သ႔

(၁) ဥက႒ဆရာေတာ

ႏငငေတာသဃာမဟာနာယကအဖြ႕

(၂) အကးေတာေဆာငဆရာေတာ

ႏငငေတာသဃာမဟာနာယကအဖြ႕

ရနကနၿမ႕။

ရကစြ ။ ။ ၁၃၇၅ ခႏစ၊ တနခးလဆနး(၁၂)ရက

၂၀၁၃ ခႏစ၊ ဧၿပလ(၂၂)ရက

အေၾကာငးအရာ ။ ။ မမနမကန၀ါဒျဖန႔ခမႈမားေၾကာင အစၥလာမသာသနာႏင ျမနမာမြတစလငမတ႔အေပၚ အထင

အျမင လြမားေနမႈက ရငးလငးေလာကထားျခငးႏင ေမတာတရားေရ႕ထားကာ လအပေသာ ကညေစာငေရာကမႈမားေပးပါရန

ေလာကထားျခငး။

ၾကညညေလးစားအပပါေသာ ဆရာေတာႀကးမားထ ဂါရ၀တရားေရ႕ထားလက ႐ေသစြာေလာကထားအပပါသည။

အထကပါအေၾကာငးအရာႏငစပလဥး၍ ႏငငေတာသမၼတႀကးထေပးပ႔ေသာ ၂၂-၄-၂၀၁၃ ေန႔စြပါစာမတႏင

အစၥလာမႏင ျမနမာမြတစလငမတ႔အေပၚ အထငအျမငလြမားမႈမားက ရငးလငးတငျပခကစာတမးက ပးတြေပးပ႔အပပါသည။

ရငးလငးခက

ပးတြပါ “အစၥလာမႏင ျမနမာမြတစလငမတ႔အေပၚ အထငအျမငလြမားမႈမားက ရငးလငးခကစာတမး (အကဥး)” တြင

နားလညလြမားေစေသညအခကအခ႕က ရငးလငးတငျပထားပါသည။ ယငးတ႔မာ-

၁။ ၇၈၆ ဟသည ၂၁-ရာစဟလညးေကာငး၊ မြတစလငမမဟတသတ႔ႏင လမႈစးပြားမဆကဆရဟလညးေကာငး အဓပၸာယ

မသကေရာကဘ လမးဘာသာမေရြး၊ ေ၀ေနယအားလးအေပၚ က႐ဏာထားရန သေကၤတျဖစပါသည။

၂။ အစၥလာမဘာသာတြင သားေဖာကသာသနာျပျခငး လး၀ ခြငမျပ။ ဘာသာမတသႏင အမေထာငျပခြငမရ (ကရအာန

၂း၂၂၁)။ ဗဒၶဘာသာမနးကေလးမားကယႏငလင သကဆငရာလမႈေရးအဆငအတနးအလက ဗလက ဆခးျမႇငျခငးဟသည

လး၀မရ။ အစၥလာမသာသနာက စတႏလးမပါဘ လကခသညဆသအား မနာဖက ေခၚ အေယာငေဆာငဟသတမတၿပး ငရ

တြငပင ေအာကဆးအဆင၌ ေနရမညဟ ဆထားသည။

၃။ အစၥလာမတြင ဇနး ၄ ဥး ခြငျပျခငးမာ မျပမေနရမဟတ၊ လ႔အဖြ႕အစညးတြင အမးသမးအေရအတြက မားျခငးျဖစေစ၊

အျခား မလႊသာမေရာငသာ ကစၥရပမားတြငျဖစေစ လအပပါက ခၽြငးခကျဖင ခြငျပခကသာျဖစၿပး တစလငတစမယားစနစက

အားေပးသည။ ထ႔အျပင ႏစဥးသေဘာတေပါငးျခငး၊ အေျမႇာငမယားထားျခငး၊ ျပညတနဆာလပငနးမားက လး၀ တားျမစ

သည။ ထမးျမားျခငးမျပဘ လငဆကဆပါက ႀကမဒဏ ၁၀၀ သတမတထားသည။

၄။ အစၥလာမသာသနာတြငးသ႔၀ငသမားသည ေရႊတဂေစတႏင မဟာျမတမနေစတေတာပမားက ေျခႏငအရငနငးၿပးမ

၀ငရသည ဟသညမာ လပႀကဇာတျဖစသည။ ကရအာန ၆း၁၀၈ အရ မြတစလငမတ႔သည အျခား ဘာသာတရားတ႔၏

ကးကြယရာမား က မေကာငးမေျပာရဟ ျပဌာနးထားရာ မညသညနညးႏငမ ေစာကားပငခြငမရ။

၅။ ဂဟာဒဟသည အစၥလာမဘာသာထမ၀ငေသာ ဘာသာျခားမားက သတသငရငးလငးျခငး လး၀ မဟတပါ။ ၿငမးခမးစြာ

ျပရ ေသာ ဂဟာဒသေဘာတရားအရ ဘ၀တစေလာကလး မမ၏မေတာေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန စသညတရားမားက

ခးႏမရန အစြမးကန ႀကးပမးျခငးျဖစသည။ အကယ၍ မမတငးျပညလမးက သတစပါးကးေကာေစာကားပါက ခခစစသာ

ျဖစပါသည။ ရနသက ၿငမးခမးေရးကမးလမးက လကခရမညျဖစသည။ ထ႔အျပင ကရအာန ၂၂း၄၀ အရ ဂဟာဒဟသည

ဘာသာတရားတ႔၏ လြတလပစြာကးကြယကငသးခြငက အကာအကြယေပးျခငး၊ အၾကမးဖက၀ါဒက ဆန႔ကငျခငးသာ

ျဖစသည။

၆။ အစၥလာမသာသနာျပျခငးဟ၍မရဘ အစၥလာမ၏ ၿငမးခမးသမေမြ႕မႈမားက လတ႔သေစရန တငျပမႈသာရ၏။

အသဉာဏက သး၍ ယဥေကးစြာေျပာဆရမည။ အျငငးအချပလာပါက လပေသာေဆြးေႏြးမႈျဖငသာ တ႔ျပနရမည။

ဖားေယာငးျခငးႏင အဓမၼစနစမရေစရ။ မညသမဆ ယၾကညလပါက ယၾကည၊ မယၾကညလက ျငငးပယျခငးဟေသာ

လြတလပစြာေရြးခယ ကငသးခြငရပါသည။ မေလးရားႏင အငဒနးရားႏငငတ႔၌ မလက ဟႏၵ၊ ထ႔ေနာက ဗဒၶဘာသာ၊ ထ႔ေနာက

အစၥလာမ ကးေျပာငးခပါသည။ သ႔ေသာ ထငးႏင သရလကၤာ ႏငငတ႔ကမ ဗဒၶဘာသာအမားစျဖစလက ရေနၾကပါသည။

၇။ ဗလ ေခၚ အစၥလာမ၀တေကာငးေတာမားဟသည အႏႈငးမကးကြယရာက နာခဥးခရာေနရာ၊ ေမတာပ႔ရာ၊ ယဥေကးမႈ

သြန သငရာေနရာမားသာျဖစသည။ စစစခနးမား၊ လကနကသေလာင႐မားမဟတပါ။ ကမၻာဗလ အားလး ကမၻာဥးေကာငးေတာ

ကအဗဟ ေခၚ ၿငမးခမးေရးစငတာသ႔လည၍ တညေဆာကၾကရ၏။ ယငး၏ သေဘာတရားႏင သေကၤတမာ

(က) ေလာကခပသမးတြင အႏႈငးမကးကြယရာ တစပါးတညးသာရျခငး။ (႕ညငအပ သ ြသ)

(ခ) ကမၻာၿဂဟတြင နဗတမနေတာ ေခၚ လသားဘရားမားစြာေပၚထြနးခေသာလညး ၎ငးတ႔ေဟာၾကားခသည

တရားမာ တစခတညးေသာ သစၥာတရားျဖစျခငး။

(ဂ) လသားတ႔သည မးႏြယ၊ ဘာသာစကား၊ အသားအေရာငကြျပားၾကေသာလညး လဟသည

ကမၻာအမေထာငစႀကး တစခသာျဖစျခငးတ႔ျဖစၾကပါသည။

၈။ အစၥလာမသာသနာသည ၿဗတသေခတမ ျမနမာႏငငသ႔ေရာကလာေသာသာသနာမဟတ၊ ျမနမာ မြတစလငမ လ႔အဖြ႕

အစညးသည ပဂေခတမစ၍ သမငးေၾကာငးအရ တညၿငမစြာဖြ႕ၿဖးလာေသာတငးရငးသား၊ ႏငငသား လ႔အဖြ႕အစညးျဖစပါ

သည။

ေမတာရပခေလာကထားခက

ဆရာေတာႀကးမားအေနျဖင ေမတာတရားေရ႕ထား၍ ပဋပကၡတားဆးေရးႏင အၾကမးဖကမႈမား ထပမမေပၚေပါကေရး

အတြက လအပေသာကညေဆာငရြကမႈမားေဆာငရြကေပးပါရန ႐ေသစြာ ေလာကထားအပပါသည။

႐ေသေလးစားစြာျဖင

ေဒါကတာျမငသနး (ၿငမးခမးလလင)

အမတ-၂၃၊ ၁၃၉ လမး

မအကနး၊ တာေမြၿမ႕နယ။

ဖနး - ၀၉ ၅၁ ၃၄၄၈၇

သ႔

ဥးသနးစန

ႏငငေတာသမၼတ

ႏငငေတာသမၼတ႐း၊ ေနျပညေတာ။

ရကစြ ။ ။ ၁၃၇၅ ခႏစ၊ တနခးလဆနး(၁၂)ရက

၂၀၁၃ ခႏစ၊ ဧၿပလ(၂၂)ရက

အေၾကာငးအရာ ။ ။ မမနမကန၀ါဒျဖန႔ခမႈေၾကာင အစၥလာမသာသနာႏင ျမနမာမြတစလငမတ႔အေပၚ

အထငအျမင လြမားေနမႈက ရငးလငးျခငးႏင အႀကျပတငျပျခငး ။

သမၼတႀကးခငဗား

ၿငမးခမးသာယာမႈအေပါငးသကေရာကပါေစ။

ကၽြနေတာ ေဒါကတာျမငသနး(စာေရးဆရာၿငမးခမးလလင)အေနျဖင အစၥလာမသာသနာႏင ျမနမာမြတစလငမ

တ႔အေပၚ မမနကနေသာသတငးအခကအလကမားႏငလပႀကထားေသာသမငးမားျဖင အထငအျမငလြမားေစရန ၀ါဒျဖန႔ခ

ေနမႈတ႔ေၾကာင ရဟနးရငလျပညသတ႔အၾကား သသယမားႏင မနးတးစတဓာတမား ျဖစေပၚေနျခငးက ေျပေပာကေစ

ရနလညးေကာငး၊ ႏငငေတာမ စစဥျပလပမည တရားဥပေဒစးမးေရး၊ ပဋပကၡတားဆးေရးႏင အၾကမးဖကမႈ တကဖကေရးက

အေထာကအကျဖစေစရနလညးေကာငး ဤရငးလငးခကႏငအႀကျပလႊာက ႐းသားစြာတငျပအပပါသည။

(၁) ယခအခါ ျမနမာျပညအ၀မး မြတစလငမဆန႔ကငေရး၀ါဒျဖန႔ခမႈမား အမးသားေရးအသြင ကယျပန႔စြာျဖစေပၚ

လကရရာ မြနျပညနယႏင ကရငျပညနယတ႔တြင မြတစလငမတ႔အေပၚ လမႈစးပြားသပတေမာကမႈမားႏင အၾကမး ဖကရန

ႀကစညမႈမား ျဖစပြားေနပါသည။ သာေကတႏင လႈငသာယာၿမ႕နယတ႔တြင အၾကမးဖကမႈျဖစပြားၿပးေနာက

ရနကနတငးေဒသႀကးေနရာအခ႕တြင ဟစေအာရနစမႈမားႏင ေကာလဟလမားေၾကာင မတညၿငမမႈမား ႀကေတြ႕ခ ရပါသည။

မဂၤလာေတာငၫြန႔ၿမ႕နယ၊ မဂၤလာေစးႏင ယဇနပလာဇာတ႔မ ေစးသေစးသားမား တစရကတြင အထတ တလန႔ျဖစ၍

လယကမညစးကာ ေန႔လည ႐တတရကေစးပတသညအထျဖစခပါသည။ တရားဥပေဒစးမးမႈအားနညး ျခငးေၾကာင

အၾကမးဖကသမားမား အတငရလာကာ မတလာၿမ႕တြင ဖကဆး၊ မး႐ႈ႕၊ လသတပြအဆငထ ေရာကရ သြားကာ

ေနျပညေတာအနးၿမ႕ရြာမားသ႔ပင ကးဆကသြားခပါသည။ ပခးတငးေဒသႀကး အေနာကျခမးၿမ႕ရြာမား တြငလညး

မယၾကညေလာကေအာင အၾကမးဖကမႈမား ျဖစပြားခပါသည။

(၂) ယငးအၾကမးဖကမႈမားႏငစပလဥး၍ ကလသမဂၢ အထးသတမန မစၥတာနမဗးယားက အစအစဥရရ စနစ

တကေဆာငရြကမႈမားျဖစေၾကာငးေျပာၾကားခၿပး ကလသမဂၢလ႔အခြငအေရးဆငရာ အထးသတမန မစၥတာ ကငတားနားက

အၾကမးဖကမႈမားတြင ႏငငေတာအဖြ႕အစညးအခ႕ တက႐ကပတသကေနေၾကာငး ၂၈-၃-၂၀၁၃ ေန႔ကစြပစြေျပာဆခရာ

ျပနၾကားေရး၀နႀကးဌာန၊ ဒတယ၀နႀကးက ၃၀-၃-၂၀၁၃ တြင ျပနလညျငငးဆသည အဆငေရာကခ၍ ႏငငေရးအရလညး

တငးျပည ဂဏသကၡာ ထခကပါသည။ ေဒသမားစြာတြငလညး ယခငက ခစခငရငးႏးစြာ ေနခၾကေသာလညး ယခအခါ

ဗဒၶဘာသာ၀ငအခ႕မ မြတစလငမတ႔ႏင လမႈ-စးပြား ဆကဆမႈ ျဖတေတာကျခငး၊ တမငရနစျခငးတ႔ ႀကေတြ႕ေနၾကရပါသည။

ေကာလဟလမားေၾကာင ျပညသ႔ရမားႏင ျပညသလထမာ လၿခေရး ကငးေစာငေန ၾကရပါသည။ ကမၻာအလယတြင

ေမတာတရားျဖင ဂဏတင ေနေသာ ေထရ၀ါဒဗဒၶဘာသာမာ မသမာသတ႔က ဘာသာေရးကအလြသးစားလပမႈေၾကာင

အထငအျမငလြခေနရပါသည။ မတလာအၾကမးဖကမႈအၿပးတြင မြတစလငမဒကၡသညေသာငးခ၍ ကယဆယေရးစခနး ၅-ခတြင

ဆငးရၾကပတညး စြာ ေနေနၾကရပါသည။ နးစပရာၿမ႕မား၌ ေရာငတမးေနရသ ေထာငခ၍လညးရပါသည။ ဗဒၶဘာသာ

ဒကၡသည အနညးငယသာရၿပး လြတလပစြာသြားလာလႈပရားႏငၾကပါသည။ သမၼတႀကးအပါအ၀င ကယဆယေရးလပငနးမား

ေဆာငရြကေပးၾကေသာ အာဏာပငမား၊ သဃာေတာမားႏင ဘာသာေရးအႀကးအကမား၊ အရပဘကလ႔အဖြ႕ အစညးမား၊

ႏငငေရးပါတမား၊ အလရငမားႏင လပအားေပးမားကလညး ဂဏျပမတတမးတငအပပါသည။

(၃) ဤအၾကမးဖကမႈမားျဖစေပၚရျခငးအေၾကာငးရငးမားစြာ ရႏငေသာလညး ကၽြနေတာအေနျဖင မြတစလငမဆန႔ကင

ေရး၀ါဒျဖန႔ခမႈမားႏငစပလဥး၍သာ ရငးလငးတငျပအႀကျပလပါသည။

(က) “အမးေပာကမာ စးေၾကာကစရာ”ဟေသာ တရားမ၀ငစာအပက ၁၉၈၈ ခႏစေနာကပငး ျမနမာျပည အ၀မး

ျဖန႔ခခမႈေၾကာင တပမေတာအစးရလကထကတြင ႏစစဥလလ ဗလမားႏင အစၥလာမဘာသာ၀င မားအား အၾကမးဖကမႈ

ႀကေတြ႕ခရပါသည။ ၁၉၉၇-ခႏစ မႏေလးမစ၍ တစျပညလးပ႕ႏ႔သြားခေသာ အၾကမးဖကမႈမတငမ ကၽြနေတာအေနျဖင

ႏငငေတာ သဃာမဟာနာယကအဖြ႕ႏင သာသနာေရး၀နႀကး ဌာနသ႔ ၂၂-၁-၁၉၉၇ ရကစြပါစာျဖင ရငးလငးခကႏင ႀကတင

သတေပးမႈ ျပခပါသည။ ထစဥက ကညေစာငေရာကေပးခေသာ ႏငငေတာသဃာမဟာနာယကအဖြ႕က အထးေကးဇးတင

ေၾကာငး ဂါရ၀ျပ မတတမးတငအပပါသည။

(ခ) ယခအခါ “မြတစလငမတ႔ ၇၈၆ သေကၤတကတၿပင၍ ၉၆၉ သေကၤတက အသးျပရျခငးျဖစသည။ အမး၊

ဘာသာ၊ သာသနာက ကာကြယေစာငေရာကရမည”ဟေသာ ေကြးေၾကာသျဖင ဗဒၶဘာသာတရားပြမား ကငးပလာၾကရာ

မားယြငးေသာ သတငးအခကအလကမားႏင မားယြငးေသာသမငးမတတမးမားက အေျခခ၍ အထငအျမငလြမားကာ

မြတစလငမဆန႔ကငေရးတရားမားေဟာၾကားျခငး၊ ယငးတရားေခြမားက အမးသားေရးအသြငျဖင ေကးလကအေရာက

ျဖန႔ချခငး၊ ယငးအေခြမားအေပၚ အေျခခ၍ ပမဆး၀ါးေသာ ေနာကဆကတြလကကမးစာေစာငမား ျဖန႔ချခငးတ႔ေၾကာင

မြတစလငမဆန႔ကငမနးတးေရးစတဓာတမား ျပန႔ပြားေနပါသည။ ကြမးယာဆင၊ လၻကရညဆငႏင ကားဂတမားတြင

ကယေလာငစြာဖြငေနၾကပါသည။ သဃာေတာအခ႕ဥးေဆာငျခငးျဖစ၍ အကးထေရာကမႈမားပါသည။ သဃာတစပါးက ၇၈၆

ႏင လႈပရားမႈ မားတရား၀ငရပစက မမတ႔ ၉၆၉ႏင လႈပရားမႈမားရပစျမညဟ အငတာဗးတစခတြင ေဖာျပသြားသညက လညး

ေတြ႕ရပါသည။ ကၽြနေတာ၏ရငးလငးခကမာ ႏငငေတာ၏ အျမငဆးအာဏာပငျဖစေသာ ႏငငေတာ သမၼတ၊

ႏငငေတာသဃာမဟာနာယကအဖြ႕ႏင လႊြတေတာဥက႒မားသ႔ တရား၀ငေပးပ႔ျခငးျဖစ၍ ထသဃာ မားအပါအ၀င

ရဟနးရငလအေပါငး သသယမားေျပေပာကၿပး ၿငမးခမးေရးလပငနးမား ပးေပါငးေဆာင ရြကႏငမညဟ

႐းသားစြာေမာလငပါသည။ သသယႏင မနးတးမႈမားက မေခဖကဘ တရားဥပေဒ စးမး ေရးႏင ၿငမးခမးေရးက

မတညေဆာကႏငပါ။

(၄) ပးတြပါ ““အစၥလာမႏင ျမနမာမြတစလငမတ႔အေပၚ အထငအျမငလြမားမႈမားက ရငးလငးခကစာတမး (အကဥး)””

တြင နားလညလြမားေစေသညအခကအခ႕က ရငးလငးတငျပထားပါသည။ ယငးတ႔မာဩ

၁။ ၇၈၆ ဟသည ၂၁-ရာစဟလညးေကာငး၊ မြတစလငမမဟတသတ႔ႏင လမႈစးပြားမဆကဆရဟလညးေကာငး အဓပၸာယ

မသကေရာကဘ လမးဘာသာမေရြး၊ ေ၀ေနယအားလးအေပၚ က႐ဏာထားရန သေကၤတျဖစပါသည။

၂။ အစၥလာမဘာသာတြင သားေဖာကသာသနာျပျခငး လး၀ ခြငမျပ။ ဘာသာမတသႏင အမေထာငျပခြငမရ (ကရအာန

၂း၂၂၁)။ ဗဒၶဘာသာမနးကေလးမားကယႏငလင သကဆငရာလမႈေရးအဆငအတနးအလက ဗလက ဆခးျမႇငျခငးဟသည

လး၀မရ။ အစၥလာမသာသနာက စတႏလးမပါဘ လကခသညဆသအား မနာဖက ေခၚ အေယာငေဆာငဟသတမတၿပး ငရ

တြငပင ေအာကဆးအဆင၌ ေနရမညဟ ဆထားသည။

၃။ အစၥလာမတြင ဇနး ၄ ဥး ခြငျပျခငးမာ မျပမေနရမဟတ၊ လ႔အဖြ႕အစညးတြင အမးသမးအေရအတြက မားျခငးျဖစေစ၊

အျခား မလႊသာမေရာငသာ ကစၥရပမားတြငျဖစေစ လအပပါက ခၽြငးခကျဖင ခြငျပခကသာ ျဖစၿပး တစလငတစမယားစနစက

အားေပးသည။ ထ႔အျပင ႏစဥးသေဘာတေပါငးျခငး၊ အေျမႇာငမယား ထားျခငး၊ ျပညတနဆာလပငနးမားက လး၀တားျမစသည။

