โดย นายกฤษณพงษ รอดชาติ�

สหภาพแรงงานเป็�นน�ติ�บุ�คคลซึ่� งจั"ดติ"#ง ขึ้�#นติามพระราชบุ"ญญ"ติ�แรงงานส"มพ"นธ์

พ.ศ. 2518 โดยผู้+,ก-อการจั"ดติ"#งสหภาพแรงงานที่/ เป็�นคนงานภายในสถาน

ป็ระกอบุการหร2อร"ฐวิ�สาหก�จัน"#น ๆสหภาพแรงงานม/วิ"ติถ�ป็ระสงค ติามที่/

ก6าหนดไวิ,ในพระราชบุ"ญญ"ติ� แรงงานส"มพ"นธ์ พ.ศ. 2518 อย+- 2

ป็ระการ ได,แก- “การค�,มครองและแสวิงหาผู้ลป็ระโยชน ให,แก-สมาช�ก”

การค�,มครองสมาช�กค2อ การที่/ สหภาพแรงงานที่6าหน,าที่/ ในการสอดส-อง

ด+แลการป็ฏิ�บุ"ติ�ขึ้องนายจั,างเพ2 อให,เป็�นไป็ติามขึ้,อติกลง เก/ ยวิก"บุสภาพการจั,าง กฎหมายและระเบุ/ยบุขึ้,อบุ"งค"บุการ ที่6างานขึ้องนายจั,าง หากนายจั,างที่6าการละเม�ดหร2อไม-

ป็ฏิ�บุ"ติ�ติามส� งที่/ ได,กล-าวิมาแล,วิ สหภาพแรงงานก:ม/หน,าที่/ ในการที่"กที่,วิงและเจัรจัาให,ป็ฏิ�บุ"ติ�ติาม หากนายจั,างไม-

ยอมป็ฏิ�บุ"ติ�ติามสหภาพแรงงานจัะด6าเน�นการแจั,งติ-อส6าน"กงานสวิ"สด�การและค�,มครองแรงงานเขึ้ติหร2อจั"งหวิ"ด

ติลอดจันที่6าการฟ้<องร,องติ-อศาลแรงงานให,นายจั,าง ป็ฏิ�บุ"ติ�ให,เป็�นไป็ติามขึ้,อติกลงเก/ ยวิก"บุสภาพการจั,าง หร2อ

กฎหมาย หร2อขึ้,อบุ"งค"บุการที่6างานขึ้องนายจั,างติ-อไป็

การแสวิงหาผู้ลป็ระโยชน เพ2 อสมาช�ก

ค2อ การที่/ สหภาพแรงงานเป็�นด+แลสภาพควิามเป็�นอย+-ภายในโรงงานขึ้องสมาช�กให,ม/

ควิามเป็�นอย+-ที่/ ด/ หากเห:นสภาพที่/ การที่6างานไม- ได,มาติรฐานหร2อไม-ป็ลอดภ"ย สหภาพแรงงานจัะ

เป็�นผู้+,ติ�ดติ-อให,นายจั,างป็ร"บุป็ร�งแก,ไขึ้ การด+แลด,านส�ขึ้ภาพอนาม"ย เช-น ห,องน6#า ห,องส,วิม

ร,านอาหาร น6#าด2 ม ฯลฯ ติลอดจันการย2 นขึ้,อเร/ยกร,องเพ2 อขึ้อแก,ไขึ้ขึ้,อติกลงเก/ ยวิก"บุสภาพการจั,างติ-อบุร�ษ"ที่ เพ2 อให,บุร�ษ"ที่ป็ร"บุป็ร�งแก,ไขึ้

ในเร2 องค-าจั,างและสวิ"สด�การด,านติ-าง ๆ ให,ด/ขึ้�#น

ในการดำ�าเนนงานของสหภาพแรงงานจะมี�ตั�วแทนของสมีาชิก ท�าหน�าท��ในการบรหารงาน ไดำ�แก คณะกรรมีการบรหาร

สหภาพแรงงาน คณะกรรมีการบรหารสหภาพแรงงานถู$กเลื&อกตั�'ง จากสมีาชิกในท��ประชิ)มีใหญ่ สามี�ญ่ประจ�าป+ ของสหภาพแรงงานซึ่-�ง

โดำยท��วไปสหภาพแรงงานจะคณะกรรมีการในระหว าง15–21คนซึ่-�งอาจจะมี�มีากหร&อน�อยกว าจ�านวนดำ�งกลื าวก0ไดำ�ข-'นอย$ ก�บจ�านวนสมีาชิก

ของแตั ลืะสหภาแรงงานคณะกรรมีการบรหารสหภาพแรงงาน ประกอบดำ�วยกรรมีกาตั�าแหน งตั าง ๆ ตัามีความีเหมีาะสมีแตั ที่"#งน/#จัะม/

กรรมการติ6าแหน-งที่/ ส6าค"ญอย+- 4 ติ6าแหน-ง ค2อ ป็ระธ์าน สหภาพแรงงาน เลขึ้าธ์�การหร2อเลขึ้าน�การ เหร"ญญ�ก และที่ะเบุ/ยน

ส วนตั�าแหน งอ&�น ๆ นอกจากท��กลื าวมีาแลื�ว สหภาพแรงงานอาจมี� กรรมีการตั�าแหน งอ&�น ๆ ไดำ�ดำ�งน�' ค&อ รองประธาน รองเลืขาน)การ

ฝ่4ายการศึ-กษา (หร&อฝ่4ายวชิาการ) ฝ่4ายประชิาส�มีพ�นธ7 ฝ่4ายแรงงานส�มีพ�นธ7หร&อฝ่4ายร�บเร&�องราวร�องท)กข7 ฝ่4ายสว�สดำการแลืะฝ่4าย

