “Ruhuni nga profetët e rremë, të cilët vijnë te ju duke u shtënë si dele, por përbrenda janë ujqër grabitqarë. Ju do t’i njihni nga frytet e tyre” (Mateu 7:15-16). Jezusi, me zemërim të përsosur moral, identifikoi doktrinat e tyre shkatërruese dhe perëndishmërinë e rreme, duke ua grisur maskën publikisht, duke i nxjerrë si ishin me të vërtetë:

• Por mjerë ju, o sbribë dhe farisenj hipokritë! Sepse mbyllni mbretërinë e qiejve para njerëzve (Mateu 23:13).

• Mjerë ju, udhëheqës të verbër… (Mateu 23:16).

• Kështu edhe ju nga jashtë u paraqiteni njerëzve si të drejtë; por përbrenda jeni plot hipokrizi dhe paudhësi (Mateu 23:28).

• Gjarpërinj, o pjellë nepërkash! Si do t’i shpëtoni gjykimit të Gehenas? (Mateu 23:33).

• Ju jeni të shkathët për të anuluar urdhërimin e Perëndisë, për të zbatuar traditën tuaj… duke e anuluar kështu fjalën e Perëndisë me traditën tuaj (Marku 7:9, 13).

• Ruhuni nga skribët… [që] gllabërojnë shtëpitë e të vejave dhe, për t’u dukur, bëjnë lutje të gjata. Ata do të marrin një dënim më të rëndë (Luka 20:46-47).

Jezusi u thotë dishepujve të Tij që farisenjtë do të marrin “një dënim më të rëndë” (Luka 20:46-47).

Mbrojtja dhe qortimi i njerëzve të dashur 165

Qortimi i Jezusit ndaj farisenjve dhe skribëve nuk duket shumë i dashur apo tolerant, dhe disa njerëz nuk mund ta imagjinojnë Jezusin që të shfaqë zemërim moral apo të shprehë dënim të fortë. Por kjo ndodh, sepse ata keqkuptojnë se kush është Jezu Krishti. Akuza e Tij ndaj farisenjve dhe skribëve ishte shprehje e gjykimit të drejtë dhe të paanshëm të Perëndisë ndaj tyre. Perëndia i Biblës nuk është vetëm Perëndia i dashurisë, por edhe Perëndia i zemërimit dhe gjykimit të shenjtë. Dashuria hyjnore mund të jetë si e butë, ashtu edhe e ashpër (Romakëve 11:22).

Jezusi nuk është një profet që nuk kujdeset apo një profet i zemëruar. Ai qan për refuzimin e Jerusalemit ndaj ftesës së Tij të ëmbël për të shkuar tek Ai për shpëtim (Mateu 23:37; Luka 19:41). Ai trishtohet për mosbesimin e fortë të njerëzve dhe drejtuesve të tyre. Jezusi është profeti dhe mësuesi i vërtetë i Perëndisë, që rrezikoi jetën e Tij për të paralajmëruar për rrezikun. Ai është rojtari në muret e qytetit, duke thirrur për të mbrojtur qytetin nga pushtuesit.1 Ai është mbrojtësi i guximshëm që përzë ujkun, luanin, ariun, sepse Ai i do delet. Jezusi shpall: “Unë jam bariu i mirë; bariu i mirë jep jetën e vet për delet” (Gjoni 10:11).

Kur mësuesit dhe drejtuesit e kishës refuzojnë të paralajmërojnë vathën për mësuesit e rremë, kjo është një braktisje e prerë e detyrës që do të rezultojë në gllabërimin e vathës (Veprat e Apostujve 20:28-31). Imagjino një bari që nuk e mbron vathën nga ujqërit, sepse është një punë e rrezikshme dhe jo e pëlqyeshme. Çfarë mendimi qesharak! Megjithatë, ka kisha biblike që janë tejet të shqetësuara për të mos fyer dikë për shkak të dëshirës për të rritur numrin e tyre aq sa nuk i paralajmërojnë njerëzit për mësuesit e rremë. Ata janë gati t’i lënë delet të jenë të cenueshme dhe pa mbrojtje kundër kurtheve të armikut.

Jezusi qorton dishepujt e Tij

Disa herë është e domosdoshme që Jezusi t’i qortojë dishepujt e Tij për mosbesimin dhe mungesën e tyre të arsyetimit.2 Por

1 Ezekieli 3:17-21; 33:7-8.2 Mateu 16:8, 11; Marku 8:17-18, 32-33; 16:14; Luka 9:41; 12:29.


Jezusi nuk ishte një tiran i ftohtë dhe abuzues; Ai ishte një Mësues i dashur, “plot hir e të vërtetë” (Gjoni 1:14). Jezusi nuk i akuzoi kurrë dishepujt e Tij të vërtetë, ashtu siç bëri me mësuesit e rremë të Izraelit.

Në fakt Jezusi është tepër i durueshëm dhe i mirë me dishepujt e Tij të ngadalshëm në të nxënë. Ai u lan këmbët, u shërben dhe i mëson. Ai kujdeset për ta dhe i do, edhe pse ata e braktisin gjatë kohës së krizës. Ashtu siç pohon ungjilli sipas Gjonit: “duke i dashur të vetët që ishin në botë, i deshi deri në fund” (Gjoni 13:1). Dhe në fund vdiq për ta.

A. B. Bruce, në veprën e tij madhështore Përgatitja e të dymbëdhjetëve, na kujton se sa shumë duhej të hiqnin dishepujt nga mendja e tyre dhe sa shumë duhej të mësonin në më pak se tre vjet. Vetëm Jezusi, mësuesi dhe drejtuesi me aftësitë më të mira, mund të realizonte atë që bëri Ai me të Dymbëdhjetët:

Por në kohën e thirrjes së tyre ata ishin tepër injorantë, mendjengushtë, paragjykues, të mbushur me paragjykime judaike, ide të gabuara dhe armiqësi. Ata kishin shumë gjëra të këqija që duhej t’i hiqnin nga mendja, po ashtu shumë gjëra për të mësuar, të cilat ishin të mira. Ata ishin të ngadalshëm si në të nxënë, po ashtu edhe për t’i harruar. Besimet e vjetra, të futura tashmë në mendjet e tyre, e bënin komunikimin e ideve të reja të besimit një detyrë të vështirë. Si njerëz me zemër të sinqertë, toka e natyrës së tyre frymërore ishte e përshtatshme për të prodhuar një të korrë të bollshme; por ishte e ngjeshur dhe kishte nevojë për lërim të fortë para se të jepte frytet e saj.3

Edhe ne gjithastu duhet t’i ndreqim dhe qortojmë ata që dishepullojmë dhe drejtojmë, por gjithmonë me dashuri dhe durim. Qortimi i duhur mund të sjellë ndryshimin e jetës dhe shpëtimin e saj. Ne duhet ta besojmë këtë, përndryshe nuk do ta realizojmë.

3 A. B. Bruce, Përgatitja e të Dymbëdhjetëve, botimi i dytë (1877; ribotim, Grand Rapids, Mich.: KRegel, 1988), f. 14.


Pali luftoi ujqërit

Kur ujqërit sulmuan vathën e Krishtit, Pali u bë një luan i pamposhtur. Ai ishte përgatitur të luftonte dhe të vdiste për kishën dhe pastërtinë e mesazhit të ungjillit (si provë për këtë shiko Letrën drejtuar Galatasve). Sa herë që predikonte ungjillin dhe hapte kisha, mësuesit e rremë shfaqeshin menjëherë për të kundërshtuar mesazhin e kryqit.

Ashtu si Jezu Krishti, Pali nuk duket shumë i dashur apo tolerant me këta mësues të rremë. Për këdo që predikon “një ungjill tjetër”, ai thotë: “qoftë i mallkuar” (Galatasve 1:9). Ai i quan mësuesit e rremë mashtrues, hipokritë, shkatërrues, punëtorë të këqinj dhe qen. Dhe kështu janë. Ata maskohen si mësues të Krishtit kur në të vërtetë janë agjentë të Satanit:

Të tillë apostuj të rremë, janë punëtorë hileqarë, që shndërrohen në apostuj të Krishtit. Dhe nuk është për t’u çuditur, sepse Satanai vet shndërrohet në engjëll drite. Nuk është, pra, gjë e madhe, nëse edhe punëtorët e tij shndërrohen në punëtorë të drejtësisë (2 Korintasve 11:13-15).

Paralajmërimet solemne të Palit janë paralajmërime solemne të Perëndisë. Mostolerimi i Palit ndaj mësuesve të rremë paraqet mostolerimin e Perëndisë ndaj mësuesve të rremë. Thirrjet e Palit janë ato të një babai të kujdesshëm e të dashur që mbron fëmijët e tij nga mashtrimi. Ai ka një xhelozi të perëndishme për të ruajtur pastërtinë e besimtarëve të tij të dashur në besim:

Jam xheloz për ju me xhelozinë e Perëndisë, sepse ju fejova me një burrë, që t’ju nxjerr para Krishtit si virgjëreshë të dlirë. Por druaj se, ashtu si gjarpëri e gënjeu Evën me dinakërinë e tij, kështu edhe mendja juaj të mos prishet duke u shmangur nga thjeshtësia ndaj Krishtit (2 Korintasve 11:2-3).

Duke përdorur figurën e Dhiatës së Vjetër të një rojtari të mureve të qytetit, i cili ishte përgjegjës për gjakun e atyre që


vdiqën nëse nuk arrinte të paralajmëronte njerëzit për pushtuesit e huaj, Pali thotë: “Prandaj sot po ju deklaroj se unë jam i pastër nga gjaku i të gjithëve; sepse nuk u tërhoqa prapa për të mos ju treguar gjithë këshillën e Perëndisë” (Veprat e Apostujve 20:26-27).

Gjoni, Jakobi, Pjetri, Juda dhe shkrimtari i Hebrenjve na japin paralajmërime të forta edhe rreth rrezikut të mashtrimit nga një ungjill i rremë apo besimit në një Krisht të rremë.

Pali paralajmëron dhe qorton besimtarët

Pali jo vetëm paralajmëron për mësuesit e rremë, por mbron edhe kishat nga beteja e brendshme dhe kthimi në sjelljen pagane imorale seksuale. Prandaj letrat e tij janë të mbushura me nxitje dhe qortime.

Me korintasit Pali përdor nganjëherë një gjuhë të ashpër. Arsyeja për këtë gjuhë është për shkak se ata po veprojnë më tepër si paganë me përvojë në rrugët e botës, më shumë sesa si ndjekës të bindur të Jezu Krishtit. “Megjithatë, këto qortime të ashpra apo paralajmërime të forta nuk ishin në mospërputhje me dashurinë e tij. Ato rridhnin nga dashuria e tij”.4

Tërë drejtuesit frymërorë kishin një detyrë solemne për të qortuar ata që drejtonin (1 Thesalonikasve 5:12). Pali i thotë Titit: “Këshillo dhe qorto me çdo pushtet” (Titi 2:15), dhe ndonjëherë: “Qortoji me ashpërsi” (Titi 1:13). Pali nxit Timoteun: “Prediko fjalën… kritiko dhe qorto, këshillo me çdo durim e doktrinë” (2 Timoteut 4:2).

Ndonjëherë barinjtë në kishë duhet të qortojnë jo delet, por drejtuesit dhe mësuesit e tjerë. Për pleqtë që mëkatojnë, Pali e nxit Timoteun dhe kishën: “Qortoji përpara të gjithëve, që edhe të tjerët të kenë frikë” (1 Timoteut 5:20). Një herë në kishën në Antioki, Pali qortoi ashpër Pjetrin dhe kolegun e tij Barnabën për kompromentim të ungjillit dhe vënie në rrezik të unitetit të kishës. Pjetri, Barnaba dhe besimtarët e tjerë judenj kishin reshtur së ngrëni me vëllezërit dhe motrat e tjerë paganë për t’u pëlqyer besimtarëve judenj nga Jerusalemi (Galatasve 2:11-14). Duke paraprirë pasojën shkatërrimtare të hipokrizisë së Pjetrit, nëse nuk

4 Roy B. Zuck, Mësimi ashtu siç mësoi Pali (Grand Rapids, Mich.: Baker, 1998), f. 104.


do të sfidohej së shpejti, Pali u përball publikisht me vëllanë e tij në Krisht. Pali kuptoi se nuk ishte koha për durim të tepërt, por për veprim të menjëhershëm dhe qëndrim të fortë e pa kompromis.

Ndonjëherë barinjtë në kishë duhet të qortojnë drejtuesit dhe mësuesit e tjerë.

Paralajmërimi për rrezikun, ndreqja e sjelljes së gabuar dhe qortimi i mëkatit janë pjesë e drejtimit me dashuri. Ashtu siç thotë Entoni Thizellton: “E kundërta e dashurisë nuk është ndreqja, por moskokëçarja”.5 Si drejtues të krishterë na kërkohet të qortojmë dhe këshillojmë. Në fakt, një kohë e gjatë mund të kalohet duke bërë këtë punë. Është një aspekt i rëndësishëm i shërbesës që nuk duhet lënë pas dore, sepse përdoret nga Perëndia për të shpëtuar popullin nga mëkati dhe mashtrimi. Kurrë nuk do të dish, derisa të arrish në qiell se sa e madhe është e mira që u ke bërë të tjerëve, duke i qortuar ata për mëkatin apo paralajmëruar për doktrinën e rreme.

“E kundërta e dashurisë nuk është ndreqja, por moskokëçarja”.

- Enthoni Thizellton

Kur isha njëzet vjeçar, ndërsa ndihmoja me drejtimin e misionit të një grupi të rinjsh, u përpoqa të përballesha me një prej të rinjve të krishterë për përdorimin e drogës. Kur nuk ia dola dot, shkova te prindërit e tij. Kjo rezultoi në një vit beteje të ashpër dhe akuzash të rreme kundër meje, që çuan në largimin tim si një prej drejtuesve të të rinjve. Prindërit, me ndikim në komunitetin e kishës, kishin besuar justifikimet dhe gënjeshtrat e djalit të tyre. Ishte një përvojë e dhimbshme. Një vit më vonë djaloshi u



pendua për përdorimin e drogës dhe u rrëfeu prindërve gënjeshtrën që kishte treguar si për mua, ashtu edhe për të tjerët që ishin përpjekur ta ndihmonin. Pastaj u kërkoi falje të gjithë atyre që i kishte lënduar. Më vonë ai më falënderoi që isha kujdesur aq shumë, sa të përballesha me të për përdorimin e drogës. Që prej asaj kohe kemi pasur një marrëdhënie të mirë dhe kam qenë një këshillues dhe mik i tij.

Natyrisht që të gjithë duam të shmangim takime jo të pëlqyeshme, por përballje të tilla, edhe pse të ashpra, mund të shpëtojnë në kuptimin e plotë të fjalës jetën e atyre që duam. “Unë të gjithë ata që i dua i qortoj” – thotë Zoti Jezus (Zbulesa 3:19).

Si të qortojmë dhe këshillojmë me dashuri?

Kur qortimi ndaj dikujt bëhet i domosdoshëm, duhet të bëhet me dashuri dhe urtësi, me fuqinë e Frymës së Shenjtë. Shkrimi na thotë se Pali, edhe pse i përgatitur për të përdorur “thuprën” e disiplinës, do të preferonte t’i trajtonte besimtarët e kthyer prej tij “me dashuri dhe me zemërbutësi” (1 Korintasve 4:21). Ai i trajton njerëzit me butësi, përulësi, mirësi, durim dhe dashuri (2 Korintasve 6:3-13; 10:1) dhe paralajmëron me “lot” (Veprat e Apostujve 20:31). Ai nuk përdor autoritetin si zotëri ndaj tyre, por punon me ta, duke i ndihmuar të qëndrojnë të fortë në besimin e tyre (2 Korintasve 1:24). Letrat e Palit tregojnë diplomaci dhe taktikë mjeshtërore. Ai është i ashpër dhe kërcënues vetëm kur nuk ka zgjedhje tjetër. Megjithatë, edhe në atë rast ai nuk mund të rrinte pa e hapur zemrën e tij me pohimet më të buta e të dashura të gjetura në çdo pjesë të Dhiatës së Re.

Mënyra se si ne drejtuesit i paralajmërojmë dhe ndreqim të tjerët është thelbësore. Mëkatarë që qortojnë mëkatarë të tjerë mbetet gjithmonë një punë e pasigurt, që duhet bërë me dashuri (1 Korintasve 16:14). Qortimi, ndreqja dhe këshillimi pa dashuri vetëm sa do të lëndojë njerëzit. Por kur bëhet me dashuri, qortimi mund të pranohet më lehtë dhe jeta e personit mund të ndryshohet për të mirë. Prandaj shiko këto parime bazë për të përballur dhe qortuar me dashuri.


Mëkatarë që qortojnë mëkatarë të tjerë mbetet gjithmonë një punë e pasigurt, që duhet bërë me dashuri.

Kontrollo qëndrimet e tua: sidomos zemërimin

Një drejtues i mirënjohur i një organizate mbarëbotërore dishepullimi u pyet se cila ishte puna e tij kryesore si kreu i një organizate të tillë. Ai u përgjigj: “Të kontrolloj qëndrimet”. Edhe pse nënkuptonte kontrollin e çdo qëndrimi në organizatë, ne mund të mësojmë nga fjalët e tij. Para se të kontrollojmë dikë tjetër, ne duhet të fillojmë të kontrollojmë qëndrimin tonë. Ky është ndryshimi midis përballjes ndërtuese dhe shkatërruese dhe qortimit.

