ulu cinarin kokleri

8/14/2019 Ulu Cinarin Kokleri

1/4

Kitap

Vedat Ali TOK

Temmuz 200870

KKLERULU INARIN

lhan SOYLU / Ulu nar - Bursa


2/4

71

Arkun, Osman Gazi romanna balarken 1230 ylnda

Moollarn, Mslman ehirlerini yamalamalarndan,

insanlar hunharca ldrmelerinden bahsediyor; Byk

Seluklu mparatorluunun bu zamanda Moollara kar

koyacak gcnn olmadn tasvir ediyor.

Walter Scottun1814te yayn-lanan Waverlyisimli roman tarih roman t-

rnn ilk rnei kabul edil-

mektedir. Bizde ise Malkoo-

lu, Battal Gazi gibi hikyelerindnda batl anlamda ilk tarih

roman yazar olarak Namk Ke-

mal kabul edilir. Edebiyatmz-

da ilk tarih roman ise Namk

Kemalin Cezmi isimli roman-

dr. Daha sonra ise bu tr ro-

man yazanlar oalmtr. Ah-

met Hikmet Mftolu, Kemal

Tahir, H. Nihal Atsz, Tark

Bura, Feridun Fazl Tlbent-

i, Bekir Bykarkn, Abdullah

Ziya Kozanolu, Mustafa Ne-

cati Sepetiolu, Yavuz Baha-

drolu gibi yazarlar tarih

roman yazanlar arasnda zikre-

debiliriz.

Pekiyi, tarih roman ne-

dir? Tarih roman ksaca, ko-

nusunu tarihten alan roman,

eklinde tanmlanabilir. Tarih

roman bir tarih belgesi kabul

etmek doru deildir. nk

ad stnde o sadece roman-

dr. Fakat ocuklara ve zellikle

genlere tarihi retme ve tari-

he kar ilgi uyandrma yolla-

rndan biri de bu tr eserlerinokutulmasdr.

Kemal Arkunun Ulu na-

rn Kkleri serisinden kitaplar

yaynland: Osman Gazi, Orhan

Gazi, Sultan Yldrm Bayezt ve

Timur Han.

Osman Gazi (Akademisyen

Yaynevi, Temmuz 2007, stan-bul) kitabnn n sznde Os-

man Gazi kitab, ulu nar se-

risinin ilk kitab olup, yazarn

mr kifayet ederse bu seride

36 kitap yazlacaktr. denili-

yor.

Yukarda isimlerini sayd-

mz kitaplar, yazarn baz ga-

zetelerde tefrika halinde sun-

duu roman denemelerinin

okuyucular tarafndan takdir-

le karlanmas ve bu yola te-

vik edilmesi neticesinde ortaya

kmtr. Bunu, yazarn kitap-

lar sunuundan reniyoruz.

Yazar, kitaplarnn n sz-lerinde tarih roman yazmann

kolay bir i olmadn zellik-

le tarihe sadk kalmann gerek-

tiini ifade ederek bunun iin

de kendisinin ok sayda tarih

eseri uzun uzun okuduunu

Osman Gazi


3/4

Temmuz 200872

sylyor.

Arkun, Osman Gazi roman-

na balarken 1230 ylnda Mo-

ollarn, Mslman ehirlerini

yamalamalarndan, insanla-

r hunharca ldrmelerinden

bahsediyor; Byk Seluklu

mparatorluunun bu zamanda

Moollara kar koyacak gc-

nn olmadn tasvir ediyor.

Ad geen romann ilerleyen

sayfalarnda Erturul Gazinin

Trk glerini toplama, topar-

lama mcadelesi ve daha son-

ra da yamac Mool ordusunu

perian edii hikye ediliyor.

