unidad 4 ingeniería de software

22
��������(1er. Semestre 2015) 1 4.1. INGENIERIA DE SOFTWARE. 4.1.1. EL CONCEPTO DEL SOFTWARE. “Software”, un término plenamente incorporado al vocabulario de muchas personas, cuyo significado literal enfatiza su característica blanda o intangible, en comparación con el “hardware” (o incluso con el “peopleware”: los recursos humanos). La mayoría entiende que software significa un conjunto de programas computacionales que cumplen con una determinada función [Press-1993A]. Y algunos tienen claro que existen diferentes clases de software; y que hoy en día, el hacer software es una actividad económica del hombre, como muchas; tiene costos y beneficios, tanto en el orden financiero como en el social. Y todo el mundo realiza software persiguiendo distintos objetivos. Se hace software porque hay demanda del mismo. Por ejemplo, se construye software para que las empresas y organizaciones ganen en eficiencia y eficacia administrativa. Se hace software para que los procesos industriales se automaticen, reemplazando así a otros sistemas de trabajo; y en general, a la resolución de problemas donde la cantidad de variables supera nuestra capacidad, o ante la imposibilidad de realizar las tareas de otra forma que no sea bajo el control de un computador. Se construye software para que la ciencia y la técnica progresen (con las simulaciones y los cálculos numéricos). También se hace software para que el hardware existente sea accesible a los usuarios: por ejemplo, sistemas operativos que faciliten el compartir recursos, compiladores e intérpretes que faciliten escribir programas ejecutables, “herramientas de cuarta generación”, administradores de bases de datos que faciliten el acceso y el procesamiento de los datos almacenados, aplicaciones en electro- medicina, sistemas computacionales que faciliten la documentación, mejores y más amigables interfaces gráficas, y aplicaciones “multimedia”; y actualmente procesadores de texto que se activan por voz humana. Ahora bien, para cualquier persona que haya intentado hacer un sistema de varios programas de regular tamaño, es claro que hacer software no es trivial. Frente a la pregunta ¿qué significa hacer software?, muchas veces se piensa en hacer software como en el hacer programas, y entonces suena rimbombante hablar de una “ingeniería de software”.

Upload: alejandro-vidal-castillo

Post on 07-Dec-2015

225 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

Ingeniería de Software

TRANSCRIPT

Page 1: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

�� � �

� � � � � � ���

���

��������

��������

����

�����

�������

�����

����

��������

����

���

� � �������������

����

�������������

�������������

��������������

�������������������������������

������

����

������

�������

� � � � � �� �

��

����

����

���

����

���

����

��

����

���

���

����

���

����

����

���

����

��

(1er

. Sem

estr

e 20

15)

1

4.1.

IN

GE

NIE

RIA

DE

SO

FT

WA

RE

.

4.1.

1. E

L C

ON

CE

PT

O D

EL

SO

FT

WA

RE

.

“S

oftw

are”

, un

tér

min

o pl

enam

ente

inc

orpo

rado

al

voca

bula

rio d

e m

ucha

s pe

rson

as,

cuyo

sig

nific

ado

liter

al e

nfat

iza

su c

arac

terí

stic

a bl

anda

o in

tang

ible

, en

com

para

ción

con

el

“har

dwar

e” (

o in

clus

o co

n el

“pe

ople

war

e”:

los

recu

rsos

hum

anos

).

La m

ayor

ía e

ntie

nde

que

softw

are

sign

ifica

un

co

njun

to

de

prog

ram

as

com

puta

cion

ales

qu

e cu

mpl

en

con

una

dete

rmin

ada

func

ión

[Pre

ss-1

993A

].

Y a

lgun

os t

iene

n cl

aro

que

exis

ten

dife

rent

es c

lase

s de

softw

are;

y q

ue h

oy e

n dí

a, e

l hac

er s

oftw

are

es u

na a

ctiv

idad

eco

nóm

ica

del h

ombr

e, c

omo

muc

has;

tien

e co

stos

y b

enef

icio

s, ta

nto

en e

l ord

en fi

nanc

iero

com

o en

el s

ocia

l.

Y

tod

o el

mun

do r

ealiz

a so

ftwar

e pe

rsig

uien

do d

istin

tos

obje

tivos

. S

e ha

ce s

oftw

are

porq

ue h

ay d

eman

da d

el m

ism

o.

Por

eje

mpl

o, s

e co

nstr

uye

soft

war

e pa

ra q

ue la

s em

pres

as

y or

gani

zaci

ones

gan

en e

n ef

icie

ncia

y e

ficac

ia a

dmin

istr

ativ

a.

Se

hace

sof

twar

e pa

ra q

ue

los

proc

esos

indu

stria

les

se a

utom

atic

en, r

eem

plaz

ando

así

a o

tros

sis

tem

as d

e tr

abaj

o; y

en

gene

ral,

a la

re

solu

ción

de

pr

oble

mas

do

nde

la

cant

idad

de

va

riabl

es

supe

ra

nues

tra

capa

cida

d, o

ant

e la

im

posi

bilid

ad d

e re

aliz

ar l

as t

area

s de

otr

a fo

rma

que

no s

ea b

ajo

el

cont

rol d

e un

com

puta

dor.

S

e co

nstr

uye

softw

are

para

que

la c

ienc

ia y

la t

écni

ca p

rogr

esen

(con

las

sim

ulac

ione

s y

los

cálc

ulos

num

éric

os).

T

ambi

én s

e ha

ce s

oftw

are

para

que

el

hard

war

e ex

iste

nte

sea

acce

sibl

e a

los

usua

rios:

por

eje

mpl

o, s

iste

mas

ope

rativ

os q

ue

faci

liten

el

com

part

ir re

curs

os,

com

pila

dore

s e

inté

rpre

tes

que

faci

liten

esc

ribir

prog

ram

as

ejec

utab

les,

“he

rram

ient

as d

e cu

arta

gen

erac

ión”

, ad

min

istr

ador

es d

e ba

ses

de d

atos

que

faci

liten

el

acce

so y

el

proc

esam

ient

o de

los

dat

os a

lmac

enad

os,

aplic

acio

nes

en e

lect

ro-

med

icin

a,

sist

emas

co

mpu

taci

onal

es

que

faci

liten

la

do

cum

enta

ción

, m

ejor

es

y m

ás

amig

able

s in

terf

aces

grá

ficas

, y

aplic

acio

nes

“mul

timed

ia”;

y a

ctua

lmen

te p

roce

sado

res

de

text

o qu

e se

act

ivan

por

voz

hum

ana.

Aho

ra b

ien,

par

a cu

alqu

ier

pers

ona

que

haya

int

enta

do h

acer

un

sist

ema

de v

ario

s

prog

ram

as d

e re

gula

r ta

mañ

o, e

s cl

aro

que

hace

r so

ftwar

e no

es

triv

ial.

F

rent

e a

la

preg

unta

¿qu

é si

gnifi

ca h

acer

sof

twar

e?,

muc

has

vece

s se

pie

nsa

en h

acer

sof

twar

e co

mo

en

el

hace

r pr

ogra

mas

, y

ento

nces

su

ena

rimbo

mba

nte

habl

ar

de

una

“inge

nier

ía

de

softw

are”

.

Page 2: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

2

Se

habl

a de

hac

er s

oftw

are

com

o en

el h

acer

uno

o m

ás p

rogr

amas

, y

se p

iens

a en

un c

reci

mie

nto

linea

l de

la

com

plej

idad

: si

en

hace

r un

pro

gram

a ta

rdo

“A”,

en

hace

r “n

prog

ram

as t

arda

ré “

n po

r A

” .

Per

o es

te p

ensa

mie

nto

esco

nde

dos

fala

cias

, qu

e m

ucho

s

gere

ntes

o

ejec

utiv

os

debe

n re

cono

cer:

La

prim

era,

es

qu

e ha

cer

soft

war

e es

ha

cer

prog

ram

as.

A

lgun

os

auto

res

espe

cial

izad

os

[Bor

ia-1

988]

se

ñala

n qu

e un

si

stem

a de

softw

are

es d

ifere

nte

de u

n “p

rogr

ama-

prod

ucto

” en

el

cual

se

debe

n cu

mpl

ir re

quis

itos

de

inte

rfaz

ho

mbr

e-m

áqui

na,

man

teni

bilid

ad,

docu

men

taci

ón

y se

gurid

ad

entr

e ot

ros.

La

segu

nda,

un

sist

ema

no e

s un

sim

ple

agre

gado

de

prog

ram

as,

y su

com

plej

idad

cre

ce m

ás

que

linea

lmen

te c

on la

can

tidad

de

prog

ram

as q

ue c

ontie

ne.

E

ncar

ada

com

o un

a ac

tivid

ad

indu

stria

l, la

con

fecc

ión

de s

oftw

are

requ

iere

de

un e

nfoq

ue d

isci

plin

ado,

al

cual

se

le

deno

min

a “in

geni

ería

de

soft

war

e” [S

omm

er-1

991]

[Pre

ss-1

993A

].

S

e de

sea

insi

stir

en q

ue e

l con

cept

o de

sof

twar

e es

muc

ho m

ás q

ue p

rogr

amas

; pa

ra

los

prof

esio

nale

s in

form

átic

os

y de

in

geni

ería

, es

in

form

ació

n qu

e ex

iste

en

do

s

com

pone

ntes

bás

icos

, per

o im

port

ante

s:

a)

Lo

s co

mpo

nent

es e

jecu

tabl

es,

que

cor

resp

onde

n a

los

pro

gram

as e

scrit

os

en a

lgún

leng

uaje

de

prog

ram

ació

n fo

rmal

(co

mo

Cob

ol,

C,

Vis

ual-B

asic

, P

HP

, JA

VA

), y

el c

ódig

o de

máq

uina

eje

cuta

ble

que

se o

btie

ne d

e la

com

pila

ción

o i

nter

pret

ació

n de

est

os l

engu

ajes

;

incl

uso,

en

los

caso

s de

pro

duct

os d

e “4

GL”

gen

erad

ores

de

códi

gos.

b)

Los

com

pone

ntes

no-

ejec

utab

les,

qu

e se

ref

iere

n pr

inci

palm

ente

a l

a do

cum

enta

ción

exis

tent

e pa

ra

acom

paña

r a

los

prog

ram

as,

que

debe

rían

in

clui

r (p

or

ejem

plo)

:

una

espe

cific

ació

n de

los

requ

erim

ient

os,

una

repr

esen

taci

ón d

el d

iseñ

o (c

on la

est

ruct

ura

de lo

s

dato

s y

de lo

s m

ódul

os),

y u

n bu

en m

anua

l del

usu

ario

.

E

xist

e un

pro

blem

a fu

ndam

enta

l qu

e va

más

allá

de

la e

stra

tegi

a qu

e un

pro

fesi

onal

deci

da i

mpl

emen

tar

para

ase

gura

r un

a bu

ena

rela

ción

con

el

pers

onal

de

usua

rios

que

le

rode

a.

Se

trat

a de

un

aspe

cto

neta

men

te “

cultu

ral”

asoc

iado

al

proc

eso

de c

ompr

a de

softw

are;

en

efec

to,

tant

o di

spon

er d

e so

ftwar

e “r

egal

ado”

com

o ar

gum

ento

de

vent

a pa

ra

los

equi

pos

(o s

impl

emen

te c

opia

do e

n fo

rma

ilega

l), h

a lle

vado

a q

ue e

l us

uario

típ

ico

no

cons

ider

e el

cos

to d

el s

oftw

are,

o a

lo

más

im

pliq

ue u

n co

sto

mar

gina

l de

l to

tal

de s

u

adqu

isic

ión.

La

pre

gunt

a de

l mill

ón: ¿

cuán

to v

ale

el s

oftw

are?

[Bar

tle-1

991]

.

3

El

soft

war

e se

des

arro

lla,

no s

e fa

bric

a en

un

sent

ido

clás

ico;

el

soft

war

e no

se

estr

opea

” [P

ress

-199

3A]

[Pre

ss-1

993B

] .

E

l de

safío

pa

ra

todo

s lo

s pr

ofes

iona

les

info

rmát

icos

y de

sarr

olla

dore

s de

so

ftwar

e,

qued

a pl

ante

ado

ento

nces

en

rmin

os

“edu

caci

onal

es”;

se

tiene

que

con

venc

er a

los

usua

rios-

clie

ntes

de

que

hace

r so

ftw

are

no e

s

bara

to n

i fác

il.

Ade

más

,la

indu

stria

del

sof

twar

e es

úni

ca p

or e

l hec

ho q

ue s

u pr

oduc

to e

s

inta

ngib

le.

E

l clie

nte

no p

uede

“ve

r” o

toc

ar u

n pr

ogra

ma.

A

lo m

ás,

él p

uede

ser

tes

tigo

de

las

acci

ones

que

eje

cuta

y p

rodu

ce e

l si

stem

a de

sof

twar

e en

el

com

puta

dor.

D

ebid

o al

crec

ient

e ta

mañ

o y

com

plej

idad

del

sof

twar

e en

la a

ctua

lidad

, la

verif

icac

ión

de s

u ca

lidad

se

ha h

echo

muy

difí

cil.

M

ucho

s es

peci

alis

tas

incl

uso

plan

teab

an u

na “

cris

is d

el s

oftw

are”

.

Es

nece

sario

expl

icar

un

poco

sob

re e

sta

“cris

is”

o “a

flicc

ión

crón

ica”

. [B

oria

-198

8] [

Pre

ss-1

993A

]. E

sta

cris

is e

s un

est

ado

perm

anen

te d

e in

satis

facc

ión,

tan

to e

n us

uario

s co

mo

prof

esio

nale

s, q

ue

preo

cupa

por

igua

la

los

sect

ores

indu

stria

les

ya

los

acad

émic

os.

Per

man

ente

men

te,

los

gere

ntes

de

Info

rmát

ica

deba

ten

los

prob

lem

as d

el c

ontr

ol d

e lo

s pr

oyec

tos

de s

oftw

are

(cóm

o

deja

r de

sup

erar

sie

mpr

e lo

s pr

esup

uest

os y

pla

zos

de e

ntre

ga d

e lo

s si

stem

as).

O

bie

n,

siem

pre

espe

ran

un p

rodu

cto

de "

últim

a ge

nera

ción

" qu

e le

s pe

rmita

con

trol

ar m

ejor

sus

proy

ecto

s y

conc

reta

rlos

con

éxito

. E

n lo

s úl

timos

año

s, c

on la

inco

rpor

ació

n de

los

PC

's,

se

ha p

rodu

cido

una

mas

ifica

ción

de

su u

so y

la

liber

ació

n de

l us

uario

. E

l nu

evo

mar

co d

e

cola

bora

ción

ent

re lo

s us

uario

s y

las

área

s de

Inf

orm

átic

a no

est

á re

sulta

ndo

idea

l en

todo

s

los

caso

s.

Sue

len

pres

enta

rse

quej

as e

ntre

los

eje

cutiv

os i

nfor

mát

icos

en

cuan

to a

que

el

may

or c

onoc

imie

nto

que

los

usua

rios

tiene

n re

spec

to a

los

req

uisi

tos

y re

curs

os d

e la

info

rmát

ica

cent

raliz

ada,

no

si

empr

e se

ve

ac

ompa

ñado

al

m

ism

o rit

mo

con

los

cono

cim

ient

os q

ue e

xist

en r

espe

cto

a pr

oced

imie

ntos

y a

plic

acio

nes

a ni

vel

de P

Cs.

E

l

apet

ito i

nsac

iabl

e de

los

usu

ario

s po

r m

ás n

oved

osos

y m

ejor

es e

quip

os y

apl

icac

ione

s en

algu

nos

caso

s pu

ede

afec

tar

al p

erso

nal d

e in

form

átic

a, c

uyo

trab

ajo

cons

iste

en

sopo

rtar

la

com

patib

ilida

d e

inte

rcon

ectiv

idad

.

L

a m

ayor

ía d

e la

s ve

ces,

la

pérd

ida

del

cont

rol

de u

n pr

oyec

to e

s pr

inci

palm

ente

un

prob

lem

a de

adm

inis

trac

ión.

E

s la

com

bina

ción

de

una

cuid

ados

a pl

anifi

caci

ón y

un

"kno

w-

how

" so

bre

el d

iseñ

o (-

no

sólo

la

fuer

za t

écni

ca -

) lo

que

con

duce

a u

n re

sulta

do e

xito

so.

Las

orga

niza

cion

es d

esar

rolla

dora

s de

sof

twar

e, d

ebid

o a

esta

cris

is ,

no

real

izan

una

adm

inis

trac

ión

adec

uada

del

pro

yect

o, s

altá

ndos

e et

apas

par

a tr

atar

de

cum

plir

con

los

plaz

os e

stip

ulad

os.

Se

debe

rec

onoc

er q

ue l

a ad

min

istr

ació

n de

pro

yect

os d

e so

ftw

are

resu

lta d

ifere

nte

de o

tras

adm

inis

trac

ione

s de

pro

yect

os, p

or v

aria

s ra

zone

s [A

ntim

a-19

97] .

Page 3: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

4

Se

debe

en

tend

er

el

proc

eso

de

softw

are,

co

mo

un

proc

eso

que

pued

e se

r

cont

rola

do,

med

ido

y m

odifi

cado

.

Cua

ndo

el D

irect

or G

ener

al d

e un

a em

pres

a le

sol

icita

al

Jefe

In

form

átic

o,

que

cuan

tifiq

ue

los

bene

ficio

s so

bre

la

inve

rsió

n en

te

cnol

ogía

s de

info

rmac

ión

(sof

twar

e es

pecí

fico)

, no

ba

sta

sim

plem

ente

de

scrib

ir lo

s ca

mbi

os

en

la

prod

uctiv

idad

del

per

sona

l de

sist

emas

y lo

s ni

vele

s de

ser

vici

o; lo

que

rea

lmen

te d

esea

ver

,

es e

l ben

efic

io e

xpre

sado

en

térm

inos

de

mej

oras

a la

act

ivid

ad (

nego

cio)

de

la e

mpr

esa.

S

in d

uda

algu

na la

Inf

orm

átic

a es

un

ingr

edie

nte

y pa

rte

fund

amen

tal e

n to

do t

ipo

de

orga

niza

cion

es.

La

s em

pres

as l

íder

es d

el m

undo

rec

onoc

en e

n el

la a

uno

de

los

fact

ores

críti

cos

de é

xito

[G

uerr

e-19

94]

. P

or e

nde,

su

defin

ició

n y

aplic

ació

n de

ben

ser

apro

piad

as

para

ent

ende

r la

s co

ntin

uas

dem

anda

s de

mej

oras

que

for

mul

en s

us u

suar

ios.

U

no d

e su

s

pila

res

bási

cos

son

los

sist

emas

de

info

rmac

ión,

en

part

icul

ar a

quel

los

rela

cion

ados

con

las

activ

idad

esde

lne

goci

ode

cada

orga

niza

ción

.S

inem

barg

o,la

sop

inio

nes

resp

ecto

desu

s

bond

ades

est

án d

ivid

idas

o d

ifier

en, d

epen

dien

do d

e qu

ién

emita

los

com

enta

rios.

Lo

s in

geni

eros

in

form

átic

os

o pe

rson

al

de

sist

emas

, po

r lo

ge

nera

l m

anifi

esta

n

preo

cupa

ción

por

asp

ecto

s re

laci

onad

os c

on e

l us

o de

rec

urso

s y

otro

s pa

rám

etro

s de

efic

ienc

ia t

écni

ca.

Así

mis

mo,

aud

itore

s, c

ontr

alor

es o

per

sona

l ad

min

istr

ativ

o, i

ndic

arán

prob

lem

as d

e co

ntro

l int

erno

y/o

deb

ilida

des

por

falta

de

inte

grid

ad d

e lo

s da

tos

o po

r er

rore

s

de c

álcu

lo u

otr

os p

robl

emas

sim

ilare

s.

Los

usua

rios,

dep

endi

endo

de

su n

ivel

jer

árqu

ico,

tend

rán

sus

prop

ios

punt

os d

e vi

sta

y su

s "d

ardo

s", e

vent

ualm

ente

, es

tará

n di

rigid

os: (

1) a

la

cant

idad

de

trab

ajo

que

les

dem

ande

n m

ante

nerlo

s en

pro

ducc

ión

(obt

ener

/gen

erar

los

dato

s, a

limen

tar

el s

iste

ma,

con

trol

ar s

u fu

ncio

nam

ient

o, r

etro

alim

enta

r pa

ra c

orre

gir,

usa

r

las

salid

as p

ara

gene

rar

info

rmac

ión

que

no e

ntre

gan

en f

orm

a au

tom

átic

a, e

tc.)

; (2

) a

que

no a

poya

n el

pro

ceso

de

posi

cion

amie

nto

de l

a em

pres

a en

el

mer

cado

; y

(3),

a o

tros

fact

ores

im

port

ante

s pa

ra e

llos

(com

o qu

e se

les

"ca

e" e

vent

ualm

ente

el

sist

ema)

. L

os

clie

ntes

, po

r su

par

te,

men

cion

arán

, en

tre

otro

s, p

robl

emas

com

o m

ante

ner

24 h

oras

de

func

iona

mie

nto,

y l

os 3

65 d

ías

del

año.

