ulusal metroloji enstitüsü metroloji...kalibrasyon; belirli koullar altında, bir ölçme cihazı...
TRANSCRIPT
Ulusal Metroloji Enstitüsü
GENEL METROLOJİ
TÜBİTAK UME
P.K. 21 41470 Gebze - KOCAELİ
Tel: 262 6466355
Faks: 262 6465914
http: // www.ume.tubitak.gov.tr
METROLOJİNİN TANIMI
Kelime olarak metreden türetilmiş olup anlamı
ÖLÇME BİLİMİ’dir.
Metrolojinin Görevi :
Bütün ölçme sistemlerinin temeli olan birimlerin (SI ve
türevleri) tanımlayarak bilim ve teknolojinin kullanımına
sunmak ve yapılan bütün ölçümlerin güvenilirliğini ve
doğruluğunu sağlamaktır.
Metrolojinin Faaliyet Alanları
BİLİMSEL METROLOJİ
UME
ENDÜSTRİYEL METROLOJİ
TSE, İKİNCİL LABORATUVARLAR
YASAL METROLOJİ
SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI ÖLÇÜLER VE STANDARTLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
DİĞER
BAKANLIK MERKEZ LABORATUVARLARI, SİLAHLI KUVVETLER, ASKERİ LABORATUVARLAR
Metrolojinin Tarihçesi
İlk Çağlarda Ölçme
Ortaçağ ve sonrasında, gelişen Ölçme teknikleri ve
Ölçümbilim
Uluslararası standartta metre ve kütle prototiplerinin
doğuşu ve metre Konvansiyonu (1875)
Metre Konvansiyonu ardından ölçüm bilimde gelişmeler
Ülkemizde metroloji alanındaki gelişmeler,
20.yy.’da metroloji ve Uluslararası alanda gerçekleştirilen
çalışmalar
Ortalama “ayak” uzunluğunun tespiti
1576
foot = ayak
ft=0.3048m =30.48cm
1994
594mmx420mm -(A2)
yerine 1.98x1.40ns
Uzunluk Birimi Yard’ın Tanımı
M.Ö.4000 yıllarında Firavun dirseği en yaygın uzunluk standardı olarak kullanılıyordu.463.3mm =1 dirsek =1.5ayak = 2 karış=6 el genişliği=24 parmak
M.Ö. 1101 yılında Kral 1.Henry’ nin burnundan el başparmağına kadar olan mesafe YARD olarak tanımlanmaktaydı.
Fransız Bilimler Akademisindeki bilim insanları devrim niteliğinde bir karar
aldılar. Ölçüler standartlaştırılmalıydı. Bu işi tek başına üstlenen Akademi, tüm
uluslarca kabul edilebilecek ölçü sistemleri saptama çalışmasına başladı.
Akademi tarafından kurulan, aralarında Jean-Charles de Borda, Joseph-Louis
Lagrange ve Pierre-Simon Laplace’ın da bulunduğu seçkin
bilim insanlarından oluşan bir komisyon yeni uzunluk
biriminin Dünya’nın çevresinden çıkarılmasını önerdi.
Fransa Ulusal Meclisi 1791’de yeni uzunluk biriminin,
Paris üzerinden geçen meridyen uzunluğunun çeyrek
kısmının 10 milyonda biri olmasında görüş birliğine vardı.
Sonunda 1798 yılında ölçümler tamamlandı. Kutuplardan geçen meridyenin
uzunluğu tespit edildi ve bu meridyenin çeyreğinin 10 milyonda biri alınarak 1
metre olarak adlandırılan büyüklük saptanmış oldu.
Hesaplanan bu büyüklüğe göre, Hollandalı Jan Hendrik van Swinden metrik
sistemin uzunluk standardı olarak ilk metre prototipini 1799’da
Fransız yetkililere 25 mm x 4 mm büyüklüğünde ve dikdörtgen
kesitli bir platinyum çubuk şeklinde sundu.
Bu standart aynı yıl Ulusal Fransız Arşivine kaldırıldı. Artık Fransız Bilim
Akademisi tarafından tasarlanan metrik sistem doğmuştu.
1875’te 17 ülke tarafından Paris’te Metre Konvansiyonu imzalandı ve Ölçüler
ve Ağırlıklar Bürosu (BIPM) kuruldu.
