úks;d fyar;a ikaksfõok fomd¾;fïka;=j - cbsl.gov.lk · 2014 5 ÿ¾j, wd¾Ól uÜgul isák"...
TRANSCRIPT
isx.mamQQrefõ iudc" wdr®:ßl f;dr;=re ì|la
wdr®:ßl ixjr®Okh i|yd cd;sl m%%;srEmh
fiajd wxYh kj /lshd ìys ls¯fï mqfrda.dñhd f,iska ;j;a b†˙hg
f.da,Sh wdr®:ßl m%jK;d yd Y%S ,xld wdr®:ßlh
2
3
11
18
2014 cQQ,s - wf.daia;=
YS%% ,xld uy nexl=j ikaksfõok fomdr®;fïka;=j
re' 20$-
041000711
igyk cQ,s-wf.da' 2014 20'00
2 2014 cQ,s - wf.da
N+ñ m%udKh j¾. ls'ñ' 697
ck.ykh ^2014 cQ,s weia;fïka;=& 5"567"301
ck.yk j¾Ok fõ.h ^2014 weia;fïka;=&
1'92]
ck >k;ajh ^j¾. ls'ñgrhg mqoa.,hka&
7'197
Wm;a wkqmd;h ^ck.ykh oyilg& ^2014 weia;fïka;=&
8'1
urK wkqmd;h ^ck.ykh oyilg& ^2014 weia;fïka;=&
3'42
Wmf;a oS wdhq wfmalaIdj ^wjqreÿ& 84'38
o< foaYSh ksIamdos;h ^o'foa'ks'& ^2013&
t'c' fvd,¾ ì,shk 339
tal mqoa., o'foa'ks' ^2013& t'c' fvd,¾ 62"400
uQ¾; o'foa'ks' fha j¾Ok wkqmd;h ^2013&
4'1]
o'foa'ks' fha wdxYsl ixhq;sh^2013& lDIsl¾uh 0] l¾udka; 29'4] fiajd 70'6]
rdcH Kh o'foa'ks' m%;sY;hla f,i ^2013&
105'5 ]
whjeh w;sßla;h ^¬& ys`.h ^-& o'foa'ks' m%;sY;hla f,i ^2013&
1'3 ]
WoaOukh ^ CPI & 2'4]
úfoaY ixÑ; ^2013& fvd,¾ ì,shk 273'1
Y%u n,ldh ^2013& ñ,shk 3'444
fiajd úhqla;s wkqmd;h ^2013& 1'9]
idlaIr;dj 95'9]
m%Odk wmkhk hkaf;%damlrK ^bf,lafg%dksl iy úoHq;a ikaksfõok WmlrK we;=<;aj&" T!IO iy fjk;a ridhk øjH" msßmyÿ l< fmfg%daa,shï ksIamdok" wdydr mdk
m%Odk wmkhk rgj,a uef,aishdj" fydfldx" Ökh" bkaÿkSishdj" tlai;a ckmoh" cmdkh" TiafÜ%,shdj" ol=Kq fldßhdj
m%Odk wdkhk hkaf;%damlrK" ridhk øjH" bkaOk mdßfNda.sl NdKav
m%Odk wdkhk rgj,a uef,aishdj" Ökh" tlai;a ckmoh" ol=Kq fldßhdj" cmdkh" bkaÿkSishdj" tlai;a wrdì tó¾ rdcHh" ijqos wrdìh"
isx.mamQre fvd,¾$ Y%S ,xld remsh,a wkqmd;h
102'73 ^2014'10'16&
msgm;l ñ, ( re' 20 ' 00jd¾Isl odhl;ajh ( re' 480 ' 00
^;eme,a .dia;= o we;=<;aj&
2014 cQQ,s$wf.daia;=
—igyk˜ iÕrdfjys m<jk woyia ta ta f,aLlhka f.a woyia ñi Y%S ,xld uy nexl=fõ woyia fkdúh yels h'
wOHCIikaksfõok fomd¾;fïka;=jY%S ,xld uy nexl=j;e' fm' 590" fld<U
ikaksfõok wOHCI" Y%S ,xld uy nexl=j kug ,shk ,o uqo,a weKjqï$fplam;a fuys i|yka ,smskhg tùfuka —igyk˜ ;emEf,ka f.kajd .; yels h'
33 fjΩu 7-8 l,dmh ISSN 1391-3697
isx.
mamQref
õ
iudc
" wd¾
Ól
f;
dr;
=re
ì|l
a'''
w.aksos. wdishdkq rgla jk isx.mamQrej u,hdishdkq w¾Ooaùmfha ol=Kq fl,jfrys uef,aishdj yd bkaÿkSishdj w;r msysáfha h¡ ¥m;a 63 lska iukaú; jk furg ks, jYfhka isx.mamQre ckrch f,i ye|skafõ¡ 1819 ì%;dkH hg;a úcs;hla jQ isx.mamQrej 1963 oS uef,aishdkq f*vf¾IKh iu`. taldnoaO l< o bka jir follg miq tkï 1965 oS uef,aishdfjka ksoyi ,nd we;¡ j¾;udkfha b;du;a u oshqKq fjf<|fmd< wd¾Ólhla ysñ isx.mamQrej wdishdkq jHd>%hka f,i ie,flk rgj,a 4 w;ßka tlls¡
2004 wf.daia;= 12 jeks od isg isx.mamQrefõ w.ue;sjrhd f,i lghq;= lrkq ,nkafka ,S yaiSka Æka uy;d h¡
isx.
mamQref
õ
iudc
" wd¾
Ól
f;
dr;
=re
ì|l
a'''
fjí wvúh( www.cbsl.gov.lk
3 2014 cQ,s - wf.da
ye¢kaùu
rgl" cd;shl fyda m%foaYhl m%;srEmh
hkafkka woyia lrkafka wka wh th olsk
wdldrh hs' yÕsk wdldrh hs' we;efula
fuh cd;sl ikakduh f,iska o y÷kajhs'
ikakduh hehs lS mu‚ka wfma isyshg kef.
kafka hïlsis NdKavhla fyda fiajdjls' tfy;a
cd;shl m%;srEmh hkafkys ikakïlrKh
hk fhÿu blaujd .sh w¾:hla .eíj mj;S'
tys mrdih ksIamdok iud.ïj,ska Tíng
f.dia ksYaÑ; m%foaYhl jik ñksiqkaf.a
ixialD;sh" Tjqkaf.a yrmoaO;Ska yd Tjqkaf.a
wkkH;djka lrd Èfjhs' ikakïlrKh mrhd
hk jákdlï tys wka;¾.; h' ta m%;srEm
fyd| tlla fyda krl tlla fyda úh yels h'
ta wkqj th" rglg" cd;shlg fyda m%foaYhlg
jdis yd wjdis we;s lrhs' m%;srEmh hkak
fndfyda úg tlajr u biau;=jkakla fkdfõ'
th ld,hla ;siafia ks¾udKh jkakls' tfuka
u iodl,a tl u whqßka mj;skafka o ke;'
l,ska l, fjkia fjhs' m%;srEmfha iajNdjh
u; f,dal m%cdj w;r thg ysñ ;ek ksYaph
flfrhs' j;auka f,dal wd¾Ól rgdj ;=< lsisÿ
rglg" cd;shlg wfkl=;a rgj,ska úhqla;j
yqfol,dj isàug yelshdjla ke;' wfkl=;a
rgj,a iuÕ in|;d f.dvk.d .ekSfï§ bka
m%;s,dN ,eîug ;u rfgys" cd;sfhys m%;srEmh"
lS¾;skduh jvd;a hym;a tlla úh hq;= h' fï
ksid m%;srEmh iy lS¾;skduh by< kexùug"
;;a;ajh jeä ÈhqKq lsÍug úúO rgj,a
fkdfhl=;a wdldrfha jHdmD;s" jevigyka
l%shd;aul lrhs' ta Tiafia jeä ixpdrlhska
ixLHdjla wdl¾IKh lr.ekSug" úfoaY iDcq
wdfhdack i|yd jk wjia:d mq¿,a lsÍug"
wmkhk j¾Okh lr.ekSug" l=i,;d mQ¾K
Y%un,ldhla i|yd wjldY i,id,Su Tiafia
ksIamdok Odß;dfjka ksis M, fk<d.ekSug"
wfkl=;a rgj,a iuÕ foaYmd,k in|;d ;r
lr.ekSug fuka u ;u ixialD;shg wfkl=;a
rgj,a wdl¾IKh lr .ekSug ish m%;srEmh
bjy,a lr .kS' fuu ,smsfhka cd;sl m%;srEmh
ms<sn| woyi wOHhk lghq;a;la f,i ìysùu"
rglg cd;sl m%;srEmfhys we;s jeo.;alu yd
cd;sl m%;srEmh wkqj rgj,a fY%a‚.; lsÍu
ms<sn|j úuid n,k w;r bosßfhys cd;sl
m%;srEmh flfrys n,mdk idOl iïnkaOfhka
Y%S ,xldj ,nd we;s m%.;sh iy uqyqK§ug we;s
wNsfhda. ms<sn|j úuid ne,Sug wfmalaIs; h'
úkS;d fyar;a" ikaksfõok fomd¾;fïka;=j
4 2014 cQ,s - wf.da
cd;sl m%;srEmh ms<sn| woyi l,t<s neiSu
cd;sl m%;srEmh ms<sn| woyi wOHhk lghq;a;la f,i
uq,ajrg bÈßm;a lf<a 1996 jif¾ h' ta iajdëk m%;sm;a;s
WmfoaYlfhl= f,i lghq;= lrk iSuka wekafyda,aÜ
^Simon Anholt& úisks' Tyq cd;shl m%;srEmh ia:djr
j;alulg iudk nj;a th fjkiaùug udihla folla
fyda wjqreoaola fkdj oYl .Kkdjla u .;úh yels
nj;a mjihs' tfuka u cd;shl lS¾;skduh f.dvke.sh
yelalla fkdj bmhsh yelalla nj Tyqf.a u;h hs'
^Nation reputation cannot be constructed; it can only be earned'& cd;sl m%;srEmh ms<sn| woyi Nation Brand f,i lr<shg t<eöu;a iuÕ thska M, m%fhdack
,nd.ekSug W;aiql jQfjda /ils' Tjqka w;r m%pdrk
lghq;= iïnkaO fjf<| f,dalh lemS fmfka' Tjqyq
cd;sl m%;srEmh f.dvkeÕSu i|yd fkdfhl=;a
wdldrfha WmfoaYk fiajd imh;s' jevigyka iy
jHdmD;s y÷kajd fo;s' wdh;khla NdKavhla fyda fõjd
fiajdjla fyda fõjd ;u ksIamdokfha ku mdßfNda.sl
ck;dj w;rg f.k hEug úúO Wml%u wkq.ukh
lrhs' ta wdldrfhka u rgl lS¾;skduh by< kexùug
o úúO Ys,am l%u Ndú;d l< hq;= nj we;efulaf.a
woyi hs' tfy;a m%;srEmh f.dvke.Su iDcqj fjf<|
l<ukdlrK yd ikaksfõok l%u wkqj hñka ,dxPk"
wdo¾Y mdG" m%pdrKh fyda uyck iïnkaO;d jHdmdr
Tiafia l< fkdyels nj;a th id¾:l lghq;a;la
fkdjk nj;a iSuka wekafyda,aÜ mjihs' flfia fj;;a
fufia cd;sl m%;srEmh by< kexùug yd th /l.ekSug
tla tla rgj,a úiska úúO mshjr .kq ,eîu w¨ ;a fohla
fkdfõ' tfy;a miq.sh oil foll muK ld,hl isg
fï iïnkaOj f,dj mqrd úfYaI wjOdkhla fhduqlr
we;s nj olakg ,efí'
cd;shl m%;srEmh jeo.;ajkafka wehs@
m%;srEmh hkak rglg" cd;shlg fyda m%foaYhlg
muKla iSud fkdfjhs' foaYmd,kh" rch" ixúOdk"
wOHdmk wdh;k" ia:dk iy ñksiqkag o bka ,nd.;
yels jdis fndfyda h'
úfYaIfhka u f.da,ShlrKh jQ j;auka fjf<|fmd<
rgdj ;=< iEu rgla u" k.rhla u" l,dmhla u
f,dj mdßfNda.slhka" ixpdrlhka" wmkhklrejka"
wdfhdaclhka Èkd.ekSfï wkjr; ;rÕhl fh§ isà'
fï ;rÕfhka ch.%yKh lsÍug cd;sl m%;srEmh by<
kexùu" cd;sl;ajh f.dvke.Su b;d jeo.;a h' tu
ksid úfoaYj,g ;u wkkH;dj y÷kajd§ug" cd;shl
m%;srEmh jvd;a jeo.;a WmlrKhla ù we;' jdylhla
ù we;' flfia fj;;a iEu rglg u ;uka leu;s jqj;a
wlue;s jqj;a hïlsis wdldrhl m%;srEmhla ;sfí' th
wfkl=;a rgj,ska fjka jQ úfYaI jQ fohla u; mokï
úh yel' Wod( jYfhka w;S;fha wfma rg r;ak§mh
f,iska y÷kajd we;' Bg fya;= jQfha furáka ,nd.;
yels wk¾> ue‚la h' ;j;a lf,l furg O¾uoaùmh
f,iska ye¢ka úks' ta" furg msßisÿ nqÿoyu ia:dms; jQ
Èjhskla f,i ie,lSu ksid h' f,dj mqrd fkdfhl=;a
foaYdglhka w;S;fha úúO kïj,ska wfma rg tfia
ye¢kaùug fya;=jQfha wfma rfÜ ;snqKq fkdfhl=;a
úfYaI;d h' rgla ;=< u jqj;a úúO m%foaYj,g"
m<d;aj,g tlsfklg fjkajQ m%;srEm ;sìh yel'
tajdfha moku we;eï úg iajNdj O¾ufha ks¾udK h'
;j;a úfgl ñksiqkaf.a l%shdldrlï h'
rgla ms<sn| wfkl=;a rgj, ck;dj w;r f.dvke.S
we;s m%;srEmh È.= ld,Skj fyda we;eï wjia:dj,
flá ld,Sk laI‚l isÿùï u; iDK tlla úh yel'
WodyrK jYfhka miq.sh ;sia wjqreÿ hqO iufha
fndfyda rgj,a wm rg ÿgqfõ ixpdrh i|yd kqiqÿiq
wkdrlaIs; ia:dkhla f,i hs' wdfhdackh i|yd ys;lr
fkdjk ia:dkhla f,i hs' we;eï rgj, md,lhka
Y%S ,xldfõ ixpdrh i|yd fkdhk f,i ish ck;dj
oekqïj;a l< ld,hla ;sì‚' Y%S ,xldfõ meje;a jQ
l%Svd W;aij jeks wjia:dj,g iyNd.sùï j¾ckh
l< wjia:d ;sì‚' tfy;a úfoaYslhka w;r wm rg
iïnkaOfhka f.dvkeÕS mej;s fuu whym;a m%;srEmh
j¾:udkh jk úg úYd, jYfhka fjkia fjñka mj;S'
Èfkka Èk ixpdrl wdl¾IKh Èkd .ekSu iy úfoaYSh
wdfhdack by< hEu ;=<ska fuu ;;a;ajh meyeÈ,s fõ'
tfuka u fïjk úg fkdfhl=;a cd;Hka;r ixúOdk
iy wdh;k úiska Y%S ,xldj ixpdrh i|yd b;du;a u
iqÿiq ia:dkhla nj m%ldYhg m;alr we;'
hï rgla ms<sn|j f.dvkef.k iDKd;aul m%;srEmfhys
moku we;eï wjia:dj, idOdrK fya;= iys; jQjla
fkdúh yels h' cd;Hka;r udOH wdh;k fuhg
fnfyúka n,mdhs' m%;srEmh ms<sn| tjeks iDKd;aul
oDIaÀhla mj;sk wjia:djl f,dal wd¾Ólfhka thg
,nd .; yels m%;s,dN .s,syS hkq we;' tjeks úfgl ienE
;;a;ajh biau;=lr fmkaùug" ;u m%;srEmh Okd;aul"
Yla;su;a tlla nj f,dalhg ta;a;= .ekaúh hq;= h'
tfy;a fuu ta;a;= .ekaùu jpkj,g iSud fkdúh hq;=
h' rgla .ek wka wh ks.ukj,g t<efUkafka lshk
fohska fkdj lrk fohska nj wekafyda,aÜ mjihs'
^countries are judged by what they do" not what they say'&
WodyrKhla jYfhka¦ l,la wm%sldkq rgj,a ms<sn|
cd;Hka;r m%cdj ;=< mej;s m%;srEmh jQfha tajd
ixj¾Okfha úúO uÜgïj, isák" fjkia ck iuQy
isák rgj,a f,i fkdfõ' fmdÿfõ W!k ixj¾ê;"
5 2014 cQ,s - wf.da