Ruaju nga krenaria, hakmarrja dhe padurimi, por sidomos nga zemërimi. Mos qorto apo ndreq kur je i zemëruar. Prit derisa zemërimi të jetë nën kontrollin e Frymës së Shenjtë (Galatasve 5:15-23). Uilliam Arnot na jep një këshillë të shkëlqyer për këtë çështje:

Një njeri i mençur mund të përjetojë me të vërtetë zjarrin e zemërimit, por nuk ka për të bërë gjë derisa të qetësohet. Kur rrobat e tua kanë marrë flakë, mbështillesh me çarçaf nëse mundesh, dhe kështu i shuan flakët: në të njëjtën mënyrë, kur zemra është ndezur nga zjarri i zemërimit, puna jote e parë është të shuash flakët. Më pas do të jesh në një pozicion më të mirë për të dhënë një gjykim të drejtë dhe të ndjekësh një rrugë të sigurt.6

Mbaje mend, dashuria nuk nxitet lehtë për zemërim (1 Korintasve 13:5). Por kur je i zemëruar, prano se zemërimi i pakontrolluar ndez emocionet, i zmadhon çështjet dhe pengon ndreqjen e perëndishme. Priret të jetë më pak i arsyeshëm dhe më tepër justifikues. I trajton njerëzit me ashpërsi. E folura me zë të lartë dhe kërcënues mund të

6 William Arnot, Studime rreth Fjalëve të Urta (1884; ribotim, Grand Rapids, Mich.: Kregel, 1978), f. 398.


jehojë në mendjen e personit tjetër për tërë jetën. Ndaj Bibla thotë: “Çdo njeri të jetë… i ngadalshëm në zemërim, sepse zemërimi i njeriut nuk kryen drejtësinë e Perëndisë” (Jakobi 1:19-20). Ajo thotë edhe: “Njeriu zemërak kurdis grindje dhe njeriu idhnak kryen shumë mëkate” (Fjalët e Urta 19:22).

Një frymë e qetë dhe e kontrolluar është thelbësore për përballjen e frytshme, ashtu siç tregojnë këto vargje:

• Kush flet pa mend është si ai që shpon me shpatë, por gjuha e të urtëve sjell shërim (Fjalët e Urta 12:18).

• Kush i mat fjalët e veta ka dije, dhe kush ka një shpirt të qetë është njeri i matur (Fjalët e Urta 17:27).

• Njeriu gjaknxehtë nxit grindje, por ai që nuk zemërohet shpejt i qetëson grindjet (Fjalët e Urta 15:18).

• Kush është i ngadalshëm në zemërim është shumë i matur, por ai që rrëmbehet me lehtësi vë në dukje marrëzinë e tij (Fjalët e Urta 14:29).

Kur të duhet të qortosh një besimtar, të folurit me zë të butë e të qetë ul tensionet dhe e bën qortimin më të lehtë për t’u pranuar:

• Përgjigjja e ëmbël e fashit zemërimin, por fjala therëse e nxit zemërimin (Fjalët e Urta 15:1).

• Një gjuhë e shëndoshë është një dru i jetës, por gjuha e çoroditur e sfilit shpirtin (Fjalët e Urta 15:4).

• Me durimin i mbushet mendja një princi dhe gjuha e ëmbël thyen kockat (Fjalët e Urta 25:15).

• Të folurit tuaj të jetë gjithnjë me hir, i ndrequr me kripë, që të dini si duhet t’i përgjigjeni gjithsecilit (1 Kolosianëve 4:6).


Nëse do që të jesh një ballafaques i aftë, në fillim kontrollo gjithmonë qëndrimin tënd dhe sigurohu të jesh nën kontrollin e Frymës së Shenjtë. Ji i qetë dhe i përmbajtur, dhe fol në mënyrë të këndshme dhe të butë.

Mos bëj akuza të nxituara

Askujt nuk i pëlqen të akuzohet pa të drejtë, ndaj mos e fillo përballjen me një akuzë. Akuzat e tua mund të mos jenë të drejta, mund të mos i kesh të gjitha faktet siç duhet dhe mund ta kesh gabim. Fillo duke e përmendur problemin në mënyrë objektive dhe kërkoji personit të japë një përgjigje. Akuza është me vend, vetëm pasi është bërë një hetim i kujdesshëm dhe del në pah një evidencë e fortë. Kur përballesh, dhe sidomos kur bën akuza, ndiq Rregullin e Artë: “Gjithçka, pra, që ju dëshironi t’ju bëjnë njerëzit, ua bëni edhe ju atyre” (Mateu 7:12). Ti nuk do që të akuzohesh pa të drejtë, ndaj mos i akuzo të tjerët.

Ji një dëgjues i kujdesshëm, bëj shumë pyetje, ji i sjellshëm, mos fol vetëm ti dhe bëju njerëzve të ditur se po përpiqesh fort të jesh i paanshëm dhe të dëgjosh versionin e tyre të historisë.

Si shembull, Perëndia na dha dy sy, dy veshë dhe vetëm një gojë. Shumë njerëz nuk nxjerrin kurrë mësim nga kjo: ky mësim është që duhet t’i përdorësh gjithmonë sytë dhe veshët e tu dy herë më shumë se gojën. Një mënyrë tjetër për ta thënë me gjuhën e elektronikës… qëllimi i syve dhe veshëve është të programojnë gojën. Problemi me shumë marrëdhënie njerëzore është se ka shumë të folur të paprogramuar.7

Ose, sipas fjalëve të Shkrimit:

• Prandaj, vëllezërit e mi shumë të dashur, çdo njeri të jetë i shpejtë në të dëgjuar, i ngadalshëm në të folur dhe i ngadalshëm në zemërim (Jakobi 1:19).

7 Reuel L. Howe, “Përgjegjësia e detyrës së predikimit”, Predikimi: Një ditar i homiletikës 4 (nëntor-dhjetor 1969): 10.


• Kush jep përgjigje për një çështje para se ta ketë dëgjuar, tregon marrëzinë e tij për turp të vet…. I pari që mbron çështjen e vet duket sikur ka të drejtë; por pastaj vjen tjetri dhe e shqyrton (Fjalët e Urta 18:13, 17).

Një pastori iu tregua se drejtuesi i të rinjve të kishës po pinte alkool në një restorant, ndërsa po hante me të rinjtë gjatë një funksioni zyrtar të kishës. Prindërit e dëgjuan historinë dhe kërkuan që drejtuesi i të rinjve të hiqej menjëherë nga pozicioni i tij, përndryshe do të largoheshin nga kisha. Pastori kërkoi të bëhej një takim urgjent i pleqve. Një plak tha që i riu duhet të disiplinohej, një tjetër kërkonte që të shkruhej një letër për ta larguar atë menjëherë, para se të tjerët të largoheshin nga kisha, një tjetër hamendësoi se ai ishte i alkoolizuar. Më në fund dikush pati një ide të shkëlqyer që ata duhej të flisnin me drejtuesin e të rinjve dhe të shikonin se çfarë kishte për të thënë.

Kur e bënë diçka të tillë, u pa qartë se bëhej fjalë për ngatërrim personash, por sa të shpejtë janë njerëzit për të bërë akuza. Sa e lehtë është të gjykosh, dënosh dhe ekzekutosh dikë pa pasur shkakun e duhur.

Mendo dhe planifiko

Mendo para se të veprosh. Mendo fjalët që do të përdorësh para se të qortosh dikë. Fjalët plot hir sjellin bekim (Efesianëve 4:9), por fjalët e ashpra lëndojnë. Bibla thotë se fjalët e duhura shërojnë dhe fjalët e gabuara presin si thikë.

• Kush flet pa mend është si ai që shpon me shpatë, por gjuha e të urtëve sjell shërim (Fjalët e Urta 12:18).

• Fjalët e ëmbla janë si një huall mjalti, ëmbëlsi për shpirtin dhe ilaç për kockat (Fjalët e Urta 16:24).

• Vdekja dhe jeta janë nën pushtetin e gjuhës; ata që e duan do të hanë frytet e saj (Fjalët e Urta 18:21).


• Të folurit tuaj të jetë gjithnjë me hir, i ndrequr me kripë, që të dini si duhet t’i përgjigjeni gjithsecilit (Kolosianëve 4:6).

Për më tepër, zgjidh me mençuri vendin dhe kohën e duhur për qortim, në mënyrë që një person të mos vihet në siklet para njerëzve të tjerë. “Dashuria nuk i bën keq të afërmit; dashuria, pra, është përmbushja e ligjit” (Romakëve 13:10). Kur qorton, mos e fyej apo mos e vër në siklet një person. Mos ji si ai njeriu që iu vërsul me zemërim dhe zë të lartë predikuesit te dera e kishës, ndërsa të gjithë po largoheshin. Ai vuri në siklet dhe tronditi të gjithë të pranishmit. Sigurisht, ka një kohë të duhur për qortim publik, por një qortim i tillë duhet të mendohet me shumë kujdes (1 Timoteut 5:20; Galatasve 2:14).

Përdor durimin dhe Shkrimin

Bibla pohon se kritika, qortimi dhe këshilla duhet të bëhen “me çdo durim e doktrinë” (2 Timoteut 4:2). Trajtimi i gabimit kryeneç doktrinor apo sjelljes mëkatare është gjithmonë punë e vështirë, ndaj kërkon “çdo durim”. Dashuria është e durueshme.

Përveç kësaj, sipas 2 Timoteut 4:2, qortimi duhet të bëhet duke përdorur Shkrimin. Disa vargje më përpara, Pali thotë se tërë Shkrimi “është i frymëzuar nga Perëndia dhe i dobishëm për mësim, bindje, ndreqje dhe për edukim me drejtësi” (2 Timoteut 3:16). Prandaj gjithçka që na duhet për të paralajmëruar dhe ndrequr të tjerët është siguruar nga Perëndia në Fjalën e Tij. Shkrimtarët e Dhiatës së Re përdorën Shkrimet e Dhiatës së Vjetër për të mbështetur paralajmërimet dhe mësimet e tyre, edhe ne duhet të bëjmë të njëjtën gjë.

Kujto se Shkrimi do të të pajisë për detyrën e ndreqjes, ashtu siç të pajis për “çdo vepër të mirë” (2 Timoteut 3:17). Sa më tepër e njeh Shkrimin, aq më i zoti do të jesh për të paralajmëruar dhe qortuar në mënyrë të frytshme me dashuri anëtarët që kanë gabuar.

Për shembull, njoh një njeri i cili punon me të akoolizuarit. Ai i qorton ata, duke studiuar me kujdes me ta, gjithçka që


thotë Bibla rreth dehjes, bashkë me fakte biologjike rreth saj. Ai i ndihmon ata të shohin perspektivën e Perëndisë, ashtu si edhe seriozitetin dhe anën shkatërrimtare të dehjes. Ndreqja e tij nuk është thjesht mendimi i tij; është ajo që thotë Perëndia. Shkrimi u jep peshë fjalëve të tij. Kjo qasje heq fokusin nga qortuesi dhe e vë te Perëndia dhe Shkrimi. E njëjta qasje mund të përdoret kur trajtojmë vese dhe dhënie pas gjërave të tjera.

Ji zemërbutë

Gjatë luftës vietnameze u bënë shumë gabime, por u nxorën edhe disa mësime të mira. Një mësim i tillë ishte urtësia e fitimit të zemrave dhe mendjeve të ushtrive të Viet Kongot dhe Vietnamit verior duke u premtuar se nëse dorëzoheshin ata do të trajtoheshin me drejtësi, mirësi dhe bujari. Atyre iu premtua ushqim, trajtim mjekësor, shkollim, punë të mira dhe një mundësi për t’u bashkuar përsëri me familjet e tyre. Programi u quajt Çju Hoi (që do të thotë “Krahë të hapur”). Ai kishte si qëllim t’u jepte zemër armiqve për të lënë luftën, por edhe për të shndërruar mendësinë e tyre rreth komunizmit. Ndërsa programi nuk i bëri për vete kryengritësit fanatikë komunistë, ai ndihmoi në transformimin e rreth 200 000 luftëtarëve. Komunistët e morën seriozisht suksesin e këtij programi të “Krahëve të hapur” dhe bënë gjithçka që ishte e mundur për ta shkatërruar. Ata kishin frikë nga fuqia e mirësisë dhe bujarisë, sepse është përfundimisht më e fuqishme se bombat dhe plumbat.

“Sepse shërbëtori i Zotit nuk duhet të zihet, por të jetë i butë me të gjithë… duke i mësuar me butësi kundërshtarët, me shpresë se Perëndia ua jep atyre të pendohen, që arrijnë të njohin të vërtetën, dhe të vijnë në vete, duke shpëtuar nga laku i djallit” (2 Timoteut 2:24-26).


Dhiata e Re thekson trajtimin e njerëzve me zemërbutësi, sidomos kur ndreqim gabime apo ngremë një besimtar të rënë. Të jesh zemërbutë me njerëzit do të thotë të jesh i mirë, i butë, plot hir dhe i qetë, jo i ashpër apo luftarak. Pali, kur u përball me probleme serioze, i paralajmëroi dhe i ndreqi korintasit “me anë të zemërbutësisë dhe të mirësisë së Krishtit” (2 Korintasve 10:1). Ai urdhëron besimtarët të “lartësojnë” një besimtar të rënë “me frymë butësie” (Galatasve 6:1). Ai i thotë Timoteut se “shërbëtori i Zotit” duhet të ndreqë “duke i mësuar me butësi kundërshtarët” (2 Timoteut 2:24-25). Arsyeja për trajtimin e kundërshtarëve me zemërbutësi është se thekson mundësinë e përtëritjes: “me shpresë se Perëndia ua jep atyre të pendohen, që arrijnë të njohin të vërtetën, dhe të vijnë në vete, duke shpëtuar nga laku i djallit, që i ka zënë robër të vullnetit të tij” (2 Timoteut 2:25-26). Si “njeriu i Perëndisë”, Timoteu, duhet t’i vihej pas “zemërbutësisë” në karakter (1 Timoteut 6:11), që do t’i shërbente më së miri kur merrej me lloje të ndryshme njerëzish dhe problemesh.

Nëse nuk je një inkurajues pozitiv, ka mundësi që të jesh një qortues i mjerë.

Ndreqja me zemërbutësi i bën njerëzit më të gatshëm për të dëgjuar dhe më të hapur për një ndryshim të vërtetë të zemrës dhe mendjes. Në kultura ku përgjithësisht përballja dhe qortimi shmangen, bëhet gjithnjë e më e domosdoshme të jesh plot hir dhe i butë kur përballesh me sjellje mëkatare.

Baraspesho qortimin dhe inkurajimin

Përpiqu të baraspeshosh qortimin me fjalët e inkurajimit dhe shpresës. Kjo është saktësisht ajo që bën Pali në letrat e tij. Qortimit ai i shton inkurajimin, ngushëllimin, miratimin dhe lavdërimin. Shënimi i komentuesit Pol Barnet rreth shërbesës së inkurajimit të Palit ia vlen të përsëritet: “Kjo aftësi baritore, shprehur me


inkurajim, edhe kur kishte çështje të tjera për të ndrequr, është një cilësi e shërbesës që ia vlen ta mendojmë thellë”.8

Pas një disipline të ashpër dhe përtëritjes së një anëtari rebel, Pali e siguron kishën në Korint që tërë kohën kishte besim se ata do të bënin gjënë e duhur:

Jam shumë i hapur me ju dhe kam me se të mburrem për ju; jam plot me ngushëllim dhe jam jashtë mase i gëzuar në gjithë shtrëngimin tonë…. Gëzohem, pra, që në çdo gjë mund të besoj në ju (2 Korintasve 7:4, 16).

Kur babai i kunatit tim vdiq në mënyrë të papritur, e mora në telefon për t’i shprehur ngushëllimet e mia dhe për ta pyetur se si ishte. Duke folur për babain e tij, me të cilin ishte shumë i lidhur, ai tha: “Do të më marrë shumë malli për të. Im atë ishte një ngushëllues i madh”. Çfarë lavdërimi i mrekullueshëm nga një fëmijë! Një fëmijë do të ishte gati ta pranonte ndreqjen nga një baba i tillë. Në fakt, shumica e njerëzve do t’i përgjigjeshin më mirë një qortimi nga një person që i ka inkurajuar ata gjatë jetës. Prandaj kur të duhet të trajtosh të keqen, kujto të gjesh edhe të mirën te njerëzit dhe të përmendësh gjithçka që është e lavdërueshme apo e denjë për t’u lavdëruar (Filipianëve 4:8). Nëse nuk je një inkurajues pozitiv, ka mundësi që të jesh një qortues i mjerë.

Lutu

Lutu për urtësi, guxim dhe vetëkontroll. Lutu gjithashtu që Zoti të përgatisë personin apo personat e tjerë të pranojnë qortimin tënd. Kur njerëzit nuk duan të pranojnë ndreqjen, ata do të të akuzojnë se nuk ke vepruar me dashuri ndaj tyre. Ata do të përpiqen të kthejnë pllakën dhe do të të nxjerrin ty si problem. Sigurohu në mendjen tënde se ke bërë më të mirën për të vepruar me dashuri. Nëse ke vepruar si duhet, atëherë janë ata që nuk po përgjigjen me dashuri.

8 Paul Barnett, Letra e dytë drejtuar Korintasve, NICNT (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1997), f. 364.


Në fjalët e mbretit të mençur Salomon, tallësit krenarë nuk e pranojnë ndreqjen, por urrejnë ata që i qortojnë. I mençuri, nga ana tjetër, kënaqet me ndreqjen dhe i do ata që e qortojnë dhe mësojnë:

Ai që korrigjon tallësin tërheq mbi vete të shara, dhe ai që qorton të pabesin merr të shara.Mos qorto tallësin, sepse ai do të të urrejë; qorto të urtin dhe ai do të të dojë.Mësoje të urtin dhe ai do të bëhet edhe më i urtë; Mësoje të drejtin dhe ai do të rritë diturinë e tij (Fjalët e Urta 9:7-9).

Kapitulli 16

Disiplinimi dhe përtëritja e të pabindurit

Perëndia ndreq atë që do dhe fshikullon çdo bir që i pëlqen.

Hebrenjve 12:6

Një burrë në kishë po bashkëjetonte me gruan e të atit, njerkën e tij. Ai kishte një marrëdhënie incesti dhe të gjithë në kishë e dinin. Më e keqja ishte se përveç disa njerëzve, pjesës tjetër të kishës nuk i bënte përshtypje kjo çështje.