ထမးျမားျခငးမျပဘ လငဆကဆပါက ႀကမဒဏ ၁၀၀ သတမတထားသည။

၄။ အစၥလာမသာသနာတြငးသ႔၀ငသမားသည ေရႊတဂေစတႏင မဟာျမတမနေစတေတာပမားက ေျခႏငအရင နငးၿပးမ

၀ငရသညဟသညမာ လပႀကဇာတျဖစသည။ ကရအာန ၆း၁၀၈ အရ မြတစလငမတ႔သည အျခား ဘာသာတရားတ႔၏

ကးကြယရာမားက မေကာငးမေျပာရဟ ျပဌာနးထားရာ မညသညနညးႏငမ ေစာကား ပငခြငမရ။

၅။ ဂဟာဒဟသည အစၥလာမဘာသာထမ၀ငေသာ ဘာသာျခားမားက သတသငရငးလငးျခငး လး၀ မဟတပါ။ ၿငမးခမးစြာ

ျပရေသာ ဂဟာဒသေဘာတရားအရ ဘ၀တစေလာကလး မမ၏မေတာေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန စသညတရားမားက

ခးႏမရန အစြမးကန ႀကးပမးျခငးျဖစသည။ အကယ၍ မမတငးျပညလမးက သတစပါးကးေကာေစာကားပါက

ခခစစသာျဖစပါသည။ ရနသက ၿငမးခမးေရးကမးလမးက လကခရမညျဖစ သည။ ထ႔အျပင ကရအာန ၂၂း၄၀ အရ

ဂဟာဒဟသည ဘာသာတရားတ႔၏ လြတလပစြာကးကြယကငသး ခြငက အကာအကြယေပးျခငး၊ အၾကမးဖက၀ါဒက

ဆန႔ကငျခငးသာျဖစသည။

၆။ အစၥလာမသာသနာျပျခငးဟ၍မရဘ အစၥလာမ၏ ၿငမးခမးသမေမြ႕မႈမားက လတ႔သေစရန တငျပမႈသာရ၏။

အသၪာဏကသး၍ ယဥေကးစြာေျပာဆရမည။ အျငငးအချပလာပါက လပေသာေဆြးေႏြးမႈျဖငသာ တ႔ျပန ရမည။

ဖားေယာငးျခငးႏင အဓမၼစနစမရေစရ။ မညသမဆ ယၾကညလပါက ယၾကည၊ မယၾကညလက ျငငးပယျခငးဟေသာ

လြတလပစြာေရြးခယ ကငသးခြငရပါသည။ မေလးရားႏင အငဒနးရားႏငငတ႔၌ မလက ဟႏၵ၊ ထ႔ေနာက ဗဒၶဘာသာ၊ ထ႔ေနာက

အစၥလာမ ကးေျပာငးခပါသည။ သ႔ေသာ ထငးႏင သရလကၤာ ႏငငတ႔ကမ ဗဒၶဘာသာအမားစျဖစလက ရေနၾကပါသည။

၇။ ဗလ ေခၚ အစၥလာမ၀တေကာငးေတာမားဟသည အႏႈငးမကးကြယရာက နာခဥးခရာေနရာ၊ ေမတာပ႔ရာ၊ ယဥေကးမႈ

သြနသငရာ ေနရာမားသာျဖစသည။ စစစခနးမား၊ လကနကသေလာင႐မားမဟတပါ။ ကမၻာဗလ အားလး ကမၻာဥးေကာငးေတာ

ကအဗဟ ေခၚ ၿငမးခမးေရးစငတာသ႔လည၍ တညေဆာကၾကရ၏။ ယငး၏ သေဘာတရားႏင သေကၤတမာ

(က) ေလာကခပသမးတြင အႏႈငးမကးကြယရာ တစပါးတညးသာရျခငး။ (႕ညငအပ သ ြသ)

(ခ) ကမၻာၿဂဟတြင နဗတမနေတာ ေခၚ လသားဘရားမားစြာေပၚထြနးခေသာလညး ၎ငးတ႔ေဟာၾကားခသည

တရားမာ တစခတညးေသာ သစၥာတရားျဖစျခငး။

(ဂ) လသားတ႔သည မးႏြယ၊ ဘာသာစကား၊ အသားအေရာငကြျပားၾကေသာလညး လဟသည ကမၻာ

အမေထာငစႀကးတစခသာျဖစျခငးတ႔ျဖစၾကပါသည။

၈။ အစၥလာမသာသနာသည ၿဗတသေခတမ ျမနမာႏငငသ႔ေရာကလာေသာသာသနာမဟတ၊ ျမနမာ မြတစလငမ

လ႔အဖြ႕အစညးသည ပဂေခတမစ၍ သမငးေၾကာငးအရ တညၿငမစြာဖြ႕ၿဖးလာေသာတငးရငးသား၊ ႏငငသား လ႔အဖြ႕အစညး

ျဖစပါသည။

အႀကျပခက

(၁) ႏငငေတာ၏မ၀ါဒအရ အစၥလာမ၊ ခရစယာန၊ ဟႏၵႏင နတကးကြယမႈတ႔သည ႏငင၏အေစာငေရာကခ အသအမတျပ

ဘာသာတရားမားျဖစေၾကာငး ေပၚလြငေစသညလပငနးစဥမား ေဖာေဆာငေပးပါရန။

(၂) ျမနမာမြတစလငမလ႔အစအေ၀းသည တငးျပညႏငလမးအကး ေဆာငရြကခသမားျဖစ၍ ျမနမာလ႔အဖြ႕အစညး၏

အစတအပငးျဖစေၾကာငး၊ ခြျခားဆကဆရမညသမားမဟတေၾကာငး၊ ျမနမာမဒယာမား၌ အခါအားေလာစြာ

ေဖာျပေသာအစအစဥမား ထညသြငးေဖာျပပါရန

(၃) ယခႏစ ေကာငးမားျပနဖြငလင ျပငပ ပေယာဂမားေၾကာင ဘာသာမတသေကာငးသားမားအၾကား ခြျခားဆကဆမႈ

မား၊ ဆရာ/ဆရာမ မားမ ႏမခဆကဆမႈမားမရေစေရး၊ ၿငမးခမးစြာအတယဥတြပညာသငၾကားႏငေရး စစဥေဆာင

ရြကေပးပါရန

(၄) ပဋပကၡတားဆးေရးႏင အၾကမးဖကမႈတကဖကေရးတ႔အတြက အေရးေပၚကာလအတြငးသာမက သကဆငရာ

အာဏာပငမား၊ သဃာေတာမားႏင ဘာသာေရးအႀကးအကမား၊ ႏငငေရးပါတမား၊ အရပဘကလ႔အဖြ႕အစညးမား၊

လႊတေတာကယစားလယမားႏင ရပမရပဖမားပါ၀ငေသာ အၿမတမးေကာမတအဆငဆင ဖြ႕စညးေဆာငရြက ေပးပါရန။

(၅) ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာဖြ႕စညးအပခပပအေျခခဥပေဒ (၂၀၀၀၈)၏ ပဒမ ၃၆၄ အရ ဘာသာေရးက

ႏငငေရးအတြက အလြသးစားျပကာ လမးေရး၊ ဘာသာေရး ဖနတးမႈမားေပၚေပါကေစျခငးက အေရးယႏငရန ဥပေဒတစရပက

ႏငငေတာမ အျမနဆးေရးဆြျပဌာနးေပးရနျဖစပါသည။

ေလးစားစြာျဖင

ေဒါကတာျမငသနး (ၿငမးခမးလလင)

၁၂/တမန(ႏင)၀၇၇၅၀၅

အမတ-၂၃၊ ၁၃၉ လမး၊ မအကနး၊ တာေမြၿမ႕နယ

ရနကနၿမ႕။ ဖနး - ၀၉ ၅၁ ၃၄၄၈၇

မတက/-

၁။ ျပညေထာငစ၀နႀကးဌာနမား

၂။ ျပညနယႏငတငးေဒသႀကးအစးရအဖြ႕မား

၁။ နဒါနး (ျမနမာႏငငမ ၂၀၁၃ ေႏြရာသအၾကမးဖကမႈမား)

ယခအခါ ျမနမာႏငငတြင မားေသာအားျဖင မြတစလငမစားေသာက ဆငမား၌ ေရးသားထားေလရေသာ ၇၈၆ အမတ

တဆပႏင စပလဥး၍ အထငအျမငလြမားမႈမား ႀကးမားစြာေပၚေပါကလကရေနပါသည။ ယငးမာ ၇+၈+၆ တ႔ကေပါငးလင ၂၁

ရသည။ ျမနမာႏငငရ မြတစလငမတ႔သည ျမနမာႏငငက ၂၁ ရာစတြငအၿပးသမးရန ႀကစညေနၾကသည။ အထးသျဖင

ဇနးအမားယကာ သားေဖာကသာသနာျပနညးႏင ဂဟာဒ ေခၚ မမတ႔အငအား ေကာငးလာလင ဘာသာျခားမားက သတသင

ရငးလငး သညနညးက အသး ျပၾကမည။ ဗလ၀တေကာငးေတာမားက စစစခနးမားအျဖစ အသးျပ၍ ယငးလပငနးမားအတြက

ေငြေၾကးေထာကပလကရသည။ ခရစႏစ ၂၀၁၂ တြင ၂၁ရာစကနဆးရန ၈၈ ႏစသာကနေတာရာ ယခကတညးက

မြတစလငမတ႔က တားဆးပတပငျခငးမျပလင မမတ႔သားေျမးမားအားလး လညလးအသတခၾကရလမမညဟ ေဟာေျပာမႈမား၊

၀ါဒျဖန႔ခမႈမား ေပၚေပါကလာရာ ကရငျပညနယႏင မြနျပညနယတ႔တြင လမႈစးပြားေရးသပတ ေမာကမႈမားႏင အၾကမးဖကရန

ႀကးပမးမႈမား ႀကေတြ႕ေနရၿပး သာေကတႏင လႈငသာယာ(ရနကန)၊ မတလာႏငအနးတ၀က ၿမ႕ရြာအခ႕၊ ပခးတငးေဒသႀကး

အေနာကျခမး ၿမ႕ရြာအခ႕တြငဗလ၀တေကာငးေတာႏင စာသငေကာငးမား၊ မြတစလငမတ႔၏ အသက၊ အးအမ၊ စညးစမမား

က အၾကမးဖကတကခကမႈမား ေပၚေပါကခရသည။ ၂၈-၃-၂၀၁၃ ေန႔တြင ႏငငေတာသမၼတမ အၾကမးဖကမႈမားကထေရာကစြာ

အေရးယမညျဖစေၾကာငး တက႐ကေၾကညာခက1ထြကမ အၾကမးဖကမႈမား ရပဆငးသြားခသည။ ကမာၻ႔အလယတြင ႏငင

ေတာႏင စစမနေသာ ဗဒၶဘာသာႏငစပလဥး၍ အထငျမငလြမားမႈအခ႕ ေပၚေပါကလာခရျပနသည။ ကလသမဂၢအဖြ႕ႀကး၏

အထး သတမနမားျဖစၾကေသာ မစၥတာနမးဗးယားက ယငးအၾကမးဖက တကခကမႈမားမာ အစအစဥရရ စနစတက

ျဖစေၾကာငး2 ေျပာၾကားၿပး မစၥတာကငတားနားကမ ယငးအၾကမးဖကမႈတြင ႏငငေတာအဖြ႕အစညးအခ႕ တက႐ကပါ၀င

ပတသကေနေၾကာငး ၂၈-၃-၂၀၁၃ ေန႔တြင စြပစြသညအဆငသ႔ ေရာကရလာခပါသည။ ျပည ေထာငစျပနၾကားေရး၀နႀကးဌာန

ဒတယ၀နႀကး ဥးရထြဋက ၃၀-၃-၂၀၁၃ ေန႔တြင ယငးသ႔ပါ၀ငပတသကျခငး မရေၾကာငး ထတျပနေၾကညာခသည။ 3

ယခအခါ ဆငးရမြေတမႈဒဏ ခစားရမႈေၾကာင မမတ႔ဘ၀က မေကမနပ ျဖစေနၾကေသာ ေအာကေျခလတနးစားအတြငး၌

ယငးသ႔မြတစလငမ ဆန႔ကငေရး၀ါဒျဖန႔မႈမား ေရာကရသြားေသာအခါ ရနလမႈမား၊ တကခကလ မႈမား ေပၚေပါကလကရ

ေနပါသည။ ႏငငေတာအစးရ၊ ႏငငေရးပါတမား၊ အရပဘကလ႔အဖြ႕အစညးမား၊ သဃာေတာမားႏင ဘာသာေရး ေခါငးေဆာင

မား၊ ၿမ႕မၿမ႕ဖမားပးေပါငး၍ ယငးသ႔အထငအျမငလြမားမႈမား ပေပာကေစ၍ ပဋပကၡတားဆးေရးအစအစဥမား ေပၚေပါကေစရန

လညးေကာငး၊ ပဋပကၡ မားေပၚေပါကလာပါကလညး ေႏာငေႏးမႈမရဘ ထေရာကေသာကာကြယ တားဆးမႈ၊ အေရးယမႈမား

ျပလပႏငရနလညးေကာငး အလြနအေရးႀကးေန ပါသည။

ႏငငေတာ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးႏင ဒမကေရစပနးတငသ႔ ေရာကရေရး အတြက အဟန႔အတားျဖစေစမႈမား ေလာခပေပာက

ေစရနရညစး၍အစၥလာမ ႏင ျမနမာမြတစလငမတ႔အေပၚ အထငအျမငလြမားမႈအခ႕က ရငးလငးတငျပ အပပါသည။

၂၂၂၂။။။။ ၇၈၆၇၈၆၇၈၆၇၈၆ သေကၤတ၏သေကၤတ၏သေကၤတ၏သေကၤတ၏ အဓပၸာယမနမာအဘယနညးအဓပၸာယမနမာအဘယနညးအဓပၸာယမနမာအဘယနညးအဓပၸာယမနမာအဘယနညး

၇၈၆ ဟေသာသေကၤတမာ ယေန႔အမားေျပာေနသလ ခြန၊ ရစ၊ ေျခာက ဟေသာ သးျခားဂဏနးသးလးမဟတဘ ခႏစရာ

ရစဆယေျခာကျဖစပါသည။ ယငး(၇၈၆)ႏငစပလဥး၍ အစၥလာမသာသနာ၏ မတေကာကျဖစေသာ ကရအာနကမးျမတႏင

တမနေတာမဟမၼဒ၏ ၾသ၀ါဒမတတမးမားတြင ေဖာျပထားျခငးမရသျဖင ၇၈၆သည အစၥလာမသာသနာ၏ အရငးအျမစႏင

ျဖစေစ၊ လမးၫႊနခကႏငျဖစေစ တက႐ကပတသကျခငး လး၀မရပါ။ ထ႔ေၾကာင အဖြ႕၀င ၅၇ ႏငငပါ၀ငေသာ OIC ေခၚ

မြတစလငမ ႏငငမား ပးေပါငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕၊ ရာဗသြဟ ေခၚ ကမာၻ႔မြတစလငမအဖြ႕ခပ အပါအ၀င မြတစလငမႏငင

မားတြင ၇၈၆ သးစြျခငး အလငးမရၾကပါ။ အာဆယအဖြ႕၀င ႏငငမားျဖစေသာ မေလးရား၊ အငဒနးရားႏင ဘ႐ႏငးႏငင

မားတြငလညးအသးမျပပါ။ ထ႔အျပင အစၥလာမသာသနာတြင ေဗဒင လကၡဏာပညာကျဖစေစ၊ ကနးဂဏနးအတတနမတမားက

လ႔ကၾကမၼာက လႊမးမးျခယလယသညဆသညအယကျဖစေစ ျပငးထနစြာတားျမစထားရာ ၇၈၆ ႏင ၂၁ ဂဏနးတ႔သည

အစၥလာမသာသနာ၏ ယၾကညခကႏင ကငစဥ တ႔ျဖင မညသ႔မပတသကျခငးမရပါ။

ယငးသ႔ အစၥလာမသာသနာ၏အရငးအျမစႏင ကငစဥတြငမပါ၀ငဘ ၇၈၆ ဟေသာ သေကၤတမညသ႔ေပၚေပါကလာခပါ

သနညး။

ကရအာနကမးစာ၏အဖြငဗာဒတေတာ (အခနး ၁၊ ဗာဒတေတာ ၁) တြင ေလာကခပသမး၏ အႏႈငးမကးကြယရာ၏

နာမေတာ ၃ ရပက ေဖာျပ ထားရာ မရငးအရဗႏင ျမနမာဘာသာျပနမာ ေအာကပါအတငး ျဖစပါသည။

= အႏႈငးမကးကြယရာ ျမတအလာဟ၏နာမေတာျဖင အစျပပါ၏။

= ထအရငသည မမအား ယၾကညလကခသကျဖစေစ၊ ျငငးပယသက ျဖစေစ မခြျခားဘ ဖနဆငးခအားလးအေပၚ

က႐ဏာထားေတာမေသာအရင

= ထအရငသည အမနတရားက သက၀ငယၾကည၍ ျမတေသာအကင ရသတ႔အား အထးေကာငးခး က႐ဏာ

ျပေတာမေသာအရင

အစၥလာမဘာသာ၀ငတ႔အေနျဖင စားျခငး၊ ေသာကျခငး၊ အပျခငး၊ ေရာငး၀ယေဖာကကားျခငး၊ ကမးစာရြတဖတျခငး၊

၀တျပျခငး စသညတ႔ အပါအ၀င မညသညအမႈကစၥကမဆ ျပေတာမညဆလင မျပမ ယငးဗာဒတ က ရြတဖတၿပး ႏလးသြငး

ၾကရပါသည။ တစနညးဆေသာ ကရအာန ၂း၁၃၈ အရ အလာဟအေရာငဆးျခငးကခယၾကရပါသည။ ဆလသညမာ-

အႏႈငးမကးကြယရာ ျမတအလာဟသည ၿငမးခမးမႈႏငတရားမတမႈ၏ အရငးအျမစ ျဖစ၍ မမသညလညး မညသညအမႈ ျပျပ

ၿငမးခမးေရး အတြက တရားမတစြာ ေဆာငရြကပါမည။ မမေၾကာင သတစပါးနစနာမႈ ျဖစေစျခငးမ ေရာငၾကဥပါမည။

ထအရငျမတသည ဖနဆငးခခပသမးအေပၚ က႐ဏာတရားထားေတာမသညျဖစ၍ မမသညလညး လမး၊ ဘာသာ၊ လငမခြျခား

ဘ ဖနဆငးခ ခပသမးအေပၚ က႐ဏာထားဆကဆပါမည။

ထအရငျမတသည အမနတရားကသက၀ငယၾကညၿပး မနေသာအကင ရသတ႔အား အထးေကာငးခးက႐ဏာျပေတာမေသာ

အရငျဖစ၍ မမသညလညး မနေသာအယ၊ မနေသာအကငရသတ႔အား ဂါရ၀ထား၍ က႐ဏာျပမညဟ ႏလးသြငးျခငး

ျဖစပါသည။

ထ႔ေၾကာင တမနေတာခပမဟမၼဒကလညး မြတစလငမတစဥး၏ အနမဆးဂဏရညမာ လမးေပၚရ သတစပါးက

ထခကေစမည ဆးက ဖယရား ေပးျခငးျဖစသညဟ သြနသငေတာမခပါသည။ (တမနေတာၾသ၀ါဒ၊ ဗခါရ ကမး)

မြတစလငမတ႔သည ကရအာနကမးစာက ရြတဖတတတၾကေသာလညး အရဗစာေပက ဘာသာစကားတစရပအေနျဖင

မကၽြမးကငၾကသျဖင အထကေဖာျပပါ ကရအာန၏ အဖြငဗာဒတေတာ (၁း၁)က ရညၫႊြနးၿပး ေအာကပါအတငး တထြငအသးျပ

ၾကျခငးသာျဖစပါသည။ ျမနမာစာေပတြင တနဂၤေႏြ နာမစာလးမားသည ၁၊ တနလၤာနာမစာလးမားသည ၂ စသညျဖင သတမတ

ခကရပါသည။ ထ႔အတ အရဗစာေပတြင ဗညးအကၡရာ ၂၈ လးရရာ ဗညး တစလးခငး ကယပငနပါတ (ကနးဂဏနး)မားမာ

ေအာကပါအတငး ျဖစၾကပါ သည။

ط ح ز و vـ د ج ب ا

၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆ ၇ ၈ ၉

ص ف ع س ن م ل ك ي

၁၀ ၂၀ ၃၀ ၄၀ ၅၀ ၆၀ ၇၀ ၈၀ ၉၀

غ ظ ض ذ خ ث ت ش ر ق

၁၀၀ ၂၀၀ ၃၀၀ ၄၀၀ ၅၀၀ ၆၀၀ ၇၀၀ ၈၀၀ ၉၀၀ ၁၀၀၀

အထကေဖာျပပါ ကရအာနကမးစာ အဖြင ဗာဒတေတာ(၁း၁)တြင အရဗ ဗညးအကၡရာ ၁၉ လးပါ၀ငရာ ယငးတ႔၏

ကယပငဂဏနးအသးသးက ေပါငးလကပါက ၇၈၆ (ခႏစရာရစဆယေျခာက)ရရပါသည။ ေအာကတြင ၾကညပါ။

�سم الل� الرحم� الرحيم

၇၈၆=၄၀+၁၀+၈+၂၀၀+၃၀+၁+ ၅၀+၄၀+၈+၂၀၀+၃၀+၁+၅+၃၀+၃၀+၁+၄၀+၆၀+၂

(က) ၇၈၆ ဟေသာသေကၤတသည ၂၁ ရာစတြင ျမနမာႏငငကသမးပကရန လမးၫႊနခကမဟတပါ။

၇၈၆ ဟသည ၇၊ ၈၊ ၆ ဟေသာ သးျခားဂဏနး ၃ လး စစညးထားျခငးမဟတသလ ယငးဂဏနး ၃ လးက (၇+၈+၆=၂၁)