อ&�น ๆ ตัามีความีเหมีาะสมีของแตั ลืะสหภาพแรงงาน

หน,าที่/ ควิามร"บุผู้�ดชอบุขึ้อง กรรมการติ6าแหน-งติ-าง ๆ

1. ป็ระธ์านสหภาพแรงงาน1.1 ท�าการบรหารแลืะดำ�าเนนงานของสหภาพแรงงานให�

เป8นไปตัามีนโยบายแลืะว�ตัถู)ประสงค7 ข�อบ�งค�บฯ ระเบ�ยบสหภาพแรงงานแลืะมีตัของคณะกรรมีการบรหารสหภาพแรงงาน

1.2 เป8นผู้$�แทนสหภาพแรงงานตัามีกฎหมีายในการท�า นตักรรมีใดำ ๆ ตัามีมีตัของคณะกรรมีการบรหาร หร&อมีตัท��ประชิ)มี

ใหญ่ 2. รองป็ระธ์าน

21. ปฏิบ�ตัหน�าท��ชิ วยเหลื&อประธานตัามีท��ประธานมีอบ หมีาย หร&อท�าหน�าท��แทนเมี&�อประธานไมี อย$ หร&อไมี สามีารถูปฏิบ�ตั

งานไดำ� 22. ชิ วยเหลื&อให�ค�าปร-กษาแนะน�า เข�าร วมีแลืะประสาน

งานการปฏิบ�ตัก�บฝ่4ายตั าง ๆ ให�เป8นไปตัามีโครงการแลืะเป=าหมีาย

3. เลขึ้าน�การ3.1 ควบค)มีการบรหารงานภายในส�าน�กงาน3.2 ร�บผู้ดำชิอบงานธ)รการของสหภาพแรงงาน3.3 โตั�ตัอบจดำหมีาย

3.4 เร�ยกประชิ)มี จ�ดำวาระการประชิ)มี แลืะบ�นท-กรายงานการประชิ)มี

4. รองเลขึ้าน�การ4.1 ปฏิบ�ตังานตัามีหน�าท�� ชิ วยเหลื&องานเลืขาน)การตัามีท��ไดำ�ร�บมีอบหมีายร�บผู้ดำชิอบงานแทนเลืขาน)การไมี อย$

หร&อปฏิบ�ตังานไมี ไดำ� 42. ชิ วยเหลื&อ ประสานงาน ให�ความีสะดำวกชิ วย

เหลื&อฝ่4ายตั าง ๆ

5. เหร"ญญ�ก5.1 เก0บร�กษาเงนแลืะควบค)มีดำ$แลืการใชิ�จ ายเงน

ของสหภาพแรงงาน5.2 ควบค)มีแลืะร�กษาทร�พย7สนของ

สหภาพแรงงาน5.3 รายงานฐานะการเงนตั อคณะกรรมีการ

บรหารสหภาพแรงงานอย างน�อยเดำ&อนลืะคร�'ง5.4 จ�ดำเก0บค าบ�าร)งสหภาพแรงงาน

6. นายที่ะเบุ/ยน6.1 จ�ดำท�าทะเบ�ยนสมีาชิก ร�กษาเอกสารท��เก��ยว

ก�บสมีาชิก6.2 จ�ดำท�าสถูตัจ�านวนสมีาชิก

6.3 รายงานจ�านวนสมีาชิกแลืะจ�านวนสมีาชิกเข�า– ออก ให�กรรมีการบรหารทราบเดำ&อนลืะคร�'ง

7. ฝ่?ายการศ�กษา 7.1 วางแผู้นจ�ดำการศึ-กษาให�สมีาชิกเพ&�อเพ�มีพ$นความีร$ �ในดำ�าน

ตั าง ๆ ให�แก กรรมีการแลืะสมีาชิก7.2 จ�ดำหาอ)ปกรณ7แลืะเอกสารในการศึ-กษาให�แก

สหภาพแรงงาน7.3 เผู้ยแพร ความีร$ �ดำ�านเศึรษฐกจการเมี&องส�งคมีให�แก

สมีาชิก7.4 ประเมีนผู้ลืการจ�ดำการศึ-กษาเพ&�อรายงานให�คณะ

กรรมีการทราบ7.5 จ�ดำท�างบประมีาณประจ�าป+ของการศึ-กษา

8. ป็ระชาส"มพ"นธ์ 81. เผู้ยแพร ข าวสารเก��ยวก�บกจกรรมีแลืะการดำ�าเนนงาน

ของสหภาพแรงงานให�สมีาชิกทราบ8.2 เผู้ยแพร ผู้ลืงานความีส�าเร0จของสหภาพแรงงานให�

สมีาชิกทราบ8.3 หาท)นในการท�าเอกสารเผู้ยแพร แก สมีาชิก

8.4 จ�ดำท�างบประมีาณประจ�าป+ดำ�านประชิาส�มีพ�นธ7 ประกาศึเชิญ่ชิวนสมีาชิกเข�าร วมีกจกรรมีก�บสหภาพฯ

9. ฝ่?ายร"บุเร2 องราวิร,องที่�กขึ้ หร2อฝ่?ายแรงงานส"มพ"นธ์

มี�หน�าท��ดำ$แลืแก�ไขป?ญ่หาดำ�านตั าง ๆ ให�แก สมีาชิกโดำยเฉพาะป?ญ่หาการไมี ไดำ�ร�บความีเป8นธรรมีจากห�วหน�า

งาน เชิ น การถู$กลืงโทษโดำยไมี เป8นธรรมี การถู$กโยกย�าย งานไมี เป8นธรรมี การไดำ�ร�บการปร�บค าจ�างโดำยไมี เป8น

ธรรมี10. ฝ่?ายสวิ"สด�การ

มี�หน�าท��ในการดำ$แลืสภาพความีเป8นอย$ ดำ�านตั าง ๆ ของสมีาชิก เชิ น หอพ�ก รถูร�บ – ส ง อาหารน�'าดำ&�มี

ห�องน�'า ห�องส�วมี เคร&�องแบบ ฯลืฯ หากสมีาชิกมี�ป?ญ่หา ในเร&�องตั าง ๆ ท��กลื าวมีา ฝ่4ายสว�สดำการก0จะเป8นผู้$�ท�ก

นายจ�างเพ&�อให�แก�ไขป?ญ่หาดำ�งกลื าวตั อไป

นอกจัากน"#น ฝ่?ายสวิ"สด�การย"งม/หน,าที่/ ในการจั"ดสวิ"สด�การด,านติ-าง ๆ ให,แก-สมาช�ก

เช-น กองที่�นฌาป็นก�จัศพ การเป็�นเจั,าภาพสวิดศพบุ�ดา มารดา บุ�ติร และค+-สมรส

สมาช�ก การจั"ดติ"#งร,านค,าขึ้องสหภาพแรงงาน การเย/ ยมสมาช�กป็?วิย

ฯลฯ เป็�นติ,น ส6าหร"บุผู้+,ร"บุผู้�ดชอบุฝ่?ายอ2 น ๆ สามารถ

จั"ดติ"#งขึ้�#นได,ติามควิามเหมาะสมติามฐานะสหภาพแรงงาน

การบุร�หารงานสหภาพแรงงาน

การบรหารงานสหภาพแรงงานน�'นถู&อว าเป8นศึาสตัร7แลืะ ศึลืปAอย างหน-�งจ�าเป8นตั�องมี�องค7ประกอบหลืายอย าง

แลืะจะตั�องอาศึ�ยความีเส�ยสลืะของกรรมีการท��เข�ามีาท�า หน�าท��บรหารสหภาพแรงงาน กรรมีการจะตั�องมี�ความี

จรงใจแลืะจรงจ�งในการท�างานให�ก�บสหภาพแรงงานเพราะหากกรรมีการสหภาพแรงงานขาดำซึ่-�งความีจรงจ�ง

แลืะจรงใจในการท�างานแลื�ว การบรหารงานสหภาพแรงงานให�ประสบความีส�าเร0จก0เป8นเร&�องท��ยากท��

จะกระท�าไดำ� แนวทางในการบรหารสหภาพแรงงานให�ประสบความีส�าเร0จมี�ดำ�งน�' ค&อ

1. การก6าหนดนโยบุายและแผู้นงาน การก�าหนดำนโยบายแลืะแผู้นงานก0ค&อ การก�าหนดำแนวทาง

หร&อเป=าหมีายในการบรหารงานสหภาพแรงงาน แลืะก�าหนดำวธ�การท�างานให�เป8นไปตัามีแนวทางหร&อเป=าหมีายท��ก�าหนดำไว�นโยบายแลืะแผู้นงานท��ดำ�จะตั�องเป8นนโยบาย

แลืะแผู้นงานท��สอดำคลื�องก�บสถูานภาพของสหภาพแรงงาน สอดคล,องก"บุควิามติ,องการขึ้อง

สมาช�กและเป็�นส� งที่/ คณะกรรมการบุร�หารสหภาพแรงงานม/ควิามสามารถในการป็ฏิ�บุ"ติ�ได, ไม-ใช-

จั"ดที่6านโยบุายไวิ,อย-างสวิยงาม แติ-ในที่างป็ฏิ�บุ"ติ�คณะกรรมการบุร�หารไม-สามารถป็ฏิ�บุ"ติ�ได,ติามนโยบุายหร2อแผู้นงาน เน&�องจากขาดำความีสามีารถูในการดำ�าเนนงานหร&อไมี มี�เงนท)นในการดำ�าเนนงานตัามีนโยบายแลืะแผู้น

งาน

2. การจั"ดองค กรให,เหมาะสมก"บุสถานะขึ้องตินเอง ค&อ การจ�ดำโครงสร�างการบรหารสหภาพแรงงานให�เป8นไปดำ�วย

ความีเหมีาะสมีก�บสถูานภายในของตันเอง การจ�ดำโครงสร�าง การบรหารงานภายในท��ดำ�จะตั�องประกอบดำ�วยส�งตั าง ๆ ดำ�งน�'

ค&อ2.1 การแบุ-งฝ่?ายติ-าง ๆ ขึ้องสหภาพแรงงาน

ให,สอดคล,องก"บุนโยบุาย และแผู้นงานติามที่/ ก6าหนดไวิ, หร&อ แบ งฝ่4ายตั าง ๆ ให�เป8นไปตัามีความีตั�องการในการแก�ไขป?ญ่หา

ภายในของตันเอง เชิ น สหภาพแรงงานมี�นโยบายในการรณรงค7แก�ไขป?ญ่หาดำ�านส)ขภาพแลืะความีปลือดำภ�ยในการท�างานก0ควร

จ�ดำตั�'งฝ่4ายส)ขภาพ แลืะความีปลือดำภ�ยในการท�างานข-'นมีา หร&อสหภาพแรงงานตั�องการส งเสรมีให�สมีาชิกผู้$�หญ่งมี�บทบาทใน

ดำ�านการท�างานข-'นมีา หร&อสหภาพแรงงานตั�องการส งเสรมีให�สมีาชิกผู้$�หญ่งมี�บทบาทในดำ�านการท�างานให�แก สหภาพแรงงานมีากข-'นก0ควรจะจ�ดำตั�'งฝ่4ายสตัร�ข-'นในสหภาพแรงงานของตันเอง

