Çukurova Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ · this study, the planctonic foraminifera...

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ

FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Melda FİDANCI

ADANA BASENİ MİYOSEN İSTİFİNDE GLOBIGERINOIDES-

PRAEORBULINA VE ORBULINA CİNSLERİNİN EVOLÜSYONU

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

ADANA, 2006

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Melda FİDANCI YÜKSEK LİSANS TEZİ


Bu tez 29/09/2006 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği/Oyçokluğu ile Kabul Edilmiştir.

İmza……………… İmza………………. İmza………………

Prof.Dr Atike NAZİK Prof.Dr Ümit ŞAFAK Prof.Dr Cengiz DARICI

DANIŞMAN ÜYE ÜYE

Bu tez Enstitümüz Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalında hazırlanmıştır.

Kod No

Prof. Dr Aziz ERTUNÇ Enstitü Müdürü

İmza ve Mühür

Bu Çalışma Çukurova Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No:MMF2004YL54 Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanılan, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.

ADANA BASENİ MİYOSEN İSTİFİNDE GLOBIGERINOIDES-PRAEORBULINA VE ORBULINA CİNSLERİNİN EVOLÜSYONU

I

ÖZ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Melda FİDANCI

Melda FİDANCI

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ

FEN BİLİMLERİ ENSİTÜSÜ


Danışman: Prof. Dr. Atike NAZİK

Yıl: 2006

Sayfa: 43

Jüri: Prof. Dr. Atike Nazik

Prof. Dr. Ümit ŞAFAK

Prof. Dr. Cengiz DARICI

Çalışma alanı, Adana Baseni kuzeyde Toros Orojenik dağ kuşağı, batıda

Ecemiş fay kuşağı, doğuda ise Amanos dağları ile sınırlanmıştır. Bu çalışmada,

Adana Baseni Tersiyer istifinde önceki çalışmalarda seçilmiş kesitlerin planktonik

foraminifer içeriği incelenerek Globigerinoides, Praeorbulina ve Orbulina

cinslerine ait türler belirlenmiş ve Adana Baseni Miyosen istifinde bu fosillerin

stratigrafik olarak Burdigaliyen-Langiyen dönemindeki dağılımları ortaya

konmuştur.

Anahtar Kelimeler: Globigerinoides, Praeorbulina, Orbulina, Miyosen,

Adana Baseni.

ADANA BASENİ MİYOSEN İSTİFİNDE GLOBIGERINOIDES-PRAEORBULINA VE ORBULINA CİNSLERİNİN EVOLÜSYONU

II

ABSTRACT

MSc THESIS

Melda FİDANCI

DEPARTMENT OF GEOLOGICAL ENGINEERING

INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES

UNIVERSITY OF CUKUROVA

Supervisor: Prof. Dr. Atike NAZİK

Year:2006

Pages: 43

Jury: Prof. Dr. Atike NAZİK

Prof. Dr. Ümit ŞAFAK

Prof. Dr. Cengiz DARICI

The study area, The Adana Basin is located in southern Turkey and

bordered by the Tauride Orogenic Belt to the north, the Amanos Mountains to the

east, the Mediterranean coast to the south and the Ecemiş Fault Zone to the west. In

this study, the Planctonic foraminifera contents of the parts choosen in the previous

studies were examined. After that the genera which belong to Globigerinoides,

Praeorbulina and Orbulina species were determined. And the stratigraphical

dispersion of the fosills mentioned in Adana Basin Miocene stock in Burdigalian-

Langhian period were found out.

Key Words: Globigerinoides, Praeorbulina, Orbulina, Miocene, Adana

Basin.

IN MIOCENE STACK OF ADANA BASIN GLOBIGERINOIDES-PRAEORBULINA AND ORBULINA GENUS EVOLUTION

III

TEŞEKKÜR

Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Jeoloji Mühendisiliği

Anabilim Dalında yapmış olduğum Yüksek Lisans Tez çalışmasında, incelemelerle

ilgili her konuda yardımcı olup öneri ve eleştirileri ile beni yönlendiren sayın

danışman hocam Prof. Dr. Atike NAZİK’e teşekkürü borç bilirim.

Sağladığı imkânlarla çalışmalarımın düzenli bir şekilde yürütülmesine

yardımcı olan Önceki Bölüm Başkanı Sayın Prof. Dr. Fikret İŞLER ve Bölüm

Başkanı Sayın Prof. Dr. Ulvican ÜNLÜGENÇ’e teşekkür ederim.

Planktonik ve bentonik tür-biyozon tayinlerini yapan Prof. Dr. Ümit ŞAFAK

ve Prof. Dr. Niyazi AVŞAR’a teşekkürü borç bilirim.

Bu çalışmayı destekleyen Bilimsel Araştırma Birimi yetkililerine ve

personeline teşekkürlerimi sunarım.

Ayrıca benden maddi ve manevi desteklerini esirgemeyen anneme, babama ve

özellikle Tez Çalışmaları sırasında bana yardımını esirgemeyen kardeşime ve bütün

yardımı geçen arkadaşlarıma teşekkür ederim.

IV

İÇİNDEKİLER Sayfa No

ÖZ………………………………………………………………………….. I

Abstract……………………………………………………………………. II

Önsöz ve/ veya Teşekkür…………………………………………………. III

Şekil Dizini………………………………………………………………… IV

1. GİRİŞ…………………………………………………………………... 1

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR……………………………………………... 3

3. MATERYAL VE METOT…………………………………………….. 7

3.1.Materyal……………………………………………………………….. 7

3.2.Metot ………………………………………………………………….. 7

3.2.1.Saha Öncesi Çalışmalar………………………………………….. 7

3.2.2.Laboratuar Çalışmaları……………………………………………7

3.2.3.Büro Çalışmaları…………………………………………………. 7

4. BULGULAR VE TARTIŞMA…………………………………………......8

4.1. Adana Baseni Alt-Orta Miyosen İstifi……………………………….....8

4.1.1. Kaplankaya Formasyonu………………………………………….8

4.1.2. Cingöz Formasyonu……………………………………………....10

4.1.3. Güvenç Formasyonu……………………………………………...11

4.2. Globigerinoides, Praeorbulina-Orbulina Cins ve Türleri……………...12

4.2.1. Globigerinoides…………………………………………………..12

4.2.1.1. Globigerinoides Türü………………………………………....15

4.3.Praeorbulina-Orbulina…………………………………………………...18

4.3.1. Praeorbulina-Orbulina Türleri…………………………………..19

4.4.Adana Baseni Miyosen İstifinin Planktonik Foraminifer Dağılımı………...26

5. Sonuçlar……………………………………………………………………...34

KAYNAKLAR………………………………………………………………....35

ÖZGEÇMİŞ……………………………………………………………….........39

EKLER…………………………………………………………………….........40

V

ŞEKİL DİZİNİ

Şekil No Sayfa

Şekil 1.1. İnceleme Alanı Yer Bulduru Haritası…………………………… 2

Şekil 4.1. İnceleme Alanı Genelleştirilmiş Stratigrafi Kesiti…………………9

Şekil 4.2. Planktonik Foraminifer Türleri ve Stratigrafik Yayılımları………..14

Şekil 4.3. Globigerinoides-Praeorbulina ve Orbulina Geçişleri…………...28

Şekil 4.4. Planktonik Foraminifer Dağılımı……………………………….......30

Şekil 4.5. . Planktonik Foraminifer Biyozanlarının Karşılaştırılması…………32

1.GİRİŞ Melda FİDANCI

1

1.GİRİŞ

Çalışma bölgesi olan Adana baseni, kuzeyde Toros Orojenik dağ kuşağı,

batıda Ecemiş fay kuşağı, doğuda ise Amanos dağları ile sınırlanmıştır (Şekil 1.1).

Fosillerde, yok olmalar, ilk ortaya çıkışlar, zaman içindeki gösterdiği

morfolojik değişiklikler jeolojik zamanlarda fosil zonlarının ayırtlanmasını

sağlamaktadır.

Planktonik foraminiferlerden Globigerinoides, Praeorbulina ve Orbulina

cins ve türlerinin Miyosen dönemi içinde birbirlerine olan geçişleri paleontoloji

çalışmalarında önem kazanmış ve biyostratigrafik datum düzeylerin ortaya

çıkmasını sağlamıştır. Bu geçişler 16 ile 15 Milyon yıllar arasında gözlenebilmekte

olup, tropik ve subtropik kuşaklarda farklılıklar gösterebilmektedir. Bu çalışmada;

Adana Baseni Miyosen istifine ait fosil kayıtlarından Globigerinoides,

Praeorbulina ve Orbulina türlerinin evolüsyonunun incelenmesini

amaçlanmaktadır. Bu amaçla; Adana Baseni Miyosen istifinde önceki

araştırmacılarca yapılan paleontolojik ve biyostratigrafik çalışmalar araştırılmış,

değerlendirilmiş ve fosiller yeniden gözden geçirilmiştir. Ayrıca diğer bölgelerle

olan benzerlik ve farklılıklar ortaya konmuştur.

1.GİRİŞ Melda FİDANCI

2

Şekil 1.1. Çalışma alanı yer bulduru haritası (Özçelik, 1993)

2.ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Melda FİDANCI

3

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR

Erünal-Erentöz (1956), Karaman, Adana ve Hatay Basenlerinin Neojen

stratigrafisini çalışmış olup Güvenç formasyonunu Alt Şeyler olarak ele almış ve

Helvesiyen yaşını vermiştir.

Ternek (1957), Adana Baseninde yapmış olduğu jeolojik incelemede Alt

Miyosen formasyonlarını ve bunların diğer formasyonlarla olan ilişkileri ile petrol

olanaklarını araştırarak petrol emarelerinin Paleozoyik ve Miyosen

formasyonlarında görüldüğünü belirtmiştir.

Schmidt (1961), 1957-1960 yılları arasında Adana bölgesinin genel

stratigrafisini sistemli bir şekilde çalışarak burada 47 kaya birimini adlandırmıştır.

Güvenç şeylini adlandırıp Orta Miyosen yaşını bu çalışmada vermiştir.

Abdüsselamoğlu (1962), Doğu Toroslarda yaşı kesin belli olmayan kristalin

şistler ile Silüriyen, Devoniyen, Permokarbonifer, Kretase, Eosen, Oligosen,

Miyosen, Pliyosen ve Kuvaterner’in bulunduğunu bildirmiştir.

Özer ve ark (1974), Mut-Antalya-Adana Neojen havzaları üzerine yaptıkları

jeolojik etütlerle bu üç havzayı yapısal ve bölgesel özellikleri ile araştırıp

deneştirmişlerdir.