ဟ၍ လညး ေကာငး၊ (၂+၁=၃)ဟ၍လညးေကာငး ထပေပါငးစရာအေၾကာငး လး၀ မေပၚေပါကပါ။ ယငး ၂၁ ဟေသာဂဏနး

ေပၚေပါကစရာမရလင ယငး ၂၁ ေနာက၌ ရာစအပါအ၀င ခ၊ ေကာင၊ ေယာက စသည မညသညနာမမ တြဖက ေပၚေပါကစရာ

လညး အလငးမရပါ။

အထကေဖာျပပါ ကရအာနအဖြငဗာဒတေတာ (၁း၁)၏ အဓပၸာယတြင ၂၁ရာစဟေသာ ေ၀ါဟာရ အလငးမရသလ

ဗညးတ႔၏ ကနးဂဏနးက ေပါငးစပထားေသာ ၇၈၆ ဟသညလညး ၂၁ ရာစဟ မညသ႔မအဓပၸာယ မရသျဖင ၂၁ ရာစတြင

မြတစလငမတ႔သည ျမနမာႏငငကသမးပကမည။ ဘာသာမတသမားက သတသငပစမညဟေသာ ၀ါဒျဖန႔ခမႈမားမာ အေျခ

အျမစမရေသာ ေဖာျပခကမားသာျဖစပါသည။ ထ႔ေၾကာင ျမနမာမြတစလငမမားအေနျဖငလညး ယငးရညရြယခကႏင လပငနး

စဥ အလငးမရၾကပါ။ ထ႔အျပင ကရအာန (၆၁း၈)အရ မြတစလငမတ႔ယၾကညခကမာ သစၥာတရားဟသည ကယပင

အလငးေရာငရသျဖင မညသဖကဖကမပကဘ ယငး ကယတင အလအေလာကထြနးလငးေစမညဟ၍သာျဖစပါသည။

((((ခခခခ)))) ၇၈၆၇၈၆၇၈၆၇၈၆ ဟေသာဟေသာဟေသာဟေသာ သေကၤတသညသေကၤတသညသေကၤတသညသေကၤတသည မြတစလငမအခငးခငးကအားေပးေစ၍မြတစလငမအခငးခငးကအားေပးေစ၍မြတစလငမအခငးခငးကအားေပးေစ၍မြတစလငမအခငးခငးကအားေပးေစ၍ မြတစလငမမဟတသမားႏငမြတစလငမမဟတသမားႏငမြတစလငမမဟတသမားႏငမြတစလငမမဟတသမားႏင လမႈစးပြားေရးလမႈစးပြားေရးလမႈစးပြားေရးလမႈစးပြားေရး

မဆကဆရနမဆကဆရနမဆကဆရနမဆကဆရန ၫႊနၾကားခကျဖစပါသေလာ။ၫႊနၾကားခကျဖစပါသေလာ။ၫႊနၾကားခကျဖစပါသေလာ။ၫႊနၾကားခကျဖစပါသေလာ။

၇၈၆ ဟေသာသေကၤတသည လမႈစးပြားေရးတြင မြတစလငမ အခငး ခငးကသာ အားေပးေစ၍ မြတစလငမမဟတသမား

ႏင မဆကဆရဟေသာ လမးၫႊနခကအလငးမပါရပါ။ ယငး ၇၈၆ သေကၤတရညၫႊနးေသာ ကရအာန ၏ အဖြငဗာဒတေတာ

(၁း၁) တြင အႏႈငးမကးကြယရာ၏ နာမေတာ ၃ ပါးက ျပဆထားရာ ဒတယနာမေတာမာ အရ-ရဟမာန ျဖစၿပး ယငး၏

အဓပၸာယမာ လမး၊ ဘာသာ၊ လငမခြျခားဘ ဖနဆငးခေလာကအသးသး၏ အေျခခလအပခကမားက ေထာကပေသာ မဟာ

က႐ဏာရငဟဆ ထားရာ မြတစလငမမား အေနျဖငလညး ထနာမေတာအတငး ႏလးသြငး၍ လမး၊ ဘာသာ၊ သာသနာ၊ လင

မခြျခားဘ တရားမတစြာ၊ ၾကငနာစြာဆကဆရန သြနသငထားၿပး ျဖစပါသည။

ထ႔အျပင အႏႈငးမကးကြယရာ ျမတအလာဟက---

၁။ ကမာၻေပၚရ လသားအားလးသည လမး၊ ေဒသ၊ ယဥေကးမႈ ကြျပားေနၾကေသာလညး မသားစ တစစတညးသာ

ျဖစေၾကာငး၊ တစဥးႏငတစဥး၊ တစမးႏငတစမး အျပနအလန အသအမတျပၾကရမည ျဖစေၾကာငး၊ လတစဥးႏင

တစဥးျဖစေစ၊ လမးတစမးႏငတစမးျဖစေစ ျမငျမတျခငး က မနေသာအယ၊ မနေသာအကငျဖငသာ တငးတာေၾကာငး

(ကရအာန ၄၉း၁၃)

၂။ လသားတ႔အၾကား ျမတေသာအကငႏင ျပစမႈေရာငကာ ေကာငးမႈျပ ျခငးကစၥမားတြင ပးေပါငးေဆာငရြကၾကရန သ႔ေသာ

ျပစမႈႏင ကးေကာ ေစာကားမႈတြင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးမျပၾကရန (ကရအာန ၅း၂)

၃။ အစၥလာမသာသနာႏင မြတစလငမတ႔က စစမက တကခကေနသ မား ႏင အတြငးေရးနးကပေသာ ဆကဆမႈမးက

သတေပးထားၿပး ကန ကမာၻ႔လသားတ႔ အကးေဆာငရြကျခငး၊ ၾကငနာမတစြာ ဆကဆျခငးတ႔မ တားျမစထားမႈ မရ

ေၾကာငး (ကရအာန ၆၀း၈-၉)

ထ႔အျပင တမနေတာျမတမဟမၼဒကလညး သြနသငသညမာ ---

၄။ မြတစလငမတစဥး၏ အနမဆးဂဏရညမာ လမးေပၚမ အမားသငါ သတ၀ါတ႔က အႏရာယျဖစေစေသာ ဆးကသ႔ေသာ

အရာက ဖယရား ေပးျခငး ပငျဖစသည။ (ဗခါရကမး)

၅။ မလမးမကမးမ ဂးစာပန သယေဆာငလာသညက ေတြ႕ေသာအခါ တမနေတာျမတမဟမၼဒက ထရပလကသည။ ထအခါ

အတရေနေသာ ေနာကလကတစဥးက မြတစလငမတစဥး၏စာပနမဟတဘ ဂးစာပန ျဖစေၾကာငး ေလာကထားရာ

တမနေတာျမတက “သ႔မာလညး ၀ညာဥ ရတယမဟတလား”ဟဆးမကာ မြတစလငမတ႔အေနျဖင လရငက သာမက

လမး ဘာသာမခြျခားဘ လေသကပင အေလးအနကထားရန သြနသငေတာမထား ပါသည။ (ဗခါရကမး)

ဗဒၶဘာသာ၀င ရဟနးေတာမား အတြက အစာအာဟာရမ၀ရာတြင ကငရန ကဥရန ၀နညးရသလ မြတစလငမတ႔

အတြကလညး အစားစားသး ရာတြင ဟလာလေခၚခြငျပခက၊ ဟရာမေခၚတားျမစခက၊ မတက႐ဟေခၚ မႏစသကဖြယစသည

စညးကမးမားစြာရေနပါသည။ ယခအခါ ကမာၻႏင အ၀မး အစားအစာထတလပသမားအေနျဖင အစားအစာေဘးဥပဒကငးေရး

ဆငရာ (Food Safty) ေထာကခစာမားက သကဆငရာအစးရမားထမ ရယ ၾကပါသည။ ကမာၻ႔လဥးေရ၏ ၄ ပ ၁ ပမေသာ

မြတစလငမေစးကြက အတြကလညး (Halal Certification) ဟလာလေခၚ စားသးခြငရေၾကာငး ေထာကခစာက သကဆငရာ

မြတစလငမ အဖြ႕အစညးမားမ ရယၾကၿပး မမတ႔၏ကနတဆပမားတြင ဟလာလတဆပ ခပႏပေဖာျပထားၾကပါသည။

ျမနမာႏငင၌ ယခငက ၇၈၆ ဟ ေရးသားေဖာျပထားရာမ ယခအခါ ဟလာလ မတပတင အမတတဆပ ေဖာျပထားသညက

ေတြ႕ရပါသည။

ယငးသ႔အစားအေသာကဆငရာ မြတစလငမတ႔၏ စညးကမးသတမတ ခကမားက မြတစလငမအခငးခငးသာ

အေသးစတ သရလကနာႏငသျဖင မြတစလငမတ႔အေနျဖင ေနအမျပငပ၌ စားေသာကရာတြင မြတစလငမဆင ကဥးစားေပး၍

ရာေဖြစားေသာကရျခငးသာျဖစပါသည။ ယငးအစားအေသာက အတြက ဆန၊ ဆ၊ စား၊ ၾကကသြနစသညကနၾကမးမား၊ အျခား

ဟငးသးဟငးရြကသးႏမား၊ လပစစ၊ ကနမာအစရသညတ႔ကမ မမတ႔အဆငေျပသလ မြတစလငမမဟတသဆငမားမလညး

အားေပး၀ယယေလရၾကပါသည။ မြတစလငမမဟတသမားဖြငထားေသာ လကဖကရညဆင၌ မြတစလငမမားစြာ ေသာကသး

လက ရေနၾကပါသည။

အစၥလာမသာသနာက အလဒါနေပးကမးရာတြငလညး လမး၊ ဘာသာ မေရြး လအပခကရသမားကေပးကမးေစရန

ကရအာနကမးစာ၌ လမးၫႊန ခကေျမာကျမားစြာပါရေနပါသည။ ကလနေခတက ဗမာမြတစလငမ ဆဆငယတ ဥက႒ႀကး

K.I.H ဥးဘအမာ လမး/ဘာသာမေရြး ေထာကပခ သည။ ျမနမာဆရယလစလမးစဥပါတေခတက ဟာဂမ ပဥးမနားေဒၚပမာ

ထစဥက ကပသနးသးဆယေကာတန ေကာကကပေဆး႐ႀကးက ရနကနၿမ႕ ၌ အဖြယလဒါနးခသည။ ရနကနၿမ႕၊

မဟာဗႏၶလပနးၿခလမးရ မြတစလငမကသလျဖစေဆး႐ႀကးမာ ႏစေပါငးမားစြာ လမး/ဘာသာမေရြး အခမကသ ေပးလကရ၏။

ယခအခါ မႏေလးၿမ႕၊ ၇၄ လမး၌လညး ျမငျမတျဖစငအခမ ေဆးခနးမလညး ကညေပးလကရပါသည။ ျမနမာျပည၌

နာေရးကညမႈအသငး မားမေပၚေပါကမ ႏစေပါငးမားစြာအလငကတညးက မႏေလးၿမ႕ မြတစလငမ မား၏ နဗၺာနေဆာအသငး

ႀကးက လမးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး နာေရးကစၥမားက ကညေဆာငရြကခပါသည။ နာဂစမနတငးဒကၡသညမားက ရကပငးအတြငး

ရနကနၿမ႕မ အစၥလာမအဖြ႕ခပႀကးမ သကဆငရာအာဏာပငမားႏင ညႇႏႈငး၍ ေရာကရနခကခေသာ ေကးလကမားတင

ကမၸဏသေဌးမားကယတင ခကခကခခသြားေရာက၍ လမး/ဘာသာမေရြး ကယဆယေရးလပငနးမား လႏငခ၍

ေဆာငရြကေပးခၾကသည။ မႏေလးမ မြတစလငမမားကလညး အျခားညေနာငမားႏငတြဘက၍ စနစတက ကညေဆာငရြကခ

ၾကသည။ သ႔ေသာ ညာဘကကေပးလင ဘယလကကမသေစန႔ဟေသာ အစၥလာမ သြနသငခကအရ မြတစလငမတ႔၏

တငးျပညႏင လမးအတြက မြတစလငမ တ႔ျပခၾက ေသာ အလမားက အမားျပညသတ႔သပမသၾကပါ။

ယခ မတလာအၾကမးဖကမႈဒကၡသညမားႏငစပလဥး၍ ႏငငေရးပါတ တစခ၏ ဗဟအလပအမႈေဆာငတစဥးက “အၿမ႕ၿမ႕

အနယနယက ဗဒၶ ဘာသာန႔႔ပတသကတ အဖြ႕အစညးေတြက လာေရာကေထာကပတအခါမာ အစၥလာမရယ၊ ဗဒၶဘာသာရယ

ခြျခားမႈမရဘန႔ ေထာကပေနတာေတြ ကၽြနေတာတ႔ေတြ႕တယ။ အစၥလာမေထာကပေရးအဖြ႕ေတြလာေရာကတ အခါမာ

ဗဒၶဘာသာ ဒကၡသညေတြဆေရာကရျခငး၊ ေထာကပျခငးမရတာက ေတြ႕ရတယ။ ဆလတာက ရခငမာလ UN မလာရတ႔၊ NGO

မလာရတ႔ စာေတြ ကပတအေျခအေနမး ေရာကလာမာက စးရမတယ””ဟ The Voice Weekly Journal ႏငအငတာဗး၌

ေျပာသညကေတြ႕လကရပါသည။ 4

၎၏ေျပာၾကားခကမာ လး၀ မားယြငးသည အျပင ဖတ႐ႈသတ႔က လမးလြေစမည မတခကမးကလညး ချပသြားသညက

၀မးနညးဖြယ ေတြ႕ရ ပါသည။ ဥပမာ-ရနကနမ ၿငမးခမးမႈတညေဆာကေရးကြနရကႏင ေရႊ၀ါေရာင သဃာေတာမားကြနရက

ပးေပါငး၍လညးေကာငး၊ မႏေလးမ မြတစလငမ အလရငမားကလညး သဃာေတာမားႏငပးေပါငး၍လညးေကာငး၊ လမး

ဘာသာ မခြျခားဘ ေပးလေထာကပလကရပါသည။ မညသမဆ ေတြ႕ဆ ေမးျမနးခနးျပမညဆလင သကဆငရာအေၾကာငး

အရာက ကၽြမးကငရနႏင မသေသာကစၥက မသေၾကာငး ရးသားစြာေျပာရနလပါသည။ လထကလမးလြေစသည မတခကမး

မား မျပလပရန လညး အထးလအပပါသည။

စးပြားေရးေရာငး၀ယေဖာကကားမႈက လမးတ သ႔မဟတ ဘာသာတ သ႔မဟတ ေဒသကန႔သတခကအတြငး ကန႔သတ

ေဆာငရြကျခငးအားျဖင ယငးလမး/ေဒသအတြငး တးတကဖြ႕ၿဖးမႈ ေႏးေကြးသြားေစပါသည။ ဥပမာ-ျမနမာဆရယလစ

လမးစဥပါတေခတက ျမနမာႏငငသည စးပြားေရးတခါး ပတ၀ါဒကငသးခရာ ေနာကဆးတြင LDC ေခၚ ကမာၻ႔ဖြ႕ၿဖးမႈ အနညးဆး

စာရငး၀င ႏငငတစချဖစသြားခပါသည။ ယခအခါ ျမနမာႏငငအေနျဖင ေစးကြကစးပြားေရးစနစ ကငသးေနၿပျဖစရာ

လမး/ဘာသာမေရြး ျပညပမ အရငးအႏးျမႇပႏမႈမားက ဖတေခၚျခငး၊ မမတ႔ကယတငကလညး လမး/ဘာသာမေရြး ျပညပ

ေစးကြကရာျခငးတ႔က ေဆာငရြကေနရေသာကာလ ျဖစရာ လမး/ဘာသာတအခငးခငးသာ အားေပးရမညဆပါက ကယေသ

တြငး ကယတးသကသ႔သာ ျဖစပါလမမည။

၃၃၃၃။။။။ ဂဟာဒဟသညဂဟာဒဟသညဂဟာဒဟသညဂဟာဒဟသည မြတစလငမမဟတသမားကမြတစလငမမဟတသမားကမြတစလငမမဟတသမားကမြတစလငမမဟတသမားက သတသငရငးလငးျခငးျဖစပါသေလာ။သတသငရငးလငးျခငးျဖစပါသေလာ။သတသငရငးလငးျခငးျဖစပါသေလာ။သတသငရငးလငးျခငးျဖစပါသေလာ။

တစခနက အေနာကတငးတြင အစၥလာမသာသနာသည ဓါးမး၍ သာသနာျပခသညဟေသာ ၀ါဒျဖန႔မႈ လႊြမးမးေနခသည။

သ႔ေသာ ယငးစြပစြ ခကက အေနာကတငးမ ႐းသားေသာပညာရငအသးသးက မဟတမန ေၾကာငး ရငးျပသြားခၾကသည။

ဥပမာ-L.E. Browne က “ခငမာစြာ ျဖစတည လကရေသာအခကမားက အေနာကတငး၏ ယငးကယျပန႔ေသာ စြပစြခက

မားက ပယဖကေနေပသည”ဟ ေဖာျပထားသည။ 5 ယခအခါ ျမနမာႏငငတြင လညး မြတစလငမတ႔သည အငအား

ေကာငးလာလင ဂဟာဒေခၚ မြတစလငမမဟတသမားက သတသငရငးလငးေရးလပလမမည။ အထး သျဖင ၂၁-ရာစတြင

ျပမညျဖစရာ ၈၈-ႏစသာ ကနေတာသျဖင မမတ႔၏သား ေျမးလကထကတြင ဗဒၶဘာသာမားကသတသငကာ ျမနမာျပညက

အၿပး သမးလမမညဟေသာလြမားသည ၀ါဒျဖန႔ခမႈေပၚေပါကလာသျဖင မြတစလငမ တ႔အေပၚ သသယမား၊ ရနလမနးတးမႈ မား၊

အၾကမးဖက တကခကမႈမား ျဖစေပၚလာရပါသည။

သ႔ဆလသ႔ဆလသ႔ဆလသ႔ဆလငငငင ဂဟာဒဟသညဂဟာဒဟသညဂဟာဒဟသညဂဟာဒဟသည အဓပၸာယမနမာအဓပၸာယမနမာအဓပၸာယမနမာအဓပၸာယမနမာ အဘယနညး။အဘယနညး။အဘယနညး။အဘယနညး။

ဂဟာဒ ဟေသာ အရဗေ၀ါဟာရ၏ စာေပအဓပၸာယမာ အစြမးကနႀကး ပမးျခငး၊ သကစြန႔ႀကးပမးေဆာငရြကျခငး (effort,

struggle, striving) ဟ၍ ရပါသည။ ကရအာနကမးျမတ (၉း၂၄)အရ အဓပၸာယမာ စစမနေသာ မြတစလငမဟသည မမ

အသက၊ အးအမ၊ စညးစမထက အႏႈငးမကးကြယရာ ျမတအလာဟႏင ထအရင၏ေစတမန မဟမၼဒတ႔ျပဆေသာ မနကနျခငး၊

တရားမတျခငး၊ ေလာကကအလဆငျခငးတ႔ကအေျခခသည ၿငမးခမးေရး လမးစဥက ပမခစျမတႏးက ယငးအတြက

သကစြန႔ႀကး ပမးေဆာငရြကျခငးက ေခၚပါသည။ ထ႔အျပင ဂဟာဒဟသည သာသနာစစပြဆငႏႊျခငး(Holy War)၊

အစြနးေရာကျခငး၊ အယသညးျခငး၊ အၾကမးဖကျခငးဟ လး၀ အဓပၸာယမရဘ ကရအာန(၂၂း၄၀)အရ ဘာသာတရားတ႔၏

လြတလပစြာ ကးကြယကငသး ခြငကအာမချခငး၊ အၾကမးဖကမႈက ဆန႔ကငတားဆးျခငးဟလညး အဓပၸာယ ရပါသည။

ထ႔အျပင ကရအာနကမးျမတအရ---

(၁) ၿငမးခမးစြာျပရေသာဂဟာဒ (Peaceful Jihad)ႏင

(၂) လကနကစြကငရေသာဂဟာဒ (Armed Jihad)ဟ၍ (၂)မးရပါသည။

((((ကကကက) ) ) ) ၿငမးခမးစြာျပရေသာၿငမးခမးစြာျပရေသာၿငမးခမးစြာျပရေသာၿငမးခမးစြာျပရေသာ ဂဟာဒဂဟာဒဂဟာဒဂဟာဒ

တမနေတာျမတ မဟမၼဒသည မကဟၿမ႕တြင ၁၀ ႏစတင အစၥလာမ ေခၚ ၿငမးခမးမႈဘ၀ တညေဆာကေရးလမးၫႊန

တရားက ေဟာၾကား သြနသင ခရာ လကခသမားရသလ အမားစက ဆန႔ကငခၾကသည။ ထ႔အျပင တမန ေတာျမတအား

အစၥလာမတရား ေဟာၾကားျခငးမျပရန ဘရငအာဏာ၊ စညးစမ၊ ကညာပတ႔ျဖင ဖားေယာငးခၾကရာ မေအာငျမငခၾကသျဖင

အစၥလာမက လကခသမားက ညႇဥးပမးသတျဖတမႈမား ျပလာခၾကသည။ ထ႔ေနာက တမနေတာျမတႏင ေနာကလကမားက

မကဟၿမ႕ျပငသ႔ ေမာငး ထတ၍ ၃-ႏစတာ အဆကအသြယ ျဖတေတာကထားခၾကသည။ ယငးသ႔ မြတစလငမမား ၁၃ ႏစတာ

ညႇဥးပမးသတျဖတ ခခၾကရေသာလညး အႏႈငးမ ကးကြယရာ ျမတအလာဟက လကနကစြကငခြငမေပးခဘ ၿငမးခမးစြာပင

သကစြန႔ ႀကးပမး ေဆာငရြကေစခပါသည။

ကရအာနကမးျမတ (၂၉း၆ ၊ ၂၉း၆၉ ၊ ၁၆း၁၁၀)အရ ၿငမးခမးစြာျပခြငရေသာဂဟာဒဟသည မမ၏နာမခႏၶာ (နဖစ၀ညာဥ)