ÿ¾j, wd¾Ól uÜgul isák" ¥IK iy wmrdO nyq,"
wkdrlaIs; rgj,a f,i hs' tfy;a wo ol=Kq wm%sldj
ish rg iïnkaOfhka fulS m%;srEmh wlduld oeóug
iu;aj isà' fï i|yd Tjqka 2000 jif¾ Brand South Africa jHdmD;sh Èh;a lrk ,o w;r ol=Kq wms%ldfõ
ienE ;;a;ajh iy cd;Hka;r m%cdj w;r ;snqKq u;h
ms<sn| fjki" mr;rh ÿ/,Sug fuu jHdmD;shg yels
úh' tfukau n%iS,h" reishdj" bkaÈhdj iy Ökh
tlaj msysgqjd.;a ì%la yjq,g tlaùu o ol=Kq wm%sldfõ
m%;srEmh f,dal m%cdj w;rg f.khEug fodrgqjla úh'
2010 jif¾§ FIFA f,dal mdmkaÿ ;rÕdj,sfha i;aldrl
rg njg m;aùu ;=<ska foaYSh - úfoaYSh fo wxYfhka u
Okd;aul by< m%;srEmhla f.dvk.d .ekSug ol=Kq
wm%sldj iu;a úh' tys,d Tjqkaf.a id¾:l;ajhg"
ch.%yKhg fnfyúka bjy,a jQfha b;du;a u by<
uÜgfï mej;s wmßjHQy myiqlï h' tu ;;a;ajh ol=Kq
wm%sldj f,dal fjf<|fmdf<a fyd| ;rÕlrefjl=
lsÍug WmldÍ úh'
hï rgla flfrys úfoaYSh wdfhdaclfhda úYajdih
;nkafka tys m%;srEmh ms<sn| úYajdihla we;s úghs'
wdfhdackh i|yd iqÿiq há;, myiqlï iys; mßirhla
;sîu iy wd¾Ól yd foaYmd,k ia:dhS;dj iy uQ,H
l%ufha ia:dhS;dj o thg fya;= fjhs' hï rglg úfoaYSh
ixpdrlhkaf.a meñŒu o tys m%;srEmh wkqj ;SrKh
flfrhs' Tjqka wfmalaId lrkafka wdrlaIdldÍ fuka
u iqjmyiq ixpdrhls' ixpdrh i|yd iqÿiq fndfyda
rgj,a we;s fyhska tajd w;r f;aÍula lsÍfï § Tjqkaf.a
wdl¾IKh Èkd.ekSug kï ;rÕldÍ wfkla rgj,a
w;ßka tajdg jvd lemS fmfkk wdldrfha m%;srEmhla
;sîu jeo.;a fjhs' tfuka u hï rgla NdKv wdkhkh
lsÍfï§ tla tla rgj, ksIamdok flfrys we;s úYajdih"
f,dal fjf<|fmdf<ys ia:dms;ù we;s m%;srEmh ms<sn|j
úfYaIfhka u ie,ls,su;a fõ' fï ksid ;rÕldÍ
fjf<|fmd<ska m%;s,dN ,eîug kï rgla ish ksIamdok
iïnkaOj ukd m%;srEmhla c.;a m%cdj w;r ia:dms;
l< hq;= h'
cd;sl m%;srEmh wkqj rgj,a fY%a‚.; lsÍu
fufia cd;sl m%;srEmh by< kxjñka f,dal m%cdj
w;r ia:dms; ù bka ;u rgj,g wd¾Ól m%;s,dN
w;alr .ekSug iEu rgla u mdfya W;aiql fjoa§
cd;sl m%;srEmfhys jákdlu" n,h" Yla;sh" M,odhS;dj
wdÈh uekSug kj ks¾Kdhl ìysù we;' ta wkqj tla
tla rgj, m%;srEmh c.;a m% cdj w;r ia:dms; ù we;s
wdldrh fY%a‚.; lrhs' úúO ixúOdk úiska fujeks
fY%a‚.; lsÍï /ila isÿlrkq
,enqj o fuu ,smsfhys tjeks
.Kkh lsÍï folla ms<sn|j
muKla wjOdkh fhduq flf¾'
iSuka wekafyda,aÜ úiska
f.dvk.k ,o cd;sl m%;srEm
o¾Ylh ^Nation Brand Index - NBI& thska m<uq jekak hs'
fojekak n%Ekaâ *skEkaia mSt,aiS
wdh;kh úiska .Kkh lrkq
,nk jákdlu wkqj cd;sl
m%;srEm o¾Ylh yd cd;sl m%;srEm
m%n,;d o¾Ylh hs'
wekafyda,aÜ i|yka lrk mßÈ
rgl m%;srEmh ixpdrl" wmkhk"
rdcH md,kh" wdfhdack iy
ixl%uK" ck;dj" ixialD;sh iy
Wreuh hk lreKq 6 la úiska
wdjrKh lrkq ,nhs' fuh cd;sl
m%;srEm Ivi%h ^Nation Brand Hexagon& f,i y÷kajhs'
wekafyda,aÜ m<uq jrg 2005 jifrys cd;sl m%;srEm
o¾Ylh .Kkh lr we;' 2008 jifrys isg th
.Kkh i|yd GfK Roper Public Affairs & Corporate Communications ixúOdkh o iyNd.sfõ' tu ksid
fuu cd;sl m%;srEm o¾Ylh wekafyda,aÜ Ôt*afla cd;sl
m%;srEm o¾Ylh ^Anholt-GfK Nation Brand Index& f,iska y÷kaj hs'
ol=Kq wm%%sldfõ †hqKq há;, myiqlï
6 2014 cQ,s - wf.da
cd;sl m%;srEm Ivi%h
cd;sl m%%;srEmh
ixialD;sh iy
Wreuhmd,kh
wmkhk
wdfhdack iy
ixl%%uKh
ck;dj
ixpdrl
1' ixpdrl
ixpdrl jHdmdrh rgl m%;srEmh cd;Hka;rhg
f.k hEug b;du;a u fhda.H iy myiq ud¾.hls'
fuu lafIa;%h iïnkaOfhka tla tla rgj,g iy
m%foaYj,g iqúfYaIs jQ iajNdj O¾ufha odhdo fia u
ñksiqkaf.a l=i,;d iy ksIamdok yelshdj o n,md hs'
b;d wE; w;S;fha mgka úúO wruqKq we;sj mqoa.,fhda
foaYfoaYdka;rj, ixpdrh lr;s' ta uÕska rglg ,eìh
yels m%;s,dN /ils' wdodhï bmhSu fuka u ;j ÿrg;a
fuu lafIa;%h mq¿,aùug wjYH m%pdrKh o id¾:l
ixpdrl jHdmdrhla ;=<ska u ìysfõ' ukao" ixpdrfha
fhÿkq msßia ks;e;ska u ks, fkdjk ;dkdm;sjreka
njg m;ajk neúks' Tjqka úiska ixpdrh i|yd f;drd.;a
m%foaYh ms<sn| f.k hk m%;srEmh Tjqka yryd ;j
;j;a msßia fj; ikaksfõokh fõ' idudkHfhka
fndfyda fofkla foaYSh fyda fõjd úfoaYSh fyda fõjd
ixpdrhl fh§ug wfmalaId lrkafka kï Bg fmr
tu ixpdrfha u fhÿkq wfhl=f.ka f;dr;=re úuid
n,hs' .uka myiqj" lEuîu" kjd;eka myiqlï" oel
n,d.ekSug we;s iqúfYaIs oE iy lemlrk uqo,g ta
ish,a, iEfyao hkdÈh ms<sn| ie,ls,su;a fjhs' tlS
lreKq iïnkaOfhka oek .ekSug ,efnkafka hym;a
f;dr;=re fkdjkafka kï tu ixpdrh ms<sn| h<s is;d
ne,Sug fm<öu o iajNdúl h' fï ksid iEu rgla u
mdfya ixpdrl l¾udka;h m%j¾Okh lsÍug úúO whqßka
lghq;= lrkq olakg ,efnhs' 2013 jifrys f,dj úfoia
ixpdrfha fhÿkq whf.a ixLHdkj ñ,shk 1087 ls' th
fmr jirg jvd ñ,shk 52 l by< hEuls' 2014 jif¾
fuu ixLHdj ishhg 4 -5 lska muK by< hkq we;ehs
wfmalaIs; h' th ixpdrl wdl¾IKh Èkd.ekSug iu;a
jk rgj, /lshd ckkh flfrys;a wdodhï W;amdokh
flfrys;a iqNodhs f,i n,mdkq we;' fï ksid jeäfõ
hehs wfmalaIs; ixpdrlhska f.ka hï m%udKhla ;u
rg flfrys wdl¾IKh lr.ekSug iEu rglau mdfya
W;aidy orkq we;' fuys,d Y%S ,xldj o ixpdrl m%j¾Ok
jevigyka /ila l%shd;aul lrhs'
2' wmkhk
NdKav yd fiajd wmkkh o rgl m%;srEmh by< keùfuys
,d m%n, ;dkdm;sjre f,i lghq;= lrhs' we;eï rgj,
ksIamdok iïnkaOfhka mdßfNda.sl úYajdih flf;la
ÿrg ia:dms; ù we;af;a o h;a tajd úfoaYSh ksIamdok
f,i fkdoefkk ;rug mdßfNda.slhka tajdg
wdila; ù isà' fldldflda,d" uhsfl%dfid*aÜ" whsîtï
^IBM)" bkafg,a" khsls ^Nike)" äiaks" uelafvdk,aâ"
fmmais" tïàù ^MTV) hkd§ wefußldkq ksIamdok¦
iïiqka" yhsWkavdhs" t,acS ^LG) jeks ol=Kq fldßhdkq
ksIamdok iy fgdfhdagd" fidaks wdÈ cmka ksIamdok
fuhg WodyrK f,i oelaúh yel' hqfrdamShfhl= fyda
wefußldkqfjl=" fkdo;a cmka ksIamdokhla ñ,g
.kakjdg jvd" okakd fldßhdkq ksIamdokhla ñ,g
.ekSug leu;s nj;a we;eï úfgl fuu ksIamdok
fol u tl u Ök l¾udka; Yd,djla ;=< ksIamdokh
lrkq ,nk tajd ùug bv we;s nj;a iSuka wekafyda,aÜ
mjihs' fuh Tjqkag muKla iSud jQ ;;a;ajhla fkdfõ'
.=Kd;aul nj ms<sn| mdßfNda.sl úYajdih È.= l,la
;siafia ;yjqre ù mej;Su fya;=fjka tajd ksIamdokh
lrk rgj, fjk;a ksIamdokhla fjf<|fmd<g
meñ‚h o tajd b;du;a u myiqfjka fjf<|fmd<
.%yKh lr .ekSug iu;a fjhs' thska ksIamdokh ms<sn|
mj;sk úYajdihg jvd th ksIamdokh lrk rfgys
m%;srEmh ms<sn| ;sfnk úYajdih ;yjqre flfrhs' ta
Tiafia úYd, jYfhka úfoaY úksuh bmhSug tjeks
NdKav yd fiajd ksIamdokh yd wmkhkh lrk rgj,a
iu;aù we;' wfkla w;g ksIamdokhla iïnkaOfhka
mdßfNda.sl úYajdih ì¢ .sh ;ek thg we;s b,a¨ u ì|
jeàfuka tlS ksIamdokhg fjf<|fmdf<ka bj;aùug"
m%;slafIamùug isÿùu o fkdje<elaúh yelsh' th
ksIamdÈ; rfgys m%;srEmh le<e,a ùug" m¿ÿùug fya;=
fjhs'
3' rdcH md,kh
rgl rdcH m%;sm;a;sh iy úfoaY m%;sm;a;sh o cd;sl
m%;srEmh flfrys n,mdhs' fï lreKq iïnkaOfhka
cd;Hka;r udOH Tiafia f.k hk m%pdr b;du;a u
jeo.;a fõ' ukao" idjoH m%pdr f,dal m%cdj w;rg
hEfuka th b;du;a u wys;lr f,i cd;sl m%;srEmhg
n,mE yels neúks' ta úúOdldrfha f;dr;=re /ila úúO
udOH Tiafia m%pdrh jk úg jerÈ f;d;=re fudkjd
7 2014 cQ,s - wf.da
o ksjerÈ f;dr;=re fudkjd o hkak f;dardfírd
.ekSu .eg¨ jla jk neúks' rgl md,kh fldhs ;rï
ÿrg Yla;su;a o tys m%cd;ka;%jdoh iy idOdrK;ajh
l%shd;aul jk wdldrh" oßø;dj yd mßir úkdYh jeks
f,dal jHdma; m%Yak iïnkaOj l%shd;aul jk wdldrh
hkd§ lreKq udOH úiska f,dj mqrd jHdma;lr yßkq
,nhs' rfgys foaYmd,k iy wd¾Ól ia:djr;ajh"
YlH;dj úfoia rgj, we.hSug" úYajdihg md;%ùu
;=<ska iDcq úfoaY wdfhdack iy ixpdrlhka
wdl¾IKhlr .ekSug yelsfõ' rgl wOHdmkh"
fi!LH wdÈ lafIa;% iïnkaOfhka mj;akd ;;a;ajh"
udkj iqnidOkfhys uÜgu wdÈh rdcH md,kh ms<sn|
f;dr;=re f,djg f.k hhs'
4' wdfhdack iy ixl%uK
foia úfoia wdfhdack o ixl%uK o rgl m%;srEmh
úoyd olajkak ls' ixl%uK hehs lSj o fuhska woyia
flfrkafka úfoaYslhkaf.a wd.uk hs' wdfhdackh
i|yd ukd wmßjHQyhla mej;Su" wdfhdackj,ska ,nd.;
yels m%;s,dN úfoia wdfhdack wdl¾IKhlr .ekSug
fnfyúka bjy,a fjhs' tfuka u Ôj;aùug" jevlsÍug
fyda wOHdmkh i|yd meñ‚ug we;s leue;a; rgl
iudc yd wd¾Ól ;;a;ajh f,djg úoyd fmkaj hs'
5' ixialD;sh iy Wreuh
Ñ;%mg" ix.S;h" Ñ;%" idys;Hh wd§ ixialD;sl lghq;=
iy l%Svd l=i,;dj o rgl m%;srEmh flfrys fnfyúka
n,mdhs' tla tla rgj,g úfYaI jQ ixialD;shla mj;S'
fuu ixialD;sl lghq;= o rg ms<sn|j" cd;sh ms<sn|j
f,djg m‚jqvhla f.k hhs' tfuka u we;eï l%Svd
lafIa;% iïnkaOj úúO rgj,a Wreulrf.k we;s
lS¾;skduh o we;eï rgj,g wdfõKssl ck l,d o ta
ta rgj,g iïm;la ù we;' wm rg iïnkaOfhka .;a
úg 1996 jif¾ f,dal l%slÜ l=i,dkh Èkd.ekSu iy
miq.sh jif¾ úiaihs úiai l%slÜ l=i,dkh Èkd.ekSu
wm rgg buy;a lS¾;shla w;alr § we;' th rfgys
lS¾;skduh by< kexùug" m%;srEmh by< keùug
fnfyúka fya;=ù we;'
6' ck;dj
cd;shl m%;srEmh fnfyúka ksrEmkh lrk levm;
ta rfgys ck;dj hs' Tjqkaf.a wOHdmkh" ñ;%YS,s;ajh"
wd.ka;=l i;aldrh hkdÈh ;=<ska úfoaYslhka tu rg
ms<sn| m%;srEmhla f.dvk.d .kS' úfYaIfhka u f,dal
m%isoaêhg m;a mqoa.,hka f.a p¾hdjka rgl m%;srEmh
flfrys fnfyúka n,mdhs' ;u rg ksfhdackh lrñka
fyda fm!oa.,slj fyda úfoia .;jk wjia:dj,
Tjqkaf.a yeisÍï rgdj ks;e;ska u fndfyda fofkl=f.a
ksÍlaIKhg ,la fõ' ta wkqj tlS mqoa.,hdf.a rg fyda
cd;sh fyda .ek ks.ukj,g t<eöu fkdje<ela úh
yelalls'
iEu jirlu wekafyda,aÜ Ôt*afla cd;sl m%;srEm o¾Ylh
iE§fï§ wjqreÿ 18 iy Bg by< 20000l muK msßil
f.ka fuu tlsfkl wxY hgf;a m%Yak wikq ,nhs' ta
Tiafia tla tla wxY i|yd Wm o¾Yl idokq ,nk w;r
wjik tajd mokïlr .ksñka iuia; o¾Ylh idohs' fï
rg BSI fY%a‚h m%;srEm fY%a‚h BSI w.h
2013 2012
iaúÜi¾,ka;h 1 2 AA+ 76
isx.mamQrej 2 1 AA+ 75
tlai;a ckmoh 3 3 AA 74
c¾uksh 4 4 AA 74
tlai;a rcOdksh 5 9 AA 73
iaùvkh 6 5 AA 71
fko¾,ka;h 7 6 AA 71
