Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü (IIA) Sertifikasyonları

ÖNEMLİ NOT: Bu el kitabında yer alan bilgiler, Türkiye İç Denetim Enstitüsü Derneği (TİDE) aracılığıyla kaydolan IIA adayları

için başvuru, kayıt ve sertifikasyon süreçlerini açıklamaktadır.

Bu el kitabında önemli bilgiler yer almaktadır. 2013 yılı Ekim ayı öncesinden kalan tüm başvuru materyalleri hâlihazırda

geçerliliğini kaybetmiş olup dikkate alınmamalıdır.

Güncelleme: CIA Sınavına İlişkin 2013 Yılı Değişiklikleri

2011 yılında CIA programı için gerçekleştirilen İş Analiz Çalışmasının (İAÇ) sonucu olarak, IIA Yönetim Kurulu, CIA

programında 2 önemli değişiklik yapmaya karar vermiştir. İAÇ sonucunda; İç denetim mesleğine ilişkin temel bilgilerin 2004

yılında yapılan son sınav içeriğine ilişkin güncellemeden sonra değiştiği, dolayısıyla söz konusu değişikliklerin sınav içeriğine

yansıtılması gerektiği ortaya çıkmıştır. İlk değişiklik sınav yapısını etkileyecek olup 4 bölümlü sınav yapısından 3 bölümlü

sınav yapısına geçilecektir. Sınavdaki bölüm adedinin azalmasıyla CIA-Bölüm 4 için “mesleki tanınma kredisi” uygulaması da

kaldırılacaktır. Son olarak sınav içeriği ve soru sayıları tüm bölümler için yeniden düzenlenecektir. 3 bölümlü yeni CIA sınavı

için başvuru kabulü ve uygulama başlangıç tarihleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Dil

3-bölümlü Sınav

Uygulama Başlangıcı

3-bölümlü Sınav

Kayıt Başlangıcı

4-bölümlü Sınav

Kayıt Bitiş

4-bölümlü Sınav

Uygulama Bitiş

İngilizce 1-Temmuz-2013 1-Mayıs-2013 30-Haziran-2013 31-Aralık-2013

Türkçe 1-Ocak -2014 1-Kasım-2013 31-Aralık-2013 30-Haziran -2014

1. BÖLÜM

İÇ DENETİMİN TEMELLERİ

Süre: 2.5 Saat

Soru Sayısı: 125

2. BÖLÜM

İÇ DENETİM UYGULAMALARI

Süre: 2 Saat

Soru Sayısı: 100

3. BÖLÜM

İÇ DENETİM BİLGİSİ UNSURLARI

Süre: 2 Saat

Soru Sayısı: 100

ODAKLANILAN İÇERİK:

• IIA Zorunlu Rehber

• İç Kontrol ve Risk

• İç Denetim Görevlerinin

Yürütülmesi İçin Denetim

Araç ve Teknikleri

ODAKLANILAN İÇERİK:

• İç Denetim Fonksiyonunun

Yönetilmesi

• Münferit Görevlerin

Yönetilmesi

• Suiistimal Riskleri ve

Kontroller

ODAKLANILAN İÇERİK:

• Yönetişim

• Risk Yönetimi

• Organizasyonel Yapı ve İş

Süreçleri

• İletişim

• Liderlik

• BT/İş Sürekliliği

• Finansal Yönetim

• Küresel İş Çevresi

Yeni Sınav Yapısına Geçilmeden Önce Sertifika Almamış CIA Adayları İçin Geçiş Planı

IIA, yeni sistem yapısına geçilmeden önce sertifika sürecini tamamlayamamış adaylar için geçiş planı tasarlamış olup, detaylı

bilgiye aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.

Geçişten Önce Tamamlananlar

Yeni Yapıda Yerine Sayılacağı

Bölüm/Belge

Ek Gereksinimler

Sınav Başvurusu Sınav Başvurusu -

1. Bölüm 1. Bölüm -

2. Bölüm 2. Bölüm -

3. Bölüm (4. Bölümü almadan)

3. Bölüm

Adaylar, geçişten sonraki 6 ay içinde

aşağıdaki 3 seçenekten birini

tamamlamalıdır:

• Önceki sınav yapısında 4.

Bölüm

• Mesleki Tanınma Kredisi

(PRC4)

• Mesleki Deneyim Tanıma

Kredisi (PER)

Bu 3 seçenekten birini 6 ay içinde

yerine getiremeyen adayların yeni

yapıda 3. Bölümü tekrar alması

gerekmektedir.

4. Bölüm (3. bölümü almadan)

Herhangi bir geçerliliği

bulunmamaktadır.

Yeni sistemde 3. Bölümün alınması

gerekmektedir.

3. Bölüm ve 4. Bölüm 3. Bölüm -

Deneyim Formu Deneyim Formu -

Karakter Referans Formu Karakter Referans Formu -

Eğitim Doğrulama Eğitim Doğrulama -

Örneğin, eğer bir aday 1. Bölüm ve/veya 2. Bölümü eski yapıda tamamlamış ise, bu bölümler yeni yapıda 1. Bölüm ve 2.

Bölüm yerine sayılacak ve bu iki bölüm için ek bir gereksinime ihtiyaç duyulmayacaktır. Ayrıca, eğer aday eski yapıda 3.

Bölüm ve 4. Bölümü birlikte tamamlamışsa, yeni yapıda 3. Bölümün tamamlandığı var sayılacak ve herhangi bir ek

gereksinime ihtiyaç duyulmayacaktır. Ancak, eğer aday yalnızca 3. Bölümü tamamlamış ve 4. Bölümü tamamlamış ise aday

aşağıdaki seçeneklerden birini yerine getirmek zorundadır:

• Önceki sınav yapısında 4. Bölümün 6 ay içinde tamamlanması,

• Mesleki Tanınma Kredisi (PRC4) alınması,

• Mesleki Deneyim Tanıma Kredisi (PER) alınması.

GİRİŞ

Bir IIA sertifikası almak için pek çok neden vardır. İç denetimde mükemmelliğin bir nişanesi olan Sertifikalı İç Denetçi (CIA)

unvanı ya da diğer dört uzmanlık alanından herhangi birinde alınacak sertifika, mesleki profesyonelliğin göstergesidir.

Sertifikalı İç Denetçi unvanı (CIA), iç denetçiler için uluslararası geçerliliği olan tek sertifikadır ve bireylerin iç denetim

alanında mesleki profesyonelliklerini gösterebildikleri bir ölçüttür. Adaylar programı tamamladıktan sonra, her tür kuruluş

veya iş çevresinde doğrudan uygulanabilecek eğitim deneyimleri, bilgileri ve iş araçları ile donatılmış olur.

Sertifikalı Kontrol Özdeğerlendirme Uzmanı (CCSA) unvanı, CSA (Kontrol Özdeğerlendirme) uygulayıcıları için saygın bir

sertifikadır. CCSA, bir adayın önemli CSA temelleri, süreçleri ve risk, kontroller ve iş hedefleri gibi ilgili hususlardaki bilgisini

ölçer. Bireylerin bu alandaki kapsamlı mesleki bilgilerini ortaya koydukları bir ölçüttür.

Sertifikalı Mali Hizmetler Denetçisi (CFSA), bireyin bankacılık, sigortacılık ve menkul kıymetleri mali hizmetler gibi

sektörlerdeki denetim ilke ve usullerine ilişkin bilgilerini ölçer. Adaylar, mevcut meslek alanlarını dikkate almaksızın, sınava

girerken bu dallardan herhangi birini seçebilir. CFSA, mali hizmetler denetimi uygulayıcıları için saygın bir sertifikadır.

Sertifikalı Kamu Denetçisi (CGAP) sertifika programı özellikle, kamu sektörünün örneğin federal / ulusal, eyalet / şehir,

yerel, yarı resmi veya kraliyet otoritesi gibi her kademesinde çalışan denetçiler için tasarlanmıştır. Adayı bu zahmetli alanda

karşılaşabileceği pek çok zorluk için hazırlayarak vasıflı kılan üstün bir mesleki ehliyettir. CGAP sınavı, adayın kamu

sektörüne özel denetim uygulamalarına ilişkin bilgisini test ederek adayın, IIA Uluslararası İç Denetim Mesleki Uygulama

Standartları ve Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Organizasyonu (INTOSAI) denetim standartları dâhil olmak üzere

kamu denetim standartlarını ne seviyede kavradığını ölçer.

Risk Yönetimi Güvencesi Sertifikası (CRMA), program; denetçinin ve risk yönetimiyle ilgili diğer bireylerin denetim

komitelerine ve üst yönetime güvence sağlama ve danışmanlık konularında kendilerini kanıtlamaları için tasarlanmıştır.

Organizasyonlardaki risk yönetimi ve yönetişim sürecinin yerindeliği ve verimliliği üzerine odaklanmaktadır.

Hangi sertifikayı seçerseniz seçin, aldığınız her IIA sertifikası sizin kariyerinize ve iç denetim mesleğine adanmışlığınızı

göstermektedir.

IIA’in GELİŞTİRİLMİŞ YENİ SERTİFİKASYON SÜRECİ

IIA sertifikasyon sınavlarına girmek artık çok daha kolay. IIA sınavları bilgisayar destekli sınav (BDS) sistemi ile

düzenlenmektedir. Bu sistem sayesinde, size uygun olan bir tarihte, seçtiğiniz sınav dilinde ve sınav merkezinde sınava

girebilirsiniz. Türkiye'de, İstanbul ve Ankara'da sınav merkezleri bulunmaktadır. CIA, CCSA, CFSA (Bankacılık) ve CGAP

sınavları Türkçe ve İngilizce olarak düzenlenmektedir. Sınav dili olarak başvuru aşamasında Türkçe seçeneği tercih

edildiğinde, sınav esnasında aynı metinde soruların Türkçe ve İngilizcesi yan yana verilmektedir. CRMA, CFSA Sigorta ve

Menkul Kıymetler sınavları yalnızca İngilizce olarak düzenlenmektedir.

IIA, bilgisayar destekli sınav sisteminin uygulanmasından sorumlu tedarikçi olarak Pearson VUE‘yi seçmiştir. Pearson VUE,

dünya genelinde yer alan kendi bünyesindeki onaylı sınav merkezlerinde IIA sınavlarını bilgisayar destekli bir formatta

uygulamaktadır. Pearson VUE, dünya genelinde bilgisayar destekli sınav uygulamasında lider olup, gelişmiş bir güvenlik

sağlar ve sertifika adaylarına üstün hizmet sunar. Pearson VUE çevrimiçi planlama sistemi, sınav tarihlerinizi hızlı ve kolay bir

şekilde ayarlamanızı sağlar.

Bu el kitabı, sertifikasyon sürecinizin başından sonuna kadar sizlere eşlik ederek, süreci tamamlamak için ihtiyacınız olan

tüm bilgiyi sağlayacaktır.

BAŞVURU VE KAYDOLMA SÜRECİ

• ADIM: TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ’NE ÜYE OLMAYI DEĞERLENDİRİN

Henüz Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE) üyesi değilseniz, IIA sertifikasyon programına başvurmadan önce üye olmayı

düşünebilirsiniz. Herhangi bir IIA sertifikasyon programına başvurmak için üye olma zorunluluğu yoktur. Bununla birlikte, bir

adayın dikkate almayı düşünebileceği kısa ve uzun vadeli TİDE üyeliği avantajları ve özel indirimler mevcuttur; örneğin:

• Sertifikasyon başvuru ve sınav kayıt ücretlerinde indirimli ücretlendirme.

• TiDE yayınlarına ve kitaplarına özel fiyatlarla ulaşma imkânı.

• Bloglar, webcastler, araştırmalar, e-bültenler, ödüllü Internal Auditor dergisi ve Türkçe İç Denetim dergisi size

mesleğinizi ilgilendiren en son haberlerle ilgili küresel bir perspektif sunar.

• IIA online kariyer merkezi ve TİDE kariyer duyuruları, üyelerine değerli meslek araştırma araç ve kaynaklarıyla

kariyerlerindeki bir sonraki adımı atmaları için fırsatlar sunar.

Ayrıca:

• Sürekli Mesleki Gelişim (CPE) raporlamasında indirim sunar.

• 165 ülkedeki üyeleriyle global IIA ağı bu meslek için gereken tavsiye, destek ve en iyi uygulama rehberliğini sağlar.

İnternet üzerinden çeşitli tartışma gruplarına ya da IIA‘ nın internetteki araçlarına (theiia.org) katılabilirsiniz.

• Konferanslar, seminerler, uzaktan eğitimler ve e-öğrenme size endüstri merkezli uzmanlık için gerekli olan

yeteneğinizi geliştirmek için teknikler ve araçlar sunar.

• TİDE kanalıyla iş yaşamında büyük önem taşıyan uzun süren ve değerli bağlantılar kurabilirsiniz. Bu sizin için bilgi

paylaşmak, birbirinizi desteklemek ve faydalı işler yapmak için bir fırsattır.

• IIA sertifikaları sizi ayrıcalıklı kılar ve sizin iç denetim uzmanlığınızı gösterir.

• IIA Standartları, uygulama danışmanları, uygulama rehberleri ve Common Body of Knowledge size

performansınızın en iyisini yapabilmeniz için olması gereken rehberliği sağlar.

• Bir üye olarak, uzmanlığınızı konferanslarda konuşma yaparak, makale yazarak, araştırmalara katkıda bulunarak ya

da bir TİDE seminerinde diğer profesyonellere öğreterek değerlendirebilirsiniz.

• Organizasyonunuzda ve iç denetim işinizde bir fark oluşturmak için çok çalıştınız. Yerel, ulusal ve küresel ödül

programlarıyla ve başarılarınızla itibarınızı arttırın.

IIA üyeliği hakkında daha fazla bilgi için: uyelik@tide.org.tr

Not: Devam etmekte olan üyelik sürecinizin tamamlanması zaman alabilir. Sertifika başvuru ve sınav kayıt ücretlerinizde

indirim imkânından yararlanabilmeniz için öncelikle bu süreci tamamlamanız gerekir. Sertifika ücretlerindeki indirimler

geçmişe dönük olarak uygulanmaz.

2. ADIM: SEÇTİĞİNİZ SERTİFİKASYON PROGRAMINA BAŞVURUN (Yalnızca Yeni adaylar)

www.tide.org.tr adresinde yer alan Sertifikasyon/Sertifikalar adımından ilgili sertifika sınavının linkine tıklanarak online

başvuruda bulunulabilir.

3. ADIM: SINAV İÇİN GEREKLİ YETKİNİN ALINMASI

Başvurunuz işleme alındıktan sonra, bilgisayar destekli bir sınav merkezinde sınavınızı planlamanız için Pearson VUE (IIA‘nın

sınav uygulayıcısı) web sitesini kullanmanız gerektiğini bildiren bir e-posta alacaksınız. Bilgilerinizin sınav sistemine

yüklenebilmesi için yaklaşık 48 saat beklemeniz gerektiği bu e-postada size hatırlatılacaktır.

Planlama süreci, sınava girmek istediğiniz yer ve zamanda bir sınav merkezi tahsis etmenizi sağlayan bir süreçtir. Sınavınızı,

sınav merkezinde sizin için uygun bir sınav yeri mevcut ise dilediğiniz bir tarihte herhangi bir Pearson VUE sınav merkezinde

planlayabilirsiniz. Tercih ettiğiniz tarihte sınava girebilmeniz için, sınav merkezinin yoğun olabileceği ihtimalini de göz

önünde bulundurarak en kısa zamanda sınavınızı planlamanızı öneririz.