Kjo lloj marrëdhënieje e palejuar seksuale nuk tolerohej nga shoqëria romake apo judaike.1 Në vend që të trishtoheshin për mëkatin, kisha ishte arrogante. Ajo toleronte mëkatin e rëndë, edhe pse ishte “tempulli i Perëndisë” (1 Korintasve 3:16) dhe “trupi i Krishtit” (1 Korintasve 12:27). Mund të lexosh për këtë histori të vërtetë te 1 Korintasve 5.

Pali, misionari themelues i kishës, nuk ishte një drejtues pasiv. Në vend që të rrinte e të shikonte se çfarë do të ndodhte, ai ndërhyri menjëherë dhe e drejtoi asamblenë ta përjashtonte atë burrë nga asambleja:

• Të hiqet nga mesi juaj ai që ka kryer një punë të tillë (1 Korintasve 5:2).

1 Levitiku 18:8; 20:11; Ligji i Përtërirë 22:30; 27:20.

Disiplinimi dhe përtëritja e të pabindurit 181

• Vendosa që ti dorëzohet ky njeri në dorë të Satanit për prishjen e mishit, që t’i shpëtohet fryma në ditën e Zotit Jezus (1 Korintasve 5:5).

• Hiqni, pra, majanë e vjetër (1 Korintasve 5:7).

• Por tani ju shkrova të mos përziheni me atë… as të mos hani bashkë (1 Korintasve 5:11).

• Prandaj nxirreni të ligun nga vetja juaj (1 Korintasve 5:13).

Kontradiktë në dukje

Çështja që turbullon shumë njerëz sot, është se si Pali kërkoi një disiplinë kaq të ashpër publike, e megjithatë në të njëjtën letër shkruan disa nga fjalët më të gjalla të shkruara ndonjëherë rreth dashurisë (1 Korintasve 13). A nuk thotë Pali: “Dhe çdo gjë që bëni, ta bëni me dashuri!” (1 Korintasve 16:14)? A nuk thotë se dashuria është “e durueshme”, se dashuria “duron të gjitha gjërat” (1 Korintasve 13:4, 7)? Përgjigjja ndaj kësaj kontradikte në dukje, është se dashuria mund të jetë si e butë, ashtu edhe e sertë.

Dashuria e krishterë kërkon veprim, madje edhe veprim të dhimbshëm, për të shpëtuar një anëtar që ka mëkatuar dhe tërë kishën. Bibla thotë: “Perëndia ndreq atë që do dhe fshikullon çdo bir që i pëlqen” (Hebrenjve 12:6). Jezusi, duke i folur kishës së vakët në Laodice, paralajmëron: “Unë të gjithë ata që i dua i qortoj dhe i ndëshkoj; prandaj ji i zellshëm dhe pendohu” (Zbulesa 3:19). Zoti e do popullin e Tij, ndaj Ai e disiplinon, e ndëshkon, dhe ndonjëherë edhe me ashpërsi.

Dashuria e krishterë kërkon veprim, madje edhe veprim të dhimbshëm, për të shpëtuar një anëtar që ka mëkatuar dhe tërë kishën.


Dashuria nuk është thjesht një buzëqeshje e lumtur apo disa fjalë të këndshme. Një provë vendimtare e dashurisë së vërtetë është nëse jemi gati të përballemi dhe disiplinojmë ata për të cilët kujdesemi. Nuk ka gjë më të vështirë sesa disiplinimi i një vëllai apo motre në Krishtin, që është zënë në kurthin e mëkatit. Është gjithmonë një punë e vështirë: problematike, e ndërlikuar, shpesh pa sukses, shteruese nga ana emocionale dhe ka mundësi që të jetë edhe ndarëse. Kjo është arsyeja se pse shumica e drejtuesve të kishës e shmangin disiplinën me çdo kusht. Por kjo nuk është dashuri. Është mungesë guximi dhe mosbindje ndaj Zotit Jezu Krisht, i cili dha vetë udhëzime për disiplinën e një besimtari që nuk pendohej:

Nëse pastaj refuzon t’i dëgjojë, thuaja kishës; dhe në qoftë se refuzon edhe ta dëgjojë kishën, le të jetë për ty si pagan ose tagrambledhës. Në të vërtetë ju them se gjitha gjërat që do të keni lidhur mbi tokë do të jenë lidhur edhe në qiell; dhe gjitha gjërat që keni zgjidhur mbi tokë do të jenë zgjidhur edhe në qiell (Mateu 18:17-18).

Dashuria vepron në disiplinë

Është domethënëse se apostulli që dha pohimet më të mëdha rreth dashurisë dhe shkroi më shumë për të, shkroi gjithashtu më tepër për disiplinën e kishës.

• Kisha në Efes ishte kapur në kthetrat e vdekjes së mësuesve të rremë. Pali, për të shpëtuar kishën, disiplinoi dy nga drejtuesit kryesorë, Imeneun dhe Aleksandrin. Rreth disiplinës së këtyre dy burrave, Pali i shkruan Timoteut: “Ndër këta janë Imeneu dhe Aleksandri, të cilët unë i dorëzova në duart e Satanit që të mësojnë të mos blasfemojnë” (1 Timoteut 1:20).

• Pali udhëzon Titin dhe kishat në ishullin e Kretës: “Shmangu nga njeriu sektar, mbasi ta kesh qortuar një herë e dy herë” (Titi 3:10).


• Të krishterëve në Romë Pali u thotë në mënyrë të ngjashme: “Të ruheni nga ata që shkaktojnë përçarje dhe skandale kundër doktrinës që keni mësuar dhe të largoheni nga ata” (Romakëve 16:17).

• Te Letra e parë e Korintave, Pali u kujton atyre që u kishte shkruar edhe më parë, që të mos shoqëroheshin me një të krishterë që nuk pendohet dhe që është imoral. Por ata e kishin keqkuptuar. Prandaj ai u shkruan përsëri: “Por tani ju shkrova të mos përziheni me atë, të ashtuquajturin vëlla, që është kurvar, ose lakmues…; me një të tillë bile as të mos hani bashkë” (1 Korintasve 5:11).

• Disa besimtarë në kishën në Thesaloniki ishin dembelë; ata rrinin duarkryq. Ata nuk punonin për të parashikuar për nevojat e tyre, por u merrnin borxh të tjerëve. Pali e urdhëron kishën t’i disiplinojë këta njerëz. E ardhmja e kishës dhe dëshmia e saj ndaj komunitetit jobesimtar varet nga kjo çështje praktike: “Dhe ju porositim… që të largoheni nga çdo vëlla që ecën i çrregullt dhe jo sipas porosisë që keni marrë prej nesh. Dhe nëqoftëse dikush nuk i bindet fjalës sonë në këtë letër, shënojeni atë dhe mos u shoqëroni me të, që ai të turpërohet. Por mos e mbani atë si një armik, po këshillojeni si vëlla” (2 Thesalonikasve 3:6, 14-15).

• Te 2 Korintasve Pali shpreh në mënyrë të përsëritur dashurinë e tij të thellë për besimtarët. Megjithatë, për shkak të sjelljes së tyre mëkatare ai përdor edhe disiplinën, “dhe jemi gati të ndëshkojmë çdo mosbindje, kur të bëhet e përkryer bindja juaj” (2 Korintasve 10:6). “E thashë edhe më parë, kur isha i pranishëm te ju për të dytën herë, dhe po e them tani që jam larg jush. Po u shkruaj atyre që kanë mëkatuar më përpara dhe të gjithë të tjerëve se, po të vij përsëri, nuk do të kursej njeri” (2 Korintasve 13:2). Por e trishtonte ideja e


disiplinës së pjesëtarëve të kishës. Pali i paralajmëroi ata të gjykonin dhe ndreqnin njëri–tjetrin. Prandaj ai i paralajmëron të pendohen dhe ndreqin mënyrat e tyre të të sjellurit para se të vijë e t’i vizitojë përsëri: “Prandaj i shkruaj këto gjëra, kur jam larg jush, që, kur të jem i pranishëm, të mos sillem me ashpërsi [në disiplinë]” (2 Korintasve 13:10).

Nëse Pali nuk i donte korintasit, ai do të largohej prej tyre dhe do t’i linte të ngecnin në pellgun e tyre të mëkatit. Por ai nuk rri duarkryq. Ai përballet, paralajmëron, shkruan, viziton dhe madje përulet para tyre (2 Korintasve 2:5-10; 12:21). Të tilla janë veprat e “dashurisë së vërtetë” në shërbesën e krishterë (2 Korintasve 6:6).

Dashuria vepron për të shpëtuar

Dashuria e vërtetë jo vetëm disiplinon, por shëron dhe përtërin. Shembulli kyç në Dhiatën e Re i disiplinës së suksesshme të kishës dhe përtëritjes së dashur shfaqet në Letrën e dytë të Korintasve, e cila na jep një paraqitje të veçantë të zemrës së dashur të një prej shërbëtorëve më të mëdhenj të Perëndisë. Brenga, ankthi dhe lotët që përjetoi Pali personalisht si rezultat i mëkatit dhe mosbindjes së kishës është pjesë e çmimit që paguan një drejtues i dashur në veprën e disiplinës dhe përtëritjes. Ja historia.

Pasi shkruan Letrën e parë të Korintasve, mbërrin edhe lajmi tjetër te Pali për situatën e rënduar në atë kishë të munduar. Pali u përgjigj duke bërë një vizitë të shpejtë e baritore në Korint nga qyteti i Efesit ku jetonte. Por vizita qe katastrofë. Studiuesit e quajnë këtë vizitë “Vizita e dhimbshme”.2

Kur mbërriti në Korint, një person të cilit nuk i përmendet emri, i kundërshtoi qortimet e Palit, duke e sharë dhe përçmuar. 3Por më e keqja ishte se asambleja ngurronte të dilte në anën e Palit dhe të disiplinonte “fyesin”. Kjo shkaktoi një tendosje të tmerrshme në marrëdhëniet midis Palit dhe korintasve. Duhej bërë diçka.

2 2 Korintasve 2:1; 12:14, 21; 13:1-2.3 2 Korintasve 2:5-10; 7:12.


Të shkruarit e një letre të ashpër

Pali, pasi u kthye në qytetin e Efesit, i shkroi një letër të ashpër kishës, duke e nxitur të ndërhynte kundër fyesit dhe të gjykonte sjelljen e vet mëkatare. Këtë letër nuk e kemi; nuk është në Dhiatën e Re. Studiuesit e Biblës e quajnë “Letra e ashpër” ose ndonjëherë “Letra e lotëve” apo “Letra e hidhëruar”.4

Në Letrën e dytë të Korintasve Pali zbulon se një prej arsyeve se përse e shkroi “Letrën e ashpër”, ishte që korintasit “të njihnin dashurinë” që kishte për ta:

Ju shkrova, në fakt, me shumë lot dhe me pikëllim të madh dhe ankth në zemër, jo që të hidhëroheni, por që të njihni dashurinë shumë të madhe që kam për ju (2 Korintasve 2:4; fjalët me të pjerrëta nga autori).

Pali nuk e shkroi “Letrën e ashpër” për t’i goditur me hakmarrje për dhimbjen që i kishin shkaktuar, por për të treguar thellësinë e dashurisë së tij për ta. Dashuria, jo zemërimi i nxituar, e shtynte të përballej me shthurjen morale të kishës. Ai, duke u përballur dhe duke u shkruar atyre, po vërtetonte dashurinë e tij për ta. “Lotët” e tij ishin lotët e një prindi të dashur, të cilit i duhej të vepronte me ashpërsi ndaj atyre që donte, madje duke u shkaktuar dhimbje. Disiplina dhe qortimi nuk ishin të lehta për Palin ashtu siç janë edhe për ne.

Pali “kërkon faljen dhe pajtimin me të njëjtën forcë”, ashtu siç kishte kërkuar më parë disiplinën ndreqëse.

Edhe pse letra ishte e ashpër, ajo veproi. Si përgjigje ndaj “Letrës së ashpër”, kisha, shumica e saj, u pendua dhe ndërmori disiplinë formale kundër fyesit.5

4 Disa mësues biblik besojnë se “Letra e ashpër” është 1 Korintasve, por shumica e studiuesve sot besojnë se duhet të jetë një letër e humbur e shkruar midis letrave 1 dhe 2 të Korintasve.

5 2 Korintasve 2:5-10; 7:11-12, 15.


Si rezultat i asaj disipline ai njeri u pendua. Tani doli një çështje tjetër. Çfarë do të bënte kisha me të? Përsëri, Pali e di me saktësi se çfarë duhet të bëjë: Kisha duhet ta falë dhe rikthejë atë në përbashkësi të dashur. Pali “kërkon faljen dhe pajtimin me të njëjtën forcë”, ashtu siç kishte kërkuar më parë disiplinën ndreqëse.6

Dashuria miratuese

Dashuria e shëron shpirtin e brengosur më tepër se çdo ilaç tjetër. Ja një shembull i gjallë i 1 Korintasve 13 në veprim e sipër. Pali i bën thirrje kishës “të falë dhe ngushëllojë” anëtarin e penduar (2 Korintasve 2:7). Përtëritja e mëkatarit të penduar është po aq jetësore për kishën lokale sa edhe vetë disiplina.

Filip Hags komenton me vend:

nuk është skandal më i vogël t’i presësh një mëkatari të penduar çdo shpresë për të hyrë në ngushëllimin dhe sigurinë e përbashkësisë të komunitetit të shpenguar, sesa të lejosh ligësinë flagrante për të vazhduar i pandëshkuar në Trupin e Krishtit.7

Jo vetëm që kishte nevojë për falje dhe ngushëllim, por kishte nevojë për dashuri. Pali shkruan me dhembshuri: “Prandaj ju lutem t’i shfaqni dashuri” (2 Korintasve 2:8). Ai nuk do që anëtari i rikthyer të vërë në dyshim dashurinë e kishës. Ai e nxit kishën ta bëjë plotësisht të qartë dashurinë e saj, mbase me anë të ndonjë pohimi formal publik.8 Ashtu si babai i gëzuar që doli para për të përshëndetur djalin plangprishës, krahëhapur dhe me gëzim (Luka 15:11-32), kisha duhej të mikpriste birin e saj të brengosur me falje, ngushëllim dhe dashuri.

6 Paul Barnett, Letra e dytë drejtuar Korintasve, NICNT (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1997), f. 127.

7 Philip Hughes, Letra e dytë e Palit drejtuar Korintasve, NICNT (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1962), f. 66-67.

8 Fjala greke “riafirmoj” (kyrosai) është një term ligjor që do të thotë “konfirmoj” apo “ratifikoj”, e cila me shumë gjasa tregon një pranim formal në përbashkësi pas disiplinës formale publike.


“Prandaj ju lutem t’i shfaqni dashuri” (2 Korintasve 2:8).

Lidhja e dashurisë me disiplinën dhe përtëritjen

Sjellja e Palit me korintasit tregon se disiplina dhe përtëritja e duhur e kishës janë të pandashme nga dashuria. Kjo është e vërtetë në disa drejtime.

Së pari, dashuria për Zotin Jezu Krisht na detyron të ndërmarrim veprim disiplinor ndreqës. Disiplina e kishës është urdhëri i Krishtit (Mateu 18:15-20) dhe dashuria u bindet urdhërave të Tij: “Nëse më doni, zbatoni urdhërimet e mia” (Gjoni 14:15). Prandaj ushtrimi i disiplinës së kishës tregon dashurinë për Krishtin.

Së dyti, dashuria ndien zemërim moral ndaj së keqes, si edhe ndaj shkatërrimit të pandjeshëm që e keqja u shkakton atyre që duam. Dashuria ka neveri për atë që është e keqe dhe kapet fort pas asaj që është e mirë (Romakëve 12:9). Dashuria nuk “e quan të mirë të keqen dhe të keqe të mirën” (Isaia 5:20). “Ju që e doni Zotin” – thotë psalmisti – “urreni të keqen” (Psalmi 97:10). Dashuria nuk ul asnjëherë seriozitetin e mëkatit dhe fuqitë e tij shkatërruese, as nuk minimizon standardet e së drejtës dhe gabuarës. Prandaj drejtuesit e dashur nuk mund të jenë të plogësht ndaj anëtarëve të kishës që kanë mëkatuar. Ata duhet të veprojnë për të ndrequr dhe shpëtuar. Disiplina është një shenjë e udhëheqjes së dashur.

Disiplina e kishës nuk është një praktikë e turpshme dhe mesjetare. Çdo shoqëri e përgjegjshme ka një kod disipline për të mbrojtur veten nga sjellja e paligjshme midis anëtarëve të saj. Kjo është e vërtetë për policinë, ushtrinë, shoqëritë ligjore apo mjekësore dhe botën politike e korporatat.

Mëkati gjithmonë duhet të përballet (qoftë personalisht qoftë kolektivisht), sepse natyra e tij është të shkatërrojë: “Sepse paga e mëkatit është vdekja” (Romakëve 6:23). Ndaj, për të mirën e tërë kishës lokale, po ashtu edhe të mëkatarit që pendohet, Perëndia kërkon disiplinën ndreqëse. E vërteta është, ashtu siç shkruan


Xhejms Deni: “Gjykimi i kishës është instrumenti i dashurisë së Perëndisë dhe në çastin që pranohet në shpirtin mëkatar, fillon të veprojë si një forcë shpenguese”.9

Së treti, të krishterët duhet të duan njëri–tjetrin me një dashuri të veçantë vëllazërore. Cila dashuri vëllazërore do të lejojë që një anëtar të familjes të jetojë larg familjes në mëkat apo gabim? Prandaj Jakobi nxit besimtarët të veprojnë për të shpëtuar një vëlla apo motër që ka dalë nga rruga. Ai e mbyll letrën e tij duke thënë se nëse një vëlla apo motër “del nga rruga e së vërtetës dhe dikush e kthen” në të vërtetë, ka bërë diçka të mirë dhe ka shpëtuar “një shpirt nga vdekja”, një shpirt të anëtarit që ka dalë nga rruga dhe “do të mbulojë një shumicë mëkatesh” (Jakobi 5:19-20). Marrja e nismës për të disiplinuar dhe përtërirë është një akt joegoist i dashurisë vëllazërore.

Disiplina është një shenjë e udhëheqjes së dashur.

Së katërti, dashuria siguron qëndrimet e duhura për të ushtruar disiplinën dhe përtëritjen e kishës. Dashuria vepron me durim dhe mirësi; dashuria është e dhembshur; ndien mjerimin e mëkatarit që pendohet dhe përpiqet të lehtësojë dhimbjen dhe shpëtojë nga vdekja. Duart e dashura janë duar që shërojnë, të buta dhe të qëndrueshme (shiko kapitujt 15 dhe 17 për sugjerime praktike se si të veprosh me dashuri me situata dhe njerëz të vështirë). Prandaj, duke dhënë ndihmën për të përtërirë një vëlla apo motër të rënë përmes disiplinës së dashur, po mbajmë, sipas fjalëve të Shkrimit “barrët e njëri–tjetrit” dhe po përmbushim “ligjin e Krishtit” (Galatasve 6:2).

Lidhja e dashurisë me gjykimin ndaj të tjerëve

Jezusi, në predikimin në mal thotë: “Mos gjykoni, që të mos gjykoheni” (Mateu 7:1). Ky varg është bërë një moto moderne.

9 James Denny, Letra e dytë drejtuar Korintasve, Bibla e studimit (Nju Jork: Funk & Wagnalls, 1900), f, 75.


Edhe njerëzit që nuk kanë lexuar kurrë një fjalë të Ungjillit e dinë këtë varg. Kjo u vërteton atyre që Jezusi ishte një mësues i tolerancës; Ai nuk ishte paragjykues dhe dogmatik; Ai nuk dënonte njeri; Ai nuk gjykonte njeri. Fatkeqësisht, edhe disa besimtarë e keqpërdorin këtë varg. Ata thonë se nuk kemi të drejtë të ushtrojmë disiplinën e kishës, të gjykojmë njëri–tjetrin apo të kemi një mendim të kundërt rreth sjelljes apo besimit të një personi! Por fatkeqësisht ky është një keqpërdorim i fjalëve të Jezusit.

Jezusi nuk po ndalon çdo lloj gjykimi, sepse kjo do të ishte absurde. Nëse do të ishte kështu, atëherë Ai po dënonte veten, sepse askush tjetër nuk i kritikoi më tepër farisenjtë dhe skribët sesa Jezu Krishti. Më vonë në të njëjtin kapitull Jezusi u bën thirrje dishepujve të Tij të gjykojnë, nëse një mësues është mësues i paanshëm i së vërtetës apo thjesht një ujk me veshje deleje (Mateu 7:15-20). Ne nuk duhet t’i mbyllim sytë para sjelljes së keqe apo doktrinës së rreme; ne duhet të jemi dallues. Te Gjoni 7:24 Jezusi na thotë: “Mos gjykoni sipas pamjes së jashtme, por gjykoni sipas drejtësisë!”.

“Gjykimi i kishës është instrumenti i dashurisë së Perëndisë dhe në çastin që pranohet në shpirtin mëkatar, fillon të veprojë si një forcë shpenguese”.

- Xhejms Deni

Ajo që Jezusi ndalon te Mateu 7:1-6 është gjykimi mëkatar dhe jo i duhur. Është hipokrizi të dënosh të tjerët, por të mos arrish të shohësh mëkatet e tua që duken sheshit. Jezusi e ndalon kritikën që i jep të drejtë vetes, një frymë tepër kritike dhe një mendësi të ashpër, e që vetëm gjen gabime te të tjerët. Farisenjtë dhe skribët, me krenari dhe që i jepnin vetes të drejtë, e kishin zakon të vepronin ashtu, sikur ata të ishin vetë Perëndia. Ata nuk falnin dhe ishin të ashpër në gjykimet e tyre, ndërkohë që nuk kishin gjykuar vetë zemrat e tyre për mëkat.

Jezusi paralajmëron në vargun 2, se ashtu siç gjykojmë të tjerët (duke hamendësuar se ne do të dhe duhet të gjykojmë) do të


përcaktojë se si ne, nga ana tjetër, do të gjykohemi nga të tjerët, sidomos nga Perëndia: “Sepse ju do të gjykoheni sipas gjykimit me të cilin ju gjykoni; dhe me masën me të cilën ju masni, do t’ju masin të tjerët”. Ata që gjykojnë të tjerët pa mëshirë do të marrin të njëjtin trajtim. Por ata që gjykojnë me përulësi, mirësi dhe hir do të marrin të njëjtat gjëra.

Në vargun 3 Jezusi pyet farisenjtë hipokritë: “Pse shikon lëmishten që është në syrin e vëllait tënd dhe nuk shikon trarin që është në syrin tënd?” (Mateu 7:3). Është e lehtë të shikojmë mëkate dhe gabime të vogla te të tjerët, por të mos arrijmë të shikojmë mëkatet tona, të cilat janë shumë të këqija dhe më të neveritshme para Perëndisë. Një gjykim i tillë ndaj të tjerëve është hipokrizi! “O hipokrit, hiqe më parë trarin nga syri yt dhe pastaj shiko qartë për të nxjerrë lëmishten nga syri i vëllait tënd” (Mateu 7:5).

Gjykimi i drejtë ndaj të tjerëve

Nuk ka asgjë të keqe të duash të ndihmosh për të hequr lëmishten e mëkatit nga jeta e një personi. Dashuria kërkon të mirën e personit që do, dhe lëmishtet e pluhurit në sy lëndojnë, prandaj ato duhet të hiqen. Por në fillim, thotë Jezusi, merru me trarin e mendimit të drejtësisë, krenarinë, zemërimin dhe hipokrizinë në jetën tënde, vetëm atëherë do të jesh në gjendje të shohësh qartë për të ndihmuar të tjerët. Ajo për të cilën bën thirrje Jezusi është gjykimi i vetes dhe shqyrtimi vetjak i mëkateve tona. Vetëm pasi ta kemi shqyrtuar veten me sinqeritet, do të jemi në pozicionin për të gjykuar të tjerët me një sy të pastër: “pastaj shiko qartë për të nxjerrë lëmishten nga syri i vëllait tënd” (Mateu 7:5). Gjykimi i duhur duhet të kryhet me një mendje të përulur dhe zemër të pastër.

Jezusi del në këtë përfundim: “Mos u jepni qenve ç’është e shenjtë dhe mos i hidhni margaritarët tuaj para derrave, që të mos i shkelin me këmbë dhe të kthehen kundër jush dhe t’ju shqyejnë” (Mateu 7:6). Pasi i nxiti dishepujt e Tij për të shmangur gjykimin si e bëjnë hipokritët, Jezusi i paralajmëron ata për rrezikun e kundërt: të mos qenët dallues dhe të qenët naiv. Ne, ashtu si ata, nuk duhet të jemi të pamend ndaj njerëzve që përçmojnë


krejtësisht të vërtetat e mëdha të ungjillit. Madje në disa situata është e udhës të mos ua japim mesazhin e ungjillit njerëzve të tillë, gjë që e bëri edhe Jezusi me mbretin Herod (Luka 23:9).10

Ky mësim ka qëllim mbrojtjen e kishës dhe mesazhit të ungjillit nga njerëzit që veprojnë si qen dhe derra në lidhje me të vërtetat e lavdishme të Krishterimit. Njerëz të tillë janë antagonistë që e urrejnë të vërtetën dhe do të përpiqen vetëm ta shkatërrojnë, si atë ashtu edhe ata që e shpallin atë! Ndaj të krishterët thirren të jenë dallues, pra, në gjendje të bëjnë vlerësime të drejta për njerëzit.

Nga Shkrimi kërkohet të bëjmë gjykime morale dhe frymërore rreth doktrinës dhe sjelljes. Ungjilli do të ishte i humbur për botën dhe kisha do të asimilohej në shoqërinë e botës, nëse nuk bëjmë gjykime dalluese midis të vërtetës dhe gabimit, Krishtit dhe Satanit. Ndaj Shkrimi urdhëron: “Mos i besoni çdo frymë, por i vini në provë frymërat për të ditur nëse janë nga Perëndia, sepse shumë profetë të rremë kanë dalë në botë” (1 Gjonit 4:1). Jezu Krishti lavdëron me tërë zemër kishën në Efes, sepse nuk i toleroi “të këqinjtë” dhe urreu “veprat e Nikolaitëve” (Zbulesa 2:2, 6). Dashuria ka neveri për gënjeshtrën dhe falsitetin, për shkak të pasojave shkatërrimtare të tyre ndaj njerëzve.

Krishti kërkon që edhe kisha lokale të gjykojë sjelljen imorale midis anëtarëve të saj, që të mos asimilohet në një botë imorale.

Krishti kërkon që edhe kisha lokale të gjykojë sjelljen imorale midis anëtarëve të saj, që të mos asimilohet në një botë imorale. Ky ishte një prej problemeve në kishën në Korint: Ajo nuk gjykonte mëkatin e papenduar në mes të saj (1 Korintasve 5:12).

Prandaj, gjykimi i sjelljes mëkatare të besimtarëve apo gjykimi i doktrinës së rreme urdhërohet nga Krishti dhe apostujt e Tij. Nuk duhet bërë me dënim që i jep të drejtë vetes, por me përulësi mendjeje, butësi fryme dhe frikë nga Zoti. Ashtu siç thotë Jezusi: “Mos gjykoni sipas pamjes së jashtme, por gjykoni sipas drejtësisë!”

10 Mateu 10:14; 15:14; Veprat e Apostujve 13:44-51; 18:5-6; 28:17-28.


(Gjonit 7:24). Dhe mos harroni paralajmërimin e Palit: “Por ki kujdes veten tënde, se mos tundohesh edhe ti” (Galatasve 6:1).

Lidhja e dashurisë me tolerancën

Udhëzimi i Palit ndaj të krishterëve në Korint për të gjykuar dhe përjashtuar një prej anëtarëve të tyre për mëkatin seksual, për njerëzit bashkëkohorë dhe me mendësi të botës duket si i pandjeshëm ndaj nevojave fizike dhe emocionale të çiftit, gjykues ndaj stilit të jetës së dikujt, ndarës, jo i dashur dhe jotolerant. Një përgjigje e tillë është e kuptueshme, duke pasur parasysh faktin se njerëzit me mendjen sipas botës i refuzojnë parimet morale të Perëndisë siç zbulohen në Shkrim. Ata i janë kushtuar filozofisë së relativizmit moral, që i konsideron tërë pohimet fetare të barasvlefshme dhe të gjitha kërkesat dhe vlerat e së vërtetës të krijuara nga kultura. Ata e ripërkufizojnë tolerancën jo vetëm si respekt dhe lejim ndaj mosmarrëveshjeve, por miratim dhe pranim të besimeve fetare e morale të të tjerëve.

“Natyrisht, ideja moderne e tolerancës është kthyer kundër vetes, duke prodhuar në shumë raste fanatizëm më të madh se çdo gjë të cilën u përpoq ta çrrënjoste”.

- A. Xh. Koniers

Prandaj thirrja e Palit për disiplinë shikohet nga disa si zemërngurtë dhe jotolerant. Fatkeqësisht, edhe disa të krishterë që rrëfejnë se besojnë të vërtetat e ungjillit dhe pranojnë autoritetin hyjnor të Shkrimit mendojnë njësoj. Ata nuk janë gati të pranojnë idenë e disiplinës së kishës apo të zbatojnë parimet e Shkrimit për këtë pikë. Për të krishterët, që jetojnë në botën e shekularizmit dhe relativizmit që përçmon Perëndinë dhe përbuz Shkrimin, shpresa e vetme për të kuptuar tolerancën dhe dashurinë e vërtetë ashtu siç i përshkruan Perëndia këto terma është përmes përtëritjes së mendjes, duke e ngopur atë me Fjalën e Perëndisë (Romakëve 12:2; Gjoni 17:17).


Atëherë cili është përkufizimi i Perëndisë për tolerancën? Çfarë thotë Fjala e Tij për këtë temë?

Toleranca e dashurisë

Dashuria e vërtetë e krishterë është tolerante në kuptimin se është e durueshme dhe e mirë ndaj atyre me të cilët ka mosmarrëveshje. Pali u kujton besimtarëve rëndësinë e durimit apo tolerancës “me çdo përulësi e zemërbutësi, me durim… në dashuri” (Efesianëve 4:2). Pa kuptuar mirë virtytin e tolerancës, do të ishte e pamundur të jetonim së bashku në martesë, kishë, familje apo shoqëri.

Dashuria e krishterë është edhe toleruese, pra, e përulur dhe e thjeshtë ndaj vetes dhe njohurisë të saj. Nuk është arrogante dhe nuk mbahet me të madh. Nuk zemërohet lehtë nga mosmarrëveshjet. Ajo fal dhe nuk mban mëri. Për më tepër dashuria e krishterë na bën thirrje t’u bëjmë mirë armiqve tanë, edhe atyre që na quajnë jotolerantë, sepse besojmë se Jezu Krishti është Shpëtimtari i vetëm e i vërtetë i botës. Dashuria e krishterë nuk lejon talljen apo imponimin ndaj atyre që nuk bien dakord. Përkundrazi ajo thotë: “Gjithçka, pra, që ju dëshironi t’ju bëjnë njerëzit, ua bëni edhe ju atyre, sepse ky është ligji dhe profetët” (Mateu 7:12).

Shkrimi, duke dëshmuar për Krishtin ndaj atyre që e refuzojnë atë që ne besojmë apo janë armiqësorë ndaj besimit tonë, thotë: “Të folurit tuaj [me jobesimtarët] të jetë gjithnjë me hir, i ndrequr me kripë, që të dini si duhet t’i përgjigjeni gjithsecilit” dhe “jini gjithnjë gati për t’u përgjigjur në mbrojtjen tuaj kujtdo që ju kërkon shpjegime për shpresën që është në ju, por me butësi e me druajtje” (Kolosianëve 4:6; 1 Pjetrit 3:15-16). Të krishterët nuk lejohen të urrejnë ata që nuk bien dakord me ta. Ne i duam ata dhe lutemi për ta. Ne përpiqemi t’i bindim ata për të vërtetën e ungjillit me arsyetim, butësi dhe dhembshuri.

Të krishterëve u mësohet se të gjithë njerëzit janë krijuar sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë, ndaj tërë njerëzit duhet të trajtohen me respekt dhe dashuri. Ashtu siç thotë Shkrimi: “Zemërbutësia juaj le të njihet nga të gjithë njerëzit [sidomos nga jobesimtarët]” (Filipianëve 4:5).


Intoleranca e dashurisë

Ka gjithashtu një ndjenjë legjitime në të cilën dashuria e krishterë nuk është tolerante. Nuk është tolerante në kuptimin e miratimit apo pranimit të asaj që është imorale apo e rreme siç përcaktohet nga Fjala e Perëndisë. Dashuria nuk mund të jetë tolerante me atë që shkatërron jetët e njerëzve apo përhap gënjeshtra rreth ungjillit. “Dashuria, pra, është përmbushja e ligjit”, jo shkelje e ligjit të Perëndisë (Romakëve 13:10). Dashuria “nuk gëzohet për padrejtësinë, por gëzohet me të vërtetën” (1 Korintasve 13:6).

Fakti është se askush nuk është tolerant për gjithçka. Vetë toleranca është një fjalë asnjanëse. Ajo për të cilën dikush është tolerant e bën atë të mirë apo të keqe. Edhe ata që ngrenë zërin për tolerancë pohojnë se kanë “zero tolerancë” për abuzimin seksual ndaj fëmijëve, përdhunimin dhe diskriminimin racor, dhe kështu duhet të jetë. Pavarësisht nga pohimi i tyre se janë relativistë moralë, ata kanë parime morale dhe janë të përgatitur për t’u ndeshur për to. Ata janë më shumë se të gatshëm të ndërmarrin veprim të fortë disiplinor në vendin e punës dhe në agjensitë qeveritare kundër atyre që i shkelin këto parime morale.

Është ironike se kjo e ashtuquajtur tolerancë e relativizmit laik është krejt jotolerante me ata që nuk bien dakord me filozofinë e saj të së vërtetës dhe zotimet ideologjike. Libra dhe artikuj të ndryshëm, me perspektivë si laike ashtu edhe fetare, kanë nxjerrë në dritë arrogancën dhe hipokrizinë e tolerancës relativiste.11 A. J. Coniers shkruan: “Natyrisht, ideja moderne e tolerancës është kthyer kundër vetes, duke prodhuar në shumë raste fanatizëm më të madh se çdo gjë të cilën u përpoq ta çrrënjoste”.12

Në fakt, fjala tolerancë përdoret si një shkop për të frikësuar dhe nxjerrë jashtë fokusit njerëzit që nuk bien në gjunjë para perëndisë së relativizmit moral dhe fetar. Në të vërtetë vetë

11 Një libër i thjeshtë për t’u lexuar rreth idesë laike liberale të tolerancës: John McDowell dhe Bob Hostetler, Toleranca e re (Wheaton, Ill.: Tyndale, 1998). Për një analizë më të thellë të tolerancës së re, shiko Brad Stetson dhe Joseph G. Conti, E vërteta rreth tolerancës: Pluralizmi, larmia dhe luftrat e kulturës (Downers Grove, Ill.: InterVarsity, 2005).

12 A. J. Conyers, cituar te Stetson dhe Conti, E vërteta rreth tolerancës, f. 113.


fjala përdoret për të ushqyer mungesën e tolerancës të të gjithë ithtarëve të relativizmit laik dhe homologëve të tij fetarë. Në një vend të njohur për mburrjen ndaj tolerancës, një shenjë e famshme citon: “Vdekje ndaj intolerantit”. C. S. Luis ankohej se ai përjetoi trajtimin më jotolerant dhe më të hidhur, pikërisht nga i ashtuquajturi jodogmatik dhe tolerant.13 Kjo tolerancë e re shikon lëmishten e intolerancës në sytë e të tjerëve, por nuk mund të shohë trarët e intolerancës, dogmatizmit, krenarisë, absolutizmit, diskriminimit, autoritarizmit dhe mungesës së dashurisë së vet.