2.2 การแติ-งติ"#งคณะอน�กรรมการฝ่?ายติ-าง ๆ ในการบรหารงานสหภาพแรงงานน�'นลื�าพ�งเพ�ยงคณะ

กรรมีการสหภาพแรงงาน 15 คน หร&อ 21 คน คงไมี สามีารถูท�างานหร&อบรหารงานให�เป8นไปดำ�วยความีเร�ยบร�อย

หร&อตัรงก�บความีตั�องการของสมีาชิกไดำ�ท�'งหมีดำ ดำ�งน�'นเพ&�อให�สหภาพแรงงานมี�บ)คคลืกรในการท�างานให�แก

สหภาพแรงงานมีากข-'น สหภาพแรงงานจัะติ,องม/การ แติ-งติ"#งคณะอน�กรรมการป็ระจั6าฝ่?ายติ-าง ๆ ขึ้�#นมาช-วิย

เหล2องานกรรมการป็ระจั6าฝ่?ายติ-าง ๆ ด,วิย คณะกรรมีการอน)กรรมีการสามีารถูแตั งตั�'งไดำ�จากสมีาชิกโดำยอาศึ�ยอ�านาจของประธานสหภาพแรงงาน หร&อมีตัของ

คณะกรรมีการบรหารสหภาพแรงงานท�'งคณะ

2.3 การแติ-งติ"#งผู้+,แที่นสมาช�กป็ระจั6าแผู้นก ผู้$�แทนสมีาชิกประจ�าแผู้นกไดำ�แก ตั�วแทนของสมีาชิกสหภาพแรงงานท��

แตั งตั�'งข-'นมีาแผู้นกตั าง ๆ ในโรงงาน ม/หน,าที่/ ติ�ดติ-อป็ระสาน งานก"บุคณะกรรมการบุร�หารสหภาพแรงงานฝ่?ายติ-าง ๆ แลืะ

ท�าหน�าท��ในการแจ�งข าวคราวความีเคลื&�อนไหวตั าง ๆ ของ สหภาพแรงงานให�สมีาชิกไดำ�ร�บร$ � ตัลือดำจนการน�าป?ญ่หาตั าง ๆ

ของสมีาชิกแจ�งให�คณะกรรมีการบรหารสหภาพแรงงานไดำ�ร�บร$ � แลืะมี�หน�าท��ชิ วยเหลื&องานของสหภาพแรงงานในดำ�านตั าง ๆ

ตัามีท��ไดำ�ร�บมีอบหมีายจากคณะกรรมีการบรหารสหภาพแรงงานจ�านวนของผู้$�แทนสมีาชิกสหภาพแรงงานจะมี�มีากน�อย เท าใดำ ข-'นอย$ ก�บจ�านวนสมีาชิกสหภาพแรงงานท��มี�อย$ ในแตั ลืะ แผู้นก ส�าหร�บการไดำ�มีาของผู้$�แทนสมีาชิกประจ�าแผู้นกน�'นข-'น

อย$ วธ�การท��คณะกรรมีการบรหารสหภาพแรงงานแตั ลืะแห งจะก�าหนดำ

3. การป็ระชาส"มพ"นธ์ การประชิาส�มีพ�นธ7 ถู&อเป8นห�วใจส�าค�ญ่ในการบรหารงานสหภาพแรงงาน

เพราะการประชิาส�มีพ�นธ7เป8นการสร�างความีเข�าใจท��ดำ�ตั อสมีาชิก ที่6าให,สมาช�กได,ร"บุร+,ขึ้-าวิสาร และควิาม

เคล2 อนไหวิขึ้องสหภาพแรงงานอย-างถ+กติ,อง อ"นจัะก-อให,เก�ดควิามเช2 อถ2อและศร"ที่ธ์าติ-อสหภาพแรงงาน

การประชิาส�มีพ�นธ7สามีารถูท�าไดำ�หลืายร$ปแบบ เชิ น การจ�ดำท�าป=ายประกาศึตัดำท��ป=ายประกาศึของ

สหภาพแรงงาน (โปสเตัอร7 ) การเข�ยนแผู้ นผู้�าการจ�ดำ ท�าใบปลืว การจ�ดำท�าแถูลืงการณ7 การจ�ดำท�าในร$ป

เอกสารทางวชิาการ การจ�ดำท�าเส�ยงตัามีสาย แลืะการจ�ดำ ท�าวารสาร หร&อข าวสารสหภาพแรงงาน

การป็ระชาส"มพ"นธ์ ที่/ ด/ที่/ ส�ดวิ�ธ์/หน� งที่/ คนที่" วิไป็ ม"กไม-ค-อยค6าน�งถ�งก: ค2อ การป็ระชาส"มพ"นธ์ โดย

คน ซึ่� งได,แก- ติ"วิขึ้องคณะกรรมการบุร�หาร สหภาพแรงงาน คณะอน�กรรมการและผู้+,แที่น

สมาช�กป็ระจั6าแผู้นก เพราะการป็ระชา- ส"มพ"นธ์ โดยคนน"#นเป็�นการป็ระชาส"มพ"นธ์ สองที่าง ผู้+,ส-งขึ้-าวิสารสามารถพ+ดโติ,ติอบุก"บุผู้+,ร"บุสารได, เม2 อ

เราช/#แจังขึ้,อเที่:จัจัร�งติ-าง ๆ ให,สมาช�กร"บุฟ้Bงแล,วิ สมาช�กสงส"ย หร2อย"งไม-เขึ้,าใจัอะไร ก:สามารถ

สอบุถามเพ� มเติ�มได,จันกวิ-าจัะร+,เร2 องและเขึ้,าใจัได,ด/ นอกจัากน"#น การป็ระชาส"มพ"นธ์ โดยคนย"งไม-ติ,อง

ลงที่�นใด ๆ ที่"#งส�#น นอกจัากการเส/ยเวิลาช/#แจังเที่-าน"#น

4. การจั"ดการศ�กษาอบุรม การจ�ดำการศึ-กษาอบรมีถู&อเป8นห�วใจส�าค�ญ่ประการหน-�งของ

สหภาพแรงงานเพราะการจ�ดำการศึ-กษาอบรมีจะน�ามีาซึ่-�ง ความีร$ �ความีเข�าใจในเร&�องของสหภาพแรงงาน การ

จงร�กภ�กดำ�ตั อสหภาพแรงงาน ความีเส�ยสลืะเพ&�อองค7กร ของตัน โดำยท��วไปสมีาชิกสหภาพแรงงานมี�กจะไมี เข�าใจ

ในเร&�องของการดำ�าเนนงานของสหภาพแรงงาน น�ามีา ซึ่-�งความีข�ดำแย�งภายในโรงงาน ดำ�งน�'น สหภาพแรงงาน

จ-งจ�าเป8นตั�องจ�ดำการศึ-กษาอบรมีให�ท�'งกรรมีการ แลืะ สมีาชิกสหภาพแรงงาน เพ&�อให�ท)กคนมี�ความีร$ �ความี

เข�าใจในเร&�องของการบรหารงานไปในแนวทางเดำ�ยวก�นอ�นจะก อให�เกดำความีสมี�ครสมีานสามี�คค�ระหว าง

กรรมีการแลืะสมีาชิกสหภาพแรงงาน

การจั"ดการศ�กษาอบุรมให,แก-สมาช�กและกรรมการ สหภาพแรงงานที่/ ด/อ/กวิ�ธ์/หน� ง ได,แก- การเด�นที่างไป็

ศ�กษาด+งานในสหภาพแรงงานที่/ ป็ระสบุควิามส6าเร:จัในการบุร�หารงานเพ2 อเร/ยนร+,วิ�ธ์/การบุร�หารงานขึ้อง

สหภาพแรงงานน"#นรวิมที่"#งแลกเป็ล/ ยนป็ระสบุการณ ใน การบุร�หารระหวิ-างก"นและก"นด,วิย การที่/ สมาช�กและ

กรรมการสหภาพได,เห:นถ�งควิามเจัร�ญก,าวิหน,าขึ้อง สหภาพแรงงานอ2 น จัะที่6าให,เก�ดควิามร+,ส�กที่/ ติ,องการ

เห:นสหภาพแรงงานขึ้องตินเองพ"ฒนาเหม2อนก"บุสหภาพแรงงานที่/ ตินได,เด�นที่างไป็ศ�กษางานและน6าวิ�ธ์/การบุร�หารงานที่/ ได,เร/ยนร+,มาใช,ในสหภาพแรงงานขึ้อง

ตินเอง

5. การรณรงค หาสมาช�กเพ� ม สมีาชิกสหภาพแรงงานถู&อเป8นความีส�าค�ญ่อย างย�งของสหภาพแรงงาน เพราะ

สมาช�ก ค2อ ป็Bจัจั"ยช/#ขึ้าดในการสร,างอ6านาจัการติ-อรองก"บุนายจั,าง หากสหภาพแรงงานมี�สมีาชิกมีากเท าไร อ�านาจการ

ตั อรองของสหภาพแรงงานจะมี�ส$งข-'นไปดำ�วย สหภาพแรงงาน หลืายแห งมี�กจะพอใจก�บจ�านวนสมีาชิกท��ตันเองมี�อย$ โดำยไมี

พยายามีหาสมีาชิกใหมี เพ�มีข-'นท�'ง ๆ ท��ย�งมี�พน�กงานอ�กเป8น จ�านวนมีากท��ย�งไมี ไดำ�สมี�ครเข�าเป8นสมีาชิกสหภาพแรงงาน ดำ�ง

น�'นการรณรงค7หาสมีาชิกเพ�มี จ-งเป8นส�งส�าค�ญ่อย างหน-�งในการบรหารสหภาพแรงงาน หากย�งมี�พน�กงานเป8นจ�านวนมีากท��ย�งไมี ไดำ�สมี�ครเข�าเป8นสมีาชิกสหภาพแรงงานก0ควรจะมี�การ

รณรงค7อย างตั อเน&�องเพ&�อให�บ)คคลืเหลื าน�'นสมี�ครเข�าเป8นสมีาชิกสหภาพแรงงาน เพราะการที่/ สหภาพแรงงานม/สมาช�ก

เพ� มขึ้�#น หมายถ�งการได,ร"บุเง�น ค-าบุ6าร�งสหภาพแรงงานเพ� มขึ้�#นและการม/อ6านาจัการติ-อรองเพ� มขึ้�#นด,วิย

6. การจั"ดเก:บุเง�นค-าบุ6าร�งอย-างสม6 าเสมอและขึ้�#นเง�นค-าบุ6าร�งในเวิลาที่/ เหมาะสม สหภาพแรงงานส วนใหญ่ ในประเทศึไทยย�งใชิ�กรรมีการฯหร&อผู้$�แทนแผู้นกเป8นผู้$�เก0บเงนค าบ�าร)งสมีาชิกสหภาพแรงงานจากสมีาชิก

โดำยตัรง เน&�องจากนายจ�างไมี ยอมีห�กค าบ�าร)งจากค าจ�างของพน�กงานให� ( เชิ0คออฟ ) ท�'งน�'เพราะนายจ�างส วนใหญ่ ร$ �ว า หากสหภาพแรงงานม/เง�นมากก:จัะที่6าให,สหภาพแรงงานม/ควิามเจัร�ญเติ�บุโติและม/ควิามเขึ้,มแขึ้:ง

การท��สหภาพแรงงานตั�องเก0บเงนค าบ�าร)งเองท�าให�สหภาพแรงงานตั าง ๆ มี�ป?ญ่หาในการจ�ดำเก0บเงนค าบ�าร)งเป8นอย างมีาก เน&�องจากตั�องเส�ยเวลืาใน

การจ�ดำเก0บเงน แลืะไดำ�ร�บเงนค าบ�าร)งไมี เตั0มีท�� สมีาชิกบางส วนไมียอมีชิ�าระ ค าบ�าร)ง เมี&�อเกดำความีไมี พอใจในการดำ�าเนนงานของสหภาพแรงงาน

อย างไรก0ตัามี เป็�นหน,าที่/ อ"นส6าค"ญขึ้องคณะกรรมการบุร�หาร สหภาพแรงงานที่�กคนที่/ จัะติ,องช-วิยก"น จั"ดเก:บุเง�นค-าบุ6าร�ง

สหภาพแรงงานจัากสมาช�กให,ได,มากที่/ ส�ดเที่-าที่/ จัะสามารถที่6าได,เพราะ เงนค าบ�าร)ง ค&อ ป?จจ�ยส�าค�ญ่อ�กประการหน-�งท��จะท�าให�สหภาพแรงงานเข�มี

แข0งแลืะเจรญ่เตับโตั หากหากสหภาพแรงงานขาดำเงนท)นในการบรหาร ก0เหมี&อนกองทหารท��ขาดำเสบ�ยง การเก0บเงนค าบ�าร)งอย างตั อเน&�อง จั�งเป็�น

ควิามจั6าเป็�นอย-างย� งโดยเฉพาะก"บุสหภาพแรงงานที่/ เร� มจั"ดติ"#งใหม- ๆ สหภาพแรงงานบุางแห-งไม-ม/การติ�ดติามที่วิงถามเง�นค-าบุ6าร�งค,างช6าระ

จัากสมาช�ก โดยถ2อวิ-าเด2อนใดที่/ สมาช�กไม-ได,จั-ายเง�นค-าบุ6าร�งให,ก:ไม-ติ,อง จั-ายย,อนหล"งให,แก-สหภาพแรงงาน ควิามค�ดเช-นน/#ถ2อวิ-าเป็�นเร2 องที่/ ผู้�ด

พลาดอย-างย� ง

เพราะการกระท�าดำ�งกลื าวเป8นการท�าให�สหภาพแรงงานขาดำรายไดำ�ไปอย างท��ไมี ควร จะเป8น แลืะตัามีข�อบ�งค�บสหภาพแรงงานท)กแห งจะถู&อว าสมีาชิกขาดำส งเงนค า

บ�าร)งหร&อไมี ชิ�าระเงนค าบ�าร)งในเดำ&อนหน-�ง เดำ&อนใดำไมี ไดำ� ดำ�งน�'นจ-งเป8นเร&�องท��คณะกรรมีการบรหารสหภาพแรงงานจะตั�องตัดำตัามีทวงถูามีเงนค าบ�าร)งท��สมีาชิกค�างชิ�าระในแตั ลืะเดำ&อนให�ไดำ�ท�'งหมีดำ หากย�งจ�ดำเก0บไมี ไดำ�จะตั�องถู&อว าสมีาชิกค�างชิ�าระ

เงนค าบ�าร)งในเดำ&อนน�'น ๆ ดำ�วยนอกจากการจ�ดำเก0บเงนค าบ�าร)งอย างสมี��าเสมีอแลื�ว เม2 อเวิลาได,ผู้-านไป็

ระยะหน� งสหภาพแรงงานจัะติ,องพ�จัารณาเพ� มเง�นค-าบุ6าร�งสหภาพแรงงานให,ส+งขึ้�#นติามภาวิะเศรษฐก�จัที่/ เติ�บุโติไป็ด,วิย เพราะถู�าย�งเก0บเงนค าบ�าร)งอย$ เท าเดำมี

ก0จะท�าให�สหภาพแรงงานมี�เงนไมี เพ�ยงพอในการบรหารงาน เน&�องจาก สหภาพแรงงานมี�รายจ ายเพ�มีข-'นแตั มี�รายร�บคงเดำมี การขึ้�#นเง�นค-าบุ6าร�งน"#น ควิร

กระที่6าอย-างน,อย 3 – 5 ป็Eติ-อคร"#ง จั�งจัะที่6าให,สหภาพแรงงานอย+-ได,ในการข-'นเงนค าบ�าร)งน�'นสหภาพแรงงานจะตั�องชิ�'แจงเหตั)ผู้ลืแลืะความีจ�าเป8นในการข-'นค า

บ�าร)ง ให�สมีาชิกไดำ�ทราบลื วงหน�าแลืะตั�องใชิ�ความีพยายามีในการประชิาส�มีพ�นธ7 ท�าความีเข�าใจแก สมีาชิกเป8นอย างมีากดำ�วย อย างไรก0ตัามี การขอข-'นเงนค าบ�าร)ง

จากสมีาชิกจะประสบความีส�าเร0จ หร&อไมี น�'นข-'นอย$ ก�บการท�างานของคณะ กรรมีการบรหารสหภาพแรงงานท��ผู้ านมีาดำ�วย ว าไดำ�มี�ผู้ลืงานเป8นท��พอใจตั อ