Not: Sınav kaydınızın IIA‘da işleme alındığı günden itibaren 180 gün içinde sınavınızı planlayıp sınava girmeniz

gerekmektedir. 180 günden sonra, kaydınız sona erecektir, sınav kayıt ücretinizi ceza olarak kaybedeceksiniz ve söz konusu

sınava girmek amacıyla o sınav için yeniden ödeme yapmanız gerekecektir.

4. ADIM: UYGUN DÖKÜMANLARIN SUNULMASI

Aday el kitabının ilerleyen bölümlerinde açıklanan CIA, CCSA, CFSA, CGAP ve CRMA için gerekli yeterlilikleri ispatlayan

dokümanların TİDE ’ye sunulması gerekmektedir. Bununla birlikte, gerekli görüldüğü takdirde adaydan ek dokümanlar da

istenebilir. Sertifikayı alabilmek için gerekli şartları (örneğin gerekli mesleki deneyim süresi) sağlamayan adaylar önceden

sınavlara girebilir ve sınavları geçtikleri takdirde ileride ilgili şartları sağladıklarını tevsik eden belgeleri ibraz ederek

sertifikalarını alabilirler.

5. ADIM: UYGUN SINAV İÇİN KAYIT OLUNMASI/SINAV REZERVASYONU

Başvurunuzun kabul edilmesini müteakip, sınava kayıt olabilirsiniz.

SINAVIN PLANLANMASI

IIA sayesinde, dünya genelinde seçtiğiniz bir sınav dilinde, size uygun bir tarih ve yerde IIA sertifikasyon sınavınıza

girebilirsiniz! Bu muhteşem kolaylıklardan yararlanabilmek için, planlamanızı erken yapmanız gerekmektedir.

Pearson VUE‘nun sınav merkezlerinde geniş bir sertifikasyon programı yelpazesine dâhil olarak sınavlarına giren başka pek

çok aday bulunmaktadır. Randevular, sınav yerlerinin uygunluğuna bağlı olarak, ilk gelene ilk hizmet esasına göre yapılır.

Merkezler dolabilir ve dolacaktır. Planlamanızı erken yapmamanız halinde, sınavınızı ertelemek ya da farklı bir sınav merkezi

seçmek durumunda kalabilirsiniz. IIA sınav yerlerinin müsait olup olmamasından sorumlu değildir ve 180 günlük sınava

katılım süresinin uzatımını bu nedenle gerçekleştirmeyecektir.

Sınav randevunuzu istediğiniz sınav tarihinden önce planlamanız gerekmektedir. Tercih ettiğiniz ilk tarih ve yer için planlama

yapabilme fırsatını arttırmak için, istediğiniz sınav tarihinden en az 45 gün önce planlama yapmanız tavsiye edilir. Bununla

birlikte, kayıt verilerinizin Pearson VUE‘nin planlama sistemine yüklenmesi için gereken zamanın geçmesi bakımından,

sınavınızı planlamak için Pearson VUE ile irtibata geçmeden önce ―Sınava Giriş Yetkinizi aldıktan sonra 48 saat beklemeniz

gerektiğini dikkate alınız.

Sınavınızı, kaydın IIA‘da işleme alındığı tarihten itibaren 180 gün içinde uygun olan herhangi bir randevu tarihinde

planlayabilirsiniz. Sınavınızı söz konusu zaman aralığında planlamamanız halinde, ―Sınava Giriş Yetkinizgeçerliliğini

yitirecektir ve söz konusu sınavı planlamak ya da sınava girmek amacıyla söz konusu sınav için yeniden kaydolmanız ve

ödeme yapmanız gerekecektir. Kaydınız / yetkiniz geçerliliğini kaybetmeden önce bir randevu planlamamanız halinde, IIA ya

da Pearson VUE hiçbir şekilde sorumluluk üstlenmeyecektir.

Randevu aldıktan sonra 50 USD ücret ödeyerek sınavınızı yeniden planlayabilecek veya iptal edebileceksiniz. Yapılacak olan

değişikliklerin randevu tarihinizden en geç 2 gün öncesine kadar gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu tarihten sonra,

planlanan tarihte planlanan sınav yerinde sınava katılmamanız durumunda, ―randevuya gelmedi olarak sayılacaksınız ve

kaydınız iptal edilecektir. Ayrıca sınav kayıt ücretinizi kaybedecek ve söz konusu sınava girmek için yeniden kaydolarak

ödeme yapmanız gerekecektir.

SINAV YERLERİ

Sınav merkezinin ülkeniz sınırları içinde olup olmadığına bakılmaksızın, IIA tarafından yetkilendirilen dünya genelindeki

herhangi bir Pearson VUE sınav merkezinde sınavınıza girebileceksiniz. Size en yakın sınav merkezini öğrenmek için, Pearson

VUE ‘nin web sitesi olan www.pearsonvue.com/iia’yı ziyaret ederek ― Sınav yeri tespit- linkine tıklayınız.

SINAV MERKEZİ ZAMAN ÇİZELGESİ

Pearson VUE sınav merkezlerinin çoğu, yerel koşullara bağlı olmak kaydıyla, yıl boyunca normal iş saatleri süresince haftada

beş ya da altı gün açıktır. Sınavınızı, Pearson VUE merkezinin açık olduğu ve sınav yerlerinin müsait olduğu herhangi bir

tarihte planlayabilirsiniz.

ONLINE PLANLAMA

Bir sınav randevusu planlamanın (aynı zamanda, gerektiği takdirde, bir randevuyu yeniden planlamanın ve iptal etmenin) en

kolay yolu, bu işlemi internet üzerinden yapmaktır. İnterneti kullanmak size planlama ekranı için 24 saatlik bir erişim

sağlarken, tercih edilen tarihler ve sınav yerlerine en çabuk ve en dolaysız erişimi sunar. Ayrıca dilediğiniz an randevunuzun

ayrıntılı bir onayını alabileceksiniz (ekranda ve e-mail yoluyla). Geçerli bir e-mail adresi kullandığınızdan emin olunuz.

Online planlama yapmak için aşağıdaki adımları izleyiniz:

• www.pearsonvue.com/iia adresine gidiniz.

• “Hesabım” kısmını tıklayınız.

• 3.İsminiz, soy isminiz ve aday numaranızı (üyelik numaranız) kullanarak oturum açın. Pearson VUE web sitesine ilk kez

giren bir kullanıcıysanız “Bir web hesabı oluştur” kısmına tıklayınız. Size ek bilgiler sorulacaktır.

• Kullanıcı ismi ve şifre yaratmanız istenecektir (Oluşturduğunuz bilgileri not alınız.).

• 2 adet güvenlik sorusu seçmeniz istenecektir (Seçtiğiniz soruları not alınız.).

• İstenilen bilgileri doldurunuz. Pearson VUE sisteminin IIA‘dan yetkinizi tespit edebilmesi için IIA‘deki “birincil adres”‖

ve “birincil e-mail” alanlarınızda geçen bilgileri aynı şekilde sağlayınız.

• “Bitir” kısmına tıklayınız. Sınavınızı hemen planlayabilirsiniz.

• ”Sınavları Planla” linkine tıklayınız. Kayıt yaptırdığınız ve planlayabildiğiniz tüm sınavları bu kısımda görebileceksiniz.

• Planlamak istediğiniz sınavı seçiniz ve sınava girmek istediğiniz sınav merkezinin konumunu seçmek için talimatları

takip ediniz. Mevcut sınav tarihlerini gösteren bir takvim göreceksiniz. Sınav için müsait olan zaman aralıklarını görmek

için mevcut bir tarihe tıklayınız ve randevunuz için bir tarih seçiniz. Randevunuzu planlama sürecini tamamlamak için

talimatları izleyiniz. Bundan sonra, randevunuzun onaylandığını bildiren bir e-mail tarafınıza gönderilecektir.

Not: Pearson VUE internet sitesinde iki adet teyit ekranı görecekseniz. Birincisi “işlemi teyit et” adı altında listelenecektir.

Ekranın sağ alt köşesinde olan “işlemi teyit et” butonuna tıklamalısınız. Daha sonra sınav zamanı ve yeri için teyit edildiğinizi

gösteren “onay” ekranını görecekseniz.

TELEFON İLE PLANLAMA

Sınavınızı telefon vasıtasıyla da planlayabilirsiniz. Pearson VUE çağrı merkezlerine ulaşmak için kullanılacak telefon

numaralarını görmek için www.pearsonvue.com/iia adresini ziyaret ediniz. Pearson VUE çağrı merkezlerinde Türkçe hizmet

verilmemektedir. Çağrı merkezlerinin birçoğunda, sizlere daha iyi bir hizmet verebilmek için ücretsiz telefon hatları

bulunmaktadır. Çağrı merkezi görevlisine IIA aday ID numaranızı vermeniz durumunda çağrı merkezi görevlisi planlama

sürecinde size yardımcı olacaktır. Çağrı merkezini aramadan önce planlanan tarihler arasından birinci, ikinci ve üçüncü

tercihlerinize karar vermiş olmanız gerekmektedir. Doğrudan bir Pearson VUE sınav merkezine giderek sınav randevusu

planlanamamakta olup randevu yapılmadan sınava girilemez.

RANDEVU ONAY MEKTUBU

Planlama sürecinin tamamlanması üzerine, Pearson VUE tarafınıza e-mail yoluyla randevunuzu onaylayan ve sınav

merkezinin yeri hakkında bilgi sunan bir sınav randevu onayı gönderecektir. E-mail ile gelen teyit mesajındaki bilgilerin

doğruluğunu kontrol ediniz. Bu mektubun çıktısını alarak, sınav tarihinde yanınızda bulundurunuz. Eğer Pearson VUE‘den

sınavı planladığınıza ilişkin bir e-mail almazsanız, vakit kaybetmeden Pearson VUE ile iletişime geçiniz. E-mail almamış

olmanız sınav randevunuzun kaydedilmemiş olduğunu gösterebilir.

RANDEVUNUZDAKİ DEĞİŞİKLİKLER

Bir randevuyu online olarak www.pearsonvue.com/iia adresinden ya da Pearson VUE çağrı merkezini arayarak da iptal

edebilir ya da değiştirebilirsiniz. Randevunuzu yaptıktan sonra 50 USD ücret ödeyerek sınavınızı yeniden planlayabilecek

veya iptal edebileceksiniz. Yapılacak olan değişikliklerin randevu tarihinizden en geç 2 gün öncesine kadar gerçekleştirilmesi

gerekmektedir. Bu tarihten sonra, planlanan tarihte planlanan sınav yerinde sınava katılmamanız durumunda, “randevuya

gelmedi” olarak sayılacaksınız ve kaydınız iptal edilecektir. Ayrıca sınav kayıt ücretinizi ceza olarak kaybedeceksiniz ve söz

konusu sınava girmek için yeniden kaydolarak ödeme yapmanız gerekecektir. Randevu zamanınızı değiştirdikten veya

randevunuzu iptal ettikten sonra randevu değişikliğine ilişkin teyit mesajı almazsanız Pearson VUE çağrı merkezini hemen

arayınız.

HAVA MUHALEFETİ YA DA DİĞER ACİL DURUMLAR NEDENİYLE SINAV MERKEZLERİNİN KAPALI OLMASI

Hava muhalefeti ya da diğer acil durumlar nedeniyle bir sınav merkezinin kapatılması gereken durumlar söz konusu

olduğunda, size ulaşmak için gerekli tüm aksiyonlar alınacaktır. Bununla birlikte, sınav gününde sınav merkezinizin açık olup

olmadığı konusunda emin değilseniz, doğrudan yerel sınav merkezini arayabilirsiniz. Merkezin açık olması halinde,

randevunuza gitmeniz gerekmektedir. Merkezin kapalı olması halinde, sınavınızı hiçbir ceza söz konusu olmaksızın yeniden

planlama imkânınız olacaktır. Yerel sınav merkezine ulaşamamanız durumunda, Pearson VUE ‘nin web sitesi olan

www.pearsonvue.com/iia‘ya girerek size en yakın çağrı merkezini arayınız. Eğer sınav merkezinde teknik bir problem

mevcut ise 30 dakika beklemeniz istenecektir.

Eğer 30 dakika içinde teknik problem çözülmez ise diğer bir gün için sınavınızı planlamanız istenebilecektir. Eğer teknik

problemlerden dolayı yenilen randevunuzu planlamaya karar verirseniz, herhangi bir ek ücret ödemeyeceksiniz. Eğer teknik

problemin çözülmesini beklemeye karar verirseniz, teknik problemin herhangi bir süre zarfında çözümlenmesini kabul etmiş

olacaksınız.

SINAVA HAZIRLANMA SÜRECİ

CIA ve diğer dört uzmanlık sınavı, adayların kendi başlarına hazırlandıkları sınavlar olup belirlenmiş bir öğretim programı

zorunlu kılınmamaktadır.

CIA sınavı katılımcıları ağırlıklı olarak en faydalı kaynakların www.theiia.org adresinden temin edilebilecek “IIA CIA Learning

System” ve www.gleim.com adresinden temin edilebilecek her bölüm için 1 adet olmak üzere 4 kitaptan oluşan “CIA

Review” serisi olduğunu ifade etmektedirler. Her iki kaynak da İngilizcedir. CIA dışındaki diğer sertifika sınavlarına ilişkin

kaynakları da www.theiia.org adresinden temin edebilirsiniz.

Sınavlar için maalesef yeterli Türkçe kaynak bulunmamaktadır. Ancak her iç denetçi adayında bulunması gerektiği

düşündüğümüz "Uluslararası İç Denetim Standartları; Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi" kitabı (Kırmızı Kitap) sınava

ön hazırlık açısından son derece faydalıdır. Söz konusu kitabın siparişi TİDE‘den verilebilir.

Yukarıda bahsi geçen kaynakların yanı sıra TİDE tarafından Türkçe sertifikasyon hazırlık eğitimleri verilmekte olup bu

eğitimlere ilişkin detaylara http://www.tide.org.tr/seminer-takvimi.htmladresinden ulaşabilirsiniz.

PEARSON VUE SINAV MERKEZLERİNDE SINAVA GİRİŞ İŞLEMLERİ

1. ADIM: SINAV MERKEZİNE ERKEN GELİNİZ

Pearson VUE sınav randevu onay mektubu sizi sınav merkezinin konumu hakkında bilgilendirecektir. Yolculuk planınızı

planlanan randevu saatinden en az 30 dakika önce sınav merkezinde olacak şekilde dikkat bir biçimde yapınız. Sınav

merkezine planladığınız randevu saatini 30 dakika geçtikten sonra gelmeniz durumunda, sınav merkezine girişiniz

onaylanmayabilir ve “randevuya gelmedi” olarak sayılabilirsiniz. Sınavın başlama saatinden sonra sınav merkezine gelmeniz

halinde sınava kabul edilmeyeceksiniz. “Randevuya gelmedi” olarak sayılmanız durumunda, kaydınız iptal edilecek ve sınav

kayıt ücretinizi ceza olarak kaybedeceksiniz. Ayrıca söz konusu sınava ileri bir tarihte girmek için yeniden kayıt yaptırarak

sınav kayıt ücreti ödemeniz gerekecektir.

2. ADIM: PEARSON VUE SINAV RANDEVU ONAY MEKTUBUNUZU YANINIZDA BULUNDURUNUZ

Pearson VUE‘nin tarafınıza e-posta yoluyla gönderdiği sınav randevu onay mektubunu sınav merkezine gelirken yanınızda

bulundurmanız gerekmektedir. Bu mektupta, sınav görevlisinin kaydınıza ulaşabilmesi ve sizi sınava kabul edebilmesi için

gereken önemli bilgiler yer almaktadır. Ayrıca, IIA‘nın e-posta yoluyla tarafınıza gönderdiği “Sınava Giriş Yetkisi” bildirisini de

yanınızda bulundurmanız faydalı olacaktır.