Erturul Gazi, St yurt

edinir. Bu arada nurtopu gibi bir olu dnyaya gelir: Os-

man

Mool istilas bitmek bil-

mez. Dnyann bana bela

olan bu apulcular g bulduk-

a Mslmanlara saldrmaktan

ve yamalardan geri durmaz-

lar. Bu arada bugn bile tart-

lan bir konu zerinde - Mevln

ile Moollarn ilikisi- yazar,

Mevlanay biraz da efsaneleti-

rerek hikye eder. Bu ilgin b-

lm kitaptan iktibas edelim:

Hazreti Mevlana tvbe is-ti far sesleri arasnda Mool

Kumandannn adrna yak-

latnda Mool kumandan

bir ihtiyarn kendi taraflarna

doru gelmesine mana vere-

memiti. Belki de Konyallar

onu aman dilemek iin kendisi-

ne eli olarak gndermilerdir

diye dnrken hi beklenme-

dik birekilde Hazreti Mevlana

postunu yere serdi ve namaza

durdu. Mool Ordusunun ku-

mandan onun bu hareketine

ok bozulmutu. Aman dileyip,

ayaklarna kapanarak yalvar-

masn beklerken Onun, alay

eder gibi namaza durmas ne

demekti. Hiddetinden kan bey-

nine kmt. Tm kalabalk

nefesini tutmu, heyecan iin-

de tekbir getirirken Kumandanemrini verdi:

Okular delik deik edin u

ihtiyar

Binlerce ok slk alarak

Hazreti Mevln tarafna geldi.

Maheri kalabalktan t dahi

kmyordu, herkes gzlerini

kapam, heyecandan kalplerdurma noktasna gelmiti. At-

lan binlerce okun bir teki dahi

isabet etmedi. Oklara sanki ga-

ipten baka komutlar veriliyor,

baz oklar geri dnp atan Mo-

ol askerlerine isabet ediyor-

du. Mool kumandan korku ve

dehetle irkilmi elini kaldra-

rak dur! iareti vermiti. Kendi

lisanyla kumandanlarna bir

takm eyler sylemi ksa za-

manda kalabalk Mool birlii

kuatmay kaldr p oray terk

etmiti. (s. 46, 47)

Kemal Arkunun Ulu na-rn Kkleri dizisindeki ikinci ki-

tab Orhan Gazi ismini tayor.

(Akademisyen Yaynevi, Tem-

muz 2007, stanbul)

Trklerde, devlet kurma, fe-

tih siyaseti, birlik beraberliin

tesisi gibi hususlar deta bir

bayrak yarn andrmaktadr.

Nitekim Orhan Gazi de Osman

Beyin hedeflerini gerekletir-

mek iin ibana gelir.

Kitapta Bursann, znikin

Rumelinin fethi ve Orhan

Gazinin baar hazinesine ya-

zlan dier hdiseler hikye

edilir. Fetihlerin yan sra Or-

han Beyin yaptrd sarayda

grevli olanlarla artk bir sa-

ray gelenei hline gelecek veOsmanlnn zevaline kadar s-

recek grevlilerin vazifeleri ile

ilgili de bilgi verilir. Bu arada

romanda, Orhan Gazinin sade-

ce fetihlerle itigal etmeyip dev-

let olmann gereklerinden biri

olan eitim, sanat ve bunlarla

ilgili tekilatlanmalara da na-

yak olmas zerinde duruluyor.

Orhan Bey yeni fethettii

znikte ilk i olarak ilme ver-

dii neme binaen bir medrese

faaliyete geirdi ve bu medre-

senin bana byk lim Da-

vudi Kayseriyi tayin etti. Med-

resenin al treninde tm

devlet adamlar halkla birlik-

te Davudi Kayserinin nem-

li konumasn dinliyorlard.

(s.66)


4/4

73

Bilindii gibi Orhan Bey,

sosyal hayatn iinde olan ve

sosyal hayatn nizama

kavumas iin mcade-le eden padiahlardan biriydi.