uef,aishdj 8 20 AA 71
lekvdj 9 7 AA 70
TiafÜ%,shdj 10 8 AA 70
01 jeks j.=j
2013 jifrys m%;srEm m%n,;d o¾Ylh by<u rgj,a 10
uQ,dY%h( Brandfinance Nation Brands - The Annual Report on Nation Brands $ December 2013
8 2014 cQ,s - wf.da
o¾Ylh iE§u uÕska hï rgl iuia; cd;sl m%;srEmh
Okd;aul o iDKd;aul o hkak ms<sn|j cd;Hka;r
u;h úuid nef,a'
2013 jifrys rgj,a 50l lS¾;skduh fuu o¾Ylh uÕska
.Kkh lr we;' thg W;=re wefußldkq rgj,a 02"
ngysr hqfrdamSh rgj,a 15" uOHu$ kef.kysr hqfrdamSh
rgj,a 06" wdishd meismsla rgj,a 11" ,;ska wefußldkq
rgj,a 07" ueo fmrÈ. iy wm%sldkq rgj,a 09 la wh;a
úh' ^tu rgj,a 50 w;rg Y%S ,xldj wh;aj ke;'&
n%Ekaâ *skEkaia mSt,aiS ^Brand Finance plc& wdh;kh
rgl m%;srEmfha Yla;su;a nj uekSu iy jákdlu
uekSu i|yd o¾Yl f.dvk.d we;' m%;srEmfhys Ylau;a
nj ukskq ,nk o¾Ylh m%;srEm m%n,;d o¾Ylh Brand Strength Index -BSI& f,iska y÷kajhs' ta wkqj tla tla
rgj,g AAA- DDD w;r fY%a ‚ fokq ,nhs' AAA fY%a‚h hg;g .efkkafka b;du;a u Yla;su;a cd;Ska
h' DDD fY%a ‚h hg;g .efkkafka b;du;a u ÿ¾j,
wid¾:l cd;Ska h' fuu fY%a‚.; lsÍu tla;rd ÿrlg
m%;srEm fY%a ‚hrg
m%;srEm jákdlu
^t'c'fvd'ì,shk&
m%;srEm
fY%a ‚h
m%;srEm jákdlu
2012
^t'c'fvd'ì,shk&2013 2012
1 1 tlai;a ckmoh 17"990 AA 14"641
2 2 Ökh 6"109 AA- 4"847
3 3 c¾uksh 4"002 AA 3"903
4 5 tlai;a rdcOdksh 2"354 AA 2"189
5 4 cmdkh 2"263 AA- 2"552
6 6 m%xYh 1"938 AA- 1"963
7 7 lekvdj 1"863 AA 1"611
8 8 n%iS,h 1"478 AA+ 1"376
9 9 bkaÈhdj 1"366 AA+ 1"247
10 12 TiafÜ%,shdj 1"257 AA 952
14 14 iaúÜi¾,ka;h 965 AA+ 885
30 32 uef,aishdj 304 AA- 205
54 47 Bðma;=j 70 BBB 112
65 73 Y%S ,xldj 45 AA+ 31
87 82 ihsm%ih 14 AA 23
02 jeks j.=j
f;dard.;a rgj,a lsysmhl cd;sl m%;srEm - 2013
uQ,dY%h( Brandfinance Nation Brands - The Annual Report on Nation Brands $ December 2013
Kh fY%a‚.; lsÍug iudk h' 2013 jifrys rgj,a
ishhl m%;srEm n%Ekaâ *skEkaia wdh;kh úiska .Kkh
lr m%ldYhg m;alr we;' fuu .Kkh lsÍïj,g Y%S
,xldj o we;=<;a h'
m%;srEm m%n,;d o¾Ylh f.dvke.Sfï § wdfhdack"
ixpdrl" ksIamdok iy l=i,;d hk wxY y;r mokï
lr f.k we;' fuu o¾Ylfha fm<.eiau wkqj f,dj
Yla;su;au m%;srEmh ysñj we;af;a iaúÜi¾,ka;hg hs'
^01 jeks j.=j&
2012 jif¾ m%;srEm m%n,;d o¾Ylh w;ska uq,a ;ek
.;a isx.mamQrej 2013 fojeks ;ekg m;alrñka
iaúÜi¾,ka;h uq,a ;ekg meñK ;sfí' rgj,a fol
u b;du;a u fyd| uÜgul mej;sh;a iaúÜi¾,ka;fha
m%;srEm m%n,;d o¾Ylfha ixpdrl ldKavh 66 isg
73 olajd by<g meñŒu Tjqkaf.a m%;srEm m%n,;d
o¾Ylh by< hEug fya;=ù we;' tfuka u f,dj
m%;srEm jákdlu w;ska iaúÜi¾,ka;h 14 jeks ia:dkh
ysñlrf.k isà' ^02 jeks j.=j&
9 2014 cQ,s - wf.da
miq.sh jifrys jákdu m%;srEm ysñ rgj,a 10 ys m%;srEm
jákdlfuys by< hEu ishhg 13 ls' fï jákdlfuys
by< hEug fnfyúka n,md we;af;a m%;srEm jákdlu
w;ska fmruqK .;a tlai;a ckmofha iy Ökfha
m%;srEmfha jákdlu by< hEuhs' tu rgj,a fol 2012
jirg idfmalaIj ms<sfj<ska ishhg 23 lska iy 26 lska
ish m%;srEm jákdlu by< kxjdf.k we;' 2012 jif¾ A+ jQ ;u fY%A‚h AA- olajd j¾Okh lr .ekSug
Ökh iu;aù isà' tlai;a ckmofhys m%;srEm jákdlu
Ökh" c¾uksh" tlai;a rdcOdksh" cmdkh iy m%xYfha
iuia; m%;srEm jákdlu blaujd isà'
tlai;a rdcOdksh cmdkh mrhñka m%;srEm jákdlñka
4 jeks ia:dkhg m;aj isà' cmdkfha m%;srEm jákdlfï
my< hEu ishhg 11 ls' iqkdñ jHikh" *ql=Isud
kHIaál n,d.drh wdÈ ì|jeàïj,ska yd wê ;dlaI‚l
WmlrK wmkhkh iïnkaOfhka ol=Kq fldßhdfjka
t,a, jk ;rÕh óg fya;= ù we;' wfkla w;g tlai;a
rdcOdksfha m%;srEm jákdlfï j¾Okh ishhg 8 ls'
T,sïmsla Wf<, iy t,sin;a /ðKf.a Èhuka;s cqì,sh
fï ;;a;ajh <Õdlr .ekSug fya;= ù we;'
2013 wxY wkqj ld¾h idOkh
n%%Ekaâ *skEkaia wdh;kh cd;sl m%%;srEmh .Kkh
lsÍfï§ ixpdrl" NdKav yd fiajd" wdfhdack" ck;dj
yd l=i,;d hk wxY 4ys ld¾h idOkh ms<sn|j
úuid n,hs' wxY wkqj ld¾h idOkh ms<sn| úuid
ne,Sfï§ ;dhs,ka;h ixpdrl wxYfhys,d by< u
ld¾hidOkhla iys; rg njg m;aj ;sfí' ^03 jeks
j.=j& kuq;a fuys,d Y%S ,xldj o úYd, ch.%yKhla
,nd ;sfí' ixpdrl wxYfhys m%;srEm m%n,;d o¾Ylh
by< hEu wkqj m%uqLia:dkh f.k we;af;a Y%S ,xldj
hs' wd.ka;=l i;aldrhg ,eÈ ck;dj" ysret<sh" msßisÿ
uqyqÿ fjr< iy ft;sydisl Wreuh fï forfÜ u
ixpdrl wdl¾Ykh i|yd fnfyúka fya;= ù we;'
flfia fj;;a" Y%S ,xldfõ ;%ia;jd§ hqoaOfha ksudfjka
miq we;sjQ wdrlaIs; ;;a;ajh Y%S ,xldfõ ixpdrl
wxYfha m%.ukhg fnfyúka fya;=ù ;sfí' ^Y%S ,xldfõ
ixpdrl wxYfha m%.;sh ms<sn| fo jeks ,smsfhka úuid
ne,Sug wfmalaIs; h'&
uQ,dY%h( Brandfinance Nation Brands - The Annual Report on Nation Brands $ December 2013
03 jeks j.=j
ixpdrl wxYh
by< ld¾hidOkh wkqj fm< .eiau BSI w.h .dul fõ.h wkqj fm< .eiau BSI by< hEu
;dhs,ka;h 79 Y%S ,xldj 18
uef,aishdj 76 ldïfndach 15
Tiaá%hdj 75 ;dhs,ka;h 13
kjiS,ka;h 75 mD;=.d,h 13
iaúÜi¾,ka;h 73 ;=¾lsh 12
isx.mamQrej 72 cefuhsldj 12
tiaf;dakshdj 71 tiaf;dakshdj 12
mD;=.d,h 71 fldiagßldj 12
tlai;a wrdì tó¾ rdcHh 71 ,laiïn¾.a 11
TiafÜ%%,shdj 71 ,s;=fõkshdj 11
cd;sl m%;srEm jákdlu wkqj b;du;a u fõ.fhka
fjkia jQ rg uef,aishdj hs' tu id¾:l;ajhg ;rula
ÿrg fya;= jqfKa m%;srEm m%n,;d o¾Ylfha by< hEu
hs' 2012 jif¾ m%;srEm m%n,;d o¾Ylh wkqj 20 jeks
ia:dkfha miqjQ uef,aishdj 2013 jif¾ 8 jeks ia:dkh
,nd .ksñka by<u m%;srEm m%n,;d o¾Yl 10 w;rg
m%fõYùug iu;a ù isà'
NdKav yd fiajd wxYh .;aúg m%;srEm m%n,;d o¾Ylh
by< hEfuys m%uqLhd jQfha c¾uksh hs' o¾Yl w.h
77 la .kssñka tlai;a ckmoh iy c¾uksh NdKav yd
fiajd wxYfhys ld¾h idOkh by< u rgj,a njg
m;aj we;' fuu wxYfhys ,d m%%;srEm m%%n,;d o¾Ylfha
by< hEfï fõ.h wkqj fm< .eiafï§ ol=Kq wdishdkq
rgj,a jk mlsia:dkh uq,a rgj,a 5 w;rg;a fkamd,h
6 jeks ia:dkh .ksñka uq,a rgj,a 10 w;rg;a msúiSug
iu;aj isà'
10 2014 cQ,s - wf.da
wdfhdack wxYfhys,d ms,smSkh iy tlai;a wrdì tó¾
rdcHh m%;srEm m%n,;d o¾Ylh by< hEfuys m%uqLhka
úh' o¾Yl w.h 77 la jQ isx.mamQrej f,dalfha m%Odk;u
wdfhdack ys;jd§ rg úh' tlai;a wrdì tó¾ rdcHh
Expo 2020 i|yd vqndhs k.rh i;aldrl k.rh lsÍfï
wruq‚ka isà' fuh Tjqkaf.a cd;sl m%;srEmfha jákdlu
by< oeóug fnfyúka bjy,a fjkq we;' ta wdfhdack
wjia:d cks; lsÍu ;=<ska iy l=i,;d mQ¾K Y%ñlhka
weo.ekSu uÕska h' m%%;srEm m%%n,;d o¾Ylfhys by<
hEfï fõ.h wkqj fm< .eiaùfï § uq,a rgj,a 10
w;rg m%%fõY ùug fkamd,h iu;aj isà'
ck;dj iy l=i,;d hk wxYh .;a úg 2013 jifrys
m%;srEm m%n,;d o¾Ylh by< hEfuys m%uqLhd jQfha
tlai;a wrdì tó¾ rdcH hs' o¾Yl w.h 81 la jQ
iaúÜi¾,ka;h ld¾hidOkh wkqj fm<.eiafï by<u
ia:dkh ysñlr .;af;a h' fuu o¾Ylfhys ,d m%%;srEm
m%%n,;d o¾Ylfha by< hEfï fõ.h wkqj fm<
.eiaùfï§ ol=Kq wdishdkq l,dmhg wh;a mlsia;dkh
yd nx.,dfoaYh uq,a mia fokd w;rg;a fkamd,h uq,a
oi fokd w;rg;a msúi we;'
wdfhdack" NdKav yd fiajd" ck;dj yd l=i,;d
iy ixpdrl hk ldKav y;r u tlaj .;a úg 2013
jifrys m%;srEm jákdlu by< hEfuys u m%uqLhd jQfha
uef,aishdj hs' tys m%;srEm jákdlfuys by< hEu
ishhg 48 ls' 2012 jir i|yd m%;srEm jákdlu wkqj
fY%aKs.; lsÍfï oS 32 jeks ia:dkfha isá uef,aishdj
2013 § 30 jeks ia:dkhg m%fõY úh' Bg m%Odk jYfhka
fya;= ù we;af;a bia,dï nexl= l%u cd,h iy mdï f;,a
jeks NdKav i|yd f,dal ck.ykfhka we;s jQ b,a¨ u
nj n%Ekaâ *skEkaia ixúOdkh mji hs' 2020 jk úg
ixj¾ê; cd;Ska w;rg tla ùu uef,aishdfõ b,lalh
hs' 2018 jk úg tal mqoa., o< foaYSh ksIamdÈ;h
t'c'fvd,¾ 15000 la lr .ekSfï b,lalhla mej;sh
o fïjk úg;a tlS b,lalh ch.ekSug uef,aishdj
iu;aù isà' The World Factbook o;a; wkqj 2011" 2012
iy 2013 jirj, uef,aishdfõ tal mqoa., o< foaYSh
ksIamdÈ;h ms<sfj<ska t'c' fvd,¾ 16400" 17000 iy
17500 la ù we;'
m%;srEm jákdlu by< ke.afï fojekshdj isákafka
Y%S ,xldj hs' tys m%;srEm jákdlfuys by< ke.Su
ishhg 46 ls' ta wkqj 2012 jif¾ 73 jeks ia:dkfha
isg 2013 jif¾ 65 jeks ia:dkh olajd ia:dk 8
lska YS%% ,xldj by<g ke. we;' 2012 iy 2013
jir fofla u Y%S ,xldfõ ;;a;ajh A+ ù we;'
ol=Kq wdishdkq rgj,a w;ßka bkaÈhdj A+ ;;a;ajh
,ndf.k isák w;r mlsia:dkh iy nx.,dfoaYh A - o fkamd,h BBB ;;a;ajfha o miqfjhs'
2013 jif¾ fõ.j;a u whqßka m%;srEmh ì|jeà
we;af;a ihsm%ifha yd Bðma;=fõ h' ihsm%ifha m%;srEmh
ì|jeàug m%Odk fya;=j jQfha uQ,H w¾nqoh hs' ler<s
ksid u;= jQ wia:djr;ajh iy ixpdrl l¾udka;fha
ì|jeàu Bðma;=fõ m%;srEmh ì|jeàug fya;= úh'
m%;srEm .Kkh i|yd n%Ekaâ *skEkaia ixúOdkh
rcfha ixLHdk" mqfrdal:k iy úYaf,aIlhskaf.a
m%lafIamK Wmfhda.S fldg .kS' rgl m%;srEmfha
jákdlu ,efnkafka m%;srEm m%n,;d o¾Ylh iy
o'foa'ks' fha o;a;j, ixl,kfhks' BSI fjku u .;a
úg thska cd;sl m%;srEmh j¾Okh i|yd rch .kakd
l%shdud¾. iy u. fmkaùï ms<sn| hï woyila ,nd.;
yels h' tfuka u úYd, rgj, o< foaYSh ksIamdÈ;h
iïnkaOfhka we;sjk jdisodhl ;;a;ajh bka bj;a
l< yels hs'
idrdxYh
´kEu cd;shlg m%;srEmhla ;sfí' th hym;a" Ylau;a
tlla fyda whym;a" ÿ¾j, tlla úh yel' idOdrK
fya;= iys;j fuka u idOdrK fya;=jla fkdue;sj o
we;eï úfgl cd;shl m%;srEmh whym;a tlla f,i
f,dal m%cdj oelsh yel' th lskï wdldrfhka f,dal
m%cdj w;r ia:dms; ù ;sfnkafka o hkak u; rglg
,eìh yels m%;s,dN ksYaph flf¾' fï ksid ;u
m%;srEmh by< kexùug tla tla rgj,a fkdfhl=;a
jevigyka l%shd;aul lrhs' tfuka u m%;srEmh .Kkh
i|yd o¾Yl o f.dv kxjd we;' tajd mokï lr .ksñka
rgj,a fY%a‚.; lrkq ,nhs' ta fY%a‚.; lsÍïj,ska
f,dal wd¾Ólh ;=< tla tla rgg we;s ms<s.ekSu
ms<sn| meyeÈ,s fõ'
wdY%ss; .%ka:
1. Beyond the Nation Brand: The Role of Image and Identity in International Relations. Simon Anholt. U.K. Foreign Office Public Diplomacy Board.