Öztümer ve ark (1974), Antalya-Mut-Adana havzalarında biyostratigrafik

çalışmalar yapmışlardır.Adana havzasından aldıkları Karaisalı-Adana kesiti

sonucunda Güvenç formasyonunun Langhiyen-Serravaliyen yaşlı olduğunu ortaya

koymuşlardır.

İlker (1975), Adana havzasının kuzeybatı kesiminin jeolojisini inceleyerek

bölgenin 1/50.000 ölçekli jeoloji haritasını çıkarmış, havzanın petrol olanaklarını

araştırıp Güvenç formasyonunu Orta Miyosen olarak yaşlandırmıştır.

Görür (1977-1980), Karaisalı kireçtaşını sedimantolojik yönden inceleyerek

altı alt fasiyese ayırmıştır.

Nazik (1983), Karaisalı yöresinde Güvenç formasyonunda planktonik

foraminiferlere dayanarak yaptığı biyostratigrafik incelemede birim içinde saptadığı

22 planktonik foraminifer ve ayırtladığı biyozonlar ile çökelin Langiyen-

Serravaliyen yaşında olduğunu saptamış ve ortamsal bir yorum ortaya koymuştur.


4

Yalçın ve Görür (1984), Adana havzasının sedimantolojik evrimi

konusundaki çalışmalarında havzadaki Neojen istifinin Burdigaliyen-Güncel zaman

aralığında değişik fasiyeslerde çökeldiğini, denizel çökelmenin Kuvaterner’de

büyük ölçüde sona ermiş olduğunu bildirmişlerdir.

Yetiş ve Demirkol (1984), Adana baseninin kuzey-kuzeybatısının

stratigrafisine ilişkin gözlemlerde bulunmuşlardır. Bazı yazarlar Adana havzası

çökel istiflerinin Burdigaliyen-Güncel zaman aralığında durulduğunu bildirmesine

rağmen yazarlar Adana baseni kuzeyinde denizel Lütesiyen mostralarının

bulunduğunu ve bu birimlerin üzerinde karasal nitelikli Oligosen çökellerinin

uyumsuzlukla geldiğini belirtmişlerdir.

Lagap (1985), Kıralan-Karakılıç-Karaisalı (Kuzeybatı Adana) alanının

litostratigrafik-kronostratigrafik olarak incelemiştir.

Nazik ve Toker (1986), Karaisalı yöresi Orta Miyosen istifinin foraminifer

biyostratigrafisi ile ilgili çalışmalarında 21 planktonik Foramifera türü saptamış ve

Langhiyen-Serravaliyen yaşlı biyozonlar tanımlamışlardır.

Yetiş ve Demirkol (1986), “Adana Baseni Batı Kesiminin Detay Jeoloji

Etüdü” isimli çalışmalarında temeli Palezoyik yaşlı yerköprü ve Karahamzauşağı

formasyonlarının oluştuğunu bildirmişlerdir.

Yetiş (1988), Yaklaşık 3000 km2’lik bir alanda (Kozan N34 paftası ve dolayı)

Adana baseni Tersiyer istifinin (Oligosen-Pliyosen) stratigrafik reorganizasyonunu

gerçekleştirmiştir.

Şafak ve Gökçen (1991), Mut havzası Neojen istifinin foraminifer ve

ostrakod faunasına dayalı stratigrafisini inceleyerek bölgede Alt-Orta Miyosen’de

29 planktonik foraminifer türü saptamışlar ve Burdigaliyen-Serravaliyen yaş

aralığında 4 biyozon tanımlamışlardır: Globigerinoides trilobus, Praeorbulina

glomerosa curva, Orbulina suturalis, Globorotalia mayeri .

Nazik ve Gürbüz (1991), Adana baseni Tersiyer istifine ait Cingöz

formasyonunun Orta Miyosen düzeylerinde Globigerinanus’un türünü

saptamışlardır. Globigerinanus fosillerinin Mısır’daki türleri ile farklılık

gösterdiğini belirtmişler ve bu türe Globigerinanus tokerae n. sp. adını vererek

özelliklerini ve stratigrafik konumunu açıklamışlardır.


5

Nazik ve Gürbüz (1992), Karaisalı-Çatalan-Eğner yöresinde yüzeylenen

Erken-Orta Miyosen yaşlı türbiditik Cingöz formasyonundaki planktonik

foraminiferleri incelemişlerdir. Planktonik foraminiferler denizaltı yelpaze çökelleri

olarak tanımlanan seriler içinde bulunmakta olup 14 planktonik foraminifer türüne

göre 3 biyozon ayırtlamışlardır.

Yetiş ve ark (1992), Niğde-Çamardı, Adana Baseni, Misis Dağları ve Kuzey

Kıbrıs kapsamak üzere Doğu Akdeniz’de Oligosen-Pliyosen istifinin stratigrafik

korelasyonuna ilişkin en uygun ortam koşullarının Adana baseni ve Misis alanında

gözlendiğine dikkat çekmişlerdir.

Şafak (1993a,b), Işıktepe-Dalakdere (KB) Mersin civarının Miyosen

biyostratigrafisi üzerindeki çalışmada Planktonik foraminifer ve Ostrakod

içermektedir. Tanımlanan 20 Planktonik foraminifer ve 43 Ostrakod türü ile yapılan

biyostratigrafik incelemede, istifin Burdigaliyen-Serravaliyen zaman aralığında

oluştuğu saptanmıştır.Açık gri, krem renkli killi kireçtaşı ve marnlar ile

kiltaşlarından oluşan Kaplankaya formasyonu ile Güvenç formasyonunun taban

kesimlerinde şu Planktonik foraminifer biyozonları tanımlanmıştır: Alt-Orta

Miyosen’de Globigerinoides trilobus Zonu ve Praeorbulina glomerosa curva

Zonu, Orbulina suturalis Alt Zonu ve Orbulina universa Alt Zonu.

Şafak ve Nazik (1994), Adana Havzası’nın batısında Eshab-ı Kehf (Tarsus

kuzeyi) dolayında Neojen istifinin Planktonik foraminifer ve Ostrakod faunasını

incelemişler, istifin litolojisi ve fosillerin ortam belirleyici özellikleri

değerlendirilerek Güvenç Formasyonunun derin-sığ deniz, Kuzgun Formasyonunun

karasal-sığ deniz-kıyı, Handere formasyonunun oldukça sığ deniz ortam şartlarında

çökeldiği saptanmıştır.

Özçelik ve Yetiş (1994), Başlıca şeyl yapılışlı Güvenç formasyonunun Adana

baseninde maksimum kalınlığa eriştiği Karaisalı-Güvenç-Kuzgun (2113 m) ve

Çukurköy (108 m) ölçülmüş stratigrafi kesitlerinden yararlanarak planktonik

foraminifer biyostratigrafisini ortaya koymaya çalışmışlardır. Derlenen örneklerden

24 planktik foraminifer türü ile Burdigaliyen-Serravaliyen yaşlı biyozonlar

tanımlamışlardır.


6

Nazik ve ark (1997), Tarsus yöresi (Adana Baseni) Üst Tersiyer-Kuvaterner

istifinin Mikropaleontolojik (Planktik foraminifer, Nannoplankton ve Ostrakod)

incelemesinde 15 planktik foraminifer, 27 nannoplanton, 10 ostrakod türü

saptamışlardır. Bu fosil topluluğuna ve birimlerin litolojik özelliklerine göre

krostratigrafik olarak 3 seviyeye ayırtlanmıştır.

Ögrünç ve Nazik (1998), Yenice (Tarsus) Kuzeyi (Adana Havzası) Üst

Miyosen-Pliyosen istifinin Ostrakod faunası çalışmasında arazisi içinde geniş

yayılım gösteren Kuzgun formasyonu, çakıllı kumtaşı, kumtaşı, silttaşı ve kiltaşı

birimlerinden oluştuğunu belirtmişler, paleontolojik çalışmalar sonucunda

ostrakodlara ait 25 cins ve 42 tür saptamışlardır.

Nazik (2003), Adana baseni Neojen istifinin planktonik foraminifer

biyostratigrafisi ve biyozonların korelasyonu ile ilgili yaptığı çalışmada Gildirli

formasyonunda sığ marn, Kaplankaya formasyonunda resifal kireçtaşı, Karaisalı

formasyonunda Resifal Karbonatlar, Güvenç formasyonunda katı denizaltı yelpaze

kompleksi, sığ marn ve flüvyal deltanik, Kuzgun formasyonu ve sığ marn

kontinental Handere formasyonlarından oluşmaktadır. Planktonik foraminifer

biyozonları Adana Baseni Neojen istifinde Globigerinoides trilobus ve

Praeorbulina glomerosa curva (Burdigaliyen), Globorotalia fohsi

peripheroronda/ Orbulina suturalis (Langhiyen) ve Globorotalia mayeri

(Serravaliyen) zaman aralığında tanımlamıştır.

3.MATERYAL VE METOT Melda FİDANCI

7

3. MATERYAL VE METOT

3.1. Materyal

Adana Baseni Miyosen istifini oluşturan; Kaplankaya, Cingöz ve Güvenç

Formasyonlarında önceki araştırmalara ölçülen kesitlerden derlenen örnekler ve bu

örneklerden elde edilen fosil topluluğu araştırma materyalini oluşturmaktadır.

3.2. Metot

Paleontologlar fosil kalıntılarını kullanarak eski türlerin evrimsel hızlarını,

coğrafik dağılımını, fosilin yaşadığı ortam vb. konularda sonuçlar ortaya

koyabilmektedir. Bu konuda aşağıdaki çalışmalar yapılmıştır:

3.2.1. Saha Öncesi Çalışmalar

Araştırmanın bu bölümünde öncelikle araştırma konusu ve arazi ile ilgili

literatür taraması yapılmıştır. İnceleme alanı ile ilgili topoğrafik ve jeolojik

haritalar, literatürler ve fosil koleksiyonları derlenmiştir.

3.2.2. Laboratuvar Çalışmaları

Laboratuvarda önceden elde edilen kesitlerden derlenen örneklerin binoküler

mikroskop altında fosil içeriği incelenerek Globigerinoides, Praeorbulina ve

Orbulina cins ve türleri ayırtlanmıştır. Fosillerin tür tayinleri yeniden gözden

geçirilmiştir.

3.2.3. Büro Çalışmaları

Tez çalışmalarının bu son bölümünde; çalışılan arazinin yer bulduru haritası,

kesitler, fosil dağılımları ve çizelgeler bilgisayar ortamında hazırlanmıştır. Ayrıca

fosil fotoğraflarından levhalar hazırlanarak tez yazım kurallarına uygun olarak tez

yazımı gerçekleştirilmiştir.