Nga ana tjetër, besimtarët biblik e ungjillorë besojnë se Perëndia ka dhënë standarde objektive e universale morale dhe se Ai është autoriteti përfundimtar, të cilit të gjithë njerëzit do t’i përgjigjen një ditë. Standardet e Tij morale duhet të ruhen midis njerëzve të Tij. Kështu, kur një besimtar, që rrëfen se është i tillë, e shkel vazhdimisht standardin moral të Perëndisë dhe refuzon t’u përgjigjet thirrjeve të dashura për pendim, do të përballet me disiplinën e dashur ndreqëse të Perëndisë.

Nuk është intolerante të disiplinosh sjelljen seksuale imorale. Nuk është intolerante të nxjerrësh në dritë gënjeshtrat apo të kritikosh mësimin e rremë. Nuk është intolerancë të kesh bindje morale apo të besosh një të vërtetë. Bota bën të njëjtën gjë. Njerëzit laikë kapen fort pas disa bindjeve morale. Atëherë, refuzimi për t’u përballur me mëkatin apo mësimin e rremë të një besimtari në emër të tolerancës dhe dashurisë është tolerancë e rreme dhe dashuri e shtrembëruar.

Pali i donte besimtarët në Korint, prandaj ai vepronte me vendosmëri në disiplinë. Ai nuk ishte zemërngurtë apo intolerant. Situata kërkonte veprim të menjëhershëm ndreqës për ta shpëtuar kishën nga prishja morale dhe frymërore (1 Korintasve 5:6-8). Toleranca nuk është gjithmonë përgjigjja e duhur. Është e mundur të jesh tolerant për gjërat e gabuara. Është e mundur të tolerosh atë që nuk toleron Perëndia. Toleranca nuk është virtyti më i lartë. Me të vërtetë, një pikëpamje e rreme dhe e fryrë e tolerancës do të shkatërrojë një kishë apo një komb.

13 Lyle W. Dorsett, Kërkimi i vendit të fshehtë: Formimi frymëror i C. S. Lewis (Grand Rapids, Mich.: Brazos Press, 2004), f. 77.


Refuzimi për t’u përballur me mëkatin apo mësimin e rremë të një besimtari në emër të tolerancës dhe dashurisë është tolerancë e rreme dhe dashuri e shtrembëruar.

Pali e disiplinoi njeriun imoral dhe i bëri thirrje kishës të bënte të njëjtën gjë, sepse e donte kishën. Pali nuk mund të toleronte sjelljen imorale të atij njeriu për shkak të dashurisë së Perëndisë, dashurisë për të vërtetën, dashurisë për kishën dhe dashurisë për anëtarin që kishte mëkatuar. Ishte për shkak të disiplinës së fortë të imponuar nga Pali, dhe jo për shkak të tolerancës së plogët e kishës, që anëtari që kishte mëkatuar mori shpresën dhe ndihmën e vërtetë, që “t’i shpëtohet fryma në ditën e Zotit Jezus” (1 Korintasve 5:5).

Kapitulli 17

Trajtimi i konfliktit sipas “udhës shumë më

të lartë”Dashuria do të mbulojë një shumicë mëkatesh.

1 Pjetrit 4:8

Mëkati i parë i regjistruar te Zanafilla pas mosbindjes së Adamit dhe Evës është vrasja e Abelit nga vëllai i tij, Kaini. Që nga ajo kohë njerëzit kanë vrarë njëri–tjetrin. Një prej pasojave të frikshme të “mëkatit” që u fut në botë (Romakëve 5:12) është lufta njerëzore dhe historia jonë është e mbushur me luftra dhe ndarje të pafundme.

Fatkeqësisht e njëjta gjë është e vërtetë për popullin e Perëndisë. Ajo që është më e keqja është se betejat tona nuk janë gjithmonë për çështje rreth doktrinës së perëndishme me atë jo të perëndishme, apo pikëpamjeve liberale, apo konservative. Kishat biblike që pajtohen 95 përqind rreth çështjeve doktrinore themelore ndeshen dhe ndahen për ndryshimet më të vogla. Filozofi jude Benedict de Spinoza ka bërë këtë vëzhgim të hidhur rreth të krishterëve dhe mënyrës se si zihen:

Shpesh habitem se si personat që mburren se rrëfejnë besimin e krishterë, pra, dashurinë, gëzimin, paqen, vetëpërmbajtjen dhe dashamirësinë ndaj gjithë njerëzve, zihen me aq armiqësi e mllef dhe shfaqin përditë një urrejtje të tillë të egër ndaj


njëri–tjetrit, duke qenë pikërisht kjo e fundit kriteri i vërtetë i besimit të tyre, në vend të virtyteve që deklarojnë.1

Një prej strategjive më të suksesshme të Satanit për t’i mbajtur kishat të dobëta dhe jo frytdhënëse është lufta e brendshme dhe konfliktet e pazgjidhura. Kjo është një çështje për jetë a vdekje në kishat tona lokale. Ndaj si një drejtues i krishterë jo vetëm që duhet të përballesh me shumë konflikte, por duhet t’i trajtosh sipas parimeve biblike.

Si e trajton dashuria konfliktin

Nuk ka asgjë të gabuar kur të krishterët nuk bien dakord me njëri–tjetrin, apo kur përpiqen të bindin njëri–tjetrin për anën e drejtë të një pozicioni të veçantë. Megjithatë, ajo që është e gabuar është konflikti pa dashuri, që përfundon në urrejtje dhe hidhërim. “Sepse nëse ju kafshoni dhe hani njëri–tjetrin, ruhuni mos prisheni njëri nga tjetri” (Galatasve 5:15). Ti si drejtues duhet të jesh në gjendje të mësosh parimet e dashurisë së krishterë, që ndihmojnë për të zvogëluar, zbutur dhe shëruar konfliktin. Por para se t’u mësosh ato parime të tjerëve, së pari duhet t’i dish dhe t’i praktikosh në jetën tënde.

Në librin e tij Shenja e të krishterit, Francis Schaeffer, duke folur në bazë të përvojës disa vjeçare, thotë se është e rëndësishme të pranohet domethënia e jo vetëm e mospërputhjes në fjalë, por edhe fjalët, veprimet dhe qëndrimet e shfaqura në mes të konfliktit:

Kam vënë re diçka midis të krishterëve të vërtetë në ndryshimet e tyre në shumë vende: Ajo që ndan dhe ashpërson grupet e vërteta të krishtera dhe të krishterët, ajo që lë një hidhërim që mund të zgjasë deri në 20, 30, 40 vjet (apo për 50 apo 60 vjet në kujtesën e një biri apo bije), nuk është së pari çështja e doktrinës apo besimit që shkakton ndryshimet. Në fakt, në mënyrë të pandryshueshme është mungesa e dashurisë dhe

1 Benedict de Spinoza, Një trajtim teologjiko-politik dhe një trajtim politik, përkthyer R. H. M. Elwes (1883; ribotim, Nju Jork: Dover, 1951), f. 6.

Trajtimi i konfliktit sipas “udhës shumë më të lartë” 199

gjërat e hidhura që janë thënë nga të krishterët e vërtetë në mes të ndryshimeve.2

Dashuria nxit virtytet që bashkojnë (durimin, mirësinë, përulësinë, faljen) dhe ndalon shumë vese që ndajnë dhe përshpejtojnë mosmarrëveshjet (xhelozinë, arrogancën, egoizmin, ndjenjën për të mos falur). Nuk është për t’u çuditur që Pali tregon “udhën shumë më të lartë” të dashurisë si zgjidhjen e konflikteve midis të krishterëve në Korint. Pesëmbëdhjetë përshkrimet që shpjegojnë udhën e dashurisë duhet të lexohen nën dritën e konfliktit të kishës (1 Korintasve 13:4-7).

Dashuria vepron nën kontrollin e Frymës së Shenjtë

Kur përballemi me konfliktin, gjëja e parë dhe më e rëndësishme për t’u mbajtur mend është kjo: Ji i kontrolluar nga Fryma dhe jo jashtë kontrollit të saj.3 Mos lejo që të kontrollohesh nga mishi dhe djalli. Mishi nuk prodhon gjë tjetër veç zënkave, zemërimit dhe ndarjes: “Dhe veprat e mishit janë të zbuluar dhe janë… armiqësimi, grindjet, xhelozitë, mëritë, zënkat, përçarjet, tarafet, smira” (Galatasve 5:19-21). Megjithatë, nëse kontrollohesh nga Fryma e Shenjtë, do të veprosh me dashuri dhe me vetëkontroll. Do të jesh i mirë, zemërbutë, i durueshëm dhe paqësor (Galatasve 5:22-23). Një drejtues i kontrolluar nga Fryma e Shenjtë i trajton konfliktet sipas “udhës shumë më të lartë”.

Dashuria thyen fuqinë shkatërruese të zemërimit

Në çdo konflikt, ruaju nga zemërimi (Efesianëve 4:26-27). Zemërimi i pakontrolluar vret dashurinë dhe ndan njerëzit. Ruaju sidomos nga fjalët e thëna në zemërim e sipër, të cilat vetëm sa ndezin pasionet dhe shtrembërojnë çështjet që debatohen. Kur njerëzit zemërohen, ata shpesh nuk duan t’ia dinë se çfarë thonë apo bëjnë.

2 Francis Schaeffer, Shenja e të krishterit (Downers Grove, Ill.: InterVarsity, 1970), f. 22.

3 Efesianëve 4:26-27, 30-31; Efesianëve 5:18; Galatasve 5:14-16, 19-26.


Ata lëshojnë fjalë jo të dashura si shpata që plagosin dhe vrasin; ata i përdorin për të marrë hak. Fjalë të tilla lëndojnë thellë dhe mund të nguliten në mendjen e dikujt për tërë jetën.

Kur përballesh me konfliktin, ji i kontrolluar nga Fryma dhe jo jashtë kontrollit.

Drejtuesit e kishës duhet të kujtojnë se si persona që duhet të jenë shembuj të dashurisë së Perëndisë, janë të thirrur për të ndërtuar, dhe jo për të shkatërruar. Psalmi 145:8 thotë: “Zoti është i dhemshur dhe mëshirplot, i ngadalshëm në zemërim dhe i madh në mirësi”. Drejtuesit e dashur pasqyrojnë karakterin e Perëndisë ndaj të tjerëve dhe nuk nxiten lehtë për zemërim (1 Korintasve 13:5). Ata janë të ngadalshëm në zemërim dhe janë të durueshëm. Dashuria duhet të na drejtojë në mënyrën se si flasim dhe u përgjigjemi njerëzve. Për shembull, kur përfshihemi në një mosmarrëveshje të ashpër me një vëlla apo motër duhet t’i zgjedhim fjalët me kujdes, të zbusim polemikat dhe të kontrollojmë emocionet. Kujto Jakobin 1:19: “Çdo njeri të jetë i shpejtë në të dëgjuar, i ngadalshëm në të folur dhe i ngadalshëm në zemërim” (Jakobi 1:19). Fatkeqësisht, kur shfaqen zënkat me fjalë, shumë të krishterë e riinterpretojnë këtë pjesë “i ngadalshëm në të dëgjuar, i shpejtë në të folur dhe i shpejtë në zemërim”.

Dashuria vepron me një frymë të përulur

Pas pjesës më të madhe të luftrave në kishë dhe ndarjeve të pazgjidhura qëndron krenaria e shëmtuar njerëzore. Dhe krenaria më e keqe është krenaria fetare, krenaria prej fariseu që të bën të ndihesh i drejtë dhe më lart se të tjerët.

Bibla thotë: “Nga krenaria rrjedhin vetëm grindjet, por dituria është me ata që u kushtojnë kujdes këshillave” (Fjalët e Urta 13:10). Për shembull, për shkak të krenarisë, Diotrefit i pëlqente ta nxirrte veten përpara (3 Gjonit v. 9). Ai ishte egoist. Drejtuesit e dashur


nuk janë egoistë. Ata nuk “krekosen” (1 Korintasve 13:4). Ata nuk kanë një opinion të fryrë të vetvetes apo një ego që nxit zënkat.

Zgjidhja e Palit, kur u mor me kishën e Filipianëve, ishte që çdo person të kishte qëndrimin e përulur të Krishtit (Filipianëve 2:5): “Kini në ju po atë ndjenjë që ishte në Jezu Krishtin”. Ky qëndrim përulësie është thelbësor për të zbuluar konfliktin, për të zgjidhur ndryshimet, për të dëgjuar me të vërtetë njerëzit e tjerë, për të parë gabimet tona, për t’iu bindur njëri–tjetrit dhe për të falur dhe pajtuar. Pjetri e thotë me këto fjalë: “Vishuni me përulje, sepse Perëndia i kundërshton krenarët, por u jep hir të përulurve” (1 Pjetrit 5:5).

Dashuria duhet të na drejtojë në mënyrën se si flasim dhe u përgjigjemi njerëzve.

Imagjino një dhomë të madhe të mbushur me piano. Nëse do të mund t’i akordoje të gjitha me një akordues, ato do të ishin të gjitha në akord me njëra–tjetrën. Por nëse do t’i akordoje pianot me njëra–tjetrën, ato së shpejti do të dilnin nga akordi me njëra–tjetrën. E njëjta gjë vlen në kishën lokale. Çdo besimtar duhet të vërë në akord qëndrimin e tij me qëndrimin e Krishtit, dhe ai qëndrim është përulësia. Një shprehje thotë: “Qëndrimi është gjithçka”, por për të krishterin, duhet të ngrihet në një shkallë më sipër: “Qëndrimi i Krishtit është gjithçka”.

Dashuria kërkon paqen

Bërja e paqes është një veprim dashurie, bekuar nga Zoti Jezu Krisht (Mateu 5:9). Është e domosdoshme për unitetin dhe rritjen e kishës lokale. Pali, besimtarëve që mundoheshin në Romë, u shkruan: “Dashuria le të mos jetë me hipokrizi… Po të jetë e mundur dhe aq sa varet prej jush, jetoni në paqe me gjithë njerëzit (Romakëve 12:9, 18). Më vonë shton: “Le të ndjekim, pra, ato që ndihmojnë për paqe dhe për ndërtimin e njëri–tjetrit” (Romakëve 14:19). Dhe për të nxitur unitetin midis besimtarëve


judenj dhe johebrenj, Pali shkruan: “Unë, pra, i burgosuri për Zotin, ju bëj thirrje që të ecni denjësisht sipas thirrjes për të cilën u thirrët, me çdo përulësi e zemërbutësi, me durim, duke e duruar njëri–tjetrin në dashuri, duke u përpjekur të ruani unitetin e Frymës në lidhjen e paqes” (Efesianëve 4:1-3). Atëherë, drejtuesit e kishës duhet të kërkojnë me ngulm paqen dhe harmoninë në kishë. Ata duhet të jenë paqebërës, jo luftarakë. Kjo është arsyeja se pse në kualifikimet për pleqtë e kishës kërkohet që një plak “të mos jetë i dhunshëm… por i butë” dhe “jo grindavec” (1 Timoteut 3:3).

Vendosja e paqes është punë e vështirë. Kërkon shumë urtësi dhe vetëkontroll. Do të thotë të mendosh të mirën e të tjerëve në radhë të parë. Bërësit e paqes, duke mohuar veten, bëjnë çdo përpjekje për t’i drejtuar ata që janë në konflikt drejt zgjidhjeve ndërtuese, drejtësisë dhe pajtimit të krishterë (Filipianëve 4:2-3). Fatkeqësisht, ata shpesh keqkuptohen dhe përfliten si kompromentues dhe njerëz që u pëlqen miratimi i të tjerëve.

Megjithatë, kur flasim për bërjen e paqes, nuk po flasim për paqen me çdo kusht apo braktisje të së vërtetës nën maskën e dashurisë. Kjo nuk është paqe e vërtetë. Denis Xhonson paralajmëron për rrezikun e kësaj të ashtuquajture paqe:

Paqja e Perëndisë nuk bashkëjeton qetësisht me falsitetin, mashtrimin apo padrejtësinë; ndaj paqebërësit e Perëndisë nuk mund të injorojnë mëkatin apo gabimin që shkatërron paqen, ashtu si kirurgu nuk mund të mbyllë një plagë të infektuar: nga kjo do të formohet një lungë.4

Duhet të kujtojmë se shumë konflikte të kishave nuk janë rreth të vërtetave qendrore të ungjillit, por çështjeve dytësore, mospërputhjeve të personalitetit, ndryshimeve të programit. Këto mund dhe duhet të zgjidhen në mënyrë paqësore nga drejtues të dashur e të mbushur me Frymën e Shenjtë. Një drejtues i tillë u përball me kishën e tij, e cila ishte në luftë. Ky pastor u çua dhe

4 Dennis E. Johnson, “Paqebërësit”, shtojcë te John M. Frame, Bashkimi ungjillor (Grand Rapids, Mich.: Baker, 1991), f. 171.


shpalli publikisht: “Është koha të ‘bëjmë paqe’”. Bërja e paqes është punë e vështirë dhe vetëmohuese, por duhet bërë.

Dashuria mbulon një shumicë mëkatesh

Hauard Hendriks, me humorin e tij tipik, vëren: “Shumë prej nesh janë si iriqët që përpiqen të mblidhen së bashku në një natë tepër të ftohtë për të mbajtur njëri–tjetrin të ngrohtë, por sa më afër të jemi ne e shpojmë dhe e lëndojmë njëri–tjetrin”. Nuk ka rast tjetër, kur ne si vëllezër e motra “shpojmë dhe lëndojmë njëri–tjetrin” me më shumë dhimbje sesa gjatë konfliktit. Pa dashuri të zjarrtë nuk mund të mbijetojmë nga lëndime të tilla dhe të ruajmë unitetin familjar. Prandaj Pjetri shkruan: “Dhe të keni para së gjithash një dashuri të madhe për njëri–tjetrin, sepse ‘dashuria do të mbulojë një shumicë mëkatesh’” (1 Pjetrit 4:8).