2. Brandfinance Nation Brands - The Annual Report on Nation Brands / December 2013
3. Nation branding - Wikipedia, the free encyclopedia
4. The World Factbook
5. UNWTO World Tourism Barometer Volume 12 - January 2014
11 2014 cQ,s - wf.da
ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomd¾;fïka;=j úiska 1990
isg fiajd kshqla;s m%udKh yd tys Wmk;Ska we.hSfï
wruq‚ka ld¾;=uh Y%u n,ld iólaIKh ^Quarterly Labour Force Survey& iEu jirl u ld¾;=uh jYfhka
mj;ajkq ,efí' fuys § úu¾Ykh flfrk ld,
mßÉfþoh i;shla jk w;r" idudkHfhka l=gqïn
6"250 lska muK iukaú; ksheÈhla mßlaIdjg Ndckh
flf¾' fuu l=gqïnhkays isák jhi wjqreÿ 15 iy Bg
jvd jeä mqoa.,hka ld¾;=uh Y%u n,ld iólaIKfha §
l=gqïn ck.ykh f,i wka;¾cd;sl m%ñ;Skag wkql+,
j i,lk w;r 2013 jirg fmr l=gqïn ck.ykh f,i
i,lk ,oafoa jhi wjqreÿ 10 yd Bg jeä mqoa.,hka h'
l=gqïn ck.ykh yd Y%u n,ldh
l=gqïn ck.ykh m%Odk jYfhka fldgia follska
iukaú; fõ' tkï wd¾Óluh jYfhka il%Sh
yd wd¾Óluh jYfhka il%Sh fkdjk hkqfjks'
/lshdjla lsÍug yelshdj we;s /lshdjla lsÍug leu;s
tkï oekgu;a /lshdjla lrñka isák mqoa.,hka iy
/lshdjla wfmalaIdfjka isák mqoa.,hka wm
y÷kajkafka wd¾Óluh jYfhka il%Sh mqoa.,hka
f,ihs' Y%u n,ldh f,iska y÷kajkq ,nkafka o fuu
wd¾Óluh jYfhka il%Sh fldgi hs' /lshdjla lsÍfï
wfmalaIdjla fkdue;s fyda /lshdjla lsÍug YdÍßl
jYfhka YlH;djla fkdue;s mqoa.,hka wd¾Óluh
jYfhka il%Sh fkdjk ldKavh hg;g .efka' ta wkqj"
mQ¾Kld,Skj wOHdmk lghq;=j, ksr;j isák isiqka"
.Dykshka" wdndê; mqoa.,hka /lshdjl ksr; fkdjk&
yd úY%dñl mqoa.,hka wd¾Óluh jYfhka il%Sh fkdjk
wh f,i i,lkq ,efí'
fiajd kshqla;sh iy fiajd úhqla;sh
Y%u n,ldh fiajd kshqla; iy fiajd úhqla;
mqoa.,hkaf.ka iukaú; fõ' fiajd kshqla;slhka hkq
úu¾Ykh lrk ld,h ;=< § wd¾Óluh jYfhka
iM,odhs lghq;a;l ksr;j isák tkï rdcH wxYfha
fyda fm!oa.,sl wxYfha jegqma ,nk fiajlhka" fiajd
fhdaclhka" iajhx /lshdj, kshq;= mqoa.,hka iy jegqma
fkd,nk mjqf,a jHdmdßl lghq;=j, ksr;jkakka h'
úúO jhia uÜgïj, úúO wOHdmk iqÿiqlï iys; ia;%S
fiajd wxYh
kj /lshd
ìys lsÍfï
mqfrda.dñhd f,iska
;j;a bÈßhg wud,s m%%shYdka;s"
fcHIaG iyldr wOHlaIsld"
ixLHdk fomd¾;fïka;=j'
12 2014 cQ,s - wf.da
mqreI fomlaIh u fufia fiajd kshqla;j isà' fiajd
úhqla;slhka hkq iólaIKh isÿ lrkq ,nk ld,fha
§ /lshdjla wfmalaIdfjka isák mqoa.,hska h' lsishï
mqoa.,fhla ;uka ksr; j isák jD;a;sfha iajNdjh
fya;=fjka ^Wod( f.dúhka" ëjrhka& fuu iólaIKh
isÿ lrkq ,nk ld,fha § /lshdjl fh§ fkdisáh;a
Tjqka o fiajd kshqla;sfha u fldgila f,i i,lkq
,efí'
2012 yd 2013 jif¾ Y%u ixLHd;Ska
2013 jif¾ wm rfÜ l=gqïN ck.ykh ñ,shk 16'360 ls'
bka ishhg 53'8la wd¾Ól jYfhka il%Sh jk w;r fuh
Y%u n,ld iyNd.s;aj wkqmd;h f,i y÷kajkq ,efí'
2012 § Y%u n,ld iyNd.s;aj wkqmd;h igyka jQfha
ishhg 52'6 la f,ihs' ta wkqj Y%u n,ld iyNd.s;aj
wkqmd;fha iq¿ jeä ùula fuu jir fol ;=< §
olakg yelsh' l=gqïN ck.ykh jeä ùug idfmalaIj
Y%u n,ldh jeä jYfhka jeä ùu fuhg fya;=j jQ
w;r tfia jkafka wd¾Ól jYfhka wl%Shj isá mqoa.,
ldKavfha fldgila o il%Sh mqoa.,hska f,i wd¾Ól
lghq;=j,g odhl ùu ksidh' th wd¾Ólh flfrys
hym;a n,mEula we;s lrhs'
uQ,dY%h( ckf,ALk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
l=gqïn ck.ykh jhi wjqre≥ 15 iy Bg jvd jeä
wdr®:sluh jYfhka ilS%%h ^Y%%u n,ldh&
fiajd kshqla; fiajd úhqla;
mQQr®K ld,Skj wOHdmkh ,nk isiqka
.DyKshka
úY%%dñl mqoa.,hska
wdndê; mqoa.,hskarcfha /lshdj, kshq;= jQQjka
fm!oa.,sl wxYfha /lshdj, kshq;= jQQjka
fiajd fhdaclhska
iajhx /lshdj, kshq;= jQQjka
jegqma fkd,nk mjqf,a /lshdj, kshq;= jQQjka
wdr®:sluh jYfhka ilS%%h fkdjk
1 rEm igyk
13 2014 cQ,s - wf.da
2 rEm igyk
2012 jif¾ iuia; fiajd kshqla;sh ñ,shk 8'118 la jQ
w;r 2013 jif¾ § th 8'418 la olajd ishhg 3'7 lska
j¾Okh úh' tu m%udKh Y%u n,ldfhka ishhg 95'6
ls' fuh fiajd kshqla; wkqmd;h f,iska o y÷kajkq
,efí' 2012 jirg idfmalaIj rdcH wxYfha fiajlhka"
fm!oa.,sl wxYfha fiajlhka" fiajd fhdaclhka" iajhx
/lshdj, kshq;= mqoa.,hka iy jegqma fkd,nk mjqf,a
jHdmdßl lghq;=j, ksr;jkakka hk ish¨u wxYj,
fiajd kshqla; ù isák mqoa.,ka ixLHdfõ jeä ùula
olakg ,efí' jeä jQ fiajd kshqla;sh w;=ßka ishhg
39'0la u iajhx /lshdj, ksr;jkakka h' tu
jeä jQ fiajd kshqla; mqoa.,hska o iu. 2013
jif¾ §" uq¿ fiajd kshqla;sfhka ishhg 32'2
la iajhx /lshdj, ksr;jkakka fõ ^2 rEm
igyk&' fojkqj jeä ù we;af;a iuia; fiajd
kshqla;sfhka nyq;rh jk ishhg 40'6 la u
ksfhdackh lrk fm!oa.,sl wxYfha fiajd
kshqla;slhka h' iuia; fiajd kshqla;sfhka
ishhg 15'1 la rdcH wxYfha /lshdj, o
ishhg 9'1 la jegqma fkd,nk mjqf,a jHdmdr
lghq;=j, o b;sß ishhg 3 fiajd fhdaclhska
f,i o lghq;= lrhs'
wd¾Ól lghq;= wkqj fiajd kshqla;sh
/lshdj, ksr;j isák mqoa.,hkaf.a /lshdfjys
iajNdjh wkqj j¾. lrkjdla fukau /lshdj
wh;ajk wd¾Ól lghq;a; wkqj o fiajd kshqla;sh
j¾.SlrKh flf¾' ta wkqj" ´kEu wd¾Ólhl mj;sk
wdldrhg wm rfÜ o lDIsl¾udka;" l¾udka; yd fiajd
hkqfjka m%Odk wd¾Ól lghq;= 3ls' fuu m%Odk wd¾Ól
lghq;=j,g wh;a úúO jQ /lshdj, úúO mqoa.,hka
ksr;j isà' tfuka u fuu /lshd kd.ßl yd .%dóh
jYfhka o Èjhsk mqrd me;sÍ ;sfí'
9]
15]
32]
41]
3]
jegqma fkd,nk mjqf,a jHdmdßl lghq;=j,
ksr;jkakka
rdcH wxYfha fiajlhka
iajhx /lshdj, kshq;= mqoa.,hka
fm!oa.,sl wxYfha fiajlhka
fiajd fhdaclhka
uQ,dY%h( ckf,ALk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
/lshdfõ iajNdjh wkQQj fiajd kshqla;sh
4"000"000
3"500"000
3"000"000
2"500"000
2"000"000
1"500"000
1"000"000
500"000
02012 2013
lDIsl¾udka;
l¾udka;
fiajd
wdr®:ßl lghq;= wkQQj fiajd kshqla;sh3 rEm igyk
uQ,dY%h( ckf,ALk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
14 2014 cQ,s - wf.da
3 fjks rEm igyfkka oelafjkafka 2012 yd 2013 jirj,
wm rfÜ fiajd kshqla;sh m%Odk wd¾Ól lghq;= w;r
fn§ we;s wdldrhhs' ta wkqj" 2013 jif¾ § rfÜ fiajd
kshqla;sfhka jeäu m%udKhla fiajd wxYfh;a ^ishhg
44'1& fojkqj lDIsl¾udka; wxYfh;a ^ishhg 29'7&
b;sßh l¾udka; wxYfh;a ishhg 26'2& fh§ isáhs' 2013
jif¾ § mqoa.,hka 299"312 lska iuia; fiajd kshqla;sh
jeä úh' ñka ishhg 93'3la u ke;fyd;a mqoa.,hka
279"400lau jd¾;d jQfha fiajd wxYfhks' fiajd wxYfha
wd¾Ól lghq;=j, m%idrKh fukau whym;a ld,.=‚l
;;a;ajh jeks fya;= mokï lrf.k fmd,a j.dj"
rn¾ j.dj jeks lDIsl¾udka; wxYfha /lshdj, fh§
isá mqoa.,hka o fiajd wxYh fj; ú;eka ùu fuhg
fya;=jhs' l¾udka; wxYh ;=< o mqoa.,hka 66"676la jeä
úh' tfia jqj;a by; fya;+kaf.a o m%;sM,hla f,i 2012
jirg idfmalaIj 2013 jif¾ § lDIsl¾udka; wxYfha
fiajd kshqla;sh mqoa.,hka 46"763l wvq ùula jd¾;d lr
we;'
4 rEm igyk
m%Odk wd¾Ól lghq;= rfÜ o< foaYSh ksIamdÈ;hg
^o'foa'ks'& yd fiajd kshqla;shg olajk odhl;ajh 4 rEm
igykska oela fõ' cd;sl ksIamdÈ;h ;=< fukau fiajd
kshqla;sh ;=< o m%uqL;ajh .kafka fiajd wxYhhs' o<
foaYSh ksIamdÈ;hg ishhg 58'1l odhl;ajhla imhk
,oafoa ishhg 44'1la jQ fiajd kshqla; msßila úisks'
fuhg yd;amiska u fjkia ;;a;ajhla lDIsl¾udka;
wxYfhka jd¾;d fjhs' rfÜ uq¿ fiajd kshqla;sfhka
ishhg 30lg wdikak m%udKhla odhljkafka o<
foaYSh ksIamdÈ;fhka ishhg 10'8la ksmoùug hs' ta
wkqj" o< foaYSh ksIamdÈ;h yd fiajd kshqla;sh w;r
mr;rh jeäu fuu wxYfhah' fuhg fya;=j jkqfha
lDIsl¾udka;h Y%u iQlaIau l¾udka;hla jk neúka tys
M,odhs;dj wfkla wxY folg jvd wvq ùuhs'
;j o wm rfÜ foaYSh ksIamdÈ;fha jd¾Isl fjkiaùu
yd fiajd kshqla;sfha fjkiaùu ms<sn| j i,ld n,k
úg o< foaYSh ksIamdÈ;h j¾Okh jQ m%udKfhka
/lshd wjia:d ìys ù fkdue;' 2013 j¾Ifha § o'foa'ks'
ishhg 7'3lska j¾Okh ù we;s kuq;a fiajd kshqla;sh
jeä ù we;af;a ishhg 3'7lsks' ñka meyeÈ,s jkafka
rfÜ Y%uiqlaIau l¾udka;j,g jvd m%d.aOk iQlaIau
l¾udka; ìys ù we;s njhs' flfia fj;;a M,odhs;dj
by< kexùu i|yd úúO l%shdud¾. .kakd w;f¾ u
fiajl ú;eka ùu fya;=fjka wvq fiajlhka m%udKhlska
mj;akd ksIamdokh u fyda by< ksIamdÈ;hla ,nd
.ekSu idOkSh ;;a;ajhla jk w;r t
;=<ska M,odhs;dj j¾Okh lr .; yels
fõ'
wd¾Ól lghq;= wkqj fiajd kshqla;sfha kj;u j¾.SlrKh
wd¾Ól lghq;= wkqj fiajd kshqla;sh
j¾.SlrKh i|yd 2013 jirg
fmr wm úiska Ndú;d lrk ,oafoa
cd;Hka;r m%ñ; l¾udka; j¾.SlrK
i|yd jk 3 jk ixfYdaOkhhs' kuq;a
2013 isg cd;Hka;r m%ñ; l¾udka;
j¾.SlrKfha 4 jk ixfYdaOkhg
wkql+,j wm rg o fiajd kshqla;sh j¾.