4. BULGULAR VE TARTIŞMA Melda FİDANCI

8

4. BULGULAR VE TARTIŞMA

4.1. Adana Baseni Alt-Orta Miyosen (Burdigaliyen-Serravaliyen) İstifi

Adana Baseninde Globigerinoides, Praeorbulina ve Orbulina cinslerini

bulduğumuz formasyonlar aşağıda açıklanmıştır (Şekil 4.1).

4.1.1. Kaplankaya Formasyonu (Tkp)

Tanım ve Ad: Kaplankaya formasyonu ilk defa Lagap (1986) tarafından

adlandırılmıştır.

Tip yer ve Tip kesit: Kaplankaya formasyonu tip yeri olarak 1: 25000 ölçekli

N34a paftasında Gildirli köyü kuzeybatısındaki Kaplankaya tepe dolayı

belirlenmiştir. Bu alanda birim için tipik yer ve kesit oluşturmaktadır (Yetiş ve

Demirkol, 1986).

Yayılım: İnceleme alanı kuzey-kuzeybatısında 1/25.000 ölçekli topoğrafik

haritada N34a paftasında Çukurköy, Nergizlik barajı çevresinde, N34a3 paftasında

Kalaycılar köyü ve Yağcılar köyü dolayında ve N34b1 Kaledağı dolayında

yüzeylenmektedir.

Kaya türü ve Özellikleri: Kaplankaya formasyonu çakıllı kireçtaşı, silttaşı ve

kumtaşından oluşmaktadır. Birim altta masif görünümlü, ayrışmalı fosilsiz çakıllı

kireçtaşı ile başlamakta, üzerine yeşilimsi sarı renkli, bol fosilli, karbonatlı seviyeler

gelmektedir.

Dokanak İlişkileri: İnceleme alanının kuzeydoğusunda Gildirli formasyonu

ve Karaisalı kireçtaşları ile yanal ve düşey geçişlidir. Birim ayrıca, Cingöz

formasyonu’nun türbiditleri ile düşey geçişli bir şekilde üzerlenmektedir (Yetiş ve

Demirkol, 1986).


9

Şekil 4.1. Adana Baseni Genelleştirilmiş stratigrafi kesiti (Nazik ve Gürbüz, 1998)


10

Fosil topluluğu ve Yaşı: Kalınlığı degişken olan birimde saptanan fosil

bulgularına göre Burdigaliyen-Erken Langiyen yaşı verilmiştir (Nazik ve Gürbüz,

1992).

Çökelme Ortamı: Birimin taban kesimine yakın yerde gözlenen denizel

ekinoid, lamellibranş ve gastropod gibi makrofosillerin varlığı, daha üst taraflarda

gözlenen bazı foraminiferler ortamın oldukça sığ bir deniz ortamında çökeldiğini

işaret etmektedir (Ünlügenç, 1993).

4.1.2. Cingöz Formasyonu (Tc)

Tanım ve Ad: Birim, ilk olarak Schmidt (1961) tarafından adlandırılmış ve

Köpekli şeyl üyesi, Ayva üyesi ve Topallı üyesi olmak üzere üç kısma ayrılmıştır.

Yetiş ve Demirkol (1986), ve Yetiş (1988) Ayva ve Topallı üyelerini Cingöz

formasyonu içine alırken, Köpekli şeyl üyesini Güvenç formasyonunun tabanı (alt

kısımları) olarak vurgulamışlardır. Ünlügenç ve ark (1991), Köpekli üyesini

stratigrafik olarak Kaplankaya’ya dahil etmiştir.

Tip yer ve Tip kesit: Formasyon, ilk kez Schmidt (1961) tarafından Karaisalı

ilçesinin 25km kuzeydoğusu dolayında tanımlanmış, tip kesiti ise Adana N34a4

paftasında K41.33500 ve D6.99500 koordinat noktalarından başlayarak

ölçülmüştür. Formasyon tip kesitinde dikey olarak birbiri üzerine gelen üç üyeye

ayrılmıştır. Bunlar milli ve killi tabanda bol fosilli kireçtaşı, ince kum tabakaları ve

fosilli kireçtaşı içeren gri ve mavi-gri renkli şeylden oluşan Köpekli üyesi, tabanda

kalın konglomera, ince kırmızı kil tabakaları, kalın ve çapraz tabakalı grovak ve

kumtaşına değişimli, kireçli gri miltaşı ve şeyl ara tabakalı Ayva üyesi, şeyl ile ara

katmanlı kumtaşından oluşan Topallı üyesidir (Schmidt, 1961).

Yayılım: Çalışma alanında Çorlu, Hacılı, Kuşcusofulu, Cingöz, Çukurköy,

Nergizlik, Eymir köyleri civarında yüzeylenmektedir. İnceleme alanındaki bu

formasyonda, Çorlu-Hacılı, Kalaycılar-Hacılı, Cingöz, Kuşcusofulu, Meydan yayla

(Yetiş ve Demirkol, 1986), Eğner stratigrafi kesitleri ölçülmüştür.

Kaya türü ve Özellikler: Cingöz formasyonu genel olarak bazı bölgelerde

taban kesimi gri, iri çakıl ile yer yer blok boyutuna erişen kireçtaşı, ofiyolit, çört ve

bunlardan türeme oldukça yuvarlak köşeli çakıltaşından oluşmuştur. Bu kesimde


11

kayma yapıları ile yer yer büyük ve küçük ölçekli çapraz tabakalanma sunan birim,

orta kalın tabakalıdır. Güneye doğru çakıllı seviyeler azalıp birim, çakıllı kumtaşı ve

kumtaşına geçiş göstermektedir. İstifin daha da üst kesimlerinde birim şeyl-kumtaşı

ardalanmasına geçmekte ve şeyl oranı önemli ölçüde artmaktadır. Üst kesimlerde

yeralan şeyl düzeyleri, yeşilimsi gri, kıymıksı, kırıklı, yumuşak, gevşek tutturulmuş

olup siltli, killi ve karbonatlıdır. Birim içinde yer yer kanal dolguları görülmektedir .

Dokanak İlişkileri: Cingöz formasyonu alttan Karaisalı, Kaplankaya, Gildirli

formasyonlarıyla yanal ve düşey geçişli olup, birim, daha üstte Güvenç

formasyonunun derin denizel şeylleri ile uyumlu bir şekilde örtülmektedir (Gürbüz

ve Nazik, 1992).

Fosil topluluğu ve Yaşı: Nazik ve Gürbüz (1992) saptanan fosil bulgularında

Cingöz formasyonu yaşının Geç Burdigaliyen-Serravaliyen olduğunu

belirtmişlerdir.

Çökelme Ortamı: Yetiş ve Demirkol (1986), Cingöz formasyonunun eş

zamanlı olarak havzanın güneyinde derin deniz şeyl ve marnlarından oluşan Güvenç

formasyonu içerisinde iki büyük “lob” şeklinde çökeldiğini açıklamışlardır. Önceki

araştırmacıların iki büyük “lob” olarak değerlendirdikleri birim Nazik ve Gürbüz

(1992) tarafından iki büyük “denizaltı yelpazesi” şeklinde değerlendirilmiştir.

4.1.3. Güvenç Formasyonu

Tanım ve Ad: Birim, ilk kez Schmidt (1961) tarafından Güvenç şeyli olarak

adlandırılmıştır. Bu çalışmada da formasyon için aynı adlama kullanılmıştır.

Tip yer ve Tip kesit: Formasyonun tip yer ve tip kesiti 1:25000 ölçekli

topoğrafik haritada N34d paftasında yeralan Güvenç köyüdür.

Yayılım: Birimin en büyük yüzleğinin kuzey sınırı batıda N34d paftası

kuzeybatısındaki Arapali köyü civarından başlayıp, kuzeydoğuya Karaisalı ilçesi

buradan da kuzeybatıya yönelerek aşağı Belemedik dolayına doğru uzanmaktadır

(Yetiş ve Demirkol, 1986).

Kaya türü ve Özellikleri: Güvenç formasyonu başlıca ince tabakalı, ince

taneli kumtaşı, silttaşı ardalanmalı çoğunluğu koyu gri, yeşilimsi gri, gri renkli


12

pelajik foraminiferli şeyllerden oluşmaktadır. Paralel, konvülüt laminalanma ve

kaval yapıları gözlenen sedimanter yapıları oluşturur (Yetiş ve Demirkol, 1986).

Dokanak İlişkileri: Cingöz formasyonu üzerine yanal ve düşey geçişli olarak

gelen Güvenç formasyonu en altta derin deniz fasiyesinde çökelmiş ince kumtaşı,

şeyl ardalanması, üste doğru daha da sığlaşarak karasal fasiyeste çökelmiş Kuzgun

formasyonuna geçiş göstermektedir (Nazik ve Gürbüz, 1992).

Fosil topluluğu ve Yaşı: Birimin yaşı, Nazik ve Toker (1986) tarafından

Burdigaliyen-Serravaliyen olarak saptanmıştır.

Çökelme Ortamı: Güvenç formasyonu Cingöz formasyonunun kuzeyindeki

yüzleğinde tabandaki kumlu seviyelerinde Bryzoa, Gastropoda, Pelecypoda,

Ostrokod ve bentik foraminifer fosilleri gözlenmiştir. Kalın şeyl düzeylerinde ise

Globigerinoides quadrilobatus triloba (Reuss) ve Globorotalia fohsi fohsi

(Cushman ve Ellisor) gibi planktonik Foraminiferler bulunmaktadır. Kumlu

seviyeler sığ deniz veya göl ile deniz arasında yaşamlarını sürdüren formlardır.

İstifin Cingöz formasyonuna geçiş kesiminde bentik foraminifer ve kırmızı algler

bol bulunmaktadır. Bu veriler ışığı altında çökel istifi genelde derin deniz ürünü

olup, zaman zaman sığlaşan bir ortamı karakterize etmektedir (Yetiş ve Demirkol,

1986).

4.2. Globigerinoides, Preaorbulina-Orbulina Cins ve Türleri

Adana baseni Miyosen istifinde bulunan Globigerinoides, Praeorbulina-

Orbulina cins ve türlerinin bilinen özellikleri aşağıda açıklanmıştır (Şekil 4.2).

