uluslararası standart eğitim sınıflaması isced 2011...teknik danışma grubu tarafından...

Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması

ISCED 2011

iv

UNESCO Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu’nun (UNESCO) yasası, 1945 Kasım ayında yapılan Londra Konferansında 20 ülke tarafından kabul edilmiş ve 4 Kasım 1946 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kurumun halen 195 üye ülkesi ve 8 ortak üyesi bulunmaktadır. UNESCO’nun temel amacı, Birleşmiş Milletler Antlaşması’na göre ırk, cinsiyet, dil veya din ayrımı yapmaksızın eğitim, bilim, kültür ve iletişim yoluyla dünyadaki insanlar için kabul edilmiş adalet, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve temel özgürlükler için evrensel anlamda saygıyı desteklemeye yönelik milletler arasında işbirliğini teşvik ederek barış ve güvenliğe katkıda bulunmaktır.

Görevini yerine getirmek amacıyla, UNESCO beş ana işlevi yapmaktadır: 1) geleceğin dünyası için eğitim, bilim, kültür ve iletişim konusunda ileriye yönelik çalışmalar; 2) araştırma, eğitim ve öğretim faaliyetleri yoluyla bilginin ilerletilmesi, transferi ve paylaşımı; 3) iç belgelerin ve yazılı önerilerin hazırlanması ve adaptasyonu için standart belirleme faaliyetleri; 4) üye ülkelerin kalkınma politikaları ve projeleri için bu ülkelere teknik işbirliği yoluyla uzmanlık sağlamak; 5) uzmanlık bilgisinin değişimi. UNESCO’nun merkezi Fransa’nın başkenti Paris’tedir.

UNESCO İstatistik Kurumu (UNESCO Institute for Statistics) UNESCO İstatistik Kurumu (UIS), UNESCO’nun istatistik ofisidir ve eğitim, bilim ve teknoloji, kültür ve iletişim alanlarındaki küresel istatistikler için BM’nin ambarıdır. UIS, 1999 yılında kurulmuştur. UNESCO’nun istatistiki programlarını geliştirmek ve bugünün hızlı ve karmaşık bir şekilde değişen sosyal, politik ve ekonomik çevrelerince ihtiyaç duyulan zamanlı, doğru ve politika ile ilgili istatistikleri geliştirmek ve dağıtımını yapmak amacıyla oluşturulmuştur. UIS, Montreal’de (Kanada) bulunmaktadır.

2012’de yayımlanmıştır.

Yayımlayan:

UNESCO Institute for Statistics Box 6128, Succursale Centre-Ville Montreal, Quebec H3C 3J7 Canada

Tel: (1 514) 343-6880 Email:[email protected] http://www.uis.unesco.org

ISBN 978-92-9189-123-8 Ref: UIS/2012/INS/10/REV

Graphic design: JCNicholls / www.jcnicholls.com

©UNESCO-UIS 2012

ISCED 2011

ÖNSÖZ

Ulusal eğitim sistemleri yapı ve müfredat içerikleri bakımından farklı olduklarından, zamanla ülkeler

arasında performans karşılaştırması yapmak ya da ulusal ve uluslararası amaçlar doğrultusunda

ilerlemeleri gözlemlemek zor olabilir. Küresel perspektiften eğitim sistemlerinin girdi, süreç ve

çıktılarını anlamak ve doğru bir şekilde yorumlamak için verinin karşılaştırılabilirliğini sağlamak son

derece önemlidir. Bu ise Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması’nın (ISCED) uygulanmasıyla

yapılabilir, bu standart çerçeve ülkeler arası karşılaştırılabilir eğitim istatistiklerini kategorize etmek ve

raporlamak için kullanılmıştır.

ISCED 2011 sınıflaması, 2011 Kasım ayında gerçekleştirilen UNESCO Genel Konferansı’nın 36.

Oturumu’nda kabul edilmiştir. UNESCO tarafından ilk olarak 1970’lerde geliştirilen ve ilk revizyonu

1997 yılında yapılan ISCED sınıflaması, eğitim istatistiklerinin ulusal ve uluslararası olarak derlenmesi

ve sunumunda bir araç olarak kullanılmaktadır. Bu çerçeve, dünya çapında eğitim sistemlerindeki yeni

gelişmeleri yakalamak amacıyla zaman zaman güncellenmektedir.

ISCED 2011, eğitim türleri için geliştirilmiş tanımlar içermekte ve bunların ISCED’e uygulanması

konusuna açıklık getirmektedir. Yükseköğretim eğitiminin yeniden yapılandırılması ve erken çocukluk

dönemi eğitiminin genişletilmesi bakımından sınıflamanın seviyelerine kategoriler eklenmiştir. Yeni

özellikler aşağıdakileri de kapsamaktadır:

i) eğitim programının yanı sıra ilgili bir istatistiki birim olarak eğitim yeterliliklerinin sınıflamaya

girişi;

ii) eğitim programları ve eğitim kazanımı/çıktılarının seviyeleri için üç basamaklı kodlama

şeması;

iii) ISCED yönetimine ilişkin bir kısım;

iv) genişletilmiş bir terimler sözlüğü.

Bu gelişmeler, Eurostat ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) gibi ilgili uluslararası

kuruluşlar ve ortaklar dahil, eğitim ve istatistik konusunda uluslararası uzmanları kapsayan küresel bir

teknik danışma grubu tarafından yapılmıştır. Kapsamlı gözden geçirme süreci, UNESCO’nun tüm Üye

Ülkelerinin yer almaya davet edildiği ve UNESCO İstatistik Kurumu’nun koordinesinde gerçekleşen bir

dizi bölgesel toplantıları ve bir resmi küresel konsültasyonu içermiştir.

UIS ve UNESCO-OECD-Eurostat (UOE) veri toplama programları bu yeni standartlara göre

düzenlenecektir. Üye Ülkeler 2014 yılından itibaren kendi eğitim istatistiklerini raporlamada ISCED

2011’i kullanacaklardır.

ISCED 2011, dünya çapında eğitim sistemlerinde devam eden gelişimi yansıtacak şekilde daha güvenilir

ve karşılaştırılabilir uluslararası eğitim istatistiklerinin üretimine de katkı sağlayacaktır.

Aralık 2012

Hendrik van der Pol

Direktör UNESCO İstatistik Kurumu

iii

İÇİNDEKİLER

Kısım 1. ISCED nedir? .................................................................................................................. 6

Kısım 2. Sınıflama birimi .............................................................................................................. 7

Kısım 3. ISCED seviyelerini, ardışık programlarını ve modüler programlarını kapsayan programlar .... 9

Kısım 4. ISCED’de eğitimin kapsamı............................................................................................ 11

Kısım 5. Çapraz-sınıflama değişkenleri ........................................................................................ 13

Kısım 6. Veri türleri .................................................................................................................. 19

Kısım 7. Kodlama şeması ........................................................................................................... 21

Kısım 8. Yönetim ....................................................................................................................... 23

Kısım 9. ISCED seviyeleri .......................................................................................................... 25

ISCED Seviye 0 - Erken çocukluk dönemi eğitimi ........................................................... 26

ISCED Seviye 1 - Temel eğitim .................................................................................... 30

ISCED Seviye 2 - Alt düzey ortaöğretim eğitimi ........................................................... 33

ISCED Seviye 3 - Üst düzey ortaöğretim eğitimi ........................................................... 38

ISCED Seviye 4 - Ortaöğretim sonrasi yükseköğretim derecesinde olmayan eğitim ......... 43

Yükseköğretim eğitimi ................................................................................................ 47

ISCED Seviye 5 - Kısa dönem yükseköğretim eğitimi .................................................... 49

ISCED Seviye 6 - Lisans veya eşdeğeri seviye ............................................................... 53

ISCED Seviye 7 - Yüksek lisans veya eşdeğeri seviye ................................................... 57

ISCED Seviye 8 - Doktora veya eşdeğeri seviye ........................................................... 61

Kısım 10. ISCED 2011 ve ISCED 1997 seviyeleri arasindaki dönüşüm .......................................... 64

Ek I. ISCED 2011 olası eğitim yolları ........................................................................................ 70

Ek II. Eğitim programlarının kodlanması ................................................................................... 71

Ek III. Eğitim kazanımı/çıktılarının kodlanması ........................................................................... 74

Ek IV. Geniş gruplar ve eğitim alanları ....................................................................................... 76

Ek V. ISCED’de yaygın eğitim: Ek konular .................................................................................. 80

Ek VI. Terimler sözlüğü ............................................................................................................ 82

v

6

KISIM 1 ISCED NEDİR?

1. Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması (ISCED), Birleşmiş Milletler Uluslararası Ekonomik ve

Sosyal Sınıflamalar Ailesi’ne ait olup, ülkeler arası karşılaştırılabilir verilerin toplanması, derlenmesi ve analiz edilmesi amacıyla dünya çapında istatistiklerde kullanılmaktadır. ISCED, eğitim programlarının ve ilgili yeterliliklerin eğitim seviyeleri ve alanlarına göre organize edilmesine yönelik bir referans sınıflamadır. ISCED, uluslararası anlaşmanın bir ürünüdür ve UNESCO Üye Ülkeler Genel Konferansı tarafından resmi olarak kabul edilmiştir.

2. ISCED, programlar ve elde edilen yeterliliklerde tanımlandığı gibi eğitim faaliyetlerini uluslararası

kabul görmüş kategorilerde sınıflandırmak için bir çerçeve olarak hizmet etmek üzere tasarlanmıştır. Bu sebepten, ISCED’in temel kavramları ve tanımları uluslararası geçerli olacak ve bütün eğitim sistemlerini kapsayacak şekilde planlanmıştır.

3. ISCED, iki ana çapraz sınıflama değişkeni kullanarak eğitim programlarını içeriklerine göre

sınıflamaktadır: eğitim seviyeleri (bkz. Kısım 9) ve eğitim alanları (bkz. Ek IV). ISCED 2011, ISCED 1997 eğitim sınıflamasının seviyelerinin bir revizyonunu sunmaktadır. Ayrıca, kabul edilmiş eğitim yeterliliklerine dayanan eğitim kazanımı/çıktısı seviyelerine ilişkin bir sınıflamayı da uygulamaya koymaktadır.

4. ISCED’e göre derlenmiş olan bilgiler, politika yapıcıların ve uluslararası eğitim istatistiklerinin

diğer kullanıcılarının ilgilerine göre eğitimin farklı yönlerine ilişkin istatistiklerin toplanmasında

kullanılabilir. Bu yönler, kayıtlı öğrencileri ve devam eden öğrencileri, eğitime yapılan insan

kaynakları veya finansal yatırım kaynaklarını ve nüfusun eğitim kazanımı/çıktılarını içermektedir.

5. ISCED’in kullanımı, eğitim katılımcıları, sağlayıcıları ve sponsorları için ulusal kavramlar ve

tanımlara dayalı olarak derlenmiş ayrıntılı ulusal eğitim istatistiklerinin uluslararası

karşılaştırılabilir ve yorumlanabilir toplu kategorilere dönüşümüne olanak sağlar.

6. ISCED’e göre bir araya getirilmiş eğitim istatistiklerine ilişkin veriler, idari kayıtlar, fert ve

hanehalkı araştırmaları ve makro ekonomik toplulaştırılmış istatistikler gibi farklı veri

kaynaklarına dayanabilir. İstatistiki kaynaklarda ISCED 2011’in kullanımı ile ilgili kılavuz,

uygulama el kitabında ve diğer eğitim materyallerinde (bkz. Kısım 8) kapsanacaktır.

7. ISCED 2011, üç bileşene dayanmaktadır: (i) uluslararası kabul edilmiş kavramlar ve tanımlar; (ii) sınıflama sistemleri; (iii) dünya çapında ülkelerdeki eğitim programlarının ve ilgili yeterliliklerin ISCED haritaları.

8. ISCED haritaları, uluslararası istatistiki amaçlar için ISCED seviye bilgilerinin karşılaştırılabilirliğini

sağlamak ve bunların yorumunu desteklemek amacıyla ulusal eğitim sistemleri, bunların

programları ve ilgili yeterlilikler hakkındaki bilgileri organize etmek için temel bir araçtır. 9. ISCED haritaları, sınıflama kriterlerini eğitim programlarının özellikleri ve bunların ilgili

yeterlilikleri ile ilişkilendirerek uluslararası istatistiklerde kullanımına yönelik, ulusal eğitim

programlarının ve ilgili yeterliliklerin karşılaştırılabilir kategoriler içinde belli bir yöntemle

kodlanmasını sağlamaktadır.

7

KISIM 2 SINIFLAMA BİRİMİ 10. ISCED’deki temel sınıflama birimleri, ulusal (ve yerel) eğitim programı ve ilgili kabul edilmiş

eğitim yeterliliğidir. 11. ISCED’de, bir eğitim programı daha önceden belirlenmiş öğrenme amaçlarını gerçekleştirmek

amacıyla veya kesintisiz bir dönemde belirli bir eğitsel görev setini başarmaya yönelik olarak

tasarlanmış ve düzenlenmiş eğitim faaliyetlerinin veya iletişimin uyumlu bir seti veya sırası

olarak tanımlanmıştır. Amaçlar, kişisel, toplumsal, sosyal ve/veya istihdamla ilgili herhangi bir

konuda bilgi, beceri ve yetkinlikleri geliştirmeyi kapsamaktadır. Öğrenme amaçları tipik olarak,

daha ileri çalışmalar için ve/veya bir meslek, zanaat veya meslek veya zanaat sınıfını hazırlama

amaçları ile bağlantılı olmakla birlikte kişisel gelişim veya boş zamanları değerlendirme

faaliyetleriyle ilgili de olabilmektedir. Bir eğitim programının genel bir karakteristiği, öğrenme

amaçlarının veya eğitim görevlerinin yerine getirilmesi ve başarılı bir şekilde tamamlanmasının

belgelendirilmesidir.

Yukarıdaki ifadede yer alan anahtar kavramlar aşağıdaki gibi anlaşılmalıdır: 12. EĞİTİM FAALİYETLERİ: Öğrenmeyi sağlamak amacıyla tasarlanmış bir takım iletişim biçimlerini

kapsayan amaçlı faaliyetler. 13. İLETİŞİM: iki veya daha fazla kişi arasında veya kişiler ile cansız bir araç arasındaki bilgi

transferini içeren (mesajlar, fikirler, bilgiler, stratejiler vb.) ilişki. İletişim, sözlü veya sözlü

olmayan, doğrudan/yüz yüze ya da dolaylı/uzaktan olabilir ve değişik birçok kanal ve aracı

içerebilir.

14. ÖĞRENME: deneyim, uygulama, çalışma veya öğretim yoluyla bilgi, malumat, anlama, tutum,

değer, beceri, yetkinlik veya davranışların bireysel kazanımı veya değiştirilmesi.

15. ORGANİZE EDİLMİŞ: açık veya zımni (açık olmayan) amaçlarla bir düzen veya sırada

planlanmış. Bu, bir öğrenme ortamına olanak veren sağlayıcı birimi (kişi(ler) veya kurum) ve

organize edilmiş iletişim yoluyla öğrenme yöntemini kapsamaktadır. Öğretim, tipik olarak

öğrenmeyi meydana getirmek amacıyla iletişim kuran ve bilgi ve becerilere rehberlik eden bir

öğretmen veya eğiticiyi kapsamaktadır. Öğretim ortamı; radyo, televizyon, bilgisayar yazılımı,

film, kayıtlar, internet veya diğer iletişim teknolojileri gibi kanallarla dolaylı da olabilir. 16. KESİNTİSİZ: öğrenme tecrübesi, süre ve devamlılık öğelerine sahiptir. 17. Bir eğitim programı, ulusal bağlamda tam olarak tanımlanmış ve düzenlenmiş olabilir. Bir eğitim

programının ISCED tanımı, uluslararası seviyede karşılaştırılabilirliğe ulaşma amacı ile farklı

ülkelerdeki çeşitli olası durumlara cevap vermektedir. 18. Bir eğitim programında, eğitim faaliyetleri ulusal bağlamda tanımlanmış “dersler”, “modüller”,

“üniteler” ve/veya “konular” gibi çeşitli alt bileşenler içinde de gruplandırılabilir. ISCED’de, bir

“ders” anlam bakımından bir “modüle”, “üniteye” ve/veya “konuya” denktir. Bir eğitim programı,

normalde ders olarak karakterize edilmemiş önemli bileşenlere sahip olabilir, örneğin; oyuna

dayalı faaliyetler, iş deneyimi süreleri, araştırma projeleri ve tez hazırlama gibi.

19. Eğitim programlarının sınıflandırılması, kayıtlı öğrenciler, yeni kayıtlar, öğretmenler ile diğer

insan kaynakları ve finansal kaynaklar gibi eğitim sistemiyle ilgili istatistiklerin raporlanmasını

belirlemektedir. Bir eğitim programı ile ilgili istatistikler, girdiler (sisteme yeni kayıtlananlar),

8

süreç (katılım) ve çıktılar (yeterlilik) arasındaki bağlantılara ilişkin bilgi sağlayabilir.

20. ISCED’in kapsamı içinde, bir eğitim yeterliliği, bir eğitim programının veya bir programın bir

aşamasının başarılı olarak tamamlanmasını sertifikalandıran genellikle bir belge halindeki resmi

onaylamadır. Yeterlilikler şu yollarla elde edilebilir: (i) bir eğitim programının tamamının başarı

ile tamamlanması; (ii) bir eğitim programının bir aşamasının başarı ile tamamlanması (ara

seviye yeterlilikler); (iii) bir eğitim programına katılma durumundan bağımsız edinilen bilgi,

beceri ve yetkinliklerin geçerliliğinin onaylanması. Bir programın başarı ile tamamlanması,

genellikle bir öğrenci belirlenmiş öğrenme amaçlarını başardığı zaman gerçekleşir. Her bir dersin

(örneğin modüller veya konular) başarı ile tamamlanması sonucunda elde edilen her bir kredi,

ISCED kapsamında yeterlilik olarak kabul edilmemektedir.

Bu durumlarda, bir tam programın müfredatını kapsayan ve/veya bir tam programa süre olarak denk gelen yeterli sayıda kredi veya konu, bir yeterliliği temsil eder.

21. ISCED 2011, bir eğitim programına karşılık gelen kabul edilmiş yeterlilikleri ilgili bir sınıflama

birimi olarak kabul etmektedir. ISCED’de, “yeterlilik” terimi, “yeterlilik belgesi” ile eşanlamlıdır.

“Sertifika”, “derece” veya “diploma” gibi diğer terimler yeterlilik türleridir ve ISCED içerisinde

birbirleriyle eşanlamlı olarak değerlendirilirler. İlgili ulusal eğitim otoriteleri tarafından resmi

olarak kabul edilmiş yeterliliklerin sınıflandırılması, eğitim kazanımı/çıktısı ile ilgili istatistikler için

temeldir.

22. ISCED’de, ilk olarak eğitim programları sınıflandırılır ve ardından yeterlilikler sınıflandırılır. ISCED

haritası, eğitim programları ile yeterlilikler arasındaki bağlantıları göstermeye yönelik bir araçtır.

Normalde, bir eğitim programı bir yeterliliğe yol açar. Bununla birlikte, bazı durumlarda birkaç

program aynı yeterliliğe yol açabilir ve bir program birçok farklı yeterliliğe yol açabilir. 23. Geçen on yıldan fazla bir sürede, yaygın eğitim veya sargın eğitim yoluyla elde edilmiş (önceki)

öğrenmelerin kabul edilmesi birçok ülkede daha yaygın hale gelmiştir. ISCED 2011, bir örgün

eğitim programının başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla karşılaştırılabilir ve bir örgün yeterlilikle

kanıtlanmış, beceri, bilgi ve yetkinliklerin edinilmesinin ispatı yoluyla elde edilmiş yeterlilikler ile

bir örgün yeterlilik yoluyla onaylanmış yeterliliklerin sınıflandırılmasına özellikle izin vermektedir. 24. ISCED 2011, bireylerin yetkinliklerini doğrudan değerlendirmek için tasarlanmamıştır, çünkü

eğitim programları veya yeterlilikler ile gerçek eğitim başarısı arasında doğrudan bir ilişki yoktur.

Bir bireyin katıldığı veya başarılı bir şekilde tamamladığı eğitim programları, en iyi olasılıkla sadece eğitim programı tamamlandığında öğrenilen beceri, bilgi ve yetkinlikleri yaklaşık olarak verir.

25. Ulusal ve bölgesel yeterlilik çerçeveleri, programlar ve yeterliliklerle ilgili bilgi, beceri ve

yetkinlikleri ayırt etmede faydalı araçlar olabilir. Bu tür çerçeveler, eğitim başarısı açısından

nüfusun yetkinlik ve beceri seviyesini tanımlamak için birçok ülkede mevcuttur. Ülkelere,

ülkelerinde mevcut olan ulusal veya bölgesel yeterlilik çerçeveleri ile ISCED arasında bağlantı

olduğu durumlarda, bu bağlantıyı şeffaf hale getirmeleri önerilmektedir.

9

KISIM 3 ISCED SEVİYELERİNİ, ARDIŞIK PROGRAMLARINI VE MODÜLER PROGRAMLARINI KAPSAYAN PROGRAMLAR

26. Ulusal eğitim programlarını ISCED seviyelerine göre sınıflandırırken, ulusal programlar

arasındaki geçiş noktaları ve işgücü piyasasına çıkış noktaları, her zaman ISCED seviyeleri

arasındaki geçiş noktaları ile örtüşmeyebilir. Bununla ilgili üç durum tanımlanabilir: (i) iki veya

daha fazla ISCED seviyesini kapsayan programlar; (ii) birlikte bir ISCED seviyesini oluşturan iki

veya daha fazla ardışık programlar; (iii) modüllerde veya derslerde net bir sıralama

tanımlanmadan sağlanan programlar. 27. Bir ISCED seviyesi için tanımlanmış olan kriterleri aşan bir süreye sahip ulusal bir eğitim

programı (bkz. Paragraf 70 ve 71), bir seviyeden daha fazlasını kapsayan program olarak

değerlendirilir. Bu nedenle, kriterlere göre programın akışı içinde bir ISCED seviyesinden bir

sonrakine geçiş noktasını (veya noktalarını) belirlemek gereklidir. Örneğin, ulusal bir temel

eğitim programı sekiz yıl veya daha fazla sürdüğünde, son sınıflar ISCED Seviye 2 olarak

sınıflandırılacaktır (örneğin ilk 6 sınıf ISCED Seviye 1’de ve son 2 sınıf ISCED Seviye 2’de). 28. Birden fazla ISCED seviyesini kapsayan bir programı sınıflandırmak için, aşamalar veya ara

seviye yeterlilikler gibi program içinde mevcut olan geçiş noktaları, programın ilgili sınıflarını

karşılık gelen ISCED seviyelerine atamak için kullanılmalıdır. Böyle bir geçiş noktası yoksa,

ISCED seviyesinin tipik kümülatif süresi (bkz. Paragraf 71), ISCED seviyeleri arasındaki sınırların

nasıl belirleneceğine ilişkin rehberlik sağlamaktadır. ISCED seviyeleri ile ilgili daha ayrıntılı

açıklama için Kısım 9’a bakınız. 29. Birden fazla ISCED seviyesini kapsayan programlar, tipik olarak bir alt ISCED seviyesinin

sonundaki bir yeterliliği sağlamaz. Bu durumlarda, seviye tamamlamayı tanımlamak için diğer

kriterler kullanılabilir, örneğin; bir alt ISCED seviyesinde sınıflandırılan son sınıfa eksiksiz

katılmış olmak veya bir üst ISCED seviyesinde sınıflandırılan sınıflara geçişe sahip olmak.

30. Birden fazla ISCED seviyesini kapsayan programların raporlanmasında özel hususlar vardır.

Ayrım yapmak için, tipik olarak sınıf veya yıla göre elde edilmiş istatistikler kullanılarak kayıtlı

öğrenci sayıları ISCED seviyesine göre raporlanacaktır. Finansal kaynaklar ile insan

kaynaklarının seviyeye göre (veya seviye grupları, örneğin yükseköğretim eğitimi) tahminine de

ihtiyaç duyulabilir. Bir ISCED seviyesindeki yeni kayıtları veya mezunları raporlarken, programın

kapsadığı bütün seviyeler ayrı ayrı değerlendirilir. 31. Eğer iki veya daha fazla ardışık programın her birinin süresi değil ancak birleştirilmiş süreleri

minimum süre kriterini sağlıyorsa ISCED seviyeleri için süre kriteriyle uyum sağlamak amacıyla

(bkz. Paragraf 70 ve 71) bu programları aynı ISCED seviyesinde sınıflandırmak gerekebilir. Bu

gibi durumlarda, eğitim sisteminde birinciden ikinciye veya ardışık programa ilerleme ele alınan

ISCED seviyesinden mezun olanlara ilişkin verinin raporlanmasında yansıtılmaz, fakat kabul

edilmiş herhangi bir ara seviye yeterlilik şu alt-kategorilerde raporlanabilir: i) ISCED Seviye 2 ve

3’te “kısmi seviye tamamlama”; ii) diğer ISCED seviyelerinde “seviyenin tamamlanmaması”

(bkz. Paragraf 60). Bir eğitim sisteminde iki veya üçten ziyade ardışık dört program, ISCED’in

Seviye 1’den 3’e kadar olan kısmını oluşturursa böyle bir durum meydana gelebilir.

10

32. Bir ISCED seviyesini oluşturan iki veya daha fazla ardışık program, raporlamada özen

gerektirmektedir. Seviyedeki bütün programlar için kayıtlı öğrenciler birleştirilmelidir. Mezunlar

ile ilgili veri, sadece seviye içindeki ardışık programların sonuncusunu tamamlayanları göz

önüne alırken, yeni kayıtlarla ilgili veri, sadece ISCED seviyesindeki ilk programa girenleri göz

önüne almaktadır. Eğitim kazanımı/çıktısı için, sadece ardışık programların sonuncusunun kabul

edilmiş başarılı tamamlanması, seviye tamamlama olarak sayılmaktadır. ISCED seviyesi içinde

sıralamada daha öncesinde yer alan programların kabul edilmiş başarılı tamamlanması, “kısmi

seviye tamamlama” veya “seviyenin tamamlanmaması” şeklinde alt kategorilerde raporlanır

(bkz. Paragraf 60). 33. Modüler programlar, öğrencilere farklı dersleri veya modülleri birleştirerek kendi eğitimlerinin

içeriğini daha esnek bir şekilde oluşturma imkanı vermektedir. Modüllerin kombinasyonu, bir

eğitim programının ISCED tanımını karşılıyorsa (bkz. Paragraf 11) bir eğitim programı olarak

değerlendirilir. 34. Bir eğitim programını oluşturan modüllerdeki bütün katılımcılar, tek başlarına sadece ilgili ISCED

seviyesinin tipik süresinden daha kısa bazı modülleri izleseler dahi programda kayıtlı öğrenci

olarak sayılmaktadırlar. Eğitim programı için gerekli sayı ve türdeki modüller başarıyla

tamamlandığında, bir modüler program başarılı olarak tamamlanmış kabul edilmektedir.

11

KISIM 4 ISCED’DE EĞİTİMİN KAPSAMI

35. ISCED 2011, bir kişinin yaşamının herhangi bir aşamasında sunulan örgün ve yaygın eğitim

programlarını kapsar. İlgili ulusal eğitim otoriteleri tarafından kabul edilmiş yeterlilikler, nasıl elde

edilmiş olursa olsun (örneğin bir örgün eğitim programının başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla

veya bir yaygın eğitim veya sargın öğrenme faaliyeti yoluyla), eğitim kazanımı/çıktısını ölçmek

amacıyla kullanılır. ISCED, sargın, tesadüfi veya rastgele öğrenme programlarını veya kabul

edilmemiş yeterlilikleri kapsamaz. Örgün ve yaygın eğitim, ulusal bağlamda tasarlanmış temel

eğitim, düzenli eğitim, ikinci şans programları, okuryazarlık programları, yetişkin eğitimi, sürekli

eğitim, açık ve uzaktan eğitim, çıraklık, teknik veya mesleki eğitim ve öğretim veya özel eğitime

ihtiyacı olan bireylerin eğitimi gibi çeşitli eğitim programlarını kapsar.

36. Örgün eğitim, kamu kurumları ve kabul edilmiş özel kuruluşlar vasıtasıyla kurumsallaşmış,

amacı olan ve planlanmış eğitimdir ve bunların bütünü bir ülkenin resmi eğitim sistemini

meydana getirir. Örgün eğitim programları, ilgili ulusal eğitim otoriteleri veya eşdeğeri otoriteler

(örneğin ulusal veya yerel eğitim otoriteleri ile işbirliği içinde olan herhangi bir kurum) tarafından

böylece onaylanmış olur. Örgün eğitimin çoğunluğunu temel eğitim oluşturmaktadır (bkz. Paragraf 37). Mesleki eğitim, özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimi ve yetişkin eğitiminin

bazı bölümleri genellikle örgün eğitim sisteminin parçası olarak kabul edilmektedir. Örgün

eğitimden elde edilen yeterlilikler tanım gereği kabul edilmiştir ve bu yüzden ISCED’in kapsamı

içindedir. Bir kurum, eğitim ve öğrenme için özellikle tasarlanmış öğrenci-öğretmen ilişkileri

ve/veya etkileşimleri gibi yapılandırılmış eğitim düzenlemeleri sağladığında kurumsallaşmış

eğitim meydana gelmektedir.

37. Örgün eğitim, tipik olarak eğitim kurumlarında gerçekleştirilmekte olup sürekli bir eğitim yolu

olarak tasarlanmış bir sistem içerisinde öğrencilere tam-zamanlı eğitim sağlamak için

tasarlanmıştır. Bu, bireylerin işgücü piyasasına ilk girişlerinden önceki örgün eğitim (yani

bireylerin normalde tam-zamanlı eğitimde olacakları zaman) olarak tanımlanan temel eğitimi

ifade etmektedir. 38. Örgün eğitim, içerik ve yeterlilikler açısından temel eğitimdekilere eşdeğer programları olan

bütün yaş gruplarına yönelik eğitimi de kapsamaktadır. Bir kısmı işyerinde gerçekleşen

programlar, ulusal eğitim otoriteleri (veya eşdeğerleri) tarafından kabul edilmiş bir yeterliliğe yol

açıyorsa örgün eğitim olarak da kabul edilebilir. Bu programlar sıklıkla eğitim kurumları ve

işverenler arasındaki işbirliğiyle sağlanmaktadır (örneğin stajyerlik). 39. Yaygın eğitim, örgün eğitim gibi (ancak sargın, tesadüfi veya rastgele öğrenmeden farklı

olarak), bir eğitim sağlayıcı vasıtasıyla kurumsallaşmış, amacı olan ve planlı eğitimdir. Yaygın

eğitimin tanımlayıcı karakteristiği, hayat boyu öğrenme sürecinde bireylerin örgün eğitimine bir

ek, alternatif ve/veya örgün eğitimini tamamlayıcı olmasıdır. Bu eğitim, çoğunlukla herkesin

eğitime erişim hakkını garanti etmek için sağlanmaktadır. Yaygın eğitim, her yaştaki kişiye hitap

etmektedir, ancak örgün eğitimdeki gibi sürekli, birbirini takip eden bir yapıda olma zorunluluğu

yoktur; süre olarak kısa ve/veya düşük yoğunluklu olabilir ve genellikle kısa ders, çalıştay veya

seminer formlarında sağlanmaktadır. Yaygın eğitim çoğunlukla ilgili ulusal veya yerel eğitim

otoriteleri tarafından örgün eğitim veya örgün eğitime eşdeğer yeterlilikler olarak kabul

edilmeyen veya yeterlilik olarak görülmeyen yeterlilikleri sağlamaktadır. Bununla beraber, örgün,

kabul edilmiş yeterlilikler, belirli yaygın eğitim programlarına özel katılım yoluyla elde edilebilir:

Bu, çoğunlukla yaygın eğitim programı başka bir kapsamda elde edilmiş yetkinlikleri

tamamladığında olmaktadır.

12

40. Ulusal şartlara bağlı olarak yaygın eğitim; yaşam becerileri, iş becerileri ve sosyal veya kültürel

gelişim programlarının yanı sıra yetişkin ve genç okuryazarlığı ile okula gitmeyen çocukların

eğitimine katkıda bulunan programları kapsayabilir. Bu eğitim, bir işyerinde mevcut yeterlilikleri

ve becerileri geliştirme veya adapte etme eğitimini, işsizler veya aktif olmayan kişilerin eğitimini

ve bazı durumlarda örgün eğitim ve öğretime alternatif eğitim yollarını kapsayabilir. Yaygın

eğitim kişisel gelişime yönelik öğrenme faaliyetlerini de kapsayabilir ve bunun işle ilgili olması

zorunlu değildir. 41. Bir yaygın eğitim programının başarılı bir şekilde tamamlanması ve/veya bir yaygın eğitsel

yeterlilik, örgün eğitim sistemi içinde uygun bir şekilde onaylanmadığı ve ilgili ulus veya yerel

eğitim otoriteleri (veya eşdeğerleri) tarafından kabul edilmediği sürece, genelde daha üst düzey

bir eğitim seviyesine geçiş vermez.

42. ISCED 2011’de, örgün ve yaygın eğitim arasında istatistiki amaçlar bakımından net bir ayrım

vardır. ISCED 2011, yaygın eğitim programlarının sınıflandırılmasında içeriğin ve/veya elde edilen

yeterliliklerin eşdeğer olması kriterlerinin kullanımını önerir. Yaygın eğitim programlarının

sınıflandırılması ile ilgili daha fazla bilgi Ek V’te verilmiştir. Halihazırda, eğitim ile ilgili uluslararası

veri toplama çalışmaları (haritalamalar, araştırmalar, nüfus sayımları, vb.) temel olarak örgün

eğitim üzerine odaklanır.

43. Eğitim kazanımı/çıktı seviyelerini belirlemede sargın öğrenme yoluyla elde edilen kabul edilmiş

yeterlilikler göz önünde bulundurulmasına rağmen, eğitime katılımı ölçmede sargın öğrenme

ISCED’in kapsamı alanına girmemektedir. Sargın öğrenme, istemli veya amacı olan ancak

kurumsallaşmamış öğrenme türü olarak tanımlanmaktadır. Sonuç olarak, örgün veya yaygın

eğitimden daha az organize ve daha az yapılandırılmıştır. Sargın öğrenme, kendi kendine, aile

yönlendirmesi veya sosyal yönlendirmeye dayalı olarak ailede, işyerinde, yerel çevrede ve

günlük yaşamda gerçekleşen öğrenme faaliyetlerini kapsayabilir. Örgün ve yaygın eğitim gibi,

sargın öğrenme de tesadüfi veya rastgele öğrenmeden ayırt edilebilir.

44. ISCED, tesadüfi veya rastgele öğrenmeyi (yani öğrenmeyi sağlamak için organize edilmemiş

veya tasarlanmamış iletişimi kapsayan çeşitli öğrenme türlerini) de kapsamaz. Tesadüfi veya

rastgele öğrenme, amaçlı eğitim veya öğrenme faaliyeti olarak tasarlanmamış günlük

faaliyetlerin, olayların veya iletişimin bir yan ürünü olarak ortaya çıkabilir. Bir eğitim programı

olarak tasarlanmamış bir toplantı esnasında veya bir radyo programı dinlerken ya da bir

televizyon programı izlerken meydana gelen öğrenme örnek olarak gösterilebilir.

13

KISIM 5 ÇAPRAZ-SINIFLAMA DEĞİŞKENLERİ 45. ISCED’in temel çapraz-sınıflama değişkenleri, eğitim seviyeleri ve eğitim alanlarıdır (eğitim

alanları için bkz. Ek V). ISCED seviyeleri içinde programlar ve yeterlilikler tamamlayıcı boyutlar

vasıtasıyla daha ileri düzeyde sınıflandırılmaktadır. Bu tamamlayıcı boyutlar aşağıdakileri

içermektedir;

program oryantasyonu,

ISCED seviyesinin tamamlanması,

daha üst düzey ISCED seviyelerine geçiş ve

ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki yeri.

Tüm tamamlayıcı boyutlar bütün seviyelere uygulanmamaktadır. Ayrıca, ISCED Seviye 0,

program türüne ve hedeflenen yaş grubuna göre daha alt bölümlere ayrılmıştır. Bu tamamlayıcı boyutlara göre oluşturulan kategoriler ve alt kategoriler, ülkeler arası karşılaştırılabilir verilerin daha ayrıntılı toplanması ve raporlanmasına olanak sağlamaktadır.

46. ISCED’de tanımlananların dışında kalan program ve yeterliliklerin diğer tanımlayıcı

karakteristikleri ve nitelikleri; eğitim sağlayıcısını, eğitim ortamını veya mekanını, kurumsal

yapıyı, eğitim sağlama şeklini, katılımcı türünü veya katılım şeklini kapsayabilir. Tamamlayıcı

boyutlar olarak ISCED’de özellikle kapsanmamalarına rağmen, bu karakteristikler birçok ülkede

programların yapısını ayırt etmede ve veri toplamanın kapsamını tanımlamada önemli bir işlevi

yerine getirmektedir.

Seviyeler

47. Eğitim “seviyeleri” kavramı, tasarlanan her bir programda verilen bilgi, beceri ve yetkinlikler de

dahil öğrenme tecrübelerinin derecelerine bağlı olarak eğitim programlarını gruplayan sıralı bir

set ile temsil edilir. ISCED seviyesi, bir eğitim programının içeriğinin karmaşıklık ve uzmanlaşma

derecesini temelden karmaşığa yansıtmaktadır.

48. Bu nedenle eğitim seviyeleri, eğitim programlarının sıralı kategori serileri içerisinde

gruplandırılabileceği varsayımına dayalı bir yapıdır. Bu kategoriler, eğitim içeriğinin karmaşıklığı

açısından eğitsel gelişimin büyük adımlarını göstermektedir. Daha ileri bir program, daha üst

düzey bir eğitimdir.

49. Eğitim programlarının bir seviyeler dizisi içinde sınıflandırılması, eğitim sistemlerindeki mevcut

eğitim yollarının tümünü yansıtmayı amaçlamaktadır. Çoğu eğitim sistemi, ISCED Seviye

0/1’den 8’e kadar olası çeşitli yolları (bkz. Ek 1’deki Şekil 2) sağlamaktadır. Eğitim sistemleri

çoklu branş yolları, alternatif program sıraları ve ikinci şans olanağı sağladıkları için bireyler

kendi eğitim yollarını birçok yolla düzenleyebilirler. Bununla beraber, bireyler nadiren mümkün

olan seviyelerin hepsinden geçerler.

50. Eğitim programlarının seviyeye göre sınıflandırılması programların içeriklerini yansıtmayı

amaçlamaktadır. Bununla birlikte programların içeriğini eğitim sistemleri arasında tutarlı bir

şekilde doğrudan değerlendirmek ve karşılaştırmak için müfredatlar çok çeşitli, çok yönlü ve

karmaşıktır. Eğitim içeriğini sınıflandırmak için doğrudan ölçütlerin olmaması sebebiyle, ISCED

belirli bir eğitim programını uygun ISCED seviyesinde sınıflandırmaya yardım etmek amacıyla

14

vekil kriterleri kullanmaktadır. Temsili kriterler zaman zaman her bir ISCED seviyesi için özeldir

ve ilgili kısımlarda açıklanmaktadır. Her bir seviyedeki süre ve kümülatif süre için genel kriterler

bu kısmın sonunda özetlenmektedir.

51. Bu temsili kriterler, temel ve alt kriterlerden oluşmaktadır. Temel kriterler, ilgili ISCED

seviyesindeki eğitim programlarının gerekli karakteristiklerini göstermektedir. Alt kriterler,

ISCED seviyesindeki tamamı olmamakla beraber birçok eğitim programı tarafından paylaşılan

karakteristikleri göstermektedir (bkz. Kısım 9).

52. Bir programın sınıflandırılmasında birincil kriter, programın eğitim içeriğinin karmaşıklığı ve

uzmanlığa yönelik olması ile içeriğin temsili kriterlerde nasıl yansıtıldığıdır. Kurumsal yapı, bir

sınıflama kriteri olarak eğitim içeriğinin yerine kullanılmamalıdır. Örneğin, ISCED 4 programları

tipik olarak ISCED 5 veya 6 programlarını sağlayan kurumlarda gerçekleştirilebilir.

Oryantasyon

53. Bir programın oryantasyonu, ISCED seviyeleri 6, 7 ve 8’deki kullanım imkanına bağlı olarak

ISCED’in 2 ile 5 arasındaki seviyelerinde ayırt edilir. Oryantasyonun iki kategorisi vardır: Genel

ve mesleki eğitim.

Yükseköğretim eğitiminin seviyelerinde genel ve mesleki yerine sırasıyla “akademik” ve “profesyonel” terimleri kullanılacaktır. ISCED 2011, daha üst ISCED seviyeleri için akademik ve profesyonel terimlerini henüz açık ve net bir şekilde tanımlamamıştır, ancak - örneğin eğitim alanlarında - akademik ve profesyonel oryantasyonları ayırt etme olanağını gelecek odaklı olarak tartışmaya açık bırakmıştır. ISCED Seviye 5’te akademik ve profesyonel tanımları geliştirilinceye kadar genel ve mesleki eğitim tanımları kullanılacaktır.

54. Mesleki eğitim, öğrenenlerin belirli bir meslek veya zanaata ya da meslekler veya zanaatlar

sınıfına dair özel bilgi, beceri ve yetkinlikler elde etmeleri için tasarlanmış eğitim programları

olarak tanımlanır. Bu tür programlar işe-dayalı unsurlar (örneğin; çıraklık, ikili sistem eğitim

programları) içerebilir. Bu gibi programların başarılı bir şekilde tamamlanması, ilgili ulusal

otoriteler ve/veya işgücü piyasası tarafından işgücü piyasasına yönelik istihdam odaklı olarak

kabul edilen mesleki yeterliliklere götürür.

55. Genel eğitim, çoğunlukla katılımcıları aynı veya daha üst ISCED seviyesindeki daha ileri eğitim

programlarına hazırlamak ve hayat boyu öğrenmenin temelini oluşturmak amacıyla

öğrenenlerin okuryazarlık ve matematik becerileri de dahil, genel bilgi, beceri ve yetkinlikleri

geliştirmek için tasarlanmış eğitim programları olarak tanımlanmaktadır. Bu programlar, tipik

olarak okul veya kolej temellidir. Genel eğitim, katılımcıları mesleki eğitime girişe hazırlamak

amacıyla tasarlanmış eğitim programlarını içermektedir; fakat bu eğitim, katılımcıları ne belirli

bir meslek veya zanaatta ya da meslekler veya zanaatlar sınıfında istihdam için hazırlamakta ne

de doğrudan işgücü piyasasıyla ilgili bir yeterliliğe götürmektedir.

Seviye tamamlama ve daha üst seviyelerdeki eğitime geçiş

56. Bir eğitim programının başarılı bir şekilde tamamlanması, diğer bir ifadeyle bu programın

öğrenme amaçlarının başarılması için koşullar, normal olarak program tanımlayıcı özelliklerinde

belirtilmiştir ve genellikle aşağıdakileri içermektedir:

devam koşulları (bir programa kayıt olma ve programın son yılına kadar düzenli olarak

programa devam etme); ve/veya

15

beklenen bilgi, beceri ve yetkinliklerin kanıtlanmış kazanımı.

57. Bir eğitim programının öğrenme amacını oluşturan bilgi, beceri ve yetkinliklerin kazanımı, normal

olarak aşağıda belirtilenlerle geçerli olur:

bir final sınavının, müfredata dayalı sınavın veya bir sınav serisinin geçilmesi (diğer bir

ifadeyle bu sınavlarda başarılı olunması),

belirli sayıda ders kredisinin biriktirilmesi, veya

edinilen bilgi, beceri ve yetkinliklerin başarılı bir şekilde resmi olarak değerlendirilmesi.

Örgün eğitimde başarılı tamamlama genellikle ilgili ulusal eğitim otoriteleri tarafından kabul

edilmiş bir yeterlilikle sonuçlanır.

58. ISCED Seviye 1 ve 2’deki (ve bazen ISCED seviye 3 veya 4’teki) eğitim programları her zaman

bir yeterlilik ile sonuçlanmaz. Bu durumlarda, başarılı tamamlamayı belirlemek için yeterlilikler

yerine diğer kriterlerin kullanılması gerekir; örneğin bir programın son yılına tam katılımın

sağlanılmış olması veya daha üst seviyedeki bir eğitime geçişin sağlanılmış olması.

59. ISCED Seviye 1, 2 ve 3’teki programların başarılı bir şekilde tamamlanması, elde edilen yeterlilik

daha üst bir ISCED seviyesine doğrudan geçişi sağlayacak şekilde tasarlandığında daima seviye

tamamlama olarak değerlendirilir. ISCED Seviye 3 söz konusu olduğunda, “daha üst ISCED

seviyesi”, ISCED Seviye 5, 6 veya 7 anlamında kullanılır. Yeterliliklerin daha üst bir ISCED

seviyesine geçişi (bu geçiş daha üst ISCED seviyesindeki yalnızca bazı programlarla sınırlı olsa

bile) sağladığı düşünülmektedir. ISCED Seviye 4’ten 8’e kadar olan seviyelerde sınıflandırılan

programların başarılı bir şekilde tamamlanması, seviye tamamlama olarak değerlendirilir.

Bununla beraber, eğitim kazanımı/çıktısı için, programı tamamlamadan (örneğin; kabul edilmiş

bir ara seviye yeterlilikle sonuçlanan programın bir aşamasının başarılı tamamlanmasından)

önce elde edilen kabul edilmiş yeterlilikler, bir alt ISCED seviyesinde sınıflandırılır. Elde edilen

bir yeterlilik, daha üst bir ISCED seviyesine doğrudan geçişi sağlamadığında, programların

başarılı tamamlanması, ya geçiş olmaksızın seviye tamamlama olarak ya da seviyenin

tamamlanmaması olarak değerlendirilebilir. Sadece ISCED Seviye 2 ve 3’te, daha üst bir ISCED

seviyesine geçiş vermeyen yeterlilikler, geçiş olmaksızın seviye tamamlama, kısmi seviye

tamamlama veya seviyenin tamamlanmaması olarak değerlendirilebilir.

60. ISCED Seviye 2 ve 3 içerisindeki eğitim programları ve bunlara karşılık gelen yeterlilikler, dört alt

kategoriye ayrılır:

i) Seviyenin tamamlanmaması (dolayısıyla ISCED Seviye 3 için daha üst bir ISCED

seviyesine (Seviye 5, 6 veya 7) doğrudan geçiş olmaksızın); ii) daha üst bir ISCED seviyesine doğrudan geçiş olmaksızın kısmi seviye tamamlama; iii) daha üst bir ISCED seviyesine doğrudan geçiş olmaksızın seviye tamamlama; ve iv) daha üst bir ISCED seviyesine doğrudan geçiş sağlayan seviye tamamlama (ISCED

Seviye 3 durumunda Seviye 5, 6 veya 7’deki yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki programlara geçiş durumu).

16

61. Daha üst bir ISCED seviyesindeki (Seviye 3 için ISCED Seviye 5, 6 veya 7) programlara geçişi

olmayan ISCED Seviye 2 veya 3’teki programların başarılı tamamlanması, eğer program

aşağıdaki kriterleri karşılaşılıyorsa, seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama olarak

değerlendirilir: (i) program, belirli bir ISCED seviyesinde en az 2 yıllık bir eğitim süresine

sahiptir; ve (ii) ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren kümülatif süre, ISCED Seviye 2

programları için en az 8 yıl ve ISCED Seviye 3 programları için en az 11 yıldır. Her iki ISCED

seviyesindeki daha kısa programların başarılı bir şekilde tamamlanması, yalnızca programın

başarılı tamamlanması olarak kabul edilir. Eğitim kazanımının/çıktısının amaçları bakımından,

kısa programların başarılı olarak tamamlanmasından elde edilen herhangi bir kabul edilmiş

yeterlilik, bu programın kendisinden daha alt bir ISCED seviyesinde sınıflandırılır.

62. Programlardan;

a) içerik, minimum süre ve/veya kümülatif süre kriterlerini karşılamayanlar, kategori 1

(seviyenin tamamlanmaması) olarak sınıflandırılır.

b) içerik, minimum süre ve kümülatif süre kriterlerini karşılayanlar, aynı ISCED seviyesinde

sıralı programların bir bölümünü oluşturuyor (ancak sıralı programların en sonundaki

programlar olmadığında) ve bu nedenle daha üst bir ISCED seviyesine doğrudan geçiş

vermiyorsa, kategori 2 (kısmi seviye tamamlama) olarak sınıflandılır.

c) içerik, minimum süre ve kümülatif süre kriterlerini karşılıyanlar ve nihai program olanlar,

kategori 3 (doğrudan geçiş olmaksızın seviye tamamlama) olarak sınıflandırılır. Bu gibi

programlar, genellikle doğrudan işgücü piyasasına yönelik yeterliliklere yol açar.

d) sadece ISCED Seviye 4 programlarına geçişi olan ISCED Seviye 3 programları, yine

kategori 3 (doğrudan geçiş olmaksızın seviye tamamlama) olarak sınıflandırılır.

e) ISCED Seviye 5, 6 veya 7’deki yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş sağlıyorsa, kategori

4 (doğrudan geçiş sağlayan seviye tamamlama) olarak sınıflandırılır.

63. Belirli bir katılımcı grubu (yetişkinler veya özel eğitime ihtiyacı olan bireyler) için olan bir

program, belirli bir ISCED seviyesindeki düzenli eğitimde yer alan benzer bir programdan daha

kısa veya daha uzun süreli olabilir. Bununla beraber, eğer elde edilen yeterlilik aynı seviyedeki

düzenli eğitim programlarındaki bilgi, beceri ve yetkinliklere eşdeğer bir seviye kazanımını

gösteriyorsa programın başarılı tamamlanmasının, seviye tamamlama olarak sayılması gerekir.

64. Başarılı tamamlama olmaksızın bir programa katılım, seviye tamamlama veya kısmi tamamlama

için yeterli değildir ve ISCED Seviye 0 ve 1 dışında eğitim kazanımı/çıktı seviyelerinin

belirlenmesinde göz önüne alınmazlar. Böylece, belirli bir programı başarılı bir şekilde

tamamlamayan bireylerin eğitim kazanımı/çıktı seviyesi, programa girmeden önce başardıkları

en üst seviyedir.

65. Seviye tamamlama için kullanılan kriterler, başarılı tamamlama için geçerli olup yalnızca

doğrudan kişilere uygulanabilirken, eğitim programları bir bütün olarak katılımcıları hazırlamak

üzere tasarlanmış mümkün olan en üst yeterliliğe göre (hatta bazı katılımcılar bu yeterliliği elde

etmeyecek olsalar bile) sınıflandırılmaktadır.

17

Ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki durum 66. ISCED Seviye 6 ve 7’deki programlar, ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki durumuna göre

ayırt edilmektedir. İlk kez kaydolanları ve yükseköğretim eğitiminden (veya bunları oluşturan

eğitim seviyelerinden) mezun olanları doğru bir şekilde saymak için ulusal programların ve

yeterliliklerin sırasının göz önüne alınması gerekir. Bir programın durumu, ulusal yükseköğretim

eğitim sistemleri içerisindeki derece ve yeterliliklerin sırasına dayalı olarak atanmaktadır.

67. Giriş için, önceden başka bir Seviye 6 programının tamamlanmasını gerektirmeyen ISCED

Seviye 6 programları, birinci derece programlar olarak sınıflandırılır. Diğer tüm ISCED Seviye 6

programları, ikinci veya daha ileri derece programlar olarak sınıflandırılır.

68. Giriş için önceden bir Seviye 6 programının tamamlanmasını gerektirmeyen ISCED Seviye 7

programları, birinci derece programlar olarak sınıflandırılır. Diğer Seviye 7 programları önceden

ya bir Seviye 6 programının ya da başka bir Seviye 7 programının tamamlanmasını koşul olarak

isteyebilir. Bu programlar, ISCED Seviye 7’ye ilk kez kaydolanları veya buradan mezun olanları

daha iyi tanımlamak için ISCED’de ayrı olarak sınıflandırılır.

Süre ve kümülatif süre kriterleri

69. Programların seviyeye göre sınıflandırılması ve seviye tamamlamanın belirlenmesi açısından

önemli olması nedeniyle, süre kriterleri burada ayrıntılı olarak tanımlanmaktadır. Diğer kriterler

Kısım 9‘da tanımlanmaktadır.

70. ISCED seviyelerinin aşağıdaki eğitim süreleri, örgün eğitim programlarının sınıflandırılmasında

kriter olarak kullanılmaktadır:

ISCED 0: süre kriteri yok, bununla beraber bir programın bu ISCED seviyesinde

kapsanabilmesi için programın eğitim faaliyetleri günde en az 2 saat ve bir yılda 100 gün eşderinde olmalıdır.

ISCED 1: Süre tipik olarak 4-7 yıl arasında değişir. En yaygın süre 6 yıldır.



ISCED 4: Süre tipik olarak 6 aydan 2-3 yıla kadar değişir.

ISCED 5: Süre tipik olarak 2-3 yıl arasında değişir.

ISCED 8: Süre minimum 3 yıldır.

ISCED seviyesinin süresi farklı ülkelerde bu seviyelerde sunulan programların sırasına/dizilişine bağlı olduğundan, ilgili seviyelerdeki programların süreleri referans alınarak ISCED Seviye 6 ve 7’nin tipik süresi daha kolay bir şekilde tanımlanır.

– ISCED 6: Lisans veya lisansa eşdeğer seviyedeki programların süresi, ISCED Seviye 3’ü doğrudan takip ettiğinde tipik olarak 3-4 veya daha fazla yıl arasında ya da başka bir ISCED Seviye 6 programını takip ettiğinde 1-2 yıl arasında değişir.

– ISCED 7: Yüksek Lisans veya yüksek lisansa eşdeğer seviyedeki proramların süresi, ISCED

Seviye 6’yı takip ettiğinde tipik olarak 1-4 yıl arasında veya ISCED Seviye 3’ü doğrudan takip

ettiğinde 5-7 yıl arasında değişir.

18

71. ISCED, örgün eğitim programlarını seviyeye göre sınıflandırmada kriter olarak aşağıdaki

kümülatif süre aralıklarını kullanmaktadır:

• ISCED 1+2: Tipik kümülatif süre 9 yıldır, ancak bu süre 8-11 yıl arasında değişebilir.

• ISCED 1+2+3: Tipik kümülatif süre 12 yıldır, ancak bu süre 11-13 yıl arasında değişebilir.

Yükseköğretim eğitimine giriş, ISCED 1’den 3’e kadar olan seviyelerde minimum 11 yıllık bir eğitimi gerektirmektedir.

72. Süre kriterini yarı zamanlı veya modüler programlara uygularken teorik program süresi tam

zamanlı programlara eşdeğerine göre ölçülmelidir.

73. ISCED’in temel amacı, karşılaştırılabilir eğitim verisinin toplanmasını ve kullanımını teşvik etmek

olmakla birlikte, seviyeye göre süre tanımında esneklik gerektiren ulusal düzeyde farklı

durumların var olabileceği de kabul edilmektedir. Bu nedenle, 70 ve 71. paragraflarda çeşitli yıl

süreleri sunulmuştur. Programları sınıflandırırken tercihen en yaygın veya tipik süre

kullanılmaktadır.

74. 70 ve 71. paragraflarda verildiği gibi seviyeye göre süre ve kümülatif süre bir kılavuz olarak

hizmet etmektedir. Bununla beraber, kurumsal geçiş noktaları bir programı bir ISCED seviyesine atamada kriter olarak kullanılabilir. Uluslararası kategorileri eşleştirmede ulusal geçiş noktalarının seçimi (kümülatif) süreye göre değil, birincil olarak eğitim programının içeriğine göre belirlenmektedir.

19

KISIM 6 VERi TÜRLERi

75. ISCED çoğunlukla, katılımcılar, yeni kayıtlar, mezunlar ve eğitim kazanımı/çıktılarına ilişkin

istatistiklerde kullanılmaktadır. ISCED veri toplama için bir kılavuz değildir ve ayrıntılı olarak

istatistiki birimlerin nasıl kullanılacağını ve veri toplamanın kapsamını belirlemez. Bununla

beraber, farklı istatistik türleri için ISCED’in uygulanmasında aşağıdaki prensipler göz önüne

alınmaktadır. Kayıtlı öğrenciler, devam eden öğrenciler ve yeni kayıtlar 76. Kayıtlı öğrenciler, devam eden öğrenciler ve yeni kayıtları tam olarak ölçmek amacıyla,

öğrenciler bir ISCED seviyesi, kategorisi ve alt kategorisine atanmalıdır. Kurumsal yapı,

istatistikleri toplamada bir temel olarak kullanılmamalıdır. Aynı kurum içerisinde farklı ISCED

seviyeleri ve kategorilerinde olan öğrencilerin, gerektiğinde tahmin yapılarak ayrı ayrı

raporlanmaları gerekir. ISCED seviyelerini kapsayan eğitim programlarındaki öğrenciler, derece

veya aşamaya göre istatistikler kullanılarak raporlanmalıdır. 77. Öğrenciler, öğrencinin bireysel özelliklerine göre değil, programın niteliğine göre ISCED seviye

ve kategorilerine atanmaktadır. Örneğin, “okul öncesi eğitim” kategorisi 3 yaş ve üzeri çocukları

hedeflemektedir, ancak bu yaştan küçük olan ve bu gibi programlara kayıtlı çocuklar da bu

kategoride raporlanmalıdır. Benzer şekilde, daha üst bir seviyeye geçişe ilişkin kategorileri

kullanan istatistikler öğrencilerin bireysel eğitim yollarına değil program tasarımına dayalı

olmalıdır.

78. Bir ISCED seviyesine yeni kaydolanlar, bir eğitim programına yeni kaydolan ancak yeni bir

seviyeye girmeyenlerden (yani daha önce aynı ISCED seviyesine girmiş olanlardan) ayırt

edilmelidir. Bir seviyeye kaydolanlar raporlanırken aynı seviyedeki bir programdan önce gelen

bir eğitim programına kaydolanlar hariç tutulmaktadır. İki ISCED seviyesini kapsayan

programlar için daha üst ISCED seviyesinin birinci sınıfına giren katılımcıların, ulusal açıdan aynı

eğitim programı içerisinde eğitimlerini devam ettiriyor olsalar bile yeni kayıt olarak

değerlendirilmesi gerekir. Mezun Olanlar

79. Bir ISCED seviyesinden mezun olanlar, “seviye tamamlama” olarak sınıflandırılan bir eğitim

programına giren ve bu programı başarılı olarak tamamlayanları kapsamaktadır. Prensipte, yeni

kayıtlar, kayıtlı öğrenciler ve mezun olanlar arasındaki bağlantıyı sürdürmek amacıyla yalnızca

kaydolduğu (örneğin yükseköğretim eğitimindeki ilk mezuniyet) seviyenin tamamını ya da

seviyelerin bir setini başarılı bir şekilde tamamlayan öğrencilerin sayılması gerekir. Bir ISCED

seviyesinin yalnızca bir aşamasını başarılı bir şekilde tamamlayarak aynı veya eşdeğer yeterliliği

alan öğrenciler mezun olanlar olarak sayılmamalıdır. 80. Herhangi bir ISCED seviyesinden mezun olanlar, başarılı olarak tamamladıkları en üst

programın seviyesinde yalnızca bir kez sayılmalıdır. Bu, özellikle aynı ISCED seviyesi içerisinde

birbirini takip eden sıralı programların olduğu durumlarda üst düzey ortaöğretim ve

yükseköğretim eğitimi için uygundur. Mezun olanların doğru ölçülmesi, bir öğrencinin girişinden

tamamlamasına kadar seviye (veya seviyeler seti) boyunca izlenebileceği anlamına gelmektedir.

Uygulamada bu genellikle mümkün değildir ve mezun olanların sayısının elde edilmesi için

tahmin yöntemlerinin geliştirilmesi (örneğin bir örneğe dayalı kohort araştırması yoluyla)

genellikle gerekli olacaktır.

20

Eğitim Kazanımı/Çıktısı 81. Bir bireyin eğitim kazanımı/çıktısı, bireyin tamamladığı en üst ISCED seviyesi olarak

tanımlanmaktadır. Uygulama amaçları için eğitim kazanımı/çıktısı genel olarak kabul edilmiş bir

yeterlilikle sertifikalandırılmış başarılı olarak tamamlanan en üst eğitim programına göre

ölçülmektedir. Kabul edilmiş ara seviye yeterlilikler, programın kendisinden daha alt bir

seviyede sınıflandırılmaktadır.

82. Bir eğitim programı, öğrenci örgün bir eğitim programına devam edip tamamladığında ve kabul

edilmiş bir yeterliliği kazandığında genellikle başarılı bir şekilde tamamlanmış olarak

değerlendirilir (ayrıca bkz. Paragraflar 56-58).

83. İlgili ulusal eğitim otoriteleri, sargın öğrenme aracılığıyla kazanılan geçerliliği onaylanmış

beceriler veya yaygın eğitim programlarıyla elde edilen yeterlilikleri örgün eğitim yeterliliklerine

eşdeğer olarak kabul edebilirler. Ayrıca bu yeterlilikler ISCED’de tanımlanmış olan eğitim

kazanımı/çıktısı kavramı içerisinde değerlendirilir. Örgün eğitim yoluyla elde edilen yeterliliklere

eşdeğer olarak kabul edilmeyen yaygın eğitimden kazanılan yeterlilikler veya becerilerin

onaylanması ISCED’in kapsamında değildir (bkz. Paragraf 35).

84. Eğitim kazanımı/çıktısının ISCED tanımı bir bireyin eğitim başarıları ile ilgili diğer kavramlardan

ayırt edilmelidir. Bireysel başarılar, devam edilen ancak başarı ile tamamlanmayan eğitim

seviyelerini veya bir bireyin standartlaştırılmış test veya okulda geçirilen yıl aracılığıyla

belirlenebilen gerçek bilgi, beceri ve yetkinliklerini (örneğin, okuma-yazma ve matematik beceri

seviyesi) kapsayabilir.

85. Bir eğitim programının yalnızca bir kısmına devam eden veya tamamlama koşullarını

karşılamayan (örneğin, bitirme sınavlarında başarısız olan) bireyler, programı başarılı bir şekilde

tamamlama yeterliliğine sahip olamazlar. Bu bireyler başarılı bir şekilde tamamladıkları en üst

ISCED seviyesine (yani başarılı bir şekilde tamamlamadıkları programa girmeden önceki seviye)

göre sınıflandırılmalıdır.

86. Seviye 0’ın eğitim kazanımı/çıktısının sınıflandırılmasında, diğer eğitim programlarının

sınıflandırılmasından farklı bir anlamı vardır: Bu, ISCED Seviye 1’in başarılı bir şekilde

tamamlanmaması anlamına gelir. Bu, hiçbir eğitim programına katılmamış, erken çocukluk

dönemi eğitimine bir süre devam etmiş veya temel eğitime bir süre devam etmiş fakat ISCED

Seviye 1’i başarılı bir şekilde tamamlamamış bireyleri kapsamaktadır. Bu eğitim kazanımı/çıktı

seviyesi için birkaç alt-kategori düşünülmüştür (bkz. Tablo 4).

87. Eğitim kazanımı/çıktısı, tamamlanan (veya kısmen tamamlanan) ISCED seviyesine, program

oryantasyonuna ve daha üst ISCED seviyelerine geçişe göre sınıflandırılabilir. Bir birey aynı

ISCED seviyesini birden çok kez başarılı bir şekilde tamamlamış ise (örneğin, normal olarak

birbirine paralel seçenekler olarak sunulan iki farklı programın alınmasıyla), en son elde edilen

yeterliliğin karakteristikleri raporlanmalıdır.

88. Eğitim kazanımı/çıktısı istatistikleri, tüm yaş gruplarındaki bireyleri kapsar ve bu bireylerin

bazıları veya çoğu eğitim programlarını tamamlamış veya halihazırda sağlanan yeterliliklerden

farklı yeterlilikler elde etmiş olabilirler. Zamana göre ve eğitim grupları (kohort – ortak özelliğe

ve deneyime sahip gruplar) arasında göstergelerin karşılaştırılabilirliğini sağlamak için, eğitim

kazanımı/çıktısının, başarılı tamamlama olduğunda kabul edilmiş yeterlilikler ve eğitim

programlarının karakteristiklerine dayalı olarak sınıflandırılması gerekir.

21

KISIM 7 KODLAMA ŞEMASI

89. ISCED sınıflaması, eğitim programları (ISCED-Programlar veya ISCED-P) ve eğitim

kazanımı/çıktı (ISCED-Kazanım/çıktı veya ISCED-A) seviyeleri için paralel kodlama şemalarından

oluşmaktadır.

Her iki şema içerisinde 9 ayrı seviye tanımlanmıştır. Her bir seviye içerisinde, eğer

uygulanabilirse, tamamlayıcı boyutlar daha ileri kategorileri ve alt-kategorileri tanımlamak için

kullanılmaktadır.

Üç basamaklı kodlama sistemi, hem eğitim programlarını hem de eğitim kazanımını/çıktısını

kodlamak için kullanılmaktadır.

Tablo 1. ISCED seviyelerinin kodlanması (birinci basamak)

ISCED-Programlar (ISCED-P) ISCED-Kazanım/Çıktı (ISCED-A)

0 Erken çocukluk dönemi eğitimi 0 Temel eğitimden az

1 Temel eğitim 1 Temel eğitim

2 Alt düzey ortaöğretim eğitimi 2 Alt düzey ortaöğretim eğitimi

3 Üst düzey ortaöğretim eğitimi 3 Üst düzey ortaöğretim eğitimi

4 Ortaöğretim sonrası yükseköğretim

derecesinde olmayan eğitim

4 Ortaöğretim sonrası yükseköğretim

derecesinde olmayan eğitim

5 Kısa dönem yükseköğretim 5 Kısa dönem yükseköğretim

6 Lisans veya eşdeğeri seviye 6 Lisans veya eşdeğeri seviye

7 Yüksek lisans veya eşdeğeri seviye 7 Yüksek lisans veya eşdeğeri seviye

8 Doktora veya eşdeğeri seviye 8 Doktora veya eşdeğeri seviye

9 Başka yerde sınıflandırılmamış 9 Başka yerde sınıflandırılmamış

Tablo 2. ISCED kategorilerinin kodlanması (ikinci basamak)1


0 Daha fazla tanımlanmamış 0 Daha fazla tanımlanmamış

1 Erken çocukluk dönemi eğitsel

gelişim

1 Bir eğitim programına hiç katılmamış

2 Temel eğitim öncesi eğitim 2 Tamamlanmamış erken çocukluk dönemi

3 Kullanılmıyor 3 Tamamlanmamış temel eğitim

4 Genel / akademik 4 Genel / akademik

5 Mesleki / profesyonel 5 Mesleki / profesyonel

6 Oryantasyonu belirlenmemiş2


7 Kullanılmıyor 7 Kullanılmıyor

8 Kullanılmıyor 8 Kullanılmıyor

9 Başka yerde sınıflandırılmamış 9 Başka yerde sınıflandırılmamış 1 Programlar: program tipi (ISCED-P Seviye 0), oryantasyon (ISCED-P Seviyeler 2-8), daha fazla

tanımlanmamış (ISCED-P Seviye 1). Kazanım/çıktı: katılım (ISCED-A Seviye 0), oryantasyon (ISCED-A Seviyeler 2-5), daha fazla tanımlanmamış (ISCED-A Seviyeler 1 ve 6-8).

2 ISCED-P Seviyeler 6-8’de kullanılmaktadır. 3 ISCED-A Seviyeler 5-8’de kullanılmaktadır.

22

Tablo 3. ISCED Kodlaması: Üçüncü basamak - alt kategoriler1


0 Daha fazla tanımlanmamış 0 Daha fazla tanımlanmamış2

1 Programın kabul edilmiş başarılı tamamlanması,

ISCED seviyesinin tamamlanması veya kısmi

tamamlanması için yeterli değildir (bu nedenle daha

üst ISCED seviyelerindeki programlara doğrudan geçiş

olmaz).

1 Kullanılmıyor


ISCED seviyesinin kısmi tamamlanması için yeterlidir

ancak daha üst ISCED seviyelerindeki programlara

doğrudan geçiş olmaz.

2 Kısmi seviye tamamlama – daha üst ISCED

seviyelerindeki programlara doğrudan geçiş

olmaksızın


ISCED seviyesinin tamamlanması için yeterlidir

ancak daha üst ISCED seviyelerindeki programlara

doğrudan geçiş olmaz.3

3 Seviye tamamlama – daha üst ISCED

seviyelerindeki programlara doğrudan geçiş

olmaksızın 2

4 Programın kabul edilmiş başarılı tamamlanması daha üst ISCED seviyelerindeki programlara doğrudan geçiş ile beraber ISCED seviyesinin

tamamlanması için yeterlidir. 3,4

4 Seviye tamamlama – daha üst ISCED seviyelerindeki programlara doğrudan geçiş

ile 2,3, 5

5 Birinci derece / yeterlilik programı

- lisans veya eşdeğeri seviye (3-4 yıllık)

5 Kullanılmıyor

6 Uzun birinci derece / yeterlilik programı

- lisans veya yüksek lisans veya eşdeğeri seviye

6 Kullanılmıyor

7 İkinci veya ileri derece / yeterlilik programı – bir

lisans veya eşdeğeri programı takiben

7 Kullanılmıyor

8 İkinci veya ileri derece / yeterlilik programı – bir

yüksek lisans veya eşdeğeri programı takiben

8 Kullanılmıyor


1 Programlar: tamamlama/geçiş (ISCED-P Seviyeler 2-5 ve 8), ulusal derece/yeterlilik yapısındaki pozisyon (ISCED-P

Seviyeler 6-7), daha fazla tanımlanmamış (ISCED-P Seviyeler 0-1)

Kazanım/çıktı: tamamlama/geçiş (ISCED-A Seviyeler 2-4), daha fazla tanımlanmamış (ISCED-A Seviyeler 0-1 ve 5-8) 2 ISCED-A Seviyeler 1 ve 5-7’dekilerde, daha üst bir ISCED seviyesindeki bir programın veya bir programın bir

aşamasının başarılı tamamlanması da dahil seviye veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz. 3 ISCED Seviye 3 söz konusu olduğunda, daha üst ISCED seviyeleri, ISCED-P Seviye 5-7’dekileri ifade etmektedir. 4 ISCED Seviye 5 ve 8 söz konusu olduğunda, tüm (tam) programlar daha üst ISCED seviyelerine geçişe izin verip

vermediklerine bakılmaksızın tip 4 olarak sınıflandırılmaktadır. 5 ISCED-A Seviye 2-4’tekilerde, daha üst bir ISCED seviyesindeki bir programın veya bir programın bir aşamasının başarılı

tamamlanması da dahil seviye veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz.

90. Kategorilerin ve alt kategorilerin tüm kombinasyonları mevcut değildir veya yaygın değildir. Bu

dokümandaki üç basamaklı kodlar bu sebeple kullanımdaki kombinasyonlarla sınırlıdır. Bu

kodların tam listeleri Ek II ve Ek III’te verilmiştir. ISCED kullanıcıları kategori ve alt kategorilerin

ek kombinasyonlarını belirlerlerse, üç basamaklı kodların listesi ilave boyutlar için ayrılan mevcut

kodlar kullanılarak genişletilebilir.

23

KISIM 8 YÖNETİM

91. UNESCO İstatistik Kurumu (UIS) ISCED’den sorumlu kuruluştur ve bu nedenle, bu referans

sınıflamanın geliştirilmesi, bakımı, güncellenmesi ve revizyonundan sorumludur. Kuruluş ayrıca

verinin toplanması ve analizi için ISCED’in etkin ve tutarlı kullanımına rehberlik etmektedir. UIS,

ilgili standart çerçevelere uygunluğu sağlamak amacıyla diğer ilgili sınıflamaların sorumlularıyla

bağlantıyı sürdürmeyi hedeflemelidir. 92. UNESCO İstatistik Kurumu’nun (UIS) diğer sorumlulukları şunlardır:

• İstatistikler üretilir ve sunulurken sınıflamanın yapısı ve ayrıntılarının nasıl kullanılacağını tanımlamak;

• Uluslararası karşılaştırılabilir istatistikler için ISCED’in kullanımını teşvik etmek;

• Tüm dünyada sınıflamanın etkin uygulanması ve kullanımını sağlamak amacıyla ülkelere

rehberlik materyalleri, eğitim ve teknik destek sağlamak;

• ISCED kullanıcılarından sınıflamanın kullanımı ile ilgili problemlere dair uygun geri bildirimler almak amacıyla izleme mekanizmaları oluşturmak (bkz. Paragraf 96); ve

• Sınıflamayı gözden geçirmek ve kullanımına ilişkin tavsiyelerde bulunmak amacıyla veri

toplayan diğer ortaklarla bir ISCED Komitesi oluşturmak (bkz. Paragraf 97). 93. UNESCO İstatistik Kurumu (UIS), ulusal eğitim sistemlerini ISCED’e göre sınıflandırmayı

kolaylaştırmak ve haritalamak amacıyla işlevsel bir el kitabı (öncelikle örgün eğitim

programlarına ve yeterliliklere ilişkin) hazırlamayı planlamaktadır. El kitabı, ISCED’in

yorumlanması için yönlendirmeler ve açıklayıcı notlar içermelidir (bazı ülke örneklerini

kapsayacak şekilde). Kullanıcılar tarafından ihtiyaç duyulduğu ve talep edildiği takdirde ek

yönlendirme ve eğitim materyalleri sağlanabilir. 94. Ülkelerin ihtiyaçları ve mevcut kapasitelerine bağlı olarak bölgesel çalıştaylar, teknik yardım ve

işbirliği aracılığıyla uygulamaya ilişkin eğitim düzenlenmelidir. UNESCO İstatistik Kurumu (UIS),

eğitim materyalleri ve içeriğine ilişkin veri toplayan ortaklar ile de yakın çalışacaktır. Haritaların

ISCED 1997’den ISCED 2011 versiyonuna dönüşümüne ve yeni veya geliştirilmiş programların

sınıflandırılmasına ilişkin yönlendirmeye özel dikkat gösterilmelidir.

95. UNESCO İstatistik Kurumu (UIS), web sitesinde ulusal eğitim sistemlerini (örgün eğitim

programları ve yeterlilikler) ISCED’e göre haritaların yer aldığı bir veri tabanında tutmayı

planlamaktadır. Haritalar, ulusal eğitim sistemlerinde zaman içinde meydana gelecek

değişiklikleri yansıtacak şekilde güncellenecektir. 96. ISCED 2011 ile uyumu sağlamak amacıyla, ISCED’in uygulaması için kalite güvence

mekanizmaları oluşturulmalıdır. UNESCO İstatistik Kurumu (UIS), haritaların ISCED

sınıflamasına uygun olmasını ve gerektiğinde güncellenmesini sağlamak için ülkeler ve veri

toplama kuruluşları (Eurostat ve OECD dahil) ile yakın bir şekilde çalışmayı planlamaktadır.

Örgün ulusal eğitim programları ve yeterliliklerin haritalarının emsal taraması için üye ülkeler ve

diğer ilgili kuruluşlarla çalışılarak bir mekanizma oluşturulmalıdır.

24

97. Ulusal programlar ve yeterliliklerin sınıflandırılması hususunda UNESCO İstatistik Kurumu’na

(UIS) tavsiyelerde bulunmak, ISCED’in şimdiki versiyonunu gözden geçirmek ve daha sonraki

gelişmeler için potansiyel alanları tanımlamak amacıyla bir ISCED Komitesi, ISCED

revizyonlarının komitenin görev alanı içerisinde olması beklenmemesine rağmen, kurulmalıdır.

Komite, daimi üyeler olarak UNESCO (BM organizasyonları sistemi içerisinde öncü kuruluş

olarak), uygun olan diğer ilgili sınıflamaların sorumlu kuruluşları ile OECD ve Eurostat gibi temel

eğitim verisi toplama ortaklarından oluşmalıdır. Komite üyelerinin oluşumunda üyeler teknik ve

coğrafi açıdan dengeli seçilmeli ve dolayısıyla komite daimi olmayan üye olarak dünyanın farklı

bölgelerini temsil eden ve ISCED bilgisine sahip eğitim, istatistik ve sınıflama uzmanları ile

araştırma ve kullanıcı topluluklarının temsilcilerini de içermelidir.

25

KISIM 9 ISCED SEVİYELERİ

98. Aşağıdaki alt kısımlar dokuz ISCED seviyesini tanımlamaktadır. Her bir alt kısım aşağıdaki gibi

yapılandırılmıştır:

A. Temel karakteristikler, farklı ISCED seviyelerindeki programların hedeflerini, öğretimin

organize edilme yöntemini (öğretme-öğrenme sürecinin karakteristikleri ve varsa kendine

özgü değerlendirme yöntemleri) ve giriş koşullarını tanımlamaktadır. Bazı ISCED seviyeleri

için, programların ortak veya çok iyi bilinen ulusal isimleri ulusal eğitim programları ve

ISCED seviyeleri arasındaki dönüşüme örnekler olarak gösterilmiştir.

B. Sınıflama kriterleri, temel ve alt kriterler kullanılarak eğitim programlarının ilgili ISCED

seviyesinde nasıl sınıflandırıldığını şeklen tanımlamaktadır. ISCED’de bir “seviye”nin genel

kapsamına ilişkin daha fazla bilgi için Kısım 5’e bakınız.

C. ISCED seviyelerini kapsayan programlara ilişkin kısım, bir ISCED seviyesini aşan eğitim

programlarının sınıflandırılması için ilave rehberlik sağlar. ISCED seviyelerini kapsayan eğitim

programlarının temelini oluşturan kavrama ilişkin daha fazla bilgi için Kısım 3’e bakınız.

D. Tamamlayıcı boyutlar, ISCED seviyeleri içerisindeki farklı tipteki programları ayırt eden

karakteristikleri program oryantasyonuna, seviye tamamlama ve daha üst ISCED

seviyelerine geçişe, program süresi veya ulusal derece/yeterlilik yapısındaki konumuna göre

tanımlamaktadır. ISCED’deki bu tamamlayıcı boyutlara ilişkin daha fazla genel bilgi için

Kısım 5’e bakınız.

E. ISCED seviyesinde kapsanan diğer programlar, tüm sınıflama kriterlerini karşılamayabilen

(örneğin normal giriş yaşı) ancak içerik karmaşıklığı bakımından bu ISCED seviyesinde

sınıflandırılan diğer programlara eşdeğer olan daha az tipik veya yaygın eğitim programlarını

(örneğin özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimi, ikinci şans eğitimi veya yetişkin eğitimi)

belirtmektedir. Bu nedenle bu programlar da ilgili ISCED seviyesinde sınıflandırılır.

F. Eğitim programları sınıflaması, eğitim programlarının atandığı ISCED-P seviyeleri, kategorileri

ve alt kategorileri için ayrıntılı kodlar sağlamaktadır.

G. Eğitim kazanımı/çıktılarının sınıflandırılması, eğitim yeterliliklerine ve eğitim programlarının

başarılı tamamlanmasının benzer ölçülerine tahsis edilen ISCED-A seviyeleri, kategorileri ve

alt kategorileri için ayrıntılı kodlar sağlamaktadır. Bu, hangi durumlarda bir eğitim

yeterliliğinin genellikle elde edildiği ilgili eğitim programının ISCED-P seviyesinden ziyade,

farklı bir ISCED-A seviyesinde sınıflandırılması gerektiğini de belirtmektedir.

99. ISCED seviyelerinin tanımından sonra, Kısım 10’da ISCED 2011’in ISCED 1997 ile bağlantısını

veren dönüşüm tabloları yer almaktadır (bkz.Tablo 20 ve Tablo 21).

26

ISCED SEVİYE 0 ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİ EĞİTİMİ

A. Temel Karakteristikler

100. ISCED Seviye 0 (erken çocukluk dönemi eğitimi) programlar, tipik olarak çocukların erken

bilişsel (zihinsel), fiziksel, sosyal ve duygusal gelişimini desteklemek ve çocuklara aile ortamı

dışında organize edilmiş eğitim sunmak için bütünsel bir yaklaşımla tasarlanmıştır. ISCED Seviye

0, amaçlı bir eğitim unsuruna sahip erken çocukluk dönemi programlarına atıfta bulunmaktadır.

Bu programlar, okul ve topluma katılmak için gerekli olan sosyo-duygusal becerileri geliştirmeyi

hedeflemektedir. Bunlar, temel eğitime hazırlık için gerekli olan becerilerden bazılarını

geliştirmekte ve çocukları temel eğitime giriş için hazırlamaktadır.

101. Bu seviyede, programlar aslında çok fazla yapılandırılmış değildir, fakat güvenli bir fiziksel ortamda bir amaca yönelik organize edilmiş öğrenme faaliyetleri setini sağlamak için tasarlanırlar. Bu programlar, personelin/eğiticilerin gözetimi altında çocukların tipik olarak yaratıcı ve oyun temelli faaliyetler yoluyla diğer çocuklarla etkileşim halinde öğrenmelerine imkan verir.

102. ISCED Seviye 0 programları, ISCED Seviye 1’e giriş yaşının altındaki çocukları hedeflemektedir. ISCED Seviye 0 programlarının iki kategorisi vardır: erken çocukluk dönemi eğitsel gelişim ve temel eğitim öncesi eğitim. Birincisi daha küçük çocuklar (0-2 yaş aralığında) için tasarlanmış eğitim içeriğine sahipken ikincisi 3 yaşından temel eğitime başlama yaşına kadar olan çocuklar için tasarlanmıştır.

103. ISCED Seviye 0’da sınıflandırılan programlar, örneğin erken çocukluk dönemi eğitimi ve gelişimi, anaokulu (play school), kabul sınıfı (reception), temel eğitim öncesi (pre-primary) veya okul öncesi (pre-school) veya educación inicial gibi birçok şekilde adlandırılabilir. Kreşlerde (crèches), gündüz bakım merkezlerinde ve çocuk yuvalarında (nurseries, guarderías) uygulanan programların aşağıda belirtilen ISCED Seviye 0 sınıflama kriterlerini sağlaması önemlidir. Uluslararası karşılaştırılabilirliği sağlamak amacıyla, “erken çocukluk dönemi eğitimi” terimi ISCED Seviye 0’ı etiketlemek için kullanılmaktadır.

B. Sınıflama Kriterleri

104. Erken çocukluk dönemi eğitiminin tanımı için aşağıdaki kriterler geçerlidir: Temel kriterler

a) Programın eğitsel özellikleri (bkz. Paragraf 105 ve 106)

b) Kurumsal yapı (bkz. Paragraf 107)

c) Programın tasarlanmış olduğu çocukların tipik hedef yaşı (bkz. Paragraf 102 ve 108)

d) Programın yoğunluğu/süresi (bkz. Paragraf 110)

Alt kriterler

a) Personel yeterlilikleri (bkz. Paragraf 111)

b) Düzenleyici bir mevzuatın varlığı (bkz. Paragraf 112)

c) Genelde zorunlu eğitimin bir parçası olmaması (bkz. Paragraf 113)

27

105. Erken çocukluk dönemi eğitsel gelişimin eğitsel özellikleri, görsel olarak uyarıcı ve dil

açısından zengin bir öğrenme ortamı ile karakterize edilmektedir. Bu programlar, dil edinimi ve

anlamlı iletişim için dilin kullanımını pekiştirerek kendini ifade etmeyi geliştirir. Aktif oyun

imkanları vardır ki, bu şekilde çocuklar kendilerinin koordinasyon ve motor becerilerini

personelin gözetimi altında ve personelle karşılıklı etkileşim halinde uygulayabilirler. Sadece

çocuk bakımı (gözetim, beslenme ve sağlık) sağlayan programlar ISCED’de kapsanmaz.

106. Temel eğitim öncesi eğitimin eğitsel özellikleri, çocukların yaşıtları ve eğitimcileriyle karşılıklı etkileşimleri yoluyla dil kullanımını ve sosyal becerilerini geliştirmesi, mantıksal ve muhakeme becerilerini geliştirmeye başlaması ve kendi düşünce süreçleri aracılığıyla konuşması ile karakterize edilmektedir. Çocuklar ayrıca alfabetik ve matematiksel kavramlarla tanıştırılmakta ve dış dünyalarını ve çevrelerini keşfetmeleri için cesaretlendirilmektedir. Gözetimli kaba motor faaliyetleri (Örneğin; oyunlar ve diğer faaliyetler yoluyla fiziksel egzersizler) ve oyun temelli faaliyetler, yaşıtları ile sosyal etkileşimi desteklemek ve becerileri, kendini idare etmeyi ve okula hazırlığı geliştirmek için öğrenme fırsatları olarak kullanılabilmektedir.

107. ISCED Seviye 0 programları genellikle okul temellidir veya bir çocuk grubu için başka bir şekilde

kurumsallaşmıştır (Örneğin; merkez temelli, toplum temelli, ev temelli). ISCED Seviye 0, amaçlı olabilen ancak bir “program” içinde organize edilmemiş tamamen aile temelli düzenlemeleri kapsamamaktadır (Örneğin; çocukların kendi ebeveynleri, diğer akrabaları veya arkadaşları vasıtasıyla sargın öğrenmeleri ISCED 0 altında yer almaz).

108. ISCED 0’da, erken çocukluk dönemi eğitsel gelişim programları 0-2 yaş arasındaki çocukları

hedeflemekte; ve temel eğitim öncesi eğitim programları ise 3 yaşından ISCED 1’e başlama

yaşına kadar olan çocukları hedeflemektedir. Temel eğitim öncesi eğitim kategorisi için en üst

yaş sınırı her bir durumda ISCED Seviye 1’e (diğer bir ifadeyle temel eğitime) teorik giriş yaşına

bağlıdır (bkz. Paragraf 117).

109. ISCED 0’ın iki alt kategorisini kapsayan (diğer bir ifadeyle 0 yaşından ISCED 1’e başlangıç

yaşına kadar olan çocuklar için eğitim programları) birleştirilmiş erken çocukluk dönemi eğitim

programlarını sınıflamak için özel dikkat gerekmektedir. Yıllara, aşamalara veya dönemlere

bölünmüş programlar için: Paragraf 105’teki içerik kriterlerine karşılık gelenler “erken çocukluk

dönemi eğitsel gelişim” olarak sınıflandırılmalı ve Paragraf 106’daki içerik kriterlerine karşılık

gelenler “temel eğitim öncesi eğitim” olarak sınıflandırılmalıdır. Programın alt bölünmeleri

olmadığında bu iki kategori içerisine sınıflama katılımcıların yaşlarına göre yapılmalıdır.

110. ISCED, ülkeler arası karşılaştırılabilirliği arttırmak için aşağıdaki asgari yoğunluk ve süreyi

önermektedir: Eğitim programlarının ISCED’de sınıflandırılması için bu programlar, günlük en az

2 saat ve yıllık 100 gün eşdeğerinde eğitsel faaliyeti karşılamalıdır.

111. Uygun olan durumlarda, eğiticiler için pedagojik yeterlilik koşulu, böyle bir koşulun mevcut olduğu eğitim sistemlerindeki bir eğitim programı için iyi bir temsil kriteridir. Bu kriter, erken çocukluk dönemi eğitimini, açık olarak pedagojik olarak eğitilmiş personelin gerekmediği çocuk bakımından ayırma olanağı tanımaktadır.

112. İlgili olduğu durumlarda, ilgili ulusal otoriteler tarafından (örneğin; Eğitim Bakanlığı, ilgili diğer

bakanlık veya bağlantılı kurum) yayımlanmış veya kabul edilmiş bir referans veya düzenleyici

mevzuatın varlığı, bir eğitim programı için iyi bir temsil kriteridir. Bu mevzuat, küçük çocuklara

sağlanan öğrenme olanaklarını tanımlayan kılavuzları, standartları veya talimatları kapsar.

28

113. Zorunlu eğitime sahip eğitim sistemlerinde, zorunlu eğitimin başlamasından önce gerçekleşmesi

için tasarlanan ve yukarıdaki kriterleri yerine getiren zorunlu olmayan eğitim programları ISCED

Seviye 0 olarak sınıflandırılır. Buna ek olarak bazı ülkelerde, zorunlu eğitimin ilk aşaması veya

dönemi ISCED Seviye 0’daki kriterleri karşılıyorsa bu seviyede sınıflandırılabilir. Dolayısıyla bazı

eğitim sistemlerinde bu durum olsa bile zorunlu eğitimin başlangıcı, ISCED Seviye 0

programlarını ISCED Seviye 1 programlarından ayırt etmek için yeterli bir kriter değildir.

C. ISCED Seviyelerini Kapsayan Programlar 114. ISCED Seviye 0 ve 1’i kapsayan eğitim programlarının sınıflandırılması için özel dikkat

gerekmektedir. Erken çocukluk dönemi eğitiminin bir bölümünün temel eğitim içinde yer aldığı eğitim sistemlerinde, sadece Paragraf 104’te verilen kriterleri sağlayan sınıflar, aşamalar veya dönemler ISCED Seviye 0 olarak sınıflandırılmalıdır. Paragraf 124’te verilen kriterleri sağlayan sınıflar, aşamalar veya dönemler ISCED Seviye 1 olarak sınıflandırılmalıdır.

115. Sınıflama kriterlerinin kullanımı ISCED Seviye 0 ve 1 arasında net bir sınır oluşturmuyorsa

şunlar önerilmektedir:

i) ISCED Seviye 0 ve 1’i kapsayan ve aşamalar halinde düzenlenen programlar için 6 yaşına en yakın olan aşamanın bitişi ISCED Seviye 0 ve 1 arasındaki geçiş noktası olarak kullanılmalıdır; ve

ii) ISCED Seviye 0 ve 1’i kapsayan ve aşamalara ayrılmamış programlar için 6 yaşın altındaki

çocukları hedef alan sınıflar ISCED Seviye 0 olarak sınıflandırılmalı ve geri kalan aşamalar ise ISCED Seviye 1 olarak sınıflandırılmalıdır.

D. Tamamlayıcı Boyutlar 116. Bir boyut, ISCED Seviye 0’daki eğitim programlarını ayırt etmektedir:

• Hedef yaş grubu (bkz. Paragraf 102). E. ISCED Seviye 0’da Kapsanan Diğer Programlar 117. ISCED Seviye 0, yaşlarına bakılmaksızın Paragraf 104’te tanımlanmış kriterleri karşılayan özel

eğitime ihtiyacı olan çocuklar için olan programları kapsamaktadır. F. ISCED Seviye 0’daki Eğitim Programlarının Sınıflandırılması 118. ISCED Seviye 0’daki eğitim programlarından erken çocukluk dönemi eğitsel gelişim programları

010’da ve temel eğitim öncesi eğitim programları 020’de kodlanır (bkz. Paragraf 102). Üçüncü basamağa göre bölümlendirilen alt kategoriler yoktur.

G. ISCED Seviye 0 ve 1’deki Eğitim Kazanımı/Çıktılarının Sınıflandırılması 119. Eğitim kazanımı/çıktısının sınıflandırılmasında Seviye 0 (temel eğitimden daha az) aşağıdaki

özelliklere sahip bireyler için kullanılmaktadır:

hiçbir eğitim programına katılmamış bireyler;

bir süre erken çocukluk dönemi (ISCED 0) eğitimine katılmış bireyler; veya

29

temel eğitime bir süre devam etmiş fakat başarılı bir şekilde ISCED Seviye 1’i tamamlayamamış (ISCED Seviye 0’a katılmış olsun veya olmasın) bireyler.

Temel eğitim öncesi eğitim ve temel eğitim ile ilgili eğitim kazanımı/çıktısının sınıflama kodları

Tablo 4’te verilmiştir.

30

ISCED SEVİYE 1 TEMEL EĞİTİM

A. Temel Karakteristikler

120. ISCED Seviye 1 (temel eğitim) programları, tipik olarak öğrencileri okuma, yazma ve matematik

(diğer bir ifadeyle okuryazarlık ve rakamsal beceriler) temel becerileri ile donatmak için

tasarlanmıştır ve ayrıca öğrencilerin alt düzey ortaöğretim eğitime hazırlanmasına ve bilginin

temel alanlarını öğrenme ve anlamalarına, kişisel ve sosyal gelişimlerine yönelik sağlam bir yapı

oluşturmaktadır. Bu seviyedeki programlar, az bir uzmanlaşma (eğer varsa) olsa bile temel

seviyede karmaşıklığı olan öğrenmeye odaklanır. 121. ISCED Seviye 1’deki eğitim faaliyetleri (özellikle ilk derecelerde), belirli konularda öğretim

sağlamaktan ziyade çoğu zaman tümleşik bir yaklaşımla üniteler, projeler veya geniş öğrenme

alanları çevresinde organize edilmektedir. Bir sınıf özellikle belirli konular ve üniteler için birden

fazla öğretmene sahip olsa da, tipik olarak bir grup öğrenciden sorumlu olan ve öğrenme

sürecini organize eden bir asıl öğretmen vardır. 122. Tipik olarak bu seviyeye giriş için tek koşul yaştır. Alışılagelmiş veya yasal giriş yaşı, genellikle

5’ten küçük ve 7’den büyük değildir. Programların süresi dört ile yedi yıl arasında olabilmesine

rağmen bu seviye genel olarak 6 yıl sürmektedir. Temel eğitim tipik olarak 10-12 yaşlarına

kadar sürer (bkz. Paragraf 132-134). Çocuklar, temel eğitim programlarını tamamladıklarında

eğitimlerine ISCED Seviye 2’de (alt düzey ortaöğretim eğitimi) devam edebilirler.

123. ISCED Seviye 1’de sınıflandırılan programlar, temel eğitim (primary education), ilköğretim

(elementary education) veya başlangıç eğitimi (basic education) - bir eğitim sistemi ISCED

Seviye 1 ve 2’yi de kapsayan bir programa sahipse, aşama 1 veya daha alt sınıflar - gibi

birçok şekilde adlandırılabilir. Uluslararası karşılaştırılabilirliği sağlamak amacıyla “temel

eğitim” terimi ISCED Seviye 1’i etiketlemek için kullanılmaktadır.

B. Sınıflama Kriterleri 124. Temel eğitimin tanımı için aşağıdaki kriterler geçerlidir:

Temel kriterler

a) Temel bilgi, beceri ve yetkinliklerin sistematik öğretimi (bkz. Paragraf 125);

b) Tipik giriş yaşı ve süresi (bkz. Paragraf 122); ve

c) Tipik olarak bir asıl sınıf öğretmeni tarafından organize edilmiş öğretim (bkz. Paragraf 126).

Alt kriterler

a) Zorunlu eğitimin parçası (bkz. Paragraf 127).

125. ISCED Seviye 0 ve 1 arasındaki sınır; okuma, yazma ve matematikte sistematik öğretim ve

öğrenimin başladığı bir eğitim sistemindeki geçiş noktası ile çakışmaktadır. Bazı ISCED Seviye 0

programları halihazırda okuma, yazma ve matematik alanlarına giriş sağlamalarına rağmen bu

programlar, bu alanlarda öğrencilere henüz yeteri derecede temel becerileri vermemektedir ve

bu nedenle ISCED Seviye 1’de sınıflamaya dair kriterleri yeterli oranda karşılamamaktadır.

Temel eğitim öncesi eğitimden temel eğitime geçiş, ulusal olarak tasarlanmış temel (primary),

başlangıç (elementary) veya ilköğretim (basic) eğitim kurumlarına veya programlarına girişe

göre belirlenmektedir.

31

126. Tipik olarak, bir asıl öğretmen bir grup öğrenciden sorumlu olup bütüncül yaklaşımla çoğunlukla

üniteler, projeler veya geniş öğrenim alanları çevresinde düzenlenmiş olan öğrenme sürecini

kolaylaştırır (özellikle temel eğitimin ilk yıllarında). Fakat bir sınıf özellikle belirli uzmanlık

konularında asıl öğretmen dışında başka öğretmenlere sahip olabilir. ISCED Seviye 1’deki

öğretmenler tipik olarak ana konular için pedagojik yaklaşımlar konusunda eğitilmiştir. Buna

karşın ISCED Seviye 2 programlarında, farklı konu alanlarını öğreten belirli konularda çoğunlukla

daha fazla eğitim almış birden fazla öğretmen bulunabilir. 127. Temel eğitim öncesi eğitimin tamamının veya bir kısmının halihazırda zorunlu olduğu eğitim

sistemleri hariç, temel eğitimin başlangıcı çoğunlukla zorunlu eğitimin başlangıcına denk gelir.

Bu nedenle, zorunlu eğitimin yasalaştığı yerlerde bu eğitim ISCED Seviye 1 ile veya öncesinde

başlar. C. ISCED Seviyelerini Kapsayan Programlar 128. ISCED Seviye 0 ve 1’i veya 1 ve 2’yi kapsayan eğitim programlarının sınıflandırılması için özel

dikkat gerekmektedir. Temel eğitimin sekiz veya daha fazla yıllık bir eğitim programının parçası

olduğu eğitim sistemlerinde sadece Paragraf 124’te verilen kriterleri sağlayan sınıflar, aşamalar

veya dönemler ISCED Seviye 1 olarak sınıflandırılmalıdır. Paragraf 104’te verilen kriterleri

sağlayan herhangi bir sınıf, aşama veya dönem ISCED Seviye 0 olarak sınıflandırılmalı, Paragraf

143’te verilen kriterleri sağlayan sınıflar, aşamalar veya dönemler ise ISCED Seviye 2 olarak

sınıflandırılmalıdır.

129. Sınıflama kriterlerinin kullanımı ISCED Seviye 0 ve 1 arasında net bir sınır oluşturmuyorsa,

ISCED Seviye 0’ın bitimini ve ISCED Seviye 1’in başlangıcını belirlemek için kullanılacak ilave

kriterler Paragraf 115’te verilmiştir. 130. Sınıflama kriterlerinin kullanımı ISCED Seviye 1 ve 2 arasında net bir sınır oluşturmuyorsa

aşağıdakiler önerilmektedir:

i) ISCED Seviye 1 ve 2’yi kapsayan ve aşamalar halinde düzenlenen programlar için, ISCED Seviye 1’e başladıktan sonra altı yıla en yakın olan aşamanın bitimi, ISCED Seviye 1 ve 2 arasındaki geçiş noktası olarak kullanılmalıdır ve

ii) ISCED Seviye 1 ve 2’yi kapsayan ve aşamalara ayrılmamış programlar için sadece ilk 6 yıl ISCED Seviye 1 ve geri kalan yıllar ise ISCED Seviye 2 olarak sınıflandırılmalıdır (bkz. Paragraf 149).

D. Tamamlayıcı Boyutlar 131. Yok. E. ISCED Seviye 1’de Kapsanan Diğer Programlar 132. Katılımcının yaşına bakmaksızın özel eğitime ihtiyacı olan bireylere uygun programlar, eğer

okuma, yazma ve matematikle ilgili temel becerilerin sistematik öğretim ve öğrenimini

sağlıyorsa ISCED Seviye 1’de kapsanır. 133. Bu seviye aynı zamanda temel eğitim düzeyindeki ikinci şans veya yeniden entegrasyon

programlarını da kapsamaktadır. Bu tarz eğitim programları çoğunlukla;

i) temel eğitimi tamamlamadan okuldan ayrılan çocukları hedeflemekte ve onların eğitim

sistemine yeniden girişlerini ve temel eğitimi tamamlamalarını sağlamaktadır veya

32

ii) temel eğitimi tamamlayan ancak yeterli olmadıkları bir eğitim programına veya mesleğe girmek isteyenleri hedeflemektedir. Katılımcılar tipik olarak ISCED Seviye 1’in hedef yaş grubundan büyüktürler (ancak bunların yetişkin olmaları gerekli değildir).

134. Yetişkinler veya tipik olarak ISCED Seviye 1’de yer alan öğrencilerden daha büyük yaşta olan

gençleri hedefleyip karmaşıklık açısından içeriği halihazırda temel eğitim olarak sınıflandırılan

programlara benzeyen örgün ve yaygın okuryazarlık programları da bu seviyede

kapsanmaktadır.

F. ISCED Seviye 1’deki eğitim programlarının sınıflandırılması 135. ISCED Seviye 1’deki tüm eğitim programları 100 olarak kodlanmaktadır. İkinci veya üçüncü

basamağa göre ayrım yapılacak kategori veya alt kategoriler bulunmamaktadır.

G. ISCED Seviye 0 ve 1’deki Eğitim Kazanımı/Çıktılarının Sınıflandırılması

136. Eğitim kazanımı/çıktılarını kodlarken temel eğitime katılan fakat temel eğitimi tamamlamayan

bireylerin sınıflandırılmasında özel dikkat gerekmektedir.

137. Eğitim kazanımı/çıktıları için ISCED Seviye 2’nin tamamlanması için yeterli olduğu kabul

edilmeyen ISCED Seviye 2 programlarından elde edilen kabul edilmiş yeterlilikler veya ISCED

Seviye 2’nin kısmi tamamlanması, ISCED Seviye 1 olarak sınıflandırılır (Örneğin; ISCED Seviye

2’deki iki yıldan az veya ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren kümülatif 8 yıldan az süren

programlar). 138. ISCED Seviye 0 ve 1 programları ile ilgili eğitim kazanımı/çıktıları için sınıflama kodları ve ISCED

Seviye 2’nin tamamlanması veya kısmi tamamlanması açısından yeterli olmadığı düşünülen alt

düzey ortaöğretim eğitim programlarından elde edilen yeterlilikler Tablo 4’te gösterilmiştir. Tablo 4: ISCED Seviye 0 ve Seviye 1 (ISCED-A) ’ya ilişkin eğitim kazanımı/çıktıları için sınıflama kodları

ISCED-A Seviye

Kategori

Alt Kategori

0 Temel eğitimden

az

01 Bir eğitim programına hiç

katılmamış

010 Bir eğitim programına hiç

katılmamış

02 Tamamlanmamış erken

çocukluk dönemi eğitimi

020 Tamamlanmamış erken çocukluk

dönemi eğitimi

03 Tamamlanmamış temel eğitim 030 Tamamlanmamış temel eğitim

1 Temel eğitim 10 Temel eğitim 100 Seviye tamamlama için yeterli

olmayan bir alt düzey ortaöğretim

programının başarılı

tamamlanması veya kısmi seviye

tamamlama dahil

33

ISCED SEVİYE 2 ALT DÜZEY ORTAÖĞRETİM EĞİTİMİ A. Temel karakteristikler 139. ISCED Seviye 2 (alt düzey ortaöğretim eğitimi) programları, tipik olarak ISCED Seviye 1’den

elde edilen öğrenme çıktıları üzerine inşa edilecek şekilde tasarlanmıştır. Genellikle, daha ileri

eğitim fırsatlarına dönüşebilecek eğitim sistemiyle hayat boyu öğrenme ve insan gelişimi için

temel oluşturmak amaçlanmıştır. Halihazırda, bazı eğitim sistemleri bireylere istihdam edilmeye

yönelik beceriler sağlamak için ISCED Seviye 2 düzeyinde mesleki eğitim programları sunabilir.

140. Bu seviyedeki programlar, birçok konuda teorik kavramları tanıtan genellikle daha çok konu

merkezli bir müfredat etrafında düzenlenirler. Öğretmenler tipik olarak belirli konularda

pedagojik eğitim sahibidirler ve bir sınıfın öğrencileri, ISCED Seviye 1’e göre öğrettikleri ders

konularında uzmanlık bilgisi olan daha fazla sayıda öğretmene sahip olabilirler.

141. ISCED Seviye 1’in en yaygın süresi altı yıl olmakla birlikte dört ila yedi yıllık ISCED Seviye 1

eğitiminden sonra ISCED Seviye 2 başlar. Öğrenciler ISCED Seviye 2’ye tipik olarak 10 ile 13

yaşları arasında başlarlar (en yaygın olan yaş 12’dir).

142. ISCED Seviye 2’de sınıflandırılan programlar, temel eğitimin ikinci aşaması (ISCED Seviye 2 ve

3’ü kapsayan tek bir program varsa aşama bir/alt sınıflar) veya ortaokul (junior secondary

school, middle school veya junior high school) gibi birçok şekilde adlandırılabilir. Eğer bir

program ISCED Seviye 1 ve 2’yi kapsarsa ilköğretim veya temel okul (aşama iki/daha üst

dereceler) terimleri sıklıkla kullanılır. Uluslararası karşılaştırılabilirliği sağlamak amacıyla, “alt

düzey ortaöğretim eğitimi” terimi ISCED Seviye 2’yi etiketlemek için kullanılmaktadır.

B. Sınıflama kriterleri 143. Alt düzey ortaöğretim eğitiminin tanımı için aşağıdaki kriterler geçerlidir:

Temel kriterler

a) Daha çok konu merkezli eğitime geçiş (bkz. Paragraf 144);

b) Giriş koşulları (bkz. Paragraf 145);

c) ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren kümülatif süre (bkz. Paragraf 146).

Alt kriterler

a) Tipik giriş yaşı (bkz. Paragraf 141);

b) Branş (alan) öğretmenleri tarafından yapılan öğretim ve öğretmenlerin yeterlilikleri (bkz. Paragraf 147);

c) Zorunlu eğitimle ilişkisi (bkz. Paragraf 148).

144. ISCED Seviye 1 ile ISCED Seviye 2 arasındaki sınır, konu merkezli eğitimin vurgulandığı eğitim

sistemindeki geçiş noktası ile çakışmaktadır.

145. Bu seviye, ISCED Seviye 1’i tamamlamayı veya önceki eğitimler ile yaşam ve iş tecrübesi

kombinasyonu aracılığıyla ISCED Seviye 2 içeriğini öğrenme yeteneğinde olmayı

gerektirmektedir. Bir ülkede ISCED Seviye 2 programlarının tamamına veya bazılarına girmek

için ISCED Seviye 1’in başarılı bir şekilde tamamlanması veya belirli bir başarı seviyesi

gerekebilir.

34

146. ISCED Seviye 2, yaygın olarak kümülatif süresi 9 yıl olmakla birlikte ISCED Seviye 1’in

başlangıcından itibaren 8-11 yıl kadar süren eğitim sonrasında biter. ISCED Seviye 2’nin

sonunda öğrenciler tipik olarak 14-16 yaşlarındadır (en yaygın olan yaş 15’tir).

147. ISCED Seviye 1 ile karşılaştırıldığında, ISCED Seviye 2’de gereken öğretmen yeterlilikleri farklı

olabilir. ISCED Seviye 2’deki öğretmenler çoğunlukla hem pedagojide hem de belirli bir veya

daha fazla konuda (alanda) niteliklidir. Ayrıca, bir sınıf için kendi uzmanlık alanı veya alanlarında

öğretim yapan birçok öğretmen olduğu için öğretimin organizasyonu ISCED Seviye 1’den farklı

olabilir.

148. Zorunlu eğitim kanunu bulunan birçok eğitim sisteminde, alt düzey ortaöğretim eğitiminin bitimi

zorunlu (genel) eğitimin bitişi ile çakışmaktadır. C. ISCED seviyelerini kapsayan programlar 149. ISCED Seviye 1 ve 2’yi veya 2 ve 3’ü kapsayan eğitim programlarının sınıflandırılması için özel

dikkat gerekmektedir. Sadece Paragraf 143’te verilen kriterleri sağlayan sınıflar, aşamalar veya

dönemler ISCED Seviye 2 olarak sınıflandırılmalıdır. Paragraf 166’da verilen kriterleri sağlayan

sınıflar, aşamalar veya dönemler ISCED Seviye 3 olarak sınıflandırılırken Paragraf 124’te verilen

kriterleri sağlayan sınıflar, aşamalar veya dönemler ISCED Seviye 1 olarak sınıflandırılmalıdır.

150. Sınıflama kriterlerinin kullanımı ISCED Seviye 1 ve 2 arasında net bir sınır oluşturmuyorsa ISCED

Seviye 1’in bitimini ve ISCED Seviye 2’nin başlangıcını belirlemek için Paragraf 130’daki

kriterlerin kullanılması önerilmektedir.

151. Sınıflama kriterlerinin kullanımı ISCED Seviye 2 ve 3 arasında net bir sınır oluşturmuyorsa

aşağıdakiler önerilmektedir:

i) ISCED Seviye 2 ve 3’ü kapsayan ve aşamalar halinde düzenlenen programlar için, ISCED

Seviye 1’in başlamasından sonraki dokuz yıla en yakın olan aşamanın bitimi ISCED Seviye 2 ve 3 arasındaki geçiş noktası olarak kullanılmalıdır; veya

ii) ISCED Seviye 2 ve 3’ü kapsayan ve aşamalara ayrılmamış programlar için sadece ISCED

Seviye 1’in bitimi ile ISCED Seviye 1’in başlamasından sonraki dokuz yıllık eğitimin sonuna kadar olan süre arasındaki sınıflar ISCED Seviye 2 olarak sınıflandırılmalıdır. Geriye kalan yıllar ise ISCED Seviye 3 olarak sınıflandırılır (bkz. Paragraf 171).

D. Tamamlayıcı Boyutlar 152. İki boyut ISCED Seviye 2’deki eğitim programlarını ayırt etmektedir:

• Program oryantasyonu (bkz. Paragraf 153);

• Seviye tamamlama ve daha üst ISCED seviyelerine geçiş (bkz. Paragraf 154).

Program oryantasyonu

153. Aşağıdaki iki oryantasyon kategorisi, Paragraf 55 ve 54’te tanımlanmıştır:

a) Genel b) Mesleki

35

Seviye tamamlama ve daha üst ISCED seviyelerine geçiş

154. Aşağıdaki dört seviye tamamlama ve alt kategorilere geçiş ISCED Seviye 2 için tanımlanmıştır:

i) ISCED Seviye 2’nin tamamlanmaması (ve böylece daha üst ISCED seviyelerine doğrudan geçiş olmaması): ISCED Seviye 2’de iki yıldan daha az süreli veya ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren kümülatif süre olarak 8 yıldan daha az sürede biten kısa, nihai programlar (veya sıralı programlar). Bunlar ISCED Seviye 3’e geçiş vermezler. Bu gibi programların başarılı bir şekilde tamamlanması ISCED Seviye 2’nin tamamlanması olarak sayılmaz.

ii) Daha üst ISCED seviyelerine doğrudan geçiş olmaksızın ISCED Seviye 2’nin kısmi tamamlanması: ISCED Seviye 2’de en az iki yıl ve ISCED Seviye 1’in başlangıcından

itibaren kümülatif süre olarak en az 8 yıl süren, ISCED Seviye 2’deki sıralı programların

bir bölümünü oluşturan ancak bu seviyedeki sıralı programların en sonuncusu olmayan

programlar. Bu programlar ISCED Seviye 3’e doğrudan geçiş vermezler. Bu gibi

programların başarılı bir şekilde tamamlanması sadece seviyenin kısmi tamamlanması

olarak değerlendirilir (sıralı programlarda sadece nihai programın ISCED Seviye 3’e geçiş

sağlaması olası olduğundan).

iii) Daha üst ISCED seviyelerine doğrudan geçiş olmaksızın ISCED Seviye 2’nin tamamlanması: ISCED Seviye 2’de en az 2 yıl süren ve ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren kümülatif süresi en az 8 yıl olan ancak ISCED Seviye 3’e geçiş vermeyen programlar. Bu programların nihai oldukları kabul edilmesine rağmen bunların başarılı bir şekilde tamamlanması ISCED Seviye 2’nin tamamlanması için yeterlidir.

iv) Daha üst ISCED seviyelerine doğrudan geçişli ISCED Seviye 2’nin tamamlanması: ISCED Seviye 2’deki sürelerine veya ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren kümülatif sürelerine bakılmaksızın ISCED Seviye 3’e doğrudan geçiş veren tüm programlar.

E. ISCED Seviye 2’de kapsanan diğer programlar

155. ISCED Seviye 2, ISCED Seviye 1’de başlayan temel öğretim ve öğrenme süreçlerinin üzerine

inşa edilmek ve/veya istihdama yönelik becerileri sağlamak üzere tasarlanan özel eğitime

ihtiyacı olan bireylere uygun programları kapsamaktadır.

156. Bu seviye, alt düzey ortaöğretim seviyesindeki ikinci şans veya yeniden entegrasyon

programlarını da içermektedir. Bu gibi eğitim programları genellikle aşağıda belirtilen kişileri hedeflemektedir:

i) temel eğitimi tamamlayan ancak alt düzey ortaöğretim eğitimini tamamlamadan ayrılmış eğitim sistemine yeniden girmelerine ve alt düzey ortaöğretim eğitim programını tamamlamalarına izin verilenler; veya

ii) alt düzey ortaöğretim eğitimini tamamlayan fakat bir eğitim programına girmek veya

henüz kalifiye olmadıkları bir mesleği edinmek isteyenler. Katılımcılar tipik olarak ISCED Seviye 2’nin hedef yaş grubundan daha büyük yaştadır.

157. Bu seviye ayrıca karmaşıklık derecesi açısından içeriği halihazırda bu seviyede sınıflanan

programlardaki eğitim içeriğine denk olan yetişkin eğitimi programlarını içermektedir.

36

F. ISCED Seviye 2’deki eğitim programlarının sınıflandırılması 158. İki tamamlayıcı boyutun kullanılması, oryantasyon için kategoriler ve seviye tamamlama ve

daha üst ISCED seviyelerine geçiş için alt kategoriler kullanılarak raporlamaya fırsat

vermektedir. Alt düzey ortaöğretim eğitim programları için kodlar Tablo 5’te verilmiştir.

Tablo 5. ISCED Seviye 2’deki eğitim programları (ISCED-P) için sınıflama kodları

Kategori

(Oryantasyon)

Alt kategori

(Seviye tamamlama ve daha üst ISCED seviyelerine geçiş)

24 Alt düzey

ortaöğretim,

genel eğitim

241 Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz, üst düzey

ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

242 Kısmi seviye tamamlama için yeterli, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan

geçiş olmaksızın

243 Seviye tamamlama için yeterli, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

244 Seviye tamamlama için yeterli, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçişli

25 Alt düzey

ortaöğretim,

mesleki eğitim

251 Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz, üst düzey

ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

252 Kısmi seviye tamamlama için yeterli, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın



G. ISCED Seviye 2’deki eğitim kazanımı/çıktılarının sınıflandırılması

159. Eğitim kazanımı/çıktıları için ISCED Seviye 2’nin tamamlanması veya kısmi tamamlanması için

yeterli olduğu kabul edilmeyen ISCED Seviye 2 programlarından elde edilen kabul edilmiş

yeterlilikler ISCED Seviye 1 olarak sınıflandırılmaktadır (bkz.Tablo 4). 160. Benzer şekilde ISCED Seviye 3’ün tamamlanması veya kısmi tamamlanması için yetersiz olduğu

düşünülen ISCED Seviye 3 programlarından elde edilen kabul edilmiş yeterlilikler ISCED Seviye 2

olarak sınıflandırılmaktadır.

161. Alt düzey ortaöğretim eğitimi ile ilgili eğitim kazanımı/çıktısı ve seviyenin tamamlanması veya

kısmi tamamlanması için yeterli olmayan üst düzey ortaöğretim programlarından elde edilen

yeterlilikler için sınıflama kodları Tablo 6’da verilmiştir.

37

Tablo 6. ISCED Seviye 2’ye ilişkin eğitim kazanımı/çıktıları (ISCED-A) için sınıflama kodları

Kategori

(Oryantasyon)

Alt kategori


10 Temel eğitim 100 Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz olan

bir alt düzey ortaöğretim programının kabul edilmiş başarılı

tamamlanması

24 Alt düzey

ortaöğretim,

genel eğitim

242 Kısmi seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine

doğrudan geçiş olmaksızın

243 Seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine


244 Seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçişli1

25 Alt düzey

ortaöğretim, mesleki

eğitim

252 Kısmi seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine


253 Seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

254 Seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçişli1

1 Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yeterli olmayan üst düzey ortaöğretim eğitimindeki bir programın

veya bir programın bir aşamasının kabul edilmiş başarılı tamamlanması dahil.

38

ISCED SEVİYE 3 ÜST DÜZEY ORTAÖĞRETİM EĞİTİMİ

A. Temel Karakteristikler 162. ISCED Seviye 3 (üst düzey ortaöğretim eğitimi) programları, tipik olarak yükseköğretim

eğitimine hazırlık için ortaöğretim eğitimini tamamlamak veya istihdam edilmeye yönelik

beceriler kazandırmak ya da her ikisi için tasarlanmıştır.

163. Bu seviyedeki programlar öğrencilere ISCED Seviye 2’deki programlara göre daha çeşitli,

uzmanlaşmış ve ayrıntılı öğretim sunmaktadır. Bunlar, mevcut seçenek ve dalların artmasıyla

farklılaştırılmıştır. Özellikle daha üst sınıflarda öğretmenler öğrettikleri uzmanlık konuları veya

alanlarında çoğu kez oldukça niteliklidirler.

164. ISCED Seviye 3, ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren eğitimin 8. ila 11. yılından sonra

başlar. Öğrencilerin bu seviyeye giriş yaşı tipik olarak 14 ile 16 arasındadır. ISCED Seviye 3

programları, genellikle ISCED Seviye 1’in başlangıcından 12 veya 13 yıl sonra (veya 17-18 yaş

civarında) sona erer, en yaygın kümülatif süre 12 yıldır. Ancak, üst düzey ortaöğretim

eğitiminden çıkış süresi, eğitim sistemlerine göre ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren

genellikle 11 ila 13 yıl arasında değişebilir.

165. ISCED Seviye 3’te sınıflandırılan programlar, ortaöğretim (aşama 2/üst düzey sınıflar), kıdemli

ortaöğretim (senior secondary school) veya (kıdemli) lise ((senior) high school) gibi birçok

şekilde adlandırılabilir. Uluslararası karşılaştırılabilirliği sağlamak amacıyla “üst düzey ortaöğretim

eğitimi” terimi ISCED Seviye 3’ü etiketlemek için kullanılmaktadır.

B. Sınıflama kriterleri

166. Üst düzey ortaöğretim eğitiminin tanımı için aşağıdaki kriterler geçerlidir:

Temel kriterler

a) Genel ve mesleki ortaöğretim eğitiminin ikinci/son aşaması (bkz. Paragraf 167),

b) Giriş koşulları (bkz. Paragraf 168) ve

c) ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren kümülatif süre (bkz. Paragraf 164).

Alt kriterler

a) Seçenek ve dalların artmasıyla daha çok farklılaştırılmış programlar (bkz. Paragraf

169),

b) Öğretmen yeterlilikleri (bkz. Paragraf 170)

167. Ortaöğretim eğitiminin ikinci/son aşamasını oluşturan programlar genel ya da mesleki ISCED

Seviye 3 programları olabilir. Bu programların bazıları ISCED Seviye 4’e ve/veya Seviye 5, 6

veya 7’ye doğrudan geçişe izin verir. ISCED seviyeleri arasındaki geçiş noktaları

belirlenirken izlenecek genel ve mesleki eğitim yolları arasında ilişki sağlanmalıdır.

168. ISCED Seviye 3, alt düzey ortaöğretim eğitiminin (ISCED Seviye 2) tamamlanmasını veya önceki

eğitim ile yaşam ve iş deneyimi kombinasyonu aracılığıyla ISCED Seviye 3’ün içeriğini kullanabilme

39

becerisini gerektirir. ISCED Seviye 3 programlarının bazılarına veya tamamına girmek için belirli bir

ISCED Seviye 2 yeterliliği veya belirli bir başarı seviyesi gerekebilir.

169. ISCED Seviye 2’den Seviye 3’e geçiş, öğrencilere belirli konular veya alanlarda daha çeşitli,

uzmanlaşmış ve ayrıntılı öğretim sunan programların olduğu eğitim sistemlerindeki geçiş noktası

ile çakışır. Tipik olarak, programlar mevcut seçenek ve dalların artmasıyla daha farklı bir hale

getirilmiştir.

170. Öğretmen yeterliliklerine ilişkin standartlar, ISCED Seviye 2’ye kıyasla ISCED Seviye 3’te farklı

olabilir. Pedagojik eğitime ek olarak öğretmenler öğrettikleri konuya göre daha nitelikli olabilir.

C. ISCED seviyelerini kapsayan programlar 171. ISCED Seviye 2 ve 3 ’ü veya Seviye 3 ve 5’i kapsayan eğitim programlarının sınıflandırılması için

özel dikkat gerekmektedir. Sadece paragraf 166’da verilen kriterlere karşılık gelen sınıflar,

aşamalar veya dönemler ISCED Seviye 3’te sınıflandırılmalıdır. Paragraf 143’te verilen

kriterlere karşılık gelen sınıflar, aşamalar veya dönemler ISCED Seviye 2’de sınıflandırılması

gerekirken Paragraf 211’deki kriterlere karşılık gelenler de ISCED Seviye 5’te

sınıflandırılmalıdır.

172. Eğer sınıflama kriterlerinin kullanımı ISCED Seviye 2 ve 3 arasında net bir sınır oluşturmuyorsa

ISCED Seviye 2’nin sonu ile ISCED Seviye 3’ün başlangıcını belirlemeye yönelik kriterler

Paragraf 151’de verilmiştir.

173. Eğer bir mesleki ISCED Seviye 3 programının teorik süresi, aynı eğitim sistemi içindeki bir genel

ISCED Seviye 3 programının teorik süresinden iki veya daha fazla yıl uzun ise bu programın üst

düzey ortaöğretim eğitimini (ISCED Seviye 3) ve ortaöğretim sonrası yükseköğretim

derecesinde olmayan eğitimi (ISCED Seviye 4) veya kısa dönem yükseköğretim eğitimini (ISCED

Seviye 5) kapsadığı dikkate alınmalıdır. Genel ISCED Seviye 3 programının süresini aşan

sınıflar, aşamalar veya dönemler içeriğinin karmaşıklık derecesine bağlı olarak ISCED

Seviye 4 veya Seviye 5’te sınıflandırılmalıdır. D. Tamamlayıcı boyutlar 174. İki boyut ISCED Seviye 3’teki eğitim programlarını ayırt etmektedir:

a) Program oryantasyonu (bkz. Paragraf 175); ve

b) Seviye tamamlama ve daha üst ISCED seviyelerine geçiş (bkz. Paragraf 176)


175. Aşağıdaki iki oryantasyon kategorisi sırasıyla Paragraf 55 ve 54’de tanımlanmıştır:

a) Genel

b) Mesleki

Seviye Tamamlama ve Daha Üst ISCED Seviyelerine Geçiş 176. Aşağıdaki dört seviye tamamlama ve geçiş alt kategorisi ISCED Seviye 3 için tanımlanmıştır:

i) ISCED Seviye 3’ün tamamlanmaması (ve böylece ISCED Seviye 5, 6 veya 7’deki yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki programlara doğrudan geçiş olmaması): ISCED

40

Seviye 3’te iki yıldan az süreli veya ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren kümülatif süre

olarak 11 yıldan az sürede biten kısa, nihai programlar (veya sıralı programlar). Bu

programlar ISCED Seviye 5, 6 veya 7’ye doğrudan geçiş vermezler. Bu gibi programların

başarılı bir şekilde tamamlanması ISCED Seviye 3’ün tamamlanması olarak sayılmaz. Bu

programların ISCED Seviye 4’e de doğrudan geçiş vermediğine dikkat edilmelidir.

ii) ISCED Seviye 5, 6 veya 7’deki yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki programlara doğrudan

geçiş olmaksızın ISCED Seviye 3’ün kısmi tamamlanması: ISCED Seviye 3’te en az iki yıl ve ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren kümülatif süre olarak en az 11 yıl süren, ISCED Seviye 3’te sıralı programların bir bölümünü oluşturan ancak bu seviyedeki sıralı programların en sonuncusu olmayan programlar. Bu programlar, ISCED Seviye 5, 6 veya 7’ye doğrudan geçiş vermezler. Bu gibi programların başarılı bir şekilde tamamlanması sadece seviyenin kısmi tamamlanması olarak değerlendirilir (sıralı programlarda sadece nihai programın ISCED Seviye 5, 6 veya 7’deki yükseköğretim eğitimine geçiş sağlaması muhtemel olduğundan). Bu tür programların ISCED Seviye 4’e de doğrudan geçiş vermediğine dikkat edilmelidir.

iii) ISCED Seviye 5, 6 veya 7’deki yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki programlara doğrudan

geçiş olmaksızın ISCED Seviye 3 ’ün tamamlanması: ISCED Seviye 3’te en az 2 yıl süren ve ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren kümülatif süresi en az 11 yıl olan programlar. Bu programlar nihai olabilir veya ISCED Seviye 4’e doğrudan geçiş verebilir. Bu tür programların başarılı bir şekilde tamamlanması, ISCED Seviye 3’ün tamamlanmış olması için yeterlidir.

iv) ISCED Seviye 5, 6 veya 7 ’deki yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki programlara doğrudan geçişli ISCED Seviye 3’ün tamamlanması: ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren kümülatif sürelerine veya Seviye 3’teki sürelerine bakılmaksızın ISCED Seviye 5, 6 veya 7'deki yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki programlara doğrudan geçiş sağlayan tüm programlar. Bu programlar ISCED Seviye 4’e de doğrudan geçiş verebilir.


177. ISCED Seviye 3, karmaşıklık derecesi açısından içeriği, halihazırda bu seviyede sınıflanan

programlardaki eğitim içeriğine denk olan, özel eğitime ihtiyacı olan bireylere uygun programları

kapsamaktadır.

178. Bu seviye, ikinci dönemin sonundaki geçiş noktalarının sistemde sunulan diğer genel esaslı

eğitim yollarındaki seviyeler arasındaki geçiş noktalarına karşılık geldiği durumlarda ikinci dönem

mesleki programların bazılarını içerebilir.

179. Bu seviye, üst düzey ortaöğretim seviyesi ikinci şans veya yeniden entegrasyon programlarını da içermektedir. Bu gibi eğitim programları genellikle aşağıda belirtilen kişileri hedefler:

i) üst düzey ortaöğretim eğitimini tamamlamadan ayrılmış olup eğitim sistemine yeniden girmelerine ve üst düzey ortaöğretim eğitimini tamamlamalarına izin verilenler; veya

ii) üst düzey ortaöğretim eğitimini tamamlayan fakat bir eğitim programına veya henüz kalifiye olmadıkları bir işe girmek isteyenler.

Katılımcılar tipik olarak ISCED Seviye 3’ün hedef yaş grubundan daha büyük yaştadır.

180. Bu seviye karmaşıklık derecesi açısından içeriği halihazırda bu seviyede sınıflanan

programlardaki eğitim içeriğine denk olan yetişkin eğitimi programlarını da içermektedir.

41

F. ISCED Seviye 3’teki eğitim programlarının sınıflandırılması

181. İki tamamlayıcı boyutun kullanılması, oryantasyon için kategoriler ve seviye tamamlama ve daha

üst ISCED seviyelerine geçiş için alt kategoriler kullanılarak raporlamaya fırsat vermektedir.

Oryantasyonun, tamamlamanın ve geçişin tüm kombinasyonları mevcut değildir veya eğitim

sistemleri arasında çok yaygın değildir. Üst düzey ortaöğretim eğitim programları için kodlar

Tablo 7’de verilmiştir.

Tablo 7. ISCED Seviye 3’teki eğitim programları (ISCED-P) için sınıflama kodları

Kategori

(Oryantasyon)

Alt Kategori


34 Üst düzey

ortaöğretim,

genel eğitim

341 Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz, ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitime veya yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

342 Kısmi seviye tamamlama için yeterli, ortaöğretim sonrası

yükseköğretim derecesinde olmayan eğitime veya yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

343 Seviye tamamlama için yeterli, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın (ancak ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitime doğrudan geçiş verebilir)

344 Seviye tamamlama için yeterli, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçişli (ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitime de doğrudan geçiş verebilir)

35 Üst düzey

ortaöğretim,

mesleki eğitim

351 Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz,

ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitime

veya yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

352 Kısmi seviye tamamlama için yeterli, ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitime veya yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

353 Seviye tamamlama için yeterli, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın (ancak ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitime doğrudan geçiş verebilir.)

354 Seviye tamamlama için yeterli, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçişli (ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitime de doğrudan geçiş verebilir.)

G. ISCED Seviye 3’de eğitim kazanımı/çıktılarının sınıflandırılması

182. Eğitim kazanımı/çıktıları için, ISCED Seviye 3’ün tamamlanmasına dair yeterli olduğu kabul

edilmeyen ISCED Seviye 3 programlarından elde edilen kabul edilmiş yeterlilikler ISCED Seviye 2

olarak sınıflandırılmaktadır.

42

183. Benzer şekilde ISCED Seviye 4’ün tamamlanması için yetersiz olduğu düşünülen ISCED Seviye 4

programlarından elde edilen kabul edilmiş yeterlilikler ISCED Seviye 3 olarak

sınıflandırılmaktadır.

184. Üst düzey ortaöğretim eğitim programları ve yeterlilikler ile ilgili eğitim kazanımı/çıktısının

sınıflama kodları Tablo 8’de verilmiştir.

Tablo 8. ISCED Seviye 3’e ilişkin eğitim kazanımı/çıktıları (ISCED-A) için sınıflama kodları (a)

Kategori

(Oryantasyon)

Alt Kategori


24 Alt düzey ortaöğretim, genel eğitim

244 Seviye veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz bir üst düzey

ortaöğretim genel eğitim programının kabul edilmiş başarılı

tamamlanması

25 Alt düzey

ortaöğretim,

mesleki eğitim

254 Seviye veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz bir üst düzey

ortaöğretim mesleki eğitim programının kabul edilmiş başarılı

tamamlanması

34 Üst düzey

ortaöğretim,

genel eğitim

342 Kısmi seviye tamamlama, ortaöğretim sonrası yükseköğretim

derecesinde olmayan eğitime veya yükseköğretim eğitimine doğrudan


343 Seviye tamamlama, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

(ancak ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitime

doğrudan geçiş verebilir)

344 Seviye tamamlama, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçişli

(ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitime de

doğrudan geçiş verebilir)1

35 Üst düzey

ortaöğretim,

mesleki eğitim

352 Kısmi seviye tamamlama, ortaöğretim sonrası yükseköğretim

derecesinde olmayan eğitime veya yükseköğretim eğitimine doğrudan



(ancak ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitime

doğrudan geçiş verebilir)

354 Seviye tamamlama, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçişli

(ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitime de

doğrudan geçiş verebilir) 1

1 Seviye tamamlama için yeterli olmayan ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitimdeki bir

programın bir aşamasının kabul edilmiş başarılı tamamlanması dahil.

43

ISCED SEVİYE 4 ORTAÖĞRETİM SONRASI YÜKSEKÖĞRETİM DERECESİNDE OLMAYAN EĞİTİM

A. Temel karakteristikler

185. Ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitim, ortaöğretim eğitimi temeli

üzerine inşa edilen öğrenme tecrübeleriyle yükseköğretim eğitiminin yanı sıra işgücü piyasasına

girişe hazırlar. Bu seviye, yükseköğretim eğitiminin karakteristiklerinin karmaşıklık derecesinden

daha düşük seviyede kişisel bilgi, beceri ve yetkinliklerin kazanımını hedefler. ISCED Seviye 4

(ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitim) programları, tipik olarak

ISCED Seviye 3’ü tamamlamış olan bireylere, ISCED Seviye 3 yeterliliği yükseköğretim eğitimine

veya istihdama giriş olanağı sağlamadığında yükseköğretim eğitiminde ilerlemeleri veya

istihdamları için gerekli nitelikleri sağlamak amacıyla yükseköğretim derecesinde olmayan

yeterlilikleri verecek şekilde tasarlanmıştır. Örneğin; ISCED Seviye 3 genel programlarından

mezun olanlar yükseköğretim seviyesinde olmayan bir mesleki yeterliliği tamamlamayı

seçebilirler veya ISCED Seviye 3 mesleki programlarından mezun olanlar, yeterlilik seviyelerini

artırmayı veya daha fazla uzmanlaşmayı seçebilirler. ISCED Seviye 4 tam olarak ortaöğretim

sonrası olmasına rağmen bu seviyedeki programların içeriği, yükseköğretim eğitimi olarak

düşünülecek kadar karmaşık değildir. 186. ISCED Seviye 4 programlarına girmek için bir ISCED Seviye 3 programının tamamlanması

gerekmektedir. Fakat bu programın giriş şartları ISCED Seviye 5, 6 veya 7’deki yükseköğretim programları için olanlardan daha hafif olabilir.

187. Bu seviyedeki programlar genellikle, doğrudan işgücü piyasasına giriş için tasarlanmıştır. Bazı

eğitim sistemlerinde bu seviyede genel programlar vardır. Bu tür programlar tipik olarak ISCED

Seviye 3’ü tamamlamış olmakla beraber yükseköğretim eğitimine giriş fırsatlarını artırmak

isteyen öğrencileri hedeflemektedir. 188. ISCED Seviye 4’te sınıflandırılan programlar, teknik eleman diploması (technician diploma),

temel uzmanlık eğitimi (primary professional education) veya yönetici kariyerine hazırlık

(préparation aux carrières administrative) gibi birçok şekilde adlandırılabilir. Uluslararası

karşılaştırılabilirliği sağlamak amacıyla “ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan

eğitim” terimi ISCED Seviye 4’ü etiketlemek için kullanılmaktadır.

B. Sınıflama kriterleri 189. Ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitimin tanımı için aşağıdaki kriterler

geçerlidir: Temel kriterler

a) Oryantasyon (bkz. Paragraph 190);

b) ISCED Seviye 3’ ten daha fazla ve yükseköğretim eğitimindan daha az içerik karmaşıklığı (bkz. Paragraf 191); ve

c) Giriş şartları (bkz. Paragraf 186).

Alt kriterler

Yok.

44

190. ISCED Seviye 4 programları, yükseköğretim eğitimi olarak değerlendirilmemelidir ve bu

programlar tipik olarak işgücü piyasasına hazırlayan mesleki ve nihai programlardır. Bu

seviyedeki genel programlar bazı eğitim sistemlerinde mevcut olabilir. ISCED Seviye 3

programlarının içeriğini tekrar etmek için tasarlanmış programlar, örneğin yükseköğretim

eğitimine giriş sınavlarına öğrencileri hazırlama hedefi olan programlar ISCED Seviye 3’e dahil

edilmelidir.

191. ISCED Seviye 4 programları, çoğunlukla ISCED Seviye 3’teki bir programı tamamlamış

katılımcıların bilgi, beceri ve yetkinliklerini derinleştirmekten ziyade genişletmeye hizmet

etmektedir. Programların düzeyi çoğu zaman ISCED Seviye 3’teki programlardan önemli

derecede ileri değildir, ancak programların içeriği tipik olarak üst düzey ortaöğretim eğitimi

seviyesinden daha uzmanlaşmış veya daha ayrıntılıdır. Programlar, tam olarak yükseköğretim

seviyesinde olanlardan daha az ileri düzeydedir ve yalnızca ortaöğretim sonrası yükseköğretim

derecesinde olmayan eğitim kurumlarında değil çeşitli kurumsal yerlerde de sağlanabilir.

C. ISCED seviyelerini kapsayan programlar 192. Uygulanamaz.

D. Tamamlayıcı boyutlar 193. İki boyut ISCED Seviye 4’teki eğitim programlarını ayırt etmektedir:

Program oryantasyonu (bkz. Paragraf 194); ve

Seviye tamamlama ve daha üst ISCED seviyelerine geçiş (bkz. Paragraf 195).


194. Aşağıdaki iki oryantasyon kategorisi sırasıyla Paragraf 55 ve 54’te tanımlanmaktadır:

a) Genel

b) Mesleki

Seviye tamamlama ve daha üst ISCED seviyelerine geçiş 195. Aşağıdaki üç seviye tamamlama ve geçiş alt kategorisi ISCED Seviye 4 için tanımlanmıştır:

ISCED Seviye 4’ün tamamlanmaması: Seviye tamamlama için çok kısa olan programların

modülleri veya aşamaları. Bu programlar ISCED Seviye 5, 6 ve 7’deki yükseköğretim

eğitiminin ilk kısmındaki programlara doğrudan geçiş vermezler. Bu tür modül ve aşamaların

başarıyla tamamlanması ISCED Seviye 4’ün tamamlanması olarak kabul edilmez.

ISCED Seviye 5, 6 veya 7’deki yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki programlara doğrudan geçiş olmaksızın ISCED Seviye 4’ün tamamlanması: Programlar öncelikle doğrudan işgücü piyasasına giriş için tasarlanmıştır.

ISCED Seviye 5, 6 veya 7’deki yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki programlara

doğrudan geçişli ISCED Seviye 4’ün tamamlanması: Programlar öncelikle yükseköğretim

eğitimine geçişi sağlamak için tasarlanmıştır.

45

E. ISCED Seviye 4’te kapsanan diğer programlar 196. Bu seviye içeriğinin karmaşıklığı açısından halihazırda bu seviyede sınıflandırılan programlarda

verilen eğitime benzer yetişkin eğitimi programlarını da içerir.

F. ISCED Seviye 4’teki eğitim programlarının sınıflandırılması 197. İki tamamlayıcı boyutun kullanılması, oryantasyon için kategoriler ve seviye tamamlama ve

geçiş içinde alt kategoriler kullanılarak raporlamaya fırsat vermektedir. Eğitim sistemleri

arasında ya kategorilerin veya alt kategorilerin tüm kombinasyonları mevcut değildir ya da

yaygın değildir. Ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitimin sınıflaması

Tablo 9’da gösterilmiştir:


Kategori

(Oryantasyon)

Alt kategori


44 Ortaöğretim

sonrası

yükseköğretim

derecesinde

olmayan genel

eğitim

441 Seviye tamamlama için yetersiz, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

443 Seviye tamamlama için yeterli, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

444 Seviye tamamlama için yeterli, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçişli

45 Ortaöğretim

sonrası

yükseköğretim

derecesinde

olmayan mesleki

eğitim




G. ISCED Seviye 4’teki eğitim kazanımı/çıktılarının sınıflandırılması 198. Eğitim kazanımı/çıktıları için ISCED Seviye 5’in tamamlanması için yeterli olduğu kabul edilmeyen

bir ISCED Seviye 5 programının bir aşamasının başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla elde edilen kabul edilmiş ara seviye yeterlilikler, ISCED Seviye 4 ’te sınıflandırılır.

199. Ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitim yeterliliklerine ilişkin eğitim

kazanımı/çıktıları için sınıflama kodları Tablo 10’da gösterilmiştir.

46

Tablo 10. ISCED Seviye 4’e ilişkin eğitim kazanımı/çıktıları (ISCED-A) için sınıflama kodları

Kategori

(Oryantasyon)

Alt kategori


34 Üst düzey

ortaöğretim, genel

eğitim 344

Seviye tamamlama için yetersiz bir ortaöğretim sonrası

yükseköğretim derecesinde olmayan genel programın bir

aşamasının kabul edilmiş başarılı tamamlanması

35 Üst düzey

ortaöğretim, mesleki

eğitim 354

Seviye tamamlama için yetersiz bir ortaöğretim sonrası

yükseköğretim derecesinde olmayan mesleki programın bir

aşamasının kabul edilmiş başarılı tamamlanması

44 Ortaöğretim sonrası

yükseköğretim

derecesinde

olmayan genel

eğitim


444 Seviye tamamlama, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçişli1

45 Ortaöğretim sonrası

yükseköğretim

derecesinde

olmayan mesleki

eğitim



1 Seviye tamamlama için yetersiz olan kısa dönem yükseköğretim eğitimindeki bir programın ya da bir programın bir aşamasının kabul edilmiş başarılı tamamlanması dahil.

47

YÜKSEKÖĞRETİM EĞİTİMİ

200. Uzmanlık alanlarında öğrenme faaliyetleri sağlayan yükseköğretim eğitimi, ortaöğretim eğitimi

üzerine inşa edilmiştir. Karmaşıklığın ve uzmanlığın yüksek bir seviyede olduğu öğrenmeyi hedefler. Yükseköğretim eğitimi genel olarak akademik eğitim olarak bilinen eğitimi içermekle beraber ileri düzey mesleki ve profesyonel eğitimi de içerir. Kısa dönem yükseköğretim eğitimi, lisans veya eşdeğeri seviye, yüksek lisans veya eşdeğeri seviye ve doktora veya eşdeğeri seviye olarak etiketlenen ISCED Seviye 5, 6, 7 ve 8 yükseköğretim eğitimini oluşturur. Yükseköğretim seviyesindeki programların içeriği daha alt ISCED seviyelerinden daha karmaşık ve ileridir.

201. ISCED Seviye 5, 6 veya 7’deki ilk aşama programları, yükseköğretim eğitiminin ilk aşamasındaki programlara doğrudan geçiş veren ISCED Seviye 3’ün başarılı tamamlanmasını gerektirir. ISCED Seviye 4’ten de geçiş mümkün olabilir. Yeterlilik koşullarına ek olarak bu seviyelerdeki eğitim programlarına giriş ise, ISCED Seviye 3 veya 4’teki konu seçimine ve/veya ISCED Seviye 3 veya 4’teki başarılı olunan sınıflara bağlı olabilir. Ayrıca, giriş sınavlarına girmek ve bu sınavlarda başarılı olmak da gerekebilir.

202. Yükseköğretim eğitiminde bir eğitim programı, programın başarılı tamamlanmasıyla kazanılan

yeterliliğin seviyesi ile daima aynı seviyede sınıflandırılmaktadır (bir program kısmen ISCED Seviye 3 olarak sınıflandırılmadıkça, bkz. Paragraf 173). Bu nedenle ISCED Seviye 0, 1, 2 ve 3’ün aksine, “ISCED seviyelerini kapsayan programlar” kavramı yükseköğretim seviyeleri için uygulanabilir değildir.

203. Yükseköğretim eğitimi programlarından elde edilen yeterlilikler arasında genellikle belirgin bir

hiyerarşi vardır. Ancak, ISCED Seviye 1, 2, 3 ve 4'teki programlardan farklı olarak ISCED Seviye 5, 6 ve 7’deki ulusal programlar, bir ISCED seviyesi sırasıyla biri diğerinin üzerine inşa edilecek şekilde olmaktan ziyade birbirine paralel olarak mevcut olabilir. Bir ISCED Seviye 3 veya 4 programının tamamlanması, belirli bir eğitim sistemindeki mevcudiyetine ve/veya belirlenebilecek ek giriş koşullarına bağlı olarak ISCED Seviye 5, 6 ya da 7’deki yükseköğretim eğitiminin ilk aşamasındaki programlar dizisine geçişi sağlayabilir.

Bu programlar aşağıdakileri içermektedir:

ISCED Seviye 5’teki kısa dönem yükseköğretim eğitim programları (en az 2 yıllık);

ISCED Seviye 6’daki lisans veya eşdeğeri birinci derece programlar (3-4 yıllık);

ISCED Seviye 6’daki lisans veya eşdeğeri uzun birinci derece programlar (4 yıldan daha

fazla); veya

ISCED Seviye 7’deki yüksek lisans veya eşdeğeri uzun birinci derece programlar (en az 5

yıllık).

204. Yükseköğretim seviyesindeki programlar arasındaki geçiş her zaman açıkça ayırt edilemez ve

programları birleştirmek ve bir programdan diğerine kredi transfer etmek mümkün olabilir. Belirli

durumlarda, tamamlanmış bir önceki eğitim programından elde edilen krediler daha üst bir

ISCED seviyesindeki bir programın tamamlanmasında da hesaba katılabilir. Örneğin, bir ISCED

Seviye 5 programından elde edilen krediler bir Seviye 6 programını tamamlamak için istenilen

kredi sayısını veya öğrenim süresini azaltabilir. Bazı sistemlerde bireyler, ISCED Seviye 5

programlarının tamamlanmasından sonra ISCED Seviye 6’daki bir eğitim programına transfer

olabilirler ve bu durumda ISCED Seviye 5 programının tamamlanması, ISCED Seviye 6

programını tamamlamak için gereken süreyi azaltabilir. Bazı sistemlerde bireyler, ISCED Seviye

3’ten ISCED Seviye 6 ya da 7’ye doğrudan girebilirler. Birçok eğitim sisteminde çoğu öğrenci,

48

ISCED Seviye 7’ye giriş hakkı kazanmadan önce ISCED Seviye 6’yı tamamlamak zorundadır.

205. ISCED Seviye 8’e giriş için genellikle ISCED Seviye 7’nin başarılı tamamlanması gerekmektedir. 206. Şekil 1, yükseköğretim eğitim programlarının kategorilerini ve bunlar arasındaki yolları

göstermektedir.

Şekil 1. ISCED’deki yükseköğretim eğitimi yolları

768

766

767

666

667

8

5

Eğ

itim

sis

tem

ind

en

çık

ış/iş

gü

cü

piy

asa

sın

a g

iriş

665

ISCED Seviye 5, 6 veya 7’deki yükseköğretimin ilk aşama

programlarına doğrudan geçişli ISCED Seviye 3 veya 4’ün

tamamlanması

49

ISCED SEVİYE 5 KISA DÖNEM YÜKSEKÖĞRETİM EĞİTİMİ

A. Temel karakteristikler 207. ISCED Seviye 5 (kısa dönem yükseköğretim eğitimi) programları, çoğunlukla katılımcılara

profesyonel bilgi, beceri ve yetkinlik sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. Bu programlar tipik olarak uygulama temelli olup mesleğe özgüdür ve öğrencileri işgücü piyasasına girmeleri için hazırlamaktadır. Ayrıca bu programlar diğer yükseköğretim eğitim programları için de bir yol sağlayabilir. Bir lisans veya eşdeğeri programının seviyesi altında kalan akademik yükseköğretim eğitim programları da ISCED Seviye 5’te sınıflandırılmaktadır.

208. ISCED Seviye 5 programlarına giriş, yükseköğretim eğitimine geçiş veren ISCED Seviye 3 veya

4’ün başarılı olarak tamamlanmasını gerektirir. ISCED Seviye 5’teki programlar, ISCED Seviye 3 ve 4’teki programlara göre daha karmaşık içeriğe sahiptir, fakat bu programlar ISCED Seviye 6 programlarından daha kısa ve genellikle onlardan daha az teori odaklıdır.

209. ISCED Seviye 5 programları genellikle istihdama hazırlık amacıyla tasarlanmasına rağmen,

ISCED Seviye 6 veya 7 programlarına transfer için kredi verebilirler. Bu ISCED Seviye 5 programlarının tamamlanmasıyla bireyler bazı eğitim sistemlerinde ISCED Seviye 6 (lisans veya eşdeğeri seviye) veya uzun birinci derece ISCED Seviye 7 (yüksek lisans veya eşdeğeri seviye) programlarında eğitimlerini devam ettirebilirler.

210. ISCED Seviye 5’te sınıflandırılan programlar, (yüksek) teknik eğitim ((higher) technical

education), topluluk kolej eğitimi (community college education), teknisyen veya ileri/yüksek mesleki eğitim (technician or advanced/higher vocational training), ön lisans derecesi (associate degree) veya bac+2 programları (Fransa vb. ülkelerde lise+2 yıl) gibi birçok şekilde adlandırılabilir. Uluslararası karşılaştırılabilirliği sağlamak amacıyla “kısa dönem yükseköğretim eğitimi” terimi ISCED Seviye 5’i etiketlemek için kullanılmaktadır.

B. Sınıflama kriterleri 211. Kısa dönem yükseköğretim eğitiminin tanımı için aşağıdaki kriterler geçerlidir:

Temel kriterler

a) Kısa dönem yükseköğretim eğitim programlarının içeriği (bkz. Paragraf 212);

b) Giriş şartları (bkz. Paragraf 208); ve

c) Seviyenin minimum süresi (bkz. Paragraf 213).

Alt kriterler

a) Kurumsal geçiş noktası (bkz. Paragraf 214); ve

b) Tipik seviye süresi (bkz. Paragraf 213).

212. ISCED Seviye 5 yükseköğretim eğitiminin en alt seviyesini kapsamaktadır. Bu seviyedeki

programların içeriği, ortaöğretim (ISCED Seviye 3) veya ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitimden (ISCED Seviye 4) daha çok karmaşık, ancak ISCED Seviye 6 (lisans veya eşdeğeri seviye) programlarından daha az karmaşıktır.

213. ISCED Seviye 5’in minimum süresi iki yıldır ve tipik olarak her zaman olmamakla beraber üç

yıldan kısadır. Yeterliliklerin kredi biriktirmeyle kazanıldığı modüler programlı eğitim sistemleri

50

için karşılaştırılabilir bir zaman ve yoğunluk talep edilebilir. 214. Yükseköğretim derecesinde olmayan eğitim kurumlarından yükseköğretim eğitim kurumlarına

geçiş noktası; üst düzey ortaöğretim eğitimi (ISCED Seviye 3), ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitim (ISCED Seviye 4) ve yükseköğretim eğitimi arasındaki sınırı belirlemeye yardımcı olabilir. ISCED Seviye 5 programları çoğunlukla ISCED Seviye 6, 7 veya 8 programlarından farklı eğitim kurumları tarafından sağlanmaktadır.

C. ISCED seviyelerini kapsayan programlar 215. ISCED Seviye 3 ve 5’i kapsayan eğitim programlarının sınıflandırılması için özel dikkat

gerektirmektedir. Sadece Paragraf 211’de verilen kriterlere karşılık gelen sınıflar, aşamalar veya dönemler ISCED Seviye 5 olarak sınıflandırılmalıdır. Paragraf 166’da verilen kriterlere karşılık gelen sınıflar, aşamalar veya dönemler ISCED Seviye 3 olarak sınıflandırılmalıdır. Sınıflama kriterlerinin kullanımı ISCED Seviye 3 ve 5 arasında net bir sınır oluşturmazsa, ISCED Seviye 3’ün sonunu ve ISCED Seviye 5’in başlangıcını belirleme kriterleri Paragraf 173’te verilmiştir.

D. Tamamlayıcı boyutlar 216. İki boyut ISCED Seviye 5’teki eğitim programlarını ayırt etmektedir:

Program oryantasyonu (bkz. Paragraf 217); ve

Seviye tamamlama (bkz. Paragraf 218).

Program oryantasyonu 217. Aşağıdaki iki oryantasyon kategorisi sırasıyla Paragraf 55 ve 54’te tanımlanmaktadır:

Genel

Mesleki

Akademik ve profesyonel programlar için tanımlar geliştirildiğinde, bunlar ISCED Seviye 5’teki genel ve mesleki oryantasyon kategorileri yerine kullanılacaktır.

Seviye tamamlama 218. ISCED Seviye 5 için iki seviye tamamlama kategorisi tanımlanmıştır:

ISCED Seviye 5’in tamamlanmaması: ISCED Seviye 5’te yer alan iki yıldan daha kısa süreli aşama (veya program), bu nedenle ISCED Seviye 5’in tamamlanması için yetersiz.

ISCED Seviye 5’in tamamlanması: ISCED Seviye 5’te yer alan iki yıl veya daha fazla süreli

program, bu nedenle ISCED Seviye 5’in tamamlanması için yeterli.

E. ISCED Seviye 5’te kapsanan diğer programlar 219. Bu seviye, halihazırda bu seviyede sınıflandırılan programlarda verilen eğitim içeriğinin

karmaşıklığına eşdeğer yetişkin veya sürekli eğitim programlarını içermektedir.

51

F. ISCED Seviye 5’teki eğitim programlarının sınıflandırılması 220. İki tamamlayıcı boyutun kullanılması, oryantasyon için kategoriler ve seviye için alt kategoriler

kullanılarak raporlamaya fırsat vermektedir. ISCED Seviye 5 için kullanılacak kodlar Tablo 11’de verilmiştir.


Kategori

(Oryantasyon)

Alt kategori

(Seviye tamamlama)

54 Kısa-dönem

yükseköğretim, genel

eğitim1

541 Seviye tamamlama için yetersiz

544 Seviye tamamlama için yeterli

55 Kısa-dönem

yükseköğretim,

mesleki eğitim1



1 ISCED Seviye 5’te, yükseköğretim seviyesinde akademik ve profesyonel oryantasyonlar için uluslararası düzeyde kabul edilmiş tanımların olmaması durumunda kullanılacaktır.

G. ISCED Seviye 5’teki eğitim kazanımı/çıktılarının sınıflandırılması 221. Eğitim kazanımı/çıktıları için, ISCED Seviye 5’in tamamlanması için yetersiz olan ISCED Seviye

5’teki bir aşamanın (veya programın) başarılı tamamlanmasından elde edilen kabul edilmiş ara seviye yeterlilikler ISCED Seviye 4’te sınıflandırılmaktadır. ISCED Seviye 5’teki bir programın kabul edilmiş başarılı tamamlanması olmaksızın katılım, eğitim kazanımı/çıktıları seviyelerinin belirlenmesi amaçları için dikkate alınmaz.

222. Programların bir aşamasının (birinci dereceden önceki) başarılı tamamlanmasından elde edilen

kabul edilmiş ara seviye yeterlilikler ISCED Seviye 6’nın tamamlaması için yeterli olarak kabul edilmemektedir ve eğitim kazanımı/çıktıları bakımından ISCED Seviye 5’te sınıflandırılmaktadır.

223. ISCED Seviye 5’e ilişkin eğitim kazanımı/çıktıları için sınıflama kodları Tablo 12’de verilmiştir.

52


Kategori

(Oryantasyon)

Alt kategori


44 Ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan genel eğitim

444 Seviye tamamlama için yetersiz, kısa dönem bir yükseköğretim genel1 programının (veya aşamasının) kabul edilmiş başarılı tamamlanması

45 Ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan mesleki eğitim

454 Seviye tamamlama için yetersiz, kısa dönem bir yükseköğretim mesleki1 programının (veya aşamasının) kabul edilmiş başarılı tamamlanması

54 Kısa dönem yükseköğretim, genel eğitim1

540 Daha fazla tanımlanmamış2

55 Kısa dönem yükseköğretim, mesleki eğitim1


56 Kısa dönem yükseköğretim, oryantasyonu belirlenmemiş3


1 ISCED Seviye 5’te yükseköğretim seviyesinde akademik ve profesyonel oryantasyonlar için uluslararası düzeyde

kabul edilmiş tanımların olmaması durumunda kullanılacaktır.

2 ISCED Seviye 5’in tamamlanması için yeterli kısa dönem yükseköğretim eğitimindeki bir programın veya ISCED

Seviye 6’nın tamamlanması için yetersiz lisans veya eşdeğeri seviyede bir programın ya da bir programın bir

aşamasının kabul edilmiş başarılı tamamlanmasını içerir. 3 ISCED Seviye 6’da yükseköğretim seviyesinde akademik ve profesyonel oryantasyonlar için uluslararası düzeyde


53

ISCED SEVİYE 6 LİSANS VEYA EŞDEĞERİ SEVİYE


224. ISCED Seviye 6 (lisans veya eşdeğeri seviye) programları, katılımcılara genellikle bir birinci derece veya eşdeğeri yeterliliği sağlayacak şekilde ara seviye akademik ve/veya profesyonel bilgi, beceri ve yetkinlik kazandırmak amacıyla tasarlanmıştır. Bu seviyedeki programlar tipik olarak teoriye dayalıdır ancak uygulamalı unsurları da içerebilir ve gelişmiş araştırma ve/veya en iyi profesyonel uygulamalarla şekillendirilir. Bu programlar, geleneksel olarak üniversiteler ve eşdeğer seviyedeki yükseköğretim eğitim kurumları tarafından sunulmaktadır.

225. Bu seviyedeki öğretim, ISCED Seviye 7 veya 8’i tamamlamış olan veya bu çalışma alanında kıdemli bir profesyonel olarak deneyim kazanmış personel tarafından verilen dersler formundadır. Bu seviyedeki programlar zorunlu olarak bir araştırma projesi veya tezin tamamlanmasını içermemektedir, ancak eğer bu programlar araştırma projesi/tezin tamamlanmasını içeriyorsa, bu araştırma projesi/tez ISCED Seviye 7 veya 8’deki programlardakilerden daha az ileri düzeydedir, daha az bağımsızdır veya daha fazla rehberlik gerektirir.

226. Bu programlara giriş genellikle yükseköğretim eğitimine geçişli bir ISCED Seviye 3 veya 4

programının başarılı tamamlanmasını gerektirir. Giriş, ISCED Seviye 3 ve/veya 4’teki başarılan sınıf ve/veya konu seçimine bağlı olabilir ayrıca, giriş sınavlarına girilmesini ve başarılmasını gerektirebilir. ISCED Seviye 6’ya giriş veya geçiş bazen ISCED Seviye 5’in başarılı tamamlanmasından sonra da mümkündür. Her ne kadar tüm ISCED Seviye 6 programlarının ISCED Seviye 7’ye geçişi olmasa da bireyler ISCED Seviye 6 programlarını tamamladıktan sonra ISCED Seviye 7’de (lisansüstü veya eşdeğeri seviye) eğitimlerine devam edebilirler. ISCED Seviye 6 programları genellikle ISCED Seviye 8’deki (doktora veya eşdeğeri seviye) programlara doğrudan geçiş vermez.

227. ISCED Seviye 6’da sınıflandırılan programlar, lisans programı (Bachelor’s programme), lisans (licence), veya üniversite mezuniyeti gibi birçok şekilde adlandırılabilir. Ancak, “lisans”a benzer isimde olan programların, Paragraf 228’de tanımlanan kriterleri sağladıkları takdirde sadece ISCED Seviye 6’da kapsanması gerektiğinin dikkate alınması önemlidir. Uluslararası karşılaştırılabilirliği sağlamak amacıyla “lisans veya eşdeğeri seviye” terimi ISCED Seviye 6’yı etiketlemek için kullanılmaktadır.

B. Sınıflama kriterleri

228. Lisans veya eşdeğeri seviye tanımı için aşağıdaki kriterler geçerlidir:

Temel kriterler

a) Teoriye ve/veya profesyonelliğe dayalı içerik (bkz. Paragraf 224);

b) Giriş koşulları (bkz. Paragraf 226);

c) (Birinci derece) programın minimum kümülatif süresi (bkz. Paragraf 229); ve

d) Ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki pozisyonu (bkz. Paragraf 230).

Alt kriterler

a) Personel yeterlilikleri (bkz. Paragraph 231); ve

b) ISCED Seviye 8 programlarına doğrudan geçiş olmaması (bkz. Paragraf 226).

54

229. Bu seviyedeki birinci derece programlar tipik olarak yükseköğretim seviyesinde 3-4 yıllık tam

zamanlı bir çalışma süresine sahiptir. Derecelerin kredi biriktirilmesiyle verildiği sistemler için karşılaştırılabilir bir süre ve yoğunluk gerekecektir.

230. Bu seviyedeki programlar tipik olarak yükseköğretim eğitiminde birinci derece ve eşdeğeri yeterliliklere yol açar (bireyler bir ISCED Seviye 6 programına kayıt olmadan önce bir ISCED Seviye 5 yeterliliğini tamamlamış olabilseler de). Bu programlar uygulamalı bileşenleri içerebilir ve/veya teoriye dayalı çalışmaların yanı sıra iş deneyimi süresini de kapsayabilir. Süresi 4 yıldan fazla olan uzun birinci dereceler, içeriğinin karmaşıklığı bakımından lisans programlarına eşdeğerse bu seviyede kapsanmaktadır. Ayrıca, eğer ikinci dereceye veya daha ileri derecelere yol açan programlar aynı eğitim sisteminde halihazırda bu seviyede sınıflandırılan programların içeriğinin karmaşıklığına eşdeğerse ve diğer temel kriterleri karşılıyorsa bu programlar ISCED Seviye 6’da kapsanabilir. Bu seviyedeki ikinci veya daha ileri derece programlar tipik olarak 1-2 yıl süreli ve meslek odaklı olup çoğu kez birinci dereceden daha fazla uzmanlık sunar ancak içeriği bu programlardan esasen daha karmaşık değildir. ISCED Seviye 6’daki programlar, zorunlu olarak jüri onaylı bir tez veya bitirme tezinin hazırlanmasını gerektirmez.

231. Eğitim personelinin bir kısmı için ISCED Seviye 8 yeterlilik koşulu, böyle bir koşulun mevcut olduğu eğitim sistemlerinde ve uygun olduğu durumlarda, bu seviyedeki eğitim programları için iyi bir temsili kriter olabilir. Bu koşul, ISCED Seviye 5 programlarının ISCED Seviye 6 programlarından ayırt edilmesine yarar.

C. ISCED Seviyelerini kapsayan programlar 232. Uygulanamaz.

D. Tamamlayıcı boyutlar 233. İki boyut ISCED Seviye 6’daki eğitim programlarını ayırt etmek için kullanılabilir:

• Program oryantasyonu (bkz. Paragraf 234); ve

• Ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki programın süresi ve pozisyonu (bkz. Paragraf 235). Program oryantasyonu 234. İki oryantasyon kategorisi bulunmaktadır:

• Akademik; ve

• Profesyonel.

Ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki programın süresi ve pozisyonu 235. ISCED Seviye 6 için ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki pozisyon ve program süresine ilişkin

aşağıdaki 4 alt kategori tanımlanmıştır:

• Lisans veya eşdeğeri seviyede birinci derecedeki aşama (ya da program), kümülatif teorik süresi (yükseköğretim seviyesindeki) üç yıldan daha az, bu nedenle ISCED Seviye 6’nın tamamlanması için yetersiz;

• Lisans veya eşdeğeri seviyedeki birinci derece program, 3-4 yıllık kümülatif teorik süreli (yükseköğretim seviyesinde);

55

• Lisans veya eşdeğeri seviyedeki uzun birinci derece program, dört yıldan fazla kümülatif

teorik süreli (yükseköğretim seviyesinde);

• Lisans veya eşdeğeri seviyedeki ikinci veya daha ileri derece program (bir lisans veya eşdeğeri programın başarılı tamamlanmasını takiben).

E. ISCED Seviye 6’da kapsanan diğer programlar 236. Bu seviye, halihazırda bu seviyede sınıflandırılan programlarda verilen eğitim içeriğinin

karmaşıklığına eşdeğer yetişkin veya sürekli eğitim programlarını içerir.

F. ISCED Seviye 6’daki eğitim programlarının sınıflandırılması 237. İki tamamlayıcı boyutun kullanılması, oryantasyon için kategoriler ve birleştirilmiş ulusal derece

ve yeterlilik yapısındaki program süresi / pozisyonu için alt kategoriler kullanılarak raporlamaya fırsat vermektedir. ISCED Seviye 6’da kullanılacak kodlar Tablo 13’te verilmiştir.

Tablo 13. ISCED Seviye 6’daki eğitim programları (ISCED-P) için sınıflama kodları

Kategori

(oryantasyon)

Alt kategori

(süre/pozisyon)

Tanım

64 Lisans veya

eşdeğeri seviye,

akademik


645 Birinci derece (3–4 yıl)

646 Uzun birinci derece (4 yıldan fazla)

647 İkinci veya daha ileri derece, bir lisans veya eşdeğeri programın başarılı bir şekilde tamamlanmasını takiben

65 Lisans veya

eşdeğeri seviye,

profesyonel





66 Lisans veya

eşdeğeri seviye,

oryantasyonu

belirlenmemiş1





1 ISCED Seviye 6’da yükseköğretim seviyesinde akademik ve profesyonel oryantasyonlar için uluslararası düzeyde kabul

edilmiş tanımların olmaması durumunda kullanılacaktır.

56

G. ISCED Seviye 6’daki eğitim kazanımı/çıktılarının sınıflandırılması 238. Eğitim kazanımı/çıktıları için, ISCED Seviye 6’nın tamamlanması için yetersiz olan programların

aşamalarının (birinci dereceden önce) başarılı tamamlanmasından elde edilen kabul edilmiş ara seviye yeterlilikler ISCED Seviye 5’te sınıflandırılmaktadır. ISCED Seviye 6’daki bir birinci programın kabul edilmiş başarılı tamamlanması olmaksızın katılım, eğitim kazanımı/çıktıları seviyelerinin belirlenmesi amaçları için dikkate alınmaz.

239. ISCED Seviye 7’nin tamamlanması için yetersiz, ISCED Seviye 7’deki bir birinci programın

aşamalarının başarılı tamamlanmasından elde edilen kabul edilmiş ara seviye yeterlilikler (yüksek lisans ya da eşdeğeri seviyedeki - bir lisans programını takiben ya bir uzun birinci derece ya da ikinci derece) eğitim kazanımı/çıktısı bakımından ISCED Seviye 6‘da sınıflandırılmaktadır.

240. ISCED Seviye 6’ya ilişkin eğitim kazanımı/çıktısı için sınıflama kodları Tablo 14’te gösterilmiştir.

Tablo 14. ISCED Seviye 6’ya ilişkin eğitim kazanımı/çıktıları (ISCED-A) için sınıflama kodları

Kategori (oryantasyon)

Alt kategori

Tanım

54 Kısa dönem yükseköğretim, genel eğitim 540 Daha fazla tanımlanmamış1

55 Kısa dönem yükseköğretim, mesleki eğitim 550 Daha fazla tanımlanmamış 1

56 Kısa dönem yükseköğretim, oryantasyonu

belirlenmemiş2 560 Daha fazla tanımlanmamış 1

64 Lisans veya eşdeğeri seviye, akademik 640 Daha fazla tanımlanmamış 3

65 Lisans veya eşdeğeri seviye, profesyonel 650 Daha fazla tanımlanmamış 3

66 Lisans veya eşdeğeri seviye, oryantasyonu

belirlenmemiş2 660 Daha fazla tanımlanmamış 3

1 ISCED Seviye 6’nın tamamlanması için yetersiz, lisans veya eşdeğeri seviyedeki bir programın veya bir programın bir

aşamasının kabul edilmiş başarılı tamamlanması.

2 ISCED Seviye 6 ve 7’de yükseköğretim seviyesinde akademik ve profesyonel oryantasyonlar için uluslararası düzeyde kabul

edilmiş tanımların olmaması durumunda kullanılacaktır. 3 ISCED Seviye 6’nın tamamlanması için yeterli lisans veya eşdeğeri seviyedeki bir program veya ISCED Seviye 7’nin

tamamlanması için yetersiz yüksek lisans ve eşdeğeri seviyedeki bir programın veya bir programın bir aşamasının kabul

edilmiş başarılı tamamlanmasını içerir.

57

ISCED SEVİYE 7 YÜKSEK LİSANS VEYA EŞDEĞERİ SEVİYE


241. ISCED Seviye 7 (yüksek lisans veya eşdeğeri seviye) programları, çoğu kez katılımcılara bir ikinci derece ya da eşdeğeri yeterliliğe yol açacak şekilde ileri seviye akademik ve/veya profesyonel bilgi, beceri ve yetkinlik kazandırmak amacıyla tasarlanmıştır. Bu seviyedeki programlar temel bir araştırma unsuruna sahip olabilir ancak yine de bir doktora yeterliliği verilmesini sağlamaz. Bu seviyedeki programlar tipik olarak teoriye dayalıdır ancak uygulamalı unsurları da içerebilir ve gelişmiş araştırma ve/veya en iyi profesyonel uygulamalarla şekillendirilir. Bu programlar, geleneksel olarak üniversiteler ve eşdeğer seviyedeki yükseköğretim eğitim kurumları tarafından sunulmaktadır.

242. Bu seviyedeki öğretim, tipik olarak ISCED Seviye 7 veya 8’i elde eden personel tarafından

verilen dersler formundadır. Bu seviyedeki programlar ISCED Seviye 6’da beklenilenden daha ileri düzeyde ve ISCED Seviye 8’de beklenilenden daha az ileri düzeyde bir araştırma projesi veya tezin tamamlanmasını içerebilir.

243. İkinci ve daha ileri dereceye hazırlayan ISCED Seviye 7 programlarına giriş normalde bir ISCED

Seviye 6 veya 7 programının başarılı tamamlanmasını gerektirir. Yüksek lisans derecesine eşdeğer bir birinci dereceye hazırlayan uzun programlara giriş, yükseköğretim eğitimine geçiş veren bir ISCED Seviye 3 veya 4 programının başarılı tamamlanmasını gerektirir. Bu gibi programlara giriş, konu seçimine ve/veya ISCED Seviye 3 ve/veya 4’te başarılı olunan sınıflara bağlı olabilir. Ayrıca, giriş sınavlarına girilmesi ve başarılması gerekebilir. ISCED Seviye 7 programları, ISCED Seviye 6’daki programlardan çok daha karmaşık bir içeriğe sahiptir ve daha fazla uzmanlaşmıştır. Her ne kadar ISCED Seviye 7 programlarının tamamının ISCED Seviye 8’e geçişi olmasa da bireyler ISCED Seviye 7 programlarını tamamladıktan sonra ISCED Seviye 8’de (doktora seviyesi eğitim) eğitimlerine devam edebilirler.

244. ISCED Seviye 7’de sınıflandırılan programlar, yüksek lisans programları (master programmes)

veya sanat alanındaki yüksek lisans programları (magister) gibi birçok şekilde adlandırılabilir. Ancak, “yüksek lisans”a benzer isimde olan programların, Paragraf 245’te tanımlanan kriterleri sağladıkları takdirde sadece ISCED Seviye 7’de kapsanması gerektiğinin dikkate alınması önemlidir. Uluslararası karşılaştırılabilirliği sağlamak amacıyla “yüksek lisans veya eşdeğeri seviye” terimi ISCED Seviye 7’yi etiketlemek için kullanılmaktadır.

B. Sınıflama kriterleri 245. Yüksek lisans veya eşdeğeri seviye tanımı için aşağıdaki kriterler geçerlidir: Temel kriterler

a) Teori ve/veya profesyonelliğe dayalı içerik (bkz. Paragraf 241);

b) Ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki pozisyonu (bkz. Paragraflar 246 ve 247); ve

c) Giriş koşulları (bkz. Paragraf 243).

Alt kriterler

a) Uzun birinci derece programın minimum kümülatif süresi (bkz. Paragraf 247); ve

b) ISCED Seviye 8 programlarına doğrudan geçiş (bkz. Paragraf 249).

58

246. Bu seviyedeki programlar tipik olarak ISCED Seviye 6 veya 7 programlarından bir birinci dereceyi takiben bir ikinci veya daha ileri dereceye hazırlar. Yüksek lisans profesyonel yeterlilikleri gibi eşdeğer yeterlilikler, halihazırda ISCED Seviye 6’da sınıflandırılmadığı takdirde ISCED Seviye 7’de sınıflandırılır (bkz. Paragraf 230).

247. Bir birinci derece/yeterliliğe hazırlayan en az 5 yıl süren programlar, içeriğin karmaşıklığı

bakımından yüksek lisans seviyesindeki programlara eşdeğer ise bu seviyede kapsanır. Bu gibi programlar genellikle jüri onaylı bir tez veya bitirme tezinin hazırlanmasını gerektirir. Bu durumda, verilen derece/yeterlilik ISCED Seviye 8’e doğrudan geçiş verir veya program halihazırda ISCED Seviye 7’de sınıflandırılan bir ikinci veya daha ileri derece programa eşdeğerdir. Yükseköğretim eğitiminde tipik olarak bir tez veya bitirme tezi hazırlanmasını gerektirmeyen, genişlik ve derinlik bakımından eşdeğer içeriği kapsayan benzer veya daha uzun kümülatif süreli, alanında oldukça uzmanlaşmış profesyonel çalışmalar (örneğin; tıp, diş hekimliği, veterinerlik bilimi ve bazı durumlarda hukuk veya mühendislik) bu seviyede kapsanır.

248. Bu seviyedeki ikinci veya daha ileri derece programlar tipik olarak 1–4 yıllık tam zamanlı bir

çalışma süresine sahiptir. Derecelerin kredi biriktirilmesiyle verildiği sistemler için karşılaştırılabilir bir süre ve yoğunluk gerekecektir. Yükseköğretim seviyesindeki çalışmaların kümülatif süresi bu yüzden genellikle 5–8 yıl veya daha uzun sürelidir.

249. ISCED Seviye 8’e doğrudan geçiş sağlayan yükseköğretim eğitim programları normalde ISCED

Seviye 7’de sınıflandırılmaktadır. Ancak, ISCED Seviye 7 programlarının tamamı ISCED Seviye 8’e geçiş sağlamamaktadır.

C. ISCED seviyelerini kapsayan programlar

250. Uygulanamaz.

D. Tamamlayıcı boyutlar 251. İki boyut ISCED Seviye 7’deki eğitim programlarını ayırt etmek için kullanılabilir:

• Program oryantasyonu (bkz. Paragraf 252); ve

• Ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki pozisyonu (bkz. Paragraf 253).


252. İki oryantasyon kategorisi bulunmaktadır:

• Akademik; ve

• Profesyonel

Ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki pozisyonu

253. ISCED Seviye 7 için ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki bir programın pozisyonuna ilişkin aşağıdaki 4 kategori tanımlanmıştır:

• Yüksek lisans veya eşdeğeri seviyede birinci derecedeki aşama (ya da program), kümülatif teorik süresi (yükseköğretim seviyesinde) beş yıldan daha az olan, bu nedenle ISCED Seviye 7’nin tamamlanması için yetersiz;

• Yüksek lisans veya eşdeğeri seviyedeki uzun birinci derece program (yükseköğretim eğitimi öncesi eğitimi gerektirmeyen), en az 5 yıllık kümülatif teorik süreli (yükseköğretim seviyesinde);

59

• Yüksek lisans veya eşdeğeri seviyedeki ikinci veya daha ileri derece program (bir lisans veya eşdeğeri programın başarılı tamamlanmasını takiben); ve

• Yüksek lisans veya eşdeğeri seviyedeki ikinci veya daha ileri derece program (başka bir yüksek lisans veya eşdeğeri programın başarılı tamamlanmasını takiben).


254. ISCED Seviye 7, katılımcıların özgün araştırma yürüterek eğitilmeleri için tasarlanmış, araştırma yeterlilikleri vermeye yönelik ancak bir doktora derecesinin altında olan programları içerir. Bu programlar daha kısa süreli (yükseköğretim eğitiminin başlangıcından itibaren 5-6 yıl kümülatif süreli) olma eğiliminde olmalarına rağmen bir ISCED Seviye 8 programı kriterlerinin birçoğunu karşılayacaktır. Programlar tipik olarak ileri bir araştırma yeterliliği elde etmeye çalışan öğrenciler için gerekli bağımsızlık düzeyinden yoksundur ve ISCED Seviye 8 programlarına hazırlamaktadır. Bu programlar seviye içerisinde ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki pozisyonlarına bağlı olarak sınıflandırılmaktadır.

F. ISCED Seviye 7’deki eğitim programlarının sınıflandırılması

255. İki tamamlayıcı boyutun kullanılması, oryantasyon için kategoriler ve ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki pozisyonu için alt kategoriler kullanılarak raporlamaya fırsat vermektedir. ISCED Seviye 7 için kullanılacak kodlar Tablo 15’te gösterilmiştir.


Kategori

(Oryantasyon)

Alt-kategori

(Pozisyon)

Tanım

74 Yüksek lisans veya

eşdeğeri seviye,

akademik


746 Uzun birinci derece (en az 5 yıl)

747 İkinci veya daha ileri derece (bir lisans veya eşdeğeri

programın başarılı tamamlanmasını takiben)

748

İkinci veya daha ileri derece (bir yüksek lisans veya

eşdeğeri programın başarılı tamamlanmasını takiben)


eşdeğeri seviye,

profesyonel



757 İkinci veya daha ileri derece (bir lisans veya eşdeğeri


758 İkinci veya daha ileri derece (bir yüksek lisans veya



eşdeğeri seviye,

oryantasyonu belirlenmemiş1



767

İkinci veya daha ileri derece (bir lisans veya eşdeğeri


768 İkinci veya daha ileri derece (bir yüksek lisans veya


1 ISCED Seviye 7’ de yüksek öğretim seviyesindeki akademik ve profesyonel oryantasyonlar için uluslararası düzeyde


60

G. ISCED Seviye 7’deki eğitim kazanımı/çıktılarının sınıflandırılması 256. Eğitim kazanımı/çıktısı için, ISCED Seviye 7’nin tamamlanması için yetersiz, yüksek lisans veya

eşdeğeri seviyede bir birinci derece içindeki aşamaların (veya programların) başarılı tamamlanmasından elde edilen kabul edilmiş ara seviye yeterlilikler ISCED Seviye 6’da sınıflandırılmaktadır. ISCED Seviye 7’deki herhangi bir birinci derecenin veya bir lisans veya eşdeğeri programın başarılı tamamlanmasını takiben bir ikinci veya ileri derecenin kabul edilmiş başarılı tamamlanması olmaksızın katılım, eğitim kazanımı/çıktı seviyelerinin belirlenmesi amaçları için dikkate alınmaz.

257. ISCED Seviye 8’i tamamlamak için yetersiz doktora veya eşdeğeri seviyedeki aşamaların (veya

programların) başarılı tamamlanmasından elde edilen kabul edilmiş ara seviye yeterlilikler eğitim kazanımı/çıktısı için ISCED Seviye 7’de sınıflandırılır.

258. ISCED Seviye 7’ye ilişkin eğitim kazanımı/çıktısı için sınıflama kodları Tablo 16’da gösterilmiştir.

Tablo 16. ISCED Seviye 7’ye ilişkin eğitim kazanımı/çıktıları (ISCED-A) için sınıflama kodları

Kategori

(Oryantasyon)

Alt-kategori

Tanım

64 Lisans veya eşdeğeri seviye, akademik 640 Daha fazla tanımlanmamış 1

65 Lisans veya eşdeğeri seviye, profesyonel 650 Daha fazla tanımlanmamış 1

66 Lisans veya eşdeğeri seviye, oryantasyonu

belirlenmemiş2

660 Daha fazla tanımlanmamış

1

74 Yüksek lisans veya eşdeğeri seviye, akademik 740 Daha fazla tanımlanmamış 3

75 Yüksek lisans veya eşdeğeri seviye, profesyonel 750 Daha fazla tanımlanmamış 3

76 Yüksek lisans veya eşdeğeri seviye, oryantasyonu

belirlenmemiş2

760 Daha fazla tanımlanmamış 3

1 ISCED Seviye 7’nin tamamlanması için yetersiz, yüksek lisans veya eşdeğeri seviyedeki bir programın veya bir programın

bir aşamasının kabul edilmiş başarılı tamamlanması.

2 ISCED Seviye 6-8’de yükseköğretim seviyesinde akademik ve profesyonel oryantasyonlar için uluslararası düzeyde kabul


3 ISCED Seviye 7’nin tamamlanması için yeterli yüksek lisans veya eşdeğeri seviyedeki bir programın veya ISCED Seviye 8’in

tamamlanması için yetersiz doktora ve eşdeğeri seviyedeki bir programın veya bir programın bir aşamasının kabul edilmiş

başarılı tamamlanmasını içerir.

61

ISCED SEVİYE 8 DOKTORA VEYA EŞDEĞERİ SEVİYE

A. Temel karakteristikler 259. ISCED Seviye 8 (doktora veya eşdeğeri seviye) programları, öncelikle bir ileri düzey araştırma

yeterliliğine yol açmak amacıyla tasarlanmıştır. Bu ISCED seviyesindeki programlar, ileri çalışma ve özgün araştırmaya yöneliktir ve tipik olarak üniversiteler gibi araştırma odaklı yükseköğretim eğitim kurumları tarafından sunulmaktadır. Doktora programları akademik ve profesyonel alanların her ikisinde de mevcuttur.

260. ISCED Seviye 8 genellikle, ilgili çalışma alanındaki bilgiye önemli bir katkı sağlayan

yayımlanabilir nitelikte bir tez, bitirme tezi veya eşdeğeri yazılı bir çalışmanın sunulması ve savunulmasıyla sonlanır. Bu nedenle, bu programlar tipik olarak yalnızca ders almaya değil araştırmaya da dayalıdır. Bazı eğitim sistemlerinde, ISCED Seviye 8 programları sınırlı sayıda ders almayı veya hiç ders almamayı içerir ve bir doktora derecesine yönelik çalışan bireyler çeşitli aşamalarda denetimle çoğunlukla bağımsız olarak veya küçük gruplar halinde araştırma yaparlar. Bazı eğitim sistemlerinde doktora araştırması, üniversitelerde doktora öğrencileri olarak kayıtlı olmalarının yanı sıra kıdemsiz araştırmacılar veya araştırma asistanları olarak istihdam edilen bireyler tarafından yapılmaktadır.

261. ISCED Seviye 8 programlarına veya kıdemsiz araştırma pozisyonlarına giriş normalde belirli

ISCED Seviye 7 programlarının başarılı bir şekilde tamamlanmasını gerektirmektedir. ISCED Seviye 8 yeterlilikleri, devlet ve sanayi sektöründeki araştırma görevleri ve yüksek akademik beceri nitelikleri gerektiren meslekler ile ISCED Seviye 6, 7 ve 8’de eğitim veren eğitim kurumlarındaki araştırma ve öğretim pozisyonlarına girişi sağlar.

262. ISCED Seviye 8’de sınıflandırılan programlar, PhD, DPhil, D.Lit, D.Sc, LL.D, doktora gibi birçok

şekilde adlandırılabilir. Ancak, “doktor”a benzer isimde olan programların, Paragraf 263’te tanımlanan kriterleri sağladıkları takdirde sadece ISCED Seviye 8’de kapsanması gerektiğinin dikkate alınması önemlidir. Uluslararası karşılaştırabilirliği sağlamak amacıyla “doktora veya eşdeğeri seviye” terimi ISCED Seviye 8’i etiketlemek için kullanılmaktadır.

B. Sınıflama kriterleri 263. Doktora veya eşdeğeri seviye tanımı için aşağıdaki kriterler geçerlidir: Temel kriterler

a) Yazılı çalışma koşulları (bkz. Paragraf 264);

b) Giriş koşulları (bkz. Paragraf 261); ve

c) Seviyenin minimum süresi (bkz. Paragraf 265).

Alt kriterler

a) Belirli meslekler için gereken doktora derecesi/yeterliliği (bkz. Paragraf 266). 264. Bir ISCED Seviye 8 programının başarılı bir şekilde tamamlanması, ilgili çalışma alanındaki

bilgiye önemli bir katkı sağlayan ve özgün bir araştırmanın ürünü olan yayımlanabilir nitelikte bir tez, bitirme tezi veya eşdeğeri yazılı bir çalışmanın sunulmasını gerektirir.

62

265. ISCED Seviye 8 en az 3 yıllık tam zamanlı öğrenimi gerektirir ve bu da yükseköğretim seviyesinde toplam kümülatif süre olarak en az 7 yıllık tam zamanlı eğitim süresine denk gelmektedir.

266. Bir ISCED Seviye 8 yeterliliğinin başarılması, çoğu zaman ISCED Seviye 6, 7 ve 8 programları

veren eğitim kurumlarında öğretim görevlisi kadroları ile devlet ve sanayi sektöründe araştırma görevlerine girmek için bir koşuldur.

C. ISCED Seviyelerini kapsayan programlar 267. Uygulanamaz.

D. Tamamlayıcı boyutlar

268. Bir boyut ISCED Seviye 8’deki eğitim programlarını ayırt etmekte kullanılabilir:

• Program oryantasyonu (bkz. Paragraf 270).

Program oryantasyonu 269. İki oryantasyon kategorisi bulunmaktadır:

• Akademik • Profesyonel

E. ISCED Seviye 8’de kapsanan diğer programlar 270. İkinci ileri düzey araştırma yeterlilikleri veya üst düzey doktoralar da ISCED Seviye 8’de

sınıflandırılabilir. Bu yeterlilikler genellikle akademik kariyerin oldukça sonraki aşamasında ve çoğu kez resmi bir denetim olmaksızın araştırmanın ikinci önemli parçasının (ilk doktora tezine ilaveten) sunumunu gerektirir. Birçok eğitim sistemi, doktora derecesi veya eşdeğeri yeterlilikleri veren sadece bir ileri seviye araştırma yeterliliğine sahiptir ve buna örnek olarak “habilition” veya “doctor nauk” yeterlilikleri verilebilir. Bu yeterlilikler genellikle bir eğitim programı ile bağlantılı değildir (yani adaylar genellikle bu yeterlilikleri sağlayan bir programa kayıtlı değillerdir). İkinci araştırma yeterlilikleri ISCED içerisinda ayrıca kodlanmamıştır. Bir araştırma çalışmasına dayanmayan ve başka hususlar için üniversiteler tarafından verilen fahri doktoralar ISCED 8’de kapsanmamıştır.

F. ISCED Seviye 8’deki eğitim programlarının sınıflandırılması 271. ISCED Seviye 8’deki eğitim programları ya tam doktora seviyesi programları ya da ISCED Seviye

8’in tamamlanması için yetersiz doktora seviyesindeki aşamalardır (veya programlardır). Bir tamamlayıcı boyutun kullanılması oryantasyon için kategoriler kullanılarak raporlamaya fırsat vermektedir. ISCED Seviye 8 için kullanılacak olan kodlar Tablo 17’de verilmiştir.

63


Kategori (Oryantasyon)

Alt-kategori (Seviye tamamlama)

Tanım

84 Doktora veya eşdeğeri seviye,

akademik




profesyonel







1 ISCED Seviye 8’de yükseköğretim seviyesinde akademik ve profesyonel oryantasyonlar için uluslararası düzeyde kabul


G. ISCED Seviye 8’deki eğitim kazanımı/çıktılarının sınıflandırılması

272. Eğitim kazanımı/çıktısı için, ISCED Seviye 8’i tamamlamak için yetersiz doktora veya eşdeğeri seviyede bir birinci derece içindeki aşamaların (veya programların) başarılı tamamlanmasından elde edilen kabul edilmiş ara seviye yeterlilikler ISCED Seviye 7’de sınıflandırılmaktadır. ISCED Seviye 8’deki herhangi bir birinci derece programın kabul edilmiş başarılı tamamlanması olmaksızın katılım, eğitim kazanımı/çıktı seviyelerinin belirlenmesi amaçları için göz ardı edilir.

273. ISCED Seviye 8’e ilişkin eğitim kazanımı/çıktısı için sınıflama kodları Tablo 18’de gösterilmiştir.


Kategori

(Oryantasyon)

Alt-kategori

Tanım

74 Yüksek lisans veya eşdeğeri seviye,

akademik



profesyonel





84 Doktora veya eşdeğeri seviye, akademik 840 Daha fazla tanımlanmamış

85 Doktora veya eşdeğeri seviye, profesyonel 850 Daha fazla tanımlanmamış

86 Doktora veya eşdeğeri seviye, oryantasyonu

belirlenmemiş2

860

Daha fazla tanımlanmamış

1 ISCED Seviye 8’in tamamlanması için yetersiz, doktora veya eşdeğeri seviyedeki bir programın veya bir programın bir aşamasının kabul edilmiş başarılı tamamlanması.

2 ISCED Seviye 7 ve 8’de yükseköğretim seviyesinde akademik ve profesyonel oryantasyonlar için uluslararası düzeyde kabul


64

Kısım 10 ISCED 2011 VE ISCED 1997 SEVİYELERİ ARASINDAKİ

DÖNÜŞÜM

274. Bu kısım ISCED 2011 sınıflamasındaki seviyeler ile önceki versiyon olan ISCED 1997’de bulunan seviyeler arasındaki dönüşümü (veya uyumlaştırmayı) tanımlamaktadır.

275. ISCED 2011’de Seviye 0, çok küçük çocuklar da dahil olmak üzere tüm yaşlar için erken

çocukluk dönemi eğitimini kapsamaktadır. Programlar, eğitim içeriğinin karmaşıklık seviyesine göre iki alt kategoriye ayrılmıştır: erken çocukluk dönemi eğitsel gelişim (kod 010) ve temel eğitim öncesi eğitim (kod 020). Erken çocukluk dönemi eğitsel gelişim programları (kod 010) genellikle üç yaşın altındaki çocuklar için tasarlanmıştır. Bu programlar, ISCED 2011’de yeni bir kategori olarak oluşturulmuş olup ISCED 1997’de yer almamaktadır. Temel eğitim öncesi eğitim (kod 020) tam olarak ISCED 1997’deki Seviye 0’a karşılık gelmektedir.

276. ISCED 2011’deki Seviye 1 (temel eğitim), ISCED 1997’deki Seviye 1’e karşılık gelmektedir. 277. ISCED 2011’deki Seviye 2 ve 3 (alt düzey ortaöğretim eğitimi ve üst düzey ortaöğretim eğitimi),

esas olarak ISCED 1997’deki Seviye 2 ve 3’e karşılık gelmektedir. Bununla beraber, kriterlerin ve alt kriterlerin açıklamalarına bağlı olarak ISCED 2011, ISCED 1997’den farklı bir şekilde uygulanabilir (yani bazı programların öncekinden farklı seviyelerde sınıflandırılması). Bu gibi farklılıklar bazı ülkelerde zaman serilerini etkileyebilir.

278. ISCED 2011, ISCED Seviye 2 ve 3’teki tamamlayıcı boyutları ISCED 1997’ye nazaran

sadeleştirmektedir:

• ISCED 2011’deki program oryantasyonu, programları sadece mesleki programlar ve genel programlar olarak ayırmaktadır. ISCED 1997 meslek-öncesi eğitimi ayrıca sınıflandırmaktaydı. Bu gibi programlar işgücü piyasası ile ilgili yeterlilikleri sağlamamaktadır ve ISCED 2011’de esas itibariyle genel eğitim olarak sınıflandırılmaktadır.

• ISCED 2011, sadece daha üst ISCED seviyelerine geçişi sağlayan programların bir grubunu

tanımlamaktadır. Buna karşılık, ISCED 1997’de, ardışık eğitimin türüne bağlı olarak, daha üst düzey ISCED seviyelerindeki eğitime geçiş kategori A ve B olarak ayrılmıştı. ISCED 2011’deki “daha üst bir ISCED seviyesine geçiş sağlayan seviye tamamlama” alt kategorisi, ISCED 1997’deki A ve B kategorilerinin birleşimine karşılık gelmektedir.

• ISCED 2011, daha üst ISCED seviyelerine geçişi sağlamayan programları, “seviyenin

tamamlanmaması”, “kısmi seviye tamamlama” ve “seviye tamamlama” şeklinde alt kategorilere ayırmaktadır. ISCED 2011’deki bu üç alt kategori tipik olarak ISCED 1997’deki kategori C’ye ve ISCED Seviye 3’teki “C kısa” ve “C uzun” kategorilerine karşılık gelmektedir.

279. ISCED 2011 Seviye 4 (ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitim), büyük

ölçüde ISCED 1997’deki Seviye 4’e karşılık gelmektedir. Bununla birlikte, üst düzey ortaöğretim genel eğitimine denk bir yeterliliğe yol açan programlar, ISCED 1997’de çoğunlukla Seviye 4’te sınıflandırılırken, ISCED 2011’de Seviye 3’te sınıflandırılmaktadır. Ayrıca, kriterlere ve alt kriterlere bağlı olarak, ISCED 2011, ISCED 1997’den farklı bir şekilde uygulanabilir. Bu gibi farklılıklar bazı ülkelerde zaman serilerini etkileyebilir.

280. ISCED 2011, Seviye 2 ve 3 için olduğu gibi ISCED Seviye 4’teki oryantasyon boyutlarını sadeleştirmektedir (bkz. Paragraf 194, 153, 175). ISCED 2011’deki “daha üst ISCED seviyelerine geçiş” ve “daha üst ISCED seviyelerine geçiş yok” alt kategorileri sırasıyla ISCED 1997’deki A ve B’ye karşılık gelmektedir.

65

281. ISCED 1997’de yükseköğretim eğitiminde iki seviye bulunmasına karşılık ISCED 2011’de dört

seviye bulunmaktadır. ISCED 2011’deki Seviye 5, 6 ve 7 birlikte ISCED 1997’deki Seviye 5’e karşılık gelmektedir. ISCED 2011’deki Seviye 8, ISCED 1997’deki Seviye 6’ya karşılık gelmektedir.

282. ISCED 2011, yükseköğretim ISCED seviyelerindeki tamamlayıcı boyutları ISCED 1997’ye göre

sadeleştirmektedir: • ISCED 2011 Seviye 5’te, mesleki programlar ve genel programlar sınıflamanın ikinci

basamağında birbirinden ayrılmaktadır. ISCED 1997’de bu ayrım bulunmamaktaydı. ISCED 2011 Seviye 6-8’de akademik ve profesyonel oryantasyonlar için uluslararası düzeyde kabul edilmiş tanımlar geliştirildiğinde, bu ikisi arasında ayrım yapmak mümkün olacaktır.

• ISCED 2011’in Seviye 6 ve 7’sinde sınıflamanın üçüncü basamağı programlara giriş ve mezuniyet oranları gibi istatistiklerin hesaplanması için ulusal derece ve yeterlilik yapısındaki pozisyon ve süreye göre programları ayırmaktadır. ISCED 1997’de, program oryantasyonu veya “program türü”, ISCED 5A’yı birinci derece programlar ile ikinci derece ve daha ileri dereceli programlar olarak alt sınıflara ayırmakta kullanılmaktaydı (bu programlar ISCED 2011’de Seviye 6 ve 7’nin birleşimine karşılık gelmektedir.). Program sınıflamasının üçüncü basamağı, her iki seviyedeki birinci derece ile ikinci veya daha ileri dereceler arasında ayrım yapmakta kullanılmaktadır.

283. Tablo 19, 2011 ve 1997 versiyonlarına ilişkin ISCED seviyeleri arasındaki dönüşümü (veya uyumlaştırmayı) göstermektedir.

Tablo 19. ISCED 1997 ve ISCED 2011 seviyeleri arasındaki dönüşüm

ISCED 2011

ISCED 1997

ISCED 01

-

ISCED 02 ISCED 0

ISCED Seviye 1

ISCED Seviye 1

ISCED Seviye 2

ISCED Seviye 2

ISCED Seviye 3*

ISCED Seviye 3

ISCED Seviye 4*

ISCED Seviye 4

ISCED Seviye 5

ISCED Seviye 5

ISCED Seviye 6

ISCED Seviye 7

ISCED Seviye 8

ISCED Seviye 6

* Kategorinin içeriği çok az değiştirilmiştir.

284. Tablo 20 ve Tablo 21, tamamlayıcı boyutlar, kategoriler ve alt kategoriler dahil ISCED 2011

ve ISCED 1997 arasındaki ayrıntılı dönüşümü (veya uyumlaştırmayı) göstermektedir.

66

Table 20. ISCED 2011 ve ISCED 1997 arasındaki ayrıntılı dönüşüm, 0-4 Seviyeleri

ISCED 2011

Seviye adı

Seviye

Kategori

Alt-

kategori

Alt kategorilere ilişkin notlar

Erken çocukluk dönemi eğitsel

gelişim

0

01

010

3 yaşın altındaki çocukları hedef alan eğitim programları

Temel eğitim öncesi eğitim

02

020

Temel eğitim

1

10

100

Alt düzey ortaöğretim eğitimi

2

24

Genel

241 Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz, üst

düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

242 Kısmi seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

243 Seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş

olmaksızın

244 Seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçişli

25

Mesleki

251 Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz, üst

düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın


253 Seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş

olmaksızın

254 Seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçişli

Üst düzey ortaöğretim eğitimi

3

34

Genel

341

Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

342 Kısmi seviye tamamlama, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş

olmaksızın

343 Seviye tamamlama, yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki

programlara doğrudan geçiş olmaksızın (Ancak ortaöğretim sonrası

yükseköğretim derecesinde olmayan eğitime doğrudan geçiş verebilir)1


programlara doğrudan geçişli (Ortaöğretim sonrası yükseköğretim

derecesinde olmayan eğitime de doğrudan geçiş verebilir)1

35

Mesleki

351 Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz,

yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

352 Kısmi seviye tamamlama, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

353 Seviye tamamlama, yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki programlara

doğrudan geçiş olmaksızın (Ancak ortaöğretim sonrası yükseköğretim

derecesinde olmayan eğitime doğrudan geçiş verebilir)1


programlara doğrudan geçişli (Ortaöğretim sonrası yükseköğretim

derecesinde olmayan eğitime de doğrudan geçiş verebilir)1

Ortaöğretim sonrası yüksek öğretim derecesinde olmayan eğitim

4

44

Genel

441 Seviye tamamlama için yetersiz, yükseköğretim eğitimine doğrudan

geçiş olmaksızın2

443 Seviye tamamlama, yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki programlara doğrudan geçiş olmaksızın2

444

Seviye tamamlama, yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki programlara doğrudan geçişli2

45

Mesleki

451 Seviye tamamlama için yetersiz, yükseköğretim eğitimine doğrudan

geçiş olmaksızın2

453 Seviye tamamlama, yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki programlara doğrudan geçiş olmaksızın2

454

Seviye tamamlama, yükseköğretim eğitiminin ilk kısmındaki programlara doğrudan geçişli2

1. ISCED Seviye 3 programlarına eşdeğer ise daha önce ISCED Seviye 4’te sınıflandırılan programları kapsayabilir. 2. ISCED Seviye 3 programlarına eşdeğer ise daha önce ISCED Seviye 4’te sınıflandırılan programlar hariç.

67

ISCED 1997

Seviye adı

Seviye

Hedef

Oryantasyon

ISCED 1997’de kapsanmamaktadır

Temel eğitim öncesi eğitim

0 Mevcut değil

Mevcut değil

Temel eğitim veya temel eğitimin ilk aşaması

1

Mevcut değil

Mevcut değil

Alt düzey ortaöğretim eğitimi veya temel eğitimin ikinci aşaması

2

C

Genel/mesleki öncesi

C

C

A/B

C

Mesleki

C

C

A/B

Üst düzey ortaöğretim eğitimi

3

C Genel/mesleki öncesi

C

C

A/B

C Mesleki

C

C

A/B

Ortaöğretim sonrası yüksek öğretim derecesinde olmayan eğitim

4

B Genel/mesleki öncesi

B

A

B

Mesleki

B

A

68

Tablo 21. ISCED 2011 ve ISCED 1997 arasındaki ayrıntılı dönüşüm, yükseköğretim seviyeleri

ISCED 2011

Seviye adı

Seviye

Kategori

Alt-

kategori

(Alt-) kategorilere ilişkin notlar

Notlar

Kısa dönem

yükseköğretim

eğitimi

5

54

Genel

541

Seviye tamamlama için yetersiz

544

Seviye tamamlama için yeterli

55

Mesleki

551


554


Lisans veya

eşdeğeri

seviye

6

661

Oryantasyonu belirlenmemiş

661


665

Birinci derece (3-4 yıl)

666

Uzun birinci derece (4

yıldan fazla) (Lisans veya

eşdeğeri program)

667

İkinci veya daha ileri

derece (bir lisans veya

eşdeğeri programı takiben)

Halihazırda Seviye

6’da sınıflandırılan

programlara

eşdeğerse

Yüksek lisans veya eşdeğeri

seviye

7

761

Oryantasyonu

belirlenmemiş

761


766

Uzun birinci derece (en az

5 yıl) (Yüksek lisans veya

eşdeğeri program)

Halihazırda Seviye

6’da sınıflandırılmış

programlara eşdeğer

değilse, 666’da yer

alır.

767


derece (bir lisans veya


768


derece (Yüksek lisans veya


Doktora veya

eşdeğeri

seviyel

8

861

Oryantasyonu

belirlenmemiş

861


864


Sadece bir doktora

derecesine doğrudan

yol açan programlar

1. ISCED seviye 6, 7 ve 8’deki akademik ve profesyonel programlar için dönüşümler (veya uyumlaştırmalar), oryantasyonu

belirlenmemiş programlar için olanlarla benzerdir.

69

ISCED 1997

Seviye adı

Seviye

Türü

Pozisyon

Yükseköğretim

eğitiminde kümülatif süre

Yükseköğretim eğitiminin birinci aşaması

5

B

Mevcut değil

<2 yıl

5

B

Mevcut değil

≥2 yıl

5

B

Mevcut değil

<2 yıl

5

B

Mevcut değil

≥2 yıl

5

A

Orta seviye

<3 yıl

5

A

1.

3-4 yıl

5

A

1.

>4 years

5

A

2./daha ileri

≥4 yıl

5

A

Orta seviye

<4 yıl

5

A

1.

≥5 yıl

5

A

2./daha ileri

≥4-5 yıl

5

A

2./daha ileri

≥6 yıl

Yükseköğretim eğitiminin ikinci aşaması

6

Mevcut değil

Mevcut değil

Mevcut değil

6

Mevcut değil

Mevcut değil

Mevcut değil

70

8

Yüks

ekö

ğre

tim e

ğiti

mi

Eğ

itim

sis

tem

inde

n ç

ıkış

/işg

ücü p

iya

sa

sın

a

giriş

İlk k

ez

oku

la g

iriş

Ort

aö

ğre

tim

so

nra

sı

yü

kse

kö

ğre

tim

de

rece

sin

de

olm

aya

n e

ğiti

m

Erk

en ç

ocukl

uk

eğiti

mi

Tem

el

eğiti

m

Ort

aö

ğre

tim

eğiti

mi

EK I ISCED 2011 OLASI EĞİTİM YOLLARI

Şekil 2. ISCED 2011 olası eğitim yolları

02

01

1

2

3

768

667 767

766

665

666

5

4

71

EK II EĞİTİM PROGRAMLARININ KODLANMASI

0 Erken çocukluk dönemi eğitimi 01 Erken çocukluk dönemi eğitsel gelişim

010 Erken çocukluk dönemi eğitsel gelişim 02 Temel eğitim öncesi eğitim 020 Temel eğitim öncesi eğitim 1 Temel eğitim

10 Temel eğitim 100 Temel eğitim

2 Alt düzey ortaöğretim eğitimi

24 Genel 241 Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz, üst düzey

ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın 242 Kısmi seviye tamamlama için yeterli, üst düzey ortaöğretim eğitimine

doğrudan geçiş olmaksızın 243 Seviye tamamlama için yeterli, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan

geçiş olmaksızın 244 Seviye tamamlama için yeterli, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan

geçişli 25 Mesleki

251 Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın

252 Kısmi seviye tamamlama için yeterli, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın



3 Üst düzey ortaöğretim eğitimi

34 Genel 341 Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz, yükseköğretim

eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın 342 Kısmi seviye tamamlama için yeterli, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş

olmaksızın 343 Seviye tamamlama için yeterli, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş

olmaksızın 344 Seviye tamamlama için yeterli, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçişli

35 Mesleki 351 Seviye tamamlama veya kısmi seviye tamamlama için yetersiz, yükseköğretim

eğitimine doğrudan geçiş olmaksızın 352 Kısmi seviye tamamlama için yeterli, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş

olmaksızın 353 Seviye tamamlama için yeterli, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçiş

olmaksızın 354 Seviye tamamlama için yeterli, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçişli

72

4 Ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitim 44 Genel



444 Seviye tamamlama için yeterli, yükseköğretim eğitimine doğrudan geçişli 45 Mesleki




5 Kısa dönem yükseköğretim eğitimi 54 Genel1

541 Seviye tamamlama için yetersiz 544 Seviye tamamlama için yeterli

55 Mesleki1 551 Seviye tamamlama için yetersiz 554 Seviye tamamlama için yeterli

6 Lisans veya eşdeğeri seviye 64 Akademik

641 Seviye tamamlama için yetersiz 645 Birinci derece (3-4 yıl) 646 Uzun birinci derece (4 yıldan fazla) 647 İkinci veya daha ileri derece (bir lisans veya eşdeğeri programı takiben)

65 Profesyonel 651 Seviye tamamlama için yetersiz 655 Birinci derece (3-4 yıl) 656 Uzun birinci derece (4 yıldan fazla) 657 İkinci veya daha ileri derece (bir lisans veya eşdeğeri programı takiben)

66 Oryantasyonu belirlenmemiş1 661 Seviye tamamlama için yetersiz 665 Birinci derece (3-4 yıl) 666 Uzun birinci derece (4 yıldan fazla) 667 İkinci veya daha ileri derece (bir lisans veya eşdeğeri programı takiben)

7 Yüksek lisans veya eşdeğeri seviye

74 Akademik 741 Seviye tamamlama için yetersiz 746 Uzun birinci derece (en az 5 yıl) 747 İkinci veya daha ileri derece (bir lisans veya eşdeğeri programı takiben) 748 İkinci veya daha ileri derece (bir yüksek lisans veya eşdeğeri programı takiben)

75 Profesyonel 751 Seviye tamamlama için yetersiz 756 Uzun birinci derece (en az 5 yıl) 757 İkinci veya daha ileri derece (bir lisans veya eşdeğeri programı takiben) 758 İkinci veya daha ileri derece (bir yüksek lisans veya eşdeğeri programı takiben)

76 Oryantasyonu belirlenmemiş1 761 Seviye tamamlama için yetersiz 766 Uzun birinci derece (en az 5 yıl)

73

767 İkinci veya daha ileri derece (bir lisans veya eşdeğeri programı takiben) 768 İkinci veya daha ileri derece (bir yüksek lisans veya eşdeğeri programı takiben)

8 Doktora veya eşdeğeri seviye 84 Akademik


85 Profesyonel 851 Seviye tamamlama için yetersiz 854 Seviye tamamlama için yeterli



9 Başka yerde sınıflandırılmamış


1 Yükseköğretim seviyesindeki akademik ve profesyonel oryantasyonlar için uluslararası düzeyde kabul edilmiş tanımların olmaması

durumunda kullanılacaktır.

74

EK III EĞİTİM KAZANIMI/ÇIKTILARININ KODLANMASI

10 Temel eğitimden az 01 Bir eğitim programına hiç katılmamış 010 Bir eğitim programına hiç katılmamış

02 Tamamlanmamış erken çocukluk dönemi eğitimi 020 Tamamlanmamış erken çocukluk dönemi eğitimi 03 Tamamlanmamış temel eğitim 030 Tamamlanmamış temel eğitim

1 Temel eğitim

10 Temel eğitim 100 Seviye tamamlama için yeterli olmayan bir alt düzey ortaöğretim programının

kabul edilmiş başarılı tamamlanması veya kısmi seviye tamamlama dahil

2 Alt düzey ortaöğretim eğitimi1 24 Genel1



244 Seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçişli 1

25 Mesleki1 252 Kısmi seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçiş

olmaksızın


254 Seviye tamamlama, üst düzey ortaöğretim eğitimine doğrudan geçişli 1

3 Üst düzey ortaöğretim eğitimi1

34 Genel1




35 Mesleki1




4 Ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitim1

44 Genel1



45 Mesleki1



75

5 Kısa dönem yükseköğretim eğitimi1

54 Genel1,2 540 Daha fazla tanımlanmamış1

55 Mesleki1,2

550 Daha fazla tanımlanmamış1 56 Oryantasyonu belirlenmemiş1,2


6 Lisans veya eşdeğeri seviye1

64 Akademik1


65 Profesyonel1


66 Oryantasyonu belirlenmemiş1,2


7 Yüksek lisans veya eşdeğeri seviye1

74 Akademik1


75 Profesyonel1




8 Doktora veya eşdeğeri seviye1

84 Akademik1


85 Profesyonel1



860 Daha fazla tanımlanmamış

9 Başka yerde sınıflandırılmamış


1. İlgili seviyede, seviye tamamlama için yeterli bir programın başarılı tamamlanması veya daha üst seviyenin tamamlanması

veya kısmi tamamlanması için yetersiz daha üst bir ISCED seviyesindeki bir programın veya programın bir aşamasının başarılı tamamlanması dahil.

2. Yükseköğretim seviyesindeki akademik ve profesyonel oryantasyonlar için uluslararası düzeyde kabul edilmiş tanımların olmaması durumunda kullanılacaktır.

76

EK IV GENİŞ GRUPLAR VE EĞİTİM ALANLARI

285. Mevcut eğitim alanları, ISCED 1997 çerçevesi değiştirilmeden olduğu gibi bırakılmıştır. UIS, 1999 yılında UNESCO için geliştirilen taslak bir kodlama sistemini temel alarak 3 basamaklı bir eğitim ve öğretim alanları hiyerarşik sınıflaması geliştirmeyi planlamaktadır. Bu kodlama Eurostat ve OECD tarafından 10 yıldan fazla bir süredir kullanılmakta olup güncellenmesi gerekmektedir. Eğitim ve öğretim alanlarının yeni sınıflaması UNESCO Genel Konferansı tarafından resmi olarak kabul edildiğinde, bu yeni sınıflama ISCED seviyelerinden ayrı ve bağımsız bir sınıflama olacak ve bu kısım şimdiki ISCED 2011’den çıkarılacaktır.

286. 9 geniş grupta düzenlenen 25 eğitim alanı vardır. Disiplinler arası veya çok disiplinli programların

çoğunluk kuralına (yani öğrencilerin zamanlarını en çok harcadıkları eğitim alanına) göre sınıflandırılması önerilmektedir.

ISCED eğitim alanları:

0 Genel Programlar

01 Temel/geniş, genel programlar Temel/geniş, genel programlar; temel eğitim öncesi eğitim, ilköğretim, temel eğitim, ortaöğretim vb.

08 Okuryazarlık ve matematiksel beceri

Basit ve fonksiyonel okuryazarlık, matematiksel beceri. 09 Kişisel gelişim

Davranışsal kapasite, zihinsel beceriler, kişisel organizasyon kapasitesi, yaşam yönlendirme programları gibi kişisel becerilerin geliştirilmesi.

1 Eğitim

14 Öğretmen eğitimi ve eğitim bilimleri

Okul öncesi, kreş, ilköğretim okulu, mesleki, uygulamalı, mesleki olmayan konular, yetişkin eğitimi, öğretmen eğiticileri için öğretmen eğitimi ile engelli çocuklar için öğretmen eğitimi. Genel ve uzmanlaşmış öğretmen eğitim programları. Eğitim bilimleri: mesleki ve mesleki olmayan konularda müfredat gelişimi. Eğitim değerlendirme, sınav ve ölçme, eğitim araştırmaları, diğer eğitim bilimleri.

2 Beşeri bilimler ve sanat

21 Sanat

Güzel sanatlar: çizim, resim ve heykel; Sahne sanatları: müzik, drama, dans ve gösteri; Grafik ve görsel-işitsel sanatlar: fotoğraf, sinematografi, müzik yapımcılığı, radyo ve TV program yapımcılığı, basım ve yayım; Tasarım: el sanatı becerileri.

22 Beşeri bilimler

Din ve ilahiyat; Yabancı diller ve kültürler: yaşayan veya “ölü” diller ve bu dillerin edebiyatı, alan çalışmaları; Ana diller: güncel veya anadili ve bu dillerin edebiyatı;

77

Diğer beşeri bilimler: yorumlama ve çeviri, dil bilimi, karşılaştırmalı edebiyat, tarih, arkeoloji, felsefe, ahlak bilimi.

3 Sosyal bilimler, iş ve hukuk 31 Sosyal bilimler ve davranış bilimleri

Ekonomi, ekonomi tarihi, siyaset bilimi, sosyoloji, demografi, antropoloji (fiziki antropoloji hariç), etnoloji (ırk bilimi), fütüroloji (gelecek bilimi), psikoloji, coğrafya (fiziki coğrafya hariç), barış ve ihtilaf çalışmaları, insan hakları.

32 Gazetecilik ve enformasyon Gazetecilik; kütüphane teknisyenliği ve bilimi; müze ve benzeri arşivleme teknisyenliği; Dokümantasyon teknikleri; Arşiv bilimi.

34 İş ve yönetim Perakende ticaret, pazarlama, satış, halkla ilişkiler, gayrimenkul; Finans, bankacılık, sigortacılık, yatırım analizleri; Muhasebe, hesap denetimi, defter tutma; İdare, kamu yönetimi, kurumsal yönetim, personel yönetimi; Sekreterya ve ofis işleri.

38 Hukuk Bölgesel sulh hakimliği, “noterler”, hukuk (genel hukuk, uluslararası hukuk, iş hukuku, deniz hukuku vb.), hukuk bilimi ve hukuk tarihi.

4 Bilim

42 Yaşam bilimleri Biyoloji, botanik, bakteriyoloji, toksikoloji, mikrobiyoloji, zooloji, böcek bilimi, kuş bilimi, genetik, biyokimya, biyofizik, diğer ilgili bilimler, klinik ve veterinerlik bilimleri hariç.

44 Fen bilimleri Astronomi ve uzay bilimleri, fizik, ilgili diğer konular, kimya, ilgili diğer konular, jeoloji, jeofizik, minerolojii, fiziki antropoloji, fiziki coğrafya ve diğer jeobilimler, meteoroloji ve diğer atmosferik bilimler, iklim araştırmaları, deniz bilimleri, volkanaloji, paleoekoloji dahil.

46 Matematik ve istatistik

Matematik, yöneylem araştırması, sayısal analizler, aktüerya bilimi, istatistik ve ilgili diğer alanlar.

48 Programlama

Bilgisayar bilimleri: sistem tasarımı, bilgisayar programlama, bilgi işlem, ağlar, işletim sistemleri, sadece yazılım geliştirme (donanım geliştirme mühendislik alanında sınıflandırılmalıdır).

5 Mühendislik, imalat ve inşaat 52 Mühendislik ve mühendislik işleri

Mühendislik çizimi, mekanik, metal işleri, elektrik, elektronik, telekomünikasyon, enerji ve kimya mühendisliği, araç bakım, haritacılık.

78

54 İmalat ve işleme

Gıda ve içecek işleme, tekstil, giyim, ayakkabı, deri, malzeme (tahta, kağıt, plastik, cam vb.), madencilik ve maden çıkarılması.

58 Mimarlık ve inşaat

Mimarlık ve şehir planlamacılığı: yapısal mimari, peyzaj mimarlığı, toplumsal planlama, kartografi; Bina yapımı, inşaat; İnşaat mühendisliği.

6 Tarım

62 Tarım, ormancılık ve balıkçılık

Tarım, bitkisel ve hayvansal üretim, agronomi, hayvancılık, çiçekçilik ve bahçecilik, ormancılık ve orman ürünü teknikleri, doğal parklar, yabani hayat, balıkçılık, balıkçılık bilimi ve teknolojisi.

64 Veterinerlik

Veteriner hekimlik, veteriner yardımcılığı.

7 Sağlık ve refah

72 Sağlık Tıp: anatomi, epidemiyoloji, sitoloji, psikoloji, immünoloji ve immünohematoloji, patoloji, anesteziyoloji, pediyatri, obstetrik ve jinekoloji, dahiliye, cerrahi, nöroloji, psikiyatri, radyoloji, oftalmoloji; Tıbbi hizmetler: halk sağlığı hizmetleri, hijyen, eczacılık, farmakoloji, tedavi bilimi, rehabilitasyon, protez, optometri, beslenme; Hemşirelik: temel hemşirelik, ebelik; Diş hizmetleri: diş hekimi asistanlığı, dental hijyenist, diş laboratuvar teknikeri ve odontoloji.

76 Sosyal hizmetler

Sosyal bakım: engellilerin bakımı, çocuk bakımı, gençlere yönelik hizmetler, yaşlılara yönelik hizmetler; Sosyal işler: danışmanlık, başka yerde sınıflandırılmamış bakım hizmetleri, (b.y.s.)

8 Hizmetler

81 Kişisel hizmetler

Otel ve katering, seyahat ve turizm, spor ve eğlence, kuaför, güzellik bakımı ve diğer kişisel hizmetler (temizlik, çamaşırhane, kuru temizleme, kozmetik hizmetleri, ev bakım hizmetleri).

84 Ulaştırma hizmetleri

Gemicilik, gemi süvarisi, denizcilik bilimi, hava mürettebatı, hava trafik kontrol, demiryolu işletmeciliği, motorlu karayolu araç işletmeciliği, posta hizmetleri.

85 Çevre koruma

Çevresel muhafaza, kontrol ve koruma, hava ve su kirliliğini kontrol, iş güvenliği ve koruma.

79

86 Güvenlik hizmetleri Kişi ve mülk güvenliği: polislik görevleri ve ilgili hukuk uygulamaları, kriminoloji, yangından korunma ve yangınla mücadele, sivil güvenlik; Askeriye.

Bilinmeyen veya açıkça belirtilmemiş

(Bu kategori kendi başına sınıflamanın bir bölümü değildir ancak veri toplamada "99", “bilinmeyen veya belirlenmeyen eğitim alanları” için kullanılmaktadır.)

80

EK V ISCED’DE YAYGIN EĞİTİM: EK KONULAR

287. ISCED 2011 yaygın eğitimi tanımlamakta (Paragraf 39) ve yaygın eğitim türlerini vermektedir

(Paragraf 40). Yaygın eğitim örgün eğitim sisteminde uygun şekilde onaylanmadıkça, bu

eğitimin normal olarak daha üst bir eğitim seviyesine geçiş vermediği vurgulanmakta (Paragraf

41) ve yaygın eğitim programlarının sınıflandırılması için yeterlilik ve/veya içerik eşdeğeri

kriterlerinin kullanılması önerilmektedir (Paragraf 42). 288. Bu ek, yaygın eğitim programlarına ilişkin bazı ilave karakteristikleri vermektedir. Uluslararası

istatistik amaçlarına yönelik olarak yaygın eğitim programlarının doğru olarak ölçülmesi için

yaygın eğitim programları kavramının daha fazla geliştirilmesine gerek duyulacaktır. Uluslararası

veri toplama deneyimlerine ilişkin birkaç örnek mevcuttur ve bu örneklere özel tavsiyeler

vermek amacıyla başvurulabilir. 289. ISCED 2011 40. paragraf, ulusal kapsama bağlı olarak yaygın eğitim ve öğretimin

kapsayabileceği programlara ilişkin aşağıdaki maddeleri vermektedir:

i) yetişkin ve genç okuryazarlığı ile okula gitmeyen çocukların eğitimine katkıda bulunan

programlar (alternatif temel eğitim programları); ve

ii) yaşam becerileri, iş becerileri ve sosyal ve kültürel gelişim odaklı programlar. İkinci maddede (ii) bahsedilen programlar şunları kapsayabilir:

• bir işyerinde mevcut yeterlilikleri ve becerileri geliştirme veya adapte etme eğitimi ve işsizler veya ekonomik olarak aktif olmayan kişilerin eğitimi; ve

• kişisel gelişime yönelik öğrenme faaliyetleri (bir kişinin özel (boş) zamanlarında).

290. Yaygın eğitim programlarının heterojenliği, uluslararası karşılaştırılabilirlik amacıyla verilen

istatistiksel araçların uygulanmasına yönelik genel kuralları sağlamanın zor olduğu anlamına

gelmektedir. ISCED 2011, yaygın eğitim programların sınıflandırılması için içerik eşdeğeri

kriterlerinin kullanılmasını önermektedir. İçerik eşdeğeri, yaygın programları ISCED içerisindeki

benzer içeriği olan örgün programlarla bağlantılandırır. Bu yaklaşım, prensip olarak yaygın

programların seviyeye göre bir sınıflamasını sağlayacaktır. Örneğin, bir yetişkin eğitimi

programının ISCED Seviye 1’in içerik bazlı kriterlerini sağlaması durumunda, bu program ISCED

Seviye 1’de sınıflandırılabilir. 291. Bir yaygın eğitim programın başarıyla tamamlanması üzerine verilen yeterlilik, çoğunlukla eğitim

programının sınıflandırılmasına yardımcı olur. Örneğin, yaygın mesleki eğitim bir örgün eğitim

programıyla karşılaştırıldığında, bu programın başarıyla tamamlanması sonucunda verilen

yeterliliğin türünün ve seviyesinin (varsa) eşdeğerliliğine bağlı olarak sınıflandırılabilir. Aynı

eğitim sisteminde programlar ve yeterlilikler arasında içerik eşdeğerlilikleri oluşturmak için,

ulusal ve bölgesel yeterlilik çerçeveleri (mevcut olduğu yerde) rehberlik sağlayabilir. ISCED

2011 sırasıyla örgün ve yaygın programların şeffaf bir şekilde tanımlanmasını önermektedir.

292. Yaygın eğitim, çok sayıda kurum/kuruluş tarafından sağlanabilir; eğitim kurumları, özel

girişimler, sivil toplum örgütleri ve kamu kurumları dahil. Bazı durumlarda, örgün eğitim

sağlayan kurumlar da yaygın eğitim ve öğretim sağlayabilir. Bununla beraber, örgün eğitim

programlarında olduğu gibi, eğitim sağlayıcının türü ne yaygın eğitim ve öğretimin ayrıştırılması

81

için bir temel kriter olarak kullanılmalı, ne de örgün ve yaygın eğitimin ayrıştırılması için bir

temel kriter olarak kullanılmalıdır.

293. Bir yaygın programın süresi çok kısa olabilir. Özellikle iş ve boş zaman eğitim faaliyetleri, belirli

iş veya özel yaşam bağlamında belirli pratik amaçlara yönelik ihtiyaçları karşılayabilir. Bu

nedenle, bir yaygın program çoğunlukla bir kurs (öğretim) olarak tanımlanabilir.

294. Yaygın programlar somut bağlamda genellikle pratik bilgi, beceri veya yetkinlik kazandırmaya

yöneliktir, bu nedenle çoğunlukla teorik öğrenmeye daha az odaklıdır. Örneğin, bir örgün

program bilgisayar bilimini öğretirken (yani bir BT mühendisi olarak kabul edilmiş bir yeterliliği

kazandırırken), bir yaygın program ise iş bağlamında pratik bilgisayar kullanımı için belirli BT

programlarını öğretebilir.

295. Alternatif programlar, temel olarak az gelişmiş veya kısıtlı kapsama sahip örgün eğitim sistemi

olan ülkelerde mevcuttur. Bu programlar, eğitim otoriteleri tarafından örgün olarak kabul

edilmemektedir. Bunlar normal olarak ISCED 0, 1, 2 ve 3 seviyelerini kapsamaktadır ve sivil

toplum örgütleri (STÖ) dahil özel kuruluşlar tarafından sağlanabilmektedir.

296. Yaygın eğitim ISCED’in kabul edilmiş bir parçası olduğu halde, uluslararası veri toplama

çalışmaları (haritalamalar, araştırmalar, sayımlar vb.) uluslararası karşılaştırılabilirlik ve

uygulanabilirlik adına ISCED kapsamını örgün programlarla kısıtlayacaktır. Örgün ve yaygın

programlar arasındaki sınır bu nedenle önemlidir ve özel olarak dikkat edilmesi gerekir. Bununla

beraber, bu aşamada, ISCED 2011 yaygın programlar veya herhangi bir ilgili yaygın yeterlilikler

için haritaların geliştirilmesine ilişkin belirli bir öneri getirmemektedir.

82

EK VI TERİMLER SÖZLÜĞÜ

Akademik yıl: Kısa süreli aralar dikkate alınmaksızın, öğrencilerin derslere devam veya final sınavlarına girme süresini içeren yıllık eğitim ve öğretim ile sınav dönemi. Bu, 12 aydan daha az olabilir, fakat tipik olarak 9 aydan da daha kısa değildir. Akademik yıl, bir ülke içerisinde eğitim kurumlarının türleri veya farklı eğitim seviyeleri için değişiklik gösterebilir. Bu, yükseköğretim öncesi seviye için, çoğunlukla “eğitim ve öğretim yılı” şeklinde ifade edilmektedir. Alt düzey ortaöğretim eğitimi (ISCED Seviye 2): ISCED Seviye 2 (alt düzey ortaöğretim eğitimi) programları tipik olarak ISCED Seviye 1’den elde edilen öğrenme çıktıları üzerine inşa edilecek şekilde tasarlanmıştır. Genellikle, daha ileri eğitim fırsatlarına dönüşebilecek eğitim sistemiyle hayat boyu öğrenme ve insan gelişimi için temel oluşturmak amaçlanmıştır. Bu seviyedeki programlar, birçok konuda teorik kavramları tanıtıp genellikle daha çok konu merkezli bir müfredat etrafında düzenlenirler. Ara seviye yeterlilik: Bir eğitim programının bir aşamasının başarılı olarak tamamlanmasını sertifikalandıran genellikle bir belge halindeki resmi onaylama. Aşama: Belirli bir modül setini tamamlama veya belirli kredi miktarını almış olma veya teorik süre açısından tanımlanmış bir eğitim programının alt-seviyesi. Belirli bir aşama, aynı eğitim programının diğer aşamalarından farklı karakteristiklere sahiptir ve bir ara seviye yeterlilikle ayrı olarak belgelendirilebilir. Bir eğitim programını tamamlama: Öğrenme hedeflerinin herhangi muhtemel başarı değerlendirmesinin sonucuna bakmaksızın, bir eğitim programının tüm unsurlarına (varsa, final sınavları dahil) katılma. Bir eğitim programının mezunu: Bir eğitim programını başarılı bir şekilde tamamlayan bir birey. Bir eğitim programının başarılı bir şekilde tamamlanması: Tipik olarak kazanılmış bilgi, beceri ve yetkinliklerin değerlendirilmesi yoluyla onaylanmış bir eğitim programının öğrenme amaçlarının başarılması. Bir eğitim programın başarılı bir şekilde tamamlanması, genellikle bir eğitim yeterliliği ile belgelendirilir. Bir eğitim programının başarısız bir şekilde tamamlanması: Bir eğitim programının bütün unsurlarına (varsa final sınavları dâhil) katılınması veya devam edilmesine rağmen eğitim programının öğrenme amaçlarının başarılamaması. Başarısız bir şekilde tamamlama, öğrenme amaçlarının başarılmasının bazı değerlendirmelerinin yerine getirilmesi, fakat ortaya konulan kazanılmış bilgi, beceri ve yetkinliklerin yetersiz olduğuna karar verildiğini belirtmektedir. Bir ISCED seviyesini tamamlama: Seviye tamamlama için yeterli bir eğitim programının başarılı tamamlanması. ISCED Seviye 1 ve 4’den 8’e kadar olan seviyelerde, belirli bir seviye için içerik ve minimum süre kriterlerini karşılayan bir programın başarılı tamamlanması, seviye tamamlama olarak kabul edilir. ISCED seviyeleri 2 ve 3’te daha üst bir ISCED seviyelerine geçişi sağlayan (yani ISCED Seviye 2 programlarından ISCED Seviye 3’e ve ISCED Seviye 3 programlarından ISCED seviyeleri 5, 6 veya 7’ye) herhangi bir programın başarılı tamamlanması, seviye tamamlama sayıldığı gibi, ilgili ISCED seviyeleri için içerik, minimum süre (2 yıl) ve kümülatif süre kriterlerini (yani ISCED Seviye 2 programlarında ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren 8 yıl ve ISCED Seviye 3 programlarında 11 yıl) karşılayan herhangi bir nihai programın tamamlanması da seviye tamamlama olarak sayılır. Birinci derece: İlgili eğitim programına giriş için önceden ISCED Seviye 6 ’daki herhangi bir derecenin

83

başarılı tamamlanmasını gerektirmeyen ISCED Seviye 6 veya 7’deki bir eğitim programının başarılı tamamlanmasıyla kazanılan bir derece. Derece: Yükseköğretim eğitiminde belirli eğitim programlarının başarılı tamamlanmasıyla verilen eğitim yeterliliği (geleneksel olarak üniversiteler ve eşdeğeri kurumlar tarafından). Ders: Belirli bir eğitim alanı veya ilgili eğitim alanları kapsamında eğitim faaliyetlerinin sırasını içeren bir öğretim birimi. Bu, “modül”, “ünite” veya “konu” olarak da ifade edilebilir. Düzenli eğitim: Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler dışındakiler için tasarlanmış temel eğitim. Eğitim: Toplumların bilgi, enformasyon, anlayış, tavırlar, değerler, beceriler, yetkinlikleri ile davranış birikimlerini nesiller boyu amaçlı bir şekilde aktarmalarını sağladıkları süreçlerdir. Bu, öğrenmeyi sağlayacak şekilde tasarlanmış iletişimi içerir. Eğitim programı: Daha önceden belirlenmiş öğrenme amaçlarını gerçekleştirmek veya kesintisiz bir dönemde belirli bir eğitsel görev setini başarmaya yönelik olarak tasarlanmış ve düzenlenmiş eğitim faaliyetlerinin uyumlu bir seti veya sırası. Bir eğitim programında, eğitim faaliyetleri ulusal bağlamda tanımlanmış “dersler”, “modüller”, “üniteler” ve/veya “konular” gibi çeşitli alt bileşenler içinde de gruplandırılabilir. Bir program, normalde ders, ünite veya modül olarak karakterize edilmemiş önemli bileşenlere sahip olabilir, örneğin; oyuna dayalı faaliyetler, iş deneyimi süreleri, araştırma projeleri ve tez hazırlama gibi. Eğitim sağlayıcı: Ana veya yardımcı amaç olarak eğitim sağlayan bir kuruluş. Bu, devletin bir eğitim kurumu olabileceği gibi özel girişim, sivil toplum örgütü veya eğitim kurumu olmayan bir kamu kurumu da olabilir. Eğitim faaliyeti: Öğrenmeyi sağlamak amacıyla tasarlanmış bir takım iletişim biçimlerini kapsayan amaçlı faaliyet. Eğitim kazanımı/çıktısı: Bir bireyin başarılı tamamladığı eğitimin en üst ISCED seviyesi. Bu genellikle, tipik olarak kabul edilmiş bir yeterlilikle sertifikalandırılmış başarılı olarak tamamlanan en üst eğitim programına göre ölçülmektedir. Kabul edilmiş ara seviye yeterlilikler, programın kendisinden daha alt bir seviyede sınıflandırılmaktadır. Eğitim kurumu: Bir okul, kolej, üniversite veya eğitim merkezi gibi, esas amacı eğitim sağlamak olan kurum. Bu gibi kurumlar, genellikle ilgili ulusal eğitim otoriteleri veya eşdeğerleri tarafından akreditedir veya onaylıdır. Eğitim kurumları aynı zamanda, dini kurumlar, özel çıkar grupları veya özel eğitim ve öğretim girişimleri gibi özel kuruluşlar tarafından hem kar amaçlı hem de kar amaçlı olmaksızın işletilebilir.

Eğitim alanı: Bir eğitim programı, ders veya modülde kapsanan içeriğin geniş alanı, dalı veya alanı. Çoğunlukla, bir “konu” veya “disiplin” olarak adlandırılmaktadır. Eğitim alanı, ayrıca “çalışma alanı (branş)” olarak da adlandırılabilmektedir.

Eğitim seviyeleri: Tasarlanan her bir programda verilen bilgi, beceri ve yetkinlikler de dahil öğrenme tecrübelerinin derecelerine bağlı olarak eğitim programlarını gruplayan bir sıralı set. ISCED seviyesi, temelden karmaşığa bir eğitim programının içeriğinin karmaşıklık ve uzmanlaşma derecesini yansıtmaktadır.

Erken çocukluk dönemi eğitimi (ISCED-P Seviye 0): Erken çocukluk dönemi eğitimi, çocukların erken bilişsel, fiziksel, sosyal ve duygusal gelişimini desteklemeye ve akademik hazırlık için gereken bazı becerileri geliştirmeleri amacıyla çocuklara aile ortamı dışında organize edilmiş öğretim sunmaya ve çocukları temel eğitime giriş için hazırlamaya yönelik bütüncül yaklaşımlı eğitim ve öğrenme

84

faaliyetleri sunmaktadır. Genel eğitim: Eğitim programları, çoğunlukla öğrencileri aynı veya daha üst ISCED seviyesindeki daha ileri eğitim programlarına hazırlamak ve hayat boyu öğrenmenin temelini oluşturmak amacıyla öğrenenlerin okuryazarlık ve matematik becerileri de dahil, genel bilgi, beceri ve yetkinliklerini geliştirmek için tasarlanmıştır. Genel eğitim programları, tipik olarak okul veya kolej temellidir. Genel eğitim, öğrencileri mesleki eğitime girişe hazırlamak amacıyla tasarlanmış eğitim programlarını içermektedir; fakat bu eğitim öğrencileri ne belirli bir meslek veya zanaatta ya da meslekler veya zanaatlar sınıfında istihdam için hazırlamakta ne de doğrudan işgücü piyasasıyla ilgili bir yeterliliğe götürmektedir. Giriş: Bir eğitim seviyesine, seviyeler setine, programa veya bunların aşama veya modüllerine katılmaya başlama faaliyeti. ISCED Seviye 2’nin kısmi tamamlanması: ISCED Seviye 2’de en az iki yıl ve ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren kümülatif süre olarak en az 8 yıl süren, ISCED Seviye 2’deki sıralı programların bir bölümünü oluşturan ancak bu seviyede sıralı programların en sonuncusu olmayan bir programın başarılı tamamlanması. Bu gibi programlar ISCED Seviye 3’e doğrudan geçiş vermezler. ISCED Seviye 3’ün kısmi tamamlanması: ISCED Seviye 3’te en az iki yıl ve ISCED Seviye 1’in başlangıcından itibaren kümülatif süre olarak en az 11 yıl süren, ISCED Seviye 3’te sıralı programların bir bölümünü oluşturan ancak bu seviyedeki sıralı programların en sonuncusu olmayan bir programın başarılı tamamlanması. Bu gibi programlar, daha üst ISCED seviyelerine doğrudan geçiş vermezler. İkili sistem eğitim programları: Okul veya kolej ile iş-temelli eğitimi birleştiren programlar. İş-temelli bileşen genellikle program zamanının %50 veya daha fazlasını almasına rağmen, her iki bileşen de önemlidir (yani basit bir staj programı veya ara sıra açılan bir sınıf gibi değildir.). İleri derece: Bakınız İkinci veya daha ileri derece. İkinci şans eğitimi: Özellikle, çeşitli sebeplerden dolayı, hiç okula gitmemiş veya kayıtlı oldukları eğitim seviyesini tamamlamadan ayrılmış veya seviyeyi tamamlamış ancak yeterli olmadıkları bir eğitim programına veya mesleğe girmek isteyen bireyleri hedef alan eğitim. Katılımcılar, çoğu zaman ilgili ISCED seviye programı için belirlenen tipik hedef yaş grubundan büyüktür (fakat yetişkin olmaları da şart değildir). Bu eğitimdeki programlar bazen “köprü programlar” veya “yeniden entegre programlar” olarak ta adlandırılmaktadır.

İkinci veya daha ileri derece: İlgili eğitim programına giriş için önceden ISCED Seviye 6 veya 7’deki bir programın başarılı tamamlanmasını gerektiren ISCED Seviye 6 veya 7’deki bir eğitim programının başarılı tamamlanması ile kazanılan bir derece. İş-temelli eğitim: Genellikle, mesleki eğitim programları kapsamında bir çalışma ortamında yapılan eğitim faaliyetleri. Amaç, tecrübeli çalışanlar ve öğreticilerin rehberliği altında, uygulamalı eğitim ve iş faaliyetlerine katılım yoluyla belirli öğrenme amaçlarını başarmaktır. Kabul edilmiş yeterlilik: Bir eğitim programının öğrenme amaçlarının başarılması üzerine bir yeterliliğin ilgili ulusal eğitim otoriteleri tarafından resmi onayı.

Katılım: Bir eğitim programı veya bu programın aşama veya modülüne devam etme.

Katılımcı: Bir eğitim programı veya bu programın aşama veya modülüne devam eden veya katılan bireyler.

Kayıtlı öğrenci: Yaş dikkate alınmaksızın belirli bir eğitim programına veya bunun aşama veya

85

modülüne resmi olarak kaydolan bireyler. Kredi: Bir eğitim programı süresince ve programın sonunda derslerin veya modüllerin başarılı tamamlanmasından elde edilen ve belgelendirilen birim. Krediler, beklenen öğrenme hedeflerini başarmak için ihtiyaç duyulan iş yüküne dayalı öğrenme hacmini göstermektedir. Kümülatif süre: Birbirini takip eden eğitim programlarının toplam teorik süresi. ISCED’te, kümülatif süre ISCED Seviye1 veya Seviye 3’ün başlangıcından veya yükseköğretim eğitiminin başlangıcından itibaren bir eğitim programını sınıflamak amacıyla çoğu zaman gereklidir. Mesleki eğitim: Öğrenenlerin belirli bir meslek veya zanaata ya da meslekler veya zanaatlar sınıfına dair özel bilgi, beceri ve yetkinlikler elde etmeleri için tasarlanmış eğitim programları. Mesleki eğitim, işe-dayalı unsurlar (örneğin; çıraklık, ikili sistem eğitim programları) içerebilir. Bu gibi programların başarılı bir şekilde tamamlanması, ilgili ulusal otoriteler ve/veya işgücü piyasası tarafından işgücü piyasasına yönelik istihdam odaklı olarak kabul edilen mesleki yeterliliklere götürür. Mezuniyet: Bir eğitim programının başarılı bir şekilde tamamlanması. Eğer, bir öğrenci iki veya daha fazla programa aynı zamanda kayıtlı ve bu programları başarılı bir şekilde tamamlamışsa, birden fazla mezuniyete sahip olması (aynı akademik yıl içinde dahi) mümkündür. Minimum süre: Belirli bir ISCED seviyesinde bir programı sınıflamada ya da belirli bir ISCED seviyesinin tamamlanması veya kısmi tamamlanmasını belirlemede kullanılan bir eğitim programının minimum teorik süresi. Modül: Bir modüler program içeriğindeki bir ders veya bir dersin parçası. Bir modül, tek başına ve sunulan diğer modüllerle birleştirilerek alınabilir. Modüler programlar: Öğrencilerin kendi eğitimlerinin içeriğini, farklı dersleri veya modülleri birleştirerek esnek bir şekilde oluşturduğu eğitim programları. Bu nedenle, modüler programlar genellikle açık bir şekilde tanımlanmış sıralamaya sahip değildir. Okul veya kolej temelli eğitim: Bir öğretmenin veya öğretmenlerin rehberliği altında özelleştirilmiş öğrenme ortamlarındaki (örneğin; laboratuvar, müzik odası, bilgisayar odası veya jimnastik salonu) dersler ve grup çalışmaları dahil, sınıf ortamında öğretim yoluyla belirli öğrenme amaçlarını başarmaya yönelik temel eğitim programları süresince çocukların ve gençlerin eğitimi için oluşturulmuş kurumlarda verilen eğitim faaliyetleri. Öğrenciler, çoğunlukla derece, yaş veya yetenek seviyesine göre gruplandırılmaktadır. Ortaöğretim eğitimi (ISCED Seviye 2 ve 3): Ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitim ile yükseköğretim eğitiminin yanısıra işgücü piyasasına giriş için hazırlayan ve temel eğitim üzerine inşa edilen öğrenme ve eğitim faaliyetlerini sağlayan ortaöğretim eğitimi. Geniş anlamda, ortaöğretim eğitimi bir ara seviye karmaşıklığındaki öğrenmeyi amaçlamaktadır. ISCED, ortaöğretim eğitimini alt ve üst düzey ortaöğretim eğitimi olarak ayırmaktadır. Ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitim (ISCED Seviye 4): Ortaöğretim sonrası yükseköğretim derecesinde olmayan eğitim, ortaöğretim eğitimi temeli üzerine inşa edilen öğrenme tecrübeleri ile yükseköğretim eğitiminin yanı sıra işgücü piyasasına girişe hazırlar. Bu eğitim, tipik olarak üst düzey ortaöğretim eğitimini tamamlamış (ISCED Seviye 3) olup işgücü piyasasına girme ya da yükseköğretim eğitiminde ilerleme fırsatlarını artırmak isteyen öğrencileri hedeflemektedir. Programlar, genellikle bilgi, beceri ve yetkinlikleri derinleştirmekten ziyade genişletmeye hizmet verdiklerinden üst düzey ortaöğretim eğitim programlarından daha ileri düzeyde değildir. Bu nedenle, daha üst seviye karmaşık karakteristikleri olan yükseköğretim eğitiminin altında öğrenmeyi hedeflemektedir.

86

Öğrenme: Deneyim, uygulama, çalışma veya öğretim yoluyla bilgi, malumat, anlama, tutum, değer, beceri, yetkinlik veya davranışların bireysel kazanımı veya değiştirilmesi. Öğrenme amaçları: Bir eğitim veya öğrenme faaliyetinin tamamlanması sonucunda elde edilecek öğrenme çıktılarının belirlenmesi. Bu amaçlar, kişisel, toplumsal, sosyal ve/veya istihdamla ilgili herhangi bir konuda bilgi, beceri ve yetkinlikleri geliştirmeyi kapsamaktadır. Öğrenme amaçları tipik olarak, daha ileri çalışmalar için ve/veya bir meslek, zanaat veya meslek veya zanaat sınıfını hazırlama amaçları ile bağlantılıdır. Öğrenme faaliyeti: Bir bireyin öğrenme amacıyla katıldığı amaçlı faaliyet.

Öğrenme çıktıları: Bir bireyin bir eğitim programını başarılı bir şekilde tamamlaması sonucunda uzmanlaşması beklenilen bilgi, malumat, anlama, tutum, değer, beceri, yetkinlik veya davranışların toplamıdır. Öğrenme çıktılarının değerlendirilmesi: Bir eğitim programı süresince veya eğitim programının sonunda çeşitli değerlendirme yöntemleri kullanılarak (yazılı, sözlü ve uygulamalı testler/sınavlar, projeler ve ödev dosyaları ile) bir bireyin öğrenme hedefleri başarısının değerlendirilmesi. Öğrenim çıktılarının onaylanması: Bir eğitim programına katılımı göz önüne alınmaksızın çeşitli değerlendirme yöntemlerini kullanarak (yazılı, sözlü ve uygulamalı testler/sınavlar, projeler ve ödev dosyası) öğrenme hedefleri çerçevesinde bir bireyin başarısının değerlendirilmesi. Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimi: Bir eğitim programına katılmak ve öğrenme amaçlarını karşılamak için, çok çeşitli sebeplerden dolayı, ek destek ve adapte edici pedagojik yöntemlere ihtiyaç duyan bireylerin öğrenmelerini kolaylaştımak için tasarlanmış eğitim. Sebepler, fiziki, davranışsal, zihinsel, duygusal ve sosyal kapasitedeki dezavantajları (fakat bunlarla sınırlı olmayan) kapsayabilir. Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimindeki eğitim programları, düzenli eğitim sisteminde sunulanlara paralel benzer bir müfredat izleyebilir, fakat bunlar özel kaynaklar (örneğin; özel eğitilmiş personel, ekipman veya mekan) ve uygunsa değiştirilmiş eğitim içeriği veya öğrenme amaçları sağlayarak bireylerin ihtiyaçlarını göz önünde bulundururlar. Bu programlar, halihazırda mevcut olan eğitim programları çerçevesinde öğrenciler için bireysel olarak ya da aynı veya ayrı eğitim kurumlarında ayrı sınıflarda sunulabilir. Örgün eğitim: Kamu kurumları ve kabul edilmiş özel kuruluşlar vasıtasıyla kurumsallaşmış, amacı olan ve planlanmış eğitimdir ve bunların bütünü bir ülkenin resmi eğitim sistemini meydana getirir. Örgün eğitim programları, ilgili ulusal eğitim otoriteleri veya eşdeğer otoriteler (örneğin ulusal veya yerel eğitim otoriteleri ile işbirliği içinde olan herhangi bir kurum) tarafından böylece onaylanmış olur. Örgün eğitimin çoğunluğunu temel eğitim oluşturmaktadır. Mesleki eğitim, özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimi ve yetişkin eğitiminin bazı bölümleri genellikle örgün eğitim sisteminin parçası olarak kabul edilmektedir. Öğretim: Özellikle mesleki eğitimdeki belirli öğrenme amaçlarını başarmak için tasarlanmış eğitim. ISCED’deki eğitim tanımı öğretimi de kapsamaktadır. Rastgele öğrenme: Bakınız tesadüfi veya rastgele öğrenme. Sargın öğrenme: İstemli veya amacı olan ancak kurumsallaşmamış öğrenme türleri. Sonuç olarak, örgün veya yaygın eğitimden daha az organize ve daha az yapılandırılmıştır. Sargın öğrenme, kendi kendine, aile yönlendirmesi veya sosyal yönlendirmeye dayalı olarak ailede, işyerinde, yerel çevrede ve günlük yaşamda gerçekleşen öğrenme faaliyetlerini kapsayabilir. Sınıf: Temel eğitimde genellikle bir akademik yıl boyunca kapsanan öğretimin belirli bir aşaması. Aynı

87

derecedeki öğrenciler, genellikle aynı yaştadır. “Sınıf”, “grup” veya “yıl” olarak da ifade edilir. Temel eğitim: Bireylerin işgücü piyasasına ilk girişlerinden önceki örgün eğitimi yani bireylerin normalde tam-zamanlı eğitimde olacakları zamandaki eğitim. Dolayısıyla, bu eğitim toplum tarafından çocuk, genç ve genç yetişkin olarak düşünülen bireyleri hedef almaktadır. Bu eğitim, tipik olarak devamlı bir eğitim yolu olarak tasarlanmış bir sistem içerisinde eğitim kurumlarında gerçekleşmektedir.

Temel eğitimin birinci aşamasından daha az (ISCED-A Seviye 0): Hiçbir eğitim programına katılmamış, erken çocukluk dönemi eğitimine biraz katılmış ve/veya temel eğitimine biraz katılmışları kapsayan eğitim kazanımı/çıktısının geniş seviyesi.

Temel eğitim (ISCED Seviye 1): Temel eğitim, tipik olarak öğrencileri okuma, yazma ve matematik (diğer bir ifadeyle okuryazarlık ve rakamsal beceriler) temel becerileri ile donatmak için tasarlanmıştır ve alt düzey ortaöğretim eğitimine hazırlamak ve bilginin temel alanlarını öğrenme ve anlamaya, kişisel ve sosyal gelişime yönelik sağlam bir yapı ortaya koymaktadır. Eğer uzmanlaşma varsa, yok denecek kadar az bir karmaşıklığı olan temel seviyedeki öğrenmeye odaklanır.

Tipik süre: Tam zamanlı düzenli katılım varsayımıyla bir eğitim programının öğrenciler tarafından başarılı tamamlanması için gereken ve akademik yıl olarak belirtilen zaman.

Teorik süre: Tam zamanlı düzenli katılım varsayımıyla bir eğitim programının verilmesi için gereken ve akademik yıl olarak belirtilen zaman.

Tesadüfi veya rastgele öğrenme: Öğrenmeyi sağlamak için organize edilmemiş veya tasarlanmamış iletişimi kapsayan çeşitli öğrenme türleri. Tesadüfi veya rastgele öğrenme, amaçlı eğitim veya öğrenme faaliyeti olarak tasarlanmamış günlük faaliyetlerin, olayların veya iletişimin bir yan ürünü olarak ortaya çıkabilir. Bir eğitim programı olarak tasarlanmamış, bir toplantı esnasında veya bir radyo programı dinlerken ya da bir televizyon programı izlerken meydana gelen öğrenme örnek olarak gösterilebilir.

Üst düzey ortaöğretim eğitimi (ISCED Seviye 3): ISCED Seviye 3 (üst düzey ortaöğretim eğitimi) programları, tipik olarak yükseköğretim eğitimine hazırlık için ortaöğretim eğitimini tamamlamak veya istihdam edilmeye yönelik beceriler kazandırmak ya da her ikisi için tasarlanmıştır. Bu seviyedeki programlar, öğrencilere alt düzey ortaöğretim eğitimindeki (ISCED Seviye 2) programlara göre daha çeşitli, uzmanlaşmış ve ayrıntılı öğretim sunmaktadır. Bunlar, mevcut seçenek ve dalların artmasıyla farklılaştırılmıştır.

Yaygın eğitim: Örgün eğitim gibi (ancak sargın, tesadüfi veya rastgele öğrenmeden farklı olarak), bir eğitim sağlayıcı vasıtasıyla kurumsallaşmış, amacı olan ve planlı eğitimdir. Yaygın eğitimin tanımlayıcı karakteristiği, hayat boyu öğrenme sürecinde bireylerin örgün eğitimine bir ek, alternatif ve/veya örgün eğitimi tamamlayıcı eğitim. Bu eğitim, çoğunlukla herkesin eğitime erişim hakkını garanti etmek için sağlanmaktadır. Yaygın eğitim, her yaştaki kişiye hitap etmektedir, ancak örgün eğitimdeki gibi sürekli, birbirini takip eden bir yapıda olma zorunluluğu yoktur; süre olarak kısa ve/veya düşük yoğunluklu olabilir ve genellikle kısa ders, çalıştay veya seminer formlarında sağlanmaktadır. Yaygın eğitim çoğunlukla ilgili ulusal veya yerel eğitim otoriteleri tarafından örgün eğitim veya örgün eğitime eşdeğer yeterlilikler olarak kabul edilmeyen veya yeterlilik olarak görülmeyen yeterlilikleri sağlamaktadır. Yaygın eğitim; yaşam becerileri, iş becerileri ve sosyal veya kültürel gelişim programlarının yanı sıra yetişkin ve genç okuryazarlığı ile okula gitmeyen çocukların eğitimine katkıda bulunan programları kapsayabilir.

Yaygın (eğitim) yeterliliği: İlgili ulusal eğitim otoriteleri tarafından bir örgün yeterliliğe eşdeğer olduğu kabul edilen yaygın eğitimdeki bir eğitim programının öğrenme amaçlarının başarılması üzerine verilen yeterlilik.

Yeni kayıt: Yaş dikkate alınmaksızın bir eğitim seviyesine, seviyeler setine, programa veya bunların

88

aşama veya modülünün başlangıcına kaydolan bireyler. Yeterlilik: Bir eğitim programının veya bir programın bir aşamasının başarılı olarak tamamlamasını sertifikalandıran genellikle bir belge halindeki resmi onaylama. Yeterlilikler şu yollarla elde edilebilir: (i) bir eğitim programının tamamının başarı ile tamamlanması; (ii) bir eğitim programının bir aşamasının başarı ile tamamlanması (ara seviye yeterlilikler); (iii) bir eğitim programına katılma durumundan bağımsız edinilen bilgi, beceri ve yetkinliklerin geçerliliğinin onaylanması. Bu, yeterlilik belgesi olarak da isimlendirilebilir. Yetişkin eğitimi: Özellikle kendi toplumları tarafından yetişkin olarak değerlendirilen bireylerin teknik veya mesleki yeterliliklerini artırmayı, yeteneklerini daha fazla geliştirmeyi, örgün eğitimin bir seviyesini tamamlamak amacıyla bilgilerini zenginleştirmeyi veya belli bir alanda bilgi, beceri ve yetkinlik kazandırma, tazeleme ve güncellemeyi hedef alan eğitim. Yetişkin eğitimi ayrıca “sürekli eğitim”, “dönüşlü eğitim” veya “ikinci şans eğitimi” olarak ifade edilenleri de kapsamaktadır. Yükseköğretim eğitimi (ISCED Seviye 5, 6, 7 ve 8): Uzmanlık alanlarında öğrenme faaliyetleri sağlayan yükseköğretim eğitimi, ortaöğretim eğitimi üzerine inşa edilmiştir. Karmaşıklığın ve uzmanlığın yüksek bir seviyede olduğu öğrenmeyi hedefler. Yükseköğretim eğitimi genel olarak akademik eğitim olarak bilinen eğitimi içermekle beraber ileri düzey mesleki ve profesyonel eğitimi de içerir.

89

Eğitim sistemleri yapı ve içerik olarak ülkeden ülkeye farklı olduğundan, Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması (ISCED) verinin

karşılaştırılabilir ve tek bir biçimde sunumu için bir çerçeve sağlamaktadır. Bu sınıflama, ülkeler arası karşılaştırmaları mümkün

kılacak şekilde ulusal eğitim verisinin uluslararası kabul görmüş kategorilere dönüştürülmesini olanak sağlamaktadır.

ISCED, Birleşmiş Milletler Uluslararası Ekonomik ve Sosyal Sınıflamalar Ailesi içerisinde bir referans sınıflamadır. İlk olarak

1970’lerde UNESCO tarafından geliştirilmiş olup dünya genelinde eğitim sisteminde devam eden gelişmeleri yansıtmak amacıyla

periyodik olarak güncellenmektedir. Bu itibarla, yeni ISCED 2011 sınıflaması (ISCED 1997’nin yerini alan) eğitimdeki küresel

örnekleri daha iyi izlemek amacıyla geliştirilmiş tanımlar ve daha geniş bir kapsam sağlamaktadır. Bu amaçla, yükseköğretim ve

erken çocukluk dönemi eğitimindeki kısımlar büyük ölçüde revize edilmiştir. Ek olarak, ISCED 2011 sınıflaması eğitim programları

ve eğitim kazanımı/çıktıları için yeni kodlama şemaları sunmaktadır.

UNESCO İstatistik Kurumu (UIS), ISCED sınıflamasının geliştirilmesi, bakımı, güncellenmesi ve revizyonundan sorumludur. Kurum, uluslararası veri toplanması ve analizi için ISCED’in etkin ve uygun kullanımında rehberlik etmektedir.

UNESCO İstatistik Kurumu (UIS), Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) istatistik ofisidir ve eğitim, bilim ve teknoloji, kültür ve iletişim alanlarındaki uluslararası karşılaştırılabilir istatistikler için BM’nin deposudur.

uluslararası standart eğitim sınıflaması isced 2011...teknik danışma grubu tarafından...

Documents