lrhs' ta wkqj m%Odk wd¾Ól lghq;=
hgf;a jk Wm m%Odk wd¾Ól lghq;=
17ls'
fuu Wm m%Odk wd¾Ól lghq;= iuia;
fiajd kshqla;shg we;s l< n,mEu
m%dud‚l n,mEu ^Scale Effect& yd
jD;a;Sh n,mEu ^Occupational Effect& kï ixl,am 2la hgf;a úia;r l< yelsh' ta wkqj
m%ud‚l n,mEu hkq i,ld n,k ld, mßÉfþoh ;=<
fiajd kshqla;sfha fjkia ùuhs' tkï fiajd kshqla;sfha
j¾Okh hs' th Ok fyda RK j¾Okhla úh yels h'
jD;a;Sh n,mEu hkq i,ld n,k ld, mßÉfþoh ;=<
§ uq¿ fiajd kshqla;shg olajk ,o odhl;ajfha fjkia
o< foaYSh ksIamd†;fha yd fiajd kshqla;sfha odhl;ajh - 2013
m%%;
sY;
h
0
10
20
30
40
50
60
70
10'8
29'8 31'1
26'2
58'1
44'1
lDIslr®udka; lr®udka; fiajd
o'foa'ks' fiajd kshqla;sh
uQ,dY%h( ckf,ALk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
15 2014 cQ,s - wf.da
ùuhs' ta wkqj 2012 yd 2013 ld, mßÉfþoh ;=< §
iuia; fiajd kshqla;shg we;s jQ n,mEu 1 j.=fjka oela
fõ'
2012 yd 2013 ld, mßÉfþoh i,ld n,k l, jeäu
m%dud‚l n,mEu jd¾;d lr we;af;a fiajd wxYfhks' th
ishhg 8'14la fyj;a fiajd kshqla; mqoa.,hka 279"400l
jeä ùuls' l¾udka; wxYh o ishhg 3'12l m%dud‚l
n,mEula jd¾;d lr we;' tfia jqj;a lDIsl¾udka;
wxYh jd¾;d lr we;af;a 1'83l RK m%dud‚l n,mEuls'
wfkla wxY fol ;=< fiajd kshqla;sfha jeä ùula
olakg ,enqK o lDIsl¾udka; wxYfha RK n,mEu
fya;=fjka iuia; m%dud‚l n,mEu ishhg 3'69la f,i
oelafõ'
Wm l¾udka; ldKav w;r fiajd kshqla;sfha fjkia ùu
i,ld n,k úg fiajd wxYfha Wm ldKav jk kjd;eka
yd wdydr iemhSfï Wm ldKavh;a ^ishhg 44'39&
mßmd,kuh yd iydh fiajd lghq;= Wm ldKavh;a
^ishhg 40'26& jeäu m%dud‚l n,mEula jd¾;d lr
we;' tkï jeäu fiajd kshqla;s wjia:djka m%udKhla
cks; lrñka tu Wm ldKav foflys fiajd kshqla;sh
;j ÿrg;a jHdma; j we;'
1 j.=jfiajd kshqla;sfha n,mEu 2012-2013
uQ,dY%h( ckf,ALk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
ldKavh m%dud‚l n,mEu
jD;a;Sh n,mEu
tl;=j
lDIslr®udka; ^1'83& ^1'67& ^3'51&
lDIsl¾udka;" jk yd ëjr ^1'83& ^1'67& ^3'51&
lr®udka; 3'12 ^0'14& 2'98
m;,a yd leΕ 14'48 0'11 14'60
ksIamdok 5'71 0'34 6'06
bÈlsÍï" úÿ,sh" .Eia" jdIam yd jdhq
iólrK iemhqu" c, tl;= lsÍu" msßiqÿ
lsÍu yd fnod yeÍu
^4'52& ^0'60& ^5'12&
fiajd 8'14 1'82 9'96
f;d. yd is,a,r fjf<|du" fudag¾
jdyk yd h;=re meÈ w¨;ajeähdj
2'55 ^0'15& 2'40
m%jdykh iy .nvd lsÍu 4'11 0'02 4'13
kjd;eka yd wdydr iemhSu 44'39 0'63 45'02
f;dr;=re yd ikaksfõok m%ldYk
ld¾hhka
^10'22& ^0'12& ^10'33&
uQ,H yd rlaIK ld¾hhka 18'10 0'22 18'32
jD;a;sh" úoHd;aul yd ;dlaIK lghq;= 20'06 0'11 20'17
mßmd,kuh yd iydh fiajd lghq;= 40'26 0'33 40'59
rdcH mßmd,k yd wdrlaIKh w;HjYH
iudc wdrlaIKh
10'92 0'49 11'41
wOHdmkh ^1'68& ^0'21& ^1'89&
uyck fi!LH yd iudc fiajd lghq;= 4'99 0'02 5'01
fjk;a) 16'31 0'47 16'78
tl;=j 3'69 - 3'69
16 2014 cQ,s - wf.da
f;dr;=re yd ikaksfõok m%ldYk ld¾hhkays fiajd
kshqla;j isá mqoa.,hska m%udKfha wvq ùula olakg
,efí' ta wkqj jeäu RK m%dud‚l n,mEu jd¾;d lr
we;af;a tu wxYh úisks' bÈlsÍï" úÿ,sh" .Eia" jdIam
yd jdhq iólrK iemhqu" c, tl;= lsÍu" msßiqÿ lsÍu
yd fnod yeÍu Wm ldKavh o 4'52l RK m%dud‚l
n,mEula jd¾;d lr we;'
fiajd kshqla;s ixhq;sh ;=< tla tla ldKavfha odhl;ajfha
we;s jQ fjki fyj;a jD;a;Sh n,mEu ms<sn| j i,ld
n,k l, fiajd wxYh ishhg 1'82l n,mEula isÿ lr
we;s w;r th wfkl=;a wxY foflys u odhl;ajfha wvq
úfuys m%;sM,hls' ta wkqj" lDIsl¾udka; wxYh RK
1'67l yd l¾udka; wxYh RK 0'14l n,mEula jd¾;d
lr we;' Wm ldKav jYfhka .;a l, lDIsl¾udka;
ldKavh hgf;a jk tlu Wm ldKavh jk
lDIsl¾udka;" jk yd ëjr Wm ldKavh jD;a;shfha
jeäu RK n,mEu jQ ishhg 1'67 fmkajd we;s w;r
l¾udka; Wm wxYhla jk bÈlsÍï" úÿ,sh" .Eia" jdIam
yd jdhq iólrK iemhqu" c, tl;= lsÍu" msßiqÿ
lsÍu yd fnod yeÍfï Wm wxYh o ishhg 0'60l RK
jD;a;Sh n,mEula fmkajd we;' fiajd wxYh ;=< fiajd
kshqla;sfha wvq ùula jd¾;d l< wOHdmkh fuka u
f;dr;=re yd ikaksfõok m%ldYk ld¾hhka Wm
ldKavh o f;d. iy is,a,r fjf<|du" fudag¾ jdyk
yd h;=re meÈ w¨;ajeähdj hk Wm ldKavh o RK
jD;a;Sh n,mEï fmkajd we;' fiajd kshqla;sh ;=< ;u
odhl;ajh jeä jYfhka by< f.dia we;af;a kjd;eka
yd wdydr iemhSu ^ishhg 0'63& yd rdcH mßmd,k yd
wdrlaIKh" w;HjYH iudc wdrlaIKh ^ishhg 0'49&
hk Wm ldKavj, h'
fï wkqj m%dud‚l yd jD;a;Sh hk fohdldrhg u
fiajd kshqla;sh flfrys jeäu n,mEula we;s lrk
,oafoa kjd;eka yd wdydr iemhSfï Wm ldKavh ishhg
45'02& úiskq;a fofjkqj mßmd,kuh yd iydh fiajd
lghq;= Wm ldKavh ^ishhg 40'59& úiskq;a h'
wd¾Ól lghq;= j¾.SlrKhg wkqj 2012 yd 2013
jir foflys § wd¾Ól lghq;=j, fiajd kshqla;sfha
isÿ jQ fjkia ùu 5 rEm igykska oelafõ' Wm wd¾Ól
lghq;= ldKav 10l iy fjk;a fiajd ldKavfha fiajd
kshqla; mqoa.,hkaf.a jeä ùula olakg ,efnk w;r
l¾udka; ldKav 4l fiajd kshqla;sfha wvq ùula
fmkakqï lrhs' fuys § fiajd kshqla;sfha by<u jeäùu
jd¾;d lr we;af;a l¾udka; ldKavh hg;g wh;a jk
wdr®:sl lghq;= jr®.SlrKh wkqj fiajd kshqla; mqoa.,hkaf.a fjkiaùu 2012 iy 2013
-60"000
-40"000
-20"000
20"000
40"000
60"000
80"000
100"000
0
ksIamdok
rdcH m˙md,k iy wdrCIKh w;HjYH iudc wdrlaIKhkjd;eka yd wdydr iemhSu
fjk;a
m˙md,kuh iy iydh fiajd lghq;=
f;d. iy is,a,r fj<|du" fudagr® jdyk yd uQQ,H yd rCIK ldr®hhka
m%%jdykh iy .nvd lsrSu
m;,a yd leӕ
jD;a;sh" úoHd;aul yd ;dlaIK lghq;=
uyck fi!LH iy iudc fiajd lghq;=
wOHdmk
f;dr;=re yd ikaksfõok m%%ldYk ldr®hhka
b†ls¯ï" ú≥,sh" .Eia" jdIam yd jdhq iólrK
lDIslr®udka;" jk yd ëjr
5 rEm igyk
uQ,dY%h( ckf,ALk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
17 2014 cQ,s - wf.da
ksIamdok Wm ldKavh fj;sks' fojkqj jeä ù we;af;a
rdcH mßmd,kh yd wdrlaIK lghq;= yd iïnkaO
/lshd ,dNSka h' f;jkqj kjd;eka yd wdydr iemhSfï
lghq;= yd iïnkaO fiajd kshqla;slhska jeä ù we;'
fuu ldKav ;=fka jeä ùu fiajd kshqla;sfha iuia;
jeä ùfuka ishhg 67lg;a jvd jeäh' mßmd,kuh
iy iydh fiajd lghq;=¦ f;d. iy is,a,r fjf<|du"
fudag¾ jdyk yd h;=re meÈ w¨;ajeähdj¦ uQ,H yd
rlaIK ld¾hhka¦ m%jdykh iy .nvd lsÍu¦ m;,a yd
leŒï¦ jD;a;sh" úoHd;aul iy ;dlaIK lghq;= fuka
u uyck fi!LH iy iudc fiajd lghq;= yd iïnkaO
/lshd ,dNS mqoa.,hka o jeä ú we;'
lDIsl¾udka;" jk yd ëjr¦ bÈlsÍï" úÿ,sh" .Eia"
jdIam yd jdhq iólrK iemhqu" c, tl;= lsÍu"
msßiqÿ lsÍu yd fnod yeÍu¦ f;dr;=re yd ikaksfõok
m%ldYk ld¾hhka yd wOHdmkh hk ldKavhkays
fiajd kshqla;sh wvq ù we;' lDIsl¾udka;" jk yd ëjr
wxYh hgf;a jk fndfyda /lshdj,ska bj;a ùfï ndOl
^Exit barrier& idfmalaIj wvq ksid fuu wxYfha isg
wfkl=;a l¾udka; ldKavj,g fiajlhska ú;eka ùu
jeä nj fmfka' bÈlsÍï" úÿ,sh" .Eia" jdIam yd jdhq
iólrK iemhqu" c, tl;= lsÍu" msßiqÿ lsÍu yd fnod
yeÍu Wm ldKavh hgf;a jk úÿ,sh ms<sn| j i,ld
ne,Sfï § 2013 jk úg Èjhsfka úÿ,s n,h i|yd m%fõY
ùfï yelshdj ishhg 96 jk w;r tu ksid úÿ,sh
iïfm%aIKh i|yd fiajd kshqla;sfha m%idrKhla wjYH
fkdjk neúka tys fiajd kshqla;sfha ixfldapkhla
we;s ù ;sìh yelsh' tfuka u fjk;a rgj,ska meñ‚
fndfyda fiajd kshqla;slhka j¾;udkfha § bÈlsÍï
wxYfha /lshdj, ksr;j isàu;a wdrlaIl fiajfha
ks,Odßka o fuu wxYfha lghq;=j, fh§ isàu fuhg
fya;= úh yelsh' f;dr;=re yd ikaksfõok m%ldYk
ld¾hhka hgf;a jk ia:djr ÿrl:k ixLHdfõ wvq
ùu;a cx.u ÿrl:k fiajd iemhSu tys m%Yia; uÜgug
<Õd ù ;sîu;a fya;=fjka tu wxYfha fiajd kshqla;sfha
o ixfldapkhla we;s ù ;sfí'
fufia fiajd kshqla;sfha mqoa.,hkaf.a wvq jeä ùu
ms<sn| j ksÍlaIKh lsÍu ;=<ska j¾;udkfha § tla
tla jD;a;suh wxYhka ys we;s jk m%idrKh fyda
ixfldapkh fyda ms<sn| j wjfndaOhla ,nd .; yels
fõ'
Y%S ,xldfõ fiajd wxYfha fiajd kshqla;sh
^iuia; fiajd kshqla;sfha m%;sY;hla f,i&
^1963 - 2004&
1963 37'0
1973 33'8
1978$79 30'8
1981$82 29'3
1986$87^w& 30'7
1996$97^wd& 36'7
2003$04^w& 40'4
2004$04^wd& 41'2
^w& W;=re kef.kysr m<d;a yer
^wd& ukakdru" ls,sfkdÉÑ yd uq,;sõ osia;s%lal yer
Y%S ,xldfõ fiajd wxYfha fiajd kshqla;sh ^m<d;a wkqj&
md˙fNda.sl uQ,H iy iudc wdr®:sl iólaIKh 2003$04
u; mokï ù we;
m<d; fiajd kshqla;sfha
m%;sY;hniakdysr 54'8
uOHu 37'1
ol=K 36'1
W;=r^w& 56'4
kef.kysr 47'3
jhU 39'0
W;=re ueo 33'5
W!j 27'2
inr.uqj 27'8
iuia; osjhsk 41'2
^w& ls,sfkdÉÑ" ukakdru iy uq,;sõ osia;%slal yer
Y%S ,xld uy nexl=j - jdr®Isl jdr®;dj 2013
18 2014 cQ,s - wf.da
f.da,Sh wd¾Ól m%jK;d
wefußld tlai;a ckmoh iy hqfrdamd rdcHhka b;sydifha
uqyqKÿka oreKq;u uQ,H wd¾Ól w¾nqofhka ñ§ ia:djr
uÜgula lrd .uka lrñka isà' fuu wd¾Ól 2013 j¾Ifha
fojk Nd.fha ia:djr uÜgï lrd .uka lrñka isáh o
wfmalaIs; b,lal fj; <`.dùula olakg fkd,enq‚' tfiau"
fuu wd¾Ólj, WoaOukh wfmalaIs; uÜgug <`.d fkdjQ
w;r" b;d by< ksuejqï mr;rhla tkï" mj;sk iïm;a
m%Yia; Wmfhdackhla ;=<sska <`.d lr.;yels ksuejqï uÜgug
jvd b;d wvq i;H ksuejqï uÜgula mj;skq olakg ,enq‚'
tfiajqjo" oekg mj;sk fuu j¾OkSh wd¾Ól ;;a;ajh 2014-
15 j¾Ihka yS § ;jÿr;a ia:djr fjñka by< j¾Okhla <`.d
lr.kq we;ehs wfmalaId lrhs' ÈhqKq wd¾Ól h:d;;ajhg
m;aùug iu.dój ke.S tk fjf<|fmd< w¾Ólj,g ndysr
