uluslararasi ticaret teorisi faktor donatimi

FAKTÖR DONATIMI TEORİSİve

YENİ TEOREMLER

2

GİRİŞGİRİŞKLASİK TEORİNİN EKSİK YÖNLERİKLASİK TEORİNİN EKSİK YÖNLERİ

Klasik teorinin en önemli eksiği bir malın değerini sadece emek ile ölçmesidir. Sermaye, Girişimci ve Doğal Kaynaklar gibi diğer üretim faktörleri dikkate alınmamıştır.

Teori, işgücünün ülke içinde tam hareketli ve ülkeler arasında tam hareketsiz olduğunu kabul etmiştir. Oysa teorinin ortaya çıktığı dönemde ciddi oranda emek hareketliliği bulunmaktadır.

Dış ticareti emek verimliliğinin ülkeler arasında farklı olmasına bağlamaktadır. Ancak bu verimlilik farkının nedenleri üzerinde durulmamıştır.

Klasikler ekonomide zevkler ve teknolojinin değişmediğini kabul etmektedirler.

Teori sadece 2 ülke ve 2 mal karşılaştırılması ile ortaya konmuştur.

3

Üretim Faktörleri ;

1. EMEK

2. SERMAYE

3. DOĞAL KAYNAKLAR

4. GİRİŞİMCİ

Klasik teoride yukarıdaki maliyet unsurlarından sadece Emek dikkate alınmış, bu yönüyle eleştirilmiştir.

Fırsat Maliyeti kavramının ortaya çıkma sebebi tüm faktörlerin dikkate alınması gerekliliğidir.

GİRİŞGİRİŞFIRSAT MALİYETLERİFIRSAT MALİYETLERİ

4

Bir malın fırsat maliyeti; seçilen malın üretimini 1 birim arttırabilmek için diğer malın üretiminden vazgeçilmesi gereken miktara eşittir.

Bu yaklaşıma göre bir malın üretiminde göreceli olarak daha düşük fırsat maliyetine sahip olan ülke o malda karşılaştırmalı üstünlük sahibidir.


5


Üretim hacmindeki değişme ile üretim maliyetleri arasındaki ilişki üç şekilde olabilir;

1. Sabit Maliyetler Tam Uzmanlaşma2. Artan Maliyetler Azaln Verim Eksik Uzm.3. Azalan Maliyetler İçsel – Dışsal Ekonomiler

Fırsat maliyetleri aşağıdaki tablodan hareketle şu şekilde hesaplanmaktadır;

Türkiye: 1 birim Saat=6 birim Tekstilİsviçre : 1 birim Saat=2 birim Tekstil

Ülke Ürün Saat Tekstil

Türkiye 30 TL 5 TL

İsviçre 60 CHF 30 CHF

6

Karşılaştırmalı üstünlükler teorisine getirilen diğer bir eleştiri de uluslararası emek verimliliğindeki farklılıkların nedenleri üzerinde durulmaması idi.

Bu konudaki eksiklikler;

Eli Heckscher’in, 1919 yılında yayınlanan “faktör oranları teorisi” makalesi

Bertil Ohlin’in 1933 yılında yayınlanan “Bölgelerarası Ticaret ve Uluslar arası Ticaret” adlı kitabı ile giderilmiştir.

Faktör Donatımı Teorisi bu nedenle Heckscher-Ohlin Teorisi olarak da adlandırılmaktadır.

FAKTÖR DONATIMI TEORİSİ (Factor Endowment Theory)

7

Teorinin ana düşüncesi:

Bir ülke hangi üretim faktörüne zengin olarak sahipse, üretimi o faktörü yoğun biçimde gerektiren mallarda karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir.


8

Teorinin dayandığı iki ana varsayım: Ülkeler faktör donatımları bakımından birbirinden farklıdır. Mallar faktör yoğunlukları açısından farklılık gösterir. Bazı

mallar sermaye yoğun, bazı mallar ise emek yoğun biçimde üretilirler.

Diğer varsayımlar: Bir malın üretim fonksiyonu bütün ülkelerde aynıdır.Örneğin

tekstil her ülkede emek yoğundur, makine ise her ülkede sermaye yoğundur.

Üretimde ölçeğe göre sabit verim koşulları geçerlidir, azalan veya artan maliyetler sözkonusu değildir.

Ülkelerin talep koşulları birbirinin benzeridir.