4.2.1 Globigerinoides

Globigerinoides’in ilk görünümü, geniş ölçüde yaygın bir biçimde, Oligosen-

Miyosen sınırının bir türü olarak kabul edilir. Özellikle Lamb ve Stainforth (1976)

ile Stainforth ve Lamb (1981) olmak üzere diğer yazarlar; Globigerinoides’in

stratigrafik ilk oluşumlarını ve açık bir şekilde Oligosen içinde olduğunu belirtirler.

İlk önce Globigerinoides’in açığa çıktığı farklı seviyeler, Oligosen içindeki seri


13

periyoddan sonra meydana gelmiş olan Okyanus sıcaklarındaki artışla ilgili olduğu

söylenmektedir.

Bu türün ilk oluşumları Globigerinoides “datum”un uygulamasını

gerektirmektedir. Bu datum’un temsilcisi olarak, Stainfort ve Lamb (1981) deneysel

düzeyde Globoquadrina altispira aff. altispira’nın ilk oluşumunu ve

Globorotalia fohsi peripheroronda’nın ilk görünümünü önerir. Globoquadrina

altispira aff. altispira diğer alt türlerden farklı olarak korunması zor bir türdür ve

bu sebepten dolayı ideal tür olmaktan uzaktır.

Lamb ve Stainforth (1976), Oligosen-Miyosen sınırlamasının taslağını çizmek

için Globigerinoides kullanımından yanadır. Nadir görülen G. primordius’un ilk

görünümü yerine, alt türleri olan trilobus, immaturus ve sacculifer’e sahip G.

trilobus’un atası olan ve G. primordius’tan ortaya çıkan formları kullanmaktadır.

Bu olaydan sadece kısa bir süre sonra, G. ruber’in özelliği ve G.

altiaperturus ta ortaya çıkar. Kısa bir süre yaşayan G. altiaperturus haricindeki

G.ruber’in türevine benzer olan bu türler, Erken Miyosen’in sonlarına doğru kısa

bir süre yaşayan ve alçak bölgelerde sınırlı olan G. diminutus’a kadar devam eder.

Erken Miyosen’de daha sonra ortaya çıkan G. obliquus extremus’tan olan G.

obliquus obliquus Pliyosen içinde devam edip, geç Miyosen içinde gelişmiştir.

Alçak bölgeler içinde Erken Miyosende Globigerinatella insueta Zonu ve

Akdeniz’de Globigerinoides trilobus Zonu, G. bisphericus’tan itibaren G.

trilobus soyu içinde oldukça 1,5 my gibi kısa zamanda Praeorbulina, Orbulina

türleri gelişmiştir.

Globigerinoides’in bir dizi diğer türleri; taksonomik olarak incelenmiştir.

Çünkü bollii, bulloideus, seigliei, elongatus ve tenellus gibi bazı türler, Akdeniz

biyostratigrafisi içinde yararlıdır.

Özetle, birçok Globigerinoides, orta-bölgelerde olduğu kadar alçak

bölgelerde de Neojen stratigrafisi için dikkate değer bir ölçüde önem taşır. Türün ilk

görünümünden başka, primordius, altiaperturus, diminitus, trilobus fistulosus,

tenellus gibi kısa geçişler ve de obliquus obliquus, obliquus extremus,

conglobatus gibi ilk ve son oluşlarından dolayı biyostratigrafi’ye dahil edilebilen

birçok tür mevcuttur. Dahası G. primordius, G. ruber ve G. trilobus fistulosus,


14

alçak bölgelerde, orta-bölgelerdeki G. trilobus ve G. altiaperturus’ta bölge

belirleyici olarak kullanılmaktadır.

Şeki

l 4.2

. Olig

osen

-Miy

osen

düş

ük e

nlem

lerd

e pl

ankt

onik

fora

min

ifer t

ürle

ri ve

stra

tigra

fik y

ayılı

mla

rı (B

olli

ve

Saun

ders

, 198

5).


15

4.2.1.1. Globigerinoides Türü

Globigerinoides trilobus (Reuss, 1850)

Levha 2, Şekil 1-5-6

Tip Referansı: Globigerinoides trilobus Reuss,1850

Sinonimi:

1850 Globigerina triloba Reuss, s.374, lv.47, ş.11a-c.

1957 Globigerinoides triloba triloba (Reuss). Bolli, s.112, lv.25, ş.2.

1962 Globigerinoides quadrilobatus trilobus (Reuss). Blow ve Banner, s.137.

1966 Globigerinoides trilobus trilobus (Reuss). Jenkins, s.9, lv.2, ş.8a-c.

1968 Globigerinoides trilobus (Reuss). Cicha ve ark. , lv.21, ş.1a-c.

1968 Globigerinoides triloba (Reuss). Carloni ve ark. , lv.9, ş.10a-c.

1968 Globigerinoides trilobus (Reuss). Cita ve Premoli Silva, lv.2, ş.9.

1969 Globigerinoides trilobus (Reuss). Hofker Sr. , lv.1, ş.11, 12, 14.

1969 Globigerinoides trilobus (Reuss). Boltovskoy, s.252, lv.2, ş.9.

1970 Globigerinoides trilobus (Reuss). Soediono, s.223, 224, lv.3, ş.1a-c.

1971 Globigerinoides trilobus trilobus (Reuss). Nicora, lv.15, ş.11c, 12c.

1971 Globigerinoides trilobus (Reuss). Postuma, s.308, 309.

1972 Globigerinoides trilobus (Reuss). Berggren ve Amdurer, lv.29, ş.4, 5.

1973 Globigerinoides trilobus (Reuss). Yassini, lv.5, ş.43-45, 52-54.

1974 Globigerinoides trilobus (Reuss). Cati, s.493, lv.47, ş.5a, 6b, c.

1974 Globigerinoides trilobus (Reuss). Cita ve ark. , lv.7, ş.2.

1975 Globigerinoides trilobus trilobus (Reuss). Yassini ,lv.11, ş.5, 6, 9.

1975 Globigerinoides quadrilobatus triloba (Reuss). Stainforth ve ark. , s.310,

311, ş.138.

1977 Globigerinoides trilobus (Reuss). Di Grande, Grasso ve Romeo, lv.4, ş.2.

1978 Globigerinoides triloba (Reuss). Poignont ve Pujol, lv.13, ş.2, 5.

1981 Globigerinoides trilobus (Reuss). Sensu Lato. Biolzi ve ark. , lv.12, ş.5.

1981 Globigerinoides trilobus (Reuss). Bizon ve ark. , lv.17, ş.4, 5.

1983/1984 Globigerinoides trilobus (Reuss). Biolzi, lv.1, ş.5.

1983 Globigerinoides trilobus (Reuss). Kellei,lv.47, ş.5-7.


16

1983 Globigerinoides quadrilobatus triloba (Reuss). Zachariasse ve ark. , lv.35,

ş.2; lv.36,ş.5.

1983 Globigerinoides triloba (Reuss). Kenet ve Srinivassan, s.62, lv.13, ş.1–3.

1983 Globigerinoides trilobus trilobus (Reuss). Zachariasse ve ark. , lv.41, ş.6.

1985 Globigerinoides trilobus trilobus (Reuss). Carreno, v.1, ş.15.

1988 Globigerinoides trilobus trilobus (Reuss). Gelati ve ark. , lv.43, ş.8.

1992 Globigerinoides triloba (Reuss). Chaproniere, lv.2, ş.7, 8; lv.4, ş.6.

1994 Globigerinoides trilobus trilobus (Reuss). Lidz ve Bralower, lv.1, ş.9, 10.

1996 Globigerinoides trilobus s. s. (Reuss). Laccarino ve ark, lv.2, ş.11, 12.

1997 Globigerinoides trilobus (Reuss). Mc Gowran ve Li, lv.1, ş.9.

1997 “Praeglobigerinoides” trilobus group ( Sensu Spezzaferri, 1994). Bucefalo

Palliani ve ark. , lv.3, ş.D, H.

2000 Globigerinoides trilobus, Reuss. Toufic ve Fainberg, lv.1, ş.19, 20.

2003 Globigerinoides trilobus s.1. Reuss. Li, Mc Gowran ve Brunner, lv.1, ş.16.

2003 Globigerinoides trilobus Reuss. Hakyemez, s.55, 56.

Tanım: Kavkı basık trokospiral ve son tur boyutları hızlı olarak büyüyüp, küresel 3

locadan oluşur. Son loca kavkının yarısına eşit büyüklükte ve Spiral tarafta 2 sütual

açıklık gözlenir. Spiral tarafta süturlar hafif bükümlü, verev ve basıktır. Ombilikal

tarafta son süturla bir önceki sütur 90 derecelik açıyla birleşir ve Ombilik küçük,

açıklık basık yay şeklindedir.

Benzerlik ve Farklar: Üç loblu kavkısıyla Globigerinoides immaturus’a benzer.

Bu kavkının yarısını oluşturan büyüklükteki son loca, daha iri ombiliği ve daha

küresel locaları ile ayrılır.

Stratigrafik Düzey: Alt Miyosen (Burdigaliyen)


17

Globigerinoides bisphericus Todd, 1954

Levha 1, Şekil 4

Tip Referans: Globigerinoides bispherica Todd, 1954, sayfa 681

Sinonimi:

1954 Globigerinoides bispherica Todd, s.681, lv.1,ş.1a-c.

1968 Globigerinoides bisphericus Todd. Cicho ve ark. , lv.20, ş.2a-c.

1968 Globigerinoides bisphericus Todd. Cita ve Premoli Silva, lv.2, ş.8.

1970 Globigerinoides bisphericus Todd. Soediono, s.222, 223, lv.3, ş.2a-c.

1971 Globigerinoides bisphericus Todd. Nicora, lv.15, ş.9b.

1972 Globigerinoides bisphericus Todd. Bizon ve Bizon, s.207–210, ş.1.

1994 Globigerinoides bisphericus Todd. Bicchi ve ark. , lv.1, ş.4.

1994 Globigerinoides bisphericus Todd. Erk, lv.6, ş.1.

1995 Globigerinoides bisphericus Todd. Lidz ve Mcneill, lv.12, ş.244-247.

2003 Globigerinoides bisphericus Todd. Hakyemez, s.31, lv.18, ş.16.

Tanım: Son turda boyutları hız olarak büyüyen 3 locadan oluşur. Son loca çok iri

ve kavkının yarısını ya da yarısından fazlasını kapsar. Ombilik belirgin ve ana

açıklık basık yay şeklinde, ombilikal konumda ve fazla belirgin olmayan rimle

çevrili. Ayrıca Ombilikal tarafta süturlar ışınsal ve basıktır. Bir de Spiral tarafta son

locada tek spiral açıklığı var ve localar küreseldir. Ayrıca kavkı yüzeyinde fazla iri

olmayan porlar bulunur ve kavkı yüzeyi porlar arasında püstül benzeri çıkıntılar

oluşur.

