universiteti politeknik i tiranËs fakulteti i ...nga qarku ekuivalent i motoritshkruajmëekuacionet...
TRANSCRIPT
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËSFAKULTETI I INXHINIERISË ELEKTRIKEAKULTETI I INXHINIERISË ELEKTRIK
DEPARTAMENTI I AUTOMATIKËS
ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
NJOHURI MBI MIKROKONTROLLUESIT DHE APLIKIME
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
2
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
MIKROKONTROLLUESIÇfarë është mikrokontrolluesi
Mikrokontrolluesi (microcontroller) mund të përkufizohet thjesht si njëmikrokompjuter ose qark i integruar që përmban periferikët (I/O PORT B, I/O PORTC, ADC, SERIAL PORT etj), CPU (Central Processing Unit) dhe memoriet (ROM, RAM)
Rritja e shpejtë e shkencës dhe eteknologjisë ofron shumë avantazhe përpërdorimin e qarqeve të integruara dhemikrokontrolluesave
Përdorimi i këtyre mikrokontrolluesave porritet për shkak të thjeshtësisë dhepërfitimeve që kemi prej tyre
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
3
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
MIKROKONTROLLUESIPërdorimi i mikrokontrolluesit
• Mikrokontrolluesit mund të programohen për të kryer detyra të ndryshmebazuar në kërkesa të ndryshme
• Kështu, thjesht duke ndryshuar instruksionet e programit (kodin), detyra tëndryshme mund të kryhen nga i njëjti mikrokontrollues
• Në ditët e sotme shumë procese industriale dhe aplikacione të fushave tëndryshme kontrollohen nga mikrokontrolluesit
• Për një realizim sa më efektiv të një projekti me mikrokontrollues duhet të kemiparasysh tipin e mikrokontrolluesit në mënyrë që të zgjedhim mikrokontrolluesinmë të përshtatshëm
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
4
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
MIKROKONTROLLUESIPërdorimi i mikrokontrolluesit
• Mikrokontrolluesit përdoren gjërësisht në
• Proceset industriale
• Aplikacionet mjekësore
• Sistemet e automatizimit dhe menaxhimit të energjisë në ndërtesa
• Robotikë
• Sistemet matëse, mbrojtëse, monitoruese
• Industrinë automobilistike
• Aplikacione të ndryshme
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
5
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
MIKROKONTROLLUESIMikrokontrolluesi dhe skema e kontrollit
Mikrokontrolluesi përmban algoritmin e kontrollit të cilin e ekzekuton dhe sirezultat prodhon sinjalin e kontrollit
-
ALGORITMI I KONTROLLIT Mikrokontrolluesi është
elementi kryesor iskemës së kontrollit
SHNDËRRUESI IVARIABLIT TË
KONTROLLUAR
MIKROKONTROLLUESI PROCESIORGANI EKZEKUTUES
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
6
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESKontolli i makinës që ndjek një trajektore
Janë paraqitur disa makinadhe së bashku me to edheelementët e kontrollit(mikrokontrolluesi, etj) përtë bërë të mundur qëmakinat të ndjekintrajektoren e dëshiruar
Makina gjatë ndjekjes së trajektores
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
7
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESMakina së bashku me elementët e kontrollit
MIKROKONTROLLUESI(FREESCALE)
ORGANI EKZEKUTUES
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
8
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESRealizimi i kontrollit të makinës
MIKROKONTROLLUESI ORGANI EKZEKUTUES MAKINA
SHNDËRRUES (KAMER)
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
9
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESKontrolli automatik i shpejtësisë së motorit BLDC
MOTORI BLDC
MIKROKONTROLLUESI(FREESCALE)
ORGANI EKZEKUTUES(INVERTER)
E njëjta platformë mund tëpërdoret edhe për kontrollinautomatik të shpejtësisë sëmotorit asinkron dhemotorit sinkron me magnetëpermanentë
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
10
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESNdërtimi i sistemit mbrojtës gjatë frenimit të biçikletës
Frekuencat e oshilimeve nëAx dhe Ay janëproporcionale meshpejtësinë e motorit
Akselerometër me 2gradë lirie
Motor i rrymës sëvazhduar (brënda nëtimon)
Mikrokontrolluesi dheshndërruesi statik
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
11
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESSkema e kontrollit
• Kur çiklisti frenon motori aktivizohet duke prodhuar vibrime
• Niveli i vibrimeve varet nga vlera e e cila jepet me shprehjen