သန႔စငဖြ႕ၿဖးေရးအတြက မေတာေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန စသညတ႔က ေအာငႏငရနႀကးပမးျခငး၊ မမပတ၀နးကင၌

မေကာငးမႈမားပေပာကေစ၍ ေကာငးမႈရငသနေစျခငးကေခၚပါသည။ တ႔အျပင ကရအာန(၂၅း၅၂)အရ

ကရအာနကမးျမတကေပးေသာ တရား၏အသပညာျဖင အမားကတြနးလနကာ တရားမတမႈႏင ၿငမးခမးေရးရ ရေအာင

ေဆာငရြကျခငးက ႀကးကယေသာ ဂဟာဒဟေခၚသည။ ဤၿငမးခမး စြာျပရေသာ ဂဟာဒက ဘ၀တစေလာကလး

ကငသးရမညျဖစသည။

((((ခခခခ) ) ) ) လကနကစြကငရေသာလကနကစြကငရေသာလကနကစြကငရေသာလကနကစြကငရေသာ ဂဟာဒဂဟာဒဂဟာဒဂဟာဒ

အစၥလာမဘ၀တညေဆာကမႈလမးစဥတြင စတအလကမလကဘ ဘ၀ ျပနာမားက ေျဖရငးေစ၏။

“ဩ မေကာငးမႈက ပမလပေကာငးမြနမႈႏငတ႔ျပနေလာ၊ သ႔ျဖစလင အၾကငသႏင အသငအၾကား ရနညႇးရအ၊ ထသသည

မတေဆြအရငးကသ႔ ျဖစလာေပမည။” (ကရအာန ၄၁း၃၄)

သ႔ေသာ ၿငမးခမးေရးကေမာကး၍ ယငးသ႔ေမတာျဖငဆကဆျခငးက အခြငေကာငးယ၍ တကခကလာပါက ရနသအျဖစ

လကနကစြကင ခခ တကခကခြငရလာပါသည။ သ႔ေသာ မမကတကခကသကသာ ျပနတကရ မညျဖစၿပး အျပစမသမားက

မထ ခကေစရ။ (ကရအာန ၂း၁၉၀)။ ရနသဘက မခလႈခြငေတာငးလာသမားကလကခ၍ အစၥလာမအေၾကာငးရငးျပကာ ေဘး

ကငးရာသ႔ပ႔ေပးရမည။ (ကရအာန ၉း၆)။ ရနသမ စစေျပၿငမးရန ကမးလမးလာပါက အလာဟထယၾကညအပႏ၍ လကခရမည။

(ကရအာန ၈း၆၁)။ ယငးသ႔အမနတရားအတြက၊ တရားဥပေဒစးမးေရးအတြက၊ ၿငမးခမးေရးအတြက အသကစြန႔လသြား

သမားက အစၥလာမက သေသမားမဟတ၊ အၿမ တမးရငသနေနသမားဟ ဂဏျပထားပါသည။ (ကရအာန၂း၁၅၄) ျမနမာ

စကား၌လညး “ရေဘာမေသ၊ ေသေသာငရမလား” ဟ ဂဏျပထားပါသည။

စစဗဟာအရ ကငးပနးချခငး၊ ရနသကဖမးဆးျခငး၊ စစေျမျပင၌ရနသက ရငဆငတကခကေစျခငးမာ စစမကကာလ

အတြက ၫႊနၾကားခကမားသာ ျဖစပါသည။ (ကရအာန ၉း၅)။ “စစေျမျပင၌ ရနသ၏လညဂတကခတ” ဟ ေသာ အရဗစကားမာ

ရနသ၏ ထးစစရပဆငးသြားေစႏငသညအဓကက ေသာ ခကေကာငးမားက ရာေဖြ၍ ထေရာကစြာ စစဆငေရးျပရန အဓပၸာယ

လညး ပါ၀ငပါသည။ (ကရအာန ၄၇း၄)။ ဤလမးၫႊနခက၌ပင စစပြကာလ ၿပးဆးပါက စစသ႔ပနးမားကတစနညးနညးျဖင

လႊြတေပးရနလညး ေဖာျပထားပါသည။ သ႔ေသာ အစၥလာမသာသနာက မလမနးထားရသတ႔က ဤကရအာန ၏လမးၫႊနခက

မားက ကးကား၍ မြတစလငမတ႔သည မြတစလငမမဟတ သတ႔အား အခနကာလမေရြး၊ ေတြ႕ရာသခ ႋငး ဓါးမဆငးဘ

သတျဖတရန ၫႊြနၾကားထားသညဟ လြမားစြာ ၀ါဒျဖန႔ႏႈးဆြေလရရာ ၿငမးခမးေရးလလားသတငး သတျပအပပါသည။

ခရစယာနဘနးေတာႀကး ရဂနယေဘာစ၀သစမစက တမနေတာျမတ မဟမၼဒ၌ အၿမတမးစစတပႀကးမရေၾကာငး

ဂဏျပေဖာျပရာတြင “သသည ႏငငေခါငးေဆာငႏင သာသနာအႀကးအကျဖစသည။ တစဥးတညးႏင ဆဇာဘရငလညးျဖစ၊

သာသနာပင ပပရဟနးမငးလညးျဖစသည၊ သာသနာ ပငျဖစေသာလညး ပပရဟနးမငးႀကးကသ႔ သာသနာပင

အေဆာငအေယာငမရ၊ ဆဇာျဖစေသာလညး စစဘရငဆဇာကသ႔ အၿမတနးစစတပလညးမရ၊ သကေတာေစာငလညးမရ၊

နနးေတာလညးမရ၊ သတမတထားေသာ အခြန တစစတစရာလညးမရ၊ မညသမဆ အမနေျပာခြငရပါက ေျပာမညမာ မနကန

ေသာ ေကာငးကငကလမးၫႊြနကမးႏင အပခပသြားသမာ မဟမၼဒသာျဖစသည။ အေၾကာငးေသာ မညသညယႏယား

ပစၥညးမမပါဘ၊ မညသည အေထာကအပမမပါဘ အာဏာအလးစက ပငဆငႏငခသျဖစေသာေၾကာငတညး။” 6

တမနေတာျမတ မဟမၼဒသည အစၥလာမ ေခၚ ၿငမးခမးေရးလမးစဥက တညေဆာကျပရာတြင အခ႕သမား စြပစြ

ပတခပေနသလ တဏာႀကးသ၊ အၾကမးဖက၀ါဒတစဥးမဟတဘ ကမာၻ႔ျပနာမားက လကေတြ႕ကက ေျဖရငး၍ ကမာၻႀကးက

တညၿငမေအးခမးေအာင၊ ယဥေကးမႈရေသာလ႔အဖြ႕အစညးျဖစေအာင ထပဆးအဆငမေဆာငရြကခသျဖစေၾကာငး ကမာၻ႔

ထပတနးပညာရငမားမ အသအမတျပ ေဖာျပၿပးျဖစပါသည။ ျမနမာသမငး ပါရဂ ေဒါကတာသနးထြနးက မကကယ

အပခဟတ၏ ကမာၻေကာ-The 100 ဟေသာစာအပက“ေကာစြာတစရာ”အမညျဖငဘာသာျပနခရတြင“လ႔သမငး ေၾကာငး

တစခလးက ကနစြာ ဆနးစစသးသပၾကညလင သ(မဟမၼဒ)တစဥး တညးသာလင ဘာသာေရးႏင ေလာကေရးႏစမးစလး၌

အေအာငျမငဆး ပဂၢလတစဥးျဖစချခငးေၾကာင ဤသ႔အဆင ၁ ေပးရျခငးျဖစသည”ဟ ေဖာျပထားသည။ 7

((((ဂဂဂဂ) ) ) ) ဘာသာျခားတ႔အားဘာသာျခားတ႔အားဘာသာျခားတ႔အားဘာသာျခားတ႔အား ဖားေယာငးျခငး၊ဖားေယာငးျခငး၊ဖားေယာငးျခငး၊ဖားေယာငးျခငး၊ ဓါးမးျခငး၊ဓါးမးျခငး၊ဓါးမးျခငး၊ဓါးမးျခငး၊ သတသငျခငးမရသတသငျခငးမရသတသငျခငးမရသတသငျခငးမရ

ကမာၻ႔သမငးတြင ပေဒသရာဇေခတမား၌ ႏငငမားအၾကား အျပနအလန နယပယခ႕ထြငမႈ ရခၾကပါသည။

ျမနမာျပညတြငလညး အေနာရထာ၊ ဘရင ေနာငႏင အေလာငးဘရားမငးမားလကထကက အထးထငရားခပါသည။ သ႔ေသာ

အစၥလာမက ဓါးမး၍ သာသနာျပချခငးဆသညမာ သမငးပညာရငမား ထပခါတလလေျပာေနၾကသည မျဖစႏငေသာ

စတကးယဥယတမး စကားသာ ျဖစေၾကာငး8 အေနာကတငးပညာရငမားကပင ျပနရငးေနၾကပါသည။

ပပရဟနးမငးႀကး အာဗန၂(၁၀၄၂-၁၀၉၉)ဥးေဆာငခေသာ ခရစယာန တ႔သည မြတစလငမတ႔အား ခရစေတာက

ဆန႔ကငသမားျဖစသည၊ ယဥေကးမႈ မရသမားျဖစသညဆၿပး အထငအျမငလြမားကာ စတငတကခက ခမႈေၾကာင

ခ႐းဆတစစပြ ႏစ ၂၀၀ ျဖစခရသညက အထးရငးျပစရာ မလ ေတာပါ။

လကေတြ႔တြင မြတစလငမတ႔သည ဥေရာပစပနတြငေကာဒဗာယဥေကးမႈ ထေထာငၿပး ကမာၻ႔လသားထက ႏစေပါငး ၈၀၀

မ သပၸ၊ ၀ဇၨာႏင ယဥေကးမႈ အေမြမား ေပးခၾကသည။ သ႔ေသာ မညသ႔ကမ အစၥလာမသာသနာအတြငးသ႔

အဓမၼသြတသြငးျခငး၊ သတသငရငးလငးျခငးမျပခပါ။ ခ႐းဆတစစသညမား၀ငေရာကလာၿပး မြတစလငမတ႔ေသြးေခာငးစး

သတခခရျခငးသာရခပါသည။ ျပငသစမသပၸပညာရင ေဒါကတာ ေမာရစဘကငလက ယငးသတျဖတ မႈသာမရခပါက

ယေန႔ကမာၻႀကးသည ယခထကပ၍ သပၸ ပညာေရ႕ေရာကေန မညဟပင မတခကျပခသည။

မြတစလငမတ႔သည အာေရဗေဒသက ႏစေပါငး ၁၄၀၀ ေကာ စးမး အပခပသမားျဖစခၿပး ၿဗတသႏငျပငသစတ႔က

ႏစအနညးငယသာ ကးေကာ သမးပကမႈျပခၾကပါသည။ သ႔ေသာ ယေန႔အာေရဗတြင ေကာပတစ ခရစယာနဘာသာ၀င

အရဗလမး (၁၄)သနးရေနဆျဖစပါသည။9 မညသည ဓါးမးမႈ၊ သတသငရငးလငးမႈမ မရခပါ။ ကမာၻ႔သမငးတြင

ဘဂၢဒကအငပါယာမ မြတစလငမတ႔က ေသြးေခာငးစးသတျဖတခၾကေသာ စစေသြးကြ မြနဂ စစသညတ႔သည ေနာကပငးတြင

မြနဂတာတာမားအျဖစ အစၥလာမဘာသာ ၀ငျဖစသြားၾကျခငးမာ မညသညဓားမးမႈႏင အဓမၼစနစေၾကာငမ မဟတခပါ။

ကြနျမနစႀကးစးေသာ တ႐တျပညတြင မြတစလငမသနး(၁၀၀)ေကာရရ ျခငးမာ မညသညအဓမၼမႈေၾကာငမ မဟတပါ။

အႏၵယက မြတစလငမတ႔ ႏစေပါငး ၁၀၀၀မ စးမးခၾကၿပး မဂအငပါယာက ထေထာငခၾကသည။ မြတစလငမ မဂဧကရာဇ

ဇဖရရဟလကမ ၿဗတသတ႔က အႏၵယက သမးခ ၾကၿပး ၎အား ရနကနသ႔ပ႔ေဆာငချခငးျဖစသည။ သ႔ေသာ ယေန႔ အႏၵယ

တြင လဥးေရ(၈၀)ရာခငႏႈနးမာ မြတစလငမမဟတသမားသာျဖစေနရာ အဓမၼစနစႏင သတသငရငးလငးမႈမရခ၍သာ

ျဖစပါသည။ ထ႔ေၾကာင ေခတသစ အႏၵယႏငငဖခငႀကး မဟတမဂႏၶက အစၥလာမသည ဓားမး၍ သာသနာျပချခငးမရ၊

တမနေတာျမတ မဟမၼဒ၏ဓားမာ သဓားမဟတဘ ေမတာဓားသာျဖစေၾကာငး ဂဏျပေျပာၾကားချခငးျဖစပါသည။ 10

ယခအခါ OLC ေခၚ မြတစလငမႏငငမား ညႇႏႈငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕တြင ၅၇ ႏငငပါ၀ငရာ ယငးႏငငမားတြင

မြတစလငမ မဟတသ ေျမာကျမား စြာရျခငးမာ မညသညသတသငရငးလငးမႈမ မျပခ၍သာျဖစပါသည။ ယခအခါ သပၸ

၀ဇၨာပညာ တးတကေနသည အေနာကကမၻာတြင အစၥလာမ ျပန႔ပြားေနရျခငးမာ အသပညာက အေျခခ၍သာျဖစပါသည။

၄၄၄၄။။။။ အစၥလာမတြငအစၥလာမတြငအစၥလာမတြငအစၥလာမတြင သာသနာျပလမးၫႊနသာသနာျပလမးၫႊနသာသနာျပလမးၫႊနသာသနာျပလမးၫႊန မညသ႔ရသနညးမညသ႔ရသနညးမညသ႔ရသနညးမညသ႔ရသနညး

မြတစလငမတ႔သည ေဒသတစခတြင အငအားမေကာငးေသးပါက ၿငမေနၿပး အငအားေကာငးလာပါက ဘာသာျခားမားက

အစၥလာမ သာသနာအတြငးသ႔ အဓမၼသြတသြငးသည။ အကယ၍ ျငငးဆနၾကပါက ဗလ၀တေကာငးေတာမ ရကတစရက

သတမတ ေၾကညာၿပး ဘာသာျခားမားက ဂဟာဒျပကာ သတသငရငးလငးသည။ ျမနမာျပညတြငလညး ၂၁ ရာစ ကနရန ၈၈

ႏစသာလေတာ၍ မၾကာမသတသငရငးလငးလမမညဟ လပႀက ၀ါဒျဖန႔မႈမား ေပၚေပါကေနပါသည။ အစၥလာမတြင

ယငးသ႔စတႏလးသားမ အမနတကယမယၾကညဘ ဘာသာကးေျပာငးျခငးကလညး လး၀ လကမခ ပါ။ ထ႔အတ အသဉာဏႏင

လြတလပခြငမပါဘ အဓမၼစနစျဖင ဘာသာ ကးေျပာငးေစျခငးကလညး လး၀လကမခပါ။ ထ႔အျပင အစၥလာမတြင သာသနာ

ျပျခငးဟသညသေဘာတရားလညး လး၀မရဘ အစၥလာမသာသနာ အေၾကာငး လအမားသရႏငရန ရငးလငးျဖန႔ချခငးႏင

ၿငမးခမးစြာယဥတြ ေနထငေရး မသာရေၾကာငး ေအာကပါကရအာနလမးၫႊနခကမားအရ သႏငပါသည။

(က) အစၥလာမတြင အဓမၼစနစမရ

“ေျဖာငမတမနကနေသာလမးစဥသည မမနကနေသာ လမးစဥႏင ထငရားရငးလငးစြာရေနၿပျဖစရာ အစၥလာမ

ဘ၀တညေဆာကမႈလမးစဥတြင အဓမၼစနစမရေခ။” (ကရအာန ၂း၂၅၆)

(ခ) အသဉာဏႏငယဥ၍ ခငလေသာ သကေသသာဓကအေပၚ အေျခခ၍ ဖတေခၚရမည။

အစၥလာမေရးရာမား ေဟာၾကား၊ ေရးသား၊ ေဆြးေႏြးရာတြင မခငမာ ေသာ ထငျမငခကမား၊ အသပညာက ေ၀၀ါးေစမည

ပျပငဒ႑ာရမားႏင သသယမားအေပၚအေျခမခဘ အသဉာဏႏင ခငမာေသာသကေသမား အေပၚသာ အေျခခရမည။

“အသငတမနေတာ ဤသ႔ေျပာေလာ၊ ဤသည ငါလမးျဖစ၏၊ ငါသည အႏႈငးမကးကြယရာ ျမတအလာဟထေတာသ႔

ဖတေခၚ၏။ ငါႏင ငါေနာက လကတ႔သည ခငလေသာ သကေသသာဓကအေပၚတြင ရၾက၏...”။ (ကရအာန ၁၂း၁၀၈)

“အႏႈငးမကးကြယရာ ျမတအလာဟထေတာသ႔ ဉာဏအေျမာအျမငႏင လပေကာငးျမတေသာ အဆးအမျဖင

ဖတေခၚေလာ၊ အေခအတငေျပာရ သညရေသာ အလဆးအေကာငးဆးနညးျဖငသာ ေျပာဆေလာ”။ (ကရအာန ၁၆း၁၂၅)

(ဂ) လတငးလြတလပစြာ ေရြးခယကငသးခြငရသည

“ေျပာေလာ၊ အမနတရားသည အသငတ႔အား အဆငဆင ျပစ ပးေထာငရငထမျဖစ၏။ သ႔ျဖစေပရာ မညသမဆ

ယၾကညလက ယၾကည ႏင၏၊ ထ႔အတ ျငငးပယလပါကလညး ျငငးႏင၏...”။ (ကရအာန ၁၈း၂၉)

(ဃ) ၿငမးခမးစြာအတယဥတြေနထငေရးမက အစၥလာမက ျပ႒ာနးၿပး ျဖစသည။

“အသငတ႔အတြကလညး အသငတ႔၏ လမးစဥ၊ သာသနာ၊ ကၽြႏပတ႔ အတြကလညး ကၽြႏပတ႔၏ လမးစဥ/

သာသနာပငျဖစ၏...” (ကရအာန ၁၀၉း၆)

(င) တရားမတမႈအၿမေစာငထနးရန

မညသတရားပကပက မြတစလငမဟသည ၿငမးခမးေရးသမားျဖစ၏။ တရားမတမႈေစာငထနးရန လမးၫႊနၿပး

ျဖစပါသည။

“ မညသညလမးတစမးကမဆ မနးတးျခငးသည အသငတ႔အား တရားမတမႈက မျပဘေနရန လႈ႔ေဆာသညမရေစရ၊

တရားမတၾက ေလကန”။ (ကရအာန ၅း၈)

၅၅၅၅။။။။ အစၥလာမကအစၥလာမကအစၥလာမကအစၥလာမက အျခားသာသနာမားအေပၚသေဘာထားအျခားသာသနာမားအေပၚသေဘာထားအျခားသာသနာမားအေပၚသေဘာထားအျခားသာသနာမားအေပၚသေဘာထား

အစၥလာမသည ၿငမးခမးေရးလမးစဥျဖစေပရာ လသားမးႏြယမားႏင အျခားဘာသာသာသနာမားက အျပသေဘာေဆာင

ေသာ၊ ၿငမးခမးမႈ တည ေဆာကေစႏငေသာ သေဘာထားသာရပါသည။

ကမာၻ႔လသားထတစရပလးသည မသားစတစစတညးသာျဖစသည။ (ကရအာန ၄၉း၁၃)။ ထ႔ေၾကာင လမးခြျခား

ဆကဆမႈ လး၀ခြငမျပ။

အျခားဘာသာတစခခ၏ မားယြငးေသာ ကးကြယရာမားကပင မေကာငးမေျပာရဟ (ကရအာန ၆း၁၀၈)ကဆထားရာ

သစၥာတရားက အေျခခထားသည မညသညသာသနာကမ မေကာငးမေျပာရ။ ထ႔ေၾကာင ဗဒၶဘာသာမ အစၥလာမ ဘာသာသ႔

ကးေျပာငးလာသမားက မြတစလငမတ႔က ေဂါတမျမတစြာဘရား၏ပေတာက ေျခေထာကႏငနငးေခေစသည ဆျခငးမာ

စြပစြခကသာျဖစ၍ အစၥလာမသြနသငခကမဟတပါ။

ထမသာမက မြတစလငမတ႔သည ေဒသတစခတြင စမခန႔ခြသ၊ အပခပသမားျဖစၾကပါက ဗဒၶဘာသာႏင ဟႏၵဘရား

ေကာငးကနမား၊ ခရစယာန၀တေကာငးေတာမား၊ ဂး၀တေကာငးေတာမား၊ ဗလ၀တေကာငးေတာမားက သယတမာတ႔က

ဖကဆးရနလာပါက မြတစလငမတ႔က ကာကြယေပးရန ၫႊနၾကားထားပါသည။ (ကရအာန ၂၂း၄၀)။ ဆလသညမာ

အစၥလာမသည လြတလပစြာကးကြယခြငႏင ကငသးခြငက အာမခေသာသာသနာျဖစပါသည။

ကမၻာေပၚတြင ပေဒသရာဇစနစလႊြမးမးခစဥက ဘာသာတအခငးခငးျဖစေစ၊ ဘာသာမတသမားကျဖစေစ တကခက၍

နယေျမခ႕ထြငျခငးက အငပါယာထေထာငျခငးဟ ဆခၾကသည။ ဘာသာမတသမားအၾကား စစပြႀကးမားျဖစပြားခေသာလညး