uQ,H fjf<|fmdf<a mej;s ;;a;ajh wys;lr wdldrfhka
n,mdkq olakg ,enq‚' tneúka" ÈhqKq wd¾Ól mßydksfhka
ke.Sisàu;a iu`." f.da,Sh wiu;=<s;;djka f.a j¾Okhla
fmkakqïlrhs' úfYaIfhka u ÈhqKq wd¾Ólj, uQ,H
fjf<|fmdf<a we;sjQ j¾OkSh ;;a;ajh ke.S tk wdishdkq"
w.aksÈ. wdishdkq l,dmfha rdcHj, uQ,H fjf<|fmd<g
wys;lr n,mEï we;s lf<ah' tu rgj, m%d.aOkh ráka
msg;g .,dhEfuka wd¾Ól j¾Okfha miqnEula olakg
,enq‚' tfiajqjo" ÈhqKq wd¾Ólj,g lrkq ,nk wmkhk
i|yd jk b,a¨ u by< hEug iu.dój fuu wd¾Ólj,
ksuejqu" by< hkq we;ehs wfmalaId flf¾'
fuu f.da,Sh wd¾Ól Wmk;s i,ld ne,Sfï§ bÈßfha uqyqK
§ug isÿjk m%Odk wNsfhda. lsysmhla mj;S¦
ke.S tk fjf<|fmd< wd¾Ólj, wjodku by< hEu
wefußld tlai;a ckmoh we;=¿ ÈhqKq wd¾Ól" wd¾Ól
mßydkshg uqyqK §u i|yd l%shd;aul lsÍug fhÿkq uQ,H
m%;sm;a;s ,sys,a lsÍï ^m%;sm;a;s fmd,S wkqmd; my< oeóu
u`.ska uQ,H fjf<|fmd< fmd,S wkqmd; my< uÜgul
mj;ajd .ekSu yd tu`.ska iuia; b,a¨ u by< oeóug lghq;=
lsÍu&" m%idrKd;aul rdcH uQ,H m%;sm;a;s ^rdcH úhoï
f.da,Sh wd¾Ól m%jK;d yd
Y%S ,xld wd¾Ólh
ví' Ô' m%Nd;a" fcHIaaG l<ukdlre" rdcH Kh fomd¾;fïka;=j'
by< oeóu yd nÿ m%;sm;a;s ,sys,a lsÍu& yd m%udKd;aul
,sys,alsÍï ^Quantitative Easing - QE& ^uynexl= úiska
iïm%odhsl uQ,H m%;sm;a;s ,sys,a lsÍï j,ska neyerj jd‚c
nexl= yd mqoa.,sl wdh;kj,ska uQ,H j;alï ñ,§ .ekSu
u`.ska mokï uqo,a by< oeóu yd M,odhs;d wkqmd;h my<
oeóug lghq;= lsÍu&" l%u l%ufhka yels,Sug ke;fyd;a iSud
lsÍug lghq;= lsÍu u.ska" tu ÈhqKq wd¾Ólj, wdfhdack
m%;s,dN ms<sn| wfmalaId by< hEfuka" ke.S tk wd¾Ólj,
wdfhdack wdl¾IKh ySk úh' th ke.S tk wd¾Ólj, uQ,H
fjf<|fmd< wia:djr ;;a;ajhka ks¾udKh lsÍug fya;=
úh' úfYaIfhkau wefußld tlai;a ckmoh l%udkql=,j
m%udKd;aul ,sys,a lsÍï ixfldapkh lsÍug ke;fyd;a
fjf<|fmdf<ka j;alï ñ,§ .ekSï udislj wvqlsÍug
lghq;= lsÍu;a iu`. ke.S tk wd¾Ólj, m%d.aOk ndysr
.,dhEï by< hEfuka f.jqï fYaI .eg¨ j,g uqyqK mEug
isÿúh' fuh WoaOuk mSvkhla yd cx.u .sKqfï ysÕhla
mej;s wd¾Ólj,g oeäj n,mEfõh' fuu ;;a;ajh ld,hla
;siafia meje;sho th ke.S tk wd¾Ólj,g t;rï n,mEula
fkdjqfha ÈhqKq wd¾Ólj, wdfhdack m%;s,dN my< uÜgul
mej;Su fya;=fjks' tfy;a" mej;s ,sys,a wkq.%dyl id¾j
wd¾Ól m%;sm;a;s ixfldapkh lsÍug lghq;= lsÍu iu`. tu
rgj, wdfhdack m%;s,dN ms<sno wfmalaId by< hEfuka ke.S
tk wd¾Ól lrd wdfhdack .,dhEu iS.%fhka wvqùu yd tu
rgj, wdfhdack ÈhqKq wd¾Ól lrd .,dhEu fuhg fya;=úh'
ke.S tk fjf<|fmd< wd¾Ólhkays wdfhdack ÈhqKq wd¾Ól
lrd we§hdu;a iu`. tu rgj,g ndysr ke;fyd;a úfoaY
wruqo,a ,nd .ekSfï wjYH;d mekk.sk w;r fuh tu
rgj, uqo,a wjm%udKh ùug fya;=fõ' fuu ;;a;ajhg
uqyqK§u i|yd id¾j wd¾Ól m%;sm;a;s oeä lsÍug ke;fyd;a
m%;sm;a;s fmd,s wkqmd; by< oeóug lghq;= lrk w;r"
tu.ska fjf<|fmd< fmd,S wkqmd; by< hEfuka m%d.aOk
msßjeh by< hEu ksid wdfhdackh wvd, ùu ;=<ska wd¾Ól
j¾Okh my< hkq we;'
19 2014 cQ,s - wf.da
ÈhqKq wd¾ÓlhkayS wd¾Ól j¾Okh yd WoaOukh wfmalaIs; uÜgug <`.d fkdùu
ÈhKq wd¾Ól wd¾Ól mßydksfhka ke.Sisàu ke;fyd;a
h:d;;ajhg m;aùu hym;a jqjo iuia;hla f,i .;a úg
Yla;su;a f.da,Sh wd¾Ól j¾Okhla olakg fkd,efnhs'
tneúka Yla;su;a ia:djr wd¾Ól j¾Okhla we;slr.ekSu
i|yd ;jÿrg;a Èß.kajk iq¿ m%;sm;a;s l%shd;aul lsÍu
wjYHfõ' f.da,Sh wd¾Ól j¾Okh 2013 § mej;s ishhg 3'2
g idfmalaIj 2014 § ishhg 3'4 lska o 2015 § ishhg 4'0 lska
o ia:djr j¾Ok uÜgula olajd <`.djkq we;ehs mqfrdal:kh
lr we;' 2014-2015 ÈhqKq wd¾Ólj, j¾Okh ishhg 2'1 lska
j¾Okh jkq we;ehs wfmalaId flf¾' fuh 2013 j¾Ihg
idfmalaIj ishhg 0'8 by< hEuls' fuu j¾Okhg odhl jQ
m%Odk idOl jkqfha ,sys,a rdcH uQ,H m%;sm;a;shla l%shd;aul
lsÍu" ,sys,a uQ,H m%;sm;a;s rduqjla l%shd;aul lsÍu fkdfyd;a
uQ,H fjf<|fmd< fmd,S wkqmd; b;d my< uÜgul mj;ajd
.ekSu yd uQ,H fjf<|fmdf<a øjYS,;dj by< uÜgul
mj;ajd.ekSu jeks Èß.kajkiq¿ m%;sm;a;s fõ' fuu ;;a;ajh
;=< 2014 jif¾§ wefußld tlai;a ckmofha j¾Okh
ishg 1'7 l uÜgfï mj;skq we;ehs wfmalaId flf¾' hqfrda
l,dmfha wd¾Ól j¾Okh iuia;hla jYfhka Ok w.hla
ke;fyd;a ìkaÿjg jvd jeä w.hla jkq we;ehs wfmalaId
flf¾' tfy;a wêl Kh nrla iys; ke;fyd;a wêl rdcH
Kh nrla iys; yd uQ,H fjf<|fmd< w¾nqo iys; rgj,
wd¾Ól j¾Okh ;jÿr;a my< hkq we;ehs wfmalaId flf¾'
ke.S tk fjf<|fmd< yd ixj¾Okh fjñka mj;sk
wd¾Ólj, j¾Okh 2013 jif¾§ ishhg 4'7 isg 2014 jif¾§
ishhg 4'6 la olajd my< hkq we;ehs yd 2015 jif¾§ ishhg
5'2 la olajd by< hkq we;ehs mqfrdal:khlr we;' fuu
wd¾Ól j¾Okh wfmalaId lrkqfha" ÈhqKq wd¾Ólj, úfoaY
b,a¨ u by< hEu ;=<sks' tfy;a" tu wd¾Ólj, mj;sk
wNHka;r uQ,H jd;djrKh ;=< foaYSh b,a¨ u my< hkq
we;' úfYaIfhka u 2014 Ökfha wd¾Ól j¾Okh ishhg 7'4
uÜgfï mj;skq we;ehs mqfrdal:kh lr we;s w;r" ta i|yd
trfÜ wd¾Ól m%;sm;a;s Kh yeisrùu ke;fyd;a f;dard.;a
wxYhkag Kh fhduqlsÍu yd ta i|yd wjYH jk jHqyd;aul
m%;sixialrK l%shd;aul l< hq;= fõ'
fufia b;d oreKq f.da,Sh uq,H wd¾Ól wjmd;hg wk;=rej
wd¾Ól h:d;;a;ajhg m;afjñka mej;Su hym;a ixj¾Okhla
jqjo" Yla;su;aj h:d;;a;ajhg m;aù ke;' tneúka fuu
ÈhqKq rgj,a tu wd¾Ól Yla;su;aj iïmq¾Kfhkau
h:d;;a;ajhg m;aùug m%:u l%shd;aul lsÍug fhÿkq ,sys,a
Èß.kajk iq¿ uQ,H m%;sm;a;sj,ska bj;aùu fhda.H fkdjkq
we;' fuys§ fuu rgj, rdcH uQ,H ia:dhslrK jd;djrKh
;=< b;d by< ksuejqï mr;rhla yd b;d wvq WoaOukhla
mej;Su ksid ,sys,a uQ,H m%;sm;a;sj,ska bj;a fkdúh hq;=h'
f,dalfha uQr®; o< foaYSh ksIamd†;fha jr®Okh ^m%;sY;hla f,i&
i;H weia;fïka;=2014 wfm%a,a weia;fïka;=
fjki
2012 2013 2014 2015 2014 2015
f,dalh 3'5 3'2 3'4 4'0 -0'3 -0'0
ÈhqKq wd¾Ól 1'4 1'3 1'8 2'4 -0'4 0'1
cmdkh 1'4 1'5 1'6 1'1 0'3 0'1
wefußld tlai;a ckmoh 2'8 1'9 1'7 3'0 -1'1 0'1
hqfrda l,dmh -0'7 -0'4 1'1 1'5 0'0 0'1
c¾uksh 0'9 0'5 1'9 1'7 0'2 0'1
m%xYh 0'3 0'3 0'7 1'4 -0'3 -0'1
b;d,sh -2'4 -1'9 0'3 1'1 -0'3 0'0
ke.S tk fjf<|fmd< yd ixj¾Ok fjñka
mj;sk wd¾Ól
5'1 4'7 4'6 5'2 -0'2 -0'1
ke.S tk yd ixj¾Ok fjñka
mj;sk wdishdj
6'7 6'6 6'4 6'7 -0'2 -0'1
Ökh 7'7 7'7 7'4 7'1 -0'2 -0'2
bkaÈhdj 4'7 5'0 5'4 6'4 0'0 0'0
taishka 5 ^ASEAN-5& 6'2 5'2 4'6 5'6 -0'4 0'2
uq,dY%h - IMF - World Economic Outlook" Update July 24" 2014
20 2014 cQ,s - wf.da
fuys§ úfYaIfhkau hqfrda l,dmh ;=< ,sys,a Èß.kajk iq¿
uQ,H m%;sm;a;shla mj;ajd .ekSu w;HjYH h' thg fya;=j
tu l,dmfha by< ksuejqï mr;rhla yd b;d wvq WoaOuk
;;a;ajhla ke;fyd;a wjOuk wjodkula mej;Su h' fufia
b;d my< WoaOuk ;;a;ajhla yd by< ksuejqï mr;rhla
mej;Su wd¾Ólhla h:d;;ajhg m;aùug ke;fyd;a
uq,H w¾nqofhka Yla;su;aj h<ss f.dvke.Sug fhda.Hjk
jd;djrKhla we;s fkdjkq we;'
2014 jif¾ m<uq ld¾;=fõ f.da,Sh wd¾Ól j¾Okh wfmalaIs;
uÜgug jvd ukao.dó iajNdjhla olakg ,enqKq neúka" 2014
wfm%a,a udifha mej;s f.da,Sh wd¾Ól j¾Ok mqfrdal:k 2014
cQ,s udifha§ kej;;a ixfYdaOkh lr ishhg 0'3 lska my;
ouk ,os' fuhg m%Odk jYfhka wefußldfõ yd ke.S tk
wd¾Ól lsysmhl 2014 jif¾ m<uq ld¾;=j ;=< olakg ,enqKq
wd¾Ól j¾Okfha ukao.dó iajNdjh yd
WoaOuk wfmalaId my< uggul mej;Su
fya;=úh' flfia jqjo" 2015 jir ;=<
ÈhqKq wd¾Ólj, j¾Okh Yla;su;a ùu;a
iu`. f.da,Sh wd¾Ól j¾Okh ishhg 4'0
olajd by< hkq we;ehs wfmalaId flf¾'
kej; N+ foaYmd,ksl .egqï mekke.Sfï wjodku
f,dalfha mekkef.ñka mj;sk N+
foaYmd,ksl .egqï ;=<ska f.da,Sh wd¾Ól
kej; my; jeàfï wjodkula mj;S'
úfYaIfhkau ueofmrÈ. yd reishdkq
l,dmfha mek kef.ñka mj;sk
foaYmd,ksl wia:djr;ajh yd .egqï
fuu wd¾Ól h:d;;a;ajhg m;aùug
m%n, wNsfhda.hla jkq we;' BY%dh,h yd
m,ia;Skh w;r .id ;srfha mj;sk .egqï" brdlfha yd
,sìhdfõ mj;sk wNHka;r .egqï fia u reishdkq l,dmfha
hqlaf¾kh yd reishdj w;r mj;sk fkdikaiqka;djka o
fï w;r m%Odk ;ekla .kS' tneúka fuu N+ foaYmd,ksl
.egqï ;=<ska úfoaY mßirfha we;s jk fjkialï ke.S tk
fjf<|fmd< wd¾Ólj,g b;du;a whym;a f,i n,mdkq
we;'
Y%S ,xld wd¾Ólh
fuu f.da,Sh wd¾Ól Wmk;Ska ;=< Y%S ,xld wd¾Ólh
2014 m<uq ld¾;=fõ ishhg 7'6 lska j¾Okh jQ w;r 2013
j¾Ifha ishhg 7'3 lska j¾Okh úh' fuh 2012 jif¾
jd¾;d jQ ishhg 6'3 g idfmalaIj by< wd¾Ól j¾Okhla
úh' wd¾Ólfha ish¨ u wxY j¾Okhg Okd;aulj odhl
jQ w;r fuys§ 2012 jirg idfmalaIj lemSfmfkk
j¾Okhla fmkakqï lrk ,oafoa fiajd wxYh hs' fuhg
hym;a ld,.=‚l ;;a;ajh" úfoaY wd¾Ól h:d;;a;ajhg
m;aùu u`.ska b,a¨ u by< hEu fya;= úh'
2013 jif¾ fjf<|fmd< ñ, wkqj o< foaYSh ksIamdÈ;h
remsh,a ì,shk 8"674 la jQ w;r th tlai;a ckmo fvd,¾
ì,shk 67 la úh' tfiau" tal mqoa., o< foaYSh ksIamdÈ;h
tlai;a ckmo fvd,¾ 3"280 la olajd" 2012 j¾Ihg
idfmalaIj tlai;a ckmo fvd,¾ 358 lska by< hk ,os'
uqo,a m%;sm;a;sh yd WoaOukh
2012 jif¾ olakg ,enqKq uQ,H m%idrKh ke;fyd;a
by< Kh j¾Okh;a iu`. uqo,a iemhqfï fõ.j;a j¾Okhg
ms<shï f,i l%shd;aul lrkakg fhÿkq m%;sm;a;s fmd,S
wkqmd; by< oeóu" Kh iSud mekùu jeks ia:dhslrK
id¾j wd¾Ól m%;sm;a;suh l%shdud¾. ;=<ska 2013 jif¾
m<uq l¾;=fõ ia:dhslrK wruqKq idlaId;a lr .ekSug
yelsúh' fuys m%;sM,hla f,i WoaOukh fukau WoaOuk
10
8
6
4
2
0
-22005 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15(
f.da,Sh WoaOukh