Bërja e paqes është punë e vështirë dhe vetëmohuese, por duhet bërë…

Dashuria mbulon çdo lloj fyerjeje, lëndimi, mërzie, zhgënjimi dhe mëkati që vuajmë të gjithë për shkak të të tjerëve. Vetëm dashuria ka fuqinë për të falur bujarisht dhe në mënyrë të përsëritur, për t’u përpjekur me të vërtetë për të kuptuar dobësitë dhe kompleksitetet e njerëzve, për t’i vënë gjërat në perspektivën e duhur dhe për t’i mbuluar gabimet e të tjerëve. Dashuria e Jezusit për dishepujt e Tij mbuloi mëkatet e tyre të shumta. Ai i kuptoi dobësitë e tyre, por dashuria e Tij i mbuloi të gjitha; përndryshe Ai nuk mund të kishte jetuar me ta.

Kjo nuk do të thotë në asnjë mënyrë që dashuria e injoron apo anashkalon mëkatin. Dashuria mbulon një shumicë mëkatesh, por jo të gjitha mëkatet. Ndonjëherë dashuria kërkon zbulim dhe disiplinim të mëkatit për mirëqenien e një individi, po ashtu edhe të kishës. Dashuria di kur të mbulojë dhe kur të ekspozojë me qëllim shpengimin dhe përtëritjen.


Mënyra e Palit për të thënë “dashuria mbulon” është që dashuria nuk pezmatohet (1 Korintasve 13:5). Prirja ndaj fyerjeve dhe plagëve e mban konfliktin të pazgjidhur. Dashuria refuzon të mbajë një regjistër lëndimesh dhe fyerjesh, por zgjedh të falë. Falja është një prej cilësive më të rëndësishme të dashurisë (Efesianëve 4:32; Kolosianëve 3:13).

Drejtuesit e dashur nuk mbajnë mëri, dhe as nuk nxisin luftën me ata që u kanë shkaktuar lëndime apo fyerje. Ata tregojnë mirëkuptim të madh ndaj njerëzve dhe problemeve të tyre. Ata falin dhe pajtohen. Ata mbulojnë një shumicë mëkatesh.

Ngaqë dashuria fal, ajo sjell shërim. Sipas fjalëve të Shkrimit, ajo mposht të keqen me të mirën (Romakëve 12:21).

Dashuria kujdeset mirëqenien e besimtarëve më të dobët

Që nga fillimi i epokës së krishterë, besimtarët janë ndeshur për liritë në Krishtin. Midis të krishterëve judenj dhe johebrenj në Romë dolën konflikte të ashpra për rregullat rreth ushqimit dhe zbatimit të festave. Pali i përshkruan këto si konflikte për “mendimet” apo “çështjet e diskutueshme” (Romakëve 14:1). Me këtë ai nënkupton që mosmarrëveshjet e tyre nuk ishin për doktrinat themelore, por për çështjet dytësore të ndërgjegjes personale. Të krishterët sot zihen akoma për këto çështje të parëndësishme.

Drejtuesit e dashur tregojnë mirëkuptim të madh ndaj njerëzve dhe problemeve të tyre.

Midis parimeve që Pali parashtron për të zgjidhur këtë lloj konflikti është dashuria: “Por nëse vëllai yt trishtohet për shkak të një ushqimi, ti nuk ecën më sipas dashurisë; mos e bëj atë të humbasë me ushqimin tënd atë për të cilin Krishti vdiq” (Romakëve 14:15). Pra dashuria nuk “lëndon” apo “shkatërron” besimtarët për çështje dytësore si ushqimi. Dashuria nuk kërkon të sajat (1 Korintasve 13:5). Dashuria është vetëmohuese për të mirën e


ndërgjegjes së një tjetri. Ashtu siç na kujton Shkrimi: “Secili nga ne le t’i pëlqejë të afërmit për të mirë, për ndërtim, sepse edhe Krishti nuk i pëlqeu vetes së tij” (Romakëve 15:2-3).

Dashuria i mbron vëllezërit dhe motrat më të dobët dhe të çorientuar (Romakëve 14:15). Stili i jetës së dashurisë kërkon që besimtari të lërë mënjanë ushtrimin legjitim të lirive të tij për mirëqenien frymërore të një besimtari më të dobët. Dashuria thotë: “Prandaj, në qoftë se një ushqim skandalizon vëllanë tim, unë nuk do të ha më kurrë mish, që të mos e skandalizoj vëllanë tim” (1 Korintasve 8:13). Megjithatë, krenaria dhe egoizmi refuzojnë të heqin dorë nga të drejtat dhe liritë e dikujt për hir të një besimtari më të dobët. Përdorimi pa dashuri i lirisë është gjithmonë shkatërrues për të tjerët, ashtu si edhe për veten. Përgjigjja sipas Shkrimit ndaj keqpërdorimit të lirive të krishtera është kjo: “Sepse ju, o vëllezër, u thirrët në liri; por mos e përdorni këtë liri si një rast për mishin, por, me dashuri t’i shërbeni njëri–tjetrit” (Galatasve 5:13). Si drejtues dhe mësues ne duhet të jemi model i asaj dashurie që do të sakrifikojë lirinë vetjake për t’u bërë të mirë të tjerëve, “dhe jo t’i pëlqejmë vetes” (Romakëve 15:1).

Dashuria bekon armiqtë

Jezusi mëson se nuk ka asgjë të veçantë të duash njerëzit që të duan. Edhe ata që nuk kanë dashuri për shumicën e njerëzve shpesh tregojnë dashuri ndaj atyre që i duan. Ajo që me të vërtetë bën dallimin, që është hyjnore dhe e drejtë, është të duash ata që të urrejnë dhe të kundërshtojnë. Jezusi shpall se kjo lloj dashurie na bën më të ngjashëm me Atin tonë qiellor:

Por unë po ju them: “Duani armiqtë tuaj, bekoni ata që ju mallkojnë, u bëni të mirë atyre që ju urrejnë, dhe lutuni për ata që ju keqtrajtojnë dhe ju përndjekin, për të qenë bij të Atit tuaj, që është në qiej, sepse ai bën të lindë diellin e tij mbi të mirët dhe mbi të këqijtë, dhe bën të bjerë shi mbi të drejtët dhe të padrejtët. Sepse, po të doni vetëm ata që ju duan, çfarë shpërblimi do të keni? A nuk bëjnë kështu edhe


tagrambledhësit? Dhe nëse përshendetni vetëm vëllezërit tuaj, çfarë bëni të veçantë? A nuk bëjnë kështu edhe tagrambledhësit? Jini, pra, të përkryer, ashtu siç është i përsosur Ati juaj, që është në qiej” (Mateu 5:44-48; gjithashtu Luka 6:27-28).

Pali, duke ndjekur mësimin e jashtëzakonshëm të Zotit tonë, shkruan:

• Bekoni ata që ju përndjekin, bekoni dhe mos mallkoni (Romakëve 12:14)

• Në qoftë se armiku yt, pra, ka uri, jepi të hajë; në pastë etje, jepi të pijë [një vepër mirësie]; sepse, duke bërë këtë, do të grumbullosh mbi krye të tij thëngjij të ndezur [duke e turpëruar personin me shfaqjen e mirësisë, duke ndryshuar në këtë mënyrë mendjen e tij] (Romakëve 12:20).

Nuk ka rëndësi nëse ata që të urrejnë janë jobesimtarë apo besimtarë armiqësorë. Sido që të jetë ti duhet t’i bekosh ata, të lutesh për ta, të tregosh mëshirë për ta në nevojat e tyre dhe t’i bësh për vete me dashamirësi. Xhonatan Eduards na kujton se vetë “natyra e dashurisë është dashamirësia” ndaj të tjerëve. 5Kjo mirësi do të arrijë edhe tek armiqtë tanë.

Dashuria nuk kërkon shpagim apo hakmarrje vetjake

Kur ndjenjat e njerëzve lëndohen, ata shpesh ndihen të justifikuar për të bërë diçka që duan për ta shpaguar. Ata mund të largohen nga kisha, mund të ndajnë trupin e Krishtit, mund të shpërthejnë me zemërim të pakontrolluar, ndërpresin fjalën njerëzve, gënjejnë, urrejnë dhe përgojojnë. Ata përpiqen ta shfajësojnë sjelljen më të keqe e mëkatare me justifikimin e thjeshtë: “Më kanë lënduar!”. Megjithatë Shkrimi ndalon frymën e shpagimit, mendësinë sy për sy e dhëmb për dhëmb që pllakos natyrën njerëzore me urdhrin e

5 Jonathan Edwards, Dashuria dhe frytet e saj (1852; ribotim, Edinburgh: Banner of Truth, 1978), f.196.


qartë: “Mos ia ktheni kurrkujt të keqen me të keqe” (Romakëve 12:17; 1 Thesalonikasve 5:15; 1 Pjetrit 3:9). Kur na fyejnë, nuk duhet ta kthejmë fyerjen; kur na sulmojnë, nuk duhet të shpagojmë; kur na kritikojnë, nuk duhet të përgojosim; kur na lëndojnë, nuk duhet të godasim.

Shkrimi ndalon frymën e shpagimit, mendësinë sy për sy e dhëmb për dhëmb që pllakos natyrën njerëzore me urdhrin e qartë: “Mos ia ktheni kurrkujt të keqen me të keqe”.

Madje Shkrimi ndalon hakmarrjen vetjake apo private, apo ekzekutimin e drejtësisë me metodat tona: “Mos u hakmerrni për veten tuaj, o të dashur, por i jepni vend zemërimit të Perëndisë, sepse është shkruar: ‘Mua më përket hakmarrja, unë kam për të shpaguar, thotë Zoti’” (Romakëve 12:19). Është detyra e Perëndisë të ndëshkojë të keqen dhe Ai do ta realizojë. Kujto, gjithashtu, se Ai ka caktuar qeveritë dhe gjykatat njerëzore për të gjykuar dhe ndëshkuar keqbërësit (Romakëve 13:1-7).

Të krishterët, në vend që të kërkojnë shpagim, duhet të “mundin të keqen me të mirën” (Romakëve 12:21). Si drejtues, ne duhet të japim shembullin dhe të mundim të keqen me mirësi dhe falje, duke besuar në drejtësinë e Perëndisë për t’i rregulluar gjërat në fund.

Pse kundërshtimi i madh kërkon dashuri më të madhe?

Konflikti me vëllezërit dhe motrat në Krishtin vë në provë thellësinë e vërtetë të dashurisë sonë, megjithatë ne shpesh nuk arrijmë të shfaqim dashurinë e Krishtit. Fransis Shafer, i cili u përball me shumë kundërshtime në jetë, na kujton atë që shpesh e harrojmë: Sa më i vështirë dhe mundësisht shpërthyes të jetë kudërshtimi midis besimtarëve, aq më e madhe është nevoja për të shfaqur më tepër dashuri, e jo më pak:


Sa më serioz të jetë gabimi, aq më e rëndësishme do të jetë shfaqja e shenjtërisë së Perëndisë, të flasim rreth asaj që është e gabuar. Në të njëjtën kohë, sa më serioze të bëhen ndryshimet, aq më e rëndësishme bëhet që t’i kërkojmë Frymës së Shenjtë për të na bërë të aftë të tregojmë dashuri ndaj të krishterëve të vërtetë nga të cilët ndryshojmë. Nëse është vetëm një ndryshim i vogël, shfaqja e dashurisë nuk merr masë të gjerë. Por kur ndryshimi bëhet me të vërtetë i rëndësishëm, përpjestimisht bëhet më e rëndësishme të flasësh për shenjtërinë e Perëndisë. Dhe bëhet gjithnjë e më e rëndësishme në atë vend për t’i treguar botës se ne akoma e duam njëri–tjetrin.

Nga ana njerëzore ne funksionojmë ekzaktësisht në drejtim të kundërt: Në ndryshimet më pak të rëndësishme ne tregojmë më tepër dashuri ndaj të krishterëve të vërtetë, por kur ndryshimet fillojnë në fusha më të rëndësishme, priremi të tregojmë më pak dashuri. Duhet të jetë e kundërta: Ndërsa ndryshimet midis të krishterëve të vërtetë bëhen më të mëdha, ne duhet të duam me vetëdije dhe të tregojmë një dashuri të cilën mund ta dallojë edhe bota.6

Sa natyrshëm kthehemi në mënyrat tona të vjetra të mishit (Galatasve 5:20). Nuk duhet të jetë kështu. Konfliktet sigurojnë mundësi për t’iu bindur urdhërimeve biblike, për të dashur dhe për të qenë model i dashurisë në veprim. Përdori këto mundësi për t’u rritur në dashuri dhe mësoji të tjerët të duan.

6 Schaeffer, Shenja e të krishterit, f. 27.

Kapitulli 18

Bindja ndaj urdhërave të Krishtit dhe t’u mësosh të

tjerëve bindjenNëse më doni, zbatoni urdhërimet e mia.

Gjoni 14:15

Helena Keller, kur ishte fëmijë, humbi plotësisht shikimin dhe dëgjimin. Mënyra se si ajo u kthye nga një fëmijë i pakontrollueshëm, i frikësuar e shurdhmemec në një grua të zgjuar e plot hir, e cila është autore e katërmbëdhjetë librave dhe respektohet nga drejtuesit përqark botës, është shkruar në librin e saj Historia e jetës time dhe në filmin me metrazh të plotë Mrekullibërësi.

Në fillim u duk e pamundur t’i mësoje gjuhën dhe disiplinën Helena Kellerit, një fëmije që jetonte në një botë errësire të heshtur. Por mësuesja e saj, Ana Sullivan, ishte tepër e vendosur për t’i mësuar gjuhën. Marrëdhënia e tyre filloi me luftën e vullneteve. Helena hante me duart e saj dhe rrëmbente ushqimin nga pjatat e të tjerëve. Nganjëherë ajo shtrihej në dysheme, duke goditur me shqelma e duke bërtitur. Kur Ana u përpoq ta disiplinonte, ajo e pickonte dhe bërtiste. Edhe në këtë situatë pothuajse të pamundur, Ana Sullivan i mësoi asaj gjuhën dhe dashurinë. Në një letër drejtuar një shoqes së saj, Ana Sullivan zbulon sekretin e “kyçit” për të edukuar dhe dashur Helenën:


Mendoj se do të kem shumë beteja të tilla me këtë vajzë para se ajo të mësojë dy gjërat e vetme thelbësore që mund t’i mësoj, bindjen dhe dashurinë.1

E mblodha shpejt mendjen se nuk mund të bëja asgjë me Helenën në mes të familjes, e cila e kishte lejuar atë të bënte saktësisht atë që i pëlqente. Ajo i kishte tiranizuar të gjithë… dhe si të gjithë tiranët ajo kapej me forcë pas së drejtës së saj hyjnore, për të bërë siç i pëlqente…. Pashë qartë se ishte e kotë të përpiqesha t’i mësoja asaj gjuhën apo diçka tjetër derisa ajo mësoi të më bindej. Kam menduar shumë për këtë dhe sa më tepër mendoj, aq më tepër e sigurt jam se bindja është kyçi përmes së cilës si njohuria, ashtu edhe dashuria futen në mendjen e fëmijës.2

Ana Sullivan, një mësuese tepër e talentuar, kuptoi domethënien e bindjes në procesin e edukimit. Ajo pa lidhjen midis bindjes dhe dashurisë. Edhe ne duhet të pranojmë që bindja besnike është thelbësore për rritjen në jetën e krishterë dhe për udhëheqjen e frytshme të krishterë.

Lidhja e dashurisë me bindjen

Si mësues dhe drejtues të popullit të Perëndisë, ne duhet të kuptojmë se bindja apo mosbindja jonë prek shumë njerëz për të mirë apo për të keq: madje kisha dhe asamble të tëra. Bindja dhe dashuria janë të lidhura drejtpërdrejt përgjatë Shkrimit. Le të shohim shkurtimisht atë që thotë Bibla rreth lidhjes midis të dyjave.

Bindja është e detyrueshme

Shkrimi na urdhëron që të duam Perëndinë, të afërmin, besimtarët e tjerë, armiqtë tanë dhe tërë njerëzit. Këto nuk janë thjesht

1 Helen Keller, Historia e jetës time: Botimi i dytë, redaktor James Berger (Nju Jork: Modern Library, 2003), f. 223.

2 Si më sipër, f. 223-224.

Bindja ndaj urdhërave të Krishtit dhe t’u mësosh të tjerëve bindjen 211

sugjerime; ato janë urdhërime. Prandaj kemi një detyrim për të dashur Perëndinë dhe për të dashur të afërmin tonë. Gjoni e thekson këtë detyrim dhe detyrë kur shkruan: “ne duhet” të japim jetën tonë për njëri–tjetrin (1 Gjonit 3:16). Aleksandër Ros e përmbledh shumë mirë këtë pikë:

Dashuria nuk është një emocion, të cilin mund ta shprehin herë pas here, kur priremi ndaj tij; ajo është një detyrë që na kërkohet gjithmonë nga Perëndia dhe bijtë e Perëndisë duhet t’i binden pa dyshim Atit të tyre Qiellor.3

Bindja apo mosbindja jonë prek shumë njerëz për të mirë apo për të keq.

Bindja shpreh dashurinë për Perëndinë

Një prej mënyrave më të rëndësishme që shprehin dashurinë për Perëndinë është duke iu bindur Atij. Gjoni e thotë qartë: “Sepse kjo është dashuria e Perëndisë [dashuria për Perëndinë]: që ne të zbatojmë urdhërimet e tij” (1 Gjonit 5:3). Dashuria për Perëndinë lidhet me zbatimin e urdhërimeve të Tij edhe në Dhiatën e Vjetër.4

Jezu Krishti është shembulli më i lartë i kësaj të vërtete të rëndësishme: “Por kjo ndodh që bota ta njohë se unë e dua Atin dhe se bëj ashtu siç Ati më ka urdhëruar” (Gjoni 14:31). Brus Uer shkruan: “Jezusi dëshiron që të tjerët të dinë për dashurinë

3 Alexander Ross, Letrat e Jakobit dhe Gjonit, NICNT (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1954), f. 208.

4 Eksodi 20:6; Ligji i Përtërirë 10:12-13; 11:1, 13, 22; 19:9; 30:16, 19-20. Leon Morris komenton: “Ka një ngurrim të theksuar për të marrë bindjen ndaj urdhërimeve të Perëndisë si përgjigje ndaj dashurisë. Priremi të hamendësojmë se bindja ndaj një ligji ka të bërë fare pak me dashurinë. Por njerëzit e Dhiatës së Vjetër nuk i konsideronin gjërat në këtë mënyrë”. Testamentet e dashurisë (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1981), f. 58.


e Tij për Atin përmes bindjes… që Ai e bën me gëzim dhe pa kompromis”.5 Bindja e Jezusit ndaj Atit të Tij ishte bindja “deri në vdekje, deri në vdekje të kryqit” (Filipianëve 2:8). Edhe ne shprehim tani dashurinë për Perëndinë dhe dashurinë për Krishtin me anë të bindjes së vullnetshme dhe të plotë. Me fjalët e Zotit tonë Jezus: “Kush ka urdhërimet e mia dhe i zbaton, është ai që më do; dhe kush më do mua, Ati im do ta dojë; dhe unë do ta dua dhe do t`i dëftehem atij” (Gjoni 14:21).

Bindja tregon dashurinë tonë për Perëndinë

Gjoni mëson se evidenca dhe siguria që e njohim Perëndinë dhe e duam Atë është bindja ndaj Fjalës së Tij: “Dhe nga kjo e dimë se e kemi njohur atë, në qoftë se i zbatojmë urdhërimet e tij…. Por kush e zbaton fjalën e tij, në të me të vërtetë dashuria e Perëndisë [dashuria për Perëndinë] është përsosur [ashtu siç duhet të jetë] (1 Gjonit 2:3, 5). Dashuria jonë për Krishtin tregohet nga bindja jonë ndaj Krishtit: “Kush ka urdhërimet e mia dhe i zbaton, është ai që më do” (Gjoni 14:21). Bindja tregon dashurinë për Perëndinë. Mosbindja, nga ana tjetër, tregon mungesë dashurie: “Kush nuk më do” – thotë Jezusi – “nuk i zbaton fjalët e mia” (Gjoni 14:24).

Bindja është një kusht për të shijuar përbashkësinë me Krishtin

Jezusi u thotë dishepujve të Tij: “Po të zbatoni urdhërimet e mia, do të qëndroni në dashurinë time, sikurse unë i zbatova urdhërimet e Atit tim dhe qëndroj në dashurinë e tij” (Gjoni 15:10). Ne nuk e meritojmë dashurinë e Krishtit me anë të veprave tona, dhe as nuk e fitojmë shpëtimin me anë të bindjes, por bindja është e domosdoshme për të shijuar dhe për t’u rritur në marrëdhënien e ngushtë me Krishtin. Ky parim shprehet me fjalët e një himni të vjetër: “Beso dhe bindu”, nga Xhon Samis: “Beso dhe bindu,

5 Bruce, A. Ware, Atë, Bir dhe Frymë e Shenjtë (Wheaton, Ill.: Crossway, 2005), f. 86.


sepse nuk ka mënyrë tjetër për të qenë i lumtur në Jezusin, veç të besosh dhe bindesh”. Besimtari i pabindur, nga ana tjetër, e humb këtë gëzim.

Vetë Jezusi është shembulli më i lartë i kësaj të vërtete jetësore. Kur ishte në tokë Ai ishte Biri i bindur. Ai shijoi dhe qëndroi në dashurinë e Atit të Tij përmes bindjes ndaj urdhërimeve të Atit të Tij (Gjoni 10:17; 14:31; 15:10). Tani Jezusi dëshiron që dishepujt e Tij të “qëndrojnë” në dashurinë e Tij përmes bindjes ndaj urdhërimeve të Tij. Brus Uer shpjegon arsyetimin e Zotit tonë kur shkruan:

Por, në mënyrë që [dishepujt] të njihnin që lidhja midis bindjes dhe qëndrimit në dashurinë e Atij të Cilit duhet t’i binden nuk është e re, dhe as e çuditshme, apo e veçantë vetëm për ta, Ai e bën të qartë se kështu kanë ndodhur gjërat midis Tij (Birit) dhe Atit të Tij…. Dashuria dhe bindja, atëherë, ecin së bashku në një bashkim të pandashëm në këtë marrëdhënie midis Perëndisë Atë dhe Perëndisë Bir.6

Bindja është fryt i dashurisë

Natyra e dashurisë së krishterë është të bëjë vullnetin e Perëndisë. Bindja ndaj Atit ishte gëzim për Jezusin, sepse Ai e njihte Atin e Tij: “Por kjo ndodh që bota ta njohë se unë e dua Atin dhe se bëj ashtu siç Ati më ka urdhëruar” (Gjoni 14:31). Kur e duam Krishtin, ne i duam mësimet e Tij. Ne duam t’i pëlqejmë Atij dhe ne e bëjmë vullnetin e Tij, sepse kjo i pëlqen të dashurit tonë.

“Nëse më doni, zbatoni urdhërimet e mia” (Gjoni 14:15). Jezusi po flet në këtë varg për bindjen e vullnetshme nga zemra, jo një bindje e detyruar apo e trishtuar. Dashuria na shtyn të bindemi dhe Fryma e Shenjtë na fuqizon të duam (Gjoni 14:15-31; shiko gjithashtu Ligji i Përtërirë 30:16).

6 Bruce, A. Ware, Atë, Bir dhe Frymë e Shenjtë (Wheaton, Ill.: Crossway, 2005), f. 86-87.


Drejtuesit e krishterë janë në aktivitetin e bindjes

Jezu Krishti dhe apostujt e Tij ishin shërbëtorë të bindur, që u treguan të tjerëve se si të duan dhe t’i binden Perëndisë. E njëjta gjë vlen për drejtuesit dhe mësuesit e krishterë sot. Ne jemi në aktivitetin e mësimit dhe modelimit të bindjes ndaj Perëndisë.

T’u mësosh të tjerëve të binden

Urdhërimi i madh pohon: “Shkoni, pra, dhe bëni dishepuj nga të gjithë popujt… duke i mësuar të zbatojnë [të binden] të gjitha gjërat që unë ju kam urdhëruar” (Mateu 28:19-20). T’i mësosh njerëzit t’u binden urdhërimeve të Krishtit është pjesë e Urdhërimit të madh. Nuk mjafton të mësosh faktet rreth Krishtit, ne duhet t’i mësojmë, nxisim dhe përgatisim dishepujt për t’u bindur dhe jetuar sipas urdhërimeve të Krishtit.

Mendimi i disa drejtuesve se rritja në hir ndodh duke njohur Fjalën e Perëndisë pa e vënë në praktikë, do të prodhojë asamble me të krishterë pasivë, të cilët u ngjajnë qenieve njerëzore që hanë shumë dhe ushtrohen shumë pak.7

Ndaj shërbesat tona të mësimdhënies, qofshin në shtëpi, kishë apo në një institucion teologjik, duhet të kenë si synim nxitjen e bindjes ndaj Krishtit. Ndërsa isha në seminar, pashë studentët që kalonin disa orë në ditë në klasë dhe në studimin e Biblës dhe teologjisë, por nuk shkonin në kishë dhe as tregonin për besimin e tyre, nuk kishin përgjegjësi shërbese dhe stilet e tyre të jetës nuk ishin ndryshe nga ato të jobesimtarëve. Ata e pëlqenin studimin e teologjisë dhe e konsideronin Biblën interesante në nivelin teologjik, por nuk zbatonin atë që kishin mësuar, as nuk përjetonin transformimin e jetës. Kjo nuk është ideja e Krishtit për edukimin apo bërjen e dishepujve. Ai tha të shkojmë e të bëjmë

7 Kenneth B. Mulholland, “Duke i mësuar... në çdo gjë: Tri pika dhe një shtegtim”, te Duke i mësuar bindjen në çdo gjë: Duke i përgatitur për shekullin 21, redaktor Edgar J. Elliston (Pasadena, Kaliforni: William Carey Library, 1999), f. 10.


dishepuj, duke i mësuar të binden në “të gjitha gjërat që unë ju kam urdhëruar” (Mateu 28:20).

Ne kemi për detyrë të mësojmë dhe të jemi model i bindjes ndaj Perëndisë.

Jezusi paralajmëroi edhe për rrezikun që mund ta thërrasim Atë “Zot” dhe mund ta dëgjojmë Fjalën e Tij, por nga ana tjetër të mos i bindemi asaj apo të mos e vëmë në praktikë (Mateu 7:21-23; Luka 6:46-49; 8:21).

Modelimi i bindjes

Në një botë që është e mbushur me rebelim ndaj Perëndisë, njerëzit duhet të shohin shembuj të gjallë të bindjes ndaj Fjalës së Tij. Në të vërtetë njerëzit mësojnë më shumë duke parë jetët e drejtuesve të tyre, sesa duke dëgjuar fjalët e tyre. Shumë forca, mëkati, Satani, mishi, bota dhe dembelizmi ynë, përpiqen vazhdimisht që të mos i bindemi vullnetit të Perëndisë, por shembujt e perëndishëm të bindjes na frymëzojnë dhe na japin zemër të bindemi.

Ezdra dhe Nehemia janë dy shembuj të shquar drejtuesish të Dhiatës së Vjetër, të cilët modeluan dhe mësuan bindjen. Kur Ezdra, mësues, prift dhe skrib, mbërriti në Jerusalem nga Persia për t’u shërbyer të mërguarve, ai pa që drejtuesit e kombit e kishin shtyrë popullin e Perëndisë në martesa të përziera me kombet e huaja. Ky mëkat ishte i ndaluar rreptësisht nga ligji i Perëndisë (Ezdra 9:1-2; 10:18).

Ezdra, ashtu si tërë drejtuesit aktivë, mori masa të menjëhershme. Ai në fillim e nxiti popullin në rrëfim dhe pendim (Ezdra 9:3-10:1). Pastaj bëri një plan veprimi për të rregulluar zgjedhjet e tyre mëkatare dhe populli u përgjigj duke u bindur.

Ezdra nuk ishte vetëm një mësues, por një zbatues i bindur ndaj së vërtetës. Ai “i ishte kushtuar me gjithë zemër të studionte ligjin e Zotit, ta zbatonte në praktikë dhe të mësonte në Izrael statutet


dhe dekretet” (Ezdra 7:10; fjalët me të pjerrëta nga autori). Mësimi dhe reforma e tij do të kishin qenë të pafuqishme, po të mos kishte qenë për shkak të shembullit të tij të pastër të bindjes.

Më vonë mbërri në Jerusalem Nehemia nga Persia, për të rindërtuar muret e rëna të qytetit të Jerusalemit, të shkatërruar nga babilonasit njëqind e dyzet vjet më parë. Ashtu siç kishte bërë Ezdra para tij, edhe Nehemisë iu desh të nxiste drejtuesit e kombit për t’iu bindur ligjit të Perëndisë.

Disa nga drejtuesit po shfrytëzonin situatën e mjerë ekonomike të popullit të tyre, si mosbindje e drejtpërdrejtë e ligjeve të Dhiatës së Vjetër rreth fajdes (Nehemia 5:7-13). Nehemia qortoi lakminë e tyre dhe dha një shembull të mirë për ta që ta ndiqnin. Ai përdori paratë e tij për të shpëtuar izraelitët që ishin skllavëruar për shkak të borxhit të tyre. Ai u dha hua të varfërve. Si qeveritar i Judesë ai nuk mori rimbursime të plota monetare nga mbreti. Ai nuk u vinte barra njerëzve me taksa që nuk u takonin. Në vend të kësaj ai ndihmoi për të ushqyer njerëzit dhe për të lehtësuar barrët e tyre.

Nehemia është një prej drejtuesve të mëdhenj të portretizuar në Dhiatën e Vjetër, një model i bindjes së dashur ndaj vullnetit dhe ligjit të Perëndisë.

Nehemia është një prej drejtuesve të mëdhenj të portretizuar në Dhiatën e Vjetër, një model i bindjes së dashur ndaj vullnetit dhe ligjit të Perëndisë. Për shkak të besnikërisë, urtësisë dhe dashurisë së tij, njerëzit iu bindën Perëndisë dhe u begatuan. Ai është një shembull për ne sot.

Bindja apo mosbindja e një drejtuesi ndikon të tjerët

Mbretërit e Izraelit në Dhiatën e Vjetër ilustrojnë bekimet e bindjes së një drejtuesi dhe fatkeqësitë e mosbindjes së tij. Gjatë epokës së mbretërve të Izraelit, rreth 460 vjet nga vajosja e mbretit Saul deri


te robëria babilonase (586 para K.), del qartë një model që mund të përshkruhet me një fjali: Siç shkon mbreti, ashtu shkon edhe kombi.

Mbretërit e pabindur

Disa nga mbretërit e Izraelit nuk iu bindën hapur ligjit të Perëndisë. Ata u bënin sakrifica idhujve paganë, përdhosën tempullin, shpërfillnin Pashkën dhe Shabatin, dhunonin besëlidhjen, humbisnin ligjin e shkruar, refuzonin profetët e Perëndisë dhe e çonin kombin në rrënim frymëror dhe gjykim hyjnor. Këta drejtues nuk e donin Zotin, Perëndinë e tyre me tërë zemrën, shpirtin dhe forcën e tyre (Ligji i Përtërirë 6:4-5), as nuk mësonin popullin të donte Perëndinë dhe të zbatonte urdhërimet e Tij (Ligji i Përtërirë 6:7-9). Meqë ata nuk e donin apo besonin Perëndinë, ata nuk i bindeshin Atij. Në vend të kësaj ata donin dhe u bindeshin perëndive të kombeve të tjera.

Ashtu si mbretërit e pabindur të Izraelit, disa teologë të krishterë dhe zyrtarë kishash e çojnë popullin në doktrina të rreme dhe imoralitet seksual në emër të tolerancës. Ata e quajnë të keqen të mirë dhe të mirën të keqe, duke thënë se një Perëndi i dashur nuk do t’i gjykojë njerëzit. Ata interpretojnë fjalët dhe doktrinat e krishtera për t’i përputhur me idhujt e kulturës sonë të botës. Është tragjedi, por historia e mosbindjes së Izraelit përsëritet sot midis shumë të ashtuquajturve të krishterë.

Mbretërit me gjysmë zemre

Disa mbretër ia kthyen kurrizin Perëndisë; të tjerë ishin me gjysmë zemre në bindjen e tyre ndaj Perëndisë. Ata bënë reforma të pjesshme, i besuan Zotit kur u shkonte përshtat qëllimeve të tyre dhe kompromentuan adhurimin e Jahvesë, duke lënë pa prekur vendet e larta të adhurimit të idhujve. Në fund ata lanë një trashëgimi të mjerë për vete dhe lejuan kombin të largohej më tej nga Perëndia.

Një shembull i qartë i rezultateve të mosbindjes del nga jeta e mbretit Saul në Dhiatën e Vjetër. Perëndia e udhëzoi mbretin të shkatërronte plotësisht qytetin e Amalekut, përfshi të gjitha


kafshët e tij. Por Sauli u bind pjesërisht: Ai shkatërroi qytetin, por la kafshët dhe materialet më të mira për vete dhe popullin. Kur profeti Samuel e qortoi për mosbindjen ndaj Zotit, Sauli e justifikoi mosbindjen e tij duke pohuar se kafshët ishin lënë për sakrifica fetare ndaj Perëndisë. Përgjigjja e Samuelit është therëse:

Ndoshta i pëlqejnë Zotit olokaustet dhe flijimet si bindje ndaj zërit të Zotit? Ja, bindja është më e mirë se flijimi; dhe të dëgjosh me kujdes është më mirë se dhjami i deshve. Sepse rebelimi është si mëkati i shortarisë dhe kryeneçësia është si kulti i idhujve dhe i perëndive shtëpiake. Duke qenë se ke hedhur poshtë fjalën e Zotit, edhe ai të ka hedhur poshtë si mbret (1 Samuelit 15:22-23).

Nëse do të ishim të sinqertë me veten, do të na duhej të pranonim se shumë prej problemeve dhe konflikteve që hasim në kishat tona lokale mund të vijnë si pasojë e një bindjeje të këtillë, me gjysmë zemre ndaj Fjalës së Perëndisë. Shumë zënka dhe ndarje brenda kishës rezultojnë nga mosbindja ndaj rregullave biblike bazë të sjelljes. Të krishterët bëjnë thashetheme dhe përgojime, kërkojnë hakmarrje personale, padisin njëri–tjetrin dhe refuzojnë të falin dhe të pajtohen. Një mosbindje e tillë çon në ndarje brenda kishave tona, marrëdhënie të prishura dhe besimtarë të hidhëruar dhe të zhgënjyer. Ne habitemi se pse kishat tona janë të dobëta dhe të trazuara. Arsyeja është e thjeshtë: Korrim atë që mbjellim (Galatasve 6:7-8).

Mbretërit e bindur

Ndonëse kishte shumë mbretër të pabindur, kishte edhe disa mbretër të mirë, të cilët e donin Zotin dhe i bindeshin Atij me gjithë zemër. Për mbretin Josia Shkrimi thotë: “ai… i ishte kthyer Zotit me gjithë zemër, me gjithë shpirt dhe me gjithë forcën, sipas tërë ligjit të Moisiut” (2 Mbretërve 23:25). Kjo është një mënyrë tjetër për të thënë se ai iu bind urdhërit: “Do ta duash, pra, Zotin, Perëndinë tënd, me gjithë zemër, me gjithë shpirt dhe me tërë forcën tënde” (Ligji i Përtërirë 6:5).


Për shkak të dashurisë me gjithë zemër për Zotin dhe bindjes ndaj Fjalës së Tij, Josia shkatërroi idhujt e Baalit dhe dëboi profetët e rremë, hoqi vendet e larta të adhurimit të idhujve, pastroi qytetin e Jerusalemit nga objektet e huaja të adhurimit dhe pastroi vendin nga mediumet dhe burrat që prostituonin. Ai e ktheu edhe tempullin në adhurim për Jahvenë, duke rivendosur priftërinjtë dhe gjeti librin e humbur të ligjit të Moisiut. Si përgjigje ndaj dëgjimit të fjalëve të ligjit, Josia u përul dhe veproi sipas gjithçkaje që ishte shkruar në të (2 Mbretërve 22:11, 13). Ai përtëriti besëlidhjen me Perëndinë; drejtoi popullin në lutje, rrëfim dhe pendim; mësoi ligjin e Perëndisë; dhe rivendosi kremtimin e përvitshëm të Pashkës (2 Mbretërve 22:1-23:25).