မညသညဘာသာမ ကမၻာေပၚမ ေပာကကြယမသြားခပါ။

အာဖဂနနစၥတနဘရငတစဥးျဖစေသာ စလတာနမဟမဒဂဇန (ေအဒ ၉၇၁-၁၀၃၀)သညလညး နယေျမခ႕ထြငခရာတြင

တႏရ၀ါဒဗဟျဖစေသာ ဥဒၵယေန(ၾသရဇၨ)ပါ၀ငခၿပး ယငး၌ဗဒၶဘာသာေကာငးမားမရခပါ။ ထ႔အျပင ၎၏ မငးဆကမားသည

လညး ဗဒၶဘာသာအေပၚ ဖႏပခပခယမႈမရပါ။ Nava Vihar၌ရေသာ ဗဒၶဘာသာနရေဆးေရးပနးခအႏလကရာမား၊

အာဖဂနအလယပငးရ ဗါမယနဗဒၶ႐ပပြားေတာမားက ဖကဆးချခငးလညးမရပါ။ ဗဒၶဘာသာဘနးႀကးေကာငးမားႏင ဗလမား

ေဘးခငးယဥလက ၿငမးခမးစြာရခေၾကာငး ဟားဗတတကသလမ ေဒါကတာဘြ႕ရ မဟာယာနဗဒၶပညာရင ေဒါကတာ

အလကဇႏၵားဗါဇငနက ေဖာျပ ထားသည။ 11

သာသနာႏစ ၆၀၀၊ ေအဒ ၁၀၀ ခန႔တြင အႏၵယျပညေျမာကပငးႏင အေနာကေျမာကပငးတ႔တြင ေထရ၀ါဒဗဒၶဘာသာ

ကြယေပာကၿပး မဟာ သဃကဂဏးႏင သဗၺတဂဏးတ႔သာ လႊမးမးေနခေၾကာငး ေမာငအ (မဟာ ၀ဇၨာ၊ ဘေဘ)12 က

ဗဒၶသာသနာေတာ ႏစ ၂၅၀၀ ခရး စာအပတြင ရငးလငးၿပး ျဖစပါသည။ ဗဒၶဂယာ၌ရေသာ မဟာေဗာဓေညာငပငက

ခတထစမး႐ႈ႕ ခသမားသည မြတစလငမမားမဟတဘ ျဗဟၼဏဘာသာ၀ငဘရငမားသာ ျဖစေၾကာငး ဥးစနထြနး (မာမက-

သေတသ)က ကမၻာပတ၍ ဘရားရာျခငး စာအပ၌ ေရးသားခၿပးျဖစပါသည။ 13 ထ႔ေၾကာင အာဖဂနဘရငမဟမဒ အႏၵယ

က၀ငေရာကခနတြင အႏၵယေျမာကပငးႏင အေနာကေျမာကပငး၌ ေထရ၀ါဒ ဗဒၶဘာသာကြယေပာကေနခနျဖစၿပး မဟာယာန

ဗဒၶဘာသာအသြင ယထားေသာ တႏရ မႏရအယ၀ါဒရခနသာျဖစခပါသည။ ထ႔ေၾကာင ေအဒ ၅၀၀ ေကာတြင

အႏၵယ၌ရေနေသာ နာလႏၵတကသလအပါအ၀င အျခား ဗဒၶ တကသလမားမာ ေထရ၀ါဒတကသလမားမဟတၾကဘ တႏရ

မႏရ မဟာ ယာန တကသလမားသာ ျဖစခၾကပါသည။

ေအဒ ၁၁၉၃တြင တရကစစဗလ မဟမၼဒဗငန ဗခသယာရ ခလဂ ၏စစတပသည နာလႏၵတကသလက ဖကဆးခၿပး

တႏရ မႏရ၊ အရညးႀကး ေမာဆရာမားႏင ၎တ႔၏တပညမားကသတသငခေၾကာငး ပါရနသမငး ပညာရင မငနဟာဂဒဒးန

ဗငန စရာဂ ၏ ပါရနစာေပျဖငေရးသားထားေသာ “သြဗကာသ နာစရ”စာအပ၌သာ ေဖာျပထားပါသည။ အျခားမညသည

ရာဇ၀ငကမးမား၌ ေဖာျပထားျခငးမရပ ယခကသ႔ မြတစလငမရာဇ၀င၌သာ ေဖာျပထားျခငးမာ မြတစလငမတ႔က သမငးက

မဖးကြယလသညဆႏၵဟ ဆရမညျဖစပါသည။ မညသညအေၾကာငးေၾကာင ဖကဆးသတသငခသညက အေသးစတ

မသရေသာလညး ေယဘယအားျဖင ယငးလပရပမာ အစၥလာမလမးၫႊနႏငဆန႔ကငသညဟ ဆရမညျဖစပါသည။ ဤအႀကမ

ပကစးမႈမာ ပမာဏမႀကးမားသျဖင နာလႏၵတကသလ ဆကလကတညရေနပါသည။ အႏၵယႏငင၏ သမၼတျဖစခသ အစၥလာမ

ဘာသာ၀င ေဒါကတာအဗၺဒလကလာမ သည ယငးတကသလ၏ ပညာေရးအဖြ႕၀ငတစဥးျဖစပါသည။ 14

ယခေခတ အာဖဂနနစၥတနႏငငက တာလဘနတ႔ေခတသမးပကႏငခၾကပါသည။ ယငးကာလတြင ကမာၻ႔မြတစလငမ ၅၇

ႏငငအနက ေဆာဒအာေရဗ၊ ပါကစၥတနႏင အရန (၃)ႏငငတ႔ကသာ ထနးသမးႏငရန သအဆကအသြယျပခၿပး ကနႏငင

အားလးက အသအမတမျပဘေနခၾကပါသည။ တာလဘနတ႔က ဗါမယနဗဒၶ႐ပပြားေတာမားက ကးကြယမညသမရေတာ၍ ဗဒၶ

သည မမအားရခးကးကြယျခငးထက တရားကကငရန အဓကေဟာသညဟ အေၾကာငးျပၿပး ဖကဆးမညဟဆေသာအခါ

အဖြ႕၀င ၅၇ ႏငငျဖငဖြ႕စညးထားေသာ OIC (Organization of Islamic Conference)အစၥလာမမစညလာခအဖြ႕ (ယခ

Organization of Islamic Co-operative မြတစလငမႏငငမားညႇႏႈငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕)က အစညးအေ၀းေခၚယၿပး

ေၾကညာခကထတကာ ကန႔ကြကခပါသည။ သအဆကအသြယရေသာ ေဆာဒအာေရဗႏင ပါကစၥတနတ႔ကလညး မဖကဆး

ပါရန ကန႔ကြကခၾကပါသည။ သ႔ေသာလညး တာလဘနတ႔အေနျဖင မြတစလငမကမၻာ၏ ကန႔ကြကခကကပငဆန႔ကင၍

႐ပပြားေတာ မားက ဖကဆးချခငးမာ အစၥလာမ၏လမးၫႊနမဟတဘ ၎ငးတ႔၏ ဘာသာေရး အယသညးမႈသာျဖစပါသည။

သတပါးကးကြယရာ မေကာငးမေျပာရ၊ သတစပါးေကာငးကန မဖကရဟေသာ ကရအာန၏ လမးၫႊနက ဥးထပပနဆငၾကေသာ

ျမနမာႏငငမ အစၥလာမဘာသာ၀ငမား အေနျဖငလညး တာလဘနတ႔၏ ယငးသ႔ေဆာငရြကခကက ျပငးထနစြာ

႐ႈတခခၾကပါသည။ ေဂါတမျမတစြာဘရားအနး၌ပင ေဒ၀ဒတ ရခပါသည။ အမားျပညသတ႔အေနျဖငလညး ၀ါဒ ႏင ၀ါဒ

ခြျမငေစလပါသည။ ဗဒၶ ဘာသာ၀င အေလာငးမငးတရားႀကး (၁၇၅၂-၁၇၆၀) တတယျမနမာႏငင ထေထာငခစဥက

အယဒၶယၿမ႕ေတာ (ယးဒယား)က ခတကတကခကခရာ တြင ၿမ႕ႏင ဗဒၶဘာသာ ေစတပထးမားပါ ပကစးခသျဖင ယခတင

ထငးႏငင အယဒၶယၿမ႕၌ ယငးေစတပထး အပကအစးမားက ေတြ႕ျမငႏငပါသည။ ၿငမးခမးေရးလလားေသာ လသားတငး

သမငးက သငခနးစာအျဖစ သာယၿပး အမနးတရားအျဖစ မဖနတးသငေတာပါ။ လမးေပါငးစ၊ ဘာသာေပါငးစ ပါ၀ငေသာ

လ႔အရငးအျမစက တငးျပညဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက စနစ တက အသးခသငပါသည။ လမႈေရးႏင ႏငငေရးျပနာမားက

ဘာသာေရး-လမးေရးအသြင ဖနတးမႈမားက အထးသတထားေရာငကဥအပပါသည။ ကမာၻ႔ဗဒၶဘာသာ သမငးအေမြ

အႏစမားျဖစၾကေသာ ပါကစၥတနႏငငမ တကသလာႏင အငဒနးရားမ ေဗာေရာဗေဒၶါတ႔က သကဆငရာ မြတစလငမ ႏငငမားက

ေစာငေရာကထားလကရေနပါသည။

မြတစလငမႏငငမားတြငမြတစလငမႏငငမားတြငမြတစလငမႏငငမားတြငမြတစလငမႏငငမားတြင မြတစလငမမဟတသမားသညမြတစလငမမဟတသမားသညမြတစလငမမဟတသမားသညမြတစလငမမဟတသမားသည ဇငမၤဇငမၤဇငမၤဇငမၤ ေခၚေခၚေခၚေခၚ အေစာငေရာကခအေစာငေရာကခအေစာငေရာကခအေစာငေရာကခ ျပညျပညျပညျပည၀၀၀၀ေသာႏငငသားမားေသာႏငငသားမားေသာႏငငသားမားေသာႏငငသားမား ျဖစၾကသည။ျဖစၾကသည။ျဖစၾကသည။ျဖစၾကသည။

အစၥလာမဟသည အႏႈငးမကးကြယရာ ျမတအလာဟ ထတျပနပ႔ခ ေသာ တရားေတာကနာချခငးျဖင ၿငမးခမးမႈရရျခငးဟ

အဓပၸာယရသည။ အစၥလာမသာသနာက အသဉာဏႏငယဥ၍ လကခသက မြတစလငမဟ ေခၚသည။

ကရအာနကမးျမတအရ အစၥလာမသာသနာအေၾကာငး အမနတကယ သရပါလက မမ၏စတႏလးမျငငးပယသကျဖစေစ၊

အမနတရားက ဖးကြယထားသကျဖစေစ၊ ေကးဇးကနးသကျဖစေစ “ကာဖရ”ဟ ေခၚျခငး သာျဖစသည။ အစၥလာမဘာသာ၀င

တစဥးသညပငလင ယငးအခက တစခခႏငၿငစြနးက “ကာဖရ”ျဖစသြားႏငသည။ ထ႔ေၾကာင အစၥလာမ ဘာသာ၀င

မဟတသမားက မြတစလငမတ႔က ဆန႔ကငဘကရနသဟ သတမတျခငး၊ ၎တ႔ကသတသငပါက ကသလရျခငး၊ ယငးသ႔

ဘာသာျခားကသတသငရငးကဆးသ မြတစလငမသည ေကာငးကငဘတက႐က ေရာကျခငးဟသည လပႀက၀ါဒျဖန႔ျခငးသာ

ျဖစပါသည။ ထမသာမက မြတစလငမႏငငရဘာသာျခားတ႔မာ ႏငငေရးအရ ဇငမ ေခၚ အထးကာကြယမႈက ေပးခရသည

ႏငငသားမားျဖစၾကပါသည။ တမန ေတာျမတက “မညသမဆ ဇငမ ေခၚ အေစာငအေရာကခတစဥးက ဖႏပေစာကားျခငး၊

မႏင၀နထမးေစျခငး၊ သ႔အခြငအေရးခးေဖာကျခငး၊ သသေဘာမတဘ တစစတစရာရယျခငး တ႔ကမျပရန ျပငးထနစြာသတေပး

တားျမစထားပါသည။”(အဗဒါ၀ဒကမး)

ထ႔အျပင လမး/ဘာသာမေရြး လ႔အသကတနဖးႏငစပလဥး၍ ကရအာန(၅း၃၂)တြင “မညသမဆ လတစဥးအား

ဥပေဒအေရ ေသစားေသေစလညးမဟတ၊ ကမာၻၿဂဟေပၚတြင အဖကလပငနးလပေသာေၾကာငလညးမဟတဘ မတရား

သတျဖတခပါလင ထသသည လခပသမးက သတျဖတသကသ႔ျဖစသည။ ထ႔တ မညသမဆ လတစဥးက အသကရငေစ

ခပါလင ထသသည လခပသမးက အသကရငေစသကသ႔ျဖစ၏”။

၆၆၆၆။။။။ အစၥလာမတြငအစၥလာမတြငအစၥလာမတြငအစၥလာမတြင မယားမယားမယားမယား ((((၄၄၄၄))))ဥးယ၍ဥးယ၍ဥးယ၍ဥးယ၍ သားေဖာကသာသနာျပျခငးကသားေဖာကသာသနာျပျခငးကသားေဖာကသာသနာျပျခငးကသားေဖာကသာသနာျပျခငးက ၫႊနၾကားထားပါသေလာ။ၫႊနၾကားထားပါသေလာ။ၫႊနၾကားထားပါသေလာ။ၫႊနၾကားထားပါသေလာ။

မသားစဟသည လ႔အဖြ႕အစညး၏ အေျခခအတျမစတစရပျဖစရာ အစၥလာမဘ၀တညေဆာကမႈလမးစဥတြင အမေထာင

ျပျခငးက ဘာသာေရး တာ၀နတစရပအျဖစ ျမငျမတစြာသတမတထားပါသည။ အေၾကာငးေသာ အမးသားႏင အမးသမးသည

အမေထာငေရးပဋညာဥျဖင ခငမာစြာေပါငး စညးျခငးျဖငသာ တညၿငမေအးခမးေသာ လ႔အဖြ႕အစညး တညေဆာကႏင မည

ျဖစပါသည။ ထ႔ေၾကာငအစၥလာမတြင အမေထာငျပျခငး၏ရညရြယခကမာ ကယကငတရား သန႔စငဖြ႕ၿဖးေရးအတြက ျဖစၿပး

အမေထာငေရး အႏစ သာရမာ ခစျခငးေမတာႏင က႐ဏာတရားျဖစေစရမညဟ သြနသငထား ပါသည (ကရအာန ၄း၂၄-၂၅၊

၃၀း၂၁)။ အစၥလာမတြင တရား၀ငထမးျမားျခငး မျပဘဖမဆကဆျခငးက ျပငးထနစြာ႐ႈတခထားပါသည (ကရအာန ၁၇း၃၂)။

ထ႔အျပင မြတစလငမ လ႔အဖြ႕အစညးတြင ယငးသ႔ တရားမ၀ငလငဆကဆ သမားက ႀကမဒဏ(၁၀၀)စသတမတထားျခငးျဖင

လ႔အဖြ႕အစညး သန႔စင ဖြ႕ၿဖးေရးက အာမခခကေပးထားပါသည(ကရအာန ၂၄း၂)။ လငတဆကဆျခငးသည လ႔အဖြ႕အစညး

က ပကစးေစေၾကာငး ျပငးထနစြာသတေပးထားပါ သည (ကရအာန ၅း၆၁-၇၆)။

အစၥလာမအမေထာငေရးနစမာ ကယကငတရားျပည၀ေသာလ႔အဖြ႕အစညး၀ငမား ေပၚထြနးၿပး ၿငမးခမးမႈ တညေဆာက

ေရးသာျဖစေပရာ အမညခ မြတစလငမအေရအတြက မားျပားေစရန မယားအမားယ၍ သားေဖာက သာသနာျပျခငးမာ

အစၥလာမ ကငစဥမဟတပါ။ ထ႔ေၾကာင ယခအခါ ျမနမာႏငငတြင မြတစလငမတ႔သည တစဥးလင ဇနး(၄)ဥးစယ၍ ဇနးတစဥးစ

မ သားသမး(၈)ဥးစေမြးဖြားျခငးျဖင တစမသားစတြင (၃၂)ဥးစျဖင လဥးေရတးပြားေစရနႀကစညေနသညဟေသာ စြပစြခကႏင

လအပပါက တရားမ၀ငအေျမႇာငမယားယခြငရသညဟေသာ ၀ါဒျဖန႔ခမႈတ႔မာ အစၥလာမသာသနာႏင မညသ႔မမပတသကပါ။

ျမနမာမြတစလငမ လ႔အဖြ႕အစညးတြင တစလင တစမယားစနစကသာ ကငသးၿပး တစၿပငတညးတြင ဇနး(၂)ဥးရသမာ လ

တစေထာငတြင တစေယာကမရေခ။

ထ႔အျပင အႏႈငးမကးကြယရာ ျမတအလာဟက ကမၻာၿဂဟရလခပသမးက အစၥလာမဘာသာ၀ငအျဖစ ျပႏငစြမးရေသာ

လညး မျပလပဘ လသား အေနျဖင မမတ႔၏ ဆငျခငတတရားႏင လြတလပစြာေရြးခယျပပငခြငက အသးခေစထားေၾကာငး

တစနညး ဆေသာ အစၥလာမတြင လအေရအတြက အဓကမကဘ အသဉာဏကအသးျပသမားသာ အဓကကေၾကာငး

လမးၫႊြနထားပါသည (ကရအာန ၁၀း၉၉-၁၀၀)။ မနေသာအယ၊ မနေသာအကင ရသတ႔က ေလာကႏငတမလြနႏင

ႏစဘ၀လးတြင ေအာငျမင ၿငမးခမးေစ မညဟ ကတေတာေပးထားသည (ကရအာန ၂၄း၅၅)။ မြတစလငမဟဆသ မားကပင

တရားေတာမမကႏာလႊပါက ဖယရားခရမညဟ ျမတအလာဟ (ကရအာန ၄၇း၃၈)တြင သတေပးထားရာ အစၥလာမ

သာသနာတြင လမား လာေစရန သားေဖာကသာသနာျပျခငးအတြက ေနရာမရေခ။

((((ကကကက) ) ) ) အစၥလာမတြငအစၥလာမတြငအစၥလာမတြငအစၥလာမတြင ဇနးတစဥးထကပယခြငဇနးတစဥးထကပယခြငဇနးတစဥးထကပယခြငဇနးတစဥးထကပယခြင အဘယေၾကာငအဘယေၾကာငအဘယေၾကာငအဘယေၾကာင ခြငျပထားပါခြငျပထားပါခြငျပထားပါခြငျပထားပါ သနညးသနညးသနညးသနညး

အစၥလာမတြင ဇနးတစဥးထကပယခြငက လ႔အဖြ႕အစညးအတြငး တညၿငမေအးခမးမႈလအပခကရပါကျဖညဆညးရန

ခၽြငးခကျဖင ခြငျပထားျခငးသာျဖစၿပး မြတစလငမတငး ဇနးအမားမယမေနရဟ သတမတခကမရပါ။ တစလင

တစမယားစနစကသာ အေလးေပးထားပါသည။

“အကယ၍ အသငတ႔သည မဘမကေလးမားႏငပတသက၍ (လ႔အဖြ႕ အစညးအတြငး) တရားမတေအာင

(ေျဖရငး)ျပလပႏငၾက မညမဟတဟ စးရမခၾကပါလင အသငတ႔ႏစသကရာ အမးသမးမားအနက ႏစဥးစႏင ျဖစေစ၊

သးဥးစႏငျဖစေစ၊ ေလးဥးစႏငျဖစေစထမးျမားၾကေလာ၊ တစဖန (ယငးသ႔ျပရာတြင) တရားမတမႈ ျပႏငမညမဟတဟ

စးရမရပါလင တစဥး တညးကသာ ထမးျမားၾကေလာ” (ကရအာန ၄း၃)

လ႔အဖြ႕အစညးတြင အမေထာငေရးက အေျချပ၍ တညၿငမေအးခမးမႈ လအပခကမားမာ -

(၁) အမးသားလဥးေရထက အမးသမးလဥးေရ ပမမားျပားလာျခငး

ဤကရအာနလမးၫႊနကေရာကရသညအေၾကာငးရငးမာ- တမနေတာျမတႏင မြတစလငမမား မကဟၿမ႕မ မဒနဟၿမ႕သ႔

တမးေရာင သြားၿပး ဒတယႏစတြင မကဟၿမ႕မ ရနသတပႀကးက လာေရာက တကခက ခၾကပါသည။ ယငး အဟဒစစပြတြင

မြတစလငမဘကမ အမးသား (၇၀) ေကာကဆးခရာ မဆးမႏင မဘမမားစြာကနရစခရာ လ႔အဖြ႕အစညး တညၿငမေရးအတြက

မဆးမမားက မယားၿပငဇနးအရာ ထမးျမားဂဏျပေစ ျခငးျဖစပါသည။ ထ႔အတ ပထမကမာၻစစႏင ဒတယကမာၻစစျဖစရာ

ေဒသမားတြင အမးသမးအေရအတြကသည အေလးထား ေျဖရငးရေလာကေအာင အမးသားဥးေရထက ပမလာခပါသည။

အမးသား တစဥးက ဇနးတစဥးထက တရား၀ငထမးျမားေစျခငးသည အမးသမးမားက အထးကနထားေစျခငး ထက

ပေကာငးျမတပါသည။

(၂) ယခအခါ သေတသနမားအရ သမးထက သားေယာကားေလးမား ပ၍ အေသအေပာကမားျခငး၊ စစပြ၌ ေယာကားမား

ေသဆးျခငး၊ အမးသမးမား သည အမးသားမားထက အသကပရညျခငး၊ မဆးမမား မားေနျခငးတ႔ ျဖစေန၏။ အထးသျဖင

အေနာကႏငငမားတြင အမးသမးဥးေရပေန႐သာမက အမးသားမားစြာမာလညး လငတဆကဆသမား ျဖစလာၾကသျဖင

တရား ၀ငထမးျမားလသမား မဟတၾကရာ အမးသမးတ႔အတြက အမေထာငဘက အခြငအေရး နညးလာသည။ ထ႔ေၾကာင

တစလငတစမယားစနစသာ ခၽြငး ခကမရ ျပ႒ာနးထားပါက အမးသမးပမားေနေသာ ႏငငမားအတြက လကေတြ႕မကေတာပါ။

သမတ႔အေနျဖင အပႀကးမားလပၾကမညေလာ၊ သ႔တညးမဟတ အေျမႇာငမယားအျဖစ ခၾကရမညေလာ။ သ႔တညးမဟတ

စးပြားေရးအတြက ျပညတနဆာလပၾကရမညေလာ။ အစၥလာမဘ၀ တညေဆာကမႈလမးစဥတြင ကယကငတရားႏင ခစျခငး

ေမတာက႐ဏာက အေျခခ၍ မယားၿပငစနစျဖင သန႔ရငးေသာ လ႔အဖြ႕အစညးထေထာငေစျခငးသာျဖစပါသည။ ကမာၻေပၚတြင

ဇနးႏငေမာငးမမ ကန႔သတခကမရ ယေနခနတြင အစၥလာမသာသနာက (၄)ဥးအမားဆး တရား၀ငသတမတ လကျခငးသာ

ျဖစသည။ ျမနမာျပညတြင ေယာကားေကာငး ေမာငးမတစေထာငဟေသာစကားရသည။ အစၥလာမတြင ႏစဥးသေဘာတ

ေပါငးသငးခြင၊ အေျမႇာငမယားထားခြငႏင ျပညတနဆာလပငနး လး၀ခြငမျပပါ။ အခ႕ေသာ လ႔အဖြ႕အစညးမားတြင တစလင

တစမယားစနစဟ ဆေသာလညး အေျမႇာင မယားထားျခငးႏင ျပညတနဆာစနစ ကငသးေနပါသည။

(၃) အကယ၍ဇနးျဖစသမာ နာမကနးျဖစေန၍ ခငပြနး၏ဆႏၵက မျဖညဆညးႏငျခငးျဖစေစ၊ အၿမျဖစေန၍ သားသမး

မရႏငသျဖင ခငပြနးကလညး သားသမးရလျခငးျဖစေစ စသညအေျခအေနမ းတြင ထဇနးကကြာရငးျခငး ထက ဒတယ ဇနး

ထမးျမားျခငးက ပေကာငးေပသည။ ပထမဇနးအေနျဖင ခငပြနးႏငဆကေပါငးျခငး သ႔မဟတ ကြာရငးျခငး ျပပငခြငရေနပါသည။

၇၇၇၇။။။။ ျမနမာျပညတြငျမနမာျပညတြငျမနမာျပညတြငျမနမာျပညတြင မြတစလငမတ႔ကမြတစလငမတ႔ကမြတစလငမတ႔ကမြတစလငမတ႔က ဗဒၶဘာသာအမးသမးကရေအာငယႏငပါကဗဒၶဘာသာအမးသမးကရေအာငယႏငပါကဗဒၶဘာသာအမးသမးကရေအာငယႏငပါကဗဒၶဘာသာအမးသမးကရေအာငယႏငပါက အမးသမး၏လမႈေရးအမးသမး၏လမႈေရးအမးသမး၏လမႈေရးအမးသမး၏လမႈေရး အဆငအတနးအဆငအတနးအဆငအတနးအဆငအတနး

အလကအလကအလကအလက ဗလမဗလမဗလမဗလမ ဆေငြမားထတေပးေနသညဆျခငးမာဆေငြမားထတေပးေနသညဆျခငးမာဆေငြမားထတေပးေနသညဆျခငးမာဆေငြမားထတေပးေနသညဆျခငးမာ မနပါသလားမနပါသလားမနပါသလားမနပါသလား

ယငးအဆႏင ၀ါဒျဖန႔မႈမာ လး၀(လး၀) မားယြငးပါသည။ အေၾကာငးမာ-

(၁) ကရအာန ၂း၂၂၁ အရ ဘာသာမတသႏင အမေထာငျပျခငးက တားျမစထားပါသည။

(၂) စတႏလးမ အစၥလာမဘာသာက တကယမယၾကညဘ အမေထာငျပ ရနအလ႔ငာ အစၥလာမဘာသာသ႔

၀ငေရာကပါသညဟ ဆျခငးကလညး လကမခပါ။ ယငးသ႔ျပသက မြတစလငမအေယာငေဆာင (မနာဖက)ဟေခၚၿပး

ငရတြငပင ေအာကဆး အဆင၌ ေနရမညဟ ဆထားပါသည။

(၃) အစၥလာမတရားေတာႏငအည ထမးျမားမႈ(နကာဟ)ျပလက ႏစဘကစလး မြတစလငမျဖစရပါမည။ အခ႕ဘာသာမတဘ

မမတ႔ဆႏၵအေလာက ထမးျမားၾကပါက ဗလသ႔လာစရာမလဘ တရား႐း၌ လြတလပစြာထမးျမားႏငၾကပါသည။ မညသ

မဆ သာသနာထက မမ၏စတဆႏၵကဥးစားေပးထြကခြာသက တားျမစစရာမရပါ။

(၄) အခ႕က ဗဒၶဘာသာအမးသမးသည မြတစလငမေယာကားႏင ထမးျမားပါက ညႇဥးပနးႏပစကခၾကရသညဟ

ဇာတနာေအာင ေျပာ ေလရၾကသည။ လကေတြ႕တြငျမနမာျပညတြင ဗဒၶဘာသာ၀ငမာ အမားစျဖစၿပး ဥပေဒအရလညး

၁၉၅၄ခႏစ ဗဒၶဘာသာအမးသမးမားကာကြယသညဥပေဒျဖင ဗဒၶဘာသာအမးသမးမားမာ အသာစးရရ ေနၿပးျဖစပါ

သည။ ယငးသ႔အသာစးရေနပါလက ဖႏပခေနရသည ဆျခငးမာ လကေတြ႕မကေသာ ၀ါဒျဖန႔မႈသာျဖစပါသည။

(၅) အထကပါအခကမားေၾကာင မညသညဗလ သ႔မဟတ အစၥလာမအဖြ႕ အစညးကမ ဗဒၶဘာသာအမးသမးကယပါက

အမးသမး၏ ရာထး၊ လမႈအဆငအတနးအေလာက ေငြေထာကပသညဆျခငးမာ လး၀ မနကနမႈမရပါ။ ရလညးမရပါ။

၈၈၈၈။။။။ ဗလဗလဗလဗလ ေခၚေခၚေခၚေခၚ အစၥလာမအစၥလာမအစၥလာမအစၥလာမ၀၀၀၀တေကာငးေတာမားသညတေကာငးေတာမားသညတေကာငးေတာမားသညတေကာငးေတာမားသည ၿငမးခမးေရးစငတာမားျဖစၾကသည။ၿငမးခမးေရးစငတာမားျဖစၾကသည။ၿငမးခမးေရးစငတာမားျဖစၾကသည။ၿငမးခမးေရးစငတာမားျဖစၾကသည။

အစၥလာမတရားေတာအရ ဗလ ေခၚ အစၥလာမ၀တေကာငးေတာမား သည စစစခနးမားဖြငရနမဟတ။ ေမတာတရား

ပြားမားရာ ၿငမးခမးေရး စငတာမားသာျဖစၾကပါသည။ အစၥလာမ ေခၚ ၿငမးခမးေရးဘ၀တညေဆာကမႈလမးစဥ၏

အေျခခသေဘာ တရားတြင-

(၁) စၾက၀ဠာေလာကခပသမးတ႔၏ ကးကြယရာရငသည အႏႈငးမ တစပါးတညးျဖစျခငး (Unity of God)

(၂) ကမာၻၿဂဟတြင နဗတမနေတာ ေခၚ လသားဘရားမားစြာေပၚ ထြနးခေသာလညး ၎တ႔၏ေဟာၾကားမႈမာ

တစခတညးေသာ သစၥာတရားျဖစျခငး။ (Unity of Law)

(၃) ကမာၻ႔လသားတ႔အတြငး မးႏြယ၊ ေဒသ၊ ေခတကာလမတ ကြျပားၾကေသာလညး လသားမားသည တစေပါငး

တစစညးတညး ျဖစ ျခငး (၀ါ) မသားတစစတညးျဖစျခငး (Unity of Mankind)

တ႔က အခငအမာအတညျပကငသးေစသည။ (ၾကည ကရအာန ၂း၂၁၃၊ ၂း၂၇)။ ယငးသ႔ေပါငးစညးႏငမည အေျခခ

သေဘာတရားကသာ လသားထ ၿငမးခမးေရးက ရရေစႏငမညျဖစသည။

((((ကကကက) ) ) ) ကအဗဟကအဗဟကအဗဟကအဗဟ ေခၚေခၚေခၚေခၚ ကမာၻဥးေကာငးေတာကမာၻဥးေကာငးေတာကမာၻဥးေကာငးေတာကမာၻဥးေကာငးေတာ

ယငးသ႔ တစေပါငးတစစညးတညးျဖစေသာ လသား၏သေကၤတ (Symbol of the Unity of Mankind) က ပေဖာျပသရန

အႏႈငးမ ကးကြယရာ ျမတအလာဟက (ယေန႔ အာေရဗေဒသ မကဟၿမ႕၌) လသားတ႔ အကးအတြက ကမာၻဥးကအဗဟ

ေကာငးေတာက တညေဆာကေစခသည (ကရအာန ၂း၁၂၅၊ ၅း၉၇)။ မညသမဆ ယငးေကာငးေတာတြငးသ႔ ၀ငအ၊

ေဘးရနကငးၿငမးအ (ကရအာန ၃း၉၅-၉၆)။ ထ႔ေၾကာင ကမာၻဥး ကအဗဟ ေကာငးေတာက မတစဂဒဟရာမ (ေဘးရနအေပါငး၊

မေကာငးမႈအေပါငးမ တားျမစထားေသာဗလ၊ ျမငျမတေသာဗလ)ဟေခၚသည။ အထကပါ သေဘာ တရားမားက ပေဖာႏငရန

ကမာၻ႔မြတစလငမအေပါငးသည စရတတတစြမးႏငၿပး ခရးအေျခအေနေကာငးပါက တစသကတြင တစႀကမ ယငးကမာၻဥး

ေကာငးေတာသ႔ ဟဂျပရနသြားေရာက၍ လကေတြ႕သကေသခၾကရပါသည။ ဆလသညမာ တစပါးတညးေသာ ကးကြယရာ၊

တစမးတညးေသာ သစၥာ တရား၊ တစခတညးေသာ လသားမသားစ သေကၤတက ပေဖာရျခငးျဖစသည။

ဟဂကာလတြင မြတစလငမမားအတြကပင သာမနအခနႏငမတေသာ ကယ၊ ႏႈတ၊ ႏလး သးပါးစလးျဖင အထး

ေစာငထနးရေသာ ျပငးထနေသာ ကငစဥမားပါရရာ အစၥလာမဘာသာ၀ငမဟတသမားအတြက ေစာငထနးရန မလြယကပါ။

ဥပမာ-မမေၾကာင ပတ၀နးကငလး၀အေႏာငအယကမျဖစေစရ၊ မမကယမ အေမႊးတစမင အေၾကာငးမမကၽြတေစရ၊

ပရြကဆတကသ႔ သတ၀ါတစေကာင အေၾကာငးမမေသေစရ။ ထ႔အျပင ယခအခါ ႏစစဥ ကမာၻ႔ ေဒသအသးသးမ ဟဂျပရန

လသနး ၂၀ ေကာ လာေရာကေနေပရာ ဟဂ ကာလမာ ၅ ရကသာျဖစေသာလညး ႀကတငျပငဆငမႈမားအပါအ၀င ရက(၄၀)

ေလာကၾကာပါသည။ ၂ သနးအထကလတ႔၏ ၿမ႕ႀကးတစမ စား၀တေနေရး၊ ေရအမသန႔စငမႈကစၥ၊ စတခမးသာစြာ၀တျပႏင

ေရးမာ ႀကးကယေသာ တာ၀နျဖစပါသည။ ထ႔ေၾကာင ႏစစဥ ဟဂျပရန လဥးေရက ႏငငအလက သတမတခကျဖငသာ

ခြငျပေပးႏငပါသည။

ထမသာမက ဟဂကာလမဟတသညအခနမားတြငလညး အြမမရဟ ဟေသာ အထးကငစဥျဖင ကမာၻ႔မြတစလငမတ႔

သြားေရာကကာ၀တျပျခငး၊ တရားထငျခငးတ႔ျပၾက၍ အၿမတမးလစညကားေနပါသည။ ၂၄ နာရပတလး ညသနးေခါငခနတြငပင

၀တျပသမားႏင စညကားေနေသာေကာငးေတာ ျဖစပါသည။ ေဆာဒအစးရမ လ ၂ သနးအထက တစၿပငတညး၀တျပႏငရန

အခါအားေလာစြာ ပရ၀ဏက ခ႕ထြငေနရပါသည။

((((ခခခခ) ) ) ) မဒနဟၿမ႕မမဒနဟၿမ႕မမဒနဟၿမ႕မမဒနဟၿမ႕မ တမနေတာျမတ၏တမနေတာျမတ၏တမနေတာျမတ၏တမနေတာျမတ၏၀၀၀၀တေကာငးေတာတေကာငးေတာတေကာငးေတာတေကာငးေတာ

တမနေတာျမတ မဟမၼဒသည မကဟၿမ႕မ မဒနဟၿမ႕သ႔ေရာကေသာအခါ အထကပါ ကမာၻဥးေကာငးေတာ၏ အႏစသာရ

သေကၤတကပေဖာသည မဒနဟၿမ႕ ဗလ၀တေကာငးေတာက တညေဆာကခသည။ အႏစသာရမာ တစဆတညးေသာ

ကးကြယရာ၊ တစခတညးေသာသစၥာတရား၊ တစခတညးေသာ လသားမသားစျဖစရာ ဗလဟသည အႏႈငးမကးကြယရာက

နာခဥးခရာ ေနရာႏင လသားတ႔၏ၿငမးခမးေရးစငတာျဖစပါသည။ ယခအခါ တမနေတာ ျမတ၏ ဂဗမာနသည ယငး မဒနဟၿမ႕

ေကာငးေတာပရ၀ဏအတြငး၌ ရေနပါသည။

((((ဂဂဂဂ) ) ) ) ကမာၻေပၚရကမာၻေပၚရကမာၻေပၚရကမာၻေပၚရ အျခားဗလအျခားဗလအျခားဗလအျခားဗလ၀၀၀၀တေကာငးေတာမားတေကာငးေတာမားတေကာငးေတာမားတေကာငးေတာမား

ေဆာဒအာေရဗမဘရငမားသည ဘြ႕ခေသာအခါ အဆပါျမငျမတေသာ ဗလ၀တေကာငးေတာႏစခ၏အေစခ “ခါဒမလ

ဟရမငးန၊ ရရဖငးန)ဟ ဘြ႕ခေလရၾကပါသည။ မကဟၿမ႕မ ဟဂျပသမားက မဒနဟေကာငးေတာသ႔ တစၿပငတညး

လႊတ၍မရဘ ေန႔စဥကန႔သတခကျဖငသာ ေစလႊတရပါသည။

ထ႔ေၾကာင ဟဂႏင အြမၼရဟကငစဥတြင ဘာသာမတသမား ေစာင ထနးရန ခကခေသာ ႐ပႏငနာမဆငရာ အထးကင

စဥမားရေနျခငး၊ ၀တျပ သသနးခ၍ျပညႏကေနရာ ၀တျပသမားက အေႏာငအယကမျဖစေစျခငး၊ မြတစလငမမားကပင

လဥးေရ ကန႔သတခကျဖငသာ သြားခြငေပးျခငးတ႔ရေနေပရာ ကမာၻလညခရးသြားမားအတြက အစအစဥမလပႏငဘ ေဆာဒ

အာေရဗ အစးရသညပငလင ယငးႏစၿမ႕က ဘာသာေရးၿမ႕မားအျဖစ သတမတလကၿပး ရယဒက ႏငငေရးၿမ႕ေတာအျဖစ

သတမတ႐းထင ေနၾကရပါသည။

ကမာၻ႔ၿမ႕ရြာအသးသးမ ဗလ ေခၚ အစၥလာမ၀တေကာငးေတာမားသည ကမာၻဥးေကာငးေတာ ကအဗဟ ရရာအရပသ႔

မကႏာမ၍တညေဆာကျခငး၊ ယငးဘကသ႔မကႏာမ၍ ၀တျပျခငးက ျပၾကရသည။ ဆလသညမာ အေရ႕၊ အေနာက၊ ေတာင၊

ေျမာက ကန႔သတခကမရပါ။ ျမနမာျပညမဆပါက အေနာကဘက၊ ႐ရားမၾကညက ေတာငဘက၊ ဆမာလ(အာဖရက)မၾကညက

ေျမာကဘက၊ အဂစမၾကညက အေရ႕ဘကစသညျဖင မကႏာမရပါသည။ ကမာၻ႔မြတစလငမတ႔အေနျဖင အႏႈငးမကးကြယရာ

တစျဖစျခငး၊ လသားဘရားမားစြာပြငေပၚခေသာလညး အႏစသာရမာ တစခတညးေသာ သစၥာတရား ျဖစျခငး၊ လသားမးႏြယ

အသားအေရာငမား ကြျပားေနေသာလညး တစခ တညးေသာလသားမသားစျဖစျခငးက ကမာၻဥးေကာငးေတာဘကသ႔ မကႏာ

မရာ တညျခငးျဖင သကေသချခငးျဖစပါသည။ အျခားလမး၊ ဘာသာတရားမားက ေစာကားဖကဆးရနဟေသာ

ရညရြယခကႏင ကငစဥအလငးမရပါ။ ယငးသ႔ေသာအဖကလပငနးမားအတြက အလဒါနမးကလညး အစၥလာမက

လကမခပါ။ ျမနမာျပညတြင ဗလမားက စစစခနးမားအျဖစသးျခငး၊ ၂၁ရာစ တြင ျမနမာျပညကသမးရန သားေဖာကလပငနးႏင

ဂဟာဒလပငနး ေဆာင ရြကေနျခငးဆသညမာ မသမာသမား၏ လပႀက၀ါဒျဖန႔မႈသာျဖစပါသည။

အစၥလာမသာသနာတြင အရြယေရာကေသာ မြတစလငမတငး တစေန႔ လင ၅ႀကမ (ဆြလာသ)၀တျပတညေဆာကၾကရ

ပါသည။ ဗလတြင စေပါငး ၀တျပၾကရပါသည။ အ၀တအစား၊ ကယလကသန႔စငမႈျပၿပးမ ၀တျပၾကရ ပါသည။ ထ႔ေၾကာင

ဗလတြင ကယလကသန႔စငမႈမဂၤလာျပေသာေနရာရျခငးျဖစပါသည။ ေရ႕ေဆာငဆရာမားမလညး ကရအာနကမးစာႏင

တမနေတာ မဟမၼဒ၏ ၾသ၀ါဒကအေျချပ၍ ကယကငတရားဖြ႕ၿဖးရန၊ ၿငမးခမးေရးတည ေဆာကရန တရားေဟာရပါသည။

ထ႔ေၾကာင ဗလတြင တရားေဟာစငေတြ႕ရပါသည။ တရားေဟာၿပးတငး၊ ၀တျပမႈၿပးတငး ဖနဆငးခေ၀ေနယအားလး

ၿငမးခမးရန ေမတာပ႔ ဆေတာငးၾကရပါသည။ ယငးသ႔စနစတက၀တျပျခငး၊ ေမတာပ႔ျခငး၊ ယဥေကးမႈပေဖာျခငးအတြက

ကေလးသငယမားကလညး ဗလ၌ သငၾကားေလကငေပးရပါသည။

ေန႔စဥ ၅ ႀကမ ၀တျပရန ဟစေကြးဖတေခၚသည သေတာဆငက မအဇဇငနဟေခၚပါသည။ တစကမာၻလး

တစမးတညးေသာ အရဗစာပဒမား ျဖငသာ ႁမြကဆရပါသည။ ယငးအဓပၸါယမာ အလာဟသည အႀကးကယဆး ျဖစသည

(၄ႀကမ)၊ အလာဟမအပကးကြယရာမရေၾကာငး ကၽြနေတာမး သကေသခပါ၏ (၂ ႀကမ)။ မဟမၼဒသည အႏႈငးမျမတအလာဟ၏

ေစတမနျဖစေၾကာငး ကၽြနေတာမးသကေသခပါ၏ (၂ႀကမ)။ ၀တျပရနလာၾကေလာ (၂ႀကမ)။ ဘ၀ေအာငျမငမႈအတြက

လာၾကေလာ(၂ႀကမ)။ အလာဟသည အႀကးကယဆးျဖစသည(၂ႀကမ)။ အလာဟမအပ ကးကြယရာမရ(၁ႀကမ)။ ဆလသညမာ

လသားသည မညမ စညးစမ၊ အာဏာႏင ပညာမညမပငျပညစ ပါေစ၊ မႀကးကယေၾကာငး၊ အႏႈငးမကးကြယသညသာ

အႀကးကယဆးဟ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာနတရားတ႔က ႏပကြပျခငးျဖစပါသည။ ရပကြက တြငမးေလာငမႈျဖစပါက

မးၿငမးေစရန မြတစလငမတ႔က ယငးအရဗ စာပဒမားက ရြတဆဟစေကြး၍ အႏႈငးမကးကြယရာထ ဆေတာငးေလရၾက

ပါသည။ မသနားမလည သတ႔က ယငးသ႔ျပျခငးက လစၾက၊ မး႐ႈ႕ၾက၊ သတၾကဟေသာ ေကြးေၾကာသညဟ လြမားစြာ နားလည

ေနၾကပါသည။ ဗလမ တစေန႔ ၅ ႀကမ ရြတဆေကြးေၾကာမႈ၌ ယငးသ႔ ၿငမးခမးေရးဖကဆးေသာအဓပၸာယ လး၀ ပါ၀ငျခငးမရပါ။

((((ဃဃဃဃ) ) ) ) ဗလဟသညဗလဟသညဗလဟသညဗလဟသည စစစခနးမဟတ၊စစစခနးမဟတ၊စစစခနးမဟတ၊စစစခနးမဟတ၊ ဒမကေရစေဖာေဆာငရာေနရာမားျဖစဒမကေရစေဖာေဆာငရာေနရာမားျဖစဒမကေရစေဖာေဆာငရာေနရာမားျဖစဒမကေရစေဖာေဆာငရာေနရာမားျဖစ

အႏၵယႏငငမ ထငေပၚေကာၾကားေသာမြတစလငမမဟတသ ကဗာ ဆရာမႀကး ဆ႐ဂနႏငဒး က “ယၾကညကးကြယရာ

ဘာသာအယ၀ါဒ တစရပ အေနျဖင ေဟာၾကားၿပး ဒမကေရစစနစက လကေတြ႕ အေကာငအထည ေဖၚ ကငသးေသာ

ပထမဥးဆးသာသနာမာအစၥလာမျဖစပါသည။ အေၾကာငးေသာ ၀တျပခနေရာက၍ သေတာဆငမ ၀တျပရန ေကြးေၾကာသ

ၾကားရသညအခါ ၀တျပသအားလးစ႐း၍ ၀တျပရနေနရာက ေရာကၾကရပါသည။ အစၥလာမကကငသးေနေသာ ေန႔စဥ ၅ ႀကမ

၀တျပမႈတငးတြင လယသမား ႏငဘရငျဖစပါေစ။ ပခးခငးယဥ၍ “အႏႈငးမကးကြယရာသာ အႀကး ကယဆး”ဟ

ထငရားစြာသျမင ႏငၾကေစရန တစညတညး၊ တစတနးတညး ေကြးေၾကာေနျခငးသည “အစၥလာမ၏ ဒမကေရစစနစ”က

ပျပငစြာ သ႐ပေဖာေနျခငးျဖစသည။ ကၽြနမ၏စတတြင ထပခါထပခါ သသာထငရားလာေစသညအခကမာ အစၥလာမ

သာသနာ၏လမး/ဘာသာ မခြျခားဘ၊ အေသြး အေရာငမပငးျခားေသာ ညရငးအစကပမာ တစဥးႏငတစဥး ေသြးစညးညၫြတ

ေစမႈပငျဖစပါသည။ 15

၉၉၉၉။။။။ ျမနမာမြတစလငမလ႔အစအေျမနမာမြတစလငမလ႔အစအေျမနမာမြတစလငမလ႔အစအေျမနမာမြတစလငမလ႔အစအေ၀၀၀၀းသညးသညးသညးသည ျမနမာႏငင၏ျမနမာႏငင၏ျမနမာႏငင၏ျမနမာႏငင၏ ေမြးရာပါႏငငသားမားေမြးရာပါႏငငသားမားေမြးရာပါႏငငသားမားေမြးရာပါႏငငသားမား ျဖစၾကသညျဖစၾကသညျဖစၾကသညျဖစၾကသည

မြတစလငမဆန႔ကငေရး ၀ါဒျဖန႔မႈတရားေခြမားတြင အစၥလာမ သာသနာသည ၿဗတသနယခ႕ေခတမေရာကလာေသာ

သာသနာျဖစေၾကာငး၊ အခ႕ကမ မြတစလငမတ႔သည ျမနမာႏငငတြင ဧညသညသာျဖစေၾကာငး လြမားစြာေဖာျပေနသညက

ေတြ႕ရပါသည။ အစၥလာမသာသနာသည ပဂ ေခတ တြင ေရာကရေနၿပျဖစေၾကာငး၊ ျမနမာမြတစလငမလ႔အစအေ၀းသညလညး

ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာ၏ တငးရငးသားႏင ေမြးရာပါႏငငသား ျဖစေၾကာငး သမငးျဖစစဥအကဥးစာတမးက ၂-၇-၂၀၁၂

ေန႔စြျဖင ႏငငေတာသမၼတႀကးထသ႔လညးေကာငး၊ လႊတေတာဥက႒မားထသ႔လညးေကာငး တရား၀ငေပးပ႔ခၿပးျဖစပါသည။

အဓကကေသာအခကအခ႕မာ

၁။ ပဂေခတတြင ပသႏင ပနးေသးႏငတရကလမးစအမညေဖာျပထားျခငး။16 ပဂတြင နတကးကြယမႈ၊ မဟာယနဗဒၶဘာသာ

ႏင အစၥလာမဘာသာတ႔ရေနခစဥ ရငအရဟက သထတြင ေထရ၀ါဒဗဒၶဘာသာ၏ ပဋကတသးပ ရေၾကာငးႁမြကၾကားရာ

အေနာရထာက သထဘရငထေတာငးဆရာမရသျဖင ပဂသရေကာငး (၄)ဥးျဖင ၀နးရတကခကေသာလညး ၿမ႕မသမးႏင

ျဖစခ၏။ မြတစလငမသရေကာငးဗတက ေနာကဆးအသကစြန႔လၿပး ၿမ႕တခါးဖြငေပး လကမသာ ပဂသ႔ ပဋကတသးပ

သယေဆာငႏငၿပး ေထရ၀ါဒျပန႔ပြားချခငးျဖစသည။

၂။ ပဂသရေကာငး ၇ ဥးတြင ဗတႏင ၎၏သားႏစဥးျဖစေသာ ေရႊဖဥးညေနာငမာ မြတစလငမျဖစၿပး17 ပဂ၏ ၃၇ မငး

နတတြင မငးႀကး၊ မငးေလး (ေရႊဖဥးညေနာင) ပသနတ ၂ ပါး ပါ၀ငေနျခငး၊18 အေနာရထာဘရငထတြင ပသတပတစတပ

ရေနချခငး 19

၃။ ပသမၿမ႕က ပသမငးဆက(၃)ဆက အပခပခသျဖင ပသၿမ႕ဟေခၚတြငျခငး၊ မြနတ႔က ဍငပသဟလညးေကာငး၊ ျမနမာ

ကရငမားက ေ၀ပသဟလညးေကာငး၊ တလငးကရငမားက ၀န႔ပသဟလညးေကာငး ေခၚချခငး 20

၄။ သာလြနမငးလကထက (၁၆၂၉-၁၆၄၈)တြင စးပြားေရးစစတမးတြင စစသည၊ သ႔ပနးႏင အလအေလာက ေျပာငးလာ

သမားျဖင လဥးေရတးျမႇငေအာငေဆာငရြကျခငး၊ ဆညေျမာငးမားျပျပငၿပး လယယာလပငနးျမႇငတငျခငးတ႔ျပခပါသည။ သမငး

ပါရဂ ေဒါကတာသနးထြနးက သာလြနမငးလကထက ျမနမာႏငင၏ ပထမသနးေခါငစာရငးဟယဆႏငေသာ လမးမား စာရငး

က ေဖာျပရာတြင ကလားပ(ပသ)ႏင တရကတ႔ကေဖာျပထားရာ ၎တ႔မာ မြတစလငမမားျဖစၾကသည။ 21

၅။ ျမနမာႏငင၏ဒတယသနးေခါငစာရငးဟယဆႏငေသာ ဘးေတာဘရား(၁၇၈၂-၁၈၁၉)လကထကစစတမးမားတြငလညး

ပသ ေခၚ ျမနမာမြတစလငမလမးစအမညစာရငးမားစြာ ေတြ႕ရပါသည။ ဗမာဘရငမားေခတက “ကလ”ဟသည ျမတေသာ

အမးကေခၚ၍ “ကလား”ဟသည ျမတေသာအမးဟ ဂဏရေသာ ေ၀ါဟာရတစရပျဖစခပါသည။22 ထ႔ေၾကာင တစခါတစရ ပသ

ကလား၊ ကလားပနးေသးလမးဟလညးေကာငး၊ ပသစစသညမားက ကလားပဟလညးေကာငး ဂဏရစြာေခၚေ၀ၚခပါသည။

ၿဗတသ၀ငၿပးတြငမ “ကလား”ဟေသာေ၀ါဟာရအဓပၸာယမာ မလလားအပေသာ အမညတစချဖစလာချခငး ျဖစပါသည။

၆။ ဘးေတာဘရားလကထကတြင ရခငကေအာငႏငၿပးေနာက တစျပညလးရ ဗဒၶဘာသာ၊ အစၥလာမ၊ ခရစယာနႏင ဟႏၵ

သာသနာ(၄)ရပအတြက သာသနာပငမားခန႔ထားရာတြင အစၥလာမသာသနာ၀ငပသမားအတြက အာဗဒရဟဟစငနသခငႀကး

က ျပနတမးျဖင ခန႔အပခပါသည။ 23

၇။ ၿဗတသကလနအစးရလကထက ၁၉၂၂ ခႏစ ရနကနၿမ႕မ ျမနစပါယအကဥပေဒ၊ ပဌမစာရငး၊ အခနး(၁)တြင ရနကနၿမ႕၊

ျမနစပယေကာပေရးရငးအသငးက အတငပငခလႀကး (၃၄)ေယာကဖြ႕စညးရာတြင ပသလမးစက ေရြးေကာက တငေျမႇာကသ

(၄)ေယာကလညး ပါရေစရမညဟေဖာျပထားရာ ပသလမးစသည ျမနမာဘရငမားေခတတြငသာမက ၿဗတသေခတတြင

သမငး၀င၊ ျပနတမး၀ငျဖစေနခပါသည။24 သ႔ေသာ ၿဗတသအစးရအေနျဖင မြတစလငမတ႔အား ဗမာလမးႏငေပါငးၿပး မမတ႔က

ဆန႔ကငေနသျဖင မလလားခဘ သနးေခါငစာရငးေကာကယရာတြင ျပနတမး၀င “ပသ” လမးစက “ေဇရဘာဒ”ဟ ႏမခ

ေခၚေ၀ၚေသာစကားလးသစျဖင တစစစ ေျပာငးလေကာကယခပါသည။ ထစဥက ေကာကယေသာသနးေခါငစာရငးမားတြင

လညး ပသး၊ ပနးေသး၊ ရခငမြတစလငမ၊ ေဇရဘာဒ၊ ကမန၊ ေျမထးစသည အမညမားျဖင ေဖာျပထားသညက ေတြ႕ရပါသည။ 25

၈။ ယငးသ႔ ျပနတမး၀ငပသလမးစက ေဇရဘာဒဟ ေျပာငးလေခၚေ၀ၚျခငး၊ အႏၵယမြတစလငမႏင ဗမာမြတစလငမတ႔

ႏငငေရးအရ ေရာေထြးေနျခငးစသညတ႔က အရအတငးျဖစေစရန ဆရာႀကးဥးရာဇတအပါအ၀င ျမနမာမြတစလငမေခါငး

ေဆာငတ႔ ႀကးပမးခၾကရာ ၁၉၄၁ ခႏစ၊ ၾသဂတလ(၉)ရကေန႔တြင ျမနမာႏငငေတာ တငးျပညေရးရာ ျပနၾကားမႈ၀န႐းမ

ေၾကညာခကအမတ ၁၁၁၂ ျဖင ေဇရဘာဒဟေသာအမညအစား “ျမနမာမြတစလငမ (Burma Muslim)”ဟေသာ အမညက

အသးျပမညျဖစေၾကာငး ထတျပနခပါသည။26 ျမနမာႏငငဆငရာ ဘရငခ ဆာေဒၚမနစမစကလညး ၂၇-၉-၁၉၄၁ ေန႔စြျဖင

ထပဆငျပနတမးထတခပါသည။ 27

၉။ ဆရာႀကးဥးရာဇတဥးေဆာငေသာ ဗမာမြတစလငမကြနဂရကသည ဗလခပေအာငဆနးဥးေဆာငေသာ ဖဆပလ အဖြ႕ခပ

တြင တပေပါငးစအျဖစပါ၀ငခသည။ ဖဆပလ အဖြ႕ႀကး၏ ပထမဆးညလာခက ရနကနၿမ႕၊ ေရႊတဂအလယပစၥယ၌ ကငးပခရာ

ဖဆပလ အဖြ႕ခပႀကးက ဗမာမြတစလငမတ႔၏ တငးျပညအေပၚသစၥာရမႈ၊ တာ၀နေကမႈတ႔က ဂဏျပၿပးဗမာ မြတစလငမတ႔

သည လကရ ဗမာလမားစႏငအတ ဗမာအျဖစပးေပါငးေနထငလကရၾကေသာလညး “အကယ၍ တငးရငးသား လနညးစ

တ႔ရထကေသာ အခြငအေရး ယလကလညးယႏငသည”ဟေသာအဆအမတ(၆)က ဒးဒတဥးဘခက တငသြငးခရာ

ညလာခႀကးက တစခနကေထာကခအားေပးခပါသည။ ဗမာမြတစလငမကြနဂရက(ဗမက)ကလညး လြတလပေရးယသညအခါ

ေတာငတနးေဒသမားႏင ျပညမပးေပါငးေရးအဆက အဆအမတ(၇)ျဖငတငသြငးခရာ ညလာခက ေထာကခပါသည။ 28 စငစစ

ယငးမ ဗမာမြတစလငမကြနဂရကက ပငလမးေစ စကလကျခငးပငျဖစပါသည။ ဗမာ မြတစလငမကြနဂရကမ ဥးေဖခငမာ

ယဥၿပငမႈမားၾကားမ ဖဆပလ၏ ေတာငတနးေဒသဆငရာ အတြငးေရးမး ျဖစလာခ ပါသည။

ဗမာမြတစလငမကြနဂရက(ဗမက)အေနျဖင လြတလပေရးက ဥးစားေပးေသာအားျဖင ဖဆပလညလာခႀကးက

ေပးေသာ လနညးစအခြငအေရးကစြန႔လႊတကာ မမတ႔ကယမမတ႔ ဗမာမားအျဖစသာ ဆကလကခယ၍ လမားစအခြငအေရး

ယရန ၁၉၄၆ ၊ ဒဇငဘာလညလာခ၌ ဆးျဖတခၾကပါသည။ 29

၁၉၄၇ ခႏစ၊ ေဖေဖၚ၀ါရလ(၁၁)ရကေန႔ ညေနတြင ပငလစာခပ ခပဆရန ပကျပယသြားၿပျဖစရာ ဗလခပ

ေအာငဆနးက ရနကနျပနရန ေလယာဥပစစဥခငးေနၿပျဖစသည။ ဗမာမြတစလငမဥးေဖခငက ဗလခပက တစညတာအခန

ေပးရန ေခာေမာေဖာငးျဖ၍ မတေဆြမားႏင ညတြငးခငးႀကးပမးခရာ ေနာကေန႔ ေဖေဖၚ၀ါရလ(၁၂)ရကေန႔တြင ပငလ

စာခပႀကး ခပဆႏငခၿပး ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာ (Union of Burma) အျဖစ လြတလပေရးရယႏငချခငး ျဖစပါသည။30

အကယ၍သာ ဗမာမြတစလငမကြနဂရကမ ဥးေဖခငက ယငးသ႔မႀကးစားခလင ျမနမာျပညေျမပ ယခကသ႔ ေပၚေပါကလာစရာ

မရပါ။ ဗမာမြတစလငမတ႔သည ပငလမးေစက ေရႊတဂအလယပစၥယ၌စကခၿပး ပငလ၌အပငေပါကေစခ သမား ျဖစၾကပါသည။

စငစစ ျမနမာမြတစလငမလ႔အစအေ၀းမာ ျပညေထာငစသားမားသာျဖစၾကပါသည။

၉။ ၁၉၅၅ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ ၂၉ ရကေန႔တြင ရနကနၿမ႕ ၿမ႕ေတာခနးမ၌ ဗမာမြတစလငမကြနဂရကညလာခ ကယစား

လယမားႏငေတြ႕ဆရာတြင ထစဥက ႏငငေတာ၀နႀကးခပႏင ဖဆပလအဖြ႕ခပ၏ဥက႒ျဖစသ ဥးႏက ဗမာမြတစလငမတ႔

သည ဗမာတငးရငးသားမားျဖစေၾကာငး၊ ထ႔ေၾကာင ဗမာမြတစလငမကြနဂရကကဖက၍ ဖဆပလသ႔၀ငေရာကရန၊ ဘာသာ

ေရးသးသန႔လပလသမားက အစၥလာမသာသနာေရးရာေကာငစသ႔၀ငေရာကၾကရန တရား၀ငေျပာၾကားခသည။31 အလားတ

ႏငငေတာသမၼတႀကး ေဒါကတာဥးဘဥးကလညး ဗမာမြတစလငမတ႔သည တငးရငးသားအစစအမနျဖစၾကေၾကာငး၊ ၁၉၅၆ခႏစ၊

ဒဇငဘာလ(၂၈-၃၀)ရကေန႔ မတလာၿမ႕၌ကငးပခေသာ အစၥလာမသာသနာေရးရာေကာငစ ပထမအႀကမ ျပညလးကၽြတ

ညလာခႀကးသ႔ေပးပ႔ေသာ သ၀ဏလႊြာတြင ဂဏျပေဖာျပထားသည။ ထ႔အတ တရားေရး၀နႀကး ေဒါကတာ ဥးဧေမာငကလညး

၁၈-၉-၁၉၆၁ေန႔တြင ၁၉၆၁ခႏစ ဖြ႕စညးအပခပပအေျခခဥပေဒ(စတတ) ျပငဆငခကဥပေဒၾကမးက လႊတေတာသ႔ တငသြငး

ရာ၌ ျမနမာမြတစလငမတ႔သည ျမနမာတငးရငးသားမားျဖစေၾကာငးကလညး ထညသြငးရငးလငးခပါသည။ 32

ဤသ႔ျဖင ဗမာမြတစလငမကြနရက (ဗမက)က ၃၀-၉-၁၉၅၆ ေန႔တြင ဖကသမးေပးလကရေပရာ မေကနပသတ႔က ၁-၁၀-

၁၉၅၆ ေန႔တြင ဗမာမြတစလငမကြနဂရကအသစ(ဗမကသစ)ကထေထာငၿပးမၾကာမ “ပသအမးသားကြနဂရက”ဟ အမည

ေျပာငးခၾကရာ သကဆငရာအာဏာပငမားက ကန႔ကြကမႈမရေတာပါ။ တပမေတာအစးရက ၂-၃-၁၉၆၂တြင အာဏာသမးၿပးခန

တြငလညး ပသအမးသားကြနဂရကဆကလကတညရေနၿပး ၁၉၆၄ ခႏစတြင တစျပညလးတြင ျမနမာဆရယလစလမးစဥပါတ

တစခတညးသာရရမညဟေသာ မ၀ါဒျဖင ပသအမးသားကြနဂရကသညလညး အျခား ႏငငေရးပါတမားႏငအတ ဖကသမးျခငး

ခခရပါသည။ 33

၁၀။ ျမနမာဆရယလစလမးစဥပါတေခတတြင ျပညထေရးႏငသာသနာေရး၀နႀကးဌာန၊ လ၀ငမႈႀကးၾကပေရးႏင ျပညသ႔

အငအား ဥးစးဌာနက ၁၉၇၃ ခႏစတြငေကာကယမည သနးေခါငစာရငးအတြက ၉-၁၂-၁၉၇၂ ေန႔စြျဖင “ပစေရးသြငးရန

ၫႊနၾကားခက”ဟေသာ စာအပငယတစခ ျပစထတေ၀ခရာ ျမနမာႏငငတြင တငးရငးသားလမး ၁၄၄ မးႏင ႏငငျခားသားလမး

၂၇ မးစာရငး ေဖာျပထားရာ တငးရငးသားလမးစာရငးတြင (၁)ရခင စစတေကာငး (၂) ျမနမာ မဆလင (၃)ရခင ကမန

(၄)ေျမဒး (၅)ႏငငျခားသားစာရငးတြငမပါေသာ အျခားျမနမာအႏၵယမားဟ ေဖာျပထားပါသည။ ႏငငေတာပင သတငးစာ

ႀကးမားကလညး ၂၃-၂-၁၉၇၃ ေန႔တြင တငးရငးသားလမးစ ၁၄၃ မးရေၾကာငး ယငးစာရငးက ကမာၻသ႔ တရား၀င ေၾကညာခၿပး

ျဖစပါသည။ 34

၁၂-၁၀-၁၉၇၅ ေန႔က ျပညထေရးႏင သာသနာေရး၀နႀကးဌာန ၀နႀကး ဥးကကကလညး တငးရငးသားမြတစလငမ မားမာ

အမေထာငစတစစတညးမ ေသြးခငးမားျဖစေၾကာငး ျမနမာမြတစလငမေခါငးေဆာငမားက ေခၚယေတြ႕ဆရာ၌ ေဆြးေႏြး

ရငးလငးတငျပခပါသည။ 35

၁၀။ နဂး

အစၥလာမဟသည ၿငမးခမးေရးဘ၀တညေဆာကမႈလမးစဥျဖစေပရာ လ႔အဖြ႕အစညးက သန႔စငယဥေကးေစေသာ တရား

ကသာသငၾကားေပးပါသည။ မြတစလငမတစဥး၏ အနမဆးဂဏရညမာ လမးေပၚမဆးက မမအသစတျဖင ဖယရားေပးျခငးျဖစ

သည။ ညာလကကလလင ဘယလကကမသေစရဟ မမကယမမႏမခသည။ အဟစာန ေခၚ ေလာက၏အကညးတနမႈမားက

ဖယရားေပး၍ အလဆငေပးရေသာ သာသနာျဖစသည။ ယခဆလင ျမနမာျပည၌ အစၥလာမႏင ျမနမာမြတစလငမတ႔အေပၚ

သသယရေနသညမား ေျပေပာကမညဟ ယၾကညပါသည။

၁။ ၇၈၆ ဟသည ၂၁-ရာစဟလညးေကာငး၊ မြတစလငမမဟတသတ႔ႏင လမႈစးပြားမဆကဆရဟလညးေကာငး အဓပၸာယ

မသကေရာကဘ လမးဘာသာမေရြး၊ ေ၀ေနယအားလးအေပၚ က႐ဏာထားရန သေကၤတျဖစပါသည။

၂။ အစၥလာမဘာသာတြင သားေဖာကသာသနာျပျခငး လး၀ ခြငမျပ။ ဘာသာမတသႏင အမေထာငျပခြငမရ။ (ကရအာန

၂း၂၂၁)။ ဗဒၶဘာသာမနးကေလးမားကယႏငလင သကဆငရာလမႈေရးအဆငအတနးအလက ဗလက ဆခးျမႇငျခငးဟသည

လး၀မရ။ အစၥလာမသာသနာက စတႏလးမပါဘ လကခသညဆသအား မနာဖက ေခၚ အေယာငေဆာငဟသတမတၿပး ငရ

တြငပင ေအာကဆးအဆင၌ ေနရမညဟ ဆထားသည။

၃။ အစၥလာမတြင ဇနး ၄ ဥး ခြငျပျခငးမာ မျပမေနရမဟတ၊ လ႔အဖြ႕အစညးတြင အမးသမးအေရအတြကမားျခငးျဖစေစ၊