F

inal

men

te,

y de

sde

el p

unto

de

vist

a de

la

Ger

enci

a,

nunc

a un

si

stem

a de

so

ftwar

e es

com

plet

amen

te

term

inad

o:

siem

pre

hay

"det

alle

s qu

e so

luci

onar

", l

o qu

e m

otiv

a qu

e lo

s pl

azos

se

extie

ndan

, y

que

los

cost

os

asoc

iado

s au

men

ten.

5

E

xist

en e

stad

ístic

as a

niv

el m

undi

al q

ue m

uest

ran

que

cerc

a de

l 75

% d

e lo

s re

curs

os

info

rmát

icos

se

dest

inan

a r

ealiz

ar m

ante

ncio

nes

de lo

s si

stem

as e

n ex

plot

ació

n, y

cer

ca d

el

80 %

de

ese

esfu

erzo

est

á de

stin

ado

a la

cor

recc

ión

de p

robl

emas

y f

alla

s qu

e pu

dier

on

habe

r si

do p

revi

stos

, m

edia

nte

el u

so d

e té

cnic

as a

decu

adas

[G

uerr

e-19

94]

.

El p

rest

igio

so

Inst

ituto

de

Inge

nier

ía d

e S

oftw

are

de l

a U

nive

rsid

ad d

e C

arne

gie

Mel

lon

(en

EE

.UU

.),

ha

eval

uado

la c

alid

ad d

el p

roce

so d

e de

sarr

ollo

de

softw

are

de m

ás d

e 25

0 em

pres

as d

e di

cho

país

, en

cont

rand

o qu

e el

80

% d

e el

las

se e

ncue

ntra

n en

el

esta

do m

ás p

rimar

io d

e su

evol

ució

n, lo

cua

l se

cara

cter

iza

por

prod

ucir

más

pro

blem

as q

ue s

oluc

ione

s.

Una

val

iosa

inv

estig

ació

n re

aliz

ada

a ni

vel

naci

onal

[A

ntim

a-19

97],

resp

ecto

al

grad

o

de m

adur

ez e

xist

ente

en

los

proc

esos

de

docu

men

taci

ón y

cal

idad

del

sof

twar

e en

la in

dust

ria

chile

na, a

rroj

ó qu

e el

86

% s

e en

cont

raba

en

el n

ivel

mín

imo,

y q

ue e

l 14

% s

ólo

se u

bica

da e

n

el n

ivel

sig

uien

te.

¿Q

uién

tie

ne l

a ra

zón?

C

omo

pued

e su

pone

rse,

las

inq

uiet

udes

tie

nen

su b

ase,

fund

amen

to o

mot

ivo.

P

or e

nde,

es

nece

sario

ate

nder

las

desd

e lo

s in

icio

s de

los

proy

ecto

s;

idea

lmen

te d

uran

te l

a gé

nesi

s de

los

sis

tem

as.

Es

deci

r, d

uran

te s

u di

seño

y d

esar

rollo

, y

de

esta

fo

rma

redu

cir

los

riesg

os

y co

stos

de

m

ante

nim

ient

o,

aseg

urar

lo

s re

torn

os

espe

rado

s y

prev

er u

n ni

vel

de s

ervi

cio

o sa

tisfa

cció

n ap

ropi

ado

para

cad

a un

o de

los

grup

os d

e op

inió

n o

en c

onfli

cto

de in

tere

ses.

Dad

os l

os i

ncal

cula

bles

mile

s de

mill

ones

de

dóla

res

que

los

país

es i

ndus

tria

lizad

os

han

inve

rtid

o en

la

tecn

olog

ía i

nfor

mát

ica

dura

nte

la ú

ltim

a dé

cada

, ¿

se h

an o

bten

ido

los

bene

ficio

s qu

e se

esp

erab

an?,

¿lo

s pr

oduc

tore

s de

sof

twar

e ha

n lle

gado

rea

lmen

te a

ser

más

prod

uctiv

os?.

P

or e

jem

plo:

dur

ante

los

año

s 80

, lo

s ne

goci

os r

ealiz

ados

en

Est

ados

Uni

dos

invi

rtie

ron

una

cifr

a de

US

$ tr

illón

en

tecn

olog

ía in

form

átic

a [K

eyes

-199

5].

S

ólo

en 1

988,

las

com

pañí

as n

orte

amer

ican

as i

nvirt

iero

n un

os U

S$

51 b

illon

es e

n ha

rdw

are,

uno

s U

S$

20

billo

nes

en s

oftw

are

com

prad

o, y

más

de

US

$ 44

bill

ones

en

serv

icio

s co

mpu

taci

onal

es.

El

desa

fío d

e la

cal

idad

es

nece

saria

men

te in

sepa

rabl

e de

l de

la p

rodu

ctiv

idad

, si u

na e

mpr

esa

va

a ha

cer

“sis

tem

as d

e so

ftwar

e” c

orre

ctos

, exa

ctos

y c

onfia

bles

.

P

ara

los

prof

esio

nale

s y

los

acad

émic

os,

esta

cris

is s

ólo

adm

ite u

n de

safío

y

resp

uest

a:

nuev

as

y m

ejor

es

tecn

olog

ías

y m

etod

olog

ías

de

prod

ucci

ón

de

softw

are

dent

ro

de

las

orga

niza

cion

es.

H

ay t

res

cam

inos

pos

ible

s pa

ra e

nfre

ntar

el

prob

lem

a: i

ncre

men

tar

la

prod

uctiv

idad

indi

vidu

al;

mej

orar

la o

rgan

izac

ión

del e

quip

o y

el c

ontr

ol d

el p

roye

cto;

y c

ompr

ar

el s

oftw

are

hech

o.

En

este

últi

mo

caso

, la

s té

cnic

as y

mét

odos

son

la

resp

onsa

bilid

ad d

el

prov

eedo

r; é

l sól

o tie

ne d

os d

e lo

s tr

es c

amin

os.

Page 4: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

6

4.1.

2. P

RO

CE

SO

S D

E S

OF

TW

AR

E.

Ad

min

istr

and

o P

roye

cto

s d

e S

oft

war

e.

La

may

oría

de

los

gere

ntes

de

proy

ecto

s de

sof

twar

e pr

obab

lem

ente

con

cuer

den

en

que

la e

ntre

ga a

tie

mpo

y a

l cos

to a

decu

ado

de p

rodu

ctos

de

alta

cal

idad

a lo

s cl

ient

es, e

s el

obje

tivo

más

impo

rtan

te e

n la

adm

inis

trac

ión

de u

n pr

oyec

to d

e pr

oduc

ción

de

softw

are.

L

a

indu

stria

de

soft

war

e es

tá “

tapa

da”

con

una

gran

can

tidad

de

proy

ecto

s qu

e no

pud

iero

n

cum

plir

con

los

crite

rios

de t

iem

po,

cost

o y/

o ca

lidad

. O

tros

ger

ente

s ta

mbi

én l

e pu

eden

agre

gar

obje

tivos

adi

cion

ales

: sa

tisfa

cció

n de

los

tra

baja

dore

s en

la

tare

a, m

ejor

amie

nto

a

larg

o pl

azo

de l

a co

mpe

tenc

ia g

loba

l de

la

orga

niza

ción

en

el d

esar

rollo

del

pro

duct

o, y

un

buen

ret

orno

de

la in

vers

ión

del n

egoc

io.

Aho

ra b

ien,

dad

os e

stos

obj

etiv

os,

¿có

mo

pued

en

logr

ar lo

s ge

rent

es d

e so

ftw

are

(ó T

ICs)

que

ést

o su

ceda

? ¿

cuál

es s

on la

s he

rram

ient

as y

fact

ores

prin

cipa

les

que

pudi

eran

usa

r pa

ra a

lcan

zar

esto

s am

bici

osos

obj

etiv

os?

Pre

viam

ente

, se

pue

de m

enci

onar

que

a t

ravé

s de

l est

udio

de

varia

s pu

blic

acio

nes,

algu

nos

auto

res

[Yeh

-199

3] [

Pre

ss-1

993B

] p

lant

ean

dife

rent

es e

nfoq

ues

en c

uant

o a

estil

os

de a

dmin

istr

ació

n.

En

la v

ida

real

, el

enf

oque

sue

le s

er u

na m

ezcl

a de

los

tip

os p

uros

,

depe

ndie

ndo

del t

empe

ram

ento

del

adm

inis

trad

or y

de

la g

ente

, la

tec

nolo

gía

y lo

s re

curs

os

disp

onib

les.

S

e pu

eden

dis

tingu

ir:

*

El e

nfoq

ue d

e m

enor

ren

dim

ient

o.

*

U

n en

foqu

e de

est

rella

s.

*

E

l enf

oque

de

tecn

olog

ía d

e pu

nta.

*

E

l enf

oque

de

proc

eso.

Est

e en

foqu

e “d

e pr

oces

o” t

rata

la p

rodu

cció

n de

sof

twar

e, c

omo

cons

istie

ndo

en u

na s

erie

de p

roce

sos

indi

vidu

ales

dife

rent

es,

sim

ilare

s a

la p

rodu

cció

n de

har

dwar

e.C

uán

bien

ope

re

la

fábr

ica

depe

nder

á en

gr

an

med

ida

de

cuán

bi

en

se

haya

n af

iata

dos

los

proc

esos

prod

uctiv

os

de

la

fábr

ica.

Aun

que

las

pers

onas

y

las

herr

amie

ntas

so

n im

port

ante

s

elem

ento

s de

los

proc

esos

de

soft

war

e, s

e de

ben

busc

ar m

odos

de

redu

cir

la v

aria

bilid

ad d

el

proc

eso

(hac

er m

ás p

rede

cibl

e la

pro

ducc

ión

de s

oftw

are)

y m

ejor

ar l

as c

apac

idad

es d

el

proc

eso.

E

n la

act

ualid

ad, e

ste

enfo

que

tiene

muc

hos

part

idar

ios

en la

indu

stria

del

sof

twar

e

[Gue

rre-

1995

].

Tal

com

o lo

dem

uest

ra l

a si

guie

nte

secc

ión,

no

es d

ifíci

l en

tend

er e

l po

r

qué.

7

Def

inie

nd

o e

l pro

ceso

de

So

ftw

are.

Lo

s es

tánd

ares

IS

O

9000

es

tán

basa

dos

en

com

pren

der

que

todo

tr

abaj

o es

acom

paña

do

de

un

proc

eso.

Cad

a pr

oces

o tie

ne

insu

mos

.

Los

prod

ucto

s so

n lo

s

resu

ltado

s de

un

proc

eso;

y lo

s pr

oduc

tos

son

tang

ible

s o

inta

ngib

les.

E

l pro

ceso

mis

mo

es

una

tran

sfor

mac

ión

que

agre

ga v

alor

. U

n pr

oduc

to p

uede

ser

, po

r ej

empl

o, u

na f

actu

ra,

un

softw

are

com

puta

cion

al,

un c

ombu

stib

le lí

quid

o, u

n di

spos

itivo

clín

ico,

un

serv

icio

ban

cario

o

un p

rodu

cto

final

o i

nter

med

io d

e cu

alqu

ier

cate

gorí

a ge

néric

a.

Deb

er e

xist

ir op

ortu

nida

des

para

hac

er m

edic

ione

s so

bre

los

insu

mos

en

varia

s in

stan

cias

del

pro

ceso

, as

í co

mo

tam

bién

sobr

e lo

s pr

oduc

tos

[INN

90-1

995]

.

El

desa

rrol

lo d

e so

ftw

are

pued

ese

r tr

emen

dam

ente

com

plej

o y

a m

enud

o ex

iste

n

dive

rsas

for

mas

de

real

izar

las

dis

tinta

s ta

reas

inv

oluc

rada

s.

Un

proc

eso

bien

def

inid

o

pued

e ay

udar

a e

jecu

tarlo

ade

cuad

amen

te,

y pe

rmite

enf

ocar

lo e

n re

aliz

ar t

area

s as

igna

das

y es

tabl

ece

un m

arco

de

trab

ajo

apro

piad

o.

U

n pr

oces

o es

un

m

étod

o pa

rtic

ular

de

ha

cer

algo

; ge

nera

lmen

te

invo

lucr

a

num

eros

os

paso

s y

oper

acio

nes,

inc

luye

ndo

proc

edim

ient

os,

inst

rucc

ione

s de

tr

abaj

o y

está

ndar

es [

Jenn

er-1

995]

. A

lgun

os e

jem

plos

ade

cuad

os a

est

a de

finic

ión

son

libro

s de

rece

tas

culin

aria

s, i

nstr

ucci

ones

de

ensa

mbl

aje

“hág

alo

uste

d m

ism

o”,

proc

edim

ient

os p

ara

desm

onta

r un

ap

arat

o el

éctr

ico,

lín

eas

de

ensa

mbl

aje

para

fa

bric

ació

n de

ta

bler

os

de

circ

uito

s o

de a

utos

, y

defin

ició

n de

eta

pas

para

con

stru

ir un

pro

duct

o de

sof

twar

e.

Un

proc

eso

nece

sita

ser

rep

etib

le,

pero

pue

de s

er o

no

repe

tible

, o

frec

uent

emen

te u

sado

.

Alg

unos

pro

ceso

s pu

eden

usa

rse

muy

rar

a ve

z o

no d

el t

odo,

tal

com

o el

pro

cedi

mie

nto

de

evac

uaci

ón d

e em

erge

ncia

par

a un

a ci

udad

baj

o at

aque

nuc

lear

.

Un

proc

eso

pued

e no

ser

visi

ble

o bi

en d

ocum

enta

do.

A v

eces

, lo

que

se

prac

tica

pued

e di

ferir

de

los

proc

edim

ient

os

escr

itos.

S

i las

cos

as e

stán

hec

has

para

un

prop

ósito

det

erm

inad

o (a

d ho

c),

no d

e ac

uerd

o

a al

gún

proc

edim

ient

o, p

or l

o ge

nera

l no

es

repe

tible

, y

ento

nces

ya

no m

erec

ería

ser

llam

ado

un p

roce

so.

P

ero

la in

geni

ería

de

soft

war

e no

es

una

activ

idad

rut

inar

ia q

ue p

uede

ser

estr

uctu

rada

y r

egla

men

taria

com

o un

pro

ceso

de

man

ufac

tura

rep

etiti

vo;

es u

n pr

oces

o

inte

lect

ualq

uede

beaj

usta

rse

diná

mic

amen

tea

las

nece

sida

des

crea

tivas

dela

spe

rson

asy

sus

tare

as.

Ade

más

, se

pued

e de

finir

proc

eso

“una

ser

ie d

e ac

tivid

ades

rel

acio

nada

s en

tre

sí, q

ue

conv

iert

en in

sum

os e

n re

sulta

dos

(cam

bian

do e

l est

ado

de la

s en

tidad

es)”

.

Page 5: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

8

Tam

bién

par

a de

scrib

ir un

pro

ceso

, pu

ede

ser

útil

dibu

jar

un d

iagr

ama

de f

lujo

, qu

e

capt

ure

los

paso

s o

tare

as d

el p

roce

so y

la

rela

ción

int

erna

y s

ecue

ncia

s de

est

os p

asos

[Yeh

-199

3].

Tam

bién

pue

de s

er ú

til p

ara

capt

urar

las

entr

adas

y s

alid

as d

e ca

da u

no d

e lo

s

paso

s de

l pr

oces

o a

cono

cer,

qué

var

iabl

es p

odrí

an a

fect

ar e

l res

ulta

do y

dón

de s

e gu

arda

el c

onoc

imie

nto

deta

llado

del

pro

ceso

. S

e ha

ce n

otar

que

no

toda

s la

s va

riabl

es s

on

cont

rola

bles

; p

or e

jem

plo,

la c

ompl

ejid

ad d

el p

robl

ema

pued

e es

tar

más

allá

del

con

trol

del

proc

eso

del s

oftw

are

del p

roye

ctis

ta.

Si s

e m

ira e

n el

dia

gram

a de

flu

jo,

se p

uede

ten

er u

na

nuev

a pe

rspe

ctiv

a de

l pr

oces

o,

reco

noce

r va

riabl

es

impo

rtan

tes,

e

iden

tific

ar

paso

s

inne

cesa

rios

o et

apas

per

dida

s.

El

diag

ram

a pu

ede

serv

ir co

mo

punt

o de

par

tida

para

el

proc

eso

de la

tray

ecto

ria d

el f

lujo

, m

ejor

amie

nto,

o r

e-pr

oyec

ción

.

Fre

cuen

tem

ente

tod

o el

cic

lo d

e vi

da d

el d

esar

rollo

de

softw

are

se d

ivid

e en

una

s

etap

as d

e pr

oces

o.

Sin

em

barg

o, l

os p

roce

sos

gran

des

tiend

en a

est

ar a

fect

ados

por

muc

has

varia

bles

y n

o so

n ta

n fá

cile

s de

com

pren

der.

C

ada

proc

eso

gran

de,

por

lo g

ener

al,

cons

ta d

e m

ucho

s pr

oces

os p

eque

ños

y di

stin

tos.

P

or e

jem

plo,

el

proc

eso

inic

ial

de

requ

erim

ient

os p

uede

con

tene

r lo

s si

guie

ntes

sub

proc

esos

: est

udio

de

mer

cado

, enc

uest

a al

clie

nte,

an

ális

is

com

petit

ivo,

pr

otot

ipo,

es

tudi

o de

fa

ctib

ilida

d,

cara

cter

ístic

as

prio

ritar

ias

(med

iant

e el

des

plie

gue

de la

fun

ción

de

calid

ad)

y el

est

udio

del

fac

tor

hum

ano,

ent

re o

tros

.

Mie

ntra

s m

ás s

e pu

ede

tom

ar a

part

e un

pro

ceso

gra

nde,

y t

raza

r un

pro

blem

a ha

cia

un

proc

eso

pequ

eño

espe

cífic

o, m

ás p

roba

ble

será

el

ser

capa

z de

com

pren

der

el p

robl

ema

y

hace

r al

go c

on r

espe

cto

a él

, m

edia

nte

el p

roce

so d

e m

ejor

amie

nto.

C

omo

esto

s pr

oces

os

indi

vidu

ales

son

esp

ecífi

cos,

est

án m

ás s

ujet

os a

exp

erim

enta

cion

es y

con

trol

.

Alg

unos

de

ello

s, p

uede

n qu

e no

rmal

men

te,

no s

e re

cono

zcan

com

o pr

oces

os d

e so

ftw

are

en e

l mod

elo

de c

iclo

de

vida

o m

etod

olog

ía d

e so

ftw

are.

El

hech

o qu

e un

pro

ceso

exi

sta

no s

igni

fica

nece

saria

men

te q

ue s

ea e

l pr

oces

o

corr

ecto

. C

on f

recu

enci

a, lo

s pr

oces

os p

uede

n si

mpl

ifica

rse,

per

fecc

iona

rse,

o m

ejor

arse

de

otro

mod

o pa

ra s

atis

face

r la

s ne

cesi

dade

s de

l pro

yect

o.

Deb

ería

con

side

rars

e un

dis

eño

del

proc

eso

o re

-inge

nier

ía p

ara

ver

si e

l pro

ceso

es

o no

ad-

hoc

en ll

enar

las

nece

sida

des

de la

línea

de

prod

ucci

ón d

e so

ftw

are.

9

¿P

or

qu

é b

asad

o e

n p

roce

so?

El

enfo

que

de m

enor

ren

dim

ient

o co

rres

pond

e a

una

posi

ción

poc

o co

mpe

titiv

a qu

e

cond

ucirá

al

frac

aso

y se

rá d

erro

tado

en

el m

erca

do.

El

enfo

que

de s

ólo

estr

ella

s no

es

prác

tico.

E

xist

e un

a es

case

z de

bue

nos

prof

esio

nale

s de

sof

twar

e.

No

se p

uede

det

ener

la

prod

ucci

ón d

e so

ftw

are

sólo

por

que

no s

e pu

eda

cons

egui

r la

gen

te q

ue s

e gu

star

ía u

tiliz

ar

en e

l pr

oyec

to.

Ade

más

, ex

iste

un

prob

lem

a qu

e es

cad

a ve

z m

ayor

. E

l en

foqu

e de

sól

o

estr

ella

s fu

ncio

narí

a bi

en p

ara

un p

roye

cto

más

bie

n pe

queñ

o.

Per

o cu

ando

se

nece

sita

prod

ucir

muc

hos

cien

tos

de m

iles

de l

ínea

s de

cód

igos

o m

ás,

y ha

cerlo

den

tro

de u

n

perí

odo

de t

iem

po r

azon

able

, es

te e

nfoq

ue s

e qu

iebr

a.

Tod

os lo

s eq

uipo

s de

elit

e (e

quip

os

quirú

rgic

os

en

el

hosp

ital,

com

ando

s m

ilita

res,

pi

loto

s de

l se

rvic

io

de

vuel

o)

son

rela

tivam

ente

peq

ueño

s.