1889’da standart metre platin iridyum alaşımından yeniden
yapılıp tanımlandı. yeni metre prototipi 20mm*20mm
boyutlarında X-kesitinde bir çubuk olarak imal edilmiş
ve kullanılmaya başlanmıştır.
.
Bu, platin iridyum alaşımı olan standart
metrenin kullanımına 71 yıl devam edildi.
Sonunda 1960 yılında belli bir kripton
izotopu içeren tüpten salınan ışınımın
tayfındaki en belirgin çizgi temel alınarak,
metre yeniden tanımlandı.
1.650.763,73 adet kırmızı-turuncu ışığın
dalga boyu (XKr = 605,7802103
nanometre) değeri 1 metreyi vermekte idi
artık.
Bugün zaman, diğer tüm fiziksel büyüklüklerden daha
doğru olarak ölçülebilmektedir. 1967’de zaman ölçümünde sezyum saati
kullanılmasının standart ölçü olarak kabul edilmesinden sonra, saniye 10 bin
milyarda bir yanılgı ile ölçülebiliyor. Bunun anlamı, zaman ölçümünde 300
bin yılda, sadece 1 saniye ölçüm yanılgısı yapmak demektir.
Birbirinden oldukça uzak iki nokta arasını ışığın katetme süresi ölçülürse,
noktalar arasındaki uzaklık kullanılarak, ışık hızı bulunabilir. Fakat iki nokta
arasını, yanılgısı büyük olan bir metre ile ölçerseniz, ışık hızını da o kadar
yanlış bulursunuz.
Bugün ışık hızı için bulunan en doğru değer, saniyede 299.792.458.6
metredir. 1983’te Amerika Ulusal Standartlar Bürosuna bulunan bu ölçümün
yanılgısı, sadece 30 santimdir.
Işığın hızı, frekansıyla dalga boyunun çarpımına eşit olduğundan, metre
zaman cinsinden tanımlanabilir.
1970'li yıllarda kararlılığı yüksek lazerlerin ortaya çıkması ile bu
lazerlerin, metre standardının tanımlanmasında kullanılması
düşünülmüştür.
17 Ekim 1983 yılında metre standardı için herhangi bir dalga boyu
belirlemek yerine ışığın vakumdaki sabit hızının kullanılmasına
karar verilmiştir. Bunun için ışığın hızının vakum ortamda 299 792
458 m/s olarak belirlenmesi ve buradan ünitenin elde edilmesi
gerekmiş ve böylece uzunluk standardının fiziksel bir olaya
dayandırılan tanımı gerçekleştirilmiştir.
Günümüzde kullandığımız 1 metre, ışığın boşlukta1/299.729.458.6
saniyede aldığı yoldur.
Günümüzde geçerli metre tanımı
SI BİRİMLER SİSTEMİ
K A
smol
kgcd
m
SI BİRİMLER SİSTEMİ
• Uzunluk : Metre(m)
Metre, ışığın saniyenin 1/299792458 kesri zaman aralığında vakum
ortamda katettiği yolun uzunluğudur.
• Kütle : Kilogram (kg)
Uluslararası kilogram prototipinin kütlesine eşit birimdir.
• Termodinamik Sıcaklık Birimi : Kelvin (K)
Termodinamik sıcaklık birimi Kelvin, suyun üçlü noktasının
termodinamik sıcaklığının 1/273.16 kesridir.
• Madde miktarı : mol (mol)
Karbon 12’nin 0.012kg’da atom sayısını içeren madde miktarıdır.
SI BİRİMLER SİSTEMİ
• Zaman : Saniye (s)
Sezyum 133 atomunun taban durumunun iki ince yapı düzeyleri
arasındaki geçişe karşılık gelen ışınımın 9192631776 periyodunun
süresidir.
• Elektrik Akımı : Amper (A)
Amper sonsuz uzunluktaki ihmal edilebilir dairesel kesiti olan,
birbirinden 1 metre uzaklıkta yerleştirilmiş iki paralel
iletkenin,birbirlerini etkiledikleri metre başına 2x10-7 N’luk kuvveti
üreten sabit akım olarak tanımlanır.
• Işık Şiddeti : Kandela (cd)
Steradyan başına 1/683 Watt radyant şiddeti olan 540x1012 hertz
frekanslı monokromatik ışınım yayan bir kaynağın verilen bir yöndeki
ışık şiddeti kandela olarak tanımlanır.
Kütle Birimi ve Kütle Prototipi
Kütle birimi Kilogram;
yoğunluğu 21500kg/m3
olan %90 Platin ve %10
İridyumalaşımından yapılmış, 39
mm çap ve 39 mm yüksekliğe
sahip silindir biçimli ağırlıktır.
Türetilmiş Birim : Newton
Büyüklük: Kuvvet
Birimler Sistemi: SI
Kuvvet Birimi: Newton (N)
“1 kg’lık kütleye 1 m/s2’lik ivme
veren etki 1 N’dur.”
Newton’un İkinci Kanunu :
F = m . a
Kuvvetin Birimi(L).(M).(T)-2
Standartlar Hiyerarşisine Ait Kavramlar
ULUSAL STANDARD : Bir ülkede resmi olarak tanımış ve ülkedeki diğer tüm
standartlar için değeri referans teşkil eden yüksek doğruluklu standarttır.
REFERANS STANDARDI : TKS laboratuvarı ve diğer firmaların ölçüm
yerlerinde bulundurulan ve buralarda yapılan ölçümler için değeri referans
teşkil eden yüksek doğruluklu standarttır.
TRANSFER STANDARDI : Referans standartlarla kalibre edilmiş ve değeri
firma veya kuruluş içersinde alt seviye çalışma standartları için referans teşkil
eden standarttır
ÇALIŞMA STANDARDI : Referans standartları ve uygun ölçme cihazları ile
kalibrasyonu yapılmış, sıklıkla kalibrasyon ve kontrol işlemlerinde kullanılan,
nispeten daha düşük doğruluğa sahip standarttır.
Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar
Kalibrasyon ; belirli koşullar altında, bir ölçme cihazı veya bir ölçme sisteminin gösterdiği değerler veya, bir maddi ölçüt veya bir referans malzemenin verdiği değerler ile ölçüm standartları ile gerçekleştirilen ve bunlara karşılık gelen değerler arasındaki ilişkiyi kuran işlemler dizisi olarak tanımlanır.
Test ; Bir ürün veya cihazın belirlenen şartlara uygunluğunun kontrol edilmesidir.
Analiz ; Verilen bir maddeyi veya malzemeyi oluşturan yapı taşlarını bulmak için yapılan işlemler dizisidir.
Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar
İzlenebilirlik ; bir ölçüm sonucunun veya bir ölçüm
standardının değerinin belirli referanslarla, genellikle ulusal veya
uluslararası standartlarla, tamamının ölçüm belirsizliği
belirlenmiş olan kesintisiz bir karşılaştırmalı ölçüm zinciri
ileilişkilendirilebilmesi özelliğidir.
Birincil ve İkincil Seviye Kavramları
Laboratuvar Seviyesi
Birincil (Primer)
Seviye
İkincil (Seconder)
Seviye
Ulusal
Laboratuvar
Endüstriyel
Laboratuvar
Uluslar arası
Karşılaştırmalı
Ölçümler
Kalibrasyon
Akreditasyon (Bir
üst seviyeden)
Tanıma Göre Oluşturulan
En Üst Seviye Sistemler
Primer Sistemlerden Türetilmiş ve
Mutlaka Kalibrasyona Gerek Duyan
Sistemler
İzlenebilirlik Şeması
Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar
Ölçme İşlemi
Ölçülecek nesnenin belirlenmesi
Ölçülecek büyüklüğün belirlenmesi
Ölçülecek metodun belirlenmesi
Ölçülecek cihazlarınseçilerek ölçüm
düzeneğinin kurulması
Ölçme işlemininyapılması
Ölçme sonuçlarınındeğerlendirilmesi ve
kontrol edilmesi
Ölçüm ; bir büyüklüğün değerinin bulunmasına yönelik işlemler dizisidir.
ÖLÇÜM
Ölçüm Esasları
Fiziksel Büyüklükler ;kuvvet, basınç, sıcaklık vb.
“Ölçüm sonucu ölçme yöntemine bağlı değildir.”
Fiziksel Olmayan Büyüklükler
(Endüstriyel büyüklükler); sertlik, yüzey pürüzlülüğü vb
“Temelinde herhangi bir yasa veya kanun mevcut değildir veölçüm yöntemine bağlı olarak ölçüm sonucu değişir.”
Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar
Ölçüm Yöntemleri
Doğrudan Ölçüm; termometre ile sıcaklık, terazi ile kütle ölçümü
Dolaylı Ölçüm ; kuvvet ölçümünde F = W=m.g formülüne dayalı bir ölçüm ile sonuca varılması
“Fiziksel olmayan büyüklükler için dolaylı ölçme metodu söz konusu olamaz.”
Ölçüm Çeşitleri
Mutlak Ölçüm; ölçme büyüklüğünün değerinin, aynı büyüklük için
belirlenmiş olan referansa göre bulunması
Mukayeseli Ölçüm; Fiziksel büyüklüğün temel veya türetilmiş aynı çeşit bir
referans ile mukayese yapılarak doğrudan ölçülmesi
Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar
Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar
MUTLAK ÖLÇÜM
REFERANS KULLANILARAK YAPILAN ÖLÇÜM
ÖLÇÜLEN STANDART
MUTLAK ÖLÇÜM YAPAN ÖLÇÜM CİHAZI
ÖLÇÜLEN STANDART
KARŞILAŞTIRMALI ÖLÇÜM YAPAN CİHAZ
R X
A) KARŞILAŞTIRMALI ÖLÇÜM
B) YERİNE KOYMA METODU
X
XR R
1 2 3
MUTLAK ÖLÇÜM YAPAN CİHAZ
R: REFERANS
X: ÖLÇÜLEN STANDART
Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar
Ölçüm Hatası; ölçüm sonucundan, ölçülen büyüklüğe ait gerçek değerin
çıkartılmasıyla elde edilen değerdir.
Ölçüm Doğruluğu (accuracy); ölçüm sonucu ile ölçülen büyüklüğün gerçek
değeri arasındaki yakınlık derecesidir. Nitel bir kavram olduğundan sayısal
olarak ifade edilmemelidir.
Kesinlik (precision); sistemin tekrarlanabilirliğinin bir ölçüsüdür.
Tekrarlanabilirlik; aynı ölçüm koşulları altında (aynı ölçüm prosedürü, aynı
gözlemci, aynı koşullar altında kullanılan aynı ölçme cihazı, aynı konum, aynı
kullanım koşulları, kısa zaman aralığında tekrar) gerçekleştirilen, aynı ölçülen
büyüklüğe ait birbirini izleyen ölçüm sonuçları arasındaki yakınlık derecesidir.
Eğilim (bias); ölçme cihazı göstergesinin sistematik hatasıdır ve ulaşılmak
istenen değerden sapmasıdır.
Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar
Ölçüm Belirsizliği; ölçüm sonucu ile beraber yer alan ve ölçülen büyüklüğe,
gerçek değerinin içinde bulunduğu değerler aralığına karşılık gelebilecek
değerlerin dağılımını karakterize eden parametredir.
Ölçüm belirsizliğinin İstatistiksel İfadesi ; ölçüm hatası sistematik ve rasgele
olmak üzere iki bileşenden oluşur.
Ölçüm hataları, genel olarak belirsizlikle ifade edilir. Hata dağılımı,
istatistiksel metotlar kullanılarak ifade edilir.
Rasgele hata, tekrarlanabilirlik koşulları altında aynı ölçüm sonsuz sayıda
yapıldığında, her bir ölçüm değerinin sonsuz sayıdaki ölçümün
ortalamasından sapmasıdır ve belirli bir istatistiksel dağılım gösterir.
Rasgele hatanın istatistiksel dağılımını, normal dağılım eğrisi ya da
“Gaussian Eğrisi” gösterir.
Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar
Yüksek Kesinlik
Yüksek
Doğruluk
Düşük
Doğruluk
Düşük Kesinlik
Metroloji ile ilgili Temel Kavramlar
Uluslararası Metroloji Sistemi
Comité international des poids et
mesure (CIPM)
CGPM tarafından seçilen 18 kişiden
oluşur . BIPM ve Metre
Konvensiyonu il ilgili işleri gözetir.
BIPM’de yılda bir toplanır
Uluslararası
Kuruluşlar
Metre Konvensiyonu (1875)
Conférence générale des poids et
mesures (CGPM)
Üye ülke delegelerinden oluşur ve 4
yılda bir toplanır
Diplomatik
Antlaşma
Üye Ülke
Hükümetleri
Bureau internanal des poids et
mesures (BIPM)
Sevre (Fransa)’de çeşitli ülkelerden
gelen 70 civarında personelle çalışan
Uluslararası Metroloji
Laboratuvarları
Comités consultatifs (CC)
Teknik Komiteler
CIPM’e ilgili konularda
danışmanlık yapar. Herbiri CIPM
mensubu bir üye tarafından
yönetilir ve ulusal laboratuvarların
temsilci ve uzmanlarından oluşur
Ulusal
Laboratuvarlar
BIPM
ALMANYATÜRKİYEULUSLARARASI
ULUSAL
ÇALIŞMA
TRANSFER
REFERANS
ÇALIŞMA
TRANSFER
REFERANS
ÇALIŞMA
ULUSAL
ÇALIŞMA
TRANSFER
REFERANS
ÇALIŞMA
TRANSFER
REFERANS
ÇALIŞMA
İKİLİ
EUROMET
IMEKO
EAL
PTB
DKD LABORATUVARI
ENDÜSTRİYEL
LABORATUVAR
AKREDİTASYON
UME
TKS
LABORATUVARI
ENDÜSTRİYEL
LABORATUVAR
AKREDİTASYON
Uluslararası İzlenebilirlik ve Ölçüm Güvenliği
Uluslararası İzlenebilirlik ve Ölçüm Güvenliği
BIPM CIPM CGPM
UME PTB
I
I
A: Akreditasyon I: Intercomparison K: Kalibrasyon
K,AK,A K,A
K,AK,A K,A
K,AK,A K,A
K,AK,A K,A
Türkiye Almanya
BIPM
AKREDİTE
Lab
Yeterli
Lab
UME
Üretim ISO 9000
Uluslar arası
Karşılaştırma
Akreditasyon
Lab Yeterlilik
Belgesi
GüvenR
Ç
Ç
R
Ç
R
Ç
R
Ç
Uluslararası İzlenebilirlik ve Ölçüm Güvenliği
Scheme of equivalence of national
measurement standards through key comparisons
T.J. Quinn
12-02-1997
Seventy five institutes
Participate in CC activity
Fifty key comparisons have
been identified
LABORATUVARLAR ARASI TANIMA PROSEDÜRÜ
1. Bir Kuruluşun Diğerince Tanınması
LABORATUVARLAR ARASI TANIMA PROSEDÜRÜ
2. Bir Kuruluşun Diğerince Tanınması
Uluslararası Organizasyonlar
EOTC Avrupa Test ve Sertifikalandırma Organizasyonu
EAC Avrupa Sertifikalandırma Akreditasyonu Birliği
EAL Avrupa Laboratuvar Akreditasyonu Birliği
EOQ Avrupa Kalite Organizasyonu
EQS Avrupa Kalite Sistemi Değerlendirme ve Sertifikalandırma Komitesi
EUROLAB Avrupa Test ve Analiz Laboratuvarları Organizasyonu
ILAC Uluslararası Laboratuvar Akreditasyonu Birliği
IAF Uluslararası Akreditasyon Forumu
EURACHEM Avrupa Analitik Kimya Laboratuvarları Birliği
Bölgesel Organizasyonlar
30.06.1999 tarihi itibariyle BIPM tarafından tanınan
bölgesel organizasyonlar:
EUROMET : Avrupa
COOMET : Rusya, Doğu Avrupa ve Küba
SIM : Küba hariç Kuzey, Orta, Güney Amerika
APMP : Asya-Pasifik Bölgesi
SADCMET : Güney Afrika Ekonomik Bölgesi
MENAMET : Kuzey Afrika ve Orta Doğu
Laboratuvarların test ve belgelendirme
kuruluşlarının uluslar arası kabül görmüş
kriterlere göre değerlendirilmesi, onaylanması
ve düzenli aralıklarla denetlenmesi ile bu
kuruluşların fonksiyonel olarak birbirlerine
denk olmasının sağlanmasıdır.