Benzerlik ve Farklar: Praeorbulina sicana’dan en önemli farkı ambiliğin

gelişmiş olmasıdır. Bu özelliği ile Globigerinoides türü içinde yer alır.

Praeorbulina glomerosa curva’dan da farkı budur. Globigerinoides trilobus’tan

da son locanın çok daha büyük olmasından dolayı ayrılmaktadır.

Stratigrafik Düzey: Alt Miyosen (Burdigaliyen)


18

4.3. Praeorbulina-Orbulina

D’Orbigny’nin 1839’da Orbulina’yı tanımladığından beri, Orbulina’nın

40’tan fazla türü ve benzerleri Kambriyen’den günümüze kadar kaydedilmiştir. Son

zamanlarda Miyosen’den önceki foraminifer, radiolarya, alg üreme organları ve

diğer küresel vücutların kırılan bölümleri ile herhangi bir bağlantıya sahip olup

olmadığı incelenmiştir.

d’Orbigny (1839) Orbulina universa türü Küba’da güncel sedimanlarda

tanımlanmıştır. Normal gözenekler olduğu kadar geniş, yuvarlak ağıza sahip türü

örneklerle açıklamıştır.Le Calvez (1974) yuvarlaklaşmış deliğe sahip lektotipi

seçerek tanımladı.

Jedlitschka (1934), Candorbulina universa türünü ve yeni bir tür öne sürer,

universa adının kullanılması eş anlamlı listelerde çok fazla karmaşıklığa yol açtı.

Brönnimann (1951b) C. universa Jedlitschka türü yerine Orbulina suturalis içinde

yer edindirdi. Blow(1956), Orbulina’nın oluşumunu Globigerinoides

bisphericus’tan yola çıkarak G.glomerosa yoluyla tarif etti ve açıkladı.

Orbulina içindeki oluşum bağlantısı, 1940 yılı gibi erken bir tarihte Cushman

ve Dorsey tarafından öne sürülmüştür. Candorbulina Miyosen içindeki

Globigerinoides orijinlidir ve Orbulina daha sonrada Cushman ve Dorsey

tarafından düzeltildi. Daha sonra Orbulina, birçok çalışan tarafından tartışıldı. (e.g.

Finlay, 1947; LeRoy, 1948; Blow, 1956; Bandy, 1966; Jenkins, 1968; Bandy,

Vincent ve Wright, 1969). Tropikal faunada, Praeorbulina’dan Orbulina’ya

evolüsyonal geçişler, Praeorbulina glomerosa Zonu’nun üst bölümünde,

Globorotalia fohsi peripheroronda Zonunun tabanında beliren Orbulina

universa’nın çıkışı ile gözlenmektedir. Orbulina’nın çıkışı özellikle Akdeniz,

Atlantik ve Karayib bölgelerinde kullanılmış ve Pasifik’te ise daha az kullanılmıştır.

Isı fauna’ları ile çalıştığı zaman, O. universa’nın Globorotalia mayeri bölgesi

kadar geç ortaya çıktığının belirtilmesinden dolayı, Orbulina dikkatle kullanılmak

zorundadır.


19

4.3.1. Praeorbulina-Orbulina Türleri

Praeorbulina sicana (Stefani, 1952)

Tip Referansları: Globigerinoides conglobatus, Cushman ve Stainforth 1945, . G.

Conglobatus (Brady) . Globigerinoides sicana de Stefani, 1952.

Sinonimi:

1945 Globigerinoides conglobatus Cushman ve Stainforth, s.68, lv.13, ş.6.

1952 Globigerinoides sicana de Stefani, s.9.

1956 Globigerinoides bisphericus Todd. Blow, s.62, ş.1-3.

1957 Globigerinoides bispherica Todd. Bolli, s.114, lv.27, ş.1a-b.

1969 Globigerinoides sicanus de Stefani. Blow, s.326, 327.

1969 Globigerinoides bisphericus Todd. Hofker Sr. , lv.1, ş.13; lv.2, ş.1, 2.

1971 Globigerinoides sicanus de Stefani. Postuma, s.304, 305.

1975 Globigerinoides sicanus de Stefani. Stainforth ve ark. , s.320–322, ş.144.

1977 Globigerinoides sicanus de Stefani. Di Grande, Grasso ve Romeo, lv.5, ş.3.

1983 Globigerinoides sicanus de Stefani. Kennett ve Srinivasson, s.62, lv.13, ş.4–

6.

1983 Globigerinoides sicanus de Stefani. Zachariasse ve ark. , lv.36, ş.14.

1985 Praeorbulina sicana de Stefani. Bolli, s.199.

1993 Globigerinoides sicanus s. s. Zhang ve ark. , lv.2, ş.14.

1994 Praeorbulina sicana (de Stefani). Bicchi ve ark. , lv.1, ş.3a, b.

1994 Praeorbulina sicana (de Stefani). Erk, lv.6, ş.2.

1997 Praeorbulina sicana (de Stefani). Mc Gowran ve Li, lv.1, ş.12.

2003 Praeorbulina sicana (de Stefani). Li, Mc Gowran ve Brunner, lv.3, ş.1.

2003 Praeorbulina sicana (de Stefani). Hakyemez, s. 81, lv. 10, ş. 6.

Tanım: Kavkı oval şekilli ve üç lobdan oluşur ve bu kavkının son locadan önceki

kısmında tipik globigerin sarılım gözlenir. Bu globigerin gelişimin son iki locası

aynı zamanda kavkıyı oluşturan üç lobdan ikisini oluşturur ve üçüncü lob ise son

locadır. Ayrıca son locada üç sütural açıklık vardır. Bunlardan ikisi kavkının

globigerin sarılımlı bölümünün görüldüğü tarafta bunun tam karşıt yönünde üç lob


20

belirgin olarak görülür. Ayrıca üç lobdaki boyut artışı çok hızlıdır. Kavkıda da

ombilik gelişim yoktur.

Benzerlik ve Farklar: De Stefani (1952) Praeorbulina sicana, Cushman ve

Stainforth (1945) tarafından Globigerinoides conglobata adı altında tanımlanan ve

resimlenen formu göstermiştir. Ancak Brody (1879)’nın Globigerina conglobata

olarak tanımladığı takson değildir (Blow, 1969; Stainforth ve diğ. , 1975 ve Bolli ve

Saunders, 1985). Globigerinoides sicana pek çok çalışmacı tarafından

Globigerinoides bisphericus Todd’un önce tanımlanan sinonimi olarak kabul

edilmiştir (Bolli,1957; Blow, 1969; Jenkins, 1971).

Praeorbulina cinsine ait türlerden morfolojik ve stratigrafik olarak en yakın

olduğu tür Praeorbulina glomerosa curva’dır.

Stratigrafik Düzey: Orta Miyosen (Langiyen)

Praeorbulina glomerosa curva (Blow, 1956)

Levha 2, Şekil 3-4

Tip Referans: Globigerinoides glomerosa curva Blow, 1956.

Sayfa 64, teks resim 1.10-11

Sinonimi:

1956 Globigerinoides glomerosa Blow subsp. Curva Blow, s.63, 64, ş.9–14.

1957 Poticulasphaera glomerosa curva (Blow). Bolli, s.115, lv.27, ş.7.

1968 Praeorbulina glomerosa curva (Blow). Carloni ve ark. , lv.10, ş.11.

1969 Praeorbulina glomerosa curva (Blow). Bandy ve ark. , lv.1, ş.1A, B, C, D.

1983 Praeorbulina glomerosa curva (Blow). Kennett ve Srinivassan, s.82, lv.18,

ş.3, 4.

1994 Praeorbulina glomerosa curva (Blow). Erk, lv.6, ş.3, 5.

1995 Praeorbulina glomerosa curva (Blow). Lidz ve Mcneill, lv.12, ş.248–149.

2003 Praeorbulina glomerosa curva (Blow). Hakyemez, s.78, lv. 18, ş. 31.

Tanım: Kavkı oval görünümlüdür ve 3 lobdan oluşur. Ayrıca son loca kavkının

yarısından fazlasını oluşturur. Küçük olan iki loca globigerin sarılımlıdır. Ayrıca bu


21

bölümün iki locası arasındaki boyut artışı hızlıdır. Yüzey poligonal şekilli porlarla

kaplıdır.

Benzerlik ve Farklar: Kavkının oval görünümüyle kısmen benzediği

Praeorbulina glomerosa glomerosa ve Preaorbulina glomerosa circularis’ten

globigerin locaların daha belirgin olması ve daha az sayıda sütural açıklıklarıyla

ayrılır. P. glomerosa curva, P. sicana’dan holotip’te son bölüm çerçevesinde 4

gözenek yerine 7 gözeneğe sahip olmasıyla farklılık gösterir. Aynı zamanda, son

bölümde, kavkının daha büyük sarmalanmasını gözler önüne sunar.

Stratigrafik Düzey: Orta Miyosen( Langiyen)

Praeorbulina glomerosa glomerosa (Blow, 1956)

Tip Referans: Globigerinoides glomerosa glomerosa Blow, 1956, sayfa 65 teks

resimleri; 1.18–19.

Sinonimi:

1956 Globigerinoides glomerosa Blow subsp.glomerosa Blow, s.65, ş.18, 19.

1957 Porticulaspheara glomerosa glomerosa (Blow). Bolli, s.115,lv.27, ş.8.

1964 Praeorbulina glomerosa (Blow). Olsson, s.700, 701.

1968 Praeorbulina glomerosa glomerosa (Blow). Carloni ve ark. , lv.10, ş.12.

1968 Orbulina glomerosa (Blow). Cicha ve ark. , s. , lv.23, ş.4.

1969 Praeorbulina glomerosa glomerosa (Blow). Bandy ve ark. , lv.2, ş.1A, B, C,

D.

1969 “Porticulasphaera”glomerosa Blow. Hofker Sr. , lv.2, ş.3–5.

1969 Praeorbulina glomerosa glomerosa Blow. Blow, s.333, lv.23, ş.7.

1971 Praeorbulina glomerosa (Blow). Postuma, s.376, 377.

1972 Praeorbulina glomerosa glomerosa (Blow). Bizon ve Bizon, lv.2, ş.12.

1974 Praeorbulina glomerosa glomerosa (Blow). Baroz ve Bizon, lv.2, ş.12.

1975 Praeorbulina glomerosa (Blow). Stainforth ve ark. , s.281, 282, ş.121.

1983 Praeorbulina glomerosa glomerosa (Blow). Kennett ve Srinivasson, s.82,

lv.18, ş.5–7.