La c

omun

icac

ión

y el

tra

bajo

en

equi

po a

dqui

eren

una

impo

rtan

cia

cruc

ial

cuan

do s

e lo

gra

un e

quip

o de

más

de

una

doce

na d

e pe

rson

as.

El

enfo

que

de

robó

tica

tam

bién

es

limita

do p

orqu

e no

se

pued

e au

tom

atiz

ar a

las

pers

onas

. E

n la

med

ida

que

las

pers

onas

si

gan

dese

mpe

ñand

o ro

les

clav

es

en

la p

rodu

cció

n de

so

ftw

are,

un

enfo

que

que

depe

nda

sólo

de

la a

utom

atiz

ació

n y

de l

as h

erra

mie

ntas

, te

ndrá

úni

cam

ente

un i

mpa

cto

limita

do.

Est

o ta

mbi

én s

e m

antie

ne p

ara

la f

abric

ació

n, a

unqu

e la

s ta

reas

de

fabr

icac

ión

son

más

pro

cliv

es a

la

auto

mat

izac

ión.

V

ario

s es

tudi

os d

e ca

sos

han

suge

rido

que

las

fábr

icas

que

hic

iero

n gr

ande

s in

vers

ione

s en

rob

ótic

a, p

ero

que

desc

uida

ron

la

“dim

ensi

ón p

erso

nas”

, ap

arte

de

lo c

aro

que

es c

onst

ruirl

as,

no n

eces

aria

men

te s

erán

más

prod

uctiv

as q

ue la

s fá

bric

as tr

adic

iona

les.

Lo

s pr

oces

os d

e pr

oduc

ción

de

soft

war

e so

n m

ás

difíc

iles

de a

utom

atiz

ar,

debi

do

a la

am

plia

var

ieda

d de

pro

blem

as y

a l

a co

mpl

ejid

ad

enco

ntra

da.

Por

con

tras

te,

el e

nfoq

ue b

asad

o en

pro

ceso

pre

tend

e re

duci

r la

s va

riaci

ones

de

prod

ucci

ón d

e so

ftw

are

ym

ejor

ar la

s ca

paci

dade

s de

pro

ducc

ión

de s

oftw

are

a tr

avés

de

la

cara

cter

izac

ión

y m

ejor

amie

nto

del

proc

eso.

E

l pr

oces

o ab

arca

el

mét

odo,

la

gent

e y

la

tecn

olog

ía,

pero

no

se li

mita

a e

stos

com

pone

ntes

. E

l enf

oque

bas

ado

en p

roce

so t

rata

de

mov

er a

la

adm

inis

trac

ión

de p

rodu

cció

n de

sof

twar

e de

sde

una

form

a de

art

e a

una

disc

iplin

a de

in

geni

ería

[G

uerr

e-19

95].

Al

desc

ifrar

la

s le

ccio

nes

de

la

cien

cia

dela

com

puta

ción

, so

ciol

ogía

, te

cnol

ogía

de

info

rmac

ión,

int

egra

ción

de

sist

emas

, in

geni

ería

de

softw

are

y m

ucha

s ot

ras

disc

iplin

as,

y ac

umul

ando

est

udio

s y

expe

rienc

ias

de c

asos

de

la

vida

rea

l, se

pue

de c

ompr

ende

r m

ejor

cad

a pr

oces

o in

divi

dual

de

prod

ucci

ón d

e so

ftwar

e y

sus

fact

ores

cla

ves,

y a

sí s

er m

ás c

apaz

de

cont

rola

r y

pred

ecir

el c

ompo

rtam

ient

o.

Page 6: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

1

0

Est

o es

pre

cisa

men

te l

o qu

e se

dis

cute

en

el m

arco

de

calid

ad d

el p

roce

so d

e

softw

are

y la

s ap

licac

ione

s qu

e pl

ante

a es

te C

apítu

lo.

Tal

com

o se

pue

de e

xplic

ar y

dem

ostr

ar,

se

pued

e ob

tene

r m

ejor

es

gana

ncia

s en

ca

lidad

y

prod

uctiv

idad

co

n un

a

inve

rsió

n re

lativ

amen

te p

eque

ña e

n au

tom

atiz

ació

n, y

sin

ten

er q

ue c

ambi

ar e

l per

sona

l por

un e

lenc

o de

per

sona

s es

trel

las.

Sin

em

barg

o, é

sto

no d

ebe

suge

rir q

ue t

odos

con

cuer

dan

con

un e

nfoq

ue b

asad

o

en p

roce

so.

Est

án a

quel

los

que

cree

n qu

e la

s pe

rson

as s

on ú

nica

s y

dife

rent

es,

y qu

e es

cont

rapr

oduc

tivo

trat

ar d

e m

ecan

izar

el p

roce

so d

e pr

oduc

ción

de

soft

war

e o

de e

stan

dariz

ar

los

proc

edim

ient

os [G

uerr

e-19

95].

Act

ivid

ades

del

Pro

ceso

de

So

ftw

are

U

n pr

oces

o de

l sof

twar

e es

un

conj

unto

de

activ

idad

es q

ue c

ondu

cen

a la

cre

ació

n de

un p

rodu

cto

softw

are.

Est

as a

ctiv

idad

es p

uede

n co

nsis

tir e

n el

des

arro

llo d

e so

ftw

are

desd

e

cero

en

un le

ngua

je d

e pr

ogra

mac

ión

está

ndar

com

o Ja

va o

C.

Sin

em

barg

o, c

ada

vez

más

,

se

desa

rrol

la

nuev

o so

ftw

are

ampl

iand

oy

mod

ifica

ndo

los

sist

emas

ex

iste

ntes

y

conf

igur

ando

e in

tegr

ando

sof

twar

e co

mer

cial

o c

ompo

nent

es d

el s

iste

ma.

Los

pro

ceso

s de

l so

ftw

are

son

com

plej

os y

, co

mo

todo

s lo

s pr

oces

os i

ntel

ectu

ales

y

crea

tivos

, de

pend

en d

e la

s pe

rson

as q

ue t

oman

dec

isio

nes

y ju

icio

s. D

ebid

o a

la n

eces

idad

de ju

zgar

ycr

ear,

los

inte

ntos

par

a au

tom

atiz

ar e

stos

pro

ceso

s ha

n te

nido

un

éxito

lim

itado

.

Exi

ste

una

inm

ensa

div

ersi

dad

de p

roce

sos

del

softw

are.

No

exis

te u

n pr

oces

o id

eal,

y

muc

has

orga

niza

cion

es h

an d

esar

rolla

do s

u pr

opio

enf

oque

par

a el

des

arro

llo d

el s

oftw

are.

Los

proc

esos

han

evo

luci

onad

o pa

ra e

xplo

tar

las

capa

cida

des

de l

as p

erso

nas

de u

na

orga

niza

ción

, as

í co

mo

las

cara

cter

ístic

as

espe

cífic

as

de

los

sist

emas

qu

e se

es

tán

desa

rrol

land

o. P

ara

algu

nos

sist

emas

, com

o lo

s si

stem

as c

rític

os, s

e re

quie

re u

n pr

oces

o de

desa

rrol

lo m

uy e

stru

ctur

ado.

Par

a si

stem

as d

e ne

goci

o, c

on r

eque

rimie

ntos

ráp

idam

ente

cam

bian

tes,

un

proc

eso

flexi

ble

y ág

il pr

obab

lem

ente

sea

más

efe

ctiv

o.

A

unqu

e ex

iste

n m

ucho

s pr

oces

os d

ifere

ntes

de

softw

are,

y c

ada

orga

niza

ción

pue

da

tene

r es

tabl

ecid

os s

us p

ropi

os y

dife

rent

es p

roce

sos,

alg

unas

act

ivid

ades

fun

dam

enta

les

son

com

unes

par

a to

dos

ello

s [S

omm

er-2

005]

:

1

1

1.

Esp

ecif

icac

ión

d

el

so

ftw

are

. S

e de

be

defin

ir la

fu

ncio

nalid

ad

del

soft

war

e y

las

rest

ricci

ones

en

su o

pera

ción

.

2. D

ise

ño

e

im

ple

me

nta

ció

n d

el

so

ftw

are

. S

e de

be p

rodu

cir

softw

are

que

cum

pla

su

espe

cific

ació

n.

3. V

ali

dac

ión

de

l s

oft

wa

re.

Se

debe

val

idar

el

softw

are

para

ase

gura

r qu

e ha

ce l

o qu

e el

clie

nte

(o u

suar

io)

dese

a.

4.

Ev

olu

ció

n

de

l s

oft

ware

. E

l so

ftw

are

debe

ev

oluc

iona

r pa

ra

cubr

ir la

s ne

cesi

dade

s

cam

bian

tes

del c

lient

e.

A

unqu

e no

exi

ste

un p

roce

so d

el s

oftw

are

«ide

al»,

en

las

orga

niza

cion

es e

xist

en

enfo

ques

pa

ra

mej

orar

los.

Lo

s pr

oces

os

pued

en

incl

uir

técn

icas

an

ticua

das,

y

no

apro

vech

arse

de

las

mej

ores

prá

ctic

as e

n la

ing

enie

ría

del

softw

are

indu

stria

l. D

e he

cho,

muc

has

orga

niza

cion

es a

ún n

o ap

rove

chan

los

mét

odos

de

la i

ngen

ierí

a de

l so

ftwar

e en

el

desa

rrol

lo d

e su

sof

twar

e.

L

os p

roce

sos

del s

oftw

are

se p

uede

n m

ejor

ar p

or la

est

anda

rizac

ión

del p

roce

so; e

sto

cond

uce

a m

ejor

ar l

a co

mun

icac

ión

y a

una

redu

cció

n de

l tie

mpo

de

form

ació

n, y

hac

e la

ayud

a al

pro

ceso

aut

omat

izad

o m

ás e

conó

mic

a. L

a es

tand

ariz

ació

n ta

mbi

én e

s un

prim

er

paso

im

port

ante

par

a in

trod

ucir

nuev

os m

étod

os,

técn

icas

y b

uena

s pr

áctic

as d

e in

geni

ería

del s

oftw

are

[Som

mer

-200

5].

N

o ha

y un

a fo

rma

corr

ecta

o in

corr

ecta

de

orga

niza

r es

tas

activ

idad

es, y

el o

bjet

ivo

de

este

Cap

ítulo

es

sim

plem

ente

pro

porc

iona

r al

alu

mno

una

intr

oduc

ción

de

cóm

o se

pue

den

orga

niza

r.

Más

det

alle

s, p

uede

n pr

ofun

diza

rse

con

algu

na a

sign

atur

a el

ectiv

a de

l ár

ea d

e

Inge

nier

ía d

e S

oftw

are.

Las

cua

tro

activ

idad

es b

ásic

as y

fun

dam

enta

les

del

proc

eso

son:

espe

cific

ació

n, d

esar

rollo

, va

lidac

ión

y ev

oluc

ión,

y s

e pu

eden

org

aniz

ar d

e fo

rma

dist

inta

en

dife

rent

es

proc

esos

de

l de

sarr

ollo

. E

n el

en

foqu

e en

ca

scad

a,

está

n or

gani

zada

s en

secu

enci

a, m

ient

ras

que

en e

l de

sarr

ollo

evo

lutiv

o se

ent

rela

zan.

C

ómo

se l

leva

n a

cabo

esta

s ac

tivid

ades

de

pend

e de

l tip

o de

so

ftw

are,

de

la

s pe

rson

as

y de

la

es

truc

tura

orga

niza

cion

al im

plic

ada.

Page 7: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

1

2

Esp

ecif

icac

ión

del

so

ftw

are

L

a es

peci

ficac

ión

del

soft

war

e o

inge

nier

ía

de

requ

erim

ient

os

es

el

proc

eso

de

com

pren

sión

y d

efin

ició

n de

qué

ser

vici

os (

o fu

ncio

nalid

ades

) se

req

uier

en d

elsi

stem

a, y

de

la id

entif

icac

ión

de la

s re

stric

cion

es d

e fu

ncio

nam

ient

o y

desa

rrol

lo d

el m

ism

o. L

a in

geni

ería

de r

eque

rimie

ntos

es

una

etap

a pa

rtic

ular

men

te c

rític

a en

el p

roce

so d

el s

oftw

are

ya q

ue lo

s

erro

res

en

esta

et

apa

orig

inan

in

evita

blem

ente

pr

oble

mas

po

ster

iore

s en

el

di

seño

e

impl

emen

taci

ón d

el s

iste

ma.

E

n la

F

igur

a 1.

1.

se

mue

stra

el

pr

oces

o de

in

geni

ería

de

re

quer

imie

ntos

. É

ste

cond

uce

a la

ge

nera

ción

de

un

do

cum

ento

de

“e

spec

ifica

ción

de

requ

erim

ient

os”,

qu

e

bási

cam

ente

es

la

es

peci

ficac

ión

del

sist

ema.

N

orm

alm

ente

en

es

te

docu

men

to

los

requ

erim

ient

os s

e pr

esen

tan

en d

os n

ivel

es d

e de

talle

. L

os u

suar

ios

final

es y

los

clie

ntes

nece

sita

n un

a de

clar

ació

n de

al

to

nive

l de

lo

s re

quer

imie

ntos

, m

ient

ras

que

los

desa

rrol

lado

res

del

sist

ema

nece

sita

n un

a es

peci

ficac

ión

más

det

alla

da d

e és

te [

Som

mer

-

2005

] .

E

xist

en c

uatr

o fa

ses

prin

cipa

les

en e

l pro

ceso

de

inge

nier

ía d

e re

quer

imie

ntos

: 1.

Estu

dio

de

via

bil

idad

. S

e es

tima

si la

s ne

cesi

dade

s de

l usu

ario

se

pued

en s

atis

face

r co

n

las

tecn

olog

ías

actu

ales

de

so

ftwar

e y

de

hard

war

e.

El

estu

dio

anal

iza

si

el

sist

ema

prop

uest

o se

rá r

enta

ble

desd

e un

pun

to d

e vi

sta

del

“neg

ocio

”, y

si

se p

uede

des

arro

llar

dent

ro d

e la

s re

stric

cion

es d

e pr

esup

uest

o ex

iste

ntes

. E

ste

estu

dio

debe

ser

rel

ativ

amen

te

econ

ómic

o y

rápi

do d

e el

abor

ar.

El

resu

ltado

deb

e in

form

ar s

i se

va

a co

ntin

uar

con

un

anál

isis

más

det

alla

do.

2. O

bte

nció

n y

an

áli

sis

de r

eq

ue

rim

ien

tos

. E

s el

pro

ceso

de

obte

ner

los

requ

erim

ient

os

del

sist

ema

por

med

io d

e la

obs

erva

ción

de

los

sist

emas

exi

sten

tes,

lev

anta

mie

nto

de l

os

proc

esos

act

uale

s, d

iscu

sion

es c

on lo

s “d

ueño

s de

los

proc

esos

”, lo

s us

uario

s po

tenc

iale

s y

prov

eedo

res,

el a

nális

is d

e pr

oced

imie

ntos

y t

area

s, e

tc.

Est

o pu

ede

impl

icar

el d

esar

rollo

de

uno

o m

ás m

odel

os y

pro

totip

os d

el s

iste

ma

que

ayud

an a

los

pro

fesi

onal

es (

anal

ista

s) a

com

pren

der

el s

iste

ma

a es

peci

ficar

. 3.

Esp

ec

ific

ac

ión

de r

eq

ue

rim

ien

tos.

Es

la a

ctiv

idad

de

trad

ucir

la in

form

ació

n re

copi

lada

dura

nte

la a

ctiv

idad

de

anál

isis

en

un d

ocum

ento

que

def

ine

un c

onju

nto

de r

eque

rimie

ntos

.

1

3

En

este

doc

umen

to s

e pu

eden

incl

uir

dos

tipos

de

requ

erim

ient

os:

los

requ

erim

ient

os d

e lo

s

usua

rios,

que

son

dec

lara

cion

es a

bstr

acta

s de

los

req

uerim

ient

os d

el c

lient

e y

del

usua

rio

final

del

sis

tem

a, y

los

requ

erim

ient

os d

el s

iste

ma,

que

son

una

des

crip

ción

más

det

alla

da (

y

técn

ica)

de

la fu

ncio

nalid

ad a

pro

porc

iona

r.

4. V

ali

dació

n d

e r

eq

ue

rim

ien

tos.

Est

a ac

tivid

ad c

ompr

ueba

la

vera

cida

d, c

onsi

sten

cia

y

com

plet

itud

de l

os r

eque

rimie

ntos

. D

uran

te e

ste

proc

eso,

ine

vita

blem

ente

se

desc

ubre

n

erro

res

en e

l doc

umen

to d

e re

quer

imie

ntos

. S

e de

be m

odifi

car

ento

nces

par

a co

rreg

ir es

tos

prob

lem

as.

Es

nece

sario

obt

ener

la v

isac

ión

del “

dueñ

o de

l pro

ceso

”.

P

or s

upue

sto,

las

activ

idad

es e

n el

pro

ceso

de

requ

erim

ient

os n

o se

llev

an a

cab

o de

form

a es

tric

tam

ente

sec

uenc

ial.

El a

nális

is d

e re

quer

imie

ntos

con

tinúa

dur

ante

la d

efin

ició

n y

espe

cific

ació

n, y

a l

o la

rgo

del

proc

eso

pued

en s

urgi

r nu

evos

req

uerim

ient

os.

Por

lo

tant

o,

las

activ

idad

es d

e an

ális

is,

defin

ició

n y

espe

cific

ació

n se

ent

rela

zan.

En

los

mét

odos

ági

les,

los

requ

erim

ient

os

de

desa

rrol

lan

de f

orm

a in

crem

enta

l co

nfor

me

a la

s pr

iorid

ades

del

usua

rio,

y la

obt

enci

ón d

e re

quer

imie

ntos

vie

ne d

e lo

s us

uario

s qu

e fo

rman

par

te d

el e

quip

o

de d

esar

rollo

.

F

igur

a 1.

1: E

spec

ifica

ción

de

Req

uerim

ient

os.

Dis

eño

e im

ple

men

taci

ón

del

so

ftw

are

L

a et

apa

de im

plem

enta

ción

del

des

arro

llo d

e so

ftwar

e es

el p

roce

so d

e co

nver

tir la

s

espe

cific

acio

nes

del

sist

ema

en u

n si

stem

a ej

ecut

able

. S

iem

pre

impl

ica

los

proc

esos

de

dise

ño y

des

arro

llo d

el s

oftw

are,

per

o, s

i se

util

iza

un e

nfoq

ue e

volu

tivo

de d

esar

rollo

,

tam

bién

pue

de im

plic

ar u

n re

finam

ient

o de

la e

spec

ifica

ción

del

sof

twar

e.

Page 8: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

1

4

U

n di

seño

de

soft

war

e es

una

des

crip

ción

de

la e

stru

ctur

a de

l so

ftwar

e qu

e se

va

a

impl

emen

tar,

los

dat

os q

ue s

on p

arte

del

sis

tem

a, la

s in

terf

aces

ent

re l

os c

ompo

nent

es d

el

sist

ema,

los

proc

esos

y/o

los

algo

ritm

os u

tiliz

ados

(o

“reg

las

del n

egoc

io”)

. L

os d

iseñ

ador

es

no l

lega

n in

med

iata

men

te a

un

dise

ño d

etal

lado

, si

no q

ue lo

pue

den

desa

rrol

lar

de m

aner

a

itera

tiva

a tr

avés

de

dive

rsas

ver

sion

es [S

omm

er-2

005]

.

E

l pro

ceso

de

dise

ño p

uede

impl

icar

el d

esar

rollo

de

vario

s m

odel

os d

el s

iste

ma

con

dife

rent

es n

ivel

es d

e ab

stra

cció

n. M

ient

ras

se d

esco

mpo

ne u

n di

seño

, se

pue

den

desc

ubrir

erro

res

y om

isio

nes

de

las

etap

as

prev

ias.

E

sta

retr

oalim

enta

ción

pe

rmite

m

ejor

ar

los

mod

elos

de

dise

ño p

revi

os.

La F

igur

a 1.

2. e

s un

mod

elo

de e

ste

proc

eso

que

mue

stra

las

desc

ripci

ones

de

dise

ño q

ue p

uede

n pr

oduc

irse

en v

aria

s et

apas

del

dis

eño.

Est

e di

agra

ma

sugi

ere

que

las

etap

as s

on s

ecue

ncia

les;

aun

que

en r

ealid

ad,

las

activ

idad

es d

el p

roce

so d

e

dise

ño s

e en

trel

azan

. La

ret

roal

imen

taci

ón e

ntre

eta

pas

y la

con

secu

ente

rep

etic

ión

del

trab

ajo

es in

evita

ble

en to

dos

los

proc

esos

de

dise

ño.

Fig

ura

1.2.

; Dis

eño

e Im

plem

enta

ción

de

Sof

twar

e.

L

a sa

lida

de c

ada

activ

idad

de

dise

ño e

s un

a es

peci

ficac

ión

para

la

sigu

ient

e et

apa.

Est

a es

peci

ficac

ión

pued

e se

r ab

stra

cta

y fo

rmal

, re

aliz

ada

para

cla

rific

ar lo

s re

quer

imie

ntos

,

o pu

ede

ser

una

espe

cific

ació

n pa

ra d

eter

min

ar q

ué p

arte

del

sis

tem

a se

va

a co

nstr

uir.

Dur

ante

tod

o el

pro

ceso

de

dise

ño,

se d

etal

la c

ada

vez

más

est

a es

peci

ficac

ión.

El r

esul

tado

final

del

pro

ceso

son

esp

ecifi

caci

ones

pre

cisa

s de

los

alg

oritm

os y

est

ruct

uras

de

dato

s a

impl

emen

tars

e.

1

5

L

as a

ctiv

idad

es q

ue s

e pu

eden

dis

tingu

ir de

l pro

ceso

de

dise

ño s

on:

1. D

iseñ

o a

rqu

itec

tón

ico

. Lo

s su

bsis

tem

as q

ue f

orm

an e

l si

stem

a y

sus

rela

cion

es s

e

iden

tific

an y

doc

umen

tan.

2.

Esp

ec

ific

ació

n

ab

str

acta

. P

ara

cada

su

bsis

tem

a se

pr

oduc

e un

a es

peci

ficac

ión

abst

ract

a de

sus

ser

vici

os y

las

rest

ricci

ones

baj

o la

s cu

ales

deb

e fu

ncio

nar.

3. D

iseñ

o d

e l

a i

nte

rfa

z.

Par

a ca

da s

ubsi

stem

a se

dis

eña

y do

cum

enta

su

inte

rfaz

con

otr

os

posi

bles

sub

sist

emas

. E

sta

espe

cific

ació

n de

la in

terf

az d

ebe

ser

ineq

uívo

ca y

a qu

e pe

rmite

que

el s

ubsi

stem

a se

util

ice

sin

cono

cim

ient

o de

su

func

iona

mie

nto.

En

esta

eta

pa p

uede

n

utili

zars

e lo

s m

étod

os d

e es

peci

ficac

ión

form

al [S

omm

er-2

005]

.

4.

Dis

o d

e c

om

po

nen

tes

. S

e as

igna

n se

rvic

ios

a lo

s co

mpo

nent

es y

se

dise

ñan

sus

inte

rfac

es (

y el

cas

o de

los

proc

edim

ient

os a

lmac

enad

os).

5. D

ise

ño

de l

a e

str

uctu

ra d

e d

ato

s.

Se

dise

ña e

n de

talle

y e

spec

ifica

la

estr

uctu

ra d

e

dato

sut

iliza

daen

laim

plem

enta

ción

del

sist

ema

(Tab

las

del

Sis

tem

a,co

nlo

sda

tos

nece

sario

s).

6. D

iseñ

o d

e a

lgo

ritm

os.

Se

dise

ñan

en d

etal

le y

esp

ecifi

can

los

posi

bles

alg

oritm

os (

o

regl

as d

el n

egoc

io)

utili

zado

s pa

ra p

ropo

rcio

nar

los

serv

icio

s.

É

ste

es u

n m

odel

o ge

nera

l de

l pr

oces

o de

dis

eño,

y l

os p

roce

sos

real

es y

prá

ctic

os

pued

en a

dapt

arlo

de

dive

rsas

man

eras

[Som

mer

-200

5] .

E

n la

prá

ctic

a, l

os «

mét

odos

»es

truc

tura

dos

son

real

men

te n

otac

ione

s es

tánd

ar q

ue

com

pren

den

prác

ticas

ace

ptab

les.

Si

se s

igue

n es

tos

mét

odos

y s

e ap

lican

las

pau

tas,

pued

e ob

tene

rse

un d

iseñ

o ra

zona

ble.

La

crea

tivid

ad d

eldi

seña

dor

aún

se r

equi

ere

para

deci

dir

la d

esco

mpo

sici

ón d

el s

iste

ma

y as

egur

ar q

ue e

l dis

eño

capt

e de

for

ma

adec

uada

la

espe

cific

ació

n de

l mis

mo.

La

prog

ram

ació

n es

una

act

ivid

ad p

erso

nal

y no

exi

ste

un p

roce

so g

ener

al q

ue s

e

siga

co

mún

men

te.

Alg

unos

pr

ogra

mad

ores

em

piez

an

con

los

com

pone

ntes

qu

e

com

pren

den,

los

des

arro

llan

y de

spué

s co

ntin

úan

con

los

que

com

pren

den

men

os.

Otr

os

tom

an e

l en

foqu

e op

uest

o, d

ejan

do l

os c

ompo

nent

es q

ue s

on m

ás f

amili

ares

has

ta e

l fin

al

debi

do a

que

sab

en c

ómo

desa

rrol

larlo

s. A

lgun

os d

esar

rolla

dore

s pr

efie

ren

defin

ir lo

s da

tos

al i

nici

o de

l pr

oces

o y

los

utili

zan

para

con

duci

r el

des

arro

llo d

el p

rogr

ama;

otr

os d

ejan

los

dato

s si

n es

peci

ficar

tan

to c

omo

sea

posi

ble.

E

sta

tem

a se

pod

rá a

naliz

ará

más

ade

lant

e

(con

alg

unos

Ane

xos

y lit

erat

ura

com

plem

enta

ria).

Page 9: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

1

6

N

orm

alm

ente

, lo

s pr

ogra

mad

ores

llev

an a

cab

o al

guna

s pr

ueba

s de

l cód

igo

que

han

desa

rrol

lado

. A

men

udo

esto

mue

stra

def

ecto

s en

el

prog

ram

a qu

e se

deb

en e

limin

ar d

el

mis

mo.

E

sto

se d

enom

ina

“dep

urac

ión”

. La

s pr

ueba

s y

la d

epur

ació

n de

def

ecto

s so

n

proc

esos

dife

rent

es.

La

s pr

ueba

s es

tabl

ecen

la

exis

tenc

ia d

e de

fect

os.

La d

epur

ació

n

com

pren

dela

loc

aliz

ació

n y

corr

ecci

ón d

e es

tos

defe

ctos

. L

os d

efec

tos

en e

l có

digo

se

loca

lizan

y e

l pr

ogra

ma

se m

odifi

ca p

ara

cum

plir

los

requ

erim

ient

os.

Las

prue

bas

se d

eben

ento

nces

rep

etir

para

ase

gura

r qu

e lo

s ca

mbi

os s

e ha

n ef

ectu

ado

corr

ecta

men

te.

Así

, el

proc

eso

de d

epur

ació

n es

par

te ta

nto

del d

esar

rollo

com

o de

las

prue

bas

del s

oftw

are.

Val

idac

ión

del

so

ftw

are

L

a va

lidac

ión

del

soft

war

e o,

de

una

form

a m

ás g

ener

al,

la v

erifi

caci

ón y

val

idac

ión

(V &

V,

para

alg

unos

esp

ecia

lista

s) [S

omm

er-2

005]

se

util

iza

para

mos

trar

que

el s

iste

ma

se

ajus

ta a

su

espe

cific

ació

n y

que

cum

ple

las

expe

ctat

ivas

del

usu

ario

que

lo

com

prar

á o

utili

zará

. Im

plic

a pr

oces

os d

e co

mpr

obac

ión,

com

o la

s in

spec

cion

es y

rev

isio

nes,

en

cada

etap

a de

l pro

ceso

del

sof

twar

e, d

esde

la d

efin

ició

n de

req

uerim

ient

os h

asta

el d

esar

rollo

del

prog

ram

a. S

in e

mba

rgo,

la

may

oría

de

los

cost

os d

e va

lidac

ión

apar

ecen

des

pués

de

la

impl

emen

taci

ón, c

uand

o se

pru

eba

el f

unci

onam

ient

o de

l sis

tem

a.

B

ásic

amen

te,

un p

roce

so d

e pr

ueba

s co

nsta

de

tres

eta

pas,

en

las

cual

es s

e pr

ueba

n

los

com

pone

ntes

del

sis

tem

a, l

a in

tegr

ació

n de

l si

stem

a y,

fin

alm

ente

, el

sis

tem

a co

n lo

s

dato

s de

l clie

nte.

En

el m

ejor

de

los

caso

s, lo

s de

fect

os s

e de

scub

ren

en la

s et

apas

inic

iale

s

del

proc

eso

y lo

s pr

oble

mas

con

la

inte

rfaz

, cu

ando

el

sist

ema

se i

nteg

ra.

Sin

em

barg

o,

cuan

do

se

desc

ubre

n de

fect

os,

el

prog

ram

a de

be

depu

rars

e y

esto

pu

ede

requ

erir

la

repe

tició

n de

otr

as e

tapa

s de

l pr

oces

o de

pru

ebas

. Lo

s er

rore

s en

los

com

pone

ntes

del

prog

ram

a pu

eden

des

cubr

irse

dura

nte

las

prue

bas

del

sist

ema.

Por

lo

tant

o, e

l pr

oces

o es

itera

tivo

y se

ret

roal

imen

ta ta

nto

de la

s úl

timas

eta

pas

com

o de

la p

rimer

a pa

rte

del p

roce

so.

Las

típic

as e

tapa

s de

l pro

ceso

de

prue

bas

son:

1.

Pru

eb

a d

e c

om

po

nen

tes (

o u

nid

ad

es).

Se

prue

ban

los

com

pone

ntes

ind

ivid

uale

s pa

ra

aseg

urar

se d

e qu

e fu

ncio

nan

corr

ecta

men

te.

Cad

a un

o se

pru

eba

de f

orm

a in

depe

ndie

nte,

sin

los

otro

s co

mpo

nent

es d

el s

iste

ma.

Los

com

pone

ntes

pue

den

ser

entid

ades

sim

ples

com

o fu

ncio

nes

o cl

ases

de

ob

jeto

s, o

pu

eden

ser

agr

upac

ione

s co

here

ntes

de

esta

s

entid

ades

.

1

7

2. P

rue

ba

del

sis

tem

a.

Los

com

pone

ntes

se

inte

gran

par

a fo

rmar

el s

iste

ma.

E

ste

proc

eso

com

pren

de e

ncon

trar

err

ores

que

son

el

resu

ltado

de

inte

racc

ione

s (o

con

dici

ones

) no

prev

ista

s en

tre

los

com

pone

ntes

y s

u in

terf

az.

Tam

bién

com

pren

de v

alid

ar q

ue e

l si

stem

a

cum

pla

sus

requ

erim

ient

os f

unci

onal

es y

no

func

iona

les.

Par

a si

stem

as g

rand

es,

esto

pue

de

ser

un p

roce

so g

radu

al e

n el

cua

l los

com

pone

ntes

se

inte

gran

par

a fo

rmar

sub

sist

emas

que

son

prob

ados

indi

vidu

alm

ente

ant

es d

e qu

e el

los

mis

mos

se

inte

gren

par

a fo

rmar

el s

iste

ma

final

. 3.

Pru

eb

a d

e a

cep

tació

n.

Es

la e

tapa

fin

al e

n el

pro

ceso

de

prue

bas

ante

s de

que

se

acep

te q

ue e

l si

stem

a se

pon

ga e

n fu

ncio

nam

ient

o. E

ste

se p

rueb

a co

n lo

s da

tos

real

es

prop

orci

onad

os

por

el

clie

nte

más

qu

e co

n da

tos

de

prue

ba

sim

ulad

os.

Deb

ido

a la

dife

renc

ia e

xist

ente

ent

re l

os d

atos

rea

les

y lo

s de

pru

eba,

la

prue

ba d

e ac

epta

ción

pue

de

reve

lar

erro

res

y om

isio

nes

en l

a de

finic

ión

de r

eque

rimie

ntos

del

sis

tem

a. T

ambi

én p

uede

reve

lar

prob

lem

as e

n lo

s re

quer

imie

ntos

don

de l

os r

ecur

sos

del

sist

ema

no c

umpl

en l

as

nece

sida

des

del u

suar

io o

don

de e

l des

empe

ño d

el s

iste

ma

es in

acep

tabl

e.

L

as ú

ltim

as e

tapa

s de

pru

eba

cons

iste

n en

inte

grar

el t

raba

jo d

e lo

s pr

ogra

mad

ores

y

debe

n pl

anifi

cars

e po

r ad

elan

tado

. U

n eq

uipo

inde

pend

ient

e de

pro

bado

res

debe

tra

baja

r a

part

ir de

pla

nes

de p

rueb

a qu

e se

des

arro

llan

desd

e de

la

espe

cific

ació

n y

dise

ño d

el

sist

ema.

Est

e es

un

tem

a y

tare

a m

uy im

port

ante

, y q

ue g

ener

alm

ente

no

se h

ace.

L

a F

igur

a 1.

3. i

lust

ra c

ómo

los

plan

es d

e pr

ueba

son

el

vínc

ulo

entr

e la

s ac

tivid

ades

de p

rueb

a y

de d

esar

rollo

[Som

mer

-200

5] .

Fig

ura

1.3.

: Pla

nes

de P

rueb

as.

Page 10: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

1

8

E

n el

len

guaj

e in

form

átic

o, l

a pr

ueba

de

acep

taci

ón a

lgun

as v

eces

se

deno

min

a

prue

ba a

lfa.

Los

sist

emas

per

sona

lizad

os s

e de

sarr

olla

n pa

ra u

n ún

ico

clie

nte.

El p

roce

so d

e

prue

ba a

lfa c

ontin

úa h

asta

que

el

desa

rrol

lado

r de

l si

stem

a y

el c

lient

e ac

uerd

an q

ue e

l

sist

ema

que

se v

a a

entr

egar

es

una

impl

emen

taci

ón a

cept

able

de

los

requ

erim

ient

os d

el

sist

ema.

C

uand

o un

sis

tem

a se

va

a co

mer

cial

izar

(m

asiv

amen

te)

com

o un

pro

duct

o de

softw

are,

a

men

udo

se

utili

za

un

proc

eso

de

prue

ba

deno

min

ado

prue

ba

beta

. É

sta

com

pren

dela

ent

rega

de u

n si

stem

a a

un n

úmer

o po

tenc

ial

de c

lient

es q

ue a

cuer

dan

utili

zarlo

, lo

s cu

ales

inf

orm

an d

e lo

s pr

oble

mas

a l

os d

esar

rolla

dore

s de

l si

stem

a. E

sto

expo

ne e

l pro

duct

o a

un u

so r

eal y

det

ecta

los

erro

res

no id

entif

icad

os p

or lo

s co

nstr

ucto

res

del s

iste

ma.

Des

pués

de

esta

ret

roal

imen

taci

ón,

el s

iste

ma

se m

odifi

ca y

se

entr

ega

ya s

ea

para

una

pru

eba

beta

adi

cion

al o

par

a la

ven

ta.

Evo

luci

ón

(o

man

ten

ció

n)

del

so

ftw

are

L

a fle

xibi

lidad

de

los

sist

emas

de

softw

are

es u

na d

e la

s pr

inci

pale

s ra

zone

s po

r la

que

más

y m

ás s

oftw

are

se i

ncor

pora

a l

os s

iste

mas

gra

ndes

y c

ompl

ejos

. S

e de

stac

a qu

e

una

vez

que

se d

ecid

e ad

quiri

r un

har

dwar

e, e

s m

uy c

osto

so h

acer

cam

bios

en

su d

iseñ

o.

Sin

em

barg

o, s

e pu

eden

ped

ir y

hace

r ca

mbi

os a

l sof

twar

e en

cua

lqui

er m

omen

to d

uran

te o

desp

ués

del

desa

rrol

lode

l si

stem

a. Y

cas

i si

empr

e, c

on l

a pu

esta

en

mar

cha

del

sist

ema,

com

enza

rán

a so

licita

rse

nuev

os r

eque

rimie

ntos

adi

cion

ales

[Som

mer

-200

5] .

H

istó

ricam

ente

, si

empr

e ha

exi

stid

o un

a se

para

ción

ent

re e

l pr

oces

o de

des

arro

llo y

el p

roce

so d

e ev

oluc

ión

del

softw

are

(o m

ante

nim

ient

o de

l so

ftw

are)

. La

may

oría

de

las

pers

onas

con

side

ra e

l de

sarr

ollo

de

soft

war

e co

mo

una

activ

idad

cre

ativ

a en

la

cual

un

sist

ema

de

soft

war

e se

de

sarr

olla

de

sde

un

conc

epto

in

icia

l ha

sta

que

se

pone

en

func

iona

mie

nto.

Sin

em

barg

o, a

vec

es c

onsi

dera

n el

man

teni

mie

nto

del s

oftw

are

com

o al

go

abur

rido

y si

n in

teré

s (o

sim

plem

ente

, no

lo c

onsi

dera

n).

Aun

que

los

cost

os d

e “m

ante

nció

n”

son

a m

enud

o m

ayor

es q

ue l

os c

osto

s in

icia

les

de d

esar

rollo

, el

pro

ceso

de

man

teni

mie

nto

se c

onsi

dera

a v

eces

men

os p

robl

emát

ico

que

el d

esar

rollo

del

sof

twar

e or

igin

al (

siem

pre

y

cuan

do s

e ha

ya d

esar

rolla

do b

ajo

un p

roce

so d

ocum

enta

do y

con

trol

ado)

.

1

9

E

sta

dist

inci

ón e

ntre

el

desa

rrol

lo y

el

man

teni

mie

nto

es c

ada

vez

men

os r

elev

ante

.

Hoy

en

día,

poc

os s

iste

mas

de

soft

war

e so

n co

mpl

etam

ente

nue

vos,

lo q

ue im

plic

a qu

e tie

ne

más

sen

tido

ver

el d

esar

rollo

y e

l man

teni

mie

nto

com

oac

tivid

ades

con

tinua

s. M

ás q

ue d

os

proc

esos

se

para

dos,

es

m

ás

real

ista

co

nsid

erar

a

la

inge

nier

ía

del

soft

war

e co

mo

un

proc

eso

evol

utiv

o (F

igur

a 1.

4.)

en e

l cu

al e

l so

ftwar

e se

cam

bia

cont

inua

men

te d

uran

te s

u

perio

do d

e vi

da c

omo

resp

uest

a a

los

requ

erim

ient

os c

ambi

ante

s y

nece

sida

des

del c

lient

e-

usua

rio.

A

ctua

lmen

te,

en

toda

s la

s ba

ses

técn

icas

de

la

s lic

itaci

ones

blic

as,

las

espe

cific

acio

nes

esta

blec

en c

ondi

cion

es a

cerc

a de

un

perí

odo

de m

arch

abl

anca

, en

el c

ual

se

incl

uyen

la

s m

ante

ncio

nes,

la

s qu

e pu

eden

se

r de

bido

a

erro

res

dete

ctad

os,

o a

perf

ecci

ones

que

se

requ

iera

n po

r co

ndic

ione

s no

rmat

ivas

y/o

reg

ulat

oria

s.

F

igur

a 1.

4.: M

ante

nim

ient

o de

l Sof

twar

e.

E

l te

ma

del

man

teni

mie

nto

del

softw

are

se

encu

entr

a pl

enam

ente

in

corp

orad

o al

conc

epto

de

“cic

lo d

e vi

da”

de u

n si

stem

a de

sof

twar

e, e

l qu

e se

ana

liza

en e

l si

guie

nte

Cap

ítulo

.

Page 11: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

2

0

4.1.

3. I

NG

EN

IER

IA D

E S

OF

TW

AR

E Y

CIC

LO

DE

VID

A.

4.1.

3.1.

LA

ING

EN

IER

IA D

EL

SO

FT

WA

RE

.

El d

esar

rollo

de

aplic

acio

nes

de s

oftw

are

requ

iere

div

ersa

s ha

bilid

ades

y p

asos

par

a el

reco

noci

mie

nto

y la

sol

ució

n de

l pro

blem

a; s

in e

mba

rgo,

pue

de s

er lo

grad

o us

ando

un

conj

unto

de t

écni

cas

que

son

inde

pend

ient

es d

e la

s ap

licac

ione

s.

Est

as t

écni

cas

form

an p

reci

sam

ente

,

la b

ase

de u

na m

etod

olog

ía d

e in

geni

ería

de

softw

are.

L

a in

geni

ería

de

softw

are

pret

ende

des

arro

llar

y ap

licar

téc

nica

s de

ing

enie

ría

en l

a

prod

ucci

ón

de

softw

are,

pa

ra

obte

ner

prod

ucto

s co

nfia

bles

, ef

icie

ntes

y

de

bajo

co

sto

[Pre

ss93

-B] .

Ent

re s

us o

bjet

ivos

prin

cipa

les

se p

uede

rec

onoc

er:

-

Pos

eer

una

met

odol

ogía

bie

n de

finid

a, q

ue d

irecc

ione

el c

iclo

de

vida

del

sof

twar

e, e

n su

s fa

ses

de p

lane

ació

n, d

esar

rollo

y m

ante

nció

n.