9

I- Fiziki Tanımlama

Faktör Donatımı üretim faktörlerinin fiziki miktarları ya da faktör stoku ile tanımlanır. Arz yönü ile ele alır. Ülkelerin sermaye stoku / emek stoku oranları karşılaştırılır.

C: Sermaye T: Türkiye

L: Emek A: Almanya

BAZI KAVRAMLARIN AÇIKLANMASI

1- Faktör Donatımı

CA

LA

> CT

LT

Ancak uygulamada bu değerleri hesaplamak mümkün değildir.

• Farklı yıllarda tesis edilmiş ve özellikleri neredeyse birbirinden tamamen farklı olan sermaye tesislerinin değerlendirmesi son derece zordur.

• Emek faktörünün eğitim ve tecrübe farklılıkları nedeniyle bir bütün olarak değerlendirilmesi oldukça zordur.

10


1- Faktör Donatımı

II- Ekonomik Tanımlama

Faktör donatımı faktör fiyatları ile tanımlanır, bu durumda hesaplamaya hem arz hem de talep tarafı girdiği için daha tutarlıdır.

PL : Emeğin bedeli, ücret

PC : Sermayeyi kullanmanın bedeli, faiz-rant

PCA

PLA

< PCT

PLT

Eşitsizlik, Almanya’da sermayenin göreceli fiyatının Türkiye’den daha düşük olması anlamına gelir. Türkiye emeğe, Almanya’nın sermayeye zengin olarak sahip olması demektir.

11

Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle elde edilen ürünler arasındaki teknik ilişkiye üretim fonksiyonu denir.

Üretim fonksiyonu eş ürün eğrileri ile gösterilir.Eş ürün eğrisi teknoloji veri kabul edildiğinde bir malın aynı miktarda üretebilmesi için kullanılan emek ve sermaye birleşimlerini gösterir.

Bir faktörün belirli bir ölçüde öteki faktörün yerine kullanılabildiği motor ve tekstil eş ürün eğrileri şekildeki gibi orijine dış bükeydir.


2- Faktör Yoğunluğu

Emek

Sermaye

O

Grafik 1: İki Mal Üretimi Durumunda Faktör Yoğunlukları

Motor

Tekstil

F2

F2

F1

F1

F

FM1

M

D1

D

12

Faktör fiyatları FF olması durumunda OM’nin eğimi : Motordaki emek sermaye oranı OD’nin eğimi : Tekstildeki emek sermaye oranı

OM’nin OD’ye göre dik olması, FF veri faktör fiyatından motorun tekstile göre daha sermaye yoğundur.

Faktör fiyatları FF’den F1F1(=F2F2) seviyesine yükselmesi (Sermayenin ucuzlaması) sonucu sermaye-emek yoğunlukları, motor için OM1 ve tekstil için OD1’e yükselir.



Emek

Sermaye

O


Motor

Tekstil

F2

F2

F1

F1

F

FM1

M

D1

D

13

Her iki malın üretimi de daha sermaye yoğun duruma gelmiştir. Maliyet minimizasyonu gereğince ucuzlayan sermaye faktörü pahalılaşan emek faktörü yerine geçmiştir.

Heckscker-Ohlin Teorisinin temel sonucunun ortaya çıkabilmesi için gerekli koşullardan birisi de, faktör fiyatları değiştiğinde malların faktör yoğunluklarının tersine dönmemesi gerekir.



Emek

Sermaye

O


Motor

Tekstil

F2

F2

F1

F1

F

FM1

M

D1

D

14

Faktör yoğunluklarının tersine dönmemesi için iki malın eş ürün eğrilerinin yalnız bir noktada kesişmesi gerekir.

Şekilde K ve L gibi iki noktada kesişmektedir.Emek

Sermaye

O

Grafik 2: Faktör Yoğunluğunun Tersine Dönmesi

Motor

K

F1

M1

LF1 F2

F2M2

T1

T2 Motor

Tekstil

Tekstil



15

Grafikte faktör fiyatlarının F1F1 olması durumunda sermaye emek yoğunluğu motorda OM1, tekstilde OT1 doğruları ile gösterilir.

Faktör fiyatları F2F2 olacak şekilde değişmesi (emeğin ucuzlaması) durumunda motor emek yoğun, tekstil ise sermaye yoğun bir mal durumuna gelmektedir.