Milletin kar karya bulundu-

u her eyle yakndan ilgileni-

yor; mavere meclisleri kuru-

yordu. Arkun, Orhan Gazinin

bu hususiyetlerini kitabnda

yle dile getiriyor:

Orhan Gazi zmit hisar-

n fethettikten sonra devle-

tin dhili tekilatlanmasna

arlk vermi, ulemay dev-

let sistemini salam bir ekil-

de oturtmak iin vazifelendir-

miti. Her hafta Cuma gnleridevrin limlerini toplayarak

huzur sohbetleri yapyor, ule-

mann szne ok riayet edi-

yordu. Bizansl korsanlarn

kk olu ehzade Halili ka-

rmas ve Bizans Kralnn

bunu zmiti iade etmesi iin

antaj arac olarak kullanma-

s onu ok zse, de vatan topra-

ndan bir kar dahi vermeyi

aklna bile getirmedi (s.124)

Serinin nc kitab Sul-

tan Yldrm Bayezt ve Timur

Han. (Akademisyen Yaynevi,

Ocak 2008, stanbul) Kemal

Arkun bu kitabnn n szn-de Timurun baz tarihiler ta-

rafndan olumsuz tantld-

na dikkat ekiyor, halbuki

Timurun menf bir insan ol-

madn sylyor ve kitabn-

da da gerekelerini ve kaynak-

larn sunuyor.

Kitapta 14. asrda dn-

ya corafyasnda, Anadoluda

etkili olan glerden bahis-

ler al yor. Tabii ki merkez-

de Yldrm Bayezt vardr. Ar-

kun, Ni bolu Fatihi diye de

bilenen Yldrm Bayeztn

Nibolu Zaferinden sonra esir

alnan dman askerine uzun

uzun nasihatlerde bulunduru-

yor. te ondan bir blm:

Biz ki Osmanly z, ne ii-miz var buralarda? Siz sa-

nr msn z sizin banzda,

bahenizde topran zda g-

zmz var. Sizin zerre top-

ran zda gzmz yoktur!

Cennetmekn dedem Osman

Gazi Bizim dvm z kuru

cihangirlik dvs deildir,

nizm- lem dvsdr. bu-

yurmutu. Biz nizm-

lemdvs iin sizinle harp ederiz.

Bu da zaten Cenb- Hakkn

emridir. Tahrim Sresinin 6.

ayetinde melen; Ey iman

edenler, kendinizi, oluk, o-

cuunuzu yle bir ateten ko-

ruyun ki, onun tututurucusu

insanlarla talardr. buyrul-

maktadr.

Netice olarak frsat gn-

leri ganimettir. Dnyaya iki

kere gelmek yoktur. Her e-

yin bir alameti vardr. Do-

mak da lmenin alametidir.

Bu sebeple vakit ok kymet-lidir. nsann mr ok az-

dr (s. 116)

Yazar Kemal Arkunun

gayretlerini takdirle kar-

l yor; bundan sonraki yaza-

caklar kitaplar iin de bir ko-

nuyu dile getirmekte fayda

gryoruz. Kitaptan aynen ik-

tibas ettiimiz blmler ya-

zarn slubu hakknda az ok

bilgi vermekle beraber, yine

de bir iki hususa temas et-

mek isteriz. Arkun, kitaplar-

nn n szlerinde tarihe sada-

kat adna birok tarih kitabn

uzun uzun okuduunu ifade

ediyor ve kitaplarn tarih ro-

man olarak sunuyor okuyucu-

larna Ne var ki bu kitaplar

tarih romandan ziyade yaza-rn okuduu eserlerin krono-

lojik sraya gre harmanlan-

meklinden ve bir anlatdan

teye gidemiyor. Bu tr ro-

manlarn olmazsa olmazlarn-

dan heyecan unsuru hemen

hi yok. Diyaloglar snrl. Ya-

zar, romann kahraman ol-

mamakla birlikte iin daima

iinde ve tan

mlamalar yap

- yor, bilgiler veriyor. Bylece

kitaplar, roman olmaktan -

kyor, yeni bir tarih kitab olu-

veriyor.

Kitab okuyanlar mutla-

ka baka eletirilerde de bu-

lunacaklardr. Yazar, bunla-

r dikkate alrsa yeni yazaca

romanlar daha da kalc ola-

caktr.

ulu cinarin kokleri

Documents