1993 Praeorbulina glomerosa glomerosa Zhang ve ark. , lv.2, ş.18.


22

1995 Praeorbulina glomerosa glomerosa Blow. Lidz ve Mc neill, lv.12, ş.250–

251.

1997 Praeorbulina glomerosa (Blow). Mc Gowran ve Li, lv.1, ş.13.

2003 Praeorbulina glomerosa s.1. (Blow). Li, Mc Gowron ve Brunner, lv.3, ş.2, 3.

2003 Praeorbulina glomerosa (Blow). Hakyemez, s.79, lv.18, ş.67, 68.

Tanım: Kavkı oval ve son loca ilk globigerin sarılımlı locaların oluşturduğu süturda

çok sayıda uzun ve dar (slit şekilli) sütural açıklık içerir.

Benzerlik ve Farklılık: Son loca Praeorbulina glomerosa circularis,

Praeorbulina glomerosa curva ve Praeorbulina sicana’ya göre kavkının daha

fazla bölümünü oluşturur. P. glomerosa glomerosa, P. glomerosa curva’dan son

bölümün temeli çerçevesinde daha çok gözeneğe sahip olmasıyla ve kavkıya sahip

olmasıyla farklılık gösterir, son bölümdeki yüksek derece sarmalanmasından dolayı

neredeyse küreseldir.


Praeorbulina glomerosa circularis (Blow, 1956)

Tip Referans: Globigerinoides glomerosa circularis Blow, 1956, sayfa 65, teks

resimleri; 2.3–4.

Sinonimi:

1956 Globigerinoides glomerosa Blow subsp. Circularis Blow, s.65, 67, ş.3, 4.

1957 Porticulasphaera glomerosa circularis (Blow). Bolli, s.115, lv.27, ş.2.

1968 Praeorbulina glomerosa circularis (Blow). Carloni ve ark. , lv.10, ş.13.

1969 Praeorbulina glomerosa circularis Blow. Blow, s.333.

1969 Praeorbulina glomerosa circularis (Blow). Bandy ve ark. , lv.1, ş.2A, B, C,

D, E.

1972 Praeorbulina glomerosa circularis (Blow). Bizon ve Bizon, s.207–210, ş.3,

4.

1983 Praeorbulina glomerosa circularis (Blow). Kennett ve Srinivasson, s.84,

lv.19, ş.1–5.

1993 Praeorbulina glomerosa circularis Zhang ve ark. , lv.2, ş.19.

2003 Praeorbulina glomerosa circularis (Blow). Hakyemez, s.77, lv. 18, ş.59.


23

Tanım: Kavkı küreseldir ve son locadan önceki globigerin localar son loca

yüzeyinde çok belirgin olmayan kabarıklıklar şeklinde görülebilmektedir.

Benzerlikler ve Farklılıklar: Kavkı küreselliği ve ilk evredeki locaların belirgin

olmayışı ile çok sayıdaki sütural açıklığı ile en yakın türü Praeorbulina glomerosa

glomerosa’dır. Orbulina suturalis ise ilk evrede olan locaların son loca ile

kavranmamış olması yönüyle benzerdir. P. glomerosa circularis, P. glomerosa

glomerosa, son bölümlerde ve daha erken bölümlerde, bir çok dairesel gözenek

benzeri deliklere sahip olmasıyla farklılık gösterir.


Praeorbulina transitoria (Blow 1956)

Tip Referans: Globigerinoides transitoria Blow, 1956, sayfa 65, teks resimleri

2.12–13.

Sinonimi:

1956 Globigerinoides transitoria Blow, s.65, 67, ş.12-14.

1957 Porticulasphaera transitoria (Blow). Bolli, s.115, lv.27, ş.3.

1959 Porticulasphaera transitoria (Blow). Blow, s.202, 203, lv.14, ş.87a, b.

1968 Praeorbulina transitoria (Blow). Carloni ve ark. , lv.10, ş.9.

1968 Globigerinoides transitorius Blow. Cita ve Premoli silva, lv.2, ş.5a-b.

1968 Orbulina transitoria (Blow). Cicha ve ark. , s. , lv.24, ş.1a, b.

1971 Globigerinoides transitorius Blow. Nicora, lv.15, ş.10a.

1971 Praeorbulina transitoria (Blow). Postuma, s.378, 379.

1972 Praeorbulina transitoria (Blow). Bizon ve Bizon, s.207–210, ş.4.

1974 Praeorbulina transitoria (Blow). Baroz ve Bizon, lv.2, ş.11.

1983 Praeorbulina transitoria (Blow). Kennett ve Srinivasson, s.84, lv.19, ş.6–8.

1995 Praeorbulina transitoria Blow. Lidz ve Mcneill, lv.12, ş.241–243.

2003 Praeorbulina transitoria (Blow). Hakyemez, s.83.

Tanım: Kavkı iki loblu ve kavkının ilk evresini oluşturan localar çok küçük üçüncü

bir lob oluşturur. Son loca ile bir önceki loca birbirine yakın boyuttadır. Ayrıca bu

loca ile ilk localar arasındaki sütur boyunca sütural açıklıklar yer alır. Birde son loca


24

ise sondan bir önceki loca ve ilk localar ile sütur oluşturur ve burada açıklıklar yer

alır.

Benzerlikler ve Farklar: İkincil sütural açıklıkları ve çok az benzerlikleri ile diğer

Praeorbulina türlerinden ve iki loblu görünümleri ile oldukça farklıdır. Orbulina

bilobata’dan sütural açıklıklarıyla ayrılır. Son bölüm ve daha önceki bölümler

arasındaki ikiden fazla gözeneğin varlığı, bu türü Praeorbulina içine yerleştirir. G.

bisphericus’tan daha simetrik olarak bilobata olması açısından farklılık gösterir;

morfolojik olarak ileri düzey formlar bulunabilir.


Orbulina suturalis Brönnimann, 1951

Levha 1, Şekil 1

Tip referans: Orbulina suturalis Brönnimann, 1951b, sayfa 135, resimler 2, 4.

Sinonomi:

1934 Candorbulina universa jedlitschka, s.21, ş.1-7, 19, 21-23.

1951 Orbulina suturalis Brönnimann, s.135, ş.2-4.

1968 Orbulina suturalis Brönnimann. Carloni ve ark. , lv.10, ş.14.

1968 Orbulina suturalis Brönnimann. Cicha ve ark. , s. , lv.23, ş.1.

1969 Candorbulina universa jedlitschka. Hofker Sr. , lv.2, ş.6-12; lv.3, ş.1, 2.

1971 Orbulina suturalis Brönnimann. Postuma, s.372, 373.

1973 Orbulina suturalis Brönnimann. Yassini, lv.5, ş.65.

1975 Orbulina suturalis Brönnimann. Stoinforth ve ark. , s.325, 326, ş.147.

1975 Orbulina suturalis Brönnimann. Yassini, lv.12, ş.1-3.

1985 Orbulina suturalis Brönnimann. Papp ve Schmid, s.20, lv.1, ş.1-5.

1993 Orbulina suturalis Zhang ve diğ. , lv.2, ş.15-17.

1994 Orbulina suturalis Brönnimann. Lidz ve Bralower, lv.2, ş.27, 28.

1994 Orbulina suturalis Brönnimann. Bicchi ve ark. , lv.1, ş.2a-c.

1997 Orbulina suturalis Brönnimann. Mc Gowran ve Li, lv.1, ş.14.

2003 Orbulina suturalis Brönnimann. Ohta ve ark. , lv.3, ş.6.

2003 Orbulina suturalis Brönnimann. Li, Mc Gowran ve Brunner, lv.3, ş.4.

2003 Orbulina suturalis Brönnimann. Hakyemez, s.76.


25

Tanım: Kavkı küresel-oval olup son locadan önceki globigerin sarılımlı ve evre son

loca yüzeyinde güçlükle fark edilen kabarık localar yada bazı formlarda bu evreye

ait iki loca küçük fakat oldukça belirgin iki lob oluşturur. Kavkıda ombilik ve ana

açıklık yoktur ve burada kavkı yüzeyi bal peteği şeklinde gelişmiştir.

Benzerlik ve Farklılıklar: Küresel kavkısı ile Orbulina universa ve

Praeorbulina glomerosa circularis ile benzerlik gösterir. Orbulina universa’dan

ilk globigerin son locada tamamen kapatılmış olması ve ikincil açıklıkların kavkının

her tarafında değil bölüm çevresinde yer alması ile farklıdır. Sutural gözenekler

olduğu kadar, bu türü Praeorbulina glomerosa circularis’tan ayrılır. Çok yakından

alakalı olan O. universa’dan küresel taslağın kırıldığı kavkının erken bölümlerine

sahip olmasıyla ayrılır.


Orbulina universa d’Orbigny, 1839

Levha 1, Şekil 2

Tip Referans: Orbulina universa d’Orbigny, 1839a, sayfa 2, resim 1.

Sinonimi:

1839 Orbulina universa d’Orbigny, s.2, lv.1, ş.1.

1968 Orbulina universa d’Orbigny. Carloni ve ark. , lv.10, ş.15.

1969 Orbulina universa d’Orbigny. Hofker Sr. , lv.3, ş.3.

1971 Orbulina universa d’Orbigny. Postuma, s.374, 375.

1971 Orbulina universa d’Orbigny. Thiede, s.25, lv.1, ş.1-9.

1973 Orbulina universa d’Orbigny. Rögl ve Bolli, s.566, lv.4, ş.18-21.

1973 Orbulina universa d’Orbigny. Cita ve Gartner, lv.51, ş.3.

1973 Orbulina universa d’Orbigny. Yassini, lv.5, ş.66.

1975 Orbulina universa d’Orbigny. Stainforth ve ark. , s.328-331, ş.150.

1975 Orbulina universa d’Orbigny. Yassini, lv.12, ş.9.

1978 Orbulina universa d’Orbigny. Bielak ve Briksin, lv.8, ş.7.

1978 Orbulina universa d’Orbigny. Poignant ve Pujol, lv.14, ş.12.

1983 Orbulina universa d’Orbigny. Kennett ve Srinivasson, s.86, 88, lv.20, ş.4-6.


26

1985 Orbulina universa d’Orbigny. Carreno, lv.1,ş.8.

1992 Orbulina universa d’Orbigny. Dowsett ve Wiggs, lv.1, ş.12.

1994 Orbulina universa d’Orbigny. Lidz ve Bralower, lv.2, ş.24.

1994 Orbulina universa d’Orbigny. Bicchi ve ark. , lv.1, ş.1a, b.

1997 Orbulina universa d’Orbigny. Mc Gowran ve Li, lv.1, ş.15.

2003 Orbulina universa d’Orbigny. Hakyemez, s.75, lv.18, ş.38-60-62-63.

Tanım: Kavkı küresel olup ilk globigerin evrenin son loca tarafından tümüyle

kapatılıp kırık kavkılı formlarda kavkı içinde görülür ve böylece ikincil açıklıklar

kavkı yüzeyinin her tarafına dağılmıştır. Bunlar kavkı boyutunun iri ve kalınlığının

ince olduğu Pliyosen çökellerinde oldukça iri porlar şeklinde olup kavkı yüzeyi bal

peteği dokuludur.