Emek

Sermaye

O

Grafik 2: Faktör Yoğunluğunun Tersine Dönmesi

Motor

K

F1

M1

LF1 F2

F2M2

T1

T2 Motor

Tekstil

Tekstil


Faktör Yoğunluğunun Tersine Dönmesi

16

Teorinin önemli bir varsayımı da ticaret yapan ülkeler arasında zevk ve tercihlerin benzer olmasıdır.

Tersi bir durumda , örneğin bir ülkenin göreceli olarak zengin olduğu faktörün kullanılarak üretildiği mal cinsine iç talebin oldukça yoğun olması fiyatı yükselteceği için karşılaştırmalı üstünlük geçersiz hale gelebilir.


3- Talep Koşullarında Benzerlik

17

i1

TekstilT

T

Motor

O

Grafik 3:Heckscher-Ohlin Modelinin Teorik Kanıtlanması

i2

A

A

FA

FT

TEORİNİN ANALİTİK YOLDAN KANITLANMASI

Hatırlatma: Teoride ülkelerin faktör donatımları farklı, üretim teknolojileri aynıdır.

AA : Almanya’nın üretim olanakları eğrisidir ve motor üretimi sermaye yoğun olduğu için motor ekseni yönünde daha uzundur.

TT : Türkiye’nin üretim olanakları eğrisidir ve tekstil üretimi emek yoğun olduğu için tekstil ekseni yönünde daha uzundur.

18

i1

TekstilT

T

Motor

O


i2

A

A

FA

FT


Teori diğer önemli varsayımı da talep koşullarının ülkeler arasında benzer oluşudur. Bu nedenle kayıtsızlık eğrileri hem Almanya’nın hem de Türkiye’nin talep koşullarını gösterir.

Dış ticarete başlamadan önce

Almanya’nın denge noktası DA ve iç fiyat oranı FA dır.

Türkiye’nin denge noktası DT ve iç fiyat oranı FT dir.

DA

DT

19

i1

TekstilT

T

Motor

O


i2

A

A

FA

FT


Bu durum, Almanya’da motorun Türkiye’ye göre daha ucuz (tekstilin pahalı) olduğunu gösterir.

Bir başka deyişle, Türkiye’de tekstilin Almanya’ya göre daha ucuz (motorun pahalı) olduğunu gösterir.

Bu sonuca ulaşmada ülkeler arası talep koşullarının benzerliği varsayımı önemlidir.

DA

DT

20

HECKSCHER-OHLIN MODELİNDEN ÇIKARTILAN TEOREMLER

1- Faktör Donatımı Teorisi

2- Faktör Fiyatları Eşitliği Teoremi

3- Stolper-Samuelson Teoremi

4- Faktör Hareketsizliği Modeli

21

Ülkeler ellerindeki faktörlerden hangisine daha çok sahipse o faktörlerin kullanıldığı malların üretiminde karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptirler.


1. FAKTOR DONATIMI TEORISI

22

Heckscher-Ohlin Teorisinin bir sonucu olarak; mal ticareti ülkeler arası üretim faktörlerinin fiyatlarının hem mutlak hem de göreceli olarak eşitlenmesine sebep olmaktadır.

Bunun sebebi dış ticaret sonrasında ülkelerde belirli malların üretiminde uzmanlaşılması ve faktör fiyatlarındaki değişikliklerin kaçınılmaz olmasıdır.

Türkiye emek-yoğun olan tekstil, Almanya ise sermaye-yoğun motor üretiminde uzmanlaşmaya gider.


2. FAKTOR FIYATLARININ EŞİTLİĞİ TEORISI

23

Türkiye

motor üretimini kısarak kaynaklarını tekstile aktarır.

Motor üretiminin kısılmasından dolayı açığa çıkan iş gücü tekstil üretiminde kolayca çalışabilirken, sermaye faktörünün bu sektörde istihdam olanakları daha kısıtlıdır.

Genişleyen tekstil üretimi sonucunda işgücü hızla yükselirken sermaye talebi daha az artar. Faktör fiyatları ücretler lehine (ücretler yükselir) faiz aleyhine (faizler düşer) değişir.


2. FAKTOR FIYATLARININ EŞİTLİĞİ TEORISI Almanya

Tekstil üretimini kısarak kaynaklarını motor üretimine aktarır.

Tekstil üretiminin kısılmasından dolayı bol miktarda emek açığa çıkar. Açığa çıkan sermaye motor üretiminde kolayca istihdam edilir. Sermayeye göre işgücü ucuzlar.

Genişleyen motor üretimi sonucunda sermaye hızla yükselirken emek miktarı azalır. Faktör fiyatları sermaye lehine işçi ücretleri aleyhine değişir.

24

Bu teoreme kadar “serbest ticaret ülkede yaşayanların tümünün yararına, korumacılık ise zararınadır” görüşü benimsenmişti.

Teoremle birlikte göre “serbest ticaret ihracat endüstrilerinde yoğun kullanılan faktörün lehinedir. Korumacılık ise ithalata rakip endüstride yoğun olarak kullanılan faktörün lehinedir.”


3. STOLPER-SAMUELSON GELİR DAĞILIMI TEOREMİ

25

Gelişmiş ülkelerde Emek göreceli olarak kıt bir kaynak olduğu için dış ticaret emeğin reel gelirinde düşüşe sebep olacaktır. Bunun bir sonucu olarak ta bu ülkelerde emek yoğun endüstriler ticari kısıtlamalar için hükümete baskı yaparlar.

Bu durumda ticari kısıtlamaların devreye alınması son derece yanlıştır. Bu kısıtlamalar yerine sermayedarlar vergilendirilerek işçilere ek ödeme yapılmasına dayalı bir gelir dağılımı politikası izlenebilir.


3. STOLPER-SAMUELSON GELİR DAĞILIMI TEOREMİ

26

Kısa Dönemde faktörlerin ülke içerisindeki hareketlerinin kısıtlı olabileceği ilkesine dayanır.

Tarımda kullanılan sermayenin Sanayi de kullanılamayacağı varsayılır, tersi de geçerlidir.

Bu durumda üretim faktörleri Emek, Tarıma Özgü Sermaye ve Sanayiye Özgü Sermaye olmak üzere üç faktörden oluşur.

Heckscher Ohlin Modeline göre emek bol bir ülkede dış ticaretle birlikte sermaye faktörünün tümüyle gelir kaybına uğrayacağı öne sürülüyordu.

Faktör Hareketsizliği teorisi ise dış ticaretle birlikte Sermaye faktörünün sadece sanayiye özgü olan kısmının zarar göreceği tarıma özgü olan kısmının ise kazançlı çıkacağını göstermektedir.


4. FAKTÖR HAREKETSİZLİĞİ TEOREMİ

27

Leontief, 1930’lu yıllarda “girdi-çıktı” (input-output) tablosu denilen tekniği geliştirmiş ve bu teknikten hareketle malları emek-sermaye bileşimlerine ayırmıştır.

Leontief, Amerika’nın tüm dış dünya ile olan ticaretini ele almış, ihracat ve ithalatta bir milyon dolar değerinde “temsili mal balyaları” oluşturmuştur.

Mal balyaları, bileşimi ihracat ve ithalatta aynı olan mal bileşimlerini gösterir.

TEORİNİN TEST EDİLMESİ : LEONTIEF PARADOKSU ve DİĞER TESTLER

28

Çalışmanın sonucunda Amerika; emek-yoğun mallar ihraç edip, sermaye-yoğun mallar ithal eden bir ülke olarak çıkmıştır.Bu durum Leontief Paradoksu olarak adlandırılmıştır.

Leontief, çelişkinin nedenini şöyle açıklar: Amerikan toplumunun üstün girişimcilik, yöneticilik, eğitim gibi özellikleri

nedeniyle, Amerikan işçileri dünyanın diğer ülkelerindeki işçilere göre üstün niteliktedir.

Aynı sermaye araçları ile çalışmış olsalar bile verimlilikleri yüksektir. Bir Amerikan işçisi, üç yabancı işçiye bedeldir. .bu nedenle Amerika’nın

emek stokunu bulmak için mevcut stoku üç ile çarpmak gerekir.

TEORİNİN TEST EDİLMESİ : LEONTIEF PARADOKSU

29

Leontief’in çalışmasına eleştriler: Çalışmanın savaşın hemen sonrasındaki yıl için yapılmış

olması 1951 yılında tekrar edilmiş ve benzer sonuçlar çıkmıştır.

Hesaplamalarda kullanılan sermaye katsayılarının güvenilir olmadığı

Sadece emek ve sermaye faktörleri dikkate alınmış, doğal kaynaklar gözardı edilmiştir.

TEORİNİN TEST EDİLMESİ : LEONTIEF PARADOKSU

Teori 1967 yılında Türkiye üzerinde de test edilmiş ve çıkan sonuçlar Heckscher Ohlin teorisine paralel çıkmıştır.İhracatımız emek yoğun, ithalatımız ise sermaye yoğun mallardan oluşmaktadır.

30


Sonuç olarak; teori vasıfsız emeğin bol olduğu az gelişmiş ülkelerle sermaye zengini gelişmiş ülkeler arasındaki endüstriler-arası ticareti açıklamakta başarılı olmuştur.

Ancak; Gelişmiş ülkelerin birbirleriyle olan ticaretleri daha çok benzer endüstri ürünleri olduğu için faktör donatım teorisi yetersiz kalmıştır.

Gelişmiş ülkeler arasındaki ticaretin tanımlanabilmesi için yeni teoriler geliştirilmiştir.

31

YENİ TEOREMLER

1. Nitelikli işgücü teoremi 2. Teknoloji açığı teoremi 3. Ürün dönemleri teoremi 4. Tercihlerde benzerlik teoremi 5. Ölçek ekonomileri teoremi 6. Monopolcü rekabet teoremi 7. Taşıma Giderleri ve Dış Ticaret Teorisi

32

YENİ TEOREMLER 1. NİTELİKLİ İŞGÜCÜ TEOREMİ

Keesing - Kenen Nitelikli işgücü bakımından zengin olan ülkeler,

bu faktörlere bağlı olan malların üretiminde uzmanlaşırlar.

Buna karşılık niteliksiz işgücünün yoğun olduğu ülkelerde ise uzmanlaşma daha çok niteliksiz işgücü gerektiren ürünlerde olmaktadır.

33

Posner Gelişmiş ülkeler arasındaki ticaretin önemli bir bölümünü yeni

geliştirilmiş ürünler ve üretim süreçleri oluşturur.Yeniliği ilk bulan firma monopolcü statüsü kazanır ve yasalarla izinsiz kullanımın önüne geçilir.Bu ülkeler yeni bulunan ürünlerin ilk ihracatçıları olurlar ve üstünlük elde ederler.

Zamanla teknoloji az gelişmiş ülkelere transfer edilir ve ucuz emekle birlikte bu ülkeler ihracatçı konuma geçerler.

Arge yatırımlarına ayrılan payların gelişmiş ülkelerde daha fazla olmasının sebebi bu üstünlüğü farklı mallar için sürekli elde tutma çabasıdır.

YENİ TEOREMLER 2. TEKNOLOJİ AÇIĞI TEOREMİ

34

Bu teori teknoloji açığı hipotezinin Vernon tarafından genelleştirilmiş ve geliştirilmiş şeklidir.

Buna göre, teknolojik yenilikler ve yeni malların geliştirilmesi ileri sanayileşmiş ülkelerde oluşur. Bu durum yüksek derecede eğitilmiş işgücünün ve AR GE ye yapılan yüksek yatırımın bir sonucudur.

YENİ TEOREMLER 3. ÜRÜN DÖNEMLERİ TEOREMİ

35

Bu hipoteze göre;1. aşamada yeni malın üretimi ufak çaptadır ve iç piyasaya yöneliktir. 2. aşamada ürün hemen hemen tam olarak olgunlaşmıştır. Satışlar önce iç

piyasaya yöneliktir sonra ihracata başlanır. 3. aşamada üretim teknolojisi standartlaşır. Yenilikçi firma içte ve dışta

teknoloji lisansı vermeyi karlı bulmaya başlar. Standart üretimin maliyetini düşürmek için üretim öteki ülkelere kaydırılır. Bu aşamada yenilikçi ülke hala bir miktar mal üretir.

4. aşamada malın lisansını alan düşük maliyetli yeni üreticilerin ihracat piyasa-larını ele geçirmeleri ile yenilikçi ülkenin ihracat hızı kesilir.

5. Yenilikçi ülkenin iç piyasası yerli üretim yerine ithalatla karşılanmaya başlanınca 5. aşamaya geçilmiş olur. Artık teknoloji dünya ülkelerinde tümüyle yayılmış ve üretimi sınırlandıran lisanslar sona ermiştir. Yerli endüstri iç ve dış piyasaları kaybettikçe yurtiçi üretim hızla düşer.

Nihayet yenilikçi ülke kendi iç piyasasında da tamamen devre dışı bırakılınca ürün dönemleri tamamlanmış olur.