ke.S tk fj<|fmd< yd ixjr®Okh fjñka mj;sk wdr®:sl
†hqKq wdr®:sl
f,dalh
uq,dY%h - IMF - World Economic Outlook" April 2014
1-ck
6
7
7
8
8
9
9
10
10
m%%;sñ,° .ekqï fmd,S wkqmd;h$ ks;H ;eïm;= myiqlï wkqmd;h
m%%;sm;a;s fmd,S wkqmd; fld˙fvdaj
m%%;
sY;
h
m%%;súl=Kqï fmd,S wkqmd;h$ ks;H Kh myiqlï wkqmd;h
1-ck
1-ck
1-ck
1-ck
1-ueh
s
1-ueh
s
1-ueh
s
1-ueh
s
1-ueh
s
1-cQQ,s
1-cQQ,s
1-cQQ,s
1-cQQ,s
1-cQQ,s
1-iem
a
1-iem
a
1-iem
a
1-iem
a
1-fk
dje
1-fk
dje
1-fk
dje
1-fk
dje
1-ud¾
1-ud¾
1-ud¾
1-ud¾
1-ud¾
uq,dY%h( Y%S ,xld uyd nexl=j
21 2014 cQ,s - wf.da
/lshd wfmalaIlhska Y%u fjf<|fmd<g w¨ ;ska tl;= ùu
fya;=fldgf.k 2013 jif¾ fiajd úhqla;s wkqmd;h ishhg
4'4 olajd by< hk ,os' fuys§" Y%u n,ld iyNd.S;aj
wkqmd;h 2012 jif¾ ishhg 52'6 සට 2013 jif¾ ishhg 53'8
la olajd jeä jQ w;r Y%u n,ldh ishhg 4'1 lska j¾Okh
úh' ඒ අනව 2012 jif¾ mqoa.,hka ñ,shk 8'454 la jQ Y%u
n,ldh 2013 වසf¾ ñ,shk 8'802 la úh'
úfoaY wxYh
f.da,Sh wd¾Ólය l%ufhka h:d;;a;ajhg m;aùu iy foaYSh
wd¾Ól lghq;=j, j¾Okh fya;=fjka 2013 jif¾ úfoaY
wxYfha hym;a j¾Okhla olakg ,enq‚' wmkhk wdodhu"
ixpdrl bmhSï" úfoaY fiajd kshqla;slhkaf.a fm%aIK ,eîï
yd uQ,H .sKqï fj; ,eîï we;=¿ úfoaY uQ,H ,eîï m%jdy
È.ska È.gu by< hEfuka 2014 jif¾ uq,a udi yh ;=< o Y%SS
,xld úfoaY wxYh ;jÿrg;a Yla;su;a úh' 2013 jif¾ fojk
w¾Ofha f.da,Sh fjf<| lghq;= h:d ;;a;ajhg m;afjñka
meje;Su yd m%Odk wmkhkj, b,a¨ u by< hEu wmkhk
wodhu flfrys ys;lr f,i n,mEfõh' Lksc f;,a wdkhk
wvqùu" wdkhk úhou wvqùug m%Odk jYfhka fya;=úh'
úfoaY wxYfha j¾;k .sKqfï fYaIh 2012 jir wjidkfha
o< foaYSh ksIamdÈ;fhys m%;sY;hla f,i ishhg 6'7 isg
2013 jir wjidkfha ishhg 3'9
la olajd wvqúh' fuu j¾Okh;a"
uQ,H .sKqu fj; ,enqKq iDcq
úfoaY wdfhdack iy rch" nexl=
yd wfkl=;a wxY fj; ,enqKq
È.=ld,Sk Kh fya;=fjka 2012
jif¾ tlai;a ckmo fvd,¾
ñ,shk 151 la jQ f.jqï fYaI
w;sßla;h 2013 jif¾ tlai;a
ckmo fvd,¾ ñ,shk 985 la
olajd by< hk ,os' fuu f.jqï
fYaI w;sßla;h 2014 cqks udih
wjidkfha § tlai;a ckmo
fvd,¾ ñ,shk 1"953'6 la olajd
by< hk ,o w;r thg m%Odk
jYfhka cx.u .sKqfï ,eîï by<
hEu" iaffjÍ;aj neÿïlr ksl=;=
iy uQ,H .sKqï fj; jQ wfkl=;a
,eîï by< hEu fya;=úh' fuys
m%;sm,hla f,i 2013 jir w.
jkúg mej;s o< ks, ixÑ; udi 5 lg m%udKj;a fjñka
tlai;a ckmo fvd,¾ ì,shk 7'5 j¾Okh jQ w;r th 2014
cqks udih wjidkfha § udi 6'1 lg m%udKj;a fjñka tlai;a
ckmo fvd,¾ ì,shk 9'2 la olajd ;jÿrg;a j¾Okh úh'
2013 jif¾ Y%S ,xld remsh, tlai;a ckmo fvd,rhg
idfmalaIj ishhg 2'75 lska wjm%udKh úh' fuhg idfmalaIj
2014 jif¾ wf.daia;= ui olajd Y%S ,xld remsh, wefußld
wfmalaId ys;lr uÜgul mej;Su fya;=fjka 2013 jir ;=<
uqo,a m%;sm;a;s ;jÿrg;a ,sys,a lsÍug lghq;= lrk ,os' 2012
foieïn¾ ui uy nexl= m%;sm;a;s fmd,S wkqmd; ishhg
0'25 lska wvqlrkakg lghq;= lrk ,o w;r 2013 jir ;=<
ishhg 1'00 lska wvqlrk ,È' fuu ,sys,a uqo,a m%;sm;a;s
l%shd;aul lsÍfï m%;sM,hla f,i 2013 jif¾ wd¾Ól lghq;=
j, hym;a j¾Okhla fukau ia:djr;ajhla olakg ,enq‚'
tfiau" fuu ;;a;ajh 2014 uq,a ld¾;=fõ o by< wd¾Ól
j¾Okhla <`.dlr .ekSug bjy,a úh'
fkdlvjd jir myla ;siafia WoaOukh ;ks wxlhla uÜgfï
mj;sk w;r th 2014 jif¾ uq,a udi my ;=< ;jÿrg;a
my< hk ,os' 2013 jir uq, ishhg 10 lg wdikakj mej;s
WoaOukh rg ;=< iemhqu jeäÈhqKq ùu;a" b,a¨ï wxYfha
;;ald,Sk yd úplaIKYS,S m%;sm;a;s fya;=fjka 2013 jir
wjidkh jk úg l%ufhka ueÈ ;ks wxlhla olajd wvq jQ
w;r 2014 jif¾ uq,a ui yh ;=< ;jÿrg;a my< hk ,os'
ta wkqj" 2013 jir wjidkfha jd¾Isl ,laIHuh moku u;
ishhg 4'7 la o jd¾Isl idudkH moku u; ishhg 6'9 la o
úh' tfiau" 2014 cq,s udifha § WoaOukh ,laIHuh moku
u; ishhg 3'6 la o idudkH moku u; ishhg 4'7 la olajd
;j ÿrg;a my< hk ,os' fufia WoaOukh fkdlvjd ;ks
b,lalul mej;Su;a" l%udkql=,j wvq ùu;a" wkd.; WoaOuk
wfmalaId wvqùug fya;=úh' fuu.ska" wd¾Ólfha m%d.aOk yd
fiajd msßjeh úp,khka ms<sn| mej;s wjodku wjuùu yd
ia:djr wd¾Ól j;djrKh wdfhdacl úYajdih by< kexùug
fya;= jQ w;r ta ;=<ska j¾Ok wfmalaId <`.dlr .ekSug
bjy,a jkq we;'
Y%S ,xldfõ fiajd úhqla;s wkqmd;h l%u l%ufhka my; jegqKq
w;r th 2012 § ishhg 4'0 la úh' tfy;a" m%Odk jYfhkau
ck
ck
ck
fmn
fmn
fmn
ud¾
ud¾
ud¾
wfm%%a
wfm%%a
wfm%%a
ueh
s
ueh
s
ueh
s
cQQk
s
cQQk
s
cQQk
s
cQQ,s
cQQ,s
cQQ,s
wf.
da
wf.
da
iem
a
iem
a
Tl
a
Tl
a
fk
dje
fk
dje
foie
foie
2012
,laIHuh
2013 2014
jd¾Isl idudkH
fld<U md˙fNda.sl ñ, or®Ylfha úp,kh^2006$07100&
0
2
4
6
8
10
]
uq,dY%h( Y%S ,xld uyd nexl=j
22 2014 cQ,s - wf.da
tlai;a ckmo fvd,rhg idfmalaIj ishhg 0'45 lska iq¿
jYfhka wêm%udKh fjñka ;j ÿrg;a ia:djr úh' fuhg
úfYaIfhkau nexl= fj; úfoaY ,eîï by< hEu fya;=úh'
rdcH uQ,H
rdcH uQ,H m%;sm;a;s ;sridr ;=<s; ixj¾Okhla w;alr .ekSu
wruqKq lrf.k l%shd;aul lrk ,§' jvd;a Yla;su;aj rdcH
uQ,H tald.%;djla we;slr .ekSug 2013 j¾Ih ;=<§
lghq;= lrk,o w;r" tu m%h;akj, m%;sM,hla
f,i m%Odk rdcH uQ,H o¾Ylවල hï j¾Okhla
olakg ,enq‚' 2012 jif¾ o< foaYSh ksIamdÈ;fha
m%;sY;hla f,i ishhg 6'5 la jQ whjeh ys`.h 2013
jif¾ ishhg 5'9 දකවා ie,lshhq;= f,i wvq úh' th
weia;fïka;=.; ishhg 5'8 g jvd iq¿ jeäùula
fmkakqï lf<ah' fuu rdcH uQ,H Yla;su;aùug
m%Odk jYfhka rch úhoï l<ukdlrKh
bjy,aúh'
2012 j¾Ifha o< foaYSh ksIaamdÈ;fha m%;sY;hla
f,i ishhg 13'9 la jQ rcfha wodhu o 2013 j¾Ifha
ishhg 13'1 la olajd my; jegq‚' th 2012 j¾Ifha
remsh,a ì,shk 1"051 la jQ w;r 2013 j¾Ifha§
remsh,a ì,shk 1"137 la úh' fufස" rdcH wodhï
mqfrdal;kh l< uÜgug jvd wvq ùu uE; jirj,
wLKavj olakg ,enqKq w;r th rcfha wjOdkhg
,laúh hq;= m%Odk lreKla fõ' wh jeh ys`.h
mshùfï§ foaYSh uq,dY% u; jeä /|shdjla olakg
,enqKq w;r nexl= wxYfhka ,nd.;a uq¿ Kh
uq,Hk wjYH;djfhka ishhg 58 la úh' 2012 o<
foaYSh ksIamdÈ;fhys m%;sY;hla f,i ishhg 79'2
la jQ rdcH Kh wkqmd;h 2013 j¾Ifha ishhg 78'3
olajd my; jegq‚' tfiajqjo" fkdmshjQ iuia: rdcH
Kh m%udKh 2013 j¾Ih wjidkfha remsh,a ì,shk
6"793 la olajd 2012 j¾Ihg idfmalaIj ishhg 13'2
lska by< hk ,os' fuu m%jK;d i,ld ne,Sfï§
rdcH uQ,H l<ukdlrKh È.=ld,sk ie,eiaula
wkqj lghq;= lsÍu jeo.;a jk w;r m%d:ñl .sKqfï
Ok fYaIhla ke;fyd;a rcfha mqkrdj¾;k úhoï
mshùfuka wk;=rej wodhï w;sßla;hla mj;ajd
.ekSu rdcH uQ,H ia:djr;ajhg b;d jeo.;afõ'
wd¾Ól úúOdx.slrKh i|yd 5¬1 flakaø
Y%Ss ,xld wd¾Ólh my< ueÈ wodhï ,nk wd¾Ólhla
njg l%ñlj j¾Okh jQ w;r uQ,sl id¾j wd¾Ól
m%mxp ia:djr uÜgug m;afjñka mj;S' mj;sk
by< wd¾Ól j¾Okh wLKavj È.=ld,hla mj;ajd
.ekSu" wd¾Ól ia:djr;ajhg yd by< wodhï ,nk
rgla njg m;aùug w;HjYH yd b;d jeo.;a
idOlhla fõ' flá ld, mßÉfÊohl§ by<
wd¾Ól j¾Okhla <`.dlr .ekSug yelsjqjo tjeks
wd¾Ól j¾Ok fõ.hla wLKavj ie,lshhq;= ld,
mßÉfÊohla ;=< mj;ajd .ekSu ;=<ska wjidkfha§
by< wd¾Ól uÜgula <`.dlr .ekSug yelshdj ,eî we;af;a
rgj,a iSñ; ixLHdjlg mu‚' tneúka j¾;udk wd¾Ól
j¾Okh yd l%shdldrlï foaYSh wxYh fukau úfoaYSh wxYfha
ixflakaøkhla ke;fyd;a wxY lsysmhla u; r|dmej;Su
wjodkï iys; jk w;r fuu ;;a;ajh j¾Ok Wmk;Skaf.a
-30 -20 -10 0
]
10 20 30 40
^18'0&
^2'8&
^3'4&
^6'9&
^1'5&
6'9
8'2
10'8
12'2
35'2
24'7
13'4
23'2
5'4
28'6
9'4
11'1
22'0
ck-13
wmkhk jr®Okh ^,laIHuh moku u;&
fmn-13
udr®-13
wfm%%a®-13
uehs-13
cQQks-13
cQQ,s-13
wf.da-13
iema-13
Tla-13
fkdje-13
foie-13
ck-14
fmn-14
udr®-14
wfm%%a®-14
uehs-14
cQQks-14
ck-13 ^20'0&
^9'3&
^16'7&
^1'7&
5'9
6'4
8'2
13'1
2'1
8'0
8'2
151050-5-10-15-20-25
]
^15'7&
^11'7&
^18'2&
^0'9&
^5'3&
^12'6&
^4'6&
fmn-13
udr®-13
wfm%%a®-13
uehs-13
cQQks-13
cQQ,s-13
wf.da-13
iema-13
Tla-13
fkdje-13
foie-13
ck-14
fmn-14
udr®-14
wfm%%a®-14
uehs-14
cQQks-14
wdkhk jr®Okh ^,laIHuh moku u;&
uq,dY%h( Y%S ,xld uyd nexl=j
23 2014 cQ,s - wf.da
úp,;djkag fya;=úh yel' tneúka" wLKavj ie,lshhq;=
ld, mßÉfÊohla by< wd¾Ól j¾Ok fõ.hla wju
úp,;djlska mj;ajd .ekSu i|yd wd¾Ól ixflakaøkh
wju lsÍu i|yd Wmdhud¾.sl wd¾Ól úúOdx.SlrKh b;d
jeo.;a fõ' fï i|yd Wmdhud¾.sl jYfhka Y%S ,xldfõ
N+f.da,Sh msysàu yd wd¾Ól wjia:djka ie,ls,a,g f.k
idfmalaI jYfhka jdisiy.; wxYh yhla hgf;a wd¾Ól
úúOdx.SlrKh i|yd wjOdkh fhduqlr we;s w;r th 5¬1
flakaø f,i y÷kdf.k we;'
Y%S ,xldfõ f;a iy we`.¨ï l¾udka;h jeks m%n, idïm%odhsl
wxY by< ;r`.ldß;ajhlska mj;ajd .ksñka iuqøSh" .=jka"
jd‚c" oekqu" n,Yla;s iy ixpdrl hk fuu iEu wxYhlu
;r`.ldß;ajhla we;s lsÍfuka rg ;=< kj Yla;Ska yd
wjia:djka cks; fõ' rfÜ oekg mj;sk idïm%odhsl m%n,
wxYhkays hym;a m%;sM, mj;sk w;r;=r § u" kj m%n, wxY
ÈhqKqlr .ekSu yryd rg by< wodhï uÜgula lrd myiqfjka
.uka lsÍug wjYH miqìu ilialsÍu fuu Wmdhud¾.sl
úúOdx.SlrKfhys uQ,sl wfmalaIdj fõ' wd¾Ólfha
wxY tll fyda foll muKla ixj¾Okhg iSud fkdù
úúOdx.SlrK ixl,amh Yla;su;a lsÍu i|yd wjYH uq,msÍu
fuu 5¬1 flakaøSh Wmdhud¾. ;=<ska lghq;= lr we;' fuu
5¬1 flakaøSh Wmdh ud¾.hka ys wruqKq yd j¾;udk m%.;sh
my; oelafõ'
iuqøSh flakaøh
Y%S ,xldfõ N+f.da,Sh msysàu kdúl yd iuqøSh wxYfhka
b;du;a jdis iy.; fõ' cd;Hka;r kdúl .uka ud¾.