สมีาชิกมีากน�อยเพ�ยงใดำ หากคณะกรรมีการบรหารงานดำ�วยความีเข�มีแข0ง เส�ย สลืะ แลืะมี�ผู้ลืงานท��ดำ�ก0จะไดำ�ร�บการอน)มี�ตัให�ข-'นเงนค าบ�าร)งจากสมีาชิกไดำ�ง าย แตั

ถู�าคณะกรรมี การบรหารสหภาพแรงงานไปว�น ๆ ว�น ท�างานสหภาพแรงงานตัามีความีพอใจของตันเองการไดำ�ร�บความีร วมีมี&อจากสมีาชิกก0คงจะเป8นไปดำ�วยความี

ยากลื�าบาก

7. ก6าหนดเป็<าหมายในควิามเจัร�ญเติ�บุโติขึ้องสหภาพแรงงาน ในการบรหารสหภาพแรงงาน คณะกรรมีการบรหารสหภาพแรงงานจะตั�องก�าหนดำเป=าหมีายในความีเจรญ่เตับโตัของสหภาพแรงงานไว�ดำ�วย ที่"#งน/#เพ2 อให,เป็�นแรงกระติ�,นและผู้ล"กด"นให,สหภาพแรงงานม/ควิาม

เจัร�ญเติ�บุโติอย-างเป็�นระบุบุ ไมี ใชิ บรหารสหภาพแรงงานอย างไมี มี�เป=าหมีายอย างไร�ทศึทางเป=าหมีายของความีเจรญ่เตับโตัไดำ�แก การวางแผู้นท��จะให�สหภาพแรงงานมี�สภาพเป8นอย างไรเมี&�อถู-งก�าหนดำระยะเวลืาท��ตั�'ง

เป=าหมีายไว� เชิ น สหภาพแรงงานจะมี�สมีาชิก 70 % ของจ�านวนพน�กงานท�'งหมีดำเมี&�อสหภาพแรงงานมี�อาย)ไดำ� 3 ป+ สหภาพแรงงานจะมี�

เจ�าหน�าท��ประจ�าเมี&�อมี�อาย)ครบ 5 ป+ หร&อนายจ�างจะตั�องจ�ดำสร�างส�าน�กงานให�เมี&�อมี�การย&�นข�อเร�ยกร�องฉบ�บท��สามีหร&อสหภาพแรงงานจะ

จ�ดำตั�'งกองท)นน�ดำหย)ดำงาน เมี&�อสหภาพแรงงานมี�อาย)ครบ 5 ป+ ฯลืฯเมี&�อมี�การก�าหนดำเป=าหมีายไว�เชิ นน�'คณะกรรมีการบรหารสหภาพแรงงานจะตั�องพยายามีก�าหนดำแผู้นงานให�สอดำคลื�องก�บเป=าหมีายท��วางไว�ดำ�วย แลืะพยายามีดำ�าเนนการให�เป8นไปตัามีเป=าหมีายท��ก�าหนดำไว�ให�ไดำ�ดำ�วยเชิ น

ก�น

8. การควิบุค�มการด6าเน�นงานให,เป็�นไป็ติามนโยบุายและแผู้นงาน เมี&�อมี�การก�าหนดำนโยบายแลืะแผู้นงานของสหภาพแรงงานแลื�ว เป็�นหน,าที่/ อ"นส6าค"ญขึ้อง

คณะกรรมการบุร�หารสหภาพแรงงานที่�กฝ่?ายที่/ จัะติ,องด6าเน�นการให,เป็�นไป็ติามนโยบุายและแผู้นงานด"งกล-าวิ

เพราะหากมี�การก�าหนดำนโยบายแลืะแผู้นงานไว�แลื�ว แตั ไมี มี�การปฏิบ�ตัตัามีนโยบายแลืะแผู้นงานดำ�งกลื าว ก0จะ

ท�าให�เกดำความีส$ญ่เส�ยเวลืาแลืะเส�ยค าใชิ�จ ายในการจ�ดำท�านโยบายแลืะแผู้นงานนอกสถูานท��ซึ่-�งตั�องเส�ยค าใชิ�จ ายตัามี

สมีควร การควบค)มีการดำ�าเนนงานให�เป8นไปตัามีนโยบายแลืะแผู้นงานจะท�าให�การบรหารงานสหภาพแรงงานประสบ

ความีส�าเร0จสมีดำ�งเจตันรมีย7ของการจ�ดำตั�'งสหภาพแรงงานดำ�วยเชิ นก�น

9. การป็ระเม�นผู้ลการที่6างานขึ้องคณะกรรมการบุร�หารสหภาพแรงงาน เมี&�อ

สหภาพแรงงานบรหารงานไปไดำ�ระยะหน-�ง เชิ น หก เดำ&อน หร&อหน-�งป+ควรมี�การประเมีนผู้ลืการท�างานของ

คณะกรรมีการบรหารสหภาพแรงงานว าประสบความีส�าเร0จหร&อมี�ป?ญ่หาในการบรหารงานอย างไรหร&อไมี ? ท�'งน�'เพ&�อให�ทราบถู-งอ)ปสรรคแลืะป?ญ่หาท��เกดำข-'นจาก

การบรหารงานรวมีท�'งการหาแนวทางแก�ไขแลืะปร�บปร)งการบรหารงานให�เป8นไปตัามีนโยบายแลืะแผู้นงานท��ก�าหนดำไว�หากมี�นโยบายแลืะแผู้นงานไมี

สามีารถูดำ�าเนนการไดำ� ก0ควรมี�การเปลื��ยนแปลืงหร&อ ปร�บนโยบายใหมี ให�เหมีาะสมีก�บสถูานการณ7 แลืะ

ความีเป8นจรงตั อไป

นอกจากท��กลื าวมีาแลื�ว การท��จะบรหารงานสหภาพแรงงานให�ประสบความีส�าเร0จแลืะ

สหภาพแรงงานมี�ความีเข�มีแข0งมี��นคงจะตั�องข-'นอย$ ก�บคณะกรรมีการบรหารสหภาพแรงงานท�'งคณะ

ดำ�วย ท�'งน�'กรรมีการบรหารสหภาพแรงงานจะตั�องย-ดำหลื�กในการบรหารงาน 5 ประการ ดำ�งน�' ค&อ

1. ควิามสมานฉ"นที่ (Solidarity) ซึ่-�งไดำ�แก ความีเป8นพ��น�องก�น ความีสมี�ครสมีานในหมี$

กรรมีการบรหารสหภาพแรงงานความีไมี แตักแยกเป8นฝ่?กเป8นฝ่4ายในหมี$ คณะกรรมีการดำ�วยก�น

2. ควิามเป็�นอ�สระ (Independence) สหภาพแรงงานตั�องมี�ความีเป8นอสระปราศึจากการ

แทรกแซึ่งจากบ)คคลืภายในแลืะภายนอก ไมี ว าจะเป8น นายจ�าง ร�ฐบาลื หร&อองค7การเอกชินภายนอก หร&อแมี�แตั

องค7กรเงนท)นจากประเทศึ การก�าหนดำนโยบายแลืะแผู้นงานตั�องกระท�าโดำยตั�องการของคณะกรรมีการบรหาร

สหภาพแรงงานแลืะสมีาชิกเอง โดำยไมี อย$ ภายใตั�อาณ�ตัของบ)คคลืภายนอก

3. ควิามเป็�นป็ระชาธ์�ป็ไติย (Democracy) การ บรหารงานสหภาพแรงงานตั�องเป8นประชิาธปไตัย เคารพ

ความีคดำเห0นของกรรมีการแลืะสมีาชิก เปCดำโอกาสให�กรรมีการแลืะสมีาชิกแสดำงความีคดำเห0นไดำ�อย างเตั0มีท��

แลืะปราศึจากการครอบง�าโดำยบ)คคลืหน-�งบ)คคลืใดำภายในสหภาพแรงงานหร&อจากภายนอกสหภาพแรงงาน

4. ควิามเป็�นเอกภาพ (Unity) น�บเป8นส�งส�าค�ญ่มีากส�าหร�บการบรหารงานสหภาพแรงงานเพราะหากไมี มี�ความี

เป8นเอกภาพแลื�ว สหภาพแรงงานก0จะอ อนแอ ความีเป8นเอกภาพน�'นหมีายถู-งการแสดำงความีคดำเห0นแลืะจ)ดำย&นของ

กรรมีการแตั ลืะคน ตั�องเป8นไปในทางเดำ�ยวก�น แมี�ว าในระหว างการประชิ)มีอาจมี�ความีคดำเห0นในบางเร&�องไมี ตัรงก�น

บ�างก0ตัามี แตั เมี&�อมี�มีตัหร&อข�อสร)ปจากการประชิ)มีแลื�ว ท)กคนจะตั�องพ$ดำหร&อแสดำงความีคดำเห0นไปในทางเดำ�ยวก�น

5. ควิามร"บุผู้�ดชอบุในหน,าที่/ (Responsibility) ป?ญ่หาส�าค�ญ่อย างหน-�งของการบรหารสภาพแรงงานก0ค&อ

การขาดำความีร�บผู้ดำชิอบในหน�าท��ของกรรมีการฝ่4ายตั าง ๆท�าให�การดำ�าเนนงานของสหภาพแรงงานไมี เป8นไปตัามี

ว�ตัถู)ประสงค7แลืะเป=าหมีายท��วางไว�หากกรรมีการท)กคนมี�ความีร�บผู้ดำชิอบในหน�าท��ก�นอย างจรงจ�งแลื�วคณะกรรมีการบรหารสหภาพแรงงานก0จะประสบความีส�าเร0จในการบรหาร

สหภาพแรงงานอย างแน นอน

การบรหารสหภาพแรงงานเป8นเร&�องท��ตั�องอาศึ�ยความี ร$ �ความีสามีารถูของคณะกรรมีการบรหารงานเป8นส�าค�ญ่ ซึ่-�ง

สามีารถูเร�ยนร$ �ไดำ�จากการศึ-กษาหาความีร$ �ในหน�งส&อท��พมีพ7 เผู้ยแพร โดำยท��วไป หร&อหาไดำ�จากการเข�าร วมีการอบรมี

ส�มีมีนาตัามีท��หน วยงานตั าง ๆ จ�ดำข-'น อย างไรก0ตัามีลื�าพ�งแตั ความีร$ �เพ�ยงอย างเดำ�ยวไมี อาจจะท�าให�การบรหารงาน

สหภาพแรงงานประสบความีส�าเร0จไดำ� หากคณะกรรมการบุร�หารสหภาพแรงงานไม-ม/ควิามติ"#งใจัในการที่6างานและ

เส/ยสละอย-างจัร�งจั"ง รวิมที่"#งขึ้าดควิามร"บุผู้�ดชอบุติ-อหน,าที่/ ขึ้องตินเอง ดำ�งน�'น จ-งตั�องสร�างจตัส�าน-กของ

กรรมีการบรหารสหภาพแรงานควบค$ ไปก�บการให�ความีร$ � ดำ�านการบรหารงานพร�อมีก�นไปดำ�วย หากมี�ท�'งความีร$ �ความี

ตั�'งใจ ความีเส�ยสลืะแลืะความีร�บผู้ดำชิอบแลื�วการบรหารสหภาพแรงงานย อมีประสบความีส�าเร0จท�าให�

สหภาพแรงงานเป8นท��พ-�งของสมีาชิกไดำ�อย างแท�จรง