-

E

stab

lece

r un

con

junt

o de

com

pone

ntes

de

softw

are

que

docu

men

ten

cada

eta

pa e

n el

cic

lo

de v

ida

del s

oftw

are,

y m

uest

re e

l seg

uim

ient

o pa

so a

pas

o.

-

A

cord

ar u

n co

njun

to d

e pu

ntos

de

revi

sión

pre

deci

bles

que

pue

dan

ser

revi

sado

s a

inte

rval

os

regu

lare

s en

el c

iclo

de

vida

del

sof

twar

e.

Una

def

inic

ión

técn

ica

es: “

La a

plic

ació

n de

una

sis

tem

átic

a, d

isci

plin

ada

y cu

antif

icab

le

apro

xim

ació

n, a

l des

arro

llo, o

pera

ción

y m

ante

nim

ient

o de

softw

are”

[Pre

ss-1

993A

]; es

dec

ir, la

aplic

ació

n de

la in

geni

ería

al s

oftw

are.

U

n “in

geni

ero

de

softw

are”

es

un

a pe

rson

a qu

e ap

lica

prin

cipi

os

de

inge

nier

ía

al

desa

rrol

lo o

pro

ducc

ión

de s

iste

mas

, do

nde

el s

oftw

are

es la

intr

ínsi

ca o

prin

cipa

l par

te d

e un

sist

ema.

S

in

entr

ar

en

prof

undi

zar

el

tem

a,

junt

o co

n es

te

inge

nier

o,

hay

otro

s ro

les

(pro

fesi

onal

es y

/o t

écni

cos)

que

par

ticip

an a

yuda

ndo

al p

roce

so d

e in

geni

ería

: un

an

alis

ta

(ana

liza

requ

erim

ient

os),

un

pro

gram

ador

(es

crib

e el

cód

igo

que

impl

emen

ta e

l di

seño

) y

el

prob

ador

(de

sarr

olla

y c

ondu

ce u

n co

njun

to d

e pr

ueba

s pa

ra e

l pro

duct

o de

sof

twar

e)

[Pre

ss-

1993

B].

U

n in

tere

sant

e ap

orte

par

a co

noce

r el

des

arro

llo h

istó

rico

de la

inge

nier

ía d

e so

ftwar

e,

lo c

onst

ituye

n ci

erta

s pu

blic

acio

nes

espe

cial

izad

as [P

ress

-199

3A] [

Par

ra-1

995]

.

2

1

En

la p

ráct

ica,

las

fase

s ge

néric

as d

el d

esar

rollo

de

softw

are

se m

anifi

esta

n co

mo

un

para

digm

a de

ing

enie

ría

de s

oftw

are.

U

n pa

radi

gma

es u

na p

lant

illa,

mod

elo,

o m

arco

de

refe

renc

ia

que

defin

e el

pr

oces

o a

trav

és

del

cual

se

cr

ea

el

softw

are

[Pre

ss-1

993B

].

Est

able

ce e

l co

ntex

to d

e pr

oced

imie

ntos

par

a un

pro

yect

o de

sof

twar

e, lo

que

impl

ica

punt

os

impo

rtan

tes

y pr

oduc

tos

que

se c

rean

, las

act

ivid

ades

de

aseg

uram

ient

o de

cal

idad

que

se

van

a im

pone

r, y

la v

isió

n de

la a

dmin

istr

ació

n qu

e se

va

a re

quer

ir.

Sec

uenc

ialm

ente

, la

iter

ació

n

y el

par

alel

ism

o so

n ca

ract

erís

ticas

im

port

ante

s de

un

para

digm

a de

ing

enie

ría

de s

oftw

are.

Se

ejec

utan

pas

o a

paso

cie

rtas

act

ivid

ades

de

defin

ició

n y

desa

rrol

lo.

La

sal

ida

de u

na

activ

idad

se

co

nvie

rte

en l

a en

trad

a de

la

sigu

ient

e y

el s

oftw

are

se

desa

rrol

la

en

una

secu

enci

a de

pas

os p

rede

cibl

es.

Por

eje

mpl

o, e

l sof

twar

e pu

ede

deriv

arse

de

una

decl

arac

ión

de r

eque

rimie

ntos

del

clie

nte,

usa

ndo

una

secu

enci

a de

pas

os t

écni

cos

que

se d

enom

inan

:

anál

isis

, di

seño

, co

dific

ació

n y

prue

ba.

Una

vez

que

el s

oftw

are

ha s

ido

entr

egad

o al

clie

nte,

com

ienz

an la

s ac

tivid

ades

de

sopo

rte

y m

ante

nim

ient

o.

P

or lo

tan

to,

se p

uede

def

inir

a la

inge

nier

ía d

e so

ftwar

e co

mo

la r

ama

de la

inge

nier

ía

que

crea

y m

antie

ne l

as a

plic

acio

nes

de s

oftw

are

aplic

ando

tec

nolo

gías

y p

ráct

icas

de

las

cien

cias

com

puta

cion

ales

, m

anej

o de

pro

yect

os,

inge

nier

ía,

el á

mbi

to d

e la

apl

icac

ión,

y

otro

s ca

mpo

s.

Otr

os e

spec

ialis

tas

la d

efin

en c

omo:

“E

s un

pro

ceso

def

inid

o pa

so a

pas

o,

que

faci

lita

la e

spec

ifica

ción

, el

dis

eño,

la im

plem

enta

ción

y la

s pr

ueba

s de

una

sol

ució

n de

softw

are,

par

a un

con

junt

o de

req

uisi

tos

expl

ícito

s, d

e m

odo

efic

ient

e y

efic

az”

S

e de

stac

an d

os a

spec

tos:

E

n pr

imer

luga

r, s

e pu

ede

reco

rdar

por

la e

xper

ienc

ia,

que

la a

dmin

istr

ació

n in

telig

ente

de u

n pr

oyec

to n

o de

ja d

e ut

iliza

r to

dos

los

recu

rsos

a s

u di

spos

ició

n.

Est

os s

on d

e do

s

cate

goría

s: lo

s re

curs

os h

uman

os y

los

recu

rsos

tec

noló

gico

s.

Los

rec

urso

s te

cnol

ógic

os s

e

agru

pan,

a s

u ve

z, e

n do

s ca

tego

rías

: lo

s re

curs

os a

dmin

istr

ativ

os (

met

odol

ogía

s y

técn

icas

) y

los

recu

rsos

aut

omát

icos

(he

rram

ient

as).

E

n es

te c

onte

xto,

una

Téc

nica

es

un p

roce

dim

ient

o

dest

inad

o a

real

izar

or

dena

dam

ente

un

a ta

rea;

un

a

Her

ram

ient

a es

un

pr

ogra

ma

de

com

puta

dor

que

apoy

a la

rea

lizac

ión

de u

na t

area

, y

una

Met

odol

ogía

es

un

sist

ema

de

técn

icas

sup

uest

amen

te c

oher

ente

, con

sist

ente

y c

ompl

eto,

par

a lle

var

adel

ante

el p

roye

cto.

Page 12: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

2

2

En

segu

ndo

luga

r, s

e ha

bla

muc

ho d

el "

cicl

o de

vid

a de

un

softw

are"

; y

este

asp

ecto

cues

ta

muc

ho

hace

rlo

ente

nder

a

los

ejec

utiv

os

de

una

orga

niza

ción

qu

e se

en

cuen

tra

desa

rrol

land

o un

pla

n o

proy

ecto

info

rmát

ico

norm

al.

Y

se

debe

rec

onoc

er q

ue t

odo

softw

are

debe

evo

luci

onar

con

el

tiem

po.

Una

“le

y” d

e la

ing

enie

ría

de s

oftw

are

esta

blec

e qu

e si

n

impo

rtar

en

qué

mom

ento

del

cic

lo d

e vi

da d

el s

iste

ma

se e

ncue

ntre

, el s

iste

ma

cam

biar

á, y

el

dese

o de

cam

biar

lo p

ersi

stirá

a l

o la

rgo

de t

odo

el c

iclo

[P

ress

-199

3B]

. U

n ej

empl

o cl

aro:

todo

ut

ilita

rio o

sof

twar

e de

apl

icac

ión

apar

ece

con

nuev

as v

ersi

ones

act

ualiz

adas

en

el

mer

cado

. E

n el

cas

o de

un

desa

rrol

lo i

nter

no e

n la

s or

gani

zaci

ones

, m

ucha

s ve

ces,

ant

e

cont

inua

s m

ante

ncio

nes

o "p

arch

es"

a un

sis

tem

a en

exp

lota

ción

, es

mej

or d

esar

rolla

r un

nuev

o si

stem

a en

for

ma

com

plet

a.

Es

indu

dabl

e qu

e la

exp

erie

ncia

acu

mul

ada

ayud

ará

a

redu

cir

el

tiem

po

de

desa

rrol

lo

(en

com

para

ción

con

la

vers

ión

orig

inal

).

Por

est

o se

reco

mie

nda

dise

ñar

los

sist

emas

mód

ulos

), s

abie

ndo

que

requ

erirá

n al

guna

man

tenc

ión

en

el f

utur

o, y

que

ten

drán

un

perío

do d

e vi

da ú

til li

mita

do.

D

e es

te t

ema

se p

rofu

ndiz

ará

en e

l

sigu

ient

e pu

nto.

4.1.

3.2.

M

OD

EL

OS

DE

L P

RO

CE

SO

DE

SO

FT

WA

RE

Y C

ICL

O D

E V

IDA

.

C

omo

se h

a ex

plic

ado

prec

eden

tem

ente

, un

pro

ceso

de

soft

war

e es

un

conj

unto

de

activ

idad

es q

ue

cond

ucen

a

la

crea

ción

de

un p

rodu

cto

de s

oftw

are;

y u

n m

odel

o de

softw

are

es

una

repr

esen

taci

ón

abst

ract

a de

un

pr

oces

o de

so

ftwar

e.

C

ada

mod

elo

repr

esen

ta u

n pr

oces

o de

sde

una

pers

pect

iva

part

icul

ar.

E

stos

m

odel

os

gene

rale

s no

so

n de

scrip

cion

es

defin

itiva

s de

lo

s pr

oces

os

del

softw

are.

Más

bie

n, s

on a

bstr

acci

ones

de

los

proc

esos

que

se

pued

en u

tiliz

ar p

ara

expl

icar

dife

rent

es e

nfoq

ues

para

el

desa

rrol

lo d

e so

ftwar

e. P

uede

pen

sars

e en

ello

s co

mo

mar

cos

de t

raba

jo d

el p

roce

so q

ue p

uede

n se

r ex

tend

idos

y a

dapt

ados

par

a cr

ear

proc

esos

más

espe

cífic

os d

e in

geni

ería

del

sof

twar

e.

Ade

más

, lo

s co

ncep

tos

(o a

lcan

ces)

de

los

mod

elos

de p

roce

sos,

y d

el c

iclo

de

vida

del

sof

twar

e, t

ambi

én p

uede

n va

rias

entr

e lo

s es

peci

alis

tas

(de

auto

r en

aut

or).

E

n el

áre

a de

l de

sarr

ollo

de

softw

are,

las

act

ivid

ades

del

“ci

clo

de v

ida”

son

las

conc

erni

ente

s a

la t

rans

form

ació

n de

una

nec

esid

ad d

e un

clie

nte,

en

un p

rodu

cto

de

softw

are

que

satis

face

dic

ha n

eces

idad

.

2

3

E

l cic

lo d

e vi

da d

e un

sof

twar

e co

mie

nza

cuan

do é

ste

es c

once

bido

, y te

rmin

a cu

ando

no s

e en

cuen

tra

más

dis

poni

ble

para

su

uso

[San

der-

1994

]. P

ara

faci

litar

la a

dmin

istr

ació

n,

éste

cic

lo g

ener

alm

ente

se

divi

de e

n et

apas

o f

ases

, ca

da u

na c

on o

bjet

ivos

bie

n pr

ecis

os,

y

con

prod

ucto

s (o

sal

idas

) a

entr

egar

por

cad

a un

a de

las

fase

s.

Cad

a un

a de

las

activ

idad

es y

prod

ucto

s de

cad

a fa

se,

tiene

n as

ocia

dos

un c

onju

nto

de n

orm

as y

prá

ctic

as b

asad

as e

n

está

ndar

es in

tern

acio

nale

s vi

gent

es d

e un

a bu

ena

prác

tica

inge

nier

il de

l sof

twar

e.

E

l al

umno

deb

e co

mpr

ende

r qu

e lo

s m

odel

os d

e pr

oces

os g

enér

icos

se

utili

zan

ampl

iam

ente

en

la p

ráct

ica

actu

al d

e la

inge

nier

ía d

el s

oftw

are.

No

se e

xclu

yen

mut

uam

ente

y a

men

udo

se u

tiliz

an j

unto

s, e

spec

ialm

ente

par

a el

des

arro

llo d

e si

stem

as g

rand

es.

De

hech

o,

el

Pro

ceso

U

nific

ado

de

Rac

iona

l (R

UP

) qu

e se

tr

ata

en

el

sigu

ient

e C

apítu

lo

com

bina

ele

men

tos

de t

odos

est

os m

odel

os.

Los

subs

iste

mas

den

tro

de u

n si

stem

a m

ás

gran

de p

uede

n se

r de

sarr

olla

dos

utili

zand

o en

foqu

es d

ifere

ntes

. P

or l

o ta

nto,

aun

que

es

conv

enie

nte

estu

diar

esto

sm

odel

osse

para

dam

ente

,de

been

tend

erse

que,

enla

prác

tica,

a

men

udo

se c

ombi

nan.

Mod

elar

el c

iclo

tot

al d

e vi

da d

e pr

oduc

ción

de

soft

war

e ha

sid

o un

áre

a m

uyac

tiva

de in

vest

igac

ión.

E

xist

e ba

stan

te li

tera

tura

en

que

se p

rese

ntan

dis

tinto

s m

odel

os y

pun

tos

de

vist

as

al

resp

ecto

[Y

eh-1

993]

[P

ress

-199

3A]

[IPL-

1996

] [M

acía

s-19

97]

. A

lgun

os

repr

esen

tan

nuev

as m

aner

as o

par

adig

mas

de

la p

rodu

cció

n de

sof

twar

e.

Deb

ido

al g

ran

núm

ero

de v

aria

bles

en

un c

iclo

de

vida

, es

difí

cil l

lega

r a

un m

odel

o de

cic

lo-v

ida

que

sea

a

la v

ez d

e us

o pr

áctic

o y

razo

nabl

emen

te p

reci

so.

N

o se

des

ea p

rofu

ndiz

ar d

icho

tem

a, p

ero

se h

ace

nece

sario

con

ocer

bás

icam

ente

,

las

dist

inta

s fa

ses

en l

a qu

e se

ve

envu

elto

el

desa

rrol

lo d

e un

pro

duct

o de

sof

twar

e.

A

cont

inua

ción

, se

si

ntet

izar

án

vario

s de

ta

les

mod

elos

y

algu

nos

de

otro

s pr

oces

os

alte

rnat

ivos

, qu

e so

n ta

mbi

én

impo

rtan

tes

en

el

desa

rrol

lo

de

softw

are

[Par

ra-1

995]

[Som

mer

-200

5] .

Tam

bién

se

cuen

ta c

on l

itera

tura

com

plem

enta

ria q

ue e

l al

umno

pue

de

acce

der.

Page 13: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

2

4

Mo

del

o d

e C

asca

da

(“W

ater

fall”

).

Est

e m

odel

o cl

ásic

o ex

ige

un e

nfoq

ue s

iste

mát

ico

y se

cuen

cial

del

des

arro

llo d

e

softw

are,

que

com

ienz

a y

se p

ropa

ga a

tra

vés

de la

s co

noci

das

fase

s se

para

das

de a

nális

is

de r

eque

rimie

ntos

, di

seño

, im

plem

enta

ción

o c

odifi

caci

ón,

prue

bas

y m

ante

nim

ient

o; y

con

lazo

s de

ret

roal

imen

taci

ón e

ntre

las

fase

s ad

yace

ntes

. S

egún

los

punt

os d

e vi

sta

estu

diad

os,

el m

odel

o de

cas

cada

de p

rodu

cció

n de

sof

twar

e, s

e pr

oduc

e se

cuen

cial

men

te e

n fa

ses

gené

ricas

.

Ver

sion

es d

ifere

ntes

del

mod

elo

pued

en s

ubdi

vidi

r la

s et

apas

/fas

es e

n al

go

dife

rent

e; p

ero

toda

s el

las

tiene

n ta

reas

sim

ilare

s.

Véa

se la

Fig

ura

1.5.

Ana

lizar

y E

spec

ifica

r.

Com

pren

der

y de

sarr

olla

r lo

s re

quer

imie

ntos

o la

s es

peci

ficac

ione

s

técn

icas

del

pro

duct

o pa

ra q

ue é

ste

teng

a éx

ito e

n el

mer

cado

y s

atis

faga

las

nec

esid

ades

de lo

s cl

ient

es.

Dis

eñar

e I

mpl

emen

tar.

E

sto

se h

ace

gene

ralm

ente

por

med

io d

e la

des

com

posi

ción

“to

p-

dow

n” (

de a

rrib

a-ab

ajo)

en

cuat

ro fa

ses:

1.

Arq

uite

ctur

a.

Lleg

ar a

una

cla

ra c

ompr

ensi

ón d

el d

omin

io d

e la

apl

icac

ión

y de

sarr

olla

r

bloq

ues

func

iona

les

y pr

ogra

mas

ej

ecut

orio

s qu

e ap

oyen

cil

y ef

ectiv

amen

te

las

cara

cter

ístic

as d

el d

omin

io d

e ap

licac

ión,

par

a qu

e la

arq

uite

ctur

a se

a ro

bust

ay

fáci

l de

mej

orar

y m

ante

ner

en e

l fut

uro.

2.

Dis

eño

Glo

bal.

Des

arro

llar

los

mód

ulos

y e

stru

ctur

as d

e da

tos

nece

sario

s pa

ra c

ada

prog

ram

a ej

ecut

able

.

3.

Dis

eño

Det

alla

do.

Tra

duci

r lo

s re

quer

imie

ntos

en

una

repr

esen

taci

ón d

e so

ftw

are;

desa

rrol

land

o el

alg

oritm

o y

estr

uctu

ra d

e da

tos

que

se n

eces

itan

para

impl

emen

tar

en c

ada

mód

ulo.

4.

Cod

ifica

ción

. C

onst

ruir

el a

lgor

itmo

y es

truc

tura

de

dato

s en

el l

engu

aje

de p

rogr

amac

ión

eleg

ido,

form

a le

gibl

e pa

ra la

máq

uina

(ha

rdw

are)

.

Ver

ifica

r.

Est

o se

hac

em

edia

nte

el m

onta

je y

las

prue

bas

“bot

tom

-up”

(de

aba

jo-a

rrib

a),

tam

bién

en

fase

s, ta

les

com

o:

1. P

rueb

a de

la u

nida

d.

Est

o ve

rific

a qu

e un

mód

ulo

o pr

ogra

ma

trab

aje

corr

ecta

men

te.

2.

Pru

eba

de c

onst

rucc

ión

e in

tegr

ació

n.

La p

rueb

a de

int

egra

ción

es,

por

lo

com

ún,

la

etap

a cu

ando

se

ejec

uta

el

cont

rol

de c

onfig

urac

ión

del

prod

ucto

tot

al.

La

prue

ba d

e

inte

grac

ión,

ver

ifica

que

tod

os lo

s pr

ogra

mas

trab

ajen

junt

os c

orre

ctam

ente

de

acue

rdo

a la

s

espe

cific

acio

nes

de in

terf

az e

ntre

pro

gram

as.

2

5

3.

Pru

eba

de s

iste

ma.

E

sto

aseg

ura

la c

alid

ad y

con

fiabi

lidad

del

pro

duct

o se

gún

crite

rios

del c

lient

e a

trav

ésde

pru

ebas

en

un a

mbi

ente

que

em

ula

el a

mbi

ente

act

ivo

del c

lient

e.

4.

Pru

eba

“in-s

itu”

(mar

cha

blan

ca).

E

l pro

duct

o se

pru

eba

con

dato

s de

la

vida

rea

l, y

la

prue

ba v

erifi

ca q

ue t

odos

los

otr

os a

spec

tos

de l

a ve

rsió

n lib

erad

a de

l pr

oduc

to,

pudi

endo

incl

uir

la in

stal

ació

n, c

onve

rsió

n de

bas

e de

dat

os, y

pro

cedi

mie

ntos

de

apro

visi

onam

ient

o de

ante

cede

ntes

del

clie

nte,

trab

ajen

cor

rect

amen

te.

Li

bera

r o

entr

egar

.

Est

o in

cluy

e el

pr

ogre

sivo

so

port

e y

man

tenc

ión

del

prod

ucto

.

Gen

eral

men

te, e

s la

fas

e m

ás la

rga

del c

iclo

de

vida

.

Fig

ura

1.5.