YENİ TEOREMLER 3. ÜRÜN DÖNEMLERİ TEOREMİ

36

Malların ticareti üretim maliyetlerinden çok, ülkeler arasındaki zevk ve tercihlerin benzerliğine yani talep koşullarına bağlıdır.

Zevk ve tercihleri belirleyen temel etken de göreceli gelir düzeyleridir.

Linder’in bu hipotezi çok kabul görmemiştir.

YENİ TEOREMLER 4. TERCİHLERDE BENZERLİK TEOREMİ

37

Ölçek ekonomileri dolayısıyla artan getirinin ortaya çıktığı durumda ülkeler bire bir benzer olsalar dahi karlı dış ticaret yapabilirler.

İçsel ölçek ekonomileri firmanın kendi üretim ölçeği arttığında ortalama maliyetlerinin düştüğü durumlarda söz konusudur.

Dışsal ölçek ekonomileri ise firmanın bağlı olduğu endüstride üretim hacminin artmasıyla ortalama maliyetlerin düşmesi anlamına gelmektedir.

Ülke, iç piyasada tüketicilerin satın alacakları çok sayıdaki maldan az miktarda üretmek yerine, ölçek ekonomilerine sahip birkaç endüstri üzerinde uzmanlaşmaya gider ve ihtiyacı olan diğer malları dışarıdan ithal eder.

Ürün çeşitliliği artarak tüketici rafahının artmasına sebep olur.

Böylece ölçek ekonomileri maliyetleri düşürerek, üretim ve zevkler yönünden birbirine benzer ülkeler arasındakarlı dış ticaret yapma imkanı sağlar.

YENİ TEOREMLER 5. ÖLÇEK EKONOMİLERİ TEOREMİ

38

Uluslararası ticaretin büyük bir bölüm farklı nitelikteki malların ticaretinden oluşur.

Değişik endüstriler tarafından üretilen malların ticareti Endüstriler-arası ticaret;

Aynı endüstri veya mal grubuna ait farklılaştırılmış malların ticareti ise endüstri-içi ticaret olarak adlandırılır.

Heckscher Ohlin teoremi uluslarası ticareti karşılaştırmalı üstünlüklere ya da faktör donatımındaki farklılıklara dayandırır.

Monopolcü Rekabet teorisi ise ulusl. Ticareti endüstri-içi ticaret mal farklılaştırması ve ölçek ekonomilerine dayandırır.

Aynı endüstri içerisinde malların nitelikleri farklılaştırılarak uzmanlaşma ve tüketici memnuniyetinin artışı sağlanmış olur.

YENİ TEOREMLER 6. MONOPOLCU REKABET TEOREMİ

39

Taşıma giderleri malların bir yöreden başka bir yöreye ulaştırılması için yapılması gerekn tüm masraflardır.

Teknoljik gelişmelerdeki hızlanmalar taşıma giderlerinin azalmasına sebep olmaktadır.

Bunun bir sonucu olarak ta önceden taşıma giderlerinin yüksek olması nedeniyle ticarete konu olmayan mallar zamanla ticarete dahil hale gelmektedir.

Taşıma giderleri ithalatçı ülkede fiyatı yükseltirken ihracatçı ülkede de fiyatı düşürücü bir etki yapar.

YENİ TEOREMLER

7. TAŞIMA GİDERLERİ VE DIŞ TİCARET TEORİSİ

40

Taşıma giderleri endüstrilerin kuruluş yerlerinin seçiminde etkili olur Kaynağa yönelimli Piyasaya yönelimli Serbest endüstriler.

Sınır ticaretinin nedeni de taşıma masraflarıdır. Çekim Teorisi; Komşular arasındaki ticaretin

yoğun olması

YENİ TEOREMLER

7. TAŞIMA GİDERLERİ VE DIŞ TİCARET TEORİSİ

41

Faktör Donatımı Teorisi ham maddeler,tarım ürünleri ve emek yoğun sanayi malları üzerindeki ticareti açıklamaktadır.

Ölçek Ekonomileri ve Farklılaştırılmış mallara dayalı yeni teoremler ise yoğun sermaye ve teknoloji içeren sanayi malları üzerindeki endüstri içi ticareti açıklamaktadır.

Faktör Donatımı Teorisi ile Yeni Teoriler birbirlerini tamamlamaktadır.

SONUÇ

uluslararasi ticaret teorisi faktor donatimi

Documents