Benzerlik ve Farklılıklar: Küresel kavkı türlerinden (Orbulina suturalis,

Praeorbulina glomerosa circularis ve Praeorbulina glomerosa glomerosa) ilk

globigerin sarılımlı locaların son loca tarafından kavranmış olup sütural açıklıkların

olmaması ve bölgesel ikincil açıklıklara sahip olması ile farklıdır. Gözeneksel

delikler de geniş ölçüde dağıtılmıştır.

Stratigrafik Düzey: Orta Miyosen(Langiyen)

4.4. Adana Baseni Miyosen İstifinin Planktonik Forominifer Dağılımı

Planktonik foraminiferlerden Globigerinoides’ten Orbulina’ya 16-15 Milyon

yıllar arasında tropikal kuşakta Pasifik, Hint, Atlantik okyanusunda göreceli olarak

geçiş olduğu saptanmıştır (Berggren ve ark, 1995). Şekil 4.3’de Globigerinoides

trilobus tüm Miyosen’de, Globigerinoides bisphericus Alt Miyosen’in sonu Orta

Miyosenin üst seviyelerine kadar, Praeorbulina türlerinin Orta Miyosen başında,

Orbulina universa’nın Orta Miyosen’de başlayarak günümüze kadar devam

ettiğini göstermektedir.

Adana Baseninde Globigerinoides, Praeorbulina ve Orbulina cinslerinin

planktonik foraminifer dağılımı Şekil 4.4’de verilmiştir. Burdigaliyen’de

Praeorbulina glomerosa curva, Praeorbulina transitoria, Globigerinoides

trilobus trilobus, Globigerinoides bisphericus, Globigerinoides ruber türleri


27

Adana baseninde saptanmıştır (Nazik ve Gürbüz, 1991,1998; Şafak, 1993; Özçelik

ve Yetiş, 1994; Nazik, 2003). Langiyen’de Praeorbulina transitoria,

Globigerinoides trilobus trilobus, Globigerinoides ruber, Orbulina suturalis,

Orbulina universa, Orbulina bilobata türleri Adana Baseninde saptanmıştır.

Serravaliyen’de Globigerinoides trilobus trilobus, Globigerinoides ruber,

Orbulina suturalis, Orbulina universa, Orbulina bilobata tanımlanmıştır. Adana

Baseninde Alt-Orta Miyosen istifindeki Planktonik Foraminifer Biyozonlarının

Türkiye’de yapılan çalışmalarla karşılaştırılması Şekil 4.5 verilmiştir.


28

Biy

ozon

Dev

ir

Yaş

(My)

Ort

a M

iyos

en

Erk

en M

iyos

en

Şekil 4.3. Globigerinoides-Praeorbulina ve Orbulina Geçişleri (Pearson ve ark, 1997)


29

Praeorbulina glomerosa curva Zonu

Tanım: Praeorbulina glomerosa curva (Blow)’ un ilk görünümü ile

Orbulina suturalis Brönnimann türünün ilk görünümü arasındaki süreçte oluşan

kayaçlarla tanımlanmaktadır.

Zonu Tanımlayan: Jenkins (1960) ve Jenkins (1967)’ de düzlenme.

Yaş: Alt Miyosen( Burdigaliyen)

Lokalite: Bu zonun formları Kaplankaya, Cingöz, Güvenç formasyonları

arasında tanımlanmıştır.

Yaygın Türleri: Orbulina suturalis Brönnimann, Orbulina bilobata

(d’Orbigny), Globigerinoides trilobus trilobus (Reuss), Globigerina venezuelana

Hedberg, Globoquadrina dehiscens Cushman, Parr ve Collins, Globoquadrina

altispira Cushman, Praeorbulina glomerosa curva (Blow), Praeorbulina

transitoria Blow.

Karşılaştırma ve Yorum: Blow (1969)’un standart zonlamasında N8 olarak

tanımlanan bu zonu Toker (1985) Antalya yöresinde, Şafak ve Gökçen (1991) Mut

Havzasında, Nazik ve Gürbüz (1992) Adana (Karaisalı- Çatalan-Eğner) bölgesinde

yaptıkları çalışmalarda kullanmışlardır. Nazik ve Gürbüz (1998) Adana baseninde

ve Nazik (2003) Adana baseninde yaptıkları çalışmalarda kullanmışlardır.


30

Şekil 4.4. Adana Baseni Miyosen istifinde Nazik, 2003; Şafak, 1993; Nazik ve Gürbüz, 1991,1998; Özçelik ve Yetiş, 1994 yapmış oldukları planktonik foraminifer dağılımı Globigerinoides trilobus Zonu

Tanım: Globigerinoides trilobus (Reuss)’un ilk görünümü ile Praeorbulina

glomerosa curva Blow’un ilk göürünümü arasındaki süreçte oluşan kayaçlarla

tanımlanmaktadır.

Zonu Tanımlayan: Jenkins (1960) ve Jenkins (1967)’de düzenleme.

Yaş: Alt Miyosen (Burdigaliyen)



Yaygın Türleri: Globorotalia obesa Bolli, Globigerinoides ruber

(d’Orbigny), Globigerinoides trilobus trilobus (Reuss), Globigerinoides sp. ,

Globigerinoides bisphericus Todd, Globigerina venezuelana Hedberg,


31

Globoquadrina dehiscens (Cushman, Parr ve Collins), Praeorbulina transitoria

Blow.

Karşılaştırma ve Yorum: Blow (1969)’un standart zonlamasında N7 olarak

tanımlanan bu zonu, Antalya yöresinde Toker (1985), Mut yöresinde Şafak ve

Gökçen (1991) yaptıkları çalışmalarda kullanmışlardır. Ayrıca Nazik ve Gürbüz

(1998) Adana baseninde ve Nazik (2003) Adana baseninde yaptıkları çalışmalarda

kullanmışlardır.


32

Şekil 4.5. Alt-Orta Miyosen Planktonik foraminifer biyozonlarının karşılaştırılması


33

Orbulina suturalis Zonu

Tanım: Orbulina suturalis Brönnimann’ın ilk görünümü ile Globorotalia

mayeri Cushman ve Ellisor’un ilk görünümü arasında oluşan kayaç topluluğudur.

Zonu Tanımlayan: Jenkins (1960)

Yaş: Orta Miyosen( Langhiyen)



Yaygın Türleri: Orbulina universa (d’Orbigny), Orbulina suturalis

Brönnimann, Orbulina bilobota (d’Orbigny), Globorotalia obesa Bolli,

Globorotalia fohsi fohsi (Blow), Globigerinoides ruber (d’Orbigny),

Globigerinoides trilobus trilobus (Reuss), Globigerunoides bisphericus (Todd),

Globigerina venezuelana Hedberg, Globorotalia obesa Bolli, Globoquadrina

dehiscens (Cushman, Parr ve Collins), Globuquadrina altispira (Cushman).

Karşılaştırma ve Yorum: Blow (1969)’un standart zamanlamasında N9, 10

olarak tanımlanan bu zonu Jenkins (1971-1975) Yeni Zelanda’da, Toker (1985)

Antalya’da, Şafak ve Gökçen (1991) Mut havzasında, Nazik ve Gürbüz (1992)

Adana (Karaisalı-Çatalan-Eğner) bölgesinde kullanmışlardır. Adana Baseni’nde

Şafak (1993) Antakya’da yaptıkları çalışmalarda bu zona karşılık Globigerinoides

trilobus Zonu’nu kullanmış olup, Praeorbulina glomerosa Zonu’nu Langhiyen’de

tanımlamıştır. Ayrıca Nazik ve Gürbüz (1998) Adana baseninde ve Nazik (2003)

Adana baseninde yaptıkları çalışmalarda kullanmışlardır.

5.SONUÇLAR Melda FİDANCI

34

5. SONUÇLAR

Adana Baseni Miyosen İstifinde Globigerinoides, Praeorbulina ve Orbulina

cinslerinin evolüsyonu üzerine yapılan bu araştırmanın sonucunda fosil

kayıtlarından tür ve cinslerin evolüsyonu incelenmiştir. Paleontolojik ve

biyostratigrafik olarak Adana Baseni Miyosen istifinde incelemeler yapılmış, diğer

bölgelerle olan benzerlik ve farklılıklar ortaya konmuştur.

Planktonik foraminiferlerden Globigerinoides, Praeorbulina ve Orbulina

cins ve türlerinin Miyosen dönemi içinde birbirlerine olan geçişleri 16 ile 15 Milyon

yılları arasında olmuştur. Pearson ve ark, 1997’nin yaptığı çalışmada olduğu gibi

Adana baseninde yapılan çalışmalar değerlendirildiğinde Burdigaliyen- Langiyen

zaman aralığında bu geçişler gözlenmekte olup Globigerinoides trilobus’un

Burdigaliyen’den itibaren başladığı, Praeorbulina’nın Burdigaliyen-Langiyen’de

yayılım gösterdiği, Orbulina türlerinin ise Langiyen ile birlikte başladığı

belirlenmiştir. Böylece Atlantik, Hint ve Pasifik okyanusu gibi tropik kuşaklardaki

Globigerinoides-Praeorbulina ve Orbulina geçişleri Adana Baseninde de tipik

olarak gözlenmiştir.

Yapılan çalışmalarda adı geçen cinslerin Planktonik foraminifer cinslerinin

Alt-Orta Miyosen zaman aralığında Globigerinoides trilobus, Praeorbulina

glomerosa curva Zonları Burdigaliyen’de, Orbulina suturalis Zonu ise

Langiyen’de tanımlandığı gözlenmiştir.

Adana Baseni içinde bu zonlar, Kaplankaya, Cingöz ve Güvenç

formasyonlarına ait birimler içinde yeralmaktadır.