Josia e donte Zotin, Perëndinë e tij me tërë zemrën, shpirtin dhe forcën e tij. Ndaj ai u përpoq t’i bindej plotësisht gjithçkaje që Zoti kishte urdhëruar në ligjin e Tij. Kjo solli rizgjim dhe reformim në mbarë kombin. Të gjitha reformimet dhe rizgjimet e mëpasshme kanë filluar në të njëjtën mënyrë, me një zemër të shtyrë nga Fryma e Shenjtë për të dashur dhe për t’ju bindur Fjalës së Zotit.

Udhëheqja e orientuar nga bindja

Një prej bekimeve më të mëdha, që mund të përjetojë një kishë, është që drejtuesit dhe mësuesit e saj të duan Zotin dhe të gëzohen në bindje ndaj Fjalës së Tij. Është rrëqethëse të shohësh një kishë ku drejtuesit janë të zotuar t’i binden Shkrimit, të zellshëm për të bërë vullnetin e Perëndisë dhe të vendosur për ta drejtuar kishën në rrugët që i pëlqejnë Zotit. Drejtuesit e tillë janë drejtuesit më të mirë, sepse ka më pak gjasa që ata të lënë pas dore detyrat baritore të caktuara nga Perëndia.

Bindja është një shtysë e fuqishme. Drejtuesit e bindur do t’i duan dhe do t’u shërbejnë besimtarëve të tjerë me vetëmohim, sepse Shkrimi thotë: “Ne duhet ta japim jetën tonë për vëllezërit” (1 Gjonit 3:16). Dhe ata janë gati të përballen me sjellje mëkatare, sepse Shkrimi thotë: “Kritiko dhe qorto, këshillo me çdo durim e doktrinë” (2 Timoteut 4:2). Ata do të drejtojnë me më tepër zell, sepse Shkrimi thotë që ata që drejtojnë duhet të drejtojnë “me


zell” (Romakëve 12:8). Ata do të punojnë për të ushqyer dhe për t’u kujdesur për vathën e Perëndisë, sepse ata besojnë se Fryma e Shenjtë i ka vendosur në kishë për t’u kujdesur për vathën (Veprat e Apostujve 20:28). Ata do të përmbushin përgjegjësitë e tyre, sepse ata janë shërbëtorë të bindur.

Një prej bekimeve më të mëdha, që mund të përjetojë një kishë, është që drejtuesit dhe mësuesit e saj të duan Zotin dhe të gëzohen në bindje ndaj Fjalës së Tij.

Praktikues të dashurisë

Nëse nuk e mësojmë dhe modelojmë bindjen, ne nuk do të mësojmë apo modelojmë dashurinë e krishterë. Ne nuk mund të flasim drejt rreth dashurisë pa trajtuar bindjen. Dashuria mund të rritet vetëm nëse është e rrënjosur në tokën e bindjes së vërtetë.

Bibla thotë: “Bëhuni bërës të fjalës dhe jo vetëm dëgjues, që gënjejnë vetveten” (Jakobi 1:22). Nëse dëgjojmë fjalët e Perëndisë, por nuk u bindemi atyre, gënjejmë veten dhe fjalët e Tij nuk kanë fuqi transformuese ndaj nesh (Jakobi 1:22-25). Nuk mjafton vetëm t’i dëgjosh fjalët e Perëndisë rreth dashurisë. Ne duhet të ndajmë mendjen për të qenë “bërës [të zellshëm] të fjalës”. Komentuesi biblik R. V. G. Takser na kujton se “Në thelb, Krishterimi është një jetë që duhet jetuar”.8

Nuk mjafton të dëgjosh dhe të biesh dakord me mësimin biblik rreth dashurisë. Ne duhet të jemi praktikues të dashurisë biblike. Vetëm ata që dëgjojnë dhe bëjnë janë “të bekuar”, thotë Jakobi, jo ata që ulen në kishë dhe dëgjojnë, por harrojnë menjëherë (Jakobi 1:25). Udhëzimi i Jakobit vjen nga vetë Zoti: “Lum ata që e dëgjojnë fjalën e Perëndisë dhe e zbatojnë” (Luka 11:28). “Po t’i dini këto gjëra, të lumur jeni ju nëse do t’i bëni” (Gjoni 13:17).

8 R. V. G. Tasker, Letra e përgjithshme e Jakobit, TNTC (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1957), f. 51.

Shtojcë e fjalëve biblike në greqisht

Shumica e të krishterëve e dinë emrin dashuri në greqisht, agapē, por nuk i dinë fjalët e tjera për dashurinë që hasen si në Dhiatën e Vjetër, ashtu edhe të Renë në greqisht. Kjo përmbledhje e shkurtër është përfshirë këtu për të na dhënë një botëkuptim më të gjerë të fjalës dashuri në greqisht dhe për të ndrequr edhe nocione të gabuara.

Fjala dashuri në greqisht në versionin Septuaginta

Dhiata e Vjetër është shkruar në hebraisht, me disa pjesë në aramaisht.1 Por midis viteve 250 dhe 150 para K., shkrimet hebraike u përkthyen në greqishten koine. Ky përkthim grek quhet Septuaginta, i cili paraqitet shpesh me shkurtimin e përbërë nga numrat romakë LXX, që do të thotë shtatëdhjetë. Septuaginta, siç e kemi sot, përmban si Shkrimin hebraik të frymëzuar nga Perëndia2 (Dhiatën tonë të Vjetër kanunore) dhe apokrifët (librat jo të frymëzuar, por prapë se prapë vepra të rëndësishme historike).

Shkrimtarët e Dhiatës së Re dhe të krishterët e parë lexuan dhe ishin mësuar me Dhiatën e Vjetër në greqisht (Septuagintën). Shkrimtarët e Dhiatës së Re iu referuan rregullisht asaj. J. Julius Scott-i pohon: “Tetëdhjetë për qind e citimeve të Dhiatës së Vjetër

1 Ezdra 4:8-6:18; 7:12-26; Danieli 2:4-7:28; Jeremia 10:11.2 Librat apokrifë u shkruan midis fundit të epokës së Dhiatës së Vjetër dhe

lindjes së Krishtit. Ata nuk ishin pjesë e kanunit hebraik të Shkrimit të Shenjtë. Librat kryesorë janë: 1-2 e Ezdrës, Judithi, Tobia, 1-4 i Makabenjve, Odeu, Dituritë e Salomonit, Siraku, Psalmet e Salomonit, Baruku, Letra e Jeremisë, Suzana dhe Beli e Dragoni.


në Dhiatën e Re janë marrë nga Septuaginta”.3 Ai vazhdon të thotë se “Septuaginta u bë Bibla e kishës së hershme”.4

Te Septuaginta folja greke mbizotëruese për dashurinë, agapaō, shfaqet 271 herë.5 Kështu agapaō nuk ishte një fjalë e re e shpikur nga shkrimtarët e Dhiatës së Re. Në fakt, jo vetëm që është fjala mbizotëruese për dashurinë te Septuaginta, por në shekullin e parë pas Krishtit kjo u bë fjala e rregullt dhe e përgjithshme për dashurinë, e përdorur midis greqishtfolësve.

Te Septuaginta agapaō përdoret për të gjitha llojet e shprehjeve të dashurisë, përfshirë dhe më domethënësen: dashurinë e Perëndisë për popullin e tij dhe dashurinë e tyre për të. Ky përdorim i fjalës te Septuaginta e bëri fjalën agapaō një fjalë të gatshme për shkrimtarët e Dhiatës së Re, për të shprehur dashurinë e Perëndisë, dashurinë për Perëndinë dhe dashurinë midis pjesëtarëve të familjes së Perëndisë.

Folja tjetër greke për dashurinë në Septuaginta është fileō. Edhe pse ishte folja më mbizotëruese për dashurinë në gjuhën klasike greke, përdoret vetëm tridhjetë e dy herë te Septuaginta dhe kryesisht duke iu referuar puthjes. Në disa raste përdoret në mënyrë të shkëmbyer me agapaō. Fileō nuk përdoret kurrë te Septuaginta për dashurinë e Perëndisë për popullin e tij dhe dashurinë e tyre për Perëndinë. Forma e tij emërore, filia, mund të tregojë dashurinë, por është përdorur shpesh te Septuaginta duke nënkuptuar miqësinë.

Emri dashuri, agapē, të cilin e njohim më tepër sot për shkak të përdorimit të tij të shpeshtë në Dhiatën e Re, shfaqet te Septuaginta vetëm nëntëmbëdhjetë herë. Njëmbëdhjetë nga këto herë të fjalës agapē shfaqen në Këngën e Këngëve. Më poshtë janë disa shembuj të fjalës agapē në Dhiatën e Vjetër kanunore. Në të gjitha ato agapē përdoret si referim për dashurinë seksuale:

3 J. Julius Scott, i Riu, Sfondi judaik i Dhiatës së Re (Grand Rapids, Mich., Baker, 1995), f. 135.

4 Si më sipër, f. 136.5 Figurat nga Accordance Bible Software: Oak Tree Software, 498 Palm

Springs Drive, Suite 100, Altamonte Springs, FL 32701. Copyright © 2004. http://www.OakSoft.com; 877-399-5855.

Shtojcë e fjalëve biblike në greqisht 223

• Pastaj Amnoni filloi ta urrejë me një urrejtje shumë të madhe [Tamarën], kështu që urrejtja që ndiente për të ishte më e madhe se dashuria [agapē] me të cilën e kishte dashuruar [agapaō] më parë (2 Samuelit 13:15).

• Më çoi në shtëpinë e banketit dhe flamuri i tij mbi mua është dashuria (Kënga e Këngëve 2:4).

• Sepse dashuria është e fortë si vdekja (Kënga e Këngëve 8:6).

• Ujërat e mëdha nuk do të mund ta shuajnë dashurinë, as lumenjtë ta përmbytin. Në rast se dikush do të jepte tërë pasuritë e shtëpisë së tij në këmbim të dashurisë, do të përbuzej me siguri (Kënga e Këngëve 8:7).

Te librat Apokrifë agapē përdoret për dashurinë e urtësisë që të çon te Perëndia, dashurinë për Perëndinë dhe mundësisht dashurinë e Perëndisë për popullin e Tij.

• Dhe dashuria e saj [urtësisë] është zbatimi i ligjeve të saj dhe dëgjimi i ligjeve të saj është siguria e pavdekësisë dhe pavdekësia e çon dikë më afër Perëndisë (Urtësia e Salomonit 6:18-19).

• Ata që besojnë tek ai do të kuptojnë të vërtetën dhe besniku do të banojë me të në dashuri [në dashurinë e tyre për Perëndinë apo në dashurinë e Perëndisë për ta] (Urtësia e Salomonit 3:9).

• Të bekuar janë ata që panë [Perëndinë] dhe ata që janë stolisur në dashuri [dashuria njerëzore apo dashuria e Perëndisë]; sepse edhe ne me siguri do të jetojmë (Siraku 48:11).


Mbiemrat agapētos, që nga greqishtja përkthehet “të dashur”, shfaqet njëzet e katër herë te Septuaginta; emri agapēsis, “dashuri”, trembëdhjetë herë. Kjo fjalë nuk përdoret në Dhiatën e Re. Kështu fjalët nga grupi i fjalëve agapaō shfaqen 327 herë te Septuaginta.

Fjala dashuri në greqisht në Dhiatën e Re

Fjalët në greqisht agapaō, agapē dhe agapētos, grupi i fjalëve parësore i përdorur për të shprehur dashurinë e krishterë, shfaqet në total 320 herë në Dhiatën e Re. Folja agapaō shfaqet 143 herë. Përdorimi i saj fetar dhe teologjik te Septuaginta ishte një zgjedhje e natyrshme nga shkrimtarët e Dhiatës së Re. Mësimi i Krishtit rreth dashurisë dhe shembulli i tij i jashtëzakonshëm i dashurisë, për më tepër, i dha kësaj fjale domethënie të rivlerësuar.

Në letërsinë jobiblike para shekujve të dytë e të tretë m.K., emri agapē shfaqet rrallë, për të mos thënë fare. Në Septuaginta emri agapē shfaqet nëntëmbëdhjetë herë, kryesisht si referencë ndaj dashurisë fizike e sensuale dhe mbase një herë apo dy herë si referim ndaj dashurisë së Perëndisë për popullin e Tij. Nga ana tjetër, agapē shfaqet 116 herë në Dhiatën e Re, e përdorur më tepër nga Pali (shtatëdhjetë herë) dhe Gjoni (tridhjetë herë). Shkrimtarët e parë të krishterë e bënë këtë emër të përdorur rrallë për dashurinë (agapē) termin e zakonshëm për të shprehur dashurinë e Perëndisë dhe të Krishtit, po ashtu edhe dashurinë njerëzore. Sigurisht, lidhja e natyrshme e termit agapē me formën e tij foljore agapaō kanë ndihmuar në këtë zgjedhje, dhe emra të tjerë në greqisht për dashurinë nuk ishin të përshtatshme. Kështu të krishterët e parë e përdorën emrin agapē dhe e përvijuan konceptin e tyre të pasur të dashurisë siç shfaqet në mësimin dhe kryqin e Krishtit. Kjo i dha fjalës domethënien dalluese të krishterë.

Ndajfolja greke agapētos është fjala për “të dashur”, apo dikush ndaj të cilit tregohet dashuri. Në Dhiatën e Re agapētos përdoret gjashtëdhjetë e një herë, njëzet e shtatë herë prej të cilave nga Pali. Jezu Krishti quhet “Biri i dashur” dhe besimtarët janë “të dashurit”

Shtojcë e fjalëve biblike në greqisht 225

e Perëndisë (Romakëve 1:7). Gjithashtu, besimtarët i referohen shpesh njëri–tjetrin si “të dashur”, duke theksuar marrëdhënien intime e të dashur që ekziston midis tyre.

Përveç foljes agapaō, ka edhe një folje tjetër për dashurinë, fileō. Fileō është e dyta si fjala më e përdorur për dashurinë në Dhiatën e Re (njëzet e pesë herë), përdorur kryesisht nga Gjoni në ungjillin e tij. Pavarësisht nga dallimet midis agapaō dhe fileō, në bazë të tekstit, foljet përdoren ndonjëherë të ndërkëmbyeshme, pa ndonjë ndryshim të dukshëm.6 Fileō, po ashtu edhe agapaō, mund të përdoren në referim ndaj llojeve të ndryshme të dashurisë. Fileō përdoret për puthjen, dashurinë midis miqve, dashurinë e Atit për Birin (Gjoni 5:20) dhe dashurinë tonë për Jezus Krishtin (1 Korintasve 16:22). Por në mënyrë të qartë agapaō është fjala mbizotëruese për dashurinë në Dhiatën e Re, sidomos në referim ndaj dashurisë së Perëndisë që bën të mundur dashurinë tonë për njëri–tjetrin.

Së fundi, Dhiata e Re përdor fjalën e përbërë greke filadelfia, “dashuria vëllazërore”, një term i njohur, për të përshkruar cilësinë e dashurisë që bashkon të krishterët.7 Kjo lloj dashurie është një dashuri intime dhe e përhershme familjare. Të krishterët e parë e konsideronin veten si familja e vërtetë e vëllezërve dhe e motrave në Krishtin. Për sa i përket rëndësisë thelbësore të kësaj lloj dashurie në kishë, Xhejms Mofati shënon se “asnjë kishë nuk ka të ardhme qëndrueshmërie apo mundësi për të ekzistuar në sytë e Perëndisë nëse i mungon dashuria e krishterë”.8

6 Shiko W. Gunther dhe H.-G. Link, “Dashuria”, te Fjalori ndërkombëtar i ri i teologjisë së Dhiatës së Re, 2:538, 542.

7 Emri filadelfia, “dashuria vëllazërore”, shfaqet te Romakëve 12:10, 1 Thesalonikasve 4:9, Hebrenjve 13:1, 1 Pjetrit 1:22, 2 Pjetrit 1:7. Ndajfolja filadelfos shfaqet te 1 Pjetrit 3:8.

8 James Moffatt, Dashuria në Dhiatën e Re (Londër: Hodder dhe Stoughton, 1929), f. 244.

Falënderime

I detyrohem shumë falënderime vajzës dhe sekretares sime, Alexis Smelker. Pa të do të isha zhytur në hollësitë dhe kërkesat e çdo dite dhe nuk do të kisha patur kurrë kohë për ta mbaruar këtë libër.

Falënderime të veçanta redaktorëve të mi, Amanda Sorenson dhe Shannon Wingrove. Përveç korrigjimit, Shannon radhiti faqet e librit dhe më dha shumë sugjerime të vlefshme; nuk arrij dot të gjej fjalët për ta falënderuar.

Gjithashtu duhet të falënderoj Danny Pasquale dhe Cody Newcome për orët që kaluan në librari duke përpiluar dokumenta dhe duke kritikuar çdo fazë të librit. Dhe falënderimet e përzemërta shkojnë për Dr. David MacLeod për ndihmën e tij teknike dhe drejtimin e mençur.

Shumë miq të dashur lexuan dhe dhanë sugjerime praktike për të përmirësuar këtë libër, përfshi Doug Faulkner, Paula Dodson, Jay Brandy dhe Barbara Peek, të cilët i dhanë një lexim përfundimtar dorëshkrimit.

Sigurisht, asnjë vepër si kjo nuk mund të bëhej pa mbështetjen e dashur të gruas. Për sa i përket dashurisë, zor se njoh njeri tjetër që ka bërë një jetë të tillë sakrifikuese për aq shumë njerëz sa Merilini im e dashur. “Shumë bija kanë bërë gjëra të mëdha, por ti i kalon të gjitha ato” (Fjalët e Urta 31:29).

udhëhiq me dashuri - ebooks.east.om.orgebooks.east.om.org/bookdata/284.pdf · tij të...

Documents