AKREDİTASYON
Akreditasyon koşulları büyük ölçüde WECC kuralları ve EN 45000 normlarınca belirlenmiştir. Bir TKS -laboratuvarı şu şartları yerine getirmelidir :
Laboratuvar ve teknik donanım, planlanan kalibrasyon için yeterli olmalıdır,
TKS laboratuvarı standartları, ulusal standartlarına izlenebilir olmalıdır,
Ölçüm yöntemleri, cihaz listeleri, kalibrasyon prosedürü, cihazların periyodik kontrolleri gibi bilgiler, kalibrasyon laboratuvarı personeli için hazırlanmış bir el kitabında tespit edilmiş ve UME tarafından onaylanmış olmalıdır,
Akreditasyon Koşulları
Akreditasyon Koşulları
Başvuruyu yapan, TKS laboratuvarı için yeterli tecrübe, bilgi ve
beceriye (teorik-pratik) sahip bir yönetici ve vekil tayin etmiş
olmalıdır,
Başvuruyu yapan kuruluş, TKS laboratuvarını işletme, niyet ve
durumunda olduğunu belgelemelidir.
LABORATUVAR
•Kalibrasyon
•Test
•Analiz
•Ölçüm
•Tip
SİSTEM
•ISO 9000
•AQAP
ÜRÜN
•E İşareti
•CE İşareti
•TSE Damgası
PERSONEL
•Laboratuvar
•Sistem
•Ürün
AKREDİTASYON
DE
ĞE
RL
EN
DİR
ME
AŞ
AM
AL
AR
I
TKS-Akreditasyon Ofisi Kalibrasyon Laboratuvarı Değerlendirme Uzmanı
BA
ŞV
UR
U
Değerlendirme Belgelerin
SunulmasıBelgelerin Ön
Değerlendirmesi
ŞÖZLEŞME
Değerlendirme
Uzmanının
Görevlendirilmesi
Belgelerin
Değerlendirmesi
DÜZELTMELER
Laboratuvarın Yerinde
Değerlendirmesi
Mukayeseli Ölçümler
Sonuç Raporu
DÜZELTMELER
DÜZELTMELER
Akreditasyon Hakkında
Karar
Akreditasyon Belgesi
Denetim Faaliyetleri Kalibrasyon Faaliyetleri Denetim Faaliyetleri
AK
RE
DİT
AS
YO
N
BAKANLIK
TÜRKAK GENEL KURULU
DENETİM KURULU
YÖNETİM VE KOORDİNASYON KURULU
HUKUK BÜROSU SEKRETERYA
ÜRÜN LABORATUVAR SİSTEM (ISO 9000) PERSONEL DESTEK
ÜHAS
YÖNETİM KURULU
BİLİRKİŞİ
GRUBU
DANIŞMA
KURULU
TEKNİK
KOMİTE
AKREDİTASYON
OFİSİ
LAS
YÖNETİM KURULU
BİLİRKİŞİ
GRUBU
DANIŞMA
KURULU
TEKNİK
KOMİTE
AKREDİTASYON
OFİSİ
SAS
YÖNETİM KURULU
BİLİRKİŞİ
GRUBU
DANIŞMA
KURULU
TEKNİK
KOMİTE
AKREDİTASYON
OFİSİ
PAS
YÖNETİM KURULU
BİLİRKİŞİ
GRUBU
DANIŞMA
KURULU
TEKNİK
KOMİTE
AKREDİTASYON
OFİSİ
DESTEK
SERVİSİ
BİLGİ
MERKEZİ
ULUSLARARASI
İLİŞKİLER
MALİ VE
İDARİ İŞLER
MEDYA
KAMPANYASI
Akreditasyon Konseyinin Yapısı
BAŞBAKANLIK
TÜBİTAK
MAM
TSE
ÖZEL İKİNCİL LAB.
KALİBRASYON
LABORATUVARLARI
BIPM, DİĞER
ULUSLAR ARASI
ENSTİTÜLER
SAVUNMA
BAKANLIĞI
SANAYİ VE TİCARET
BAK.