fndfyduhla Y%S ,xldj wdikakfhka msysgd ;sîu fuu wxYh
Wmdhud¾.slj ixj¾Okhlr M, fk,d .ekSu flfrys
wjOdkh fhduq lsÍug fya;=úh' tfiau" w;S;fha isgu Y%S
,xldj m%Odk fjf<| yd kdúl uOHia:dkhla jYfhka
Ndú;d lrk ,o w;r th w;S;fha b;d m%isoaOj mej;s fiao
udjf;a ikaêia:dkhla jYfhkao mej;=ks' tneúka fuu jdis
iy.; N+f.da,Sh msysàu ;=<ska kdúl yd iuqøSh l¾udka;h
ÈhqKq lsÍu Wmdhud¾.sl jYfhka b;d jeo.;afõ' fuys§
yïnkaf;dg ud.ï reyqKqmqr jrdh bÈlsÍu" fld<U ol=Kq
jrdh mq¿,a lsÍu yd jrdh mqrjrhla bÈlsÍu" yïnkaf;dg
jrdh wdY%s;j l¾udka; l,dmhla we;slsÍu yd ta wdY%s;j
ksoyia ixpdrl l,dmhla we;slsÍu uq,sl ld¾hhka fõ'
fuys§ fuu wd¾Ól l,dm f.dvìñka yd .=jkska iïnkaO
lsÍug wjYH há;, myiqlï ixj¾Okh fuu lghq;=
m%j¾Okhg ;jÿrg;a bjy,a jkq we;'
.=jka flakaøh
cd;Hka;r .=jka ud¾. ms<sn| i<ld ne,Sfï§ Y%S ,xldj
b;d fhda.H ia:dkhl msysgd we;' f,dalfha fndfyduhla
m%Odk k.r j,g Y%S ,xldfõ isg meh lsysmhlska <`.d
úhyels w;r tu.ska wfkl=;a wxY taldnoaO ixj¾Okh
;=<ska .=jka flakaøhla njg m;aùfï jdisiy.; ;;a;ajhla
mj;S' fï i|yd f,dj úYd,u .=jkahdkd keje;aúh yels
fojeks cd;Hka;r .=jkaf;dgqm, yïnkaf;dg u;a;,
bÈlsÍu" nKavdrkdhl cd;Hka;r .=jkaf;dgqm, jeäÈhqKq
lsÍu" kj .=jkahdkd .=jka fiajhg tlalsÍu" f,dj m%Odku
.=jkafiajd iu`. tlu f,dalhla ^one world& hk ixl,amh
hgf;a taldnoaOj l%shdlsÍug lghq;= lsÍu" wNHka;r
.=jkaf;dgqm<j,a jk r;au,dk" Ök jrdh" wïmdr" brKuvq"
wkqrdOmqr wdosh ixj¾Okh lsÍu fï hgf;a flfrk m%Odk
lghq;= fõ'
jd‚c flakaøh
rfÜ há;, myiqlï úYd, jYfhka ixj¾Okh lSÍug
lghq;= lrk ,o w;r wfkl=;a flakaø jk kdúl" .=jka"
oekqï yd n,Yla;s mokï lrf.k jd‚c yd ixpdrl
flakaøh y÷kd.kakd ,os' fuys§ wjYH jk cd;Hka;r
nexl= lghq;= iy cd;Hka;r wdfhdaclhkag fhda.H jvd;a
wdl¾IKSSh cd;Hka;r jd‚c uOHia:dkhla njg m;alsÍu
wruqK fõ' tfiau fuhg iu.dój rfÜ È.=ld,hla
mej;s wNHka;r ;%ia;jdoh wjika lsÍu;a iu`. ixpdrl
l¾udka;fha ÈhqKqjg fhda.H miqìula f.dvke.=kd fia
u by< ixpdrl wdl¾IKhla olakg ,enq‚' tneúka Y%S
,xldj ixpdrl flakaøhla jYfhka m%j¾Okh lsÍug wjYH
miqìu ilialrñka isà' fï i|yd cd;Hka;r uÜgfï mßir
ys;ldó k.r ks¾udKh" ta i|yd wjYH jk há;,myiqlï
cd;Hka;r ;;a;ajhg Wiia lsÍu" jd‚cuh jYfhka
jeo.;a ia:dkj, mj;sk fhda.H fkdjk fjf<|fmd<j,a
^fldgqj ud¿ fjf<|fmd<&" me,am;a ksjdi yd h,amek.sh
f.dvke.s,s bj;a lsÍu u.ska tu bvï kj ixj¾Ok jHdmD;s
i|yd fhduq lsÍu" m%jdyk" uyd ud¾." c,h" úÿ,sh jeks
myiqlï cd;Hka;r uÜgug m;a lsÍug lghq;= lrñka mj;S'
óg iu.dój m%dfoaYSh jYfhka o m%Odk k.r ixj¾Okh yd
tu k.r uyd ud¾." wêfõ.S ud¾. u.ska iïnkaO lsÍug
lghq;= lsÍu' tfiau ksoyia wdfhdack l,dm" ksoyia jrdh
yd .=jka f;dgqm, we;slsÍu" cd;Hka;r iïuka;%K Yd,d
bÈlsßu yd mj;sk ia:dk kùlrKh jeks lghq;= u.ska
wdfhdaclhka wdl¾IKh lr .ekSug lghq;= lrñka isá'
oekqï flakaøh
oekqï flakaøh Wmdhud¾.sl jYfhka ixj¾Okh lsÍfï
wruqKq jQfha rg ;=< isák úúO jD;a;Skaj, kshe,S W.;a
;reK mrmqfrka m%fhdack .ekSu" wOHdmk moaO;sh
jeäÈhqKq lsÍu" m¾fhaIK yd ixj¾Ok lghq;= mq¿,a lsÍu"
úfoaYSh isiqka i|yd wOHdmk myiqlï újD; lsÍu u.ska
úfoaY úksuh bmhSu" Wiia wOHdmkh i|yd úfoaY.; jk
;reK mrmqrg wjYH myiqlï rg ;=< we;slsÍu hkdosh hs'
tfiau fuu.ska wfkl=;a flakaøhkag wjYH jD;a;slhka yd
wdod< flafIa;%j, iqÿiqlï iys; Y%ñlhka rg ;=<skau imqrd
.ekSug lghq;= lsÍu wruqKq fõ'
24 2014 cQ,s - wf.da
n,Yla;s flakaøh
b;d iS.%fhka by< hk n,Yla;s b,a¨ u imqrd.ekSu i|yd
f,dj fndfyda rgj,a fmdis, bkaOk ke;fyd;a N=ñh
wNHka;rfhka ,nd.kakd bkaOk u; m%Odk jYfhka r|d
mj;S' fï ksid we;s jk fjf<|fmd< ñ, WÉcdjpkhkaf.ka
fndfyda rgj,g mSvd ú§ug isÿfõ' tfiau fuu fmdis,
bkaOk laIhfjñka mj;sk w;r Y%S ,xldj mßir ys;ldó
mqK¾ckkSh n,Yla;s m%Njhka jk iq<x" ysret,sh jeks
m%Njhka flfrys jeä wjOdkhla fhduqlr lghq;= lrñka
isà' fuys m%Odk wjdish jkqfha fmdis, bkaOk iu`.
iei§fï§ fuu m%Njhka i|yd by< uq,sl msßjehla oeÍug
isÿ ùuhs' tfia jqjo wkd.; ;dlaI‚l ÈhqKqj;a iu. fuys
msßjeh wvq úhyel' tfiau fï hgf;a W;=re kef.kysr
uqyqÿ l,dmfha mj;sk fmdis, bkaOk ksê y÷kd .ekSug
lghq;= lsÍu yd tajd wdfhdaclhka i|yd ,nd§ug lghq;=
lr we;' fuu .Eia yd f;,a ksê jd‚cuh jYfhka ^jd‚c
YlH;djhlska& Ndú;d l< yels f,i ,nd.;yels jqjfyd;a
rgg tu.ska lafIa;% .Kkdjlska buy;a m%;s,dN f.k
fokq we;' fï i|yd ;jÿrg;a ukakdrï føda‚fha .fõIK
lghq;= isÿ flfrñka mj;S'
ixpdrl flakaøh
Y%S ,xldfõ msysàu yd b;sydih i,ld ne,Sfï§ ixpdrlhskaf.a
wdl¾IKhg ,lajk yd wdl¾IKh lr.;yels ia:dk yd wx.
rdYshlf.a ixl,khla rg;=< olakg we;' tkï" Èjhsk jgd
me;sreKq wdl¾IKSh msßisÿ uqyqÿ ;Srhla" bia;rï N=úIu;d
iys; m%foaY" ffcjúúO;ajfhka b;d wk¾> mßir moaO;shla
yd È.= b;sydihla iys; ixialD;shl Wreuh fï w;r m%Odk
fõ' fuu ixpdrlhska wdl¾IKh lr.;yels ia:dk lrd
b;d flá ld,hla ;=< <`.dúh yels ùu fuys§ b;d jeo.;a
fõ' tfiau" 2009 § rg wNHka;rfha mej;s ;%ia;jd§ .egqï
wjika ùu;a iu`. by< ixpdrl wdl¾IKhla olakg ,enq‚'
tneúka" m%Odk mxpn, flkaøhkag iu.dój ixpdrl wxYho
Wmdh ud¾.sl jYfhka y÷kdf.k m%j¾Okhg lghq;= lrk
,os'
ixpdrl flakaøhla jYfhka ixj¾Okh lsÍfï§
ixpdrlhskag wjYH kùk myiqlï iys; fydag,a bÈlsßu"
úfkdao ia:dk we;s lsÍu" cd;Hka;r uÜgfï myiqlï iys;
wdmkYd,d újD; lsÍug lghq;= lsÍu jeks lghq;= m%Odk
fõ' tfiau" fï i|yd wjYH udkj iïm;a mqyqKq lsÍu yd
ixj¾Okh ixpdrl l¾udka;fha m%.;shg w;HjYH lreKq
fõ' ixpdrlhka wdl¾IKhlr .ekSfï§ f,dalfha kj
ixpdrl Wmk;Ska i,ld ne,Su;a" ixpdrlhskaf.a úhoï rgd
yd .e,fmk whqßka myiqlï ixj¾Okh;a b;d jeo.;a jkq
we;'
wkd.; wNsfhda.
wd¾Ól ixj¾Okfha§ lDIsld¾ñl wxYfha odhl;ajh by<
kexùug M,odhS;ajfhka by< îc y÷kajd§u" fhda.H jdß
l<ukdlrKh" miq wiajkq l<ukdlrKh yd lDIs fnda.
úúOdx.SlrKh w;HjYH idOl fõ' ;jo" l=vd j.dìï
taldnoaOlr j.d lsÍug f.dúka fm<Uùu u`.ska mßud‚l
jdis ,nd.ekSug lghq;= lsÍu o fï i|yd f.dú iud.ï
msysgqùu jeks Wml%u o i,ld ne,sh yel'
Y%S ,xld wd¾Ól by< ueÈ wdohï ;;a;ajh lrd .uka lrñka
isák neúka ksIamdok lghq;= úúOdx.SlrKh" by< tl;=l<
w.hka iys; ksIamdok y÷kajd§u i|yd kj fidhd.ekSï
i|yd m¾fhaIK yd ixj¾Ok lghq;= lsÍu b;d jeo.;a fõ'
tfiau" iDcq úfoaY wdfhdack wdl¾IKh lr .ekSu i|yd
Èß.ekaùï ,nd§u" ld¾ñl l,dm we;slsÍu" fmdÿ Wmfhda.S;d
yd há;, myiqlï ixj¾Okh lsÍuo w;HjYH lreKq fõ'
rdcH Kh l<ukdlrKh yd rdcH uQ,H ia:djr;ajhla
we;slr .ekSu wd¾Ól j¾Okh wLKavj mj;ajd .ekSu i|yd
b;d jeo.;a fõ' tfiau" wdfhdack by< oeóu;a fï i|yd
w;HjYH idOlhla jk neúka rdcH uQ,H l<ukdlrKfha§
wodhï jeälr .ekSu yd rdcH wdfhdackh by< oeóug
lghq;= lsÍu rdcH úhoï lmdyeÍug jvd fhda.H fõ'
f.da,Sh wd¾Ól yd fjf<|fmd< úp,khka ;=<ska foaYSh
wd¾Ólhg isÿjk n,mEï wju lsÍu i|yd wmkhk ksIamdok
yd fjf<|fmd< úúOdx.SlrKh w;HjYH fõ'
wd¾Ól ixj¾Okfha§ w;HjYHu idOl jk uQ,H yd m%d.aOk
fjf<|fmd< Yla;su;a lsÍu yd kuH;dj by<kexùug
lghq;= lsÍu w;HjYH fõ' fuys§" uQ,H wdh;k" WmlrK yd
fjf<|fmd< há;, myiqlï ixj¾Okhg wjOdkh fhduq
l< hq;=fõ' úfYaIfhka u uQ,H yd m%d.aOk fjf<|fmd<
WmlrKj, øjYS,;dj ke;fyd;a myiqfjka uqo,a njg
m;alr .ekSfï yelshdj by< kexùu i|yd uQ,H yd m%d.aOk
fjf<|fmd< há;, myiqlï ixj¾Okh ldf,daÑ; yd
w;HjYH ld¾hla fõ'
oshqKq wd¾Ól h:d;;a;ajhg m;aùu;a iu`. tu rgj,a ,sys,a
uQ,H yd msial,a m%;sm;a;sj,ska l%ñlj bj;aùu;a iu`. ke.S
tk fjf<|fmd< wd¾Ól yd ixj¾Okh fjñka mj;sk
wd¾Ólj, id¾j wd¾Ól l<ukdlrKh b;d wNsfhda.d;aul
fõ' foaYSh uQ,H fjf<|fmd< wúksYaÑ;;d by< hEfuka
úfoaYSh wdfhdaclhka Tjqkaf.a wdfhdack h:d;;a;ajhg
m;ajk wd¾Ólh lrd ú;eka lsÍfuka fuu ;;a;ajh ;jÿr;a
;Sj% úh yel'
uQ,dY%
1' Y%S ,xld uy nexl= jd¾Isl jd¾;d 2012" 2013'
2' Y%S ,xld uy nexl= mqj;am;a ksfõok 2014'
3' Christine Lagarde" Managing Director" IMF" April 2" 2014" —The Road to Sustainable Global Growth - The Policy Agenda˜ speech at the School of Advanced International Studies" Washington" DC'
4' WORLD ECONOMIC OUTLOOK - April 2014 and Update July 24" 2014" World Economic and Financial Surveys" International Monetary Fund" Publication Services" P'O' Box 92780" Washington" DC 20090" U'S'A'
rdc.sßh" Y%S chj¾Okmqr udjf;a" wxl 58 ork ia:dkfha msysá Y%S ,xld uy nexl= uqøKd,fha uqøKh lrk ,ÿj"
Y%S ,xld uy nexl=fõ ikaksfõok fomd¾;fïka;=j úiska ksl=;a lrk ,§'