အျခား မလႊသာမေရာငသာ ကစၥရပမားတြငျဖစေစ လအပပါက ခၽြငးခကျဖငခြငျပခကသာျဖစၿပး တစလငတစမယားစနစက

အားေပးသည။ ထ႔အျပင ႏစဥးသေဘာတေပါငးျခငး၊ အေျမႇာငမယားထားျခငး၊ ျပညတနဆာလပငနးမားက လး၀တားျမစ သည။

ထမးျမားျခငးမျပဘ လငဆကဆပါက ႀကမဒဏ ၁၀၀ သတမတထားသည။

၄။ အစၥလာမသာသနာတြငးသ႔၀ငသမားသည ေရႊတဂေစတႏင မဟာျမတမနေစတေတာပမားက ေျခႏငအရငနငးၿပးမ

၀ငရသညဟသညမာ လပႀကဇာတျဖစသည။ ကရအာန ၆း၁၀၈ အရ မြတစလငမတ႔သည အျခားဘာသာတရားတ႔၏

ကးကြယရာမားက မေကာငးမေျပာရဟ ျပဌာနးထားရာ မညသညနညးႏငမ ေစာကားပငခြငမရ။

၅။ ဂဟာဒဟသည အစၥလာမဘာသာထမ၀ငေသာ ဘာသာျခားမားက သတသငရငးလငးျခငး လး၀ မဟတပါ။ ၿငမးခမးစြာ

ျပရေသာ ဂဟာဒသေဘာတရားအရ ဘ၀တစေလာကလး မမ၏မေတာေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန စသညတရားမား က

ခးႏမရန အစြမးကန ႀကးပမးျခငးျဖစသည။ အကယ၍ မမတငးျပညလမးက သတစပါးကးေကာေစာကားပါက

ခခစစသာျဖစပါသည။ ရနသက ၿငမးခမးေရးကမးလမးက လကခရမညျဖစသည။ ထ႔အျပင ကရအာန ၂၂း၄၀ အရ

ဂဟာဒဟသည ဘာသာတရားတ႔၏ လြတလပစြာကးကြယကငသးခြငက အကာအကြယေပးျခငး၊ အၾကမးဖက၀ါဒက ဆန႔

ကငျခငးသာျဖစသည။

၆။ အစၥလာမသာသနာျပျခငးဟ၍မရဘ အစၥလာမ၏ ၿငမးခမးသမေမြ႕မႈမားက လတ႔သေစရန တငျပမႈသာရ၏။

အသၪာဏက သး၍ ယဥေကးစြာေျပာဆရမည။ အျငငးအချပလာပါက လပေသာေဆြးေႏြးမႈျဖငသာ တ႔ျပနရမည။

ဖားေယာငးျခငးႏင အဓမၼစနစမရေစရ။ မညသမဆ ယၾကညလပါက ယၾကည၊ မယၾကညလက ျငငးပယျခငးဟေသာ

လြတလပစြာေရြးခယ ကငသးခြငရပါသည။ မေလးရားႏင အငဒနးရားႏငငတ႔၌ မလက ဟႏၵ၊ ထ႔ေနာက ဗဒၶဘာသာ၊ ထ႔ေနာက

အစၥလာမ ကးေျပာငးခပါသည။ သ႔ေသာ ထငးႏင သရလကၤာႏငငတ႔ကမ ဗဒၶဘာသာအမားစျဖစလက ရေနၾကပါသည။

၇။ ဗလ ေခၚ အစၥလာမ၀တေကာငးေတာမားဟသည အႏႈငးမကးကြယရာက နာခဥးခရာေနရာ၊ ေမတာပ႔ရာ၊ ယဥေကးမႈ

သြနသငရာ ေနရာမားသာျဖစသည။ စစစခနးမား၊ လကနကသေလာင႐မားမဟတပါ။ ကမာၻ႔ဗလအားလး ကမၻာဥးေကာငး ေတာ

ကအဗဟ ေခၚ ၿငမးခမးေရးစငတာသ႔လည၍ တညေဆာကၾကရ၏။ ယငး၏သေဘာတရားႏင သေကၤတမာ

(က) ေလာကခပသမးတြင အႏႈငးမကးကြယရာ တစပါးတညးသာရျခငး။

(ခ) ကမၻာၿဂဟတြင နဗတမနေတာ ေခၚ လသားဘရားမားစြာေပၚထြနးခေသာလညး ၎တ႔ေဟာၾကားခသညတရားမာ

တစခတညးေသာ သစၥာတရားျဖစျခငး။

(ဂ) လသားတ႔သည မးႏြယ၊ ဘာသာစကား၊ အသားအေရာငကြျပားၾကေသာလညး လဟသည ကမာၻ႔အမေထာငစႀကး

တစခသာျဖစျခငးတ႔ျဖစၾကပါသည။

၈။ အစၥလာမသာသနာသည ၿဗတသေခတမ ျမနမာႏငငသ႔ေရာကလာေသာသာသနာမဟတ၊ အစၥလာမႏင ျမနမာ

မြတစလငမ လ႔အဖြ႕အစညးသည ပဂေခတမစ၍ သမငးေၾကာငးအရ တညၿငမစြာဖြ႕ၿဖးလာေသာ တငးရငးသား၊ ႏငငသား

လ႔အဖြ႕ အစညး ျဖစပါသည။

ရဟနးရငလ ျမနမာျပညသျပညသားမားအေနျဖင အစၥလာမႏင ျမနမာမြတစလငမလ႔အဖြ႕အစညးႏငပတသက၍ သသယ

သ႔မဟတ အထငလြမားမႈ တစစတစရာရက သကဆငရာအစၥလာမပညာရငမားႏင ျမနမာမြတစလငမအဖြ႕အစညးမားသ႔

ဆကသြယစစမးျခငးအားျဖင သသယမားေျပေပာကကာ တငျပညအကး လကတြသယပးၾကပါစ႔ဟ တကတြနးအပပါသည။ ။

ေလးစားစြာျဖင

ေဒါကတာျမငသနး(ၿငမးခမးလလင)

အမတ-၂၃၊ ၁၃၉လမး၊ မအကနး

တာေမြၿမ႕နယ၊ ရနကနၿမ႕။

ဖနး - ၀၉ ၅၁ ၃၄၄၈၇

ကမးကးစာရငး

၁။ ကရအာနကမးျမတ အရဗမရငး

၂။ တမနေတာျမတမဟမၼဒ၏ ၾသ၀ါဒေတာကမးမား

၃။ ကကေလး (၁၉၆၀)၊ ဗမာမြတစလငမလမးစျပနာမား၊ ရနကန၊ ဗမကဌာနခပ

၄။ ေဒါကတာခငေမာငၫြန႔ (၁၉၈၀)၊ “တငးရငးယဥေကးမႈသတပေဒသာ”၊ သတစာေပစာတမးမား၊ ပထမတြ၊ ရနကန၊ စာေပဗမာန

၅။ ဥးစနထြနး (မာမက-သေတသ)၊ ကမၻာပတ၍ဘရားရာျခငး၊ ရနကန။

၆။ ဥးတင (ပဂ၀နေထာက)(၁၉၇၃)၊ ျမနမာမငးအပခပပစာတမးႏင ဘးေတာဘရား၏ ရာဇသတေခၚေသာ အမန႔ေတာ တမးႀကး၊ စတတပငး၊ ရနကန၊ အစးရပႏပတက။

၇။ ေဒၚတငစန (သမငးလကေထာကကထက၊ ရနကနတကသလ)၊ “ကနးေဘာငေခတယဥေကးမႈနဒါနး”၊ တကသလ ပညာပေဒသာစာေစာင၊ အတြ - ၁၃၊ အမတ - ၁၄

၈။ ဒးဒတဂာနယ၊ အတြ-၁၉၊ ၄-၂-၁၉၄၆

၉။ ပသဥးကကေလး၊ ျမနမာႏငငႏငအစၥလာမသာသနာ၊ မႏေလး ကန႔သတ

၁၀။ “ပသမၿမ႕”၊ ျမနမာစြယစကမး (၁၉၆၂)၊ အတြ-၆ ၊ ရနကန ၊ စာေပဗမာန

၁၁။ ဥးဖးကား (၁၂၈၅)၊ ပသမရာဇ၀ငႏင ဥးထြနးရနအတပၸတ၊ ရနကန၊ အမးသားပႏပတက

၁၂။ ဥးေဖခင(မဟာသေရစညသ) (၁၉၉၀)၊ ကယေတြ႕ပငလ၊ ရနကနျပနၾကားေရး၀နႀကးဌာန၊ ဆဌမအႀကမ

၁၃။ ဗလတေထာငသတငးစာ၊ ၂၃-၂-၁၉၇၃ ၊ “ျပညေထာငစတငးရငးသားလမး ၁၄၃ မးရ”

၁၄။ ဥးဘရင (ဟသာ၀တ) (၁၉၆၇)၊ ျမနမာယဥေကးမႈႏင လယသမားေရးရာ၊ ရနကန၊ ျပညသ႔အလငးပႏပတက

၁၅။ ဥးဘသနး (၁၉၉၀)၊ ျမနမာရာဇ၀င၊ ရနကန၊ စာေပႏငစာနယဇငးလပငနး၊ ျပနၾကားေရး၀နႀကးဌာန။

၁၆။ ဥးမာဃ (၁၉၆၇)၊ ပသမရာဇ၀င၊ ရနကန၊ ဇြစာေပရပၿမ။

၁၇။ ေမာငအ(မဟာ၀ဇၨာ၊ ဘေဘ)၊ ဗဒၶသာသနာေတာ ႏစ ၂၅၀၀ ခရး၊ ရနကန။

၁၈။ မနနနးရာဇ၀ငေတာႀကး၊ အတြ(၁)၊ ရနကန၊ သတငးႏငစာနယဇငးလပငနး၊ ျပနၾကားေရး၀နႀကးဌာန၊ စတတအႀကမ။

၁၉။ ျမနမာႏငငတငးျပညေရးရာျပနၾကားမႈ၀န႐း၊ ေၾကညာခကအမတ ၁၁၁၂၊ ၉-၈-၁၉၄၁

၂၀။ “ျမနမာမြတစလငမ”၊ ျမနမာအလငးႏစသစသတငးစာ (ဧၿပလ ၁၉၃၇)

၂၁။ ဥးရထြဋ(ဒတယ၀နႀကး၊ ျပနၾကားေရး၀နႀကးဌာန)၏ facebook (၃၀-၃-၂၀၁၃)

၂၂။ လ၀ငမႈႀကးၾကပေရးႏင ျပညသ႔အငအားဥးစးဌာန၊ ျပညထေရးႏင သာသနာေရး၀နႀကးဌာန၊ ပစေရးသြငးရနၫႊနၾကားခက၊ ၁၉-၁၂-၁၉၇၂ ၊ရနကန။

၂၃။ ၀ငးျမင (၁၉၈၆)၊ ကနးေဘာငေခတတငးရငးသားအစၥလာမဘာသာ၀ငမား၏အခနးက႑၊ ရနကနတကသလ၊ သမငးဘာသာ၊ မဟာ၀ဇၨာတြအတြက တငသြငးေသာစာတမး

၂၄။ ေသာတာေဆြ (၂၀၀၁)၊ ပဂသရေကာငးမား၊ ရနကန၊ ကလာပႏပတက။

၂၅။ ဟသာ၀တသတငးစာ၊ ၃၀-၁၂-၁၉၅၈

၂၆။ ေအာငမး (၁၀-၅-၁၉၇၈)၊ “ျမနမာႏငငမမဆလငမား”၊ (Moslems in Burma) လပသားျပညသ႔ေန႔စဥ ၊ ၁၉၅၈-၁၉၆၂၊ ျမနမာႏငငေရး(၁၉၉၁)၊ တတယတြ၊ ရနကနတကသလမားပႏပတက။

၂၇။ Ba Shin, Lt. Col. (1963), The Coming of Islam to Burma down to 1700 AD, Rangoon:Burma Historical Commission, BBHC 111.

၂၈။ Berzin, Dr. Alexander(2006), Cultures before Mogol Empire, Unpublished Manuscript, http://www.berzinarchieves.com.

၂၉။ Brown, L.E, (1944), The Prospect of Islam, London.

၃၀။ Burma Act No.VI of 1922, City of Rangoon Municipal Act.

၃၁။ Hart, Michael H. (1978), 100 : A Ranking of the Most Influential Persons in History, New Yourk: A&W Visual Library.

၃၂။ History of the Saiacen Empire, (1870), London

၃၃။ The Independent – trSwf-46? 28-3-2013

၃၄။ O"leory, De Laay (1923), Islam at Cross Road, London

၃၅။ Smith, Rev. Reginald Bosworth, (1874), Mohammad and Mohammedanism, London

၃၆။ Than Tun, Dr. (18 January 1967), "Mandalay History Research 3," The Working People's Daily.

၃၇။ The Voice, 7-4-2013

၃၈။ Wilkie, R.S.(1934), Yamethin District Gazetteer, Vol.A, (Rangoon Government Printing & Stationary)

၃၉။ Williamson, A., (1929), Shwebo District Gazetteer, (Rangoon: Government Printing & Stationary)

၄၀။ Young India

၄၁။ Zakir Naik, Dr. (2003), Most Common Questions about Islam, Kuala Lumpur, SABA Islamic Media

1 The New Light of Myanmar, 29 March 2013, p.1 2 The Independent, အမတ ၄၆၊ ၂၈-၃-၂၀၁၃၊ စာ-၃၀ 3 ျပနၾကားေရး၀နႀကးဌာန၊ ဒတယ၀နႀကး ဦးရထြဋ၏ Face book ေၾကညာခက။ ၃၀-၃-၂၀၁၃. 4 The Voice, 7.4.2013, p.24. 5 L.E Browne, "The Prospects of Islam", London: 1944, p.14 6 Rev. Reginald Bosworth Smith, Mohammad and Mohammedanism, London: 1874, p.92 7 Michael. H.Hart, The 100: A Ranking of the Most Influential Persons in History, New York : A&W Visual Library, 1978, p.40. 8 De Lacy O'leary, "Islam at Cross Road," London: 1923, p.8. 9 Dr. Zakir Naik, "Most Common Questions about Islam," Kuala Lumpur: SABA Islamic Media, 2003, p.13 10 Young India 11 Dr. Alexander Berzin, The Historical Interaction between the Buddhist and Islamic Cultures before Mongol Empire, Unpublished Manuscript, http://www.berzinarchives.com, 2006. 12 ေမာငအ၊ မဟာ၀ဇၨာ(ဘေဘ)၊ ဗဒၶသာသနာေတာႏစ ၂၅၀၀ ခရး၊ စာ ၈၂-၈၃ 13 ဦးစနထြနး(မာမက-သေတသ)၊ ကမာၻပတ၍ ဘရားရာျခငး၊ စာ ၁၄၂-၁၄၃ 14 News Post, India, June 12, 2007 15 History of the Saracen Empires, London: 1870, p.54 16 (က)အနႏေကာသေကာကစာ၊ ပဂအမရာေကာငး ေကာကစာ၊ အပါယငယေစတကာကစာ၊ ဆေတာငးျပည ေစတေကာကစာ (ခ)Dr. Than Tun, “Mandala Historcal Research 3,” The Working Peole’s Daily, 8 January 1967, p.. (ဂ) ေဒၚတငစန(လကေထာကကထက၊ သမငးဌာန၊ ရနကနတကသလ) ကနးေဘာငေခတ ယဥေကးမႈနဒါနး၊ တကသလပညာပေဒသာ စာေစာင၊ အတြ-၁၃၊ အပငး-၁၄ စာ-၇၅ 17 ဥးဘသနး၊ ျမနမာရာဇ၀င၊ ရနကန၊ စာေပႏငစာနယဇငးလပငနး၊ ျပနၾကားေရး၀နႀကးဌာန၊ ၁၉၉၀၊ စာ-၂၉။ 18 (က) မနနနးမဟာရာဇ၀ငေတာႀကး၊ အတြ-၁၊ ရနကန၊ သတငးႏငစာနယဇငးလပငနး၊ ျပနၾကားေရး၀နႀကးဌာန၊ စတတအႀကမ၊ စာ ၂၅၀-၂၅၄ (ခ) ေအာငမး၊ “ျမနမာႏငငမမြတစလငမမား” (Moslems in Burma)၊ လပသားျပညသ႔ေန႔စဥသတငးစာ၊ ၁၀-၅-၁၉၇၈ 19 ဟသာ၀တဥးဘရင၊ ျမနမာယဥေကးမႈႏငလယသမားေရးရာ၊ ရနကန၊ ျပညသ႔အလငးစာေပတက၊ ၁၉၆၇၊ စာ-၂၅ 20 (က) “ပသမၿမ႕”၊ ျမနမာစြယစကမး၊ အတြ ၆၊ ရနကန၊ စာေပဗမာန၊ ၁၉၆၂၊ စာ-၃၅ (ခ) ဥးမာဃ၊ ပသမရာဇ၀င၊ ၇နကန၊ ဇြစာေပရပၿမ၊ ၁၉၆၇၊ စာ-၁၃ (ဂ) ဥးဖးကား၊ ပသမရာဇ၀ငႏင ဥးထြနးရနအတပၸတ၊ ရနကန၊ အမးသားပႏပတက၊ ၁၂၈၅ 21 ေဒါကတာသနးထြနး၊ အသစျမငဗမာသမငး၊ မႏေလး၊ သခ၀တပႏပတက/အလငးေရာငပႏပတက၊ ၁၉၇၅၊ စာ၄၃၁-၄၃၂ 22 (က) Lt.Col. Ba Shin, The Coming of Islam to Burma down to 1700 AD, Rangoon: Burma Historical Commission, BBHC 111, 1963 (ခ) ဆရာဥးဘးခမး၊ ဗမာမြတစလငမတ႔၏ေရးေဟာငးအတပၸတ၊ စစကငး၊ ျမသနးပႏပတက၊ ၁၉၃၉၊ စာ ၃၉-၅၄ (ဂ) R.S.Wilkie, Yamethin District Gazetteer, Vol.A, (Rangoon: Government Printing and Stationary, 1934), pp.44-45 (ဃ) A.Williamson, Shwebo District Gazetteer, (Rangoon: Government Printing and Stationary, 1929), p-64 (င) ၀ငးျမင၊ ကနးေဘာငေခတတငးရငးသားအစၥလာမဘာသာ၀ငမား၏အခနးက႑၊ ရနကနတကသလသ႔ သမငးဘာသာ မဟာ၀ဇၨာတြအတြက တငသြငးေသာစာတမး၊ ၁၉၈၆၊ စာ ၅၈-၆၂

23 ဥးတင (ပဂ၀နေထာက)၊ ျမနမာမငးအပခပပစာတမးႏင ဘးေတာဘရားႀကး၏ ရာဇသတေခၚေသာ အမန႔ေတာ တမးႀကး၊ စတတပငး၊ ရနကန၊ အစးရပႏပတက၊ ၁၉၇၃၊ စာ-၁၇၆ (ရနကန၊ ယဥေကးမႈဗမာနဥးစးဌာန၊ စာ ၂၅၄) 24 Burma Act No.VI of 1922, City of Rangoon Municipal Act, 1922. စာ ၂၃၁၊ ၂၄၄-၂၄၅ 25 “ျမနမာမြတစလငမ”၊ ျမနမာအလငးႏစသစသတငးစာ၊ ဧၿပလ ၁၉၃၇ ခႏစ 26 ျမနမာႏငငတငးျပညေရးရာျပနၾကားမႈ၀န႐း၊ ေၾကညာခကအမတ-၁၁၁၂၊ ၉-၈-၁၉၄၁ 27 ပသဥးကကေလး၊ ျမနမာႏငငႏငအစၥလာမသာသနာ၊ မႏေလး၊ ကနသစ၊ စာ-၁၅ 28 ဒးဒတဂာနယ၊ အတြ ၁၉၊ ၄-၂-၁၉၄၆၊ စာ ၂၂၊ ၃၁ 29 ကကေလး၊ ဗမာမြတစလငမလမးစျပနာ၊ ရနကန၊ ဗမကဌာနခပ၊ ၁၉၆၀၊ စာ ၄၆-၆၀ 30 ဥးေဖခင(မဟာသေရစညသ)၊ ကယေတြ႕ပငလ၊ ရနကန၊ ျပနၾကားေရး၀နႀကးဌာန၊ ဆဌမအႀကမ၊ ၁၉၉၀၊ စာ ၁၃၂-၁၃၄ 31 ဟသာ၀တသတငးစာ၊ ၃၀-၁၂-၁၉၅၅ 32 ၁၉၅၈-၁၉၆၂။ ျမနမာႏငငေရး၊ တတယတြ၊ ရနကနတကသလမားပႏပတက၊ ၁၉၉၁၊ စာ-၁၄၇ 33 ပသ ဥးကကေလး၊ ျမနမာႏငငႏငအစၥလာမသာသနာ၊ မႏေလး၊ ၁၉၉၉ 34 ဗလတေထာငသတငးစာ ၂၃-၂-၁၉၇၃ 35 ျမနမာအလငးသတငးစာ ၊ ၁၃-၁၀-၁၉၇၅