3. ADIM: UYGUN BİR KİMLİK BELGESİ İBRAZ EDİNİZ

IIA ve Pearson VUE oldukça katı güvenlik önlemleri uygulamaktadır. Bu nedenle, aşağıdaki gereklilikleri karşılayan bir

kimlik belgesi ibraz etmeniz gerekmektedir:

• Sınav kayıt sürecinde bildirdiğiniz ad ve soyadı bilgilerini içermelidir (Pearson VUE randevu onay mektubunuzda

geçtiği gibi).

• Üzerinde basılı halde fotoğrafınız bulunmalıdır.

• Geçerli olmalıdır — Geçerliliğini yitiren kimlik belgeleri kabul edilmeyecektir.

• Asıl nüsha olmalıdır — fotokopiler kabul edilmeyecektir.

Kabul edilen kimlik kartları şöyle sıralanabilir:

• T.C. Kimlik Kartı

• Sürücü ehliyeti

• Pasaport

Aşağıdaki kimlik türleri kabul edilmemektedir:

• Çalışan kimlik kartı veya rozet.

• Üniversite kimlik kartı.

Uygun bir kimlik kartı ibraz etmemeniz halinde, sınav salonuna alınmayacak ve sınava gelmiş olmanıza rağmen “randevuya

gelmedi” olarak sayılacaksınız. Kaydınız iptal edilecek ve sınav kayıt ücretinizi ceza olarak kaybedeceksiniz. Söz konusu

sınava girmek için yeniden kaydolarak ödeme yapmanız gerekecektir. Eğer CCMS‘de mevcut olan isminizi değiştirmek

isterseniz Müşteri İlişkileri ile iletişime geçiniz ve gerekli dokümanları sağlayınız.

4. ADIM: SINAV SALONUNA GİRİŞİNİZİ YAPINIZ

Pearson VUE sınav merkezlerindeki personel, IIA sınavlarına özel prosedürlere uygun olarak eğitim görmüştür. Sınav

merkezindeki personel, IIA tarafından geliştirilen adımlar boyunca sizlere eşlik edecektir. Sınav merkezine ulaştığınızda

yaşanacak olası gelişmeler aşağıdaki gibidir:

• Sınav merkezi yöneticisi kişisel eşyaların konulması gerektiği yeri size gösterecektir. Cüzdan, çanta, saat, takı, cep

telefonu vb. dâhil tüm kişisel eşyalarınızı sınav merkezi tarafından sağlanan kilitli dolaplara bırakmanız

gerekmektedir. Size tahsis edilecek dolabın kilidini merkezden ayrılırken personele iade etmeniz gerekecektir.

Kilitli dolaplar oldukça küçük olup büyük eşyalar için uygun değildir. Gerekli olduğunu düşünmediğiniz hiçbir eşyayı

getirmemeye özen gösteriniz. Kaybolan veya çalınan eşyalarınız için sınav merkezi personeli, Pearson VUE ya da

IIA sorumluluk kabul etmemektedir.

• Yönetici tarafından sizlere Adaylık Kuralları Sözleşmesi‘nin birer nüshası verilecektir. Pearson VUE sınav

merkezinde sınava girebilmek için bu sözleşmenin şartlarını kabul etmeniz gerekmektedir.

• Uygun bir kimlik belgesi ibraz etmeniz gerekmektedir. Sınav yöneticisi, sınav kaydınızda görülen kimlik bilgileri ile

sağlamış olduğunuz kimlik kartındaki bilgilerin uyup uymadığını doğrulayacaktır. Bu kimlik kartını sınav boyunca

yanınızda bulundurmanız gerekmektedir. Sınav salonunu herhangi bir nedenle terk etmeniz durumunda, salona

yeniden kabul edilmek için kimlik kartınızı göstermeniz gerekecektir.

• Yönetici imzanızı alacak ve imzanızın kimlik kartınızın üzerindeki imzaya (eğer varsa) uyup uymadığını kontrol

edecektir.

• Parmak iziniz ve/veya avuç içi görüntüsü alınarak yüzünüzün dijital bir fotoğrafı çekilecektir. Parmak izinizin

alınmaması yönünde tercih hakkına sahipsiniz.

• Adayların sınav salonunda yanlarına alabilecekleri tek eşya elektronik olmayan bir çeviri sözlüğüdür. Bu sözlükte

terimlerin tanımları yerine yalnızca sözcüklerin doğrudan çevirileri yer alır. Sözlükte sonradan eklenmiş olan ya da

altı çizilen hiçbir şey olmamalıdır. Yanınızda bir çeviri sözlüğü getirmeniz halinde, yönetici bu sözlüğün uygun olup

olmadığını ve herhangi bir işaret ya da ekli materyal içerip içermediğini kontrol edecektir. Söz konusu kriterleri

taşımadığı görülen sözlükler yönetici tarafından sınav salonuna alınmayabilecektir.

• Adaylara sınav sırasında not alabilecekleri bir not defteri ile bir kalem verilecektir. Sınav merkezinden ayrılmadan

önce bunların yöneticiye iade edilmesi gerekmektedir. Sınav merkezinden dışarıya hiçbir not çıkarılamayacaktır.

• Sınav sırasında ekran üstü bir hesap makinesi mevcut olacaktır. El hesap makinesi kullanmayı tercih etmeniz

durumunda, merkezde mevcut ise bu hesap makinelerini de kullanabileceksiniz. Sınav salonuna kişisel bir hesap

makinesi ya da benzer herhangi bir cihaz getirmenize izin verilmeyecektir.

• Adaylar sınav merkezinde kayıt defterini imzaladıktan sonra sınav salonuna alınacaktır. Sınavınız ayarlanan

başlama saatinden itibaren 30 dakika içinde başlayacaktır. Adaylardan kaynaklanan hatalar dışında, sınavınızı 30

dakikadan daha fazla geciktiren bir durum meydana gelmesi halinde, beklemeyi tercih edebileceğiniz gibi yeni bir

randevu planı yapma seçimine de sahip olacaksınız.

• Sınav salonunu herhangi bir sebeple terk etmeniz durumunda, sınav merkezi kayıt defterini imzalamanız ve kimlik

belgenizi göstermeniz istenecektir. Sınav salonuna giriş çıkışlarınızda parmak izinizin alınması da gerekebilecektir.

• Sınav salonuna yiyecek ya da içecek getirilmesi yasaktır.

• Sınav gözetmeni size oturacağınız sıraya kadar eşlik edecektir. Sınav sırasında sınav salonunu terk etmek için

izninizin olduğu haller dışında sıranızda kalmanız gerekmektedir.

• Sınava girişinizi yaptıktan sonra, vakit kaybetmeden tanıtım ekranlarında ilerleyiniz. Başlangıç ekranlarında bir

zaman sınırlaması bulunmaktadır; bu sınırlı zamanın aşılması halinde, sınav otomatik olarak başlayacaktır.

• Bilgisayarlar ile ilgili herhangi bir sorunla karşılaşmanız durumunda, sorunu derhal sınav gözetmenine bildiriniz.

Not: Sınavdan önce alıştırma bölümüne artık yer verilmemektedir. Dolayısıyla, sınava girmeden önce

www.globaliia.org/certification adresinden “CBT Exam Tutorial” bölümünü seçerek alıştırmaları yapabilirsiniz.

SINAVA BAŞLARKEN

Sınav merkezinde yerinizi aldığınızda, sınav yöneticisi sizi sınav ekranına bağlayacaktır. Daha sonra ekranda görülen sınavın

almayı planladığınız sınav olup olmadığını doğrulamanız istenecektir; ardından sınav oturumunuza başlayabileceksiniz. Tüm IIA

sertifikasyon sınavları aynı sınav akış programını izlemekte olup aşağıdaki belirtilen çeşitli bölümlerden oluşmaktadır:

IIA SINAVLARI GİZLİLİK SÖZLEŞMESİ VE GENEL KULLANIM ŞARTLARI

Sınava başlamadan önce, aşağıda verilen IIA gizlilik beyanı şartlarını kabul etmeniz gerekmektedir:

Sınav içeriği gizli olup yasayla korunmaktadır ve yalnızca sertifikasyon amacıyla sınava gireceklere sunulmaktadır. İç

Denetçiler Enstitüsü‘nün (IIA) önceden yazılı izni alınmadan bu sınavı tamamen ya da kısmen, her ne şekilde ve amaçla

olursa olsun, sözlü ya da yazılı, elektronik ya da mekanik olarak ifşa etmek, yayınlamak, kopyalamak ya da dağıtmak kesin

suretle yasaktır.

IIA, sınava girecek tüm adaylara sınavdan önce IIA Sınavları Gizlilik Sözleşmesi ve Genel Kullanım Şartları‘nı okuyup kabul

etme zorunluluğu getirmektedir.

Sınav gizlilik sözleşmesini kabul etmemeniz halinde, sınavınıza son verilecektir. Bu durumda, kaydınız iptal edilecektir ve

sınav kayıt ücretinizi ceza olarak kaybedeceksiniz. Ayrıca söz konusu sınava girmek için yeniden kaydolarak ödeme yapmanız

gerekecektir.

VERİLEN TEST SÜRESİ

Sınava başlamaya hazır olduğunuzda, sınavın tamamlanması için kalan zaman sistem tarafından size bildirecektir. Her sınav

bölümü için ayrılan süre aşağıdaki gibidir:

SINAV

SORU SAYISI

SINAV SÜRESİ

SERTİFİKALI İÇ DENETÇİ (CIA)

BÖLÜM 1 125 Adet Çoktan Seçmeli Soru 2 saat 30 dakika

BÖLÜM 2 100 Adet Çoktan Seçmeli Soru 2 saat

BÖLÜM 3 100 Adet Çoktan Seçmeli Soru 2 saat

SINAV

SORU SAYISI

SINAV SÜRESİ

IIA UZMANLIK SINAVLARI

Sertifikalı Kontrol Özdeğerlendirme

Uzmanı (CCSA)

115 Adet Çoktan Seçmeli Soru

2 saat 55 dakika

Sertifikalı Kamu Denetçisi (CGAP) 115 Adet Çoktan Seçmeli Soru 2 saat55 dakika

Sertifikalı Mali Hizmetler Denetçisi

(CFSA)

115 Adet Çoktan Seçmeli Soru

2 saat 55 dakika

Risk Yönetimi Güvencesi Sertifikası

(CRMA)

100 Adet Çoktan Seçmeli Soru

2 saat

Bilgisayar ekranında sizi sınav süresince kalan zaman hakkında bilgilendirecek olan dâhili bir zamanlayıcı bulunmaktadır.

Sınavda sürenizi erkenden tüketmeyip sınavı tamamlayabilmek için vaktinizi dikkatli bir şekilde planlayınız.

Sınav sistemi gözden geçirilmek istenen soruların işaretlenmesine izin vererek sınavdaki son soruya da baktıktan sonra bu

işaretli sorulara dönülmesini sağlar. Süre sona ermeden önce sınavdaki son soruyu tamamlamış olmanız halinde, sınav

süreniz sona erinceye kadar işaretlediğiniz soruları gözden geçirebileceksiniz.

Sınav sırasında planlanmış olan herhangi bir ara yoktur. Gerektiği takdirde ara verebilirsiniz; ancak ara vermek için alınan

süre, söz konusu sınav için ayrılan süre içinde sayılmaktadır. Sınav salonundan ayrılmanız halinde sınav gözetmeni ile çıkış /

giriş yapmanız gerekecektir.

NOTLANDIRMA VE SONUÇLARININ ANLAŞILMASI

Her sınav puanlanmış ve puanlanmamış sorular içermektedir. IIA, bir sınavdaki soruların zorluğuna bağlı olarak, sınavı

geçmek için gereken minimum doğru yanıt sayısını istatistiksel olarak belirler. Her puanlı soru, nihai sınav notunuza eşit

olarak katkıda bulunur (Her sınavda bazı puansız sorulara yer verilmiş olup, tek amaç bu soruların zorluklarını belirlemektir.

Söz konusu sorular sınav notunuza etki etmez). Yanlış cevaplar ya da tahminler için herhangi bir ceza bulunmamaktadır; bu

nedenle sınavdaki her soruya cevap vermeye çalışmanız yararınıza olacaktır. Sınavı geçmek için gereken kesin soru sayısı

sınavdan sınava değişiklik gösterebileceğinden, tüm ham puanlar (doğru yanıt sayısı), 250 ile 750 puan arasında değişen bir

puanlama ölçeğine dönüştürülür. Bu ölçeğe göre bir IIA sınavını geçmek için 600 puan ya da daha üstü bir puan

gerekmektedir.

Geçme notu almanız durumunda, not bildirinizde yalnızca sınavı geçtiğinizin bilgisi yer alacaktır. Rakamsal bir not değeri

bildirilmeyecektir. Sınavı geçmemiş olmanız halinde, not bildirisinde aldığınız notun rakamsal değeri yer alacaktır. Böylece

gereken 600 puana ulaşmak için kaç puana ihtiyacınız olduğunu bileceksiniz.

Sınavda başarısız olan adaylara, her ana başlık ya da alandaki performans göstergeleri de sunulacaktır. Böylelikle adaylar

hangi konularda başarılı olup hangi konularda daha fazla çalışmaları gerektiğini bilecektir.

Önemli Not: IIA sınav sorularını ve adayın sınavda kaç adet doğru veya yanlış soru yaptığını açıklamaz. Sınav sonucuna,

soruların hatalı olduğuna veya tercümeye yönelik itiraz kabul edilmez.

UYGUNSUZ DAVRANIŞ UYARISI

Pearson VUE personeli, sınav sırasında görülebilecek olağandışı davranış ve olayları gözlemek için eğitim almıştır. Sınav

oturumları, her türlü olağandışı durumun belgelenmesi amacıyla kameraya alınmakta olup, adayların göstereceği her türlü

aykırı davranış incelenmek üzere IIA‘ya bildirilecektir.

Sınav kurallarının herhangi birini ihlal etmeniz, sınav materyallerini sınav merkezinden dışarıya çıkarmanız ya da diğer

adayları rahatsız etmeniz halinde, sınavınız sona erdirilebilir ve/veya sınav puanlarınız geçersiz sayılabilir.

IIA, adayların sertifikasyon sürecine ilişkin her türlü aykırı davranışını ciddi bir suç olarak görür. Adayların gösterdiği aykırı

davranışlara ilişkin olaylar, aksiyon alınması için IIA‘nın Uluslararası Etik Komitesi‘ne gönderilecektir. IIA‘nın Uluslararası Etik

Komitesi tarafından alınacak aksiyonlar arasında, sınav sonuçlarının iptali, tüm IIA sertifikasyon programlarına katılımdan

men (mevcut ve gelecekteki) ve kanuni süreçlerinin bir IIA yayınında yayınlanması gibi işlemler bulunur. Aykırı davranış

tespitinin adayın IIA sertifikasyonu için hak kazanmasından sonra gerçekleşmesi durumunda, sertifikasyon iptal edilebilir. IIA

yasaların izin verdiği ölçüde başka aksiyonlar da alabilir.

SINAV İLE İLGİLİ HUSUSLARIN BİLDİRİLMESİ

Sınav ya da sınav sorularına ilişkin soru, yorum ya da sorunlarınız var ise bunları lütfen sertifikasyon@tide.org.tr adresine e-

posta yoluyla gönderiniz. IIA‘in sınavın uygulanmasından önce puanlı tüm soruların doğruluğunu değerlendirmiş olduğunu

göz önünde bulundurunuz. IIA, sınavın uygulanmasından sonra bu yorumlara dayanarak bir adaya yeniden not vermeyeceği

gibi adayın notunu değiştirmeyecektir.