: E

sque

mat

izac

ión

del M

odel

o en

Cas

cada

.

Alg

un

os

par

adig

mas

alt

ern

ativ

os.

E

l mod

elo

de c

asca

da s

e ha

crit

icad

o po

r to

mar

dem

asia

do t

iem

po (

entr

e la

def

inic

ión

de r

eque

rimie

ntos

y l

a en

treg

a de

l pr

oduc

to),

tie

nde

a en

foca

r la

ate

nció

n in

tern

amen

te e

n

vez

de h

acer

lo c

on lo

s cl

ient

es (

usua

rios

final

es),

y g

uiar

se p

or u

na e

xces

iva

docu

men

taci

ón.

Se

han

prop

uest

o o

trat

ado

otra

s al

tern

ativ

as p

ara

desa

rrol

lar

softw

are

[Som

mer

-199

1]

[Pre

ss-1

993B

] [S

ande

r-19

94] [

Mac

ías-

1997

] .

A

lgun

as d

e la

s al

tern

ativ

as m

ás d

esta

cada

s (c

omo

un v

ista

zo g

ener

al p

ara

el a

lum

no),

son:

Page 14: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

2

6

• •••

Mo

delo

In

cre

me

nta

l o

“P

roto

tip

os”.

Con

sist

e en

con

stru

ir rá

pida

men

te,

prot

otip

os c

asi-d

esec

habl

es p

ara

estu

diar

la f

actib

ilida

d y

apre

nder

le

ccio

nes

de

dise

ño.

En

un

proc

eso

de

desa

rrol

lo

incr

emen

tal,

los

clie

ntes

iden

tific

an,

a gr

ande

s ra

sgos

, la

s fu

ncio

nalid

ades

o

los

serv

icio

s qu

e pr

opor

cion

ará

el

sist

ema.

Ide

ntifi

can

qué

serv

icio

s so

n m

ás im

port

ante

s y

cuál

es m

enos

. E

ste

plan

team

ient

o

es,

con

frec

uenc

ia,

usad

o pa

ra p

erm

itir

que

los

clie

ntes

ava

lúen

la

“inte

rfaz

de

usua

rio”

del

prod

ucto

en

una

etap

a te

mpr

ana

del d

esar

rollo

.

Alg

unos

pro

totip

os p

uede

n co

nver

tirse

en

prod

ucto

s, o

lueg

o, e

n pa

rtes

cla

ves

del p

rodu

cto.

Así

la

prot

otip

ifica

ción

int

rodu

ce r

eite

raci

ón r

ápid

a co

mo

una

man

era

de a

pren

der

ante

s de

cons

trui

r el

pro

duct

o fin

al (

y pu

eden

“ex

perim

enta

r” c

on e

l S

iste

ma)

. E

sto

pued

e pr

ovee

r

una

rápi

da r

ealim

enta

ción

al d

esar

rollo

, y a

yuda

r a

acor

tar

el ti

empo

ent

re lo

s re

quer

imie

ntos

y la

impl

emen

taci

ón.

Est

e m

odel

o tie

ne

varia

s ve

ntaj

as

[Cab

re-2

013]

,

sin

emba

rgo,

de

man

da

una

may

or

orga

niza

ción

y p

uede

ser

una

sel

ecci

ón c

osto

sa.

Per

mite

sup

erar

alg

unas

difi

culta

des

del

mod

elo

“cas

cada

”, m

edia

nte

la e

ntre

ga d

el s

oftw

are

en e

tapa

s.

En

algu

nos

caso

s, n

o es

posi

ble

liber

ar p

arte

s qu

e ut

iliza

n el

res

to d

el s

iste

ma.

A

dem

ás,

si lo

s in

crem

ento

s so

n m

uy

pequ

eños

(en

tre

vers

ión

y ve

rsió

n),

las

repe

tidas

pru

ebas

pue

den

incr

emen

tar

el c

osto

del

proy

ecto

.

• •••

Mo

delo

en

Esp

iral.

Fue

des

arro

llado

por

Boe

hm [

Pre

ss-2

001]

, pa

ra c

ubrir

las

mej

ores

car

acte

ríst

icas

del

mod

elo

clás

ico

com

o de

la

crea

ción

de

prot

otip

os,

y se

agr

egó

un n

uevo

ele

men

to:

el a

nális

is d

e

riesg

o.

D

ifier

e de

l m

odel

o in

crem

enta

l en

to

das

las

fase

s (in

cluy

endo

la

s fa

ses

de

requ

erim

ient

os y

dis

eño,

que

se

repi

ten)

. E

sto

es u

tiliz

ado

cuan

do lo

s re

quer

imie

ntos

inic

iale

s

son

pobr

emen

te e

nten

dido

s o

ines

tabl

es.

En

este

cas

o, la

pla

nific

ació

n es

muy

impo

rtan

te, e

n

aseg

urar

que

la

evol

ució

n co

nver

ge h

acia

la

solu

ción

des

eada

(qu

e ca

da c

ambi

o pu

eda

ser

acom

odad

o).

El

mod

elo,

que

se

repr

esen

ta m

edia

nte

una

espi

ral,

defin

e cu

atro

act

ivid

ades

: pl

anifi

caci

ón y

defin

ició

n, a

nális

is d

e rie

sgo,

ing

enie

ría

y ev

alua

ción

del

clie

nte.

C

ada

cicl

o en

la

espi

ral

repr

esen

ta u

na f

ase

del

proc

eso

de s

oftw

are.

Con

cad

a ite

raci

ón a

lrede

dor

de l

a es

pira

l

(com

enza

ndo

en e

l cen

tro

y si

guie

ndo

haci

a el

ext

erio

r), s

e co

nstr

uyen

suc

esiv

as v

ersi

ones

del

softw

are,

cad

a ve

z m

ás c

ompl

etas

.

2

7

Fig

ura

1.6.

: E

sque

mat

izac

ión

del M

odel

o ba

sado

en

Pro

totip

os.

Fig

ura

1.7.

: E

sque

mat

izac

ión

del M

odel

o en

Esp

iral.

Page 15: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

2

8

• •••

M

od

elo

ba

sad

o e

n c

om

po

ne

nte

s.

Est

e en

foqu

e se

ba

sa

en

la

exis

tenc

ia

de

un

núm

ero

sign

ifica

tivo

de

com

pone

ntes

reut

iliza

bles

. E

l pro

ceso

de

desa

rrol

lo d

el s

iste

ma

se e

nfoc

a en

inte

grar

est

os c

ompo

nent

es

en e

l sis

tem

a m

ás q

ue e

n de

sarr

olla

rlos

desd

e ce

ro [P

ress

-200

1] [S

omm

er-2

005]

.

Est

e m

odel

o co

nsis

te e

n co

nstr

uir

sist

emas

gen

éric

os r

eusa

bles

y p

erm

itir

a lo

s cl

ient

es

apro

visi

onar

, pe

rson

aliz

ar,

o ca

mbi

ar

el

prod

ucto

pa

ra

favo

rece

r su

s ca

mbi

ante

s

nece

sida

des

med

iant

e ta

blas

, ar

chiv

os

conf

igur

able

s,

plan

tilla

s,

y le

ngua

jes

para

pers

onal

izar

(am

plia

bles

por

el c

lient

e),

entr

e ot

ros.

L

os g

ener

ador

es d

e ap

licac

ione

s y

de

prog

ram

as,

son

ejem

plos

de

es

ta

cate

gorí

a.

A

lgun

as

vece

s es

tos

com

pone

ntes

so

n

sist

emas

por

sí m

ism

os (

sist

emas

com

erci

ales

) qu

e se

pue

den

utili

zar

para

pro

porc

iona

r un

a

func

iona

lidad

esp

ecífi

ca, c

omo

dar

form

ato

al te

xto

o ef

ectu

ar c

álcu

los

num

éric

os.

La i

ngen

ierí

a de

l so

ftwar

e ba

sada

en

com

pone

ntes

tie

ne l

a ve

ntaj

a ob

via

de r

educ

ir la

cant

idad

de

softw

are

a de

sarr

olla

rse

y as

í re

duce

los

cos

tos

y lo

s rie

sgos

. P

or l

o ge

nera

l,

tam

bién

per

mite

una

ent

rega

más

ráp

ida

del s

oftw

are.

Sin

em

barg

o, lo

s co

mpr

omis

os e

n lo

s

requ

erim

ient

os s

on i

nevi

tabl

es,

y es

to p

uede

dar

lug

ar a

un

sist

ema

que

no c

umpl

a co

n

toda

s la

s ne

cesi

dade

s de

l cl

ient

e/us

uario

.

En

el p

roce

so s

e pu

eden

ide

ntifi

car

algu

nas

etap

as i

nter

med

ias

(ver

Fig

ura

1.8.

), t

ales

com

o: a

nális

is d

e co

mpo

nent

es,

mod

ifica

ción

de

los

requ

erim

ient

os, d

iseñ

o de

l sis

tem

a co

n re

utili

zaci

ón, y

des

arro

llo e

inte

grac

ión

• •••

M

od

elo

Ori

en

tad

o a

Ob

jeto

s.

Un

mod

elo

itera

tivo

por

natu

rale

za,

e in

corp

ora

el

enfo

que

que

supo

ne

que

el

nuev

o

softw

are

se p

uede

con

stru

ir a

part

ir de

una

bib

liote

ca d

e co

mpo

nent

es d

e so

ftwar

e re

-

usab

les.

E

ste

mod

elo

com

ienz

a co

n un

a fa

se d

e de

finic

ión

sim

ilar

a lo

s ot

ros

mod

elos

. E

l

desa

rrol

lado

r y

el

clie

nte

se

reún

en

y de

finen

lo

s ob

jetiv

os

gene

rale

s pa

ra

el

softw

are;

iden

tific

an

los

requ

erim

ient

os

func

iona

les,

co

nduc

tual

es

y de

da

tos

que

se

cono

cen;

y

desc

riben

áre

as d

onde

se

requ

iere

más

ela

bora

ción

. E

l an

ális

is o

rient

ado

al o

bjet

o (“

OO

A”)

,

es u

na a

ctiv

idad

don

de s

e ha

ce u

n in

tent

o pa

ra id

entif

icar

las

clas

es y

los

obje

tos

clav

es q

ue

form

an p

arte

del

dom

inio

del

pro

blem

a.

El d

iseñ

o or

ient

ado

al o

bjet

o (“

OO

D”)

cre

a un

mod

elo

de c

ada

com

pone

nte

de p

rogr

ama

(obj

eto)

y l

os m

ecan

ism

os d

e co

mun

icac

ión

entr

e lo

s

obje

tos

[Pre

ss-2

001]

. B

asad

o en

el

mod

elo

en e

spira

l, la

s fa

ses

OO

A y

OO

D s

e pr

oduc

en

itera

tivam

ente

has

ta q

ue s

e ha

ya d

esar

rolla

do u

n m

odel

o de

dis

eño

razo

nabl

e pa

ra e

l sis

tem

a

[Som

mer

-200

5] .

Véa

se e

l esq

uem

a de

la F

igur

a 1.

9.

2

9

Fig

ura

1.8.

: E

sque

ma

del M

odel

o ba

sado

en

Com

pone

ntes

.

Fig

ura

1.9.

: E

sque

mat

izac

ión

del M

odel

o O

rient

ado

a O

bjet

os.

Page 16: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

3

0

• •••

Mo

de

lo “

Cle

an

Ro

om

” (

sa

la l

imp

ia o

lib

re d

e e

rro

res

).

Es

un

mod

elo

en e

l cu

al

se

han

com

bina

do

la

espe

cific

ació

n y

verif

icac

ión

form

al d

e

prog

ram

as,

y el

ase

gura

mie

nto

de c

alid

ad (

SQ

A)

esta

díst

ico,

par

a el

des

arro

llo d

e so

ftw

are

de a

lta c

alid

ad c

on f

iabi

lidad

cer

tific

ada.

D

esar

rolla

do i

nici

alm

ente

por

IB

M [

Pre

ss-2

001]

,

cons

iste

en

tr

aduc

ir lo

s re

quer

imie

ntos

de

l cl

ient

e a

una

espe

cific

ació

n m

atem

átic

a

(leng

uaje

), d

e lo

s da

tos

del

prob

lem

a, f

unci

ón y

com

port

amie

nto;

se

eval

úa e

nton

ces

la

repr

esen

taci

ón m

atem

átic

a de

req

uerim

ient

os,

para

com

prob

ar q

ue e

sté

com

plet

a y

que

sea

cons

iste

nte.

U

na v

ez q

ue s

e ha

n va

lidad

o lo

s re

quer

imie

ntos

con

tra

las

nece

sida

des

del

clie

nte,

el

mod

elo

form

al s

e tr

aduc

e en

una

rep

rese

ntac

ión

de l

engu

aje

de p

rogr

amac

ión

apro

piad

o.

Deb

ido

a qu

e ex

iste

el

mod

elo

form

al,

el c

ódig

o fu

ente

res

ulta

nte

pued

e se

r

"pro

bado

" pa

ra q

ue c

orre

spon

da c

on e

l m

odel

o de

req

uerim

ient

os.

De

esta

man

era,

el

softw

are

impl

emen

tado

se

pued

e va

lidar

en

form

a di

rect

a co

ntra

los

requ

erim

ient

os d

el s

iste

ma

que

en s

í han

sid

o fo

rmal

men

te e

spec

ifica

dos

usan

do u

n en

foqu

e m

atem

átic

o.

En

el p

roce

so d

e sa

la li

mpi

a, c

ada

incr

emen

to d

el s

oftw

are

se e

spec

ifica

for

mal

men

te, y

est

a

espe

cific

ació

n se

tr

ansf

orm

a en

un

a im

plem

enta

ción

. La

co

rrec

ción

de

lso

ftwar

e se

dem

uest

ra u

tiliz

ando

un

enfo

que

form

al.

Foc

aliz

a la

ate

nció

n en

la p

reve

nció

n en

luga

r de

la

corr

ecci

ón d

e er

rore

s, y

la

cert

ifica

ción

de

la f

iabi

lidad

del

sof

twar

e pa

ra e

l en

torn

o de

uso

para

cua

l fue

pla

nead

o. E

n lu

gar

de r

ealiz

ar p

rueb

as d

e un

idad

es y

mód

ulos

, se

esp

ecifi

can

form

alm

ente

co

mpo

nent

es

de s

oftw

are

los

cual

es s

on v

erifi

cado

s m

atem

átic

amen

te e

n

cuan

to s

on c

onst

ruid

os.

El m

odel

o se

mue

stra

en

la F

igur

a 1.

10.

El m

odel

o de

sal

a lim

pia

es

part

icul

arm

ente

ap

ropi

ado

para

el

de

sarr

ollo

de

si

stem

as

que

tiene

n es

tric

tos

requ

erim

ient

os d

e se

gurid

ad, f

iabi

lidad

o p

rote

cció

n.

• •••

Otr

os

Mo

delo

s.

Si

el a

lum

no i

nves

tiga

en l

a lit

erat

ura

espe

cial

izad

a, p

odrá

enc

ontr

ar o

tros

mod

elos

par

a el

proc

eso

de s

oftw

are.

Exi

ste

el

MS

F

(Mic

roso

ft S

oluc

ion

Fra

mew

ork)

. La

m

etod

olog

ía

MS

F

es

flexi

ble

e

inte

rrel

acio

nada

con

una

ser

ie d

e co

ncep

tos,

mod

elos

y p

ráct

icas

de

uso,

y g

uías

par

a

dise

ñar

y de

sarr

olla

r so

luci

ones

em

pres

aria

les

de u

na m

aner

a qu

e as

egur

a qu

e to

dos

los

elem

ento

s de

l pr

oyec

to,

tale

s co

mo

gent

e,

proc

esos

y

herr

amie

ntas

, pu

edan

se

r

exito

sam

ente

con

duci

dos.

3

1

El

MS

F,

que

está

com

pues

to p

or s

eis

fase

s [C

abre

-201

3] n

o só

lo e

s ap

licab

le a

l de

sarr

ollo

de p

roye

ctos

de

desa

rrol

lo,

tam

bién

es

aplic

able

a o

tros

pro

yect

os d

e T

I, co

mo

el d

espl

iegu

e

o pr

oyec

tos

de

infr

aest

ruct

ura

o re

des.

M

SF

no

fu

erza

al

de

sarr

olla

dor

a ut

iliza

r un

a

met

odol

ogía

esp

ecífi

ca (

Cas

cada

, ági

l), p

ero

les

perm

ite d

ecid

ir qu

é m

étod

o ut

iliza

r.

Exi

ste

un M

odel

o de

Des

arro

llo Á

gil,

que

se o

rigin

ó a

med

iado

s de

los

años

199

0,

extr

aído

del

mod

elo

de d

esar

rollo

en

casc

ada,

pue

s és

te ú

ltim

o er

a vi

sto

com

o bu

rocr

átic

o, l

ento

,

degr

adan

te e

inc

onsi

sten

te p

or l

o ex

igen

te y

muy

est

ruct

urad

o en

sus

for

mas

de

desa

rrol

lo

de s

oftw

are,

que

sin

em

barg

o re

aliz

aban

un

trab

ajo

efic

ient

e.

En

el a

ño 2

001,

mie

mbr

os p

rom

inen

tes

de l

a co

mun

idad

de

la i

ndus

tria

del

sof

twar

e se

reun

iero

n en

Son

wbi

rd,

Uta

h, y

ado

ptar

on e

l nom

bre

de "

Met

odol

ogía

s ág

iles"

. E

l mod

elo

de

desa

rrol

lo

ágil

es

un

para

digm

a de

Des

arro

llo

de

Sof

twar

e qu

e ut

iliza

pr

oces

os á

gile

s

(peq

ueña

s y

frec

uent

es e

ntre

gas

con

cicl

os r

ápid

os)

enfo

cado

s en

la g

ente

y r

esul

tado

s.

Las

met

odol

ogía

sm

ásco

noci

das

son:

XP

,Scr

um,y

RA

D[P

ress

-200

1][C

abre

-201

3].

F

igur

a 1.

10.:

Esq

uem

a de

l Mod

elo

“Cle

an-R

oom

”.

Page 17: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

3

2

4.1.

3.3

LA

EV

OL

UC

ION

DE

LO

S E

ST

AN

DA

RE

S.

La

impo

rtan

cia

del s

oftw

are

es u

na p

arte

inte

gral

y n

eces

aria

de

muc

hos

prod

ucto

s

y si

stem

as,

requ

iere

un

mar

co c

omún

int

erna

cion

al,

para

esp

ecifi

car

las

mej

ores

prá

ctic

as

de l

os p

roce

sos

de s

oftw

are,

act

ivid

ades

y t

area

s.

Deb

ido

al c

reci

mie

nto

de lo

s es

tánd

ares

en l

os ú

ltim

os a

ños,

es

impo

rtan

te q

ue l

os i

ngen

iero

s de

sof

twar

e en

tiend

an q

ué e

s lo

que

prop

orci

ona

el e

stán

dar

ISO

12.

207,

y c

ómo

se r

elac

iona

con

otr

os e

stán

dare

s qu

e tr

atan

con

los

proc

esos

de

cicl

o de

vid

a.

Est

a no

rma

no fo

men

ta o

esp

ecifi

ca n

ingú

n m

odel

o co

ncre

to d

e

cicl

o de

vid

a, g

estió

n de

l sof

twar

e o

mét

odo

de in

geni

ería

, ni

pre

scrib

e có

mo

real

izar

nin

guna

activ

idad

.

La I

SO

12.

207

pres

enta

un

mar

co d

e re

fere

ncia

par

a el

pro

ceso

del

cic

lo d

e vi

da

del s

oftw

are

[Lop

ez-2

012]

.

His

tóric

amen

te, e

l Dep

arta

men

to d

e la

Def

ensa

(D

oD)

de lo

s E

E.U

U. f

ue e

l pio

nero

en

defin

ir lo

s ci

clos

de

vida

del

des

arro

llo d

e so

ftwar

e, y

en

las

últim

as d

écad

as e

mpr

endi

ó un

esfu

erzo

par

a un

ifica

r la

DoD

-ST

D-2

167A

(us

ada

por

la c

omun

idad

de

mis

ión

críti

ca)

y la

MIL

-

ST

D-7

935

(usa

da p

or l

a co

mun

idad

de

sist

emas

de

info

rmac

ión)

par

a cr

ear

un e

stán

dar

de

cicl

o de

vid

a: l

a M

IL-S

TD

-498

. P

oste

riorm

ente

, el

DoD

cam

bió

sus

polít

icas

de

adqu

isic

ión

haci

a m

ás c

onfia

bilid

aden

los

está

ndar

es c

omer

cial

es.

Ent

once

s, la

IE

EE

y la

Aso

ciac

ión

de

Indu

stria

Ele

ctró

nica

(E

IA)

inic

iaro

n un

pro

yect

o co

njun

to p

ara

un r

eem

plaz

o co

mer

cial

de

la

ST

D-4

98.

E

ste

esfu

erzo

pro

dujo

un

está

ndar

con

dos

nom

bres

: un

Est

ánda

r de

Uso

de

Pru

ebas

IE

EE

(la

149

8) y

un

Est

ánda

r P

rovi

sion

al E

IA.

Dad

o qu

e IE

EE

y E

IA p

rodu

jero

n el

está

ndar

, el

Ins

titut

o de

Est

ánda

res

Nac

iona

l N

orte

amer

ican

o (A

NS

I)

desi

gnó

el d

ocum

ento

com

o un

E

stán

dar

Con

junt

o J-

016

AN

SI.

Mie

ntra

s ta

nto,

la

ISO

12.

207

se e

ncon

trab

a en

desa

rrol

lo.

E

n la

Fig

ura

1.11

. se

mue

stra

cóm

o ha

n id

o ev

oluc

iona

ndo

los

dist

into

s es

tánd

ares

acer

ca d

el “

cicl

o de

vid

a” d

el s

oftw

are;

y l

o m

ás i

mpo

rtan

te,

es c

omo

se e

stab

leci

ó un

cons

enso

en

es

te

tem

a.

En

1987

, en

un

a se

sión

pl

enar

ia

de

la

ISO

, la

de

lega

ción

nort

eam

eric

ana

solic

itó a

l In

tern

atio

nal

Sof

twar

e E

ngin

eerin

g S

tand

ards

Gro

up e

l de

sarr

ollo

de u

na n

orm

a re

lativ

a al

pro

ceso

del

cic

lo d

e vi

da d

el s

oftw

are.

E

n 19

89,

se c

onst

ituyó

el

Gru

po d

e T

raba

jo 7

par

a in

icia

r el

pro

yect

o.

3

3

MIL

167

9D

oD

216

7

MIL

793

5

Do

D

2167

-A

IEE

E

1074

MIL

498

ISO

1220

7

Rev

IS

O

1220

7

Rev

IE

EE

1074

IEE

E 1

496

EIA

640

AN

SI J

-016

Ad

ap.E

EU

U

de

1220

7

Imp

lem

enta

ció

n

EE

UU

de

1220

7

ES

TA

ND

AR

ES

Do

D

ES

TA

ND

AR

ES

IEE

E

CO

ME

RC

IALI

ZA

CIO

N IE

EE

/EIA

deE

ST

AN

DA

RE

SD

oD

ES

TA

ND

AR

ES

EE

.UU

.

ES

TA

ND

AR

ES

I.S

.O.

Vig

ente

a 1

996

EV

OL

UC

ION

:

Ba

sad

o e

n

Influ

enc

iado

po

r

Idé

ntic

o a

Fig

.1.1

1. E

stán

dare

s de

l Cic

lo d

e V

ida.

La I

SO

12.

207

es u

na d

e la

s no

rmas

int

erna

cion

ales

más

int

eres

ante

s pa

ra l

a

inge

nier

ía

del

softw

are

(titu

lada

“S

oftw

are

Life

-Cyc

le

Pro

cess

es”)

; y

prop

orci

ona

una

estr

uctu

ra d

e pr

oces

os q

ue u

tiliz

a un

a te

rmin

olog

ía m

utua

men

te a

cept

ada,

más

que

impo

ner

un m

odel

o de

cic

lo d

e vi

da e

n pa

rtic

ular

o u

n m

étod

o de

des

arro

llo d

e so

ftwar

e.

Dad

o qu

e es

un d

ocum

ento

de

un n

ivel

más

bie

n al

to,

este

est

ánda

r no

esp

ecifi

ca l

os d

etal

les

de c

ómo

efec

tuar

las

act

ivid

ades

y t

area

s qu

e co

mpr

ende

n lo

s pr

oces

os.

T

ampo

co p

resc

ribe

el

nom

bre,

for

mat

o o

cont

enid

o de

la

docu

men

taci

ón.

Por

lo

tant

o, l

as o

rgan

izac

ione

s qu

e

busc

an a

plic

ar l

a 12

.207

pud

iera

n de

sear

usa

r es

tánd

ares

o p

roce

dim

ient

os a

dici

onal

es q

ue

espe

cifiq

uen

dich

os

deta

lles.

La

norm

ativ

a IS

O/IE

C

se

encu

entr

a en

la

ac

tual

idad

desa

rrol

land

o ta

les

guía

s y

proc

edim

ient

os d

e ev

alua

ción

con

stan

tem

ente

, y

la ú

ltim

a ve

rsió

n

corr

espo

nde

a la

122

07:2

004.

ISO

/IE

C

12

20

7:2

00

4

Page 18: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

3

4

E

ste

está

ndar

ofr

ece

un m

arco

de

refe

renc

ia p

ara

los

proc

esos

de

cicl

o de

vid

a de

l

softw

are

desd

e el

mom

ento

de

su c

once

pció

n ha

sta

su r

etiro

del

ser

vici

o.

Es,

en

espe

cial

,

apro

piad

o pa

ra a

dqui

sici

ones

deb

ido

a qu

e re

cono

ce lo

s di

fere

ntes

rol

es d

el c

ompr

ador

y d

el

prov

eedo

r [E

stP

ia-1

995]

.

De

hech

o, e

l es

tánd

ar t

iene

com

o fin

ser

usa

do p

or d

os p

arte

s,

dond

e un

con

trat

o o

acue

rdo

defin

e el

des

arro

llo, m

ante

nim

ient

o u

oper

ació

n de

un

sist

ema

de

softw

are.

No

es a

plic

able

a la

com

pra

de p

rodu

ctos

de

softw

are

tipo

“paq

uete

s” (

o en

vasa

do).

En

la m

ayor

ía d

e lo

s ca

sos,

la

12.2

07 u

sa e

l le

ngua

je c

onve

ncio

nal

de e

stán

dare

s:

"sha

ll" p

ara

indi

car

prov

isio

nes

oblig

ator

ias,

"sh

ould

" pa

ra r

ecom

enda

cion

es y

"m

ay"

para

acci

ones

per

miti

das.

P

uest

o qu

e el

est

ánda

r se

apl

ica

tant

o al

com

prad

or c

omo

al p

rove

edor

,

se p

odría

esp

erar

que

impo

nga

requ

erim

ient

os o

blig

ator

ios

a am

bas

part

es.

Sin

em

barg

o, s

u

leng

uaje

hac

e un

a di

stin

ción

sut

il, a

quel

las

prov

isio

nes

que

se a

plic

an a

l com

prad

or u

san,

en

form

a típ

ica,

"w

ill",

den

otan

do u

na "

decl

arac

ión

de p

ropó

sito

o in

tenc

ión

por

una

de la

s pa

rtes

",

y no

un

requ

erim

ient

o.

E

n fo

rma

bási

ca

y or

igin

al,

la

ISO

1220

7 de

scrib

ía

cinc

o "p

roce

sos

prim

ario

s":

adqu

isic

ión,

sum

inis

tro,

des

arro

llo,

man

teni

mie

nto

y op

erac

ión.

D

ivid

e lo

s ci

nco

proc

esos

en

"act

ivid

ades

", y

las

act

ivid

ades

en

"tar

eas"

, m

ient

ras

impo

ne r

eque

rimie

ntos

en

su e

jecu

ción

.

Tam

bién

es

peci

fica

ocho

"p

roce

sos

de

apoy

o":

docu

men

taci

ón,

adm

inis

trac

ión

de

la

conf

igur

ació

n, a

segu

ram

ient

o de

la c

alid

ad,

verif

icac

ión,

val

idac

ión,

rev

isió

n co

njun

ta,

audi

toría

y so

luci

ón d

e pr

oble

mas

; co

mo

tam

bién

cua

tro

"pro

ceso

s or

gani

zaci

onal

es":

adm

inis

trac

ión,

infr

aest

ruct

ura,

m

ejor

amie

nto

y re

curs

os

hum

anos

(e

ntre

nam

ient

o)

[Est

Pia

-199

5]

[Lop

ez-

2012

] .

Véa

se la

Fig

ura

1.12

. M

ás d

etal

les

actu

aliz

ados

, se

pue

den

enco

ntra

r en

la li

tera

tura

espe

cial

izad

a.

E

l es

tánd

ar I

SO

pre

tend

e qu

e la

s or

gani

zaci

ones

ade

cúen

est

os d

ieci

siet

e pr

oces

os

para

qu

e al

canc

en

el

obje

tivo

final

de

su

s pr

oyec

tos

part

icul

ares

, el

imin

ando

to

das

las

activ

idad

es n

o ap

licab

les;

y d

efin

e el

aca

tam

ient

o de

la

12.2

07 c

omo

la e

jecu

ción

de

esos

proc

esos

, act

ivid

ades

y ta

reas

sel

ecci

onad

as p

or u

n aj

uste

a la

med

ida.

C

omo

los

está

ndar

es e

stán

som

etid

os c

ontin

uam

ente

a r

evis

ione

s y

mej

oras

, la

últi

ma

vers

ión

de l

a IS

O/IE

C 1

2207

:200

4, c

onte

mpl

a di

ez p

roce

sos

de s

opor

te,

y si

ete

proc

esos

orga

niza

cion

ales

.

3

5

Fig

ura

1.12

.: P

roce

sos

de la

Nor

ma

ISO

/IEC

12.

207

E

l es

tánd

ar e

s in

depe

ndie

nte

de t

ecno

logí

as y

de

met

odol

ogía

s de

des

arro

llo y

son

útile

s pa

ra c

ualq

uier

for

ma

de m

odel

o de

cic

lo d

e vi

da,

por

ejem

plo,

cas

cada

, in

crem

enta

l,

espi

ral,

etc.

De

hech

o, u

na d

e la

s re

spon

sabi

lidad

es d

el p

rove

edor

del

ser

vici

o es

la

de

sele

ccio

nar

un m

odel

o de

cic

lo d

e vi

da y

map

ear

los

requ

erim

ient

os d

el e

stán

dar

1220

7 a

ese

cicl

o de

vid

a en

par

ticul

ar,

por

lo q

ue s

us

activ

idad

es p

uede

n se

r lle

vada

s a

cabo

de

form

a

secu

enci

al,

repe

tida

y co

mbi

nánd

olas

aco

rde

a la

sel

ecci

ón d

el p

roye

cto

del m

odel

o de

l cic

lo

de v

ida.

F

inal

men

te,

el e

stán

dar

1220

7 se

rel

acio

na c

on n

orm

as d

e ca

lidad

, es

peci

alm

ente

la

“IS

O 9

001:

Sis

tem

as d

e ca

lidad

– m

odel

os p

ara

la g

aran

tía d

e ca

lidad

en

la c

once

pció

n,

desa

rrol

lo,

prod

ucci

ón,

inst

alac

ión

y pr

esta

ción

de

serv

icio

s”.

Ade

más

, tie

ne u

na g

ran

rela

ción

con

la s

egun

da p

arte

de

la n

orm

a “I

SO

/IEC

155

04: T

ecno

logí

as d

e la

info

rmac

ión

- E

valu

ació

n

de lo

s pr

oces

os d

e so

ftwar

e”.

Page 19: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

3

6

4.1.

4. E

L P

RO

CE

SO

UN

IFIC

AD

O D

E R

AT

ION

AL

(R

UP

).

4.1.

4.1.

IN

TR

OD

UC

CIO

N.

E

n la

ac

tual

idad

, la

ut

iliza

ción

de

ci

erta

s m

etod

olog

ías

para

el

de

sarr

ollo

de

aplic

acio

nes

de s

oftw

are

es c

asi i

mpo

sibl

e om

itirla

, de

bido

a la

gra

n ne

cesi

dad

de c

ontr

olar

el

conj

unto

de

va

riabl

es

que

conl

leva

to

do

el

proc

eso

de

desa

rrol

lo,

y de

es

tar

en

com

petit

ivid

ad e

n to

do m

omen

to.

C

omo

se h

a pl

ante

ado

en e

sta

Uni

dad,

es

de s

uma

impo

rtan

cia

cono

cer

el

mod

o co

mo

se

inte

rrel

acio

nan

met

odol

ogía

s co

n es

tánd

ares

y

herr

amie

ntas

sig

uien

do u

n ún

ico

obje

tivo,

el c

ual c

onsi

ste

en la

ela

bora

ción

de

aplic

acio

nes

de s

oftw

are

de m

aner

a ef

icie

nte,

ord

enad

a y

con

el m

enor

núm

ero

de d

efec

tos.

Las

m

etod

olog

ías

y es

tánd

ares

ut

iliza

dos

en

un

desa

rrol

lo

de

soft

war

e no

s

prop

orci

onan

las

gu

ías

para

pod

er c

onoc

er t

odo

el c

amin

o a

reco

rrer

des

de a

ntes

de

empe

zar

la i

mpl

emen

taci

ón,

con

lo c

ual

se a

segu

ra l

a ca

lidad

del

pro

duct

o fin

al,

así

com

o

tam

bién

el c

umpl

imie

nto

en la

ent

rega

del

mis

mo

en u

n tie

mpo

est

ipul

ado.

U

na m

etod

olog

ía c

onoc

ida

com

o R

UP

nos

pro

porc

iona

dis

cipl

inas

(o

flujo

s de

trab

ajo)

en la

s cu

ales

se

encu

entr

an “

prod

ucto

s en

treg

able

s”,

con

lo c

ual s

e po

drá

cont

ar c

on g

uías

para

pod

er d

ocum

enta

r e

impl

emen

tar

de u

na m

aner

a fá

cil y

efic

ient

e, t

odas

las

fase

s pa

ra

un b

uen

desa

rrol

lo.

E

s de

sum

a im

port

anci

a el

egir

la m

etod

olog

ía a

decu

ada,

así

com

o la

s

herr

amie

ntas

de

impl

emen

taci

ón a

decu

adas

, es

por

ello

que

la m

etod

olog

ía R

UP

bas

ada

en

UM

L no

s pr

opor

cion

a to

das

las

base

s pa

ra ll

evar

al é

xito

la e

labo

raci

ón d

el s

oftw

are.

Las

sig

las

RU

Pen

ing

les

sign

ifica

Rat

iona

l U

nifie

d P

roce

ss (

Pro

ceso

Uni

ficad

o de

Rat

iona

l).

E

s un

pr

oduc

to

del

proc

eso

de i

ngen

ierí

a de

so

ftwar

e qu

e pr

opor

cion

a un

enfo

que

disc

iplin

ado

para

asi

gnar

tar

eas

y re

spon

sabi

lidad

es d

entr

o de

una

org

aniz

ació

n de

desa

rrol

lo d

e so

ftw

are.

Es

un e

jem

plo

de u

n m

odel

o de

pro

ceso

mod

erno

; y

se le

con

side

ra

“híb

rido”

, pu

es r

eúne

var

ios

elem

ento

s; y

su

met

a es

ase

gura

r la

pro

ducc

ión

del s

oftw

are

de

alta

cal

idad

que

res

uelv

e la

s ne

cesi

dade

sde

los

usua

rios

dent

ro d

e un

pre

supu

esto

y ti

empo

esta

blec

idos

.

Est

a m

etod

olog

ía R

UP

(m

arca

reg

istr

ada

por

IBM

), s

e fu

e de

sarr

olla

ndo

y

refin

ando

con

el

tiem

po,

basa

do e

n nu

mer

osos

pro

yect

os d

esde

los

año

s 19

70 a

198

0;

mej

oran

do

final

men

te

con

la

inco

rpor

ació

n de

l co

ncep

to

del

mod

elad

o de

l ne

goci

o,

y

adop

tand

o a

UM

L co

mo

leng

uaje

de

mod

elad

o [P

alen

-201

1].

3

7

L

a m

etod

olog

ía

RU

P

pers

igue

un

a fo

rma

disc

iplin

ada

de

asig

nar

tare

as

y

resp

onsa

bilid

ades

(qu

ién

hace

qué

, cuá

ndo

y có

mo)

. A

dem

ás:

• P

rete

nde

impl

emen

tar

las

mej

ores

prá

ctic

as e

n In

geni

ería

de

Sof

twar

e;

• F

omen

ta e

l des

arro

llo it

erat

ivo;

• S

iste

mat

iza

la a

dmin

istr

ació

n de

los

requ

isito

s;

• P

ersi

gue

el u

so d

e ar

quite

ctur

a ba

sada

en

com

pone

ntes

;

• A

segu

ra u

n ad

ecua

do c

ontr

ol d

e ca

mbi

os;

• E

stab

lece

la v

erifi

caci

ón d

e la

cal

idad

del

sof

twar

e.

S

e ba

sa e

n ci

erto

sP

rinci

pios

de

Des

arro

llo,

los

que

pued

en c

onoc

erse

en

deta

lle,

en

la li

tera

tura

esp

ecia

lizad

a [P

alen

-201

1] [L

imac

h-20

12] :

� A

dapt

ar e

l pro

ceso

� E

quili

brar

prio

ridad

es

�D

emos

trar

valo

rite

rativ

amen

te

� C

olab

orac

ión

entr

e eq

uipo

s

� E

leva

r el

niv

el d

e ab

stra

cció

n

� E

nfoc

arse

en

la c

alid

ad

4.1.

4.2.

CIC

LO

DE

VID

A D

EL

RU

P.

E

l cic

lo d

e vi

da c

onsi

ste

en u

na s

erie

de

cicl

os,

cada

uno

de

los

cual

es p

rodu

ce u

na

nuev

a ve

rsió

n de

l pro

duct

o; c

ada

cicl

o es

tá c

ompu

esto

por

fas

es y

cad

a un

a de

est

as f

ases

está

com

pues

ta p

or u

n nú

mer

o de

iter

acio

nes.

E

l RU

P ti

ene

tres

dim

ensi

ones

(o

pers

pect

ivas

):

El

eje

horiz

onta

l re

pres

enta

tie

mpo

y d

emue

stra

los

asp

ecto

s de

l ci

clo

de v

ida

del

proc

eso;

rep

rese

nta

el a

spec

to d

inám

ico

del p

roce

so,

y se

exp

resa

en

térm

inos

de

fase

s, d

e

itera

cion

es, y

la f

inal

izac

ión

de la

s fa

ses.

El

eje

vert

ical

re

pres

enta

la

s di

scip

linas

, qu

e ag

rupa

n ac

tivid

ades

de

finid

as

lógi

cam

ente

por

la

natu

rale

za;

repr

esen

ta e

l asp

ecto

est

átic

o de

l pro

ceso

, y

se d

escr

ibe

en

térm

inos

de

com

pone

ntes

de

proc

eso,

las

dis

cipl

inas

, la

s ac

tivid

ades

, lo

s flu

jos

de t

raba

jo,

los

entr

egab

les,

y lo

s ro

les.

Y u

na p

ersp

ectiv

a pr

áctic

a, q

ue s

ugie

re u

n co

njun

to d

e bu

enas

prá

ctic

as a

util

izar

dura

nte

el p

roce

so d

e so

ftw

are.

Page 20: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

3

8

Fig

ura

1.13

.: D

imen

sion

es d

e la

Met

odol

ogía

RU

P.

E

n la

Fig

. 1.

13.

se e

nseñ

a có

mo

varí

a el

énf

asis

de

cada

dis

cipl

ina

en u

n ci

erto

pla

zo

en e

l tie

mpo

, y

dura

nte

cada

una

de

las

fase

s.

Por

eje

mpl

o, e

n ite

raci

ones

tem

pran

as,

se

pasa

más

tie

mpo

en

requ

erim

ient

os,

y en

las

últi

mas

ite

raci

ones

se

pasa

más

tie

mpo

en

pone

r en

prá

ctic

a la

rea

lizac

ión

del p

roye

cto

en s

i (im

plem

enta

ción

y p

rueb

as).

E

l ci

clo

de v

ida

del

soft

war

e, s

egún

la

met

odol

ogía

RU

P s

e de

scom

pone

en

cuat

ro

fase

s se

cuen

cial

es d

entr

o de

las

cua

les

se r

ealiz

an v

aria

s ite

raci

ones

en

núm

ero

varia

ble

segú

n el

pr

oyec

to

y en

las

qu

e se

hac

e un

may

or

o m

enor

hi

ncap

iéen

las

dis

tinta

s

activ

idad

es.

La

s pr

imer

as i

tera

cion

es (

en l

as f

ases

de

Inic

io y

Ela

bora

ción

) se

enf

ocan

haci

a la

com

pren

sión

del

pro

blem

a y

la t

ecno

logí

a, la

del

imita

ción

del

ám

bito

del

pro

yect

o, la

elim

inac

ión

de lo

s rie

sgos

crí

ticos

, y a

l est

able

cim

ient

o de

una

bas

e de

inic

io.

L

as fa

ses

son:

FA

SE

DE

INIC

IO

Se

defin

e el

ám

bito

y lo

s ob

jetiv

os d

el p

roye

cto;

se

defin

e la

fun

cion

alid

ad y

las

capa

cida

des

del p

rodu

cto

a ob

tene

r.

Dur

ante

est

a fa

se d

e in

icio

las

ite

raci

ones

se

cent

ran

con

may

or é

nfas

is e

n la

s ac

tivid

ades

de m

odel

amie

nto

de la

em

pres

a (n

egoc

io)

y en

sus

req

uerim

ient

os.