İÇ İŞLERİ
BAKANLIĞI
SİLAHLI
KUVVETLER
YASAL METROLOJİ
(ÖSGM)
BELEDİYELER
ASKERİ
LABORATUVARLAR
BÖLGE
LABORATUVARLARI
ÖLÇÜ VE
AYARLAR
LABORATUVARLA
RI
UME
Ulusal Ölçme Sistemi
YASAL METROLOJİ
Market terazileri
Benzin pompaları
Gaz, elektrik ve su sayaçları
Taksimetreler
Ticari uzunluk ölçme aletleri
Gürültü ölçer, hava ve su kirliliği ölçen
cihazlar
Egzoz emisyonu ölçen cihazlar
Ticaret
Sağlık
Tıbbi tartım cihazları
Termometreler ve şırıngalar
İşitimölçer (odyometre)
Radyoterapi cihazı
Çevre
Hız ölçen radarlar
Otomobil sürücülerinin, alkol testinde
kullanılan nefes analiz cihazları
Lastik basıncı ölçerler
Toksik kimyasal ölçümünde kullanılan
cihazlar
Güvenlik
International Conference of
Legal Metrology (ICLM)
Uluslararası Yasal Metroloji
Konferansı
International Committe
of
Legal Metrology (CIML)
Uluslararası Yasal Metroloji
Komitesi
International Bureau
of
Legal Metrology (BIML)
Uluslararası Yasal
Metroloji Komitesi
Development
Council
Geliştirme
Konseyi
Technical Advisory
Groups
Teknik Danışman
Grupları
Technical Committees
and
Sub Committees
Presidential Council
Başkanlık Konseyi
Teknik Komiteler ve
Alt Komiteler
Uluslararası Yasal Metroloji Kurumu
(OIML)
Ölçüler ve Ayar Kanunu
11 Ocak 1989 tarihinde kabul edilen 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu 21 Ocak 1989 tarih ve 20056 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu kanunun amacı “milli ekonominin ve ticaretin gereklerine ve kamu yararına uygun olarak Türkiye hudutları içinde her türlü ölçü ve ölçü aletlerinin doğru yararlı ve uluslararası birimler sistemine uygun olarak imalini ve kullanılmasını sağlamaktır.”
Kanun beş temel bölümden oluşmaktadır:
Terimlerin ve birimlerin tanımları ve kullanılması,
Muayene, damgalama ve yasaklar,
Ceza Hükümleri,
Mali hükümler,
Çeşitli Hükümler
ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ
Başbakanlık, 1981 yılında, “Kamu ve özel sektörün ihtiyaçlarına topluca cevap
verecek, primer seviyede ve ulusal ölçekte” bir metroloji merkezinin kurulmasına
karar vermiş ve fizibilite çalışmalarını yürütmek üzere TÜBİTAK’ı
görevlendirmiştir.
11 Ocak 1992’de TÜBİTAK Yönetim Kurulu, Marmara Araştırma Merkezi
bünyesinde, yarı bağımsız ve teknik özerkliğe sahip Ulusal Metroloji Enstitüsü’ nü
(UME) kurmuştur. 4 Mayıs 1994’te de UME, son derece hassas ortam şartlarına
sahip ve yüksek teknolojik özellikte sistemlerle donatılmış yeni binasına
taşınmıştır.
Buna ek olarak TÜBİTAK, 1994 yılı sonunda, akredite edilmiş laboratuvarlardan
oluşacak olan Türk Kalibrasyon Servisi (TKS)’ni UME bünyesinde kurmuştur.
UME’nin Amaçları
Ülke dahilinde gerçekleştirilen tüm ölçümleri güvence
altına almak ve uluslararası sisteme entegrasyonunu sağlamak,
Mevcut ve yeni ölçme teknolojileri geliştirmek,
Teknolojik ve bilimsel gelişme sağlamak, Türk endüstriyel ürünlerinin gelişmesine ve dış satımına destek olmak,
Ulusal metroloji sistemini kurmak.
UME’nin Verdiği Hizmetler
Kalibrasyon Hizmetleri
Eğitim Hizmetleri
Danışmanlık Hizmetleri
Akreditasyon
Yayınlar
Teknoloji Transferi
Bilgi Transferi