SINAV SONRASI ANKETİ

IIA, gelecek adaylar için sınav koşullarını daha iyi bir hale getirmek amacıyla mevcut adayların yapacağı geribildirimlere

önem vermektedir. Sınav sona erdiğinde, bilgisayar ekranında kısa bir anket görüntülenecektir. Sınav merkezinden

ayrılmadan önce birkaç dakikanızı ayırarak bu anketi yapmanız önem taşımaktadır. Anketi tamamlamak için beş dakikanız

olacaktır. Bu süre sınav için ayrılan zamandan ayrıdır.

SINAV SONUÇLARININ ALINMASI

Sınavı bitirdiğinizde, sınav salonundan sessizce ayrılınız, not defterinizi teslim ettikten sonra sınav merkezi kayıt defterini

imzalayınız. Sınav merkezi personeli daha sonra size “resmi olmayan” bir not bildirisi verecektir ve gerekli tüm prosedürlerin

tamamlanmasından sonra gitmenize izin verilecektir Sınav gözetmelerine lütfen sınavın içeriği ya da sınav sonuçları

hakkında herhangi bir soru sormayınız; zira bu konuda sizlere yardımcı olamayacaklardır.

Not: IIA’nın kopya ya da uygunsuz başka faaliyetlere ilişkin kanıtlar bulması halinde, sınav notları askıya alınabilir, iptal

edilebilir ya da geçersiz kılınabilir.

BAŞARISIZ SINAVLARIN YENİDEN ALINMASI

CIA sınavlarının herhangi birinde ya da uzmanlık sınavlarında başarısız olmanız durumunda, bu sınavı (bölümü) yeniden

alabilmek için asgari 90 gün beklemeniz gerekmektedir.

Bir sınav için kayıt yaptırırken, sınav kaydınızın IIA‘da işleme alındığı günden itibaren 180 gün içinde sınavınızı planlayıp

sınava girmeniz gerektiğini dikkate alı nız. Bir sınavda başarısız olduktan hemen sonra kayıt yaptırmanız durumunda, 180

günlük kayıt / yetkilendirme süreniz hemen başlayacak olmakla beraber o sınava girebilmek için 90 gün beklemeniz

gerekecektir.

Bir adayın başarısız olduğu bir sınavı kaç kere yeniden alabileceğine ilişkin herhangi bir sınırlama yoktur. Başarısız olduğunuz

bir sınava yeniden kayıt yaptırmak ya da yeni bir sınav randevusu planlamak için, başlangıç kaydı ve planlama için yukarıda

bahsedilen adımları aynı şekilde izleyiniz.

SERTİFİKASYON İÇİN HAK KAZANILMASI VE SERTİFİKANIN ALINMASI

Sertifika sahibi olabilmek için gerekli tüm sınavların geçilmesi ve diğer tüm program gerekliliklerinin yerine getirilmesi

gerekmektedir. Sertifikanız IIA tarafından TİDE adına düzenlenecektir. Sertifikalar, yeni sertifika alan bireylere sunulmak

üzere üçer aylık dönemler halinde basılarak IIA tarafından gönderilir.

• Ocak, Şubat veya Mart aylarında sertifika alan adayların sertifikaları Mayıs ayında TİDE‘ye gönderilecektir.

• Nisan, Mayıs veya Haziran aylarında sertifika alan adayların sertifikaları Ağustos ayında TİDE‘ye gönderilecektir.

• Temmuz, Ağustos veya Eylül aylarında sertifika alan sertifikaları Kasım ayında TİDE‘yegönderilecektir.

• Ekim, Kasım veya Aralık aylarında sertifika alan adayların sertifikaları Şubat ayında TİDE‘ye gönderilecektir.

Not: Sertifikanın herhangi bir nedenden (kayıp, isim değişikliği, v.b.) ötürü yeniden basılması 50 USD tutarında bir sertifika

yeniden basım ücretine tabi tutulacaktır.

SERTİFİKA YETKİNLİĞİNİN SÜRDÜRÜLMESİ, SÜREKLİ MESLEKİ GELİŞİM (CPE) ŞARTLARI

Sürekli Mesleki Gelişim:

İç denetçiler bilgi ve yeteneklerini muhafaza etmek, iç denetim standartları, prosedürleri ve teknikleri ile ilgili gelişme ve

değişimleri takip etmek suretiyle, bilgi ve yeteneklerini geliştirmekle sorumludur.

Sertifika sahiplerinin Sürekli Mesleki Gelişim (CPE) yükümlülükleriyle ilgili koşullar ve raporlama yöntemi aşağıda yer

almaktadır.

KONU AÇIKLAMA

Raporlama Dönemi Raporlama tüm sertifika sahipleri tarafından yıllık olarak yapılmalıdır.

Raporlama Tarihi

Raporlama tarihi 31 Aralıktır.

CIA İçin Gerekli CPE Saati

Aktif denetçi ise – Yıllık 40 saat

Aktif denetçi değilse – Yıllık 20 saat

Emekli ise – Yıllık 0 saat

CCSA, CFSA, CGAP ve CRMA İçin Gerekli

CPE Saati

Aktif denetçi ise – Yıllık 20 saat

Aktif denetçi değilse – Yıllık 10 saat

Emekli ise – Yıllık 0 saat

Uzmanlık Sertifikalarının CPE

Gereklilikleri

Kazanılan CPE saatlerinin en az %25’i (5 saat) sertifika sahibi olunan uzmanlık

alanında olmalıdır.

CPE Raporlaması Sırasında Gerekli

Deliller

İç denetim görevinin standartlara uygun bir şekilde yerine getirilmesi.

IIA’in Etik ilkelerine uyum.

IIA’i itibar kaybına uğratmama.

Son raporlama döneminden itibaren herhangi bir suça karışmamış olma.

CPE Raporlamasını Yapmama

CPE raporlamasının yerine getirilmemesi durumunda sertifika durumu inaktif

duruma geçecektir. Sertifika unvanı, sertifika statüsü aktif olana kadar

kullanılamayacaktır.

İnaktif Sertifikaların Aktif Duruma

Geçmesi

Eğer sertifika 12 aydan kısa bir süredir inaktif durumda ise, bir önceki yılın CPE

raporlamasını yaparak sertifika durumunu aktif konuma getirebilir.

İnaktif Sertifikaların Aktif Duruma

Geçmesi Politikası

Eğer sertifika 12 aydan uzun bir süredir pasif durumda ise, 80 saatlik CPE

bildirimi ve üyeler için 100$ veya üye olmayanlar için 250$ ödeme yapılması

gerekmektedir.

CPE Raporlaması:

CPE raporlaması sertifikanın aktif durumunu sürdürmek amacıyla, www.theiia.org adresinde yer alan CCMS sistemi

aracılığıyla bireysel olarak yapılmalıdır. CPE bildirim ücretleri üyelik durumuna ve bulunduğunuz ülkeye göre değişebilir. IIA

sertifikası olan ve CPE raporlamasını son tarih itibarıyla gerçekleştirmeyen kişiler, otomatik olarak pasif duruma geçirilecek

ve sertifika unvanını kullanamayacaklardır.

Yeni CIA sahibi olmak bireylere, 80 CPE saati ve yeni CCSA, CFSA, CGAP veya CRMA* sahibi olmak 40 CPE saati

kazandırmaktadır. CIA için, bunun 40 saati sertifika alınan yıl, kalan 40 saati ise takip eden yıl için kullanılabilir. Yine benzer

şekilde CCSA, CFSA, CGAP veya CRMA için, bunun 20 saati sertifika alınan yıl, kalan 20 saati ise takip eden yıl için

kullanılabilir.

CPE yükümlülüğünün takibi ve CPE raporunda yer alan bilgilerin IIA/TİDE tarafından kabul edilen standartlara uygunluğunun

ve doğruluğunun kontrolü sertifika sahiplerinin kendi sorumluluğundadır. CPE kredileri direk olarak CCMS sistemine kişi

tarafından kaydedilmelidir. Lütfen CPE raporlaması hatırlatmaları alabilmek için iletişim bilgilerinizin güncelliğini sağlayınız.

*Sınavsız CRMA sahibi olanlar 40 CPE saati almayacak olup, sınav ile CRMA sahibi olanlar için 40 CPE saati alacaklardır.

CPE Faaliyetlerinin Nitelendirilmesi

Sertifika sahiplerinin, CPE gerekliliklerini yerine getirmek amacıyla nitelikli eğitim programları seçerken yüksek

mesleki standartları muhafaza etmeleri beklenmektedir. Sürekli bir gelişim programının kabul edilebilmesi için

aşağıda belirtilen genel kriterlerin yerine getirilmesi gerekmektedir:

• Belirli bir programın kabul edilebilir olup olmadığı belirlenirken göz önünde bulundurulan başlıca husus, bu

programın sertifika sahibinin mesleki yeterliliğine doğrudan katkı sağlayan bir program olmasıdır.

• Kabul edilebilir programlar, programa göre değişmekte olup aşağıda listelenmiştir:

• Aşağıdaki genel konular, diğer CPE program kriterlerini ve konu ana hatlarını karşıladığı sürece kabul edilebilir

durumdadır:

Bu dokümanda belirtilenlerin dışındaki faaliyetler, sertifika sahibinin söz konusu faaliyetlerin mesleki

eğitimine katkıda bulunduğunu kanıtlaması halinde kabul edilebilir. Bir faaliyetin kabul edilebilir olduğunu ve

gereklilikleri yerine getirdiğini kanıtlamak, sertifika sahibinin sorumluluğudur. CPE kredisi, 1 saate karşılık

gelen asgari 50 dakika olmak üzere yalnızca tam saatler için verilecektir. Örnek olarak, 100 dakikalık sürekli

eğitim 2 saat olarak sayılacaktır; ancak 50 dakikadan fazla 100 dakikadan az süren bir sürekli eğitim yalnızca 1

saat olarak sayılacaktır. Bireysel segmentlerin 50 dakikadan daha kısa olduğu sürekli konferanslar ya da

toplantılar için, segmentlerin toplamı, bir tam program olarak kabul edilmelidir. Örneğin, beş adet30 dakikalık

sunum 150 dakikaya tekabül edecek olup 3 CPE saati olarak kabul edilmelidir.

• Sınav

Adaylara sertifikasyonun alındığı yıl için CPE saatleri verilecektir.

• Eğitim

• Yayınlar

Yayınlara sağlanan katkılar, Ortak Bilgi Kaynağına ilişkin sertifikasyon alanları ya da disiplinleri ve/veya

uzmanlık sınavı konu ana hatları ile ilgili olmalıdır. İç denetim ile doğrudan ilgisi bulunmayan basılı makale

veya kitaplar, sertifika sahibinin söz konusu faaliyetlerin mesleki denetim yetkinliğine katkı sağladığını

kanıtlaması halinde kabul edilebilecektir.

• Çeviriler

Yayınların çevirileri, Ortak Bilgi Kaynağına ilişkin sertifikasyon alanları ya da disiplinleri ve/veya uzmanlık

sınavı konu ana hatları ile ilgili olmalıdır. İç denetim ile doğrudan ilgisi bulunmayan basılı makale veya

kitapların çevirileri, sertifika sahibinin söz konusu faaliyetlerin mesleki denetim yetkinliğine katkı sağladığını

kanıtlaması halinde kabul edilebilecektir.

• Sözlü Sunumlar

• Katılım

• Dış Kalite Değerlendirmeleri

Denetim:

IIA CPE bildirimi yapan tüm adaylar arasından belli bir yüzdede örneklem seçerek, adayların CPE program kurallarına uygun

bildirim yapıp yapmadığını denetleyecektir. Uygunsuz bildirim durumlarında sertifika durumunuz inaktif hale getirilecektir.

CPE bildirimi hakkında daha detaylı bilgi için lütfen www.tide.org.tr ve www.theiia.org adreslerini ziyaret ediniz.

SERTİFİKALI İÇ DENETÇİ (CIA) SEÇİLME YETERLİLİĞİ VE ONAY GEREKLİLİLİĞİ

CIA unvanını hak edebilmek için bir adayın aşağıdaki şartların tümünü yerine getirmesi gerekmektedir:

1. EĞİTİM

ŞARTLAR

CIA adaylarının akredite olmuş ve üniversite düzeyinde bir öğretim kurumundan alınmış bir lisans diplomasına veya onun

eğitim düzeyi açısından muadiline sahip olmaları gerekmektedir. Adayların CIA başvuruları onaylanmadan ve herhangi bir

oturuma kayıt yaptırıp sınavı almadan önce eğitim yeterlilik şartını sağlanış olmaları gerekmektedir.

İSTİSNALAR

• 4 yıllık üniversitede okuyan tam zamanlı öğrenciler: Son sınıfta okuyan üniversite öğrencileri, eğitimlerini

tamamlamadan CIA programına dahil olup sınavlara katılabilirler ancak sertifika sahibi olabilmeleri için, aşağıdaki

koşulları sağlamak zorundadırlar:

• CIA Başvurusunu tamamlamak

• Üniversite Öğrencisi/Akademisyen Kayıt Formunu sunmak

• Eğitim yeterliliğini tamamlamak

GEREKLİ BELGELER

• Adaylar, CIA başvurularında aldıkları en ileri eğitim derecesini belirtmek zorundadırlar.

• Eğitim belgeleri (diploma ya da transkript) gereklidir.

• Adaylar, başvurularında belirttikleri eğitim bilgisine istinaden CIA programına kabul edilebilirler ancak destekleyici

belgelerin de sunulması gerekmektedir. Bir adayın başvurusu onaylandığında, aday gerekli belgeleri sunmadan önce

sınav kayıt sürecine başlayabilir.

• Adaylar başvurularında doğru bilgileri sunmak zorundadır. Bir adayın eğitim belgeleri CIA başvurusunda sunduğu bilgileri

desteklemez ise, CIA programında çıkartılmak ve geçilen sınavların ya da sertifikanin geri alınması dahil olmak üzere

aday, Etik Komitesi tarafından men edilebilir.

2. MESLEKİ DENEYİM

ŞARTLAR

• Adayların CIA sertifikası almadan önce iç denetim mesleğinde en az 24 ay deneyime veya muadiline (denk mesleki

deneyim) sahip olması gerekir. Adaylar, mesleki deneyim şartını sağlamadan önce CIA programına başvurabilir ve

sınavlara katılabilirler ancak mesleki yeterlilik şartı sağlanmadan sertifikalı olamazlar.

DENKLİKLER/İSTİSNALAR

• Denk mesleki deneyimler arasında denetim/değerlendirme disiplinleri, dış denetim, kalite güvence, uyum, bütçe mali

kontrol, finans, muhasebe ve iç kontrol alanlarında deneyim bulunmaktadır.

• Yüksek lisans derecesi ya da ilgili mesleklerde iş deneyimine sahip olmak bir yıllık deneyim yerine kabul edilebilir.

GEREKLİ BELGELER

• Deneyim Doğrulama Formu‘nun doldurulup imzalanarak ibraz edilmesi gerekmektedir. Bu dokümanın, deneyim şartının

tamamen yerine getirilmesinden sonra teslim edilmesi gerekir.

• Deneyim Doğrulama Formu www.tide.org.tr adresinde mevcuttur.