3

9

FA

SE

DE

EL

AB

OR

AC

IÓN

Tan

to la

fun

cion

alid

ad c

omo

el d

omin

io d

el p

robl

ema

se e

stud

ian

en p

rofu

ndid

ad.

Se

defin

e

una

arqu

itect

ura

bási

ca, y

se

plan

ifica

el p

roye

cto

cons

ider

ando

los

recu

rsos

dis

poni

bles

.

Dur

ante

est

a fa

se d

e el

abor

ació

n, l

as i

tera

cion

es s

e ce

ntra

n en

el d

esar

rollo

de

la b

ase

del

dise

ño,

acot

anm

áslo

sflu

jos

detr

abaj

ode

los

requ

erim

ient

os,

elm

odel

ode

laor

gani

zaci

ón,

y el

aná

lisis

, dis

eño

y un

a pa

rte

de im

plem

enta

ción

orie

ntad

a co

mo

base

de

la c

onst

rucc

ión.

FA

SE

DE

CO

NS

TR

UC

CIÓ

N

El

prod

ucto

se

desa

rrol

la a

tra

vés

de i

tera

cion

es d

onde

cad

a ite

raci

ón i

nvol

ucra

tar

eas

de

anál

isis

, di

seño

e i

mpl

emen

taci

ón.

Las

fase

s de

est

udio

y a

nális

is s

ólo

gene

raro

n un

a

arqu

itect

ura

bási

ca,

que

es r

efin

ada

aquí

de

man

era

incr

emen

tal c

onfo

rme

se c

onst

ruye

(se

perm

iten

cam

bios

en

la e

stru

ctur

a).

Gra

n pa

rte

del t

raba

jo e

s pr

ogra

mac

ión

y pr

ueba

s.

Est

a fa

se p

ropo

rcio

na u

n pr

oduc

to c

onst

ruid

o ju

nto

con

la d

ocum

enta

ción

. S

e do

cum

enta

tant

o el

sis

tem

a co

nstr

uido

com

o el

man

ejo

(ope

raci

ón)

del m

ism

o.

Dur

ante

est

a fa

se d

e co

nstr

ucci

ón, s

e lle

va a

cab

o la

con

stru

cció

n de

l pro

duct

o po

r m

edio

de

una

serie

de

itera

cion

es,

en la

s cu

ales

se

sele

ccio

nan

algu

nos

Cas

os d

e U

so, s

e re

defin

e su

anál

isis

y d

iseñ

o, y

se

proc

ede

a su

im

plan

taci

ón y

pru

ebas

. E

n es

ta f

ase

se r

ealiz

a un

a

pequ

eña

casc

ada

para

cad

a ci

clo,

se

real

izan

tan

tas

itera

cion

es h

asta

que

se

term

ine

una

nuev

a im

plem

enta

ción

del

pro

duct

o.

FA

SE

DE

TR

AN

SIC

IÓN

Se

liber

a el

pro

duct

o y

se e

ntre

ga a

l us

uario

par

a un

uso

rea

l. S

e in

cluy

en t

area

s de

mar

ketin

g,

empa

quet

ado

atra

ctiv

o,

inst

alac

ión,

co

nfig

urac

ión,

en

tren

amie

nto,

so

port

e,

y

man

teni

mie

nto.

Lo

s m

anua

les

de u

suar

io s

e co

mpl

etan

y s

e re

finan

con

la

info

rmac

ión

ante

rior;

est

as ta

reas

se

real

izan

tam

bién

en

itera

cion

es

Dur

ante

est

a fa

se d

e tr

ansi

ción

se

busc

a ga

rant

izar

que

se

tiene

un

prod

ucto

pre

para

do p

ara

su e

ntre

ga f

inal

al u

suar

io.

E

l RU

P e

s un

pro

duct

o de

Rat

iona

l (em

pres

a de

IB

M).

Se

cara

cter

iza

por

ser

itera

tivo

e in

crem

enta

l, es

tá c

entr

ado

en l

a ar

quite

ctur

a y

guia

do p

or l

os c

asos

de

uso

(com

o se

expl

ica

más

ade

lant

e).

Incl

uye

“ent

rega

bles

” (q

ue s

on l

os p

rodu

ctos

tan

gibl

es d

el p

roce

so

com

o po

r ej

empl

o, e

l m

odel

o de

cas

os d

e us

o, e

l có

digo

fue

nte,

etc

.) y

rol

es (

pape

l qu

e

dese

mpe

ña u

na p

erso

na e

n un

det

erm

inad

o m

omen

to;

una

pers

ona

pued

e de

sem

peña

r

dist

into

s ro

les

a lo

larg

o de

l pro

ceso

).

Page 21: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

4

0

L

a m

etod

olog

ía R

UP

es

más

apr

opia

da p

ara

proy

ecto

s gr

ande

s (a

unqu

e ta

mbi

én

pued

en s

e m

enor

es),

dad

o qu

e re

quie

re u

n eq

uipo

de

trab

ajo

capa

z de

adm

inis

trar

un

proc

eso

com

plej

o en

var

ias

etap

as.

En

proy

ecto

s pe

queñ

os,

es p

osib

le q

ue n

o se

pue

dan

cubr

ir lo

s co

stos

de

dedi

caci

ón d

el e

quip

o de

todo

s lo

s pr

ofes

iona

les

nece

sario

s.

E

l RU

P d

efin

e, p

ara

el é

xito

de

los

proy

ecto

s, u

na g

ran

cant

idad

de

role

s:

An

alis

tas:

tale

s co

mo:

Ana

lista

de

proc

esos

de

nego

cio;

Dis

eñad

or d

el n

egoc

io; A

nalis

ta d

e

sist

ema;

y/o

Esp

ecifi

cado

r de

req

uisi

tos.

Des

arro

llad

ore

s: ta

les

com

o: A

rqui

tect

o de

sof

twar

e; D

iseñ

ador

(de

mód

ulos

; de

inte

rfaz

de

usua

rio; d

e ba

se d

e da

tos)

; Im

plem

enta

dor

y/o

Inte

grad

or.

Ges

tore

s: ta

les

com

o: J

efe

de p

roye

cto;

Jef

e de

con

trol

de

cam

bios

; Jef

e de

con

figur

ació

n;

Jefe

de

prue

bas;

Jef

e de

des

plie

gue;

Inge

nier

o de

pro

ceso

s; R

evis

or d

e ge

stió

n de

l

proy

ecto

; y/o

Ges

tor

de p

rueb

as.

Ap

oyo

: ta

les

com

o: D

ocum

enta

dor

técn

ico;

Adm

inis

trad

or d

e si

stem

a; E

spec

ialis

ta e

n

herr

amie

ntas

; Des

arro

llado

r de

cur

sos;

y/o

Dis

eñad

or g

ráfic

o.

Esp

ecia

lista

en

pru

ebas

:

• E

spec

ialis

ta e

n P

rueb

as (

test

er)

• A

nalis

ta d

e pr

ueba

s

• D

iseñ

ador

de

prue

bas.

Otr

os

role

s:

• S

take

hold

ers.

• R

evis

ores

; C

oord

inad

or d

e re

visi

ones

• R

evis

or té

cnic

o

C

omo

se m

enci

onó,

el

RU

P,

junt

o co

n de

scrib

irse

desd

e un

a pe

rspe

ctiv

a di

nám

ica

(que

mue

stra

las

fase

s de

l mod

elo

sobr

e el

tie

mpo

), y

una

per

spec

tiva

está

tica

(que

mue

stra

las

activ

idad

es

del

proc

eso

que

se

repr

esen

tan)

, ta

mbi

én

se

incl

uye

una

pers

pect

iva

prác

tica,

que

sug

iere

bue

nas

prác

ticas

a u

tiliz

ar d

uran

te e

l pro

ceso

.

La

pers

pect

iva

prác

tica

en e

l R

UP

des

crib

e bu

enas

prá

ctic

as d

e la

ing

enie

ría

del

softw

are

que

son

acon

seja

bles

en

el d

esar

rollo

de

sist

emas

. S

e re

com

iend

an s

eis

buen

as

prác

ticas

fun

dam

enta

les

[Lim

ach-

2012

] :

4

1

1. D

es

arr

oll

e e

l so

ftw

are

de

fo

rma

ite

rati

va.

Pla

nifiq

ue in

crem

ento

s de

l sis

tem

a ba

sado

en

las

prio

ridad

es d

el u

suar

io y

del

des

arro

llo,

y en

treg

ue la

s ca

ract

erís

ticas

del

sis

tem

a de

más

alta

prio

ridad

al i

nici

o de

l pro

ceso

de

desa

rrol

lo.

2.

Ge

sti

on

e l

os r

eq

ueri

mie

nto

s.

Doc

umen

te e

xplíc

itam

ente

los

requ

erim

ient

os d

el c

lient

e y

man

téng

ase

al t

anto

de

los

cam

bios

de

esto

s re

quer

imie

ntos

. A

nalic

e el

im

pact

o de

los

cam

bios

en

el s

iste

ma

ante

s de

ace

ptar

los.

3. U

tili

ce a

rqu

ite

ctu

ras b

asa

das

en

co

mp

on

en

tes

. E

stru

ctur

e la

arq

uite

ctur

a de

l si

stem

a

enco

mpo

nent

esex

iste

ntes

yre

utili

zabl

es,q

uefa

cilit

anel

desa

rrol

lorá

pido

.

4. M

od

ele

el

so

ftw

are

vis

ualm

en

te.

Util

ice

mod

elos

grá

ficos

UM

L pa

ra p

rese

ntar

vis

tas

está

ticas

y d

inám

icas

del

sof

twar

e.

5. V

eri

fiq

ue l

a c

ali

dad

de

l s

oft

ware

. A

segu

re q

ue e

l so

ftw

are

cum

ple

los

está

ndar

es d

e

calid

ad o

rgan

izac

iona

les

(pro

pios

, o e

xter

nos)

.

6. C

on

tro

le lo

s c

am

bio

s d

el

so

ftw

are

. G

estio

ne l

os c

ambi

os d

el s

oftw

are

usan

do u

n

sist

ema

de

gest

ión

de

cam

bios

y

proc

edim

ient

os

y he

rram

ient

as

de

gest

ión

de

conf

igur

acio

nes

(incl

uya

el r

ol d

el S

CM

).

El

RU

P n

o es

un

proc

eso

apro

piad

o pa

ra t

odos

los

tip

os d

e de

sarr

ollo

sin

o qu

e re

pres

enta

una

nuev

a ge

nera

ción

de

proc

esos

gen

éric

os.

Las

inno

vaci

ones

más

im

port

ante

s so

n la

sepa

raci

ón d

e fa

ses

y lo

s flu

jos

de t

raba

jo,

y el

rec

onoc

imie

nto

de q

ue l

a ut

iliza

ción

del

softw

are

en u

n en

torn

o de

l us

uario

es

part

e de

l pr

oces

o. L

as f

ases

son

din

ámic

as y

tie

nen

obje

tivos

.

Los

flujo

s de

tra

bajo

son

est

átic

os y

son

act

ivid

ades

téc

nica

s qu

e no

est

án

asoc

iada

s co

n fa

ses

únic

as s

ino

que

pued

en u

tiliz

arse

dur

ante

el

desa

rrol

lo p

ara

alca

nzar

los

obje

tivos

de

cada

fas

e.

May

ores

det

alle

s so

bre

esta

met

odol

ogía

, se

pod

rán

apre

nder

en

asig

natu

ras

elec

tivas

,

com

o In

geni

ería

de

Sof

twar

e B

iom

édic

o.

Page 22: UNIDAD 4 Ingeniería de Software

4

2

RE

FE

RE

NC

IAS

[AN

TIM

A-1

997]

=

A

ntim

án,

Pat

ricio

: “M

ejor

amie

nto

de l

os P

roce

sos

de D

ocum

enta

ción

y

Cal

idad

del

Sof

twar

e en

la

Indu

stria

Chi

lena

”; M

emor

ia T

ítulo

Ing

enie

ro C

ivil

Info

rmát

ico,

D

epto

.de

Info

rmát

ica;

U.T

.F.S

.M.;

Val

para

íso,

199

7.

[BA

RT

LE-1

991]

=

B

artle

y, S

teve

n: “

¿C

uant

o va

le e

l S

oftw

are”

; S

uple

men

to C

ompu

taci

ón

131;

Dia

rio E

stra

tegi

a; S

antia

go, J

unio

199

1.

[BO

RIA

-198

8]

=

Bor

ia,

Jorg

e: I

NG

EN

IER

IA D

E S

OF

TW

AR

E;

Edi

toria

l K

apel

utz;

Bue

nos

Aire

s, 1

988.

[C

AB

RE

-201

3]

=

C

abre

ra,

Arm

ando

et.

al.:

“Pro

ceso

s de

In

geni

ería

de

S

oftw

are”

; P

ublic

ació

n de

la U

nive

rsid

ad d

e E

cuad

or.

Ext

raíd

o el

15.

01.2

013

de: w

ww

.slid

esha

re.n

et/r

fsol

ano/

proc

esos

-de-

inge

nier

ia-d

el-s

oftw

are

[D

AV

IS-1

995]

=

D

avis

, A

lan

M.:

201

PR

INC

IPLE

S

OF

S

OF

TW

AR

E

DE

VE

LOP

ME

NT

; M

cGra

w-H

ill, I

nc.,

New

Yor

k, 1

995

. [E

ST

PIA

-199

5] =

E

steb

an,

José

& P

iatti

ni, M

ario

: “P

roce

sos

del C

iclo

de

Vid

a de

l Sof

twar

e”,

Rev

ista

Nov

átic

a, N

º 11

8 ; B

arce

lona

, Nov

iem

bre/

Dic

iem

bre

1995

. P

ágs.

39-

44.

[GU

ER

RE

-199

4]

=

Gue

rrer

o, J

osé;

“C

alid

ad d

el P

roce

so d

e D

esar

rollo

de

Sof

twar

e”;

XV

II T

alle

r de

Inge

nier

ía d

e S

iste

mas

, Uni

vers

idad

de

Chi

le; S

antia

go, J

ulio

199

4.

[GU

ER

RE

-199

5]

=

Gue

rrer

o, L

ucia

no:

“Pro

ceso

s de

Cal

idad

en

la I

ngen

ierí

a de

Sof

twar

e”;

Sem

inar

io, X

VIII

Tal

ler

de In

geni

ería

de

Sis

tem

as, U

nive

rsid

ad d

e C

hile

; San

tiago

, 199

5.

[INN

90-1

995]

=

Ins

titut

o N

acio

nal d

e N

orm

aliz

ació

n: “

Nor

ma

NC

h-IS

O 9

000-

1, P

arte

1:

Guí

a pa

ra la

Sel

ecci

ón y

Uso

”; I.

N.N

.; S

antia

go, 1

995

. [IP

L-19

96]

=

Sta

ff E

dito

rial:

“Sof

twar

e T

estin

g an

d S

oftw

are

Dev

elop

men

t Li

fe-C

ycle

s”;

Ser

ie

Sof

twar

e T

estin

g W

hite

Pap

ers,

Inf

orm

atio

n P

roce

ssin

g Lt

d.;

Bat

h, G

ran

Bre

taña

; S

eptie

mbr

e 19

96.

[ISO

IEC

-199

5]

= In

tern

atio

nal S

tand

ards

Org

aniz

atio

n -

Inte

rnat

. Ele

ctro

thec

nica

l Com

is-s

ion;

“S

tand

ard

1220

7: S

oftw

are

Lyfe

-Cyc

le P

roce

sses

”; IS

O/IE

C P

ress

; Gin

ebra

199

5.

[JE

NN

ER

-199

5]

=

Jenn

er,

Mic

hael

; S

OF

TW

AR

E Q

UA

LIT

Y M

AN

AG

EM

EN

T A

ND

IS

O 9

001;

Jo

hn W

iley,

Inc.

; New

Yor

k, 1

995

. [K

EY

ES

-199

5]

= K

eyes

, Je

ssic

a; S

OLV

ING

TH

E P

RO

DU

CT

IVIT

Y P

AR

AD

OX

; E

dito

rial

McG

raw

-Hill

; New

Yor

k, 1

995.

C

apits

. 1, 1

3 y

14 .

[LIM

AC

H-2

012]

=

Lim

achi

, B

erna

ndo:

“M

etod

olog

ía R

UP

”; M

ater

ial

del

Cur

so A

nális

is d

e S

iste

mas

II;

E

xtra

ído

el 1

5.01

.201

3 de

: w

ww

.slid

esha

re.n

et/b

erna

rdol

imac

hi/m

etod

olog

ia-r

up-1

4288

208

[LO

PE

Z-2

012]

=

Lop

ez,

Mar

cos:

“C

iclo

de

Vid

a de

l S

oftw

are;

Tem

a 2”

; M

ater

ial

del

Cur

so

Inge

nier

ía d

e S

oftw

are

I; U

nive

rsid

ad R

ey J

uan

Car

los;

Mad

rid.

Ext

raíd

o el

15.

01.2

013

de:

http

://w

ww

.kyb

ele.

etsi

i.urjc

.es/

doce

ncia

/IS4/

4

3

[MA

CIA

S-1

997]

=

M

acía

s, S

antia

go:

“Red

iseñ

o de

l P

roce

so d

e S

oftw

are

en u

n E

ntor

no d

e P

rodu

cció

n A

utom

átic

o y

For

mal

B

asad

o en

O

bjet

os”;

T

esis

de

M

agis

ter

en

Inge

nier

ía

Info

rmát

ica,

Dep

to.d

e In

form

átic

a; U

.T.F

.S.M

.; V

alpa

raís

o, E

nero

199

7.

[NT

P-2

006]

=

S

taff

: “N

TP

–IS

O/IE

C

1220

7”;

Com

isió

n de

R

egla

men

tos

Téc

nico

s y

Com

erci

ales

Lim

a, P

erú;

200

6.

E

xtra

ído

el 1

5.01

.201

3 de

: w

ww

.bvi

ndec

opi.g

ob.p

e/no

rmas

/isoi

ec12

207.

pdf

[PA

LEN

-201

1]

= P

alen

cia,

Joh

anna

, et

. al

.: “R

UP

: R

atio

nal U

nifie

d P

roce

ss”;

M

ater

ial C

urso

de

Inge

nier

ía d

e S

oftw

are.

E

xtra

ído

el 1

5.01

.201

3 de

: ww

w.s

lides

hare

.net

/ang

el23

65/e

xpos

rup

[P

AR

RA

-199

5]

=

Par

ra,

Cla

udio

: “S

PM

: M

odel

amie

nto

del

Pro

ceso

de

Sof

twar

e”;

Mem

oria

T

ítulo

Inge

nier

o C

ivil

Info

rmát

ico,

Dep

to.d

e In

form

átic

a; U

.T.F

.S.M

.; V

alpa

raís

o, 1

995.

[P

RE

SS

-199

3A]

=

Pre

ssm

an, R

oger

: IN

GE

NIE

RIA

DE

L S

OF

TW

AR

E; 3

ra. e

dici

ón; E

dito

rial

McG

raw

-Hill

; New

Yor

k, 1

993.

C

apits

. 1 y

10.

[P

RE

SS

-199

3B]

=

P

ress

man

, R

oger

: A

M

AN

AG

ER

’S

GU

IDE

F

OR

S

OF

TW

AR

E

MA

NA

GE

R; E

dito

rial M

cGra

w-H

ill; N

ew Y

ork,

199

3.

Cap

ts. 1

y 2

. [P

RE

SS

-200

1]

=

P

ress

man

, R

oger

: IN

GE

NIE

RIA

D

EL

SO

FT

WA

RE

, U

N

EN

FO

QU

E

PR

AC

TIC

O; 5

ta. e

dici

ón; E

dito

rial M

cGra

w-H

ill; M

adrid

, 200

1. C

apits

. 1, 2

y P

arte

5ta

. [S

AN

DE

R-1

994]

=

San

ders

, Jo

c &

Cur

ran,

Eug

ene:

SO

FT

WA

RE

QU

ALI

TY

; Add

ison

-Wes

ley

Co.

; Gra

n B

reta

ña, 1

994

. [S

OM

ME

R-1

991]

=

Som

ervi

lle,

Ian:

SO

FT

WA

RE

EN

GIN

EE

RIN

G;

3ra.

edic

ión,

Add

ison

-W

esle

y C

o.; M

assa

chus

etts

; 199

1. C

apit.

1.

[SO

MM

ER

-200

5]

=

Som

ervi

lle,

Ian:

IN

GE

NIE

RIA

DE

SO

FT

WA

RE

; 7m

a.ed

ició

n, E

dito

rial

Par

son;

Mad

rid; 2

005.

Par

te I.

[Y

EH

-199

3] =

Y

eh, H

sion

g-T

ao: S

OF

TW

AR

E P

RO

CE

SS

QU

ALI

TY

; E

dito

rial M

cGra

w-H

ill;

New

Yor

k, 1

993.

C

apit.

1 .