35

KAYNAKLAR

BERGGREN, W. A., HILGEN F. V., LANGEREIS, C. G., KENT, D. V.,

OBRADOVICH, J. D., ISABELLA RAFFI, RAYMO, M.E, and

SHACKLETON, N.J., 1995. Late Neogene chronology: New perspectives in

high-resolution stratigraphy. GSA Bulletin: 107, pp. 1272–1287.

BOLLI, H. M. & SAUNDERS, J. B. 1985. Oligocene to Holocene low latitude

planktic foraminifera. In Plankton Stratigraphy (eds H. M. Bolli, J. B.

Saunders and K. Perch-Nielsen), pp. 152–262. Cambridge: Cambridge

University Pres.

GÖKTEN, E., 1976, Silifke yöresinin temel kaya birimleri ve Miyosen stratigrafisi,

TJK Bülteni, 19(2), 117-126.

GÖRÜR, N., 1979, Karaisalı Kireçtaşının sedimantolojisi. Türkiye Jeoloji Kurumu

Bülteni 22, 227–35.

,1980, Karaisalı Kireçtaşının (Miyosen) Diyajenetik evrimi. Türkiye 5.

Petrol Kong. Tebl. , 123–128.

GÜRBÜZ, K., NAZİK, A.,& CRONIN, B. T. 1998. Eğner-Akören (Aladağ-Adana/

Türkiye) civarında yüzeylenen basen kenarı ve kıta yokuşu Çökellerinin

sedimantolojisi ve paleontolojisi. Fırat Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği

Eğitiminin 20. yılı Sempozyumu Bildirileri, 45–61.

HAKYEMEZ, A. , 2003, Kuzey Kıbrıs Oligosen_Pliyosen istiflerinin Planktonik

Forominifer Biyostratigratisi. Ankara Üniversitesi, Jeoloji Müh. Böl. , Doktora

Tezi, 395s.; 30 Levha, Ankara (Yayınlanmamış).

İLKER, S., 1975, Adana Baseni kuzeybatısının jeoloji ve petrol olanakları, T. P. A.

O. Arama arşiv No: 973.

JENKINS, D. G., 1960, Planktonic foraminifera from the Lakes Entrance Oilshaft.

Victoria. Australia. Micropaleontology 6, 345–371.

,1966, Planktonic foraminiferal zones and new taxa from the Danian to

Lower Miocene of New Zealand. N. Z. J. Geol. Geophys., 8, 1088-1126.

36

, 1967, Planktonic foraminiferal zones and new taxa from the Lower

Miocene to the Pleistocene of New Zealand. N. Z. J. Geol. Geophys., 10,

1064-1078.

LAGAP, H., 1985, Kıralan-Karakılıç-Karaisalı (NW Adana) alanının

litostratigrafik-kronostratigrafik incelemesi. Ç. Ü. Fen Bil. Enst., Jeoloji Müh.

Böl., Yüksek Lisans Tezi Adana (Yayınlanmamış).

NAZİK, A., 1983, Güvenç formasyonu stratigrafi kesitinin (KB Adana) Planktonik

foraminiferlerle Biyostratigrafik incelemesi. A. Ü. Fen Fak. Jeoloji Müh. Böl.,

Yüksek Müh. Tezi; 35s Ankara (Yayınlanmamış).

NAZİK, A., ve TOKER, V., 1986 Karaisalı yöresi Orta Miyosen istifinin

foraminifer biyostratigrafisi. M.T. A Dergisi, 103/104: 139–153.

NAZİK, A ve GÜRBÜZ, K., 1992 Karaisalı-Çatalan-Egner yöresi (KB Adana) Alt-

Orta Miyosen yaşlı Denizaltı Yelpazelerinin Planktonik foraminifer

Biyostratıgrafisi. T. J. K. Bülteni, 35,1, 67–80.

NAZİK, A., TOKER, V., ŞENOL, M. & ÖĞRÜNÇ, G. 1997. Tarsus yöresi (Adana

Baseni) Üst Tersiyer-Kuvaterner istifinin mikropaleontolojik (Planktik

foraminifer, nannoplakton ve ostrakod) incelemesi. Çukurova Üniversitesi

Jeoloji Mühendisliği Eğitiminin 20. Yılı Sempozyumu Bildiri Özleri, Adana,

251.

ÖĞRÜNÇ, G. & NAZİK, A. 1998. Yenice (Tarsus) kuzeyi (Adana Havzası) Üst

Miyosen-Pliyosen istifinin ostrakod faunası. Türkiye Jeoloji Bülteni 41(1),

63–84.

ÖĞRÜNÇ, G., GÜRBÜZ, K.& NAZİK, A. 2000. Adana Baseni Üst Miyosen-

Pliyosen istifinde “Messiniyen tuzluluk krizine” ait bulgular. Yerbilimleri,

Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Bülteni

22, 183–92.

ÖZÇELİK, N. , 1993, Adana Baseni Tersiyer istifi Güvenç Formasyonunun Fasiyes

ve Ortamsal Nitelikleri. Ç. Ü. Fen Bilimleri Ensitütüsü Jeoloji Müh. Böl.

Yüksek Lisans Tezi. (Yayınlanmamış).

ÖZÇELİK, N. & YETİŞ, C. 1994. Adana baseni Tersiyer istifi Güvenç

formasyonunun planktik foraminifer biyostratigrafisi. Yerbilimleri 25, 21–30.

37

ÖZER ,B., DUVAL, B., COURRIER, P. & LETOUZEY, J. 1974. Antalya-Mut-

Adana Neojen Havzaları Jeolojisi. Türkiye II. Petrol Kongresi, Ankara, 57–84.

ÖZTÜMER, E., BİZON, G., BİZON, J. J. ve FEİNBERG, H., 1974, Mut ve Adana

Havzaları Tersiyer Biyostratigrafisi ve Mikropaleontoloji yenilikleri. Türkiye

II-Petrol kong. Tebliğleri, 217–228.

PEARSON, P. N, SHACKLETON, N. J., HALL, M. A., 1997. Stable isotopic

evidence for the sympatric divergence of Globigerinides trilobus and Orbulina

universa (Planktonic foraminifera), Journal of the Geological Society, London

154, pp. 295–302.

SCHMİDT, G. C. 1961. Stratigraphic Nomenclature for the Adana Region

Petroleum Distict, 7. Petroleum Administration Bulletin 6, 47–63. Ankara.

ŞAFAK, Ü. 1993a. Işıktepe-Dalakdere (KB Mersin) civarının Miyosen

biyostratigrafisi. Yerbilimleri 22, 127–49.

, 1993b. Antakya Havzası planktonik foraminifer biyostratigrafisi. Suat Erk

Jeoloji Sempozyumu Bildirileri, 143–56.

ŞAFAK, Ü ve GÖKÇEN, N., 1991, Planktonik foraminifer zonlamasına Doğu

Akdeniz Proversen Bir örnek: Mut havzası Tersiyer istifi. T. J. K. Bül., 34:1

TERNEK, Z., 1957, Adana Havzasının Alt Miyosen (Burdigaliyen) Formasyonları;

Bunların Diğer Formasyonlarla Olan Münasebetleri ve Petrol imkanları. M. T.

A. Der., 49, 48-66 s.

TOKER, V., 1985, Korkuteli yöresi Miyosen nannoplankton Biyostratigrafisi.

Karadeniz Üniversitesi Dergisi, Jeoloji 4(1-2), 9-21.

ÜNLÜGENÇ, U. C., 1988, Kızıldağ yayla (Adana) dolayının jeolojik incelemesi. Ç.

Ü Fen Bilimleri Enst. Yüksek Lisans Tezi Adana.(Yayınlanmamış).

ÜNLÜGENÇ, U. C., ŞAFAK, Ü., 1992, Enviromental interpretation of the Early

Miocene Deposits (Kaplankaya Formation) in the Adana Basine, S. Türkiye.

Yerbilimleri, S. 20, 363.

YALÇIN, N. M. & GÖRÜR, N. 1984. Sedimentological evolution of the Adana

Basin. International Symposium on the Geology of The Taurus Belt,

Proceedings. 165–7.

38

YETİŞ, C., 1978, Çamardı (Niğde) yakın ve uzak dolayının jeoloji incelemesi ve

Ecemiş yarılım Kuşağının Maden Boğazı-Kamışlı arasındaki özellikleri. İst.

Üniv. Fen Fak. Doktora Tezi, İstanbul. (Yayınlanmamış).

YETİŞ, C., DEMİRKOL, C., KEREY, E., 1985, Adana Havzasının Kuzgun

formasyonunun (Üst Miyosen) fasiyes ve ortamsal nitelikleri. T. J. K. Bült 29.

81–96.

YETİŞ, C. VE DEMİRKOL, C. 1986. Adana Baseni batı kesiminin detay jeoloji

etüdü. M. T. A. Raporu. Rapor No: 8037, 187 s., Ankara.

YETİŞ, C., 1988, Reorganisation of the Tertiary stratigraphy in the Adana Basin,

Southern Turkey. Stratigraphy Newsletters 20(1), 43–58.

39

ÖZGEÇMİŞ

1976 yılında Adana’da doğdum. İlk-Orta-Lise öğrenimimi Adana’da

tamamladım. 1995 yılında Ç.Ü Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Jeoloji

Mühendisliği Bölümünde öğrenime başladım. 1999 yılında aynı Fakülteden Jeoloji

Mühendisi olarak mezun oldum.

40

LEVHA 1

Şekil 1: Orbulina suturalis Bronnimann

(I-6)x200 ( Nazik, 1992)

Şekil 2: Orbulina universa d’Orbigny

(v-20), x130 (Nazik, 1992)

Şekil 3: Globigerinoides ruber (d’Orbigny)

a.Spiral taraf, b. Ombilikal taraf, (VI-21), x130 ( Nazik, 1992)

Şekil 4: Globigerinoides bisphericus Todd

a. Spiral taraf, b. Ombilikal taraf, (VI-2), x200 (Nazik, 1992)

41

LEVHA 1

42

LEVHA 2

Şekil 1: Globigerinoides trilobus trilobus (Reuss)

Spiral taraf, (IV-21), x110 (Nazik, 1992)

Şekil 2: Orbulina bilobata (d’Orbigny)

(IV-21), x130 (Nazik, 1992)

Şekil 3,4: Praeorbulina glomerosa curva (Blow)

3, (VI-10), x130 ( Nazik, 1992)

4, (VI-10), x200 ( Nazik, 1992)

Şekil 5,6: Globigerinoides trilobus trilobus (Reuss), AF-36, x135 (Nazik ve

Gürbüz, 1998)

43

LEVHA 2

Çukurova Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ · this study, the planctonic foraminifera...

Documents