universiteti “fehmi agani”...nëpërmjet këtij punimi trajtohen metodat e mësimdhënies së...

Universiteti “Fehmi Agani”

Fakulteti i Edukimit

Programi Fillor

Punim diplome

Tema: “Përdorimi i metodave të mësimdhënies së gjuhës së

huaj Angleze në edukimin fillor”

Udhëheqëse shkencore: Kandidatja:

Dr.Sc.Laura Naka Festina Gaxherri

Gjakovë, Korrik 2019

2

Ky punim diplome u mbrojt më ______________________________

Para komisionit vlerësues në përbërje:

1._____________________________kryetar

2._____________________________ anëtar

3._____________________________ anëtar

Komisioni e vlerëson punimin me notën: _________________________

Nënshkrimet e anëtarëve të Komisionit Vlerësues:

1.______________________________

2.______________________________

3.______________________________

3

Falënderime

Së pari, falënderoj prindërit e mi për mbështetjen e studimeve të mia dhe përkrahjen që

më kanë dhënë gjatë katër viteve studime. Së dyti, falënderoj udhëheqësen time

shkencore Laura Naka për drejtimin dhe monitorimin e dhënë gjatë punimit të kësaj teme

të diplomës. Së treti, falënderoj profesorët për diturinë e dhënë gjatë këtyre katër viteve.

4

DEKLARATË MBI ORIGJINALITETIN E PUNIMIT

Unë, Festina Gaxherri, deklaroj se ky punim me temë “Përdorimi i metodave të

mësimdhënies së gjuhës së huaj Angleze në edukimin fillor” është puna ime origjinale e

cila nuk është prezentuar më parë. Pra, punimi im nuk cënon të drejtat e asnjë autori, në

të kundërten pranoj të gjykohem nga ana e Universitetit dhe rregullores së tyre. Ky

material është ideuar në bazë të literaturës së përdorur e cila është cituar dhe përmendur

në referenca.

5

Abstrakt

Nëpërmjet këtij punimi trajtohen metodat e mësimdhënies së gjuhës angleze, analizohet

ndërlidhja e tyre me katër aftësitë për mësimin e një gjuhe si dhe hulumtohet se cila

metodë përdoret më shumë në Kosovë dhe cilës aftësi i kushtohet më shumë rëndësi.

Këto metoda me kohë kanë ndryshuar dhe janë zhvilluar, prandaj, sot ato nuk përdoren

edhe shumë si metoda në vete por përfshihen së bashku që procesi i mësimdhënies të jetë

sa më i suksesshëm. Me hulumtimin e bërë në shkollën “Zekeria Rexha”, më saktësisht

në klasat e III-ta dhe të IV-ta për të kuptuar se cila metodë përdoret më shumë në Kosovë,

me anë të pyetësorëve drejtuar nxënësve kuptuam se mësimdhënia mbështetet më shumë

tek komunikimi verbal që ne e kemi quajtur metoda verbale dhe se më shumë fokus i

drejtohet aftësisë së të lexuarit, duke mohuar kështu një ndër hipotezat tona se fokusi bie

mbi të folurit.

Fjalët kyçe: Metoda, nxënësi, mësimdhënësi, aftësi, mësimdhënie.

6

Përmbajtja

Falënderime ..................................................................................................................................... 3

Abstrakt ........................................................................................................................................... 5

Hyrje ................................................................................................................................................ 9

I. Metodat e mësimdhënies së gjuhës angleze ............................................................................... 10

1.1 Metoda e përkthimit gramatikor .................................................................................... 10

1.1.1 Karakteristikat ....................................................................................................... 11

1.1.2 Teknikat ................................................................................................................. 12

1.2 Metoda direkte ............................................................................................................... 13

1.2.1 Parimet ................................................................................................................... 14

1.3 Mësimi i gjuhës së situatës dhe qasjes gojore ............................................................... 14

1.3.1 Karakteristikat ....................................................................................................... 15

1.4 Metoda audio-gjuhësore ................................................................................................ 16

1.4.1 Llojet e përsëritjeve: .............................................................................................. 17

1.5 Metoda e mësimdhënies së gjuhës komunikative .......................................................... 17

1.5.1 Aktivitetet brenda klasës ....................................................................................... 18

1.6 Metoda e përgjigjes fizike ................................................................................................. 19

1.7 Metoda e heshtur ................................................................................................................ 20

1.8 Metoda e mësimit të gjuhës në bashkësi ............................................................................. 21

1.8.1 Aktivitetet ..................................................................................................................... 22

1.9 Metoda e suggestopedia-së .................................................................................................. 23

1.9.1 Parimet .......................................................................................................................... 23

II. Ndërlidhja e metodave me aftësitë ........................................................................................ 24

2.1 Dëgjimi .......................................................................................................................... 24

2.2 Të folurit ........................................................................................................................ 24

2.3 Leximi ........................................................................................................................... 25

2.4 Shkrimi .......................................................................................................................... 25

III. Metodologjia e hulumtimit ................................................................................................ 25

3.1 Qëllimi i hulumtimit ...................................................................................................... 26

3.2 Metodologjia dhe teknikat e hulumtimit ....................................................................... 26

3.3 Etika e hulumtimit ......................................................................................................... 27

7

IV. Rezultatet e hulumtimit ................................................................................................. 27

4.1 Rezultatet e hulumtimit për klasët të treta .......................................................................... 27

4.2 Rezultatet e hulumtimit për klasët e katërta ....................................................................... 33

4.3 Analiza e të dhënave ............................................................................................................ 40

Përfundimi ..................................................................................................................................... 41

Literatura ....................................................................................................................................... 42

Shtojca ........................................................................................................................................... 43

Lista e figurave

Figura 1 Përqindja e nxënësve në klasën e tretë…………………………………………26

Figura 2 Përqindja e vajzave dhe djemëve për klasën e tretë…........................................27

Figura 3 Përqindja e metodave të përdorura në klasën e tretë…………………………...27

Figura 4 Përqindja e teknikave të përdorura në klasën e tretë…………………………...28

Figura 5 Përqindja e shembujve të marrura nga jeta e përditshme për klasën e tretë……28

Figura 6 Përqindja e përdorimit të aftësisë së të folurit në klasën e tretë………………..29

Figura 7 Përqindja e përdorimit të aftësisë së të lexuarit në klasën e tretë……………...29

Figura 8 Përqindja e përdorimit të aftësisë së të dëgjuarit në klasën e tretë……………..30

Figura 9 Përqindja e përdorimit të mënyrave të ndryshme për shpjegimin e gjërave të

panjohura në klasën e tretë…………………………………………………………....….30

Figura 10 Përqindja e nxënësve që mendojnë se kjo mënyrë është e suksesshme për

klasën e tretë…………………………………………………………………………......31

Figura 11 Përqindja e nxënësve që mësojnë gjuhën angleze vetëm në shkollë por edhe

jashtë saj gjatë klasës së tretë.............................................................................................32

Figura 12 Përqindja e nxënësve në klasën e katërt.…………………………………...…32

Figura 13 Përqindja e vajzave dhe djemëve për klasën e katërt........................................33

8

Figura 14 Përqindja e metodave të përdorura në klasën e katërt…………………….......33

Figura 15 Përqindja e teknikave të përdorura në klasën e katërt...……………………....34

Figura 16 Përqindja e shembujve të marrura nga jeta e përditshme për klasën e katërt…35

Figura 17 Përqindja e përdorimit të aftësisë së të folurit në klasën e katërt...…………...35

Figura 18 Përqindja e përdorimit të aftësisë së të lexuarit në klasën e katërt.……..…….36

Figura 19 Përqindja e përdorimit të aftësisë së të dëgjuarit në klasën e katërt…...……...36

Figura 20 Përqindja e përdorimit të mënyrave të ndryshme për shpjegimin e gjërave të

panjohura në klasën e katërt………………………………………………………..…….37

Figura 21 Përqindja e nxënësve që mendojnë se kjo mënyrë është e suksesshme për

klasën e katërt……………………………………………………………………….…...38

Figura 22 Përqindja e nxënësve që mësojnë gjuhën Angleze vetëm në shkollë por edhe

jashtë saj gjatë klasës së katërt...........................................................................................38

9

Hyrje

Sot afër 60% e popullsisë në botë flasin më shumë se një gjuhë, disa njerëz mësojnë

gjuhë të huaj për shkak se u nevojitet për punë, disa për shkollim ose thjeshtë sepse duan

të dinë më shumë gjuhë përpos gjuhës së tyre amtare. Mirëpo, rëndësia e njohjes së

gjuhëve të huaja nuk ka lindur viteve të fundit ajo e ka përcjellur racën njerëzore qysh

nga fillimet e historisë, prandaj mënyra e mësimdhënies dhe mësimnxënies së saj ka qenë

gjithmonë një çështje e rëndësishme. Edhe pse sot gjuha më e popullarizuar në botë është

gjuha angleze më herët ka qenë gjuha latine por që sot konsiderohet si gjuhë e vdekur

(përdoret vetëm për termat shkencor). Gjuha angleze filloj që të njihet më shumë nga

popullsia e vendeve jo anglo-folëse pas vitit 1800, por ende nuk kishte shtrirjen që ka sot,

prandaj në fillim për mësimdhënien e gjuhës angleze janë përdorur të njëjtat metoda dhe

strategji si për gjuhën latine dhe ka pasur shumë vështirësi në mësimdhënien e saj pasi që

struktura e gjuhës si dhe natyra e saj nuk ishin të njëjta pasi që ato i përkasin degëve të

ndryshme të gjuhëve. Prandaj, për shtjellimin e temës “ Përdorimi i metodave të

mësimdhënies së gjuhës angleze të huaj në edukimin fillor” jam fokusuar në metodat e

përdorura për mësimdhënien e gjuhës angleze që nga viti 1900 vit që tregon fillimet e

përpjekjeve për krijimin e metodave të përshtatshme për mësimdhënien e gjuhës angleze

deri tek metodat që përdoren sot. Në kapitullin 1 jam fokusuar në shtjellimin e metodave

që përdoren për mësimdhënien e gjuhës angleze . Në kapitullin 2 kam trajtur ndërlidhjen

e këtyre metodave me katër aftësitë për mësimdhënien e gjuhës angleze.

Në kapitullin 3 dhe 4 kam paraqitur rezultatin e marr nga hulumtimi lidhur me

përdorimin e metodave të mësimdhënies së gjuhës angleze në edukimin fillor në Kosovë,

hulumtim ky të cilit i janë nënshtruar 74 nxënës të klasave të treta dhe të katërta të

shkollës fillore “Zekeria Rexha” në komunën e Gjakovës. Me këtë hulumtim jam

përpjekur të marr informata se cila metodë përdoret më shumë nga mësimdhënësit, sa

material i ofruar përdoret si dhe çfarë mënyrash përdoren më shumë për shpjegimin e

njësive mësimore.

10

I. Metodat e mësimdhënies së gjuhës angleze

Edhe pse shumë vite kanë kaluar prej se gjuha latine konsiderohej si një gjuhë globale,

metodat e mësimdhënies së saj vazhduan të përdoreshin deri në vitin 1940 përpos që tani

me ato mësohej gjuha angleze.

Mësimi i gjuhëve të huaja më parë mbështetej më shumë në gramatikë se sa në atë që

ishte e nevojshme për përditshmërinë siç janë të folurit dhe të dëgjuarit. Mjeti i

domosdoshëm për mësimdhënie ishte libri në të cilin gjendeshin rregullat gramatikore,

fjalorth si dhe fjali të cilat shërbenin për mësimin e përkthimit, pra, prej nxënësve nuk

kërkohej të krijonin bashkëbisedime ose të ushtronin të folurit përpos në rastet kur

lexonin fjalitë e përkthyera po ashtu ata nuk praktikonin dëgjimin e gjuhës së huaj përpos

në raste kur mësuesi/ja përkthente apo në raste kur kishin kontakt me personat që flisnin

atë gjuhë. Në rastet kur objektivat mësimore nuk arriheshin nxënësit ballafaqoheshin me

dënime të rënda si dhunë fizike dhe psikike. Por me nevojat për njohjen e gjuhëve

(sidomos gjuhës angleze) gjuhëtarët filluan të përpilonin metoda të reja të cilat

fokusoheshin në komunikim si dhe tentonin që të lehtësonin mësimin e gjuhëve të dyta.

Gjatë viteve u përpoq që këto metoda t’u përshtateshin nevojave të nxënësve prandaj më

poshtë do të trajtoj disa prej metodave që janë përdorur mëparë, dhe kohë kur ato janë

përdorur më shumë si dhe se si kanë ndryshuar ato. Metoda e parë që do të trajtoj është

metoda e përkthimit gramatikor që është një ndër metodat më të hershme dhe me të cilën

njihemi.

1.1 Metoda e përkthimit gramatikor

Kjo metodë e njohur edhe si metoda klasike është përdorur që prej shekullit XVI për

mësimin e greqishtes së lashtë dhe latinishtes, mirëpo në kurrikulat shkollore filloi të

përfshihej në shek. XIX në Gjermani për t’u përhapur më shumë në vitet 1840 dhe

deri në vitet 1940, kurse më pas deri në vitet 1970 u përdorë më pak, sot përdoret

vetëm duke u ndërlidhur me metodat tjera. Kjo metodë ishte si rezultat i përpjekjeve

të studiuesve gjerman një prej të cilëve ishte Karl Plotz, objektiv i të cilëve ishte të

mësohej gjithçka rreth gjuhës por jo gjuhën, prandaj në SHBA njihej si metoda

11

prusiane. Kjo metodë vazhdon të përdoret edhe sot sidomos në rastet kur fokusi bie

mbi kuptimin e teksteve dhe frazave të dhëna në libër pasi që shpjegimi në gjuhën

amtare e bën më të lehtë që nxënësi të kuptojë tekstet e dhëna në libër, mirëpo nuk

përdoret tërë kohën si metodë në vete por e ndërlidhur me metoda tjera të

mësimdhënies.

1.1.1 Karakteristikat

Një ndër karakteristikat e kësaj metode është se gjatë mësimdhënies përdoret gjuha

amtare gjë që e kufizon shprehjen e asaj dije që nxënësit kanë arritur të mësojnë sepse

prej tyre kërkohet që të mësojnë leximin dhe të zhvillojnë aftësitë kognitive. Po ashtu

rëndësi më e madhe i kushtohet leximit dhe shkrimit kurse të folurit dhe të dëgjuarit

nuk praktikohen, nxënësit arrijnë t’i mësojnë vetëm shprehjet dhe fjalët e dhëna në

libër pasi që duke u bazuar në ato bëhet edhe përkthimi. Fokusi më i madh bie mbi

rregullat gramatikore gjë që nganjëherë e bën të vështirë leximin e teksteve të dhëna

në libër pasi që ato zakonisht bazohen në objektivat mësimore pa marr parasysh a i ka

arritur nxënësi ato. Gabimet nga ana e nxënësit nuk janë të lejushme, nga

mësimdhënësi kërkohet që t’i përmirësojë edhe gabimet më të vogla që mund t’i

bëjnë ata gjatë leximit ose shkrimit.

Roli i mësimdhënësit:

Është burimi kryesor i dijes;

Duhet të jetë autoritar;

Pyet dhe drejton nxënësit lidhur me rregullat gramatikore;

Bën nxënësit të aftë të lexojnë literaturën në gjuhën e huaj (angleze);

Inkurajon nxënësit për ndërveprime në klasë;

Lehtëson dhe udhëheq procesin mësimor.

Roli i nxënësit:

Konsumues i dijes;

Pasiv;

12

Mëson në lidhje me ndërtimin e gjuhës;

Nuk ndërvepron shumë;

Nuk përqendrohet shumë në të folurit dhe të dëgjuarit.

1.1.2 Teknikat

1. Përkthimi i teksteve – Nxënësit përkthejnë tekste të dhëna në libër nga gjuha

angleze në gjuhën amtare, përkthimi mund të bëhet me gojë ose me shkrim

por duhet të ketë ndërtim të saktë gramatikor si dhe të përdorë fjalor adekuat.

2. Leximi i pyetjeve – Nxënësit lexojnë pyetjet e dhëna në libër dhe iu

përgjigjen në gjuhën angleze ky proces ka tri faza:

Së pari, ata iu përgjigjen pyetjeve rreth tekstit. Përgjigjet mund të

gjenden brenda tekstit.

Së dyti, ata iu përgjigjen pyetjeve rreth kuptimit të tekstit, pra

përgjigjet nuk gjenden në tekst.

Së treti, ata iu përgjigjen pyetjeve që e ndërlidh tekstin me jetën e tyre

të përditshme, as këto përgjigje nuk gjenden brenda tekstit.

3. Sinonimet/Antonimet – Nxënësve para fillimit të njësisë mësimore iu japet një

listë me fjalë të ndryshme dhe pas leximit të tekstit kërkohet prej tyre që të

gjejnë sinonimet ose antonimet e tyre.

4. Rrënjët e fjalëve – Nxënësit duhet të mësojnë të vërejnë se cila është rrënja e

fjalës duke u bazuar në drejtshkrimin dhe modelet e zërit.

5. Zbatimi i rregullave – Rregullat gramatikore paraqiten përmes shembujve dhe

shpjegimeve prandaj sapo që ato të kuptohen kërkohet nga nxënësit që të

marrin shembuj dhe duke i vënë ato në zbatim.

6. Mbushja e hapësirave të zbrazëta – Në fjali të ndryshme lihen hapësira të cilat

kërkohen nga nxënësit të mbushen me fjalë ose fraza të sapo mësuara.

7. Mësimi përmendësh – Nga nxënësit kërkohet t’i mësojnë përmendësh

përkthimet e fjalëve që më parë ishin të panjohura, rregullat gramatikore, etj.

Kjo arrihet me përsëritjen e tyre të vazhdueshme në situata të ndryshme.

13

8. Përdorimi i fjalëve të reja në fjali – Për të treguar se fjala e re është mësuar

kërkohet nga nxënësi që të formulojnë fjali me ato fjalë.

9. Hartim – Mësimdhënësi iu jep nxënësve një temë që ka të bëjë me tekstin e

lexuar dhe kërkon nga ata që të shkruajnë një hartim lidhur me të.

1.2 Metoda direkte

Metoda direkte apo siç njihet ndryshe edhe si metoda natyrale u përpilua që t’i plotësojë

të gjitha zbrazëtira e lëna nga metoda e përkthimit gramatikor në vitin 1900 nga Charles

Berlitz i cili e aplikoi atë në shkollat e tij, nuk u deshën shumë kohë që ajo të përhapej në

Francë dhe Gjermani, më pas rreth vitit 1910 u përhap në tërë Evropën. Quhej metoda

natyrale pasi që mendohej se nxënësit në qoftë se dëgjonin dhe bisedonin vetëm në

gjuhën angleze atëherë në mënyrë natyrale ata do ta mësonin atë, pra fokusohej në

aftësitë e dëgjimit dhe të folurit ku vetëm vitet e para mësohej duke u bazuar në libër,

por edhe ky mësim bëhej duke u fokusuar në të folurit dhe të dëgjuarit. Gramatika

mësohej gjatë të folurit kurse në rastet kur fjalët apo fjalit ishin ende të huaja shpjegimi

bëhej me anë të gjestikulacionit, fotove, objekteve apo mimikës pasi që nuk lejohet

komunikimi në gjuhën amtare. Kjo metodë më shumë rëndësi i jepte gjuhës bazë që

përdoret në përditshmëri si dhe fokusohej në pyetje dhe përgjigje.

Disa rregulla të kësaj matode ishin:

Kurrë mos përkthe: DEMONSTRO

Kurrë mos shpjego: VEPRO

Kurrë mos bëni fjalim: PYET

Kurrë mos imito gabime: PËRMIRËSO

Kurrë mos fol me pak fjalë: KRIJO FJALI

Kurrë mos fol shumë: LEJO NXËNËSIT TË FLASIN

Kurrë mos e përdor librin: PËRDORE PLANIN MËSIMOR

Kurrë mos del jashtë planit

14

Kurrë mos u ngut: NDIQ RITMIN E NXËNËSVE

Kurrë mos flisni shumë ngadalë: FLISNI NORMALISHT

Kurrë mos flisni shumë shpejt: FLISNI NË MËNYRË NATYRALE

Kurrë mos flisni me zë të lart: FLISNI NË MËNYRË NATYRALE

Kurrë mos jeni të padurueshëm: JINI I DURUESHËM (Richards, Rodgers,1999)

1.2.1 Parimet

1. Mësimdhënia bëhet vetëm në gjuhën angleze;

2. Mësohet gjuha e përditshme;

3. Shkrimi, leximi dhe gramatika mësohej vetëm pas mësimit të gjuhës bazë;

4. Mësimi i gjërave të reja bëhej me gojë;

5. Fjalët e reja mësohen me anë të pantonimeve, objekteve ose fotove;

6. Përmirësohen vazhdimitsht gramatika dhe shqiptimi;

7. Nxënësit flasin shumicën e kohës e jo mësimdhënësi;

8. Nxënësit mësohen se qysh në fillim të bëjnë pyetje dhe të përgjigjen.

1.3 Mësimi i gjuhës së situatës dhe qasjes gojore

Kjo metodë erdhi si një zhvillim i metodës direkte duke u fokusuar që të përmirësohet

dobësia e saj e përdorimit të vetëm një gjuhe. Kjo qasje apo metodë u zhvillua në vitet

1930 nga Harold Palmer dhe A.S. Hornby, pati ndikim të madh në mësimdhënien e

gjuhës deri në vitin 1980, por më pas filloj të përdoret më pak prandaj edhe pse si term në

ditët e sotme përdoret shumë pak, por ndikimi i saj në klasët e EFL/ESL ishte dhe

vazhdon të jetë shumë i madh sidomos në përpilimin e librave, kjo metodë ndryshe njihet

edhe si PPP (Prezantim, Praktikë, Paraqitje). Çka e bën këtë qasje të dallohet prej tjerave

është se stuktura e mësimdhënies ndërtohet rreth situatave të ndryshme që e shtyjnë

nxënësin të mësojnë gjuhën, pra, jo me përkthime, po kuptimi i fjalës merret nga situata

në të cilën është paraqitur ajo dhe më pas përdoret në situata në ngjashme jashta klasës.

15


Mësimdhënësi duhet të krijojë situatat prej të cilave nxënësit mësojnë;

Me anë të pyetjeve, kërkesave dhe mjeteve tjera duhet të arrijë tek përgjigjja e

saktë nga nxënësit;

Duhet të kontrollojë klasën dhe të vendos ritmin e arritjes së objektivave;

Duhet që vazhdimisht të përmirësohen gabimet gramatikore dhe të ndërtimit të

fjalisë.

Roli i nxënësit:

Duhet t’i respektojë kërkesat e mësimdhënësit (të përgjigjet në pyetje, të dëgjojë

dhe të përsërit atë që flet mësimdhënësi);

Përshkak se ai/ajo nuk ka kontroll mbi atë që mësohet ai duhet të reagojë në

situatat që ia paraqet mësimdhënësi;

1.3.1 Karakteristikat

Karakteristikat e kësaj metode janë :

Fjalori – Shumë gjuhëtar deri në përpilimin e kësaj qasje paraqitnin rëndësinë e

pasurimit të fjalorit të nxënësve, por deri në këtë kohë shumë metoda nuk i

kushtuan shumë rëndësi. Prandaj, në këtë metodë rëndësi e madhe i kushtohet

leximit pasi që mendohet se duke lexuar tekste të ndryshme nxënësi mund të

arrijë t’i mësojë deri në 2000 fjalë të reja gjë që i ndihmon atij në komunikim, si

dhe duke i parë se si shkruhen ata po ashtu përmirësojnë gabimet drejtshkrimore.

Kontrolli gramatikor – Për dallim nga metoda e përkthimit gramatikor, kjo qasje

rregullat gramatikore i paraqet përmes modeleve të ndryshme të fjalive apo

ndryshe, tabelave të situatave prej të cilave nxënësit arrijnë t’i mësojnë rregullat

gramatikore.

16

1.4 Metoda audio-gjuhësore

Për dallim nga metodat deri tash që kishin fillimet në Evropë, kjo metodë u përpilua nga

gjuhëtarët amerikanë gjatë Luftës së Dytë Botërore në vitin 1940 për shkak të nevojës së

njerëzve të aftë për punë që flisnin gjuhën angleze, në vitin 1943 filloi të përdorej edhe në

universitetet amerikane. Metoda audio-gjuhësore si ajo direkte nuk parashihte që gjuha të

mësohej me anë të një metodologjie por me anë të komunikimit në gjuhën angleze, por

përderisa metoda direkte tentonte ta arrinte këtë përmes komunikimit vetëm në gjuhën

angleze, metoda audio-gjuhësore tentonte që këtë ta arrinte me anë të përsëritjeve, duke u

mbështetur në biheviorizmin. Pra, gjuha nuk mësohej sikur ishte mësuar deri tash por si

një sjellje ose shprehi e cila arrihej me anë të përsëritjeve në ushtrime të ndryshme dhe

fokusohej në të folurit, kurse aftësive të tjera (të shkruarit, të dëgjuarit dhe të lexuarit)

nuk iu kushtohej rëndësi. Gjë që shkaktoi rënien e saj si metodë mësimore pasi që

mësimdhënia ishte e mërzitshme dhe jo atraktive për nxënësit dhe nuk mund të

praktikohej jashta klasës pasi siç paraqitën shumë ekspert ata nuk ishin të ekspozuar ndaj

gjuhës reale.


Është dominues në klasë;

Modelon, zgjedh dhe kontrollon ritmin në bazë të cilit mësohet gjuha;

Duhet të mbajë nxënësit të vëmendshëm në përsëritje, ushtrime dhe situata të

mësimdhënies;

Të jetë i aftë në përdorimin e saktë të metodës.

Roli i nxënësit:

Ka rol pasiv;

Duhet të jetë i vëmendshëm në përgjigjen e stimulit;

Nuk duhet të ndërmarr bashkëveprime pasi që mund të bëj gabime;

Duhet të dëgjojnë, imitojnë, të përgjigjen dhe të kryejnë detyrat e dhëna nga

mësimdhënësi.

17

1.4.1 Llojet e përsëritjeve:

Përsëritja e rikthyeshme (zgjeruese)- kjo përsëritje përdoret në

rastet kur dialogu është shumë i gjatë. Mësimdhënësi e ndan në

pjesë fjalinë dhe nxënësi duke përsëritur fjalët me radhë arrinë të

përsërit tërë fjalinë.

Përsëritja e ushtruar- përdoret për të mësuar fjali në dialog. Nga

nxënësit kërkohet që të përsërisin fjalët e mësuesit sa më shpejt

dhe më saktë që munden.

Përsëritja e zëvendësimit- mësimdhënësi thotë një fjalë nga

dialogu, pastaj kërkohet nga nxënësit që pasi të iu jepet shenja të

thonë një fjalë nga fjalia ndërsa mësimdhënësi thotë fjalën tjetër

kështu deri sa fjalia të kompletohet.

Përsëritja zinxhir- nxënësit krijojnë një varg zinxhiror duke

pyetur dhe përgjigjur njëri-tjetrit.

Përsëritja e transformimit- mësimdhënësi thotë fjali nga dialogu

dhe kërkon nga nxënësit që atë ta kthejnë në formën negative,

pozitive, pyetëse, etj.

Përsëritja me pyetje dhe përgjigje- mësimdhënësi bën pyetje nga

dialogu dhe këkohet nga nxënësit të përgjigjen sa më shpejt që

munden.

1.5 Metoda e mësimdhënies së gjuhës komunikative

Përderisa në SHBA po mësohej me metodën audi-gjuhësore në vitet e 1960 në Britaninë

e Madhe filloi të përdorej një metodë e re për mësimdhënien e gjuhës, metoda e

mësimdhënies së gjuhës komunikative. Për të zhvilluar më shumë mësimdhënien e gjuhës

angleze ata u fokusuan më shumë në aftësinë komunikative sesa në strukturat gjuhësore.

Në vitet e 1970 të dy shtetet si SHBA po ashtu edhe Britania e Madhe filluan që ta

përkrahin këtë metodë dhe vendosën qëllimet:

a) Që aftësia për të komunikuar të jetë qëllimi i mësimdhënies;

18

b) Që të përpilohen procedura që bëjnë të mundur mësimdhënien e katër aftësive të

gjuhës që bëjnë të mundur ndërvartësinë e ndërsjelltë të gjuhës dhe komunikimit.

Çka dallon këtë metodë nga ato të tjera është fakti se nuk ka një procedurë apo plan të

veçantë secili mësimdhënës e organizon atë ashtu si i përshtatet nxënësve të tyre dhe se

në qendër të mësimdhënies është nxënësi dhe se gjuha mësohet në pamje të bazuar në

përvojë.


Të lehtësojë komunikimin mes nxënësve;

Të jetë si pjesëmarrës mes nxënësve;

Të jetë hulumtues dhe nxënës në mënyrë që të vërejë qasjen e duhur ndaj

nxënësve;

Të jetë analist, këshilltar dhe menaxhues i nxënësve.

Roli i nxënësit:

Duhet të bashkëveprojë me nxënësit tjerë;

Gabimet të mos merren si pasojë e një personi por tërë grupit komunikues;

Të jetë negociator.

1.5.1 Aktivitetet brenda klasës

1. Loja me role- është aktivitet në dyshe që ka për qëllim zhvillimin e

komunikimit në gjuhës që mësohet (gjuha angleze);

2. Intervistat- është aktivitet në dyshe që ka për qëllim zhvillimin e aftësive

ndërpersonale të gjuhës që po mësohet;

3. Puna në grupe- është aktivitet mes 4 nxënësve, por në disa raste edhe më

shumë që nxit komunikimin në gjuhën që mësohet në grupe më të mëdha

njerëzish;

4. Hapësira informuese- nxënësve iu jepet një informacion i cili ka mangësi dhe

këkohet prej tyre që duke komunikuar me njëri-tjetrin të arrijnë të

kompletojnë informacionin;

19

5. Shkëmbimi i mendimeve- është një aktivitet i cili këkon nga nxënësit t’i

paraqesin aftësitë e tyre komunikuese duke biseduar apo shkëmbyer mendimet

për gjërat që atyre iu interesojnë.

6. Gjueti pastruese- mësimdhënësi iu jep nxënësve një listë me pyetje të

ndryshme përgjigjet e të cilave ata duhet t’i kërkojnë tek njëri-tjetri që i shtynë

ata që patjetër të komunikojnë njëri me tjetrin.

1.6 Metoda e përgjigjes fizike

Gjatë përdorimit të kësaj metode kërkohet që të koordinohen mirë fjalimi dhe veprimi,

pasi që tentohet që gjuha të mësohet përmes aktivitetit fizik. Kjo metodë u përpilua nga

James Asher në vitin 1970 dhe vazhdon të përdoret edhe sot, duke u mbështetur në

memorizimin përmes përsëritjes verbale të shoqëruar me aktivitet që përsëritet gjë që e

bën atë më të lehtë për t’u kujtuar. Për t’i mësuar fëmijët sipas Asher është e lehtë sepse

ata i përgjigjen fizikisht këkesave, prandaj nëse të rriturit duhet të veprojnë njësoj si

fëmijët nëse duan të mësojnë gjuhën, njësoj sikur foshnjet mësojnë gjuhën amtare kur

fillojnë të flasin për herë të parë. Kjo metodë nuk kërkon shumë nga ana e prodhimit

gjuhësor dhe përfshinë lëvizje që ngjajnë me lojëra që zvogëlojnë stresin tek nxënësit,

krijojnë një atmosferë pozitive si dhe lehtësojnë mësimnxënien. Objektivi i kësaj metode

është që të zhvillojë aftësinë e të folurit dhe kategorizohet si një metodë natyrale për

mësimin e gjuhës.

Mësimi me anë të kësaj metode bëhet nga ana e mësimdhënësit dhe katër nxënësve

vullnetar që japin një komand, pastaj atë e shoqërojnë me një lëvizje, pastaj duke shtuar

komand dhe lëvizje të tjera përderisa nxënësit tjerë i shikojnë ata. Pastaj, mësimdhënësi e

përsërit komanden, mirëpo në këtë fazë vetëm nxënësit vullnetar i kryejnë lëvizjet pasi që

ata përfundojnë, mësimdhënësi i drejtohet klasës dhe në këtë mënyrë ata mësojnë përmes

lëvizjeve.


Luan rol aktiv dhe drejtues;

20

Harton planin se çka dhe kur do të mësohet;

Duhet të jetë i përgatitur dhe i organizuar që të mos ketë ngatërresa në procesin

mësimor;

Roli i tij nuk qëndron në mësimdhënie, por në krijimin e rasteve për të mësuar;

Duhet që të lejojë që nxënësit të mësojnë sipas ritmit të tyre;

Duhet të iu flas sikur një prind flet me fëmijët e vet;

Nuk duhet që vazhdimisht t’i përmirësojnë ata pasi që në këtë mënyrë iu ul

motivin.

Roli i nxënësit:

Luan rolin e dëgjuesit dhe përformuesit;

Duhet të dëgjojnë me vëmendje dhe t’i përgjigjen fizikisht kërkesave të

mësimdhënësit;

Duhet të përgjigjen individualisht dhe si grup;

Duhet të njohin dhe të përgjigjen saktë informactionit të mësuar më parë;

Duhet të ketë rol vetëvlerësues.

1.7 Metoda e heshtur

Kjo metodë u përpilua në vitet 1970 nga Caleb Gattegno i cili shpiki edhe shkopthat me

ngjyrë që përdoren në matematikë si dhe mësimin e fjalëve duke i koduar ato me ngjyra.

Kjo metodë përkrah faktin se mësimdhënësi duhet të flasë sa më pak gjatë orës mësimore

dhe t’i inkurajojë nxënësit të flasin sa më shumë duke u motivuar nga përdorimi i

ngjyrave të shumta. Objektiv parashihet që nxënësit të arrijnë të flasin si popullsia anglo-

folëse.

Këtë metodë Gattegno e ndërtoj mbi tri idetë e tij për mësimdhënien:

1. Mësimnxënia është më e lehtë kur nxënësi zbulon dhe krijon;

2. Mësimnxënia është më e lehtë kur ajo që mësohet konkretizohet;

3. Mësimnxënia është më e lehtë kur materiali që do mësohet përdoret për

zgjidhjen e problemeve.

21

Mësimdhënia në këtë metodë bëhet me anë të objekteve brenda klasës apo duke përdorur

shkopinj shumë ngjyrësh e jo duke u bazuar në plan apo libër. Mësimdhënia deri diku

është e bazuar në situatë dhe mësuesi ndërhynë apo flet vetëm në raste kur nxënësit nuk

dinë t’i përgjigjen njëri-tjetrit apo për t’i përmirësuar shqiptimin apo gramatikën

nxënësve. Kështu nxënësit mësojnë duke u argëtuar dhe lëvizur.


Luan rolin e krijuesit, ndihmësit dhe drejtuesit;

Të përdorë lëvizje, lista dhe mjete për të shpjeguar;

Të dijë të zgjedh kohën dhe rendin e duhur;

Të krijojë një mjedis ku nxënësit ndihen mirë;

Roli i nxënësit:

Të jetë i ndërgjegjshëm dhe i vetëdijshëm;

Të zhvillojë pavarësi dhe përgjegjësi gjatë procesit mësimor;

Të bashkëveprojë me nxënësit tjerë;

Të bëjë vetëvlerësim.

1.8 Metoda e mësimit të gjuhës në bashkësi

Kjo metodë u përpilua nga Charles A. Curran dhe bashkëpuntorët e tij në vitin 1970 dhe

ndryshe njihet edhe si qasja humane për mësimin e gjuhës. Me anë të metodës së mësimit

të gjuhës mësimdhënia shndërrohet në këshillim dhe ndërron rolet ku mësimdhënësi luan

rolin e këshilltarit dhe nxënësit atë të klientit. Organizimi i klasës bëhet në formë rrethore

me 6 deri në 12 nxënës si dhe me mësimdhënësinë jashtë rrethit. Nxënësit tregojnë diçka

për veten që mësuesi e përkthen në gjuhën angleze dhe më pas nxënësit e përsërisin atë

duke shtuar gjëra të reja dhe me mësuesin duke përkthyer. Kështu nxënësit largojnë

brengat e tyre dhe mësojnë gjuhën, pra, mësimdhënia shndërrohet në një aktivitet që

përfshinë tërë trupin si nga ana emocionale, kognitive dhe fizike.

22


Luan roli e këshilltarit prandaj nuk duhet të gjykojë nxënësit;

Të jetë gjithmonë i qetë;

Me kohë mësimdhënësi kur e sheh të arsyeshme fillon t’i përmirësojë nxënësit;

Duhet të sillet si prind me nxënësit;

Duhet të krijojë një ambient të sigurt;

Roli i nxënësit:

Duhet të bëhet pjesë e grupit;

Arritjet shihen si arritje e grupit jo individuale;

Të mos ngurrojnë të flasin;

1.8.1 Aktivitetet

1. Përkthimi- nxënësit krijojnë një rreth të vogël dhe mësimdhënësi përkthen një

fjali që nxënësit pastaj e përsërisin;

2. Puna në grupe- nxënësit kryejnë detyra të ndryshme në grupe;

3. Regjistrimi i audios- nxënësit regjistrojnë bisedime të ndryshme në gjuhën

angleze dhe dëgjojnë ato;

4. Shkrimi- nxënësit pasi dëgjojnë regjistrimet i shkruajnë bisedat e dëgjuara në

fletoret e tyre duke ushtruar në këtë mënyrë shkrimin dhe gramatikën;

5. Analiza- nxënësit analizojnë dhe studiojnë fjalët e shkruara duke u fokusuar në

rregulla gramatikore;

6. Reflektim dhe vrojtim- nxënësit reflektojnë dhe bëjnë vetëvlerësimin për ato që

kanë shkruar dhe mësuar;

7. Dëgjimi- nxënësit dëgjojnë monologjet e mësimdhënësit dhe në këtë mënyrë

ushtrojnë aftësinë e të dëgjuarit;

8. Bisedim i lirë- nxënësit përfshihen në bisedim të lirë me nxënësit e tjerë dhe

mësimdhënësit duke përfshirë mësimet e arritura.

23

1.9 Metoda e suggestopedia-së

U përpilua nga psikiatri dhe edukatori bullgar Georgi Lozanov në vitin 1970 dhe është

një metodë e çuditshme me qasje humane. Sipas Lozanov, problemi më i madh në

mësimin e gjuhës është memorizimi i fjalëve dhe modeli i fjalëve, prandaj edhe e përpiloi

këtë metodë, e cila fokusohet më shumë në mosvetëdijen e nxënësit dhe tenton që në një

periudhë të shkrutër të mësohet sa më shumë. Po ashtu kjo metodë i kushton rëndësi

dekorimit, mobilieve, organizimit të objekteve në klasë, muzikës dhe autoritetit të

mësimdhënësit. Kjo metodë bazohet në mësimin gjatë gjumit ku nxënësi shoqërohet me

muzikë të lehtë klasike dhe para tij paraqiten detyra, modele të ndryshme të gjuhës ku

mësohet gramatika, të folurit etj. Edhe pse sot kjo metodë nuk përdoret tërësisht njësoj ka

pjesë të saj që shihen si të nevojshme në mësimdhënie, p.sh. përdorimi i muzikës.


Të ketë vetëbesim;

Të ketë qëndrim serioz;

Të vlerësojë saktë nxënësit;

Të ketë entuziazëm;

Të ketë qëndrim global jo analitik me materialin.

1.9.1 Parimet

Autoriteti- mësimdhënësi duhet të ketë autoritet të lartë përpara nxënësit;

Fëmijëria- gjatë procesit mësimor mësimdhënësi duhet të përdorë autoritetin e tij

sikur prindi ndaj fëmijës. Prej nxënësit kërkohet që të luaj rolin e tij, pra, të sillet

si një fëmijë edhe në qoftë se është i rritur;

Mësimi i dyfishtë- nxënësi përpos që mëson nga mësimdhënësi, mësimi bëhet

edhe përmes mjedisit përreth tij.

Intonacioni dhe ritmi- duke u bazuar në këto dy veti mësimi i materialit nuk është

i mërzitshëm për nxënësin dhe e bën mësimin më argëtues.

Gabimet- nxënësi është i lirë të bëj gabime dhe nuk ndëshkohet për këtë;

Detyrat e shtëpisë- shumicën e kohës nxënësit nuk kanë detyra të shtëpisë.

24

II. Ndërlidhja e metodave me aftësitë

Një ndër disavantazhet më të mëdha të metodave të hershme ishte fokusi në një apo dy

aftësi por deri në vitet e mëvonshme nuk iu kushtua rëndësi të gjitha aftësive në të njëjtën

kohë, dhe për të mësuar një gjuhë duhet të fokusohemi që të mësojmë të gjitha aftësitë.

Sot për mësimin e gjuhës përdoren aktivitete dhe teknika prej të gjitha metodave dhe

mundohet që t’i kushtohet rëndësi të gjitha aftësive në mënyrë që nxënësit të arrijnë të

lexojnë, të shkruajnë, të flasin dhe të dëgjojnë si dhe të kuptojnë kur komunikojnë me të

tjerët.

2.1 Dëgjimi

Të dëgjojmë do të thotë të arrijmë të kuptojmë gjuhën që flitet, prandaj edhe dy aftësitë si

të folurit dhe të dëgjuarit janë të lidhura ngushtë njëra me tjetrën. Kësaj aftësie rëndësi

filloj t’i kushtohet në vitet 1940 me qasjen gojore, metodën audio-gjuhësore si dhe

metodën e mësimdhënies së gjuhës komunikuese. Në vitet 1960-1970 gjuhëtarët erdhën

në përfundim se një gjuhë nuk mund të mësohet pa u mësuar më parë dëgjimi në atë

gjuhë.

Kur mësohet dëgjimi është detyrë e mësimdhënësit që të paraqes thekse dhe mënyra të

folurit të ndryshme që nxënësi të arrijë që të mësoj t’i kuptojë ato e jo të mësojë vetëm

nga mësimdhënësi. Për të arritur këtë, më parë janë përdorur regjistruesit e zërit, por sot

kjo arrihet përmes kompjuterëve dhe mjeteve më të reja teknologjike.

2.2 Të folurit

Të folurit nënkupton aftësinë për të komunikuar në gjuhën e huaj (gjuhën angleze). Kësaj

aftësie u fillua t’i kushtohet rëndësi e veçantë në vitet 1930 me anë të qasjes gojore dhe

mësimit përmes situatave, por prapëseprapë të folurit ishte ende i kufizuar, por me

ardhjen e metodës audio-gjuhësore filloi mësimi i mirëfilltë i kësaj aftësie.

Mësimdhënia e të folurit mund të arrihet përmes tri qasjeve:

Ushtrimeve- mësimdhënësi duhet të zgjedh ushtrime të cilat nxisin nxënësin të

flasë.

25

Reagimeve- mësimdhënësi duhet të krijojë aktivitete dhe situata ku nxënësi

shtyhet të përdorë tërë njohuritë e tij.

Përfshirja- gjatë aktiviteteve dhe ushtrimeve mësimdhënësi duhet të përfshijë tërë

klasën.

2.3 Leximi

Leximi është një aftësi që gjithmonë i është kushtuar rëndësi sidomos në metodat më të

hershme siç janë metoda e përkthimit gramatikor dhe ajo direkte. Leximi është një

ushtrim, produkt dhe proces i vazhdueshëm që zhvillohet së bashku me nxënësin por që

të arrihet kjo nxënësi duhet të dijë leximin në gjuhën amtare pasi që leximi në të dy

gjuhët është i ndërlidhur. Të lexuarit mësohet në mënyrë që nxënësi të ketë aftësi të

lexojë literaturën e huaj dhe të mund të studiojnë edhe në vendet e huaja si dhe përshkak

të ekspozimit të nxënësve ndaj gjuhës. Po ashtu leximi na ndihmon që të shkruajmë si

dhe ofron material të diskutimit.

2.4 Shkrimi

Edhe pse si aftësi është mjaft e rëndësishme deri në vitet 1970 kjo aftësi nuk është trajtuar

si aftësi në vete ajo është përdorur si mjet i mësimit të aftësive tjera, kurse pas këtij viti u

fillua që t’i kushtohet rëndësi kësaj aftësie. Fatkeqësisht, asnjëra nga metodat e trajtuara

deri më tash nuk fokusohet në të shkruarit. Rëndësia e shkrimit si aftësi është se

përforcon mësimin, zhvillon gjuhën sepse duke shkruar ne mësojmë shprehje të reja,

mënyra e të mësuarit gojor nuk i përshtatet të gjithë nxënësve për disa është më e lehtë të

mësojnë përmes shkrimit dhe leximit si dhe për t’u shprehur.

III. Metodologjia e hulumtimit

Tema e studimit është “Përdorimi i metodave të mësimdhënies së gjuhës së huaj Angleze

në edukimin fillor në Kosovë”. Lidhur me këtë temë është gjetur material i mjaftueshëm

për realizimin e tij. Për realizim janë përdorur metoda, teknika dhe instrumente

(pyetësorë) për të grumbulluar të dhëna të nevojshme për të kuptuar se cilat metoda

përdoren më shumë dhe se a fokusohen mësimdhënësit më tek të dëgjuarit, të lexuarit, të

folurit apo të shkruarit.

26

3.1 Qëllimi i hulumtimit

Të kuptuarit se cila metodë përdoret më shumë për mësimdhënien e

gjuhës Angleze në edukimin fillor;

Të kuptuarit se në cilën aftësi (të folurit, të dëgjuarit, të lexuarit dhe të

shkruarit) fokusohet mësimdhënësi;

Të vërejturit se a ndërlidhen shembuj nga jeta e përditshme në

mësimdhënie.

3.2 Metodologjia dhe teknikat e hulumtimit

Metodologjia e përdorur në këtë hulumtim ka qenë kuantitative (sasiore). Ndërsa sa i

përket teknikave kam përdorur pyetësorët të cilëve iu kanë nënshtruar nxënësit e klasëve

të treta dhe të katërta. Pyetësorët kanë qenë me pyetje të tipit të mbyllur.

Hipotezat :

H1- Përdorimi i metodave të mësimdhënies së gjuhës Angleze në edukimin fillor në

Kosovë.

H2- Fokus më i madh i kushtohet të folurit në gjuhën Angleze në edukimin fillor në

Kosovë.

Pyetjet kërkimore:

1. Çfarë metodash përdoren për mësimdhënien e gjuhës Angleze në Kosovë?

2. Cilës aftësi për mësimin e gjuhës i japin më shumë rëndësi mësimdhënësit?

3. Si bëhet ndërlidhja e jetës së përditshme me mësimdhënien e gjuhës Angleze?

Populacioni: Nxënës të shkollës fillore “Zekeria Rexha” në komunën e Gjakovës.

Mostra: Pjesë e hulumtimit ishin 74 nxënës të klasëve të III-ta dhe të IV-ta të shkollës

“Zekeria Rexha” të komunës së Gjakovës.

27

3.3 Etika e hulumtimit

Për realizimin e këtij hulumtimi së pari u mor leje nga Drejtoria Komunale e Arsimit pasi

që morëm lejen e tyre kërkuam leje edhe nga drejtori i shkollës, të cilit ia shpjeguam

rëndësinë e hulumtimit. Pastaj, duke treguar për anonimitetin e pyetësorit biseduam me

mësuesit të cilët na lejuan që nxënësit e tyre të iu nënshtrohen pyetësorit i cili zgjati 10

minuta.

IV. Rezultatet e hulumtimit

Në këtë hulumtim kanë marr pjesë 74 nxënës ku prej tyre 41 kanë qenë nga klasët e treta

dhe 33 prej tyre kanë qenë në klasët e katërta.

4.1 Rezultatet e hulumtimit për klasët të treta

Fig. 1 Përqindja e nxënësve në klasën e III-të

Në pyetjen se në cilën klasë jeni 41 prej tyre janë përgjigjur se janë në klasën e tretë.

100%

0%

Në cilën klasë jeni?

III-të IV-të

28

Fig. 2 Përqindja e vajzave dhe djemëve për klasët e treta

Në pyetje lidhur me gjininë kemi marr këto përgjigje: 15 prej tyre ose 37% janë

përgjigjur se janë vajza, kurse 26 prej tyre ose 63% janë përgjigjur se janë djem.

Fig. 3 Përqindja e metodave të përdorura në klasën e tretë

Në pyetjen “Mësuesi/ja juaj gjatë mësimdhënies a përdorë më shpesh?” , kemi marr këto

përgjigje: lexim, diskutim, bisedim (metodën verbale) janë përgjigjur 38 nxënës ose 93%,

objekte, vizatime, filma (metodën e demonstrimit) nuk është përgjigjur asnjë nxënës pra

37%

63%

Gjinia

Vajzë Djalë

93%

0% 7%

Mësuesi/ja juaj gjatë mësimdhënies a përdorë më shpesh?

Lexim, diskutim, bisedim (Metodën verbale)

Objekte, vizatime, filma (Metodën e demonstrimit)

Lojëra të ndryshme (Metodën përmes lojërave)

29

është 0%, kurse lojëra të ndryshme (metodën përmes lojërave) janë përgjigjur 3 nxënës

ose 7%.

Fig. 4 Përqindja e teknikave të përdorura në klasën e tretë

Në pyetjen se gjatë mësmidhënies a përdorë mësuesi/ja juaj teknika të mësimdhënies

(kllaster, stuhi mendimesh, diskutim, etj), kemi marr këto përgjigje: me po janë përgjigjur

30 nxënës ose 73% kurse me jo janë përgjigjur 11 nxënës ose 27%.

Fig. 5 Përqindja e shembujve të marrur nga jeta e përditshme për klasën e tretë

73%

27%

Gjatë mësimdhënies a përdorë mësuesi/ja juaj teknika të mësimdhënies (kllaster, stuhi mendimesh, diskutim, etj.)

Po Jo

66%10%

24%

Gjatë mësimdhënies a merrni shembuj nga jeta e përditshme?

Po Jo Nganjëherë

30

Në pyetjen se gjatë mësimdhënies a merrni shembuj nga jeta e përditshme, kemi marr

këto përgjigje: me po janë përgjigjur 27 nxënës ose 66%, me jo janë përgjigjur 4 nxënës

ose 10% kuse me nganjëherë janë përgjigjur 10 nxënës ose 24%.

Fig. 6 Përqindja e përdorimit tëaftësisë së të folurit në klasën e tretë

Në pyetjen se a bëni ushtrime ku përfshihen bisedime të thjeshta në gjuhën angleze, kemi

marr këto përgjigje: me po janë përgjigjur 28 nxënës ose 68%, me jo janë përgjigjur 2

nxënës ose 5%, kurse me nganjëherë janë përgjigjur 11 nxënës.

Fig. 7 Përqindja e përdorimit të aftësisë së të lexuarit në klasën e tretë

95%

5%

A lexoni me zë tregimet e dhëna në libër?

Po Jo

68%5%

27%

A bëni ushtrime ku përfshihen bisedime të thjeshta në gjuhën angleze?

Po Jo Nganjëherë

31

Në pyetjen se a lexoni me zë tregimet e dhëna në libër, kemi marr këto përgjigje: me po

janë përgjigjur 39 nxënës ose 95%, kurse me jo janë përgjigjur 2 nxënës ose 5%.

Fig. 8 Përqindja e përdorimit të aftësisë së dëgjuarit në klasën e tretë

Në pyetjen se a dëgjoni ndonjëherë në klasë CD-të e dhëna në libër, kemi marr këto

përgjigje: me shpesh janë përgjigjur 3 nxënës ose 7%, me nganjëherë janë përgjigjur 4

nxënës ose 10%, me shumë rrallë janë përgjigjur 12 nxënës ose 29%, kurse me kurrë janë

përgjigjur 22 nxënës ose 54%.

44%

7%

39%

10%

A përdorë mësuesi/ja juaj mënyra tjera të shpjegimit të gjërave të panjohura përpos atyre të

paraqitura në libër?

Përmes fotografive Përmes objekteve

Përmes shembujve Jo nuk përdorë mënyra tjera

7%10%

29%54%

A dëgjoni ndonjëherë në klasë CD-të e dhëna në libër?

Shpesh Nganjëherë Shumë rrallë Kurrë

32

Fig. 9 Përqindja e përdorimit të mënyrave të ndryshme për shpjegimin e gjërave të

panjohura në klasën e tretë

Në pyetjen se a përdorë mësuesi/ja juaj mënyra tjera të shpjegimit të gjërave të panjohura

përpos atyre të paraqitura në libër, kemi marr këto përgjigje: përmes fotografive janë

përgjigjur 18 nxënës ose 44%, përmes objekteve janë përgjigjur 3 nxënës ose 7%, përmes

shembujve janë përgjigjur 16 nxënës ose 39%, kurse me jo nuk përdorë mënyra tjera janë

përgjigjur 4 nxënës ose 10%.

Fig. 10 Përqindja e nxënësve të cilët mendojnë se kjo mënyrë e mësimdhënies është e

suksesshme për klasën e tretë

Në pyetjen se a mendoni se po arrini të mësoni gjuhën angleze në këtë mënyrë, kemi

marr këto përgjigje: me po janë përgjigjur 28 nxënës, me jo nuk është përgjigjur asnjë

nxënës pra kemi 0% kurse me pak janë përgjigjur 13 nxënës ose 32%.

68%

0%

32%

A mendoni se po arrini të mësoni gjuhën angleze në këtë mënyrë?

Po Jo Pak

33

Fig. 11 Përqindja e nxënësve që mësojnë gjuhën angleze vetëm në shkollë por edhe jashtë

saj gjatë klasës së tretë

Në pyetjen se a mësoni gjuhën angleze vetëm në shkollë apo edhe jashtë shkollës, kemi

marr këto përgjigje: me vetëm në shkollë janë përgjigjur 14 nxënës ose 34%, me në

shkollë dhe në kurs janë përgjigjur 17 nxënës ose 42%, kurse në shkollë dhe përmes

mënyrave tjera (filma, muzikë, etj.) por jo në kurs janë përgjigjur 10 nxënës ose 24%.

4.2 Rezultatet e hulumtimit për klasët e katërta:

Fig. 12 Përqindja e nxënësve në klasën e katërt

34%

42%

24%

A mësoni gjuhën angleze vetëm në shkollë apo edhe jashtë shkollës?

Vetëm në shkollë

Në shkollë dhe në kurs

Në shkollë dhe përmes mënyrave tjera (filma, muzikë, etj.) por jo në kurs

0%

100%

Në cilën klasë jeni?

III-të IV-të

34

Në pyetjen se në cilën klasë jeni 33 prej tyre janë përgjigjur se janë në klasën e katërt.

Fig.13 Përqindja e vajzave dhe djemëve për klasën e katërt

Në pyetje lidhur me gjininë kemi marr këto përgjigje: 17 prej tyre ose 52% janë

përgjigjur se janë vajza kurse 16 prej tyre ose 48% janë përgjigjur se janë djem.

Fig. 14 Përqindja e metodave të përdorura në klasën e katërt

52%

48%

Gjinia

Vajzë Djalë

73%

15%

12% 0%

Mësuesi/ja juaj gjatë mësimdhënies a përdorë më shpesh?

Lexim, diskutim, bisedim (Metodën verbale)

Objekte, vizatime, filma (Metodën e demonstrimit)

Lojëra të ndryshme (Metodën përmes lojërave)

35

Në pyetjen se cilën metodë përdorë më shpesh mësuesi, kemi marr këto përgjigje: me

leximin, diskutimin, bisedimin (metodën verbale) janë përgjigjur 24 nxënës ose 73%, me

objekte, vizatime, filma (metodën e demonstrimit) janë përgjigjur 5 nxënës ose 15%,

kurse me lojëra të ndryshme (metodën përmes lojërave) janë përgjigjur 4 nxënës ose

12%.

Fig. 15 Përqindja e teknikave të përdorura në klasën e katërt

Në pyetjen se gjatë mësimdhënies a përdorë mësuesi/ja juaj teknika të mësimdhënies

(kllaster, stuhi mendimesh, diskutim, etj.), kemi marr këto përgjigje: me po janë

përgjigjur 24 nxënës ose 73%, kurse me jo janë përgjigjur 9 nxënës ose 27%.

73%

27%

Gjatë mësimdhënies a përdorë mësuesi/ja juaj teknika të mësimdhënies (kllaster, stuhi

mendimesh, diskutim, etj.)?

Po Jo

36

Fig. 16 Përqindja e shembujve të marrur nga jeta e përditshme për klasën e katërt

Në pyetjen se gjatë mësimdhënies a merrni shembuj nga jeta e përditshme, kemi marr

këto përgjigje: me po janë përgjigjur 19 nxënës ose 58%, me jo janë përgjigjur 2 nxënës

ose 6%, kurse me nganjëherë janë përgjigjur 12 nxënës ose 36%.

Fig. 17 Përqindja e përdorimit të aftësisë së të folurit në klasën e katërt

Në pyetjen se a bëni ushtrime ku përfshihen bisedime të thjeshta në gjuhën angleze, kemi

marr këto përgjigje: me po janë përgjigjur 21 nxënës ose 64%, me jo janë përgjigjur 4

nxënës ose 12%, kurse me nganjëherë janë përgjigjur 8 nxënës ose 24%.

58%

6%

36%

Gjatë mësimdhënies a merrni shembuj nga jeta e përditshme?

Po Jo Nganjëherë

64%12%

24%

A bëni ushtrime ku përfshihen bisedime të thjeshta në gjuhën angleze?

Po Jo Nganjëherë

37

Fig. 18 Përqindja e përdorimit të aftësisë së të lexuarit në klasën e katërt

Në pyetjen se a lexoni me zë tregimet e dhëna në libër, kemi marr këto përgjigje: me po

janë përgjigjur 25 nxënës ose 76% kurse me jo janë përgjigjur 8 nxënës ose 24%.

Fig. 19 Përqindja e përdorimit të aftësisë së dëgjuarit në klasën e katërt

Në pyetjen se a dëgjoni ndonjëherë në klasë CD-të e dhëna në libër, kemi marr këto

përgjigje: me shpesh është përgjigjur 1 nxënës ose me 3%, me nganjëherë janë përgjigjur

76%

24%

A lexoni me zë tregimet e dhëna në libër?

Po Jo

3%

46%

18%

33%

A dëgjoni ndonjëherë në klasë CD-të e dhëna në libër?

Shpesh Nganjëherë Shumë rrallë Kurrë

38

15 nxënës ose 46%, me shumë rrallë janë përgjigjur 6 nxënës ose 18%, kurse me kurrë

janë përgjigjur 11 nxënës ose 33%.

Fig. 20 Përqindja e përdorimit të mënyrave të ndryshme për shpjegimin e gjërave të

panjohura në klasën e katërt

Në pyetjen se a përdorë mësuesi/ja juaj mënyra të tjera të shpjegimit përpos atyre të

paraqitura në libër, kemi marr këto përgjigje: me përmes fotografive janë përgjigjur 11

nxënës ose 33%, me përmes objekteve janë përgjigjur 3 nxënës ose 9%, me përmes

shembujve janë përgjigjur 18 nxënës ose 54%, kurse me jo nuk përdorë mënyra tjera

është përgjigjur vetëm 1 nxënës ose 4%.

33%

9%

54%

4%

A përdorë mësuesi/ja juaj mënyra të tjera të shpjegimit të gjërave të panjohura përpos atyre të

paraqitura në libër?

Përmes fotografive Përmes objekteve

Përmes shembujve Jo nuk përdorë mënyra të tjera

39

Fig. 21 Përqindja e nxënësve që mendojnë se kjo mënyrë e mësimdhënies është e

suksesshme për klasën e katërt

Në pyetjen se a mendoni se po arrini të mësoni gjuhën angleze në këtë mënyrë, kemi

marr këto përgjigje: me po janë përgjigjur 27 nxënës ose 82%, me jo është përgjigjur 1

nxënës ose 3% kurse me pak janë përgjigjur 5 nxënës ose 15%.

Fig. 22 Përqindja e nxënësve që mësojnë gjuhën Angleze vetëm në shkollë por edhe jashtë

saj gjatë klasës së katërt

82%

3% 15%

A mendoni se po arrini të mësoni gjuhën angleze në këtë mënyrë ?

Po Jo Pak

30%

37%

33%

A mësoni gjuhën angleze vetëm në shkollë apo edhe jashtë shkollës?

Vetëm në shkollë

Në shkollë dhe në kurs

Në shkollë dhe përmes mënyrave të tjera (filma, muzikë, etj.) por jo në kurs

40

Në pyetjen se a mësoni gjuhën angleze vetëm në shkollë apo edhe jashtë shkollës, kemi

marr këto përgjigje: me vetëm në shkollë janë përgjigjur 10 nxënës ose 30%, me në

shkollë dhe në kurs janë përgjigjur 12 nxënës ose 37%, kurse me në shkollë dhe përmes

mënyrave tjera por jo në kurs janë përgjigjur 11 nxënës ose 33%.

4.3 Analiza e të dhënave

Me anë të rezultateve të marrura nga pyetësorët dhe me analizimin e tyre kemi arritur në

përfundimin se metoda që përdoret më shumë nga mësimëdhënësit e gjuhës angleze është

metoda verbale ku shpjegimi bazohet më shumë në diskutim, lexim, bisedim, etj. Po

ashtu kemi vërejtur se mësimdhënësit ndërlidhin jetën e përditshme për shpjegim si dhe

bëjnë përfshirjen e tyre në teknikat të cilat i përdorin. Ndërsa sa i përket hipotezës së dytë

që kemi ngritur kemi arritur në përfundim se në të vërtetë më shumë fokus bie mbi

aftësinë e të lexuarit ku mësimdhënësit preferojnë që nxënësit të lexojnë me zë të lartë

shembuj dhe tekstet e dhëna në libër, mirëpo pas kësaj aftësia që i kushtohet më shumë

rëndësi është ajo e të folurit kurse aftësisë së dëgjuarit i kushtohet fare pak kohë dhe

rëndësi përpos në rastet kur mësimdhënësi shpjegon në gjuhën angleze, pra, hipoteza jonë

e dytë nuk është mbështetur. Vlenë të përmendim se shumica e të anketuarve kanë

përgjigje pozitive në pyetjen se a është kjo mënyrë e suksesshme për mësimdhënien e

gjuhës angleze dhe se shumë prej tyre përpos në shkollë, gjuhën angleze e mësojnë edhe

në kurse.

41

Përfundime

Më parë gjuhët e huaja më shumë janë mësuar nga të rriturit për shkak të kushteve

ekonomike dhe sociale, mirëpo sot fëmijët fillojnë t’i mësojnë ato qysh nga edukimi

fillor. Gjuha më me ndikim sot konsiderohet gjuha angleze dhe prandaj quhet edhe gjuha

globale. Duke pasur parasysh që metodat e mësimdhënies kanë ekzistuar për një kohë të

gjatë shumica e tyre u përpiluan për mësimdhënien e të rriturve për të ndryshuar dhe për

t’u zhvilluar pastaj ndër vite dhe sot përdoren edhe për mësimdhënien e fëmijëve. Në këtë

punim unë jam munduar të paraqes një historik të shkurtër të 9 metodave më të përdorura

si dhe mënyrën e mësimdhënies me ato. Pas realizimit të këtij punimi kuptova se sot në të

shumtën e rasteve nuk përdoret vetëm një metodë por secila prej tyre përfshihet me anë të

teknikave dhe aktiviteteve të përdorura për të realizuar një mësimdhënie sa më të mirë.

42

Literatura

Literatura bazë:

Richards, J.C., Rodgers, Th.S.(1999).Approaches and Methods in Language

Teaching.Cambridge, Britani e Madhe: The press syndicate of University of Cambridge.

Harmer, J.(2001).How to Teach English.Harlow, Britani e Madhe: Pearson Education

Limited.

Carter, R.,Nunan D.(2013).The Cambridge Guide to Teaching English to Speakers of

Other Languages.Cambridge, Britani e Madhe: Cambridge University Press.

Brewster, J., Ellis, G., Girard, D.(1993)The Primary English Teacher’s Guide.London,

Britani e Madhe: Penguin Books Ltd.

Richards, J.C.(2006)Communicative Language Teaching Toda.New York, SHBA:

Cambridge University Press.

Literatura ndihmëse:

Rahman,F.(n.d).Grammar Translation Method(GTM).jjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjj

Marr nga:uuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu

https://www.academia.edu/32853908/GRAMMAR_TRANSLATION_METHOD_GTM

Hussain, Sh., Sajid, S.(2015).Oral Approach and Situational Language Teaching: A

Short Review.Marr nga:hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh

https://www.researchgate.net/publication/314895766_Oral_Approach_and_Situational_Language

_Teaching_A_Short_Review

Larsen-Freeman, D. (2000). Techniques and principles of language teaching (2nd ed.).

Marr nga:jjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjj

http://www.personal.psu.edu/kej1/APLNG_493/old_site/Larsen_Freeman__2000_Chapter_4.pdf

https://www.academia.edu/32853908/GRAMMAR_TRANSLATION_METHOD_GTMhttps://www.researchgate.net/publication/314895766_Oral_Approach_and_Situational_Language_Teaching_A_Short_Reviewhttps://www.researchgate.net/publication/314895766_Oral_Approach_and_Situational_Language_Teaching_A_Short_Reviewhttp://www.personal.psu.edu/kej1/APLNG_493/old_site/Larsen_Freeman__2000_Chapter_4.pdf

43

Shtojca

PYETËSOR

Të nderuar nxënës,

Po ju drejtohem me këtë pyetësor si pjesë e hulumtimit për realizimin e studimit, me

temë: “Përdorimi i metodave të mësimdhënies së gjuhës së huaj Angleze në edukimin fillor”

Qëllimi i këtij studimi është që të njihemi me metodologjinë e mësimdhënies së gjuhës

angleze në klasat e ulëta të shkollave fillore, respektivisht të shkollës fillore “Zekeria

Rexha” në Gjakovë.

Pyetësorët respektojnë anonimitetin tuaj. Përgjigjet tuaja do të ndihmojnë në vërtetësinë e

këtij hulumtimi. Pyetësori iu shpërndahet nxënësve të klasave të III-ta dhe të IV-ta në

Shkollën Fillore “Zekeria Rexha” në Gjakovë

Pyetje të përgjithshme:

1. Në cilën klasë jeni?

a) III-të

b) IV-të

2. Gjinia:

a) Vajzë

b) Djalë

Pyetje specifike

3. Mësuesi/ja juaj gjatë mësimëdhënies a përdorë më shpesh?

a) Leximin, diskutimin, bisedimin (Metodën verbale)

b) Objekte, vizatime, filma (Metodën e demonstrimit)

c) Lojëra të ndryshme (Metodën përmes lojërave)

4. Gjatë mësimëdhënies a përdorë mësuesi/ja juaj teknika të mësimëdhënies

(kllaster, stuhi mendimesh, diskutim, etj.)?

a) Po

b) Jo

44

5. Gjatë mësimëdhënies a merrni shembuj nga jeta e përditshme?

a) Po

b) Jo

c) Nganjëherë

6. A bëni ushtrime ku përfshihen bisedime të thjeshta në gjuhën angleze ?

a) Po

b) Jo

c) Nganjëherë

7. A lexoni me zë tregimet e dhëna në libër?

a) Po

b) Jo

8. A dëgjoni ndonjëherë në klasë CD-të e dhëna në libër?

a) Shpesh

b) Nganjëherë

c) Shumë rrallë

d) Kurrë

9. A përdorë mësuesi/ja juaj mënyra të tjera të shpjegimit të gjërave të panjohura

përpos atyre të paraqitura në libër?

a) Përmes fotografive

b) Përmes objekte

c) Përmes shembujve

d) Jo, nuk përdorë mënyra të tjera

10. A mendoni se po arrini të mësoni gjuhën angleze në këtë mënyrë?

a) Po

b) Jo

c) Pak

11. A mësoni gjuhën angleze vetëm në shkollë apo edhe jashtë shkollës?

a) Vetëm në shkollë

b) Në shkollë dhe në kurs

c) Në shkollë dhe përmes mënyrave të tjera ( filma, muzikë, etj.) por jo në kurs.

Ju faleminderit!

universiteti “fehmi agani”...nëpërmjet këtij punimi trajtohen metodat e mësimdhënies së...

Documents