3. MESLEKİ TUTUM

ŞARTLAR

• CIA sertifikasına sahip olabilmek için adayın yüksek ahlâki ve profesyonel niteliklere sahip olması ve IIA’nın Etik

Kuralları’na uyumayı kabul etmesi zorunludur.

• Etik kurallara uyma kabulü başvuru sürecinin zorunlu bir parçasıdır. IIA’nın Etik Kuralları bu dokümanda ve

www.tide.org.tr adresinde yer almaktadır.

GEREKLİ BELGELER

• CIA adayları; IIA sertifikasına sahip bir kimse (CIA, CCSA, CRMA, CGAP veya CFSA), adayın amiri ya da öğretmeni

tarafından doldurulacak imzalı bir Karakter Referans Formu teslim etmelidir. Adaylar, Karakter Referans Formu‘nu ibraz

etmeden önce CIA programına başvurabilir ve CIA sınavına girebilir; ancak program şartlarının tümü yerine getirilmeden

sertifikanın alınması mümkün olmayacaktır.

• Karakter Referans Formu bu dokümanda ve www.tide.org.tr adresinde yer almaktadır.

4. SINAV

ŞARTLAR

Adayların aşağıdaki sınav bölümlerini başarıyla tamamlaması gerekmektedir:

• CIA 1. Bölüm

• CIA 2. Bölüm

• CIA 3. Bölüm

DENKLİKLER/İSTİSNALAR

• CFSA, CCSA, CGAP, CRMA, CISA, CFE, SMMM ve YMM sertifikası sahipleri CIA sınavının 4. bölümünden muaf kabul

edilmektedir. Daha detaylı bilgi için Mesleki Deneyim Tanıma (PER) ve Mesleki Tanınma Kredisi (PRC) uygulamalarını

inceleyiniz.

GEREKLİ BELGELER

• Adaylar, başvuruları onaylandığı takdirde sınav için kaydolmak zorundadırlar.

• CIA SINAVI 4. BÖLÜM MESLEKİ TANINMA KREDİSİ için kayıt ve belgelendirme gerekmektedir.

UYGUNLUK DÖNEMİ

Sertifika programının uygunluk şartı, adayların programa ilk başvurularının onay tarihinden itibaren 4 yıl içerisinde

bitirmesini gerektirmektedir. Sertifikasyon sürecini 4 yılda bitirmeyen adayların ödedikleri tüm ücretler ve başarılı oldukları

sınavlar geçerliliğini yitirecektir.

CIA SINAVI İÇERİĞİ

4 Bölümlü CIA sınavı:

CIA sınavı, her biri 90 adet çoktan seçmeli sorudan oluşan dört bölümden meydana gelmektedir. Adaylar her bir sınav

bölümünü tamamlamak için 2 saat 25 dakikalık bir süreye sahip olacaktır. Aşağıda her sınav bölümündeki konuların özeti

mevcuttur.

1. BÖLÜM – İÇ DENETİM BİRİMİ’NİN YÖNETİŞİM, RİSK VE KONTROL KONULARINDAKİ ROLÜ

A. IIA'nın Nitelik Standartlarına Uygunluk.

B. İç Denetim Faaliyetinin Önceliklerini Belirlemek Amacına Yönelik Bir Risk-Bazlı Plan Hazırlamak.

C. İç Denetim Faaliyetinin Kurumsal Yönetişimde Oynadığı Rolü Anlamak ve Kavramak.

D. Diğer İç Denetim Görevleri ve Sorumluluklarını Yerine Getirmek.

E. Yönetişim, Risk ve Kontrol Bilgisinin Unsurları.

F. Görevleri Planlamak.

2. BÖLÜM – İÇ DENETİM GÖREVİNİN YÜRÜTÜLMESİ

A. Görevleri İfa Etmek.

B. Özel Görevleri İfa Etmek.

C. Görev Sonuçlarını İzlemek.

D. Suistimal Bilgisi Unsurları.

E. Görev Araçları.

3. BÖLÜM - İŞ ANALİZİ VE BİLGİ TEKNOLOJİSİ

A. İş Süreçleri.

B. Mali Muhasebe ve Finans.

C. Yönetim Muhasebesi.

D. Düzenleyici Kurallar, Hukuk ve Ekonomi.

E. Bilgi Teknolojisi.

4. BÖLÜM – İŞ YÖNETİMİ BECERİLERİ

A. Stratejik Yönetim.

B. Küresel İş Ortamları.

C. Örgütsel Davranış.

D. Yönetim Becerileri.

E. Müzakere.

CIA SINAVI 4. BÖLÜM İÇİN MESLEKİ TANINMA KREDİSİ (PRC)

Diğer bazı mesleki sertifikasyonlar için sınav gerekliliklerini başarıyla yerine getirmiş olan CIA adayları, sınavda 4. Bölüme

girmek yerine Mesleki Tanınma Kredisi (PRC) seçeneği sayesinde CIA sınavının 4. Bölümü için kredi alma hakkına sahiptir.

Kredi, CIA sınavının 1., 2. ve 3. Bölümleri için mevcut değildir. PRC4‘ü elde eden ve 1, 2. ve 3. Bölümleri geçen adaylar, CIA

unvanı için sınav gerekliliklerini yerine getirmiş olacaktır.

Adaylar PRC4‘ü bir IIA uzmanlık sertifikasyonu (CCSA, CGAP, CFSA ve CRMA) veya IIA dışında onaylı bir sertifikasyon yoluyla

elde edebilir. Onaylı sertifikasyonların tam listesi www.tide.org.tr adresinde mevcuttur. Bir IIA uzmanlık sertifikasyon

sınavını geçen CIA adayları PRC4‘ü otomatik olarak alacak olup PRC için kayıt yaptırmak ya da başka herhangi bir doküman

ibraz etmek durumunda kalmayacaktır. IIA dışında onaylı bir sertifikasyona dayalı olarak PRC4 almak isteyen CIA adaylarının

aşağıda belirtilen adımların tümünü tamamlaması gerekmektedir:

• www.tide.org.tr adresi üzerinden online CIA başvurusu modülünden Mesleki Tanınma Kredisi seçeneğine başvurarak

CIA 4. Bölüm sınav ücretinin ödenmesi gerekmektedir.

• Onaylı sertifikanın belgelendirilmesi gerekmektedir. IIA uzmanlık sertifikasyonları haricinde (CCSA, CGAP, CFSA ve

CRMA) diğer sertifikaların sınavlarının geçilmiş olmasına ilişkin belgeler yeterli kabul edilmeyecek olup sertifikasyonun

da geçerli olması gerekmektedir. Geçerli kabul edilecek belgeler arasında, sertifikanın bir kopyası ya da adayın

sertifikasyon yeterliliklerini tamamlayıp sertifikasyonun geçerli olduğuna dair yetkili kuruluştan temin edilecek bir

mektup bulunmaktadır.

Dokümanlar taranarak e-posta yoluyla tide@tide.org.tr adresine gönderilebilir ya da 0212 212 55 26‘ya fakslanabilir. Lütfen

Aday ID numarasını e-postada belirtiniz.

Belgeler, ulaşmalarından itibaren (5) iş günü içerisinde incelenecektir. Belgeleriniz onaylanmazsa sizinle irtibata geçilecektir.

4. Bölümden muafiyetiniz, uygun kayıt (ve ödeme) yapılmadan ve belgeler teslim alınıp incelenmeden geçerli olmayacaktır.

3 BÖLÜMLÜ YENİ CIA SINAVI İÇERİĞİ

3 Bölümlü Yeni CIA sınavı, adayların iç denetim uygulamaları hakkındaki bilgilerini, iç denetim sorunlarına, risklere ve

risklere yönelik tedbirlere ilişkin anlayışını sınar. Yeniden tasarlanmış ve 3 bölüm olarak sunulan sınav, 125 sorudan oluşan

bölüm 1 ile her biri 100 soru içeren bölüm 2 ve bölüm 3’ten oluşur.

SINAVIN GİZLİLİĞİ

CIA sınavının soruları ve cevapları hiçbir şekilde açıklanamaz ve yayınlanamaz.

Not: Sınav konuları ve düzenlemesi, IIA Mesleki Sertifikasyon Komitesi onayı ile değiştirilebilir.

BÖLÜM 1 – İÇ DENETİMİN TEMELLERİ

125 Soru | 2,5 Saat (150 Dakika)

Yeni CIA sınavının bölüm 1’i içinde sınanan konular, UMUÇ’tan zorunlu rehbere ilişkin kısımlar, iç kontrol ve risk kavramları

ile beraber iç denetim görevlerini yürütmeye yönelik araç ve teknikleri de içerir.

Not: Bu konu başlığı altında belirtilen tüm kısımlar, aksi belirtilmedikçe, yetkinlik bilgi seviyesinde test edilecektir.

• ZORUNLU REHBER (% 35-45)

• İç denetimin tanımı

• İç denetim faaliyetinin amaç, yetki ve sorumluluklarının tanımlanması

• Etik Kuralları

• IIA Etik Kurallarına uyumun sağlanması ve teşvik edilmesi

• Uluslararası Standartlar

• IIA'nın Nitelik Standartlarına Uyum

• İç denetim faaliyetinin amaç, yetki ve sorumluluklarının yönetmelikte kayıt altına

alındığının, yönetim kurulu tarafından onaylandığının ve denetlenen taraflara

bildirildiğinin belirlenmesi

• İç denetim faaliyetinin amaç, yetki ve sorumluluklarının anlaşıldığının gösterilmesi

• Bağımsızlık ve Objektifliğin sağlanması

• Bağımsızlığın Teşvik Edilmesi

• Organizasyonel Bağımsızlığın Anlaşılması

• Organizasyonel Bağımsızlığın Öneminin Kabul Edilmesi

• İç Denetim Faaliyetinin Organizasyonel Bağımsızlığı sağlayacak şekilde

düzenlendiğinin belirlenmesi

• Objektifliğin Teşvik Edilmesi

• Objektifliği desteklemek için politikaların oluşturulması

• Bireysel Objektifliğin Değerlendirilmesi

• Bireysel Objektifliğin Sürdürülmesi

• Bağımsızlık ve objektifliğin bozulmasının farkına varılması ve giderilmesi

• Gerekli bilgi, beceri ve yeteneklerin olduğunun belirlenmesi

• Bir İç Denetçinin sahip olması gereken bilgi, beceri ve yeteneklerin anlaşılması

• İç Denetim faaliyetinin sorumluluklarını yerine getirirken sahip olması gereken bilgi,

beceri ve yeteneklerin belirlenmesi

• İç Denetim Faaliyeti için topluca gerekli olan bilgi, beceri ve yeteneklerin geliştirilmesi ya da

tedarik edilmesi

• Gerekli Mesleki Özenin Gösterilmesi

• Sürekli Mesleki Gelişiminin Teşvik Edilmesi

• İç Denetim personeli için bir sürekli mesleki gelişim planının oluşturulması ve

uygulanması

• Sürekli mesleki gelişim ile bireysel yeterliliğin artırılması

• İç Denetim Faaliyetinin gelişiminin ve kalite güvencesinin teşvik edilmesi

• Kalite Güvence ve Gelişim Programının etkiniğinin izlenmesi

• Kalite Güvence ve Gelişim Programı sonuçlarının Yönetim Kuruluna ya da diğer

yönetim organına raporlanması

• Kalite güvence süreçlerinin yürütülmesi ve İç Denetim Faaliyetinin performansına

ilişkin iyileştirmelerin önerilmesi

• İÇ KONTROL / RİSK (% 25-35) – FARKINDALIK SEVİYESİ

• Kontrol türleri (önleyici, tespit edici, girdi, çıktı vb.)

• Yönetimin Kontrol Teknikleri

• İç Kontrol Çerçevelerinin Vasıfları ve Kullanımları (COSO, Cadbury vb.)

• Kurum çapında bir risk ve kontrol çerçevesi geliştirilmesi ve uygulamaya konulması

• Alternatif Kontrol Çerçeveleri

• Risk Sözlüğü ve Kavramları

• Suiistimal Riskinin Farkında Olmak

• Suiistimal türleri

• Suiistimal göstergeleri (Kırmızı bayraklar)

• İÇ DENETİM GÖREVLERİNİN YÜRÜTÜLMESİ – DENETİM ARAÇ VE ETKNİKLERİ (% 25-35)

• Veri Toplama (Önerilen göreve ilişkin verilerin toplanması ve analiz edilmesi)

• Görev sahasına ilişkin ön incelemenin bir kısmı olarak önceki denetim raporunun ve ilgili diğer

belgelerin gözden geçirilmesi

• Görev sahasına ilişkin ön incelemenin bir kısmı olarak kontrol listeleri ve iç kontrol soru

formları oluşturmak

• Görev sahasına ilişkin ön incelemenin bir kısmı olarak mülakatlar gerçekleştirmek

• Veri toplamak için gözlem yapılması

• Anahtar risklerin ve kontrollerin tanımlandığını kesinleştirmek için görevleri gerçekleştirmek

• Örnekleme (istatistiki olmayan [yargısal] örnekleme yöntemi, istatistiki örnekleme, keşif

örnekleme ve istatistiki analiz teknikleri)

• Veri Analizi ve Yorumlaması

• Bilgisayarlı denetim araç ve tekniklerinin kullanılması (Veri madenciliği ve çıkarma, sürekli

gözetim, otomatik çalışma kâğıtları, gömülü denetim modülleri vb.)

• Hesap tablosu analizleri yapılması

• Analitik gözden geçirme tekniklerinin kullanılması (oran tahmini, varyans analizi, bütçe ile

gerçekleşen karşılaştırması, diğer olabilirlik testleri vb.)

• Kıyaslama

• Sonuç çıkarımı

• Veri Raporlaması

• Test sonuçlarının sorumlu iç denetçiye bildirilmesi

• Kontrollere ilişkin ilk sonuçların oluşturulması

• Dokümantasyon / Çalışma Kâğıtları

• Çalışma kâğıtlarının oluşturulması

• Akış şeması dâhil, süreç haritasının oluşturulması

• Kanıtların yeterliliğinin, yetkinliğinin ve ilgisinin değerlendirilmesi

• Kanıtlara ilişkin olası kaynakların belirlenmesi

BÖLÜM 2 – İÇ DENETİMİN UYGULAMALARI

100 Soru | 2 Saat (120 Dakika)

Yeni CIA sınavının bölüm 2’si içinde sınanan konular, iç denetimin stratejik ve operasyonel rolü aracılığı ile iç denetim

işlevinin yönetilmesi ve risk esaslı planlar oluşturulması; münferit görevlerin yönetimine ilişkin adımlar (planlama, gözetim,

sonuçların iletişimi ve sonuçların izlenmesi) ile beraber suiistimal risklerini ve kontrolleri de içerir.

Not: Bu konu başlığı altında belirtilen tüm kısımlar, aksi belirtilmedikçe, yetkinlik bilgi seviyesinde test edilecektir.

• İÇ DENETİM İŞLEVİNİN YÖNETİMİ (% 40-50)

• İç Denetimin Stratejik Rolü

• Değişimin başlatılması, yönetilmesi, hızlandırılması ve değişim ile baş edilmesi

• Diğer yöneticiler ve denetim komitesi ile ilişkiler kurulması ve sürdürülmesi

• İş süreçlerinin iyileştirilmesi, çıkarılması ve analizi için takımların örgütlenmesi ve

yönlendirilmesi

• Yönetim kurulunun ve yönetimin etik ikliminin teşvik edilmesi ve değerlendirilmesi

• Etik/Uygunsuzluk şikâyetlerinin çözümü ve araştırılması ve etik ihlallerinin

sonucunun belirlenmesi

• İş kuralları politikasının yerine getirilmesi, sürdürülmesi (çıkar çatışması vb.) ve

uyumuna dair raporlama yapılması

• Yönetişime, risk yönetimine, kontrole ve uyuma dair en iyi uygulamalar konusunda üst

yönetimin ve yönetim kurulunun bilgilendirilmesi

• İç denetimin anahtar performans göstergelerinin düzenli olarak üst yönetime ve yönetim

kuruluna iletilmesi

• İç denetim çalışmalarının dış denetçiler, yasal gözetim organları ve diğer iç güvence işlevleri ile

koordinasyonunun sağlanması

• Performans ölçme sisteminin ve kurum hedeflerinin başarılmasının yeterliliğinin

değerlendirilmesi – Farkındalık Seviyesinde

• İç Denetimin Operasyonel Rolü

• İç denetim faaliyetlerinin planlanması, düzenlenmesi, yönetilmesi ve izlenmesi ile ilgili politika

ve prosedürlerin oluşturulması

• Risk yönetimi çerçevesinde iç denetim işlevinin rolünün gözden geçirilmesi

• İç denetim bölümünün doğrudan idaresi ile ilgili faaliyetler (bütçe, insan kaynakları vb.)

• İç denetim pozisyonları için adaylarla mülakat yapılması

• Kurumsal risk yönetimi sürecinin etkinliğine dair üst yönetime ve yönetim kuruluna bilgi

verilmesi

• İç kontrol ve risk yönetimi çerçevelerinin etkinliğine ilişkin raporlama

• Etkili bir “Kalite Güvence Geliştirme Programı” sağlanması

• Risk Esaslı Bir İç Denetim Planı Oluşturulması

• İç denetim görevlerine ilişkin yeni fırsatları belirlemek amacı ile piyasa, ürün ve sektör

bilgisinin kullanılması

• Muhtemel görevler için kaynakların ne olabileceğini belirlemek için risk çerçevesinin

kullanılması (denetim evreni, denetim döngüsü gereksinimleri, yönetim talepleri, yasal

zorunluluklar vb.)

• Risk değerlendirmesi için bir çerçeve oluşturulması

• Denetim planında yer alan görevlerin önceliklerini belirlemek için risk önceliklerinin

doğrulanması ve sıralanması

• Yıllık iç denetim planı için gereken iç denetim kaynak ihtiyacının belirlenmesi

• Önemli risk alanlarının iletişimi ve yıllık görev planlamasının yönetim kuruluna onaylatılması

• Görev türleri

• Güvence görevlerinin yürütülmesi

• Risk ve Kontrol Öz değerlendirmeleri

• Fasilitasyon yaklaşımı

• Müşteri fasilitasyonu

• Denetim fasilitasyonu

• Soru formu yaklaşımı

• Öz-Sertifikasyon (Self-certification) yaklaşımı

• Üçüncü tarafların yaptığı denetimler ve hizmet sözleşmesi ile yaptırılan

denetimler

• Kalite denetim görevleri

• Durum değerlendirme (Due diligence) denetim görevleri

• Güvenlik denetim görevleri

• Gizlilik denetim görevleri

• Performans denetim görevleri (anahtar performans göstergeleri)

• Faaliyet denetimi görevleri (Etkinlik ve verimlilik)

• Mali denetim görevleri

• Uyum denetimi görevleri

• Danışmanlık görevleri

• İç kontrol eğitimi

• İş süreci haritasının çıkarılması

• Kıyaslama (Benchmarking)

• Sistem geliştirmeye ilişkin gözden geçirmeler

• Performans ölçme sistemi tasarımı

• MÜNFERİT GÖREVLERİN YÖNETİMİ

• Görevlerin Planlanması

• Görev hedef ve kıstaslarının oluşturulması, görev kapsamına son halinin verilmesi

• Görevin, anahtar risklerin ve kontrollerin belirlenmesini sağlayacak şekilde planlanması

• Her denetim sahasının ayrıntılı risk değerlendirmesinin tamamlanması (risk ve kontrol

unsurlarının değerlendirilmesi veya önceliklerini belirlenmesi)

• Görev prosedürlerinin belirlenmesi ve görev iş programının hazırlanması

• Görev için gereken kaynağın ve kadronun seviyesinin belirlenmesi

• Zamanın etkin kullanılması için denetim kadrosuna ait bir zaman çizelgesi oluşturulması

• Görevin Gözetimi

• Bireysel görevlerin doğrudan gözetimi

• Paylaşılan amaçlar doğrultusunda, diğerleri ile ilişkiler ve bağlar oluşturmak ve beraber

çalışmak

• Projenin sorumlu denetçisi sıfatı ile görevli iken, denetim takımı üyeleri arasında iş dağılımının

koordinasyonunu yapmak

• Çalışma kâğıtlarının gözden geçirilmesi

• Kapanış toplantısının yapılması

• İç denetçilerin görev performansının değerlendirilmesi

• Görev Sonuçlarının İletişimi

• Denetlenen ile ilk iletişimin sağlanması

• Görevin ilerlemesi esnasında ara iletişim

• Uygun olduğunda tavsiyelerin oluşturulması

• Rapor hazırlanması veya diğer iletişim yöntemlerinin kullanılması

• Görev raporunun onaylanması

• Rapor dağıtımının belirlenmesi

• Rapora ilişkin yönetimin cevabının alınması

• Sonuçların uygun taraflara bildirilmesi

• Görev Sonuçlarının Takibi

• Görev sonuçlarının izlenmesine yönelik uygun yöntemin tanımlanması

• Görev sonuçlarının izlenmesi ve iç denetim faaliyeti aracılığı ile uygun takibin yapılması

• Takibin yapılması ve iç denetim tavsiyelerine dair yönetimin tepkisinin raporlanması

• Önemli denetim sorunlarının, dönemsel olarak üst yönetime ve yönetim kuruluna bildirilmesi

• SUİİSTİMAL RİSKLERİ VE KONTROLLER (%5-15)

• Olası suiistimal risklerinin dikkate alınması ve görevin planlanması sürecinde görev alanına ilişkin genel

suiistimal türlerinin belirlenmesi

• Görev yürütülürken, suiistimal risklerinin özel olarak dikkate alınmasının gerekli olup olmadığının

belirlenmesi

• Suiistimal şüphesinin araştırmayı hak edip etmediğinin belirlenmesi

• Suiistimali önleyecek kontrollerin iyileştirilmesi için süreç gözden geçirmelerinin tamamlanması ve

değişikliklerin tavsiye edilmesi

• Suiistimali tespit edecek denetim testlerinin uygulanması

• Suiistimal farkındalığına dair bir kültürün desteklenmesi ve yolsuzlukların bildirilmesinin teşvik edilmesi

• Sorgulama / Araştırma teknikleri - Farkındalık Seviyesinde

• Adli denetim - Farkındalık Seviyesinde

BÖLÜM 3 – İÇ DENETİM BİLGİSİ UNSURLARI

100 Soru | 2 Saat (120 Dakika)

Yeni CIA sınavının bölüm 3’ü içinde sınanan konular, yönetişim ve iş etiği; risk yönetimi; iş süreçleri ve riskleri de dâhil örgüt

yapısı; iletişim; yönetim ve liderlik ilkeleri; bilgi teknolojisi ve iş sürekliliği; finansal yönetim ve küresel iş ortamlarını içerir.

Not: Bu konu başlığı altında belirtilen tüm kısımlar, aksi belirtilmedikçe, farkındalık bilgi seviyesinde test edilecektir.

• YÖNETİŞİM / İŞ ETİĞİ (% 5-15)

• Kurumsal /Örgütsel Yönetişim İlkeleri – Yetkinlik Seviyesinde

• Çevreye ilişkin ve Toplumsal Tedbirler

• Kurumsal Sosyal Sorumluluk

• RİSK YÖNETİMİ (%10-20) – YETKİNLİK SEVİYESİNDE

• Risk Yönetimi Teknikleri

• Risk Çerçevelerinin Örgütsel Kullanımı

• ÖRGÜTSEL YAPI / İŞ SÜREÇLERİ VE RİSKLERİ (%15-25)

• Farklı Örgüt Yapılarına dair Risk/Kontrol Sonuçları

• Örgüt Yapısı (Merkezi, Dağıtık)

• Çeşitli İş Döngülerine özgü düzenler (satın alma, satış, bilgi, tedarik zinciri yönetimi vb.)

• İş Süreci Analizi (iş akışı analizi ve dar boğaz yönetimi, kısıtlar kuramı vb.)

• Stok Yönetimi Teknikleri ve Kavramları

• Elektronik Fon Transferi (EFT), Elektronik Veri Değiş Tokuşu (EDI), E-Ticaret

• İş Geliştirme Yaşam Döngüsü

• Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) Çerçevesi

• İş Süreçleri için Dış Kaynak Kullanımı

• İLETİŞİM (%5-10)

• İletişim (süreç, örgüt dinamikleri, bilgisayarlaşmanın etkisi vb.)

• Paydaşlarla ilişkiler

• YÖNETİM / LİDERLİK İLKELERİ (%10-20)

• Stratejik Yönetim

• Küresel Analitik Teknikler

• Sektörlerin yapısal analizi

• Rekabet stratejileri (Porter’ın modeli gibi)

• Rekabet analizi

• Piyasa sinyalleri

• Endüstri evrimi

• Endüstriyel Ortamlar

• Aşağıdaki sektörler ile ilgili rekabet stratejileri

• Bölünmüş endüstriler

• Yükselen endüstriler

• Düşüşteki endüstriler

• Küresel sektörlerde rekabet

• Kaynaklar / engeller

• Küresel piyasaların evrimi

• Stratejik seçenekler

• Rekabeti etkileyen eğilimler

• Stratejik kararlar

• Entegrasyon stratejilerinin analizi

• Kapasitenin genişletilmesi

• Yeni iş alanlarına giriş

• Tahmin (Forecasting)

• Kalite Yönetimi (TQM veya TKY, Altı Sigma vb.)

• Karar analizi

• Örgütsel Davranış

• Örgüt kuramı (yapılar ve düzenleniş)

• Örgütsel davranış (motivasyon, iş tasarımının etkisi, ödüller, zaman çizelgeleri vb.)

• Grup dinamiği (özellikler, gelişim aşamaları, örgüt politikaları, etkinlik vb.)

• İnsan kaynakları süreçleri ile ilgili bilgi (bireysel performans yönetimi, gözetim, personel

kaynağı / kadro oluşturma, kadro geliştirme vb.)

• Farklı liderlik tarzlarının oluşturduğu riskler / kontroller

• Performans (Üretkenlik, etkinlik vb.)

• Yönetim Becerileri / Liderlik Tarzları

• İnsanlara liderlik etmek, ilham vermek, rehberlik etmek ve akıl hocalığı yapmak; kurumsal

bağlılık ve girişimci yönelim inşa etmek

• Ortak bir hedef arayışında grup sinerjisi yaratmak

• Takım kurma ve takım performansını değerlendirmek

• Çatışma (Anlaşmazlık) Yönetimi

• Anlaşmazlıkların çözümü (rekabet, işbirliği ve ödün verme vb.)

• Müzakere becerileri

• Çatışma yönetimi

• Katma değerli müzakere

• Proje Yönetimi /değişim Yönetimi

• Değişim yönetimi

• Proje yönetim teknikleri

• BT / İŞ SÜREKLİLİĞİ (%15-25)

• Güvenlik

• Fiziksel güvenlik / sistem güvenliği (erişim kontrolleri, güvenlik kalkanı vb.)

• Bilginin korunması (gizlilik, virüsler vb.)

• Uygulamaların yetkilendirilmesi

• Şifreleme (Kripto)

• Uygulama Geliştirme

• Son kullanıcı hesaplamaları

• Değişim kontrolü

• Sistem geliştirme yöntemleri

• Uygulama geliştirme

• Bilgi sistemleri geliştirme

• Sistem Altyapısı

• İş istasyonları

• Veri tabanları

• BT kontrol çerçeveleri (ESAC, COBIT vb.)

• BT faaliyetlerine ilişkin işlevsel alanlar (veri merkezi faaliyetleri vb.)

• Kurumsal kaynak planlama (ERP) yazılımları (SAP R/3 vb.)

• Veri, ses ve ağ iletişimi / bağlantıları (LAN, WAN, VAN vb.)

• Sunucular

• Yazılım lisansları

• Ana bilgisayar

• İşletim sistemleri

• İnternet (web) altyapısı

• İş Sürekliliği

• BT acil durum planlaması

• FİNANSAL YÖNETİM (%10-20)

• Mali Muhasebe ve Finans

• Mali muhasebenin altındaki ilkeler ve temel kavramları (Tablolar, terimler, ilişkiler vb.)

• Mali muhasebenin ara kavramları (Tahvil, bono, kiralama –leasing-, emeklilik fonları,

gayrimaddi varlıklar, araştırma ve geliştirme vb.)

• Mali muhasebenin ileri kavramları (konsolidasyon, ortaklık, evalüasyon –yabancı para

işlemleri- vb.)

• Mali tablo analizi (rasyolar vb.)

• Borç ve sermaye türleri

• Mali araçlar (Türev araçları vb.)

• Nakit yönetimi (hazine işlevi vb.)

• Değerleme modelleri

• İş (Business) değerlemesi

• Stok değerlemesi

• Yatırım bütçesinin hazırlanması (yatırım maliyetinin hesaplanması vb.)

• Vergi düzenlemeleri (vergi kalkanı, KDV vb.)

• Yönetim Muhasebesi

• Genel kavramlar

• Maliyet sistemleri (faaliyet temelli, standart vb.)

• Maliyet Kavramları (tam maliyetleme, değişken ve sabit maliyet vb.)

• İlgili maliyet

• Maliyet-Hacim-Kar analizi

• Transfer fiyatlaması

• Sorumluluk muhasebesi

• İşletme bütçesi

• KÜRESEŞ İŞ ORTAMLARI (%0-10)

• Ekonomik / Finansal Ortamlar

• Karşılaştırmalı olarak küresel, çok uluslu, uluslararası ve çoklu yerel iş ortamları

• Küresel pazarlara giriş için gereksinimler

• Örgütsel uyumun oluşturulması

• Eğitim ve gelişimin yönetilmesi

• Kültürel / Politik Ortamlar

• Küresel ihtiyaçlar ile yerel zorunlulukları dengelemek

• Küresel zihniyet (şahsi özellikler, yetkinlikler)

• Karmaşıklıkları ve çelişkileri yönetmeye yönelik yöntemler ve kaynaklar

• Çok kültürden oluşan takımları yönetmek

• Yasal Düzenlemeler ve Ekonomi – Genel Kavramlar (sözleşmeler vb.)

• İş üzerinde Hükümetin Yasal Düzenlemelerinin Etkisi (ticaret yasaları vb.)

•

IIA UZMANLIK SINAVLARI

YETERLİLİK STANDARTLARI VE DOĞRULAMA KOŞULLARI:

• SERTİFİKALI KONTROL ÖZDEĞERLENDİRME UZMANI (CCSA®)

• SERTİFİKALI MALİ HİZMETLER DENETÇİSİ (CFSA®)

• SERTİFİKALI KAMU DENETÇİSİ (CGAP®)

• RİSK YÖNETİMİ GÜVENCESİ SERTİFİKASI (CRMA®)

Herhangi bir uzmanlık sertifikasına sahip olunması için adaylar aşağıdaki özelliklerin hepsine sahip olmak zorundadır:

EĞİTİM ŞARTLARI /

DENKLİKLER /

İSTİSNALAR

CIA

Üniversitelerin 4 yıllık eğitim veren bölümlerinden lisans diploması ya da

lisansüstü/doktora diploması.

4 yıllık üniversitede okuyan tam zamanlı Öğrenciler: Son sınıfta okuyan

üniversite öğrencileri, eğitimlerini tamamlamadan CIA programına dahil

olup sınavlara katılabilirler ancak

sertifika sahibi olabilmeleri için, gerekli tüm koşulları sağlamak zorundadırlar.

UZMANLIK

PROGRAMLARI

(CCSA, CFSA,

CGAP, CRMA)

Üniversitelerin 4 yıllık eğitim veren bölümlerinden lisans diploması ya da

lisansüstü/doktora diploması.

GEREKLİ BELGELER:

- Adaylar, CIA başvurularında aldıkları en ileri eğitim derecesini belirtmek zorundadırlar.

- Eğitim belgeleri (diploma ya da transkript) gereklidir.

- Adaylar, başvurularında belirttikleri eğitim bilgisine istinaden CIA programına kabul edilebilirler

ancak destekleyici belgelerin de sunulması gerekmektedir.

- Adaylar başvurularında doğru bilgileri sunmak zorundadır. Bir adayın eğitim belgeleri CIA

başvurusunda sunduğu bilgileri desteklemez ise, CIA programında çıkartılmak ve geçilen sınavların

ya da sertifikanın geri alınması dahil olmak üzere aday, Etik Komitesi tarafından men edilebilir.

MESLEKİ TUTUM

Adayın yüksek ahlâki ve profesyonel niteliklere sahip olması ve IIA’in Etik Kuralları’na

uyumayı kabul etmesi zorunludur.

- Karakter Referans Formu'nun doldurularak adaya referans olunması gerekmektedir.

- Adaylar, sınavdan sonra soruları kimseyle paylaşmayacaklarına dair beyan imzalamak

zorundadırlar. Sınav sorularının yetkisiz paylaşımı IIA Etik Kuralları’nın ihlali olarak kabul

edilebilir ve adayın men edilmesi sonucunu doğurabilir.

MESLEKİ DENEYİM

CIA

Adayların CIA sertifikası almadan önce iç denetim mesleğinde en az 24 ay

deneyime veya muadiline (denk mesleki deneyim) sahip olması gerekir. Adayın

iş deneyimi, adayın mevcut ya da geçmişteki yöneticisi ya da IIA sertifikası

sahibi bir kişi tarafından teyit edilmelidir.

Denk mesleki deneyimler arasında denetim/değerlendirme disiplinleri, dış

denetim, kalite güvence, uyum ve iç kontrol alanlarında deneyim

bulunmaktadır.

Yüksek lisans derecesi ya da ilgili mesleklerde (muhasebe, hukuk veya finans

gibi) iş deneyimine sahip olmak bir yıllık deneyim yerine kabul edilebilir.

CCSA CSA, denetim, kalite güvence, risk yönetimi ve çevre denetimi gibi alanlarda 1

yıllık kontrol-odaklı mesleki deneyim.

CFSA Finans sektöründe 2 yıllık denetim tecrübesi.

CGAP

Kamu kuruluşunda 2 yıllık denetim tecrübesi. (merkezi ve yerel yönetimler,

kamu kurumları)

CRMA

2 yıllık denetim tecrübesi ya da risk yönetimi, kalite güvence ya da CSA gibi

alanlarda kontrol-odaklı iş tecrübesi.

Tüm sertifikalar için, adayın iş deneyimi, adayın mevcut ya da geçmişteki yöneticisi ya da IIA

sertifikası sahibi bir kişi tarafından Deneyim Doğrulama Formu ile teyit edilmelidir. Adaylar,

mesleki deneyim şartını sağlamadan önce programlara başvurabilir ve sınavlara katılabilirler ancak

mesleki yeterlilik şartı sağlanmadan sertifikalı olamazlar.

- Eksiksiz doldurulmuş ve imzalanmış bir Deneyim Doğrulama Formu gerekli olup mesleki deneyim

şartının yerine getirilmesi sonrasında ilgili form ibraz edilmelidir.

- Adaylar, mesleki deneyim şartını sağlamadan önce programlara başvurabilir ve sınavlara

katılabilirler ancak mesleki yeterlilik şartı sağlanmadan sertifikalı olamazlar.

YALNIZA CCSA

PROGRAMI İÇİN

GETİRİLEN KOLAYLIK

CCSA adayları, yedi saatlik uygun bir fasilitasyon deneyimine ya da en az 14 saatlik uygun bir

fasilitasyon eğitim geçmişine sahip olmalıdır. Fasilitasyon deneyimi ve eğitimi, aşağıda listelenen

esasları taşımalıdır:

- Fasilitasyon Deneyimi. Adaylar;

1. En azından bir CSA atölye çalışmasında fasilitasyon hizmeti vererek 7 saatlik fasilitasyon

deneyimi edinmiş olmak zorundadırlar. CSA atölye çalışması, riskleri, kontrolleri ve hedeflere

ulaşılmasını destekleyen süreçeri değerlendiren bir çalışmadır.

2. Fasilitasyon deneyimi sırasında grup katılımını teşvik etme, çatışmaları çözme ve konsensüs

oluşturma yetilerini göstermiş olmak zorundadırlar.

3. En azından bir CSA atöyle çalışmasının planlama sürecinde görev almak zorundadırlar.

4. Fasilitasyon hizmetlerine ilişkin performans değerlendirmesi yapılmış ya da geri-bildirim almış

olmak zorundadırlar.

- Fasilitasyon Eğitimi. Kabul edilen eğitimler aşağıdaki hususları içermelidir:

1. Katılımı arttırma, bilgi edinme ve tartışmanın konudan sapmaması metodlarını içeren

fasilitasyon teknikleri,

2. Farklı katılımcı tipleri ile başa çıkma tekniklerini de içeren çatışma çözme teknikleri,

3. Konsensüs oluşturma teknikleri.

4. Grup dinamikleri ve/veya grup karar alma süreçleri,

5. Atölye çalışması planlama,

6. Grup değerlendirmesi ya da katılımcı geri-bildirimini içeren fasilitasyon çalışması.

Fasilitasyon deneyimi ya da eğitimine ilişkin CCSA Fasilitasyon Formu doldurulmalıdır.

SINAV

GEREKLİLİK:

Adaylar, seçtikleri sertifikasyon programına ilişkin sınavdan başarıyla geçmek

zorundadırlar.

CGAP adayları Türkiye’de sınavın uluslararası versiyonuna tabidirler.

Amerika’da ise yerel mevzuata uygun sınav sunulmaktadır.

CFSA adayları, Bankacılık, Sigortacılık ya da Menkul Kıymetler disiplinlerinden

birinden sınava girerler.

CRMA sertifikası için adaylar, CRMA sınavının yanı sıra CIA sınavının 1.

bölümünü de geçmiş olmak zorundadırlar.

GEREKLİ

BELGELER:

Adayların gerekli belgeleri TİDE’ye ıslak imzalı olarak iletmeleri esastır.

UYGUNLUK DÖNEMİ

Sertifika programının uygunluk şartı, adayların programa ilk başvurularının onay tarihinden itibaren 4 yıl içerisinde

bitirmesini gerektirmektedir. Sertifikasyon sürecini 4 yılda bitirmeyen adayların ödedikleri tüm ücretler ve başarılı oldukları

sınavlar geçerliliğini yitirecektir.

CCSA SINAV İÇERİĞİ:

CCSA, bir adayın önemli CSA temelleri, süreçleri ve risk, kontroller ve iş hedefleri gibi ilgili hususlardaki bilgisini ölçer. Sınav,

aşağıda belirtilen 6 ana konuyu kapsayan 115 çoktan seçmeli sorudan oluşur:

• CSA Temelleri

• CSA Programının Bütünleştirilmesi

• CSA Sürecinin Elemanları

• İş Hedefleri / Organizasyonel Performans

• Risk Belirleme ve Değerlendirme

• Kontrol Kuramı ve Uygulaması

Sınav süresi 2 saat 55 dakikadır. IIA sınav konuları ve/veya formatında değişiklikler yapabilir.

CFSA SINAV İÇERİĞİ:

Sertifikalı Mali Hizmetler Denetçisi (CFSA), bireyin bankacılık, sigortacılık ve menkul kıymetleri mali hizmetler gibi

sektörlerdeki denetim ilke ve usullerine ilişkin bilgilerini ölçer. 115 çoktan seçmeli sorudan oluşan sınavın ilk 90 sorusu,

adayın aşağıdaki 4 alandaki bilgisi farkındalık düzeyinde test edilir:

• Mali Hizmetler Denetimi

• Mali Hizmet Ürünleri Denetimi

• Mali Hizmet Süreçleri Denetimi

• Yasal Çerçeve

CFSA adayları 25 soru için, seçtikleri bankacılık, sigortacılık veya menkul kıymetler dallarında yeterlilik düzeyinde test edilir.

Sınav süresi 2 saat 55 dakikadır. IIA sınav konuları ve/veya formatında değişiklikler yapabilir.

CGAP SINAV İÇERİĞİ:

CGAP sınavı, adayın kamu sektörüne özel denetim uygulamalarına ilişkin bilgisini test ederek adayın, IIA Uluslararası İç

Denetim Mesleki Uygulama Standartları ve Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Organizasyonu (INTOSAI) denetim

standartları dâhil olmak üzere kamu denetim standartlarını ne seviyede kavradığını ölçer. Sınav, aşağıda belirtilen 4 ana

konuyu kapsayan 115 çoktan seçmeli sorudan oluşur ve tek oturumda yapılır.

• Standartlar, Yönetişim, Risk ve Kontrol çerçevesi

• Kamu Denetim Uygulamaları

• Kamu Denetim Becerileri ve Teknikleri

• Kamu Denetim Ortamı

Sınav süresi 2 saat 55 dakikadır. IIA sınav konuları ve/veya formatında değişiklikler yapabilir.

CRMA SINAV İÇERİĞİ:

CRMA sınavı, iç denetim profesyonellerine uygun güvence ve danışmanlık rollerinin yanı sıra adayın yönetişim ve risk

yönetimi güvencesi konularında bilgisini test eder.

CRMA sertifikasına sahip olabilmek için adaylardan, CRMA sınavını geçmelerine ilave olarak IPPF, iç denetim faaliyetinin

sorumlulukları, bağımsızlık ve tarafsızlık, yönetişim, risklerin tanınması ve yönetimi, kontroller ve denetim planlanması gibi

konuları içeren CIA sınavının 1.bölümünü de geçmiş olmaları şartı aranır.

CRMA sınavı aşağıda verilen 4 ana konuyu kapsayan 100 çoktan seçmeli sorudan oluşur.

• Risk yönetimine ilişkin olarak yönetişim

• Risk yönetimi süreci prensipleri

• İç denetçinin güvence rolü

• İç denetçinin danışman rolü

Sınav süresi 2 saattir. IIA sınav konuları ve/veya formatında değişiklikler yapabilir.

IIA SERTİFİKASYON BAŞVURUSU VE SINAV KAYIT ÜCRETLERİ

TİDE tarafından sertifika sınavları için Mayıs 2008 döneminden itibaren Bilgisayar Destekli Sınav (BDS) sistemi

kullanılmaktadır. (BDS) sisteminde, adaylara kendi belirleyecekleri tarihlerde, istedikleri bölümlerden sınava girebilme

imkânı sunulmakta olup, tek sınırlayıcı durum, başarısız olunan bölümden tekrar sınava girebilmek için sınav tarihinden

itibaren 90 gün süre geçmesi gerekliliğidir.

Sınav ücretleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Sınavlar

TİDE Üyeleri İçin

Ücretler ( USD)

Üye

Olmayanlar İçin

Ücretler (USD)

Öğrenci / Öğretim

Üyeleri İçin Ücretler

(USD)

Müracaat Ücreti (bir seferlik; iade edilmez ücret) 115 230 65

I. Bölüm 280 395 230

II. Bölüm 230 345 180

III. Bölüm 230 345 180

IIA Uzmanlık Sınavları

Müracaat Ücreti (Bir seferlik; iade edilmez) 115 230 -

Kontrol Öz değerlendirme Sertifikası (CCSA) 380 495 -

Sertifikalı Kamu Denetçisi Sertifikası (CGAP) 380 495 -

Sertifikalı Mali Hizmetler Denetçisi Sertifikası (CFSA) 380 495 -

Risk Yönetimi Güvencesi Sertifikası (CRMA) 380 495 -

• Tüm belirtilen ücretlere %18 oranında KDV ilâve edilecektir (KDV oranlarındaki değişiklikler yansıtılacaktır).

• Bu ücretler sadece sınava Türkiye'de girecek olanlar için geçerlidir.

• TIDE ve IIA sınav tarihlerini ve ücretlerini değiştirme hakkini saklı tutar.

• Tüm ücretlerin önceden ödenmesi gereklidir.

• Ödeme ve kayıt ile ilgili sorunlar için tide@tide.org.tr adresine ya da (212) 212 5525 no’lu telefona

başvurabilirsiniz.

• 4 bölümden oluşan CIA sınav kayıt süre sonu 31 Aralık 2013 ‘tür.

SINAV TARİH VE SAATİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ

Sınav rezervasyonu yaptırmış adaylar bir kereye mahsus olmak kaydı ile rezervasyonlarını CCMS sisteminden 60 gün

uzatabileceklerdir. Sınav erteleme taleplerinin işleme alınabilmesi için saat farkını göz önünde bulundurarak en geç 72 saat

önce müracaat edilmelidir.

IIA’NIN ETİK KURALLARI

IIA‘nın Etik Kurallarının amacı, iç denetim mesleğinin etik kültürünü geliştirmektir.

İç denetim, bir kurumun faaliyetlerini geliştirmek ve onlara değer katmak amacını güden bağımsız ve objektif bir güvence ve

danışmanlık faaliyetidir. İç denetim, kurumun risk yönetim, kontrol ve yönetişim süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek ve

geliştirmek amacına yönelik sistemli ve disiplinli bir yaklaşım getirerek kurumun amaçlarına ulaşmasına yardımcı olur.

Bir etik kuralları manzumesi geliştirilmesi, iç denetim mesleği için gerekli ve uygundur ki bu meslek risk yönetimi, kontrol ve

yönetişimle ilgili objektif güvence çalışmasında güven üzerine kuruludur. IIA‘nin Etik Kuralları iki önemli hususu içine almak

için yukarıdaki iç denetim tanımının ötesine uzanır:

- İç denetim mesleği ve uygulamasıyla ilgili İlkeler,

- İç denetçilerden beklenen davranış tarzını tanımlayan Davranış Kuralları. Bu kuralların amacı, ilkelerin uygulamaya

dökülmesi amacıyla yorumlanmasına yardımcı olmak ve iç denetçilerin etik davranışları konusunda rehberlik etmektir.

"İç denetçiler", IIA üyelerini, IIA‘nin meslekî sertifikalarına sahip olanları (veya adayları) ve yukarıdaki iç denetim tanımı

çerçevesinde iç denetim hizmeti verenleri ifade etmektedir.

UYGULANABİLİRLİK VE YÜRÜTME

Etik Kuralları, iç denetim hizmeti veren kurum ve kişileri bağlar. IIA üyeleri ve IIA‘nın sertifikalarına sahip olanlar (ve adaylar)

için bu kuralların ihlâli, IIA‘in yönetmelikleri ve idarî düzenlemelerine göre değerlendirilir ve ele alınır. Belirli bir davranışa

Davranış Kuralları’nda atıfta bulunulmaması, o davranışın kabul edilemez veya yanlış olarak değerlendirilmesini engellemez

ve bu sebeple de söz konusu kişiler disiplin cezası açısından sorumludur.

İLKELER

İç denetçilerin aşağıdaki ilkeleri uygulamaları ve desteklemeleri beklenir:

• Dürüstlük. İç denetçilerin dürüstlüğü, güven oluşturur ve böylece verdikleri hükümlere itimat edilmesine yönelik bir

zemin sağlar.

• Objektiflik. İç denetçiler, inceledikleri süreç veya faaliyet ile ilgili bilgiyi toplarken, değerlendirirken ve raporlarken en

üst seviyede meslekî objektiflik sergiler. İç denetçiler ilgili tüm şartların değerlendirmesini dengeli bir şekilde yapar ve

kendilerinin veya diğerlerinin menfaatlerinden etkilenmez.

• Gizlilik. İç denetçiler, elde ettikleri bilginin sahipliğine ve değerine saygı gösterir; hukukî ve meslekî bir mecburiyet

olmadığı sürece de gerekli yetkilendirmeyi almaksızın bilgiyi açıklamaz.

• Yetkinlik. İç denetçiler, iç denetim hizmetlerinin gerçekleştirilmesinde gereken bilgi, beceri ve tecrübeyi ortaya koyar.

•

DAVRANIŞ KURALLARI

1. DÜRÜSTLÜK

İç denetçiler:

• Çalışmalarını doğruluk, dikkat ve sorumluluk duygusuyla yaparlar,

• Hukuku gözetir ve hukukun ve mesleğin gerektirdiği özel durum açıklamalarını yaparlar,

• Kanun dışı bir faaliyete bilerek ve isteyerek taraf olmaz veya iç denetim mesleği ve kurum açısından yüz kızartıcı

eylemlere girişmezler,

• Kurumun meşru ve etik amaçlarına saygı duyar, katkıda bulunurlar.

2. OBJEKTİFLİK

İç denetçiler:

• Değerlendirmelerinin tarafsızlığına zarar verebilecek veya zarar vereceği varsayılabilecek herhangi bir ilişkiye ve

faaliyete katılmazlar; bu katılım, kurumun çıkarlarıyla çatışan ilişki ve faaliyetleri de içerir,

• Meslekî muhakemelerini zayıflatabilecek veya zayıflatacağı varsayılabilecek herhangi bir şeyi kabul etmezler,

• Tespit ettikleri ve açıklanmadığı takdirde faaliyetlerinin raporlanmasını bozacak tüm önemli bulguları açıklarlar.

3. GİZLİLİK

İç denetçiler:

• Görevleri sırasında elde ettikleri bilgilerin korunması ve kullanımı konusunda ihtiyatlı olurlar,

• Sahip oldukları bilgileri kişisel menfaatleri için veya hukuka aykırı olarak veya kurumun meşru ve etik amaçlarına zarar

verebilecek tarzda kullanmazlar.

4. YETKİNLİK

İç denetçiler:

• Sadece görevin gerektirdiği bilgi, beceri ve tecrübeye sahip oldukları işleri üstlenmelidirler,

• İç denetim hizmetlerini, Uluslararası İç Denetim Meslekî Uygulama Standartlarına uygun bir şekilde yerine getirirler,

• Kendi yeterliliklerini ve hizmetlerinin etkinlik ve kalitesini devamlı geliştirirler.

DENEYİM DOĞRULAMA FORMU:

Aşağıda ismi verilen kişi, IIA'in Uluslararası İç Denetçi (CIA) sınavına katılmak için müracaat etmiştir. Adayın CIA statüsü için

gerekli kalifikasyonlara sahip olup olmadığının tespiti için, adayın iç denetimde en az 24 ay deneyime veya dengi deneyime

(yani, dış denetim, kalite güvencesi, uyum veya iç kontrol gibi denetim/değerlendirme alanlarında deneyime) sahip

olduğunun doğrulanmasını istiyoruz.

Aday Hakkında Bilgiler:

Adayın Adı (lütfen matbaa harfleriyle yazınız):

(Soyadı) (İlk adı) (Göbek adı/Paraf)

Adayın Kurumu:

Doğrulayan Kişinin Yetkisi:

Ben (lütfen ilgili şıkları işaretleyiniz):

□ bir CIA'yım (Uluslararası İç Denetçi)

□ bir CCSA sahibiyim (Kontrol Öz Değerlendirme Sertifikası)

□ bir CGAP'yim (Uluslararası Kamu Sektörü Denetim Profesyoneli)

□ bir CFSA'yım (Uluslararası Finans Hizmetleri Denetçisi)

□ bir CRMA sahibiyim (Risk Yönetimi Güvencesi Sertifikası)

□ Adayın (şimdiki veya eski) âmiriyim

Doğrulama Beyanı:

(Adayın adı) 'nın aşağıda açıklandığı

gibi iç denetimde en az 24 ay deneyime veya dengi deneyime sahip olduğunu doğruluyorum.

Doğrulayan Kişinin İmzası: Tarih:

Adayın Deneyimi Hakkında Bilgiler:

Aday hakkında aşağıda istenen bilgiler, en son görevi ilk sıraya konulmak üzere kronolojik sıra içinde verilmelidir. Lütfen

adayın unvanını, çalıştığı tarihleri ve üstlendiği görev ve sorumlulukların kısa tanımlarını veriniz. Öğretme deneyiminin

doğrulanması halinde, ders adı, tarihler ve ders tanımını veriniz. (Bir ilgili konuda iki yıllık öğretmenlik deneyimi, bir yıl iş

deneyimi ne denk kabul edilecektir.)

Unvan:

Tarihler: 'den 'e

Görev Tanımı:

Unvan:

Tarihler: 'den 'e

Görev Tanımı:

Doğrulayan Kişi Hakkında Bilgiler:

Adı (lütfen matbaa harfleriyle yazınız):

Unvanı/Görevi:

Kurumun Adı:

Adresi:

İş Telefonu: Faks Numarası:

E-posta Adresi:

KARAKTER REFERANS FORMU:

Tavsiyede bulunan kişi için not:

Aşağıda ismi verilen kişi, Uluslararası İç Denetçi (CIA) sınavına katılmak için müracaat etmiştir. Adayın CIA statüsü için gerekli

vasıflara sahip olup olmadığının tespiti için, bir CIA'den, başka bir IIA sertifikasına sahip bir kişiden, adayın âmirinden veya

adayın öğretmeninden alınmış bir karakter referans değerlendirmesi de istiyoruz. Bu değerlendirmede, IIA'in yayınladığı Etik

Kuralları esas alınmaktadır. Lütfen Etik Kurallarını okuduktan sonra bu formu doldurunuz. (Etik Kuralları, www.tide.org.tr

adresinde "Kaynaklar" bölümüne girilerek alınabilir.)

Formun adayın CIA Sınavı Müracaat Formuyla birlikte gönderilebilmesi için lütfen bu formu adaya iade ediniz.

Aday Hakkında Bilgiler:

Adayın Adı (lütfen matbaa harfleriyle yazınız):

(Soyadı) (İlk adı) (Göbek adı/Paraf)

Adayın Kurumu:

Tavsiye Eden Kişinin Yetkisi:

Ben (lütfen ilgili şıkları işaretleyiniz):

□ bir CIA'yım (Uluslararası İç Denetçi)

□ bir CCSA sahibiyim (Kontrol Öz Değerlendirme Sertifikası)

□ bir CGAP'yim (Uluslararası Kamu Sektörü Denetim Profesyoneli)

□ bir CFSA'yım (Uluslararası Finans Hizmetleri Denetçisi)

□ bir CRMA sahibiyim (Risk Yönetimi Güvencesi Sertifikası)

□ Adayın (şimdiki veya eski) âmiriyim

□ Adayın öğretmeniyim

Karakter Referans Beyanı:

Benim görüşüme göre, (adayın adı) , İç Denetçiler

Enstitüsü'nün yayınladığı Etik Kurallarında belirtilen kalifikasyonlara sahiptir.

Tavsiye Eden Kişinin İmzası:

Tarih:

Tavsiye Eden Kişi Hakkında Bilgiler:

Adı (lütfen matbaa harfleriyle yazınız):

Unvanı/Görevi:

Kurumun Adı:

Adresi:

İş Telefonu:

Faks Numarası:

E-posta Adresi:

TAM-ZAMANLI ÖĞRENCİ DURUM BELGESİ FORMU:

Üniversite veya Yüksek Öğretim Kurumu Görevlisi Dikkatine:

IIA, Uluslararası İç Denetçi (CIA) sınavına katılmayı isteyen tam-zamanlı üniversite dördüncü sınıf öğrencilerine ve tam-

zamanlı lisansüstü öğrencilerine kayıt ücretinde ve sınav bölümleri ücretlerinde indirim uygulamaktadır. Bu nedenle,

öğrencinin devam ettiği okuldan, öğrencinin belirli koşullara uygun olduğunu teyit etmesi istenmektedir. Bu formu

imzalamakla, aşağıda ismi verilen kişinin gereken sayıda ders saatini alan bir tam-zamanlı öğrenci olduğunu teyit etmiş

oluyorsunuz.

Formun öğrencinin CIA Sınavı Müracaat Formuyla birlikte gönderilebilmesi için lütfen bu formu öğrenciye iade ediniz.

Tam-Zamanlı Öğrenci Teyidi

İşbu belgeyle:

(Öğrencinin Adı) .

(Adres)

'nin

(Lütfen birini işaretleyiniz):

□ kurumumuzda geçerli tanımlamaya göre bir tam-zamanlı üniversite dördüncü sınıf öğrencisi olduğunu (en az 12 sömestr

saati veya muadili için kayıtlıdır);

□ kurumumuzda geçerli tanımlamaya göre bir tam-zamanlı lisansüstü öğrencisi olduğunu (en az dokuz sömestr saati veya

muadili için kayıtlıdır) teyit ederim.

Üniversite/Yüksek Öğretim Kurumu Görevlisinin Adı (Lütfen yazınız):

Unvanı: Telefon Numarası:

Üniversite/Yüksek Öğretim Kurumunun Adı:

Üniversite/Yüksek Öğretim Kurumu Görevlisinin İmzası:

Tarih:

FASİLİTASYON FORMU (Sayfa 1/2)

CCSA adayı fasilitasyon deneyimini ya da eğitimini doğrulamak zorundadır. Fasilitasyon zorunluluğu, CCSA sınavı alınmadan

tamamlanması gerekmemekte olup CCSA sertifikalı olmadan önce tamamlanması zorunludur.

Bu form veya bu formun fotokopisi uygun fasilitasyon deneyiminin sağlandığının doğrulanmasına dair kullanılmalıdır.

Aşağıdaki bilgiler, CCSA, IIA sertifika sahibi ya da adayın amiri tarafından tamamlanmak ve doğrulanmak zorundadır.

ADAYIN:

Soyadı:

Aday‘ın Adı: Göbek Adı:

Aday'ın Kurumu:

Aday‘ın Numarası:

DOĞRULAYAN KİŞİNİN YETKİSİ:

Ben (lütfen ilgili şıkları işaretleyiniz):

□ bir CCSA sahibiyim (Kontrol Öz Değerlendirme Sertifikası)

□ bir CIA'İm (Uluslararası İç Denetçi)

□ bir CGAP'im (Uluslararası Kamu Sektörü Denetim Profesyoneli)

□ bir CFSA'İm (Uluslararası Finans Hizmetleri Denetçisi)

□ bir CRMA sahibiyim (Risk Yönetimi Güvencesi Sertifikası)

□ Adayın âmiriyim

Diğer* (açıklama):

*Diğer seçeneği onaya tabi olacaktır. (Diğer doğrulama vermeye yetkin kişilere örnek olarak, eğer aday şirket dışı danışman

olarak CSA aldıysa aday‘ın sözleşmeli müşterileri olabilir.)

DOĞRULAMA BEYANI:

(aday‘ın adı) aşağıdaki şartların tümünü sağladığını:

• En azından bir tane kontrol öz değerlendirme (CSA) atölye çalışmasında fasilatör veya yardımcı fasilatör olduğunu, en

azından toplam yedi (7) saat direkt fasilitasyon ya da yardımcı fasilitasyon deneyimine sahip olduğunu, bir CSA atölye

çalışmasının hedeflerin gerçekleşmesini destekleyen riskler, kontroller veya süreçler olduğunu,

• Fasilitasyon veya yardımcı fasilitasyon ile grup katılımının sağlandığına, anlaşmazlıkların çözüldüğüne ve görüş birliği

sağlandığına dair kabiliyet gösterildiğini,

• CSA atölye çalışmalarından en azından birinin planlamasında yer alındığını,

• Fasilitör veya yardımcı fasilitör olarak performans değerlendirmesi/geri bildirim alındığını, doğrularım.

Doğrulayan‘ın İmzası:

Tarih:

DOĞRULAYAN KİŞİNİN BİLGİLERİ:

Adı (lütfen yazınız):

Unvanı/Görevi:

Kuruluş:

Adres:

İş Telefonu:

Faks Numarası:

E-posta Adresi:

FASİLİTASYON FORMU (Sayfa 2/2)

CCSA ADAYI İÇİN FASİLİTASYON EĞİTİMİNİN ONAYLANMASI

Bu form veya bu formun fotokopisi uygun fasilitasyon eğitiminin CCSA adayı tarafından tamamlandığının doğrulanması için

kullanılmalıdır.

Aşağıdaki bilgiler tamamlanmalı ve CCSA adayı tarafından onaylanmalıdır.

Eğitimin Adı:

EğitimTanımı:

Eğitim Sağlayıcısı:

Eğitimci(ler):

Eğitim Tarihi(leri):

Toplam Eğitim Saatı (En az 14 saat):

Eğitimin Adı:

Eğitimin

Adı:

Eğitim Sağlayıcısı:

Eğitimci(ler):

Eğitim Tarihi(leri):

Toplam Eğitim Saati (En az 14 saat):

EĞİTİM KRİTERİ

Uygun eğitimler aşağıdakilerin tümünü içermelidir:

• Adayların bilgi alma ve konuşmayı konu odaklı sürdürmeye yönlendiren metodları içeren fasilitasyon tekniklerini.

• Zor katılımcı tipleri ile başa çıkma tekniklerini içeren anlaşmazlık çözme tekniklerini.

• Görüş birliği sağlama teknikleri.

• Grup dinamikleri ve/veya grup karar alma süreçlerini.

• Atölye çalışması planlama.

• Grup değerlendirmesi/katılımcıya geri bildirimi içeren fasilitasyon egzersizlerini.

DOĞRULAMA BEYANI:

Yukarıda belirtilen bilgilerin doğru ve sunulan eğitimin yukarıda listelenen uygun eğitim şartlarını sağladığını doğruluyorum.

Aday‘ın İmzası:

Tarih:

GEREKLİ BİLGİLER:

Eğitimin tamamlandığına dair belge(leri) lütfen ekleyiniz. Eğer eğitim IIA tarafından onaylanan eğitimlerden biri değilse,

eğitim tanımını ve/veya eğitim içeriğini eğitimcinin iletişim bilgileri ile beraber lütfen ekleyiniz. (Ön onaylı eğitimler için

IIA‘nın Web sitesi: www.theiia.org.) www.theiia.org/Certification

TİDE’YE ULAŞMAK İÇİN

Türkiye İç Denetim Enstitüsü Derneği

Adres: Yıldız Posta cad. Akın Sitesi 1. Blok No.6 Kat.5 D.10 34349 Gayrettepe-İstanbul

Tel : 0212 212 55 24 / 0212 212 55 25 / 0532 387 22 95

Fax : 0212 212 55 26

E-posta: tide@tide.org.tr