• Nisur nga madhësia e vibrimeve, çiklisti reagon duke kontrolluar momentinfrenues në rrotën e parë të biçikletës
Strategjia e kontrollit+
MotorBiçikletaÇiklisti
Vibrim
-
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
12
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESMotori i rrymës së vazhduar
• Motori për shkak të masësjoqendërsynuese (ngarkesa) prodhonvibrime me amplituda të vogla deri nëamplituda të mëdha
• Vibrimet janë proporcionale meshpejtësinë këndore të motorit
• Këta motorë përdoren zakonisht kurkërkohen sinjale vibruese
• Motor i rrymës sëvazhduar me magnetëpermanentë
• Ky motor është montuar nëtimonin e biçikletës
Tensioni nominal 7.5 v DCRryma nominale 150 mAShpejtësia nominale 8250 10% rrot/minRryma e lëshimit 450 mA
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
13
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESMotori i rrymës së vazhduar
• Në kontur të hapurrryma e lëshimit nukështë e kontrolluardhe mund të arrijëvlera të mëdha
• Rryma e lëshimit nëpërputhje me vlerëne dhënë në target
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
14
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESSkema strukturore e motorit
Nga qarku ekuivalent imotorit shkruajmë ekuacionet
- -
Motori
Bazuar në ekuacionet emësipërme ndërtojmë skemënstrukturore të motorit
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
15
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESAlgoritmi i kontrollit i aplikuar te motori
1. Kontrolli i rrymës
2. Vlerësuesi i shpejtësisë
3. Kontrolli i shpejtësisë
Algoritmi i kontrollit i cili dotë ngarkohet në memorien eMIKROKONTROLLUESIT
vler
- ---
Motori
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
16
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESKontrolli i rrymës së motorit
1. Kontrolli i rrymës
2. Vlerësuesi i shpejtësisë
3. Kontrolli i shpejtësisë
vler
- ---
Motori
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
17
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESKontrolli i rrymës së motorit (rotor i ndaluar)
• 877,
• Kur rotori është indalur shqetësimetqë vijnë nga kanali ishpejtësisë mungojnë( )
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
18
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESKontrolli i rrymës së motorit (rotor i lirë)
Rritja e rrymës sëreferencës sjellrritjen e tensionittë ushqimit
Efekti i forcëselektromotore E
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
19
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESVlerësuesi i shpejtësisë së motorit
1. Kontrolli i rrymës
2. Vlerësuesi i shpejtësisë
3. Kontrolli i shpejtësisë
vler
- ---
Motori
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
20
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESVlerësuesi i shpejtësisë së motorit
• Kjo mënyrë e vlerësimittë shpejtësisë nukkërkon parametratmekanikë
• Filtri i frekuencave tëulta është përdorur përtë reduktuar zhurmatnga matja e rrymës
LPFilter
i
u
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
21
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESKontrolli i shpejtësisë së motorit
vler
- ---
Motori
1. Kontrolli i rrymës
2. Vlerësuesi i shpejtësisë
3. Kontrolli i shpejtësisë
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
22
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESKontrolli i shpejtësisë së motorit
Shpejtësia arrin vlerëne vendosur për 0.2 sek
• 82.2,
• Në çastin fillestarrryma e motoritështë afërsisht 3here më e madhe serryma në regjimin evendosur
• Rryma e lëshimitështë e kufizuar ngasistemi i kontrollit
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
23
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESStrategjia e kontrollit dhe harta statike
Varësia e quajturhartë statike ështëprojektuar që çiklisti tëndjejë frenimin maksimal
Në shumicën e rasteve çiklisti nuk frenon dhe motori është i ndaluar
Amplituda e vibrimeve dhe frekuenca rriten linearisht
çiklisti po frenon me moment maksimal
çiklisti po frenon në zonën e paqëndrueshme
TimoniMotorF UHartëstatike
Vibrim
Strategjia e kontrollit + Motor
Strategjia e kontrollit+
MotorBiçikletaÇiklisti
Vibrim
-
UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS
24
4/11/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT
APLIKIM ME MIKROKONTROLLUESTesti me biçikletë të ndaluar
Sistemi i kontrollit paraqet sjellje të kënaqshme