Greinarger05001

Uppsetning jarskjlftastva og GPS-stvar Krahnjkasvinu

V-ES-01ReykjavkFebrar 2005

Steinunn S. JakobsdttirHalldr GeirssonJsef Hlmjrn

Efnisyfirlit

Efnisyfirlit......................................................................................................................................................................... 3 1. Inngangur ..................................................................................................................................................................... 5 2. Uppsetning jarskjlftamla...................................................................................................................................... 6

STAARVAL................................................................................................................................................................... 6 UPPSETNING................................................................................................................................................................... 6

3. Uppsetning GPS-stvar ............................................................................................................................................. 8 STAARVAL................................................................................................................................................................... 8 UPPSETNING................................................................................................................................................................... 8

4. Niurstur................................................................................................................................................................. 11 5. Samantekt ................................................................................................................................................................... 15

Viauki

Umhverfisvktun vi Krahnjka................................................................................................................................ 21 JARSKJLFTAMLINET .............................................................................................................................................. 21 SAMFELLDAR GPS MLINGAR .................................................................................................................................... 24

3

1. Inngangur upphafi rsins 2004 fr Landsvirkjun ess leit vi Veurstofu slands a stofnunin tki a sr vktun smskjlftum og jarskorpuhreyfingum fyrirhuguu lnsti vi Krahnjka. fundi sem haldinn var ann 10. febrar hsakynnum Landsvirkjunar var Veurstofunni fali a gera tillgu a neti jarskjlftamla og GPS-mla svinu. Veurstofan vann tillgu bygga eim forsendum sem gefnar voru skjalinu Umhverfisvktun vi Krahnjka - mlingar smum jarskjlftum og jarskorpuhreyfingum verklsing sem dagsett er mars, en barst Veurstofunni hendur aprl. Tillagan geri r fyrir a settar yru upp allt a 6 njar jarskjlftastvar og 3 GPS-stvar. Stvadreifing jarskjlftamla var miu vi a beitt yri afer afstra stasetninga, sem notu hefur veri til a kortleggja virkar jarskjlftasprungur, en auk ess var nefndur s mguleiki a setja upp st vi suaustanveran Vatnajkul til a bta eftirlit me virkni austanverum jklinum (6. stin). tlun um GPS-mla var ger t fr hugmyndum um samanburarmlingar, annig a hgt vri a tla hvaa hrif Vatnajkull og arir umhverfisttir hefu mlingarnar. Tillaga essi, samt kostnaartlun, var send Landsvirkjun ann 4. ma. svarbrfi dagsettu 15. jn var tilkynnt a kvei hefi veri a setja upp 3 jarskjlftastvar og einn GPS-mli og mefylgjandi korti hfu allar stvarnar veri fluttar nr lnstinu. Til a ra essar nju forsendur var haldinn fundur ann 7. jl. ar var niurstaan s a komi yri fyrir 3 jarskjlftastvum me dreifingu sem fri bil beggja tillagnanna og settur yri upp einn GPS-mlir. Me essu kerfi tti fyrst og fremst a sj hvort einhver skjlftavirkni mldist yfirleitt svinu. ann 23. gst var san undirritaur samningur milli Landsvirkjunar og Veurstofu slands.

Mynd 1. Grunnur a jarhsi.

5

2. Uppsetning jarskjlftamla

Staarval Strax jl var hafinn undirbningur a uppsetningu stvanna, a undirritaur samningur lgi ekki fyrir. Panta var efni rafstvar, fjarskiptatki, jarskjlftanemar og fleira. gst var san farin vettvangsfer, ar sem stair voru skoair m.t.t. agengis, berggrunns og mguleika gagnasendingu mttkutlvu. Settir voru upp franlegir mlar og gi undirstunnar knnu ann htt. essum framkvmdum lauk 20. gst. kvrun um stasetningu mlistvanna var san bygg niurstum mlinganna.

Uppsetning Dagana 17.-22. september voru bygg jarhsi (tunnur) me steyptum stpli fyrir mlitkin. Jarhsin eru ger annig a grafi er 1-2 m niur ga klpp og hn hreinsu. San er grunna og steyptur hringlaga pallur, sem hafur er um 50 cm verml og um 30-40 cm hr (mynd 1). Jarhsi sjlft er gert r rotr me afskornum endum, 1,1 m verml. Endarnir eru skeyttir saman til a mynda lok tunnuna. Innra rr, 60 cm verml, er sett utan um pallinn til a einangra hann betur fr umhverfinu og freista ess a minnka hitasveiflur jarskjlftanemanum (mynd 2). Stvarnar draga nafn af stasetningu: Brarjkull (bru), me hnitin 6449'43,9"N og 1605'18,6"V. H 813 m yfir ellipsu. Hvannstsfjll (hva), me hnitin 6457'17,0"N og 1552'09,4"V. H 762 m yfir ellipsu. Vestari-Sauahnjkur (vsh), me hnitin 6448'27,9"N og 1543'39,6"V. H 916 m yfir ellipsu. smu fer voru reist mstur fyrir rafstvar (slar- og vindrafstvar). egar hr var komi sgu var veur fari a hafa hrif feratlanir.

Mynd 2. Horft ofan jarhsi. Sj m innra rri me einangrun og jarskjlftanema. Spturnar 4 t vi ytra rri eru stoir undir pall fyrir stafsetjara, rafgeyma og mtald.

6

lok oktber var gengi fr mlitkjum, fjarskiptabnai og rafstvum jarskjlftamlistvunum, sem og GPS-stinni (sj near). Notair voru Lennartz 5s nemar og Guralp DM24 stafsetjarar me GPS-klukku. Spread spectrum mtld af gerinni Freewave voru sett upp fyrir gagnaflutning skrningartlvu. Loftnet fyrir GPS-klukku voru reist vi hli jarhsisins (mynd 3).

Mynd 3. Ytri frgangur jarhsis. Stng fyrir GPS-klukku og mtaldsloftnet er stasett vi hli jarhsisins. kvei hafi veri a setja skrningartlvurnar skrifstofu eftirlitsmanna Laugarsi, annig a eir gtu fylgst me mlunum og astoa okkur me tlvurnar ef yrfti a halda. Ntt tlvuhsni fyrir skrifstofuna tti a vera tilbi mjg fljtlega og v var kvei a fresta uppsetningu skrningartlvanna sta ess a setja r upp til brabirga. Kerfi var v prfa me fartlvu og svo skemmtilega vildi til a annig nust ggn sem sna upphaf gossins Grmsvtnum ann 1. nvember (mynd 4). Um mijan desember var ntt hsni undir tlvur o.fl. tilbi. Tlvunum var komi fyrir ar (mynd 5) og ann 19. desember hfst gagnasfnun stvatlvurnar. Tlvurnar geyma ll ggn um 31 slarhring, au ggn sem sna skjlfta og sprengingar eru tekin til varanlegrar geymslu og send til Reykjavkur um tlvutengingu. ann 20. desember var unni samvinnu vi Arnr rnason hj EJS a v a ganga fr uppsetningu tlvutengingar milli Krahnjkatlvanna og murtlvu Reykjavk, en hn sr um a stasetja skjlfta og um samskipti vi tstvarnar. Ekki tti rlegt a bta stvunum inn stasetningarkerfi rtt fyrir strht. Fylgst var me gagnasfnun og gagnasendingum fr nju stvunum fram til 29. desember, en voru r tengdar sem fullgildar stvar inn SIL-kerfi.

7

Mynd 4. Byrjun Grmsvatnagoss 1. nvember 2004 s me augum nju stvanna.

3. Uppsetning GPS-stvar

Staarval Vi val stasetningu stvarinnar var fyrst og fremst rennt haft huga: Stin arf a vera sem nst massamiju lnsins. Stin arf a vera fstu bergi. Fjarskipti og agengi urfa a vera sttanleg. Ekki var tali rlegt a vera of nrri helsta framkvmdasvi stflnanna vegna jarrasks og massatilflutnings. Helst komu tveir stair til greina: Saurhlsi, ea vi vinnubirnar. bum stum fundust gtar klappir. Vi vinnubirnar er agangur a rafmagni og sma, en rf vindrafst og GSM-fjarskiptum Saurhlsi. Um svipa leyti brust fregnir um a fundist hefi sprunga sem sker stflusti og liggur eftir Sau. Var kvei a hafa stina lnmegin vi sprunguna ( Saurhlsi), v a ef lni veldur hggun sprungunni, er lklegra a frslur mlist eim megin.

Uppsetning Uppsetning tkja fr fram tveimur ferum. Dagana 6.-7. oktber var allri jar- og steypuvinnu loki. var sett upp mastur fyrir slar- og vindrafst. Einnig var sett upp undirstaa fyrir GPS-loftneti. Undirstaan er r ryfru stli og boltu klppina me 12 mm ryfrum snittteinum og srstku steinlmi. Undirstaan er smu gerar og er llum rum GPS-stvum Veurstofunnar. Undir miri undirstunni var boraur niur koparnagli, sem er punkturinn sem raun og veru er veri a mla.

8

Mynd 5. Tlvuastaan nja skrifstofuhsninu Laugarsi. A llum lkindum breytist astaan egar tlvuver eftirlitsmanna frist nja hsni.

9

etta tryggir a mlingar spillist ekki tt undirstaan skemmist. letrun koparnaglans er NE-2004-06. kvei var a stin skyldi f stuttnefni SAUD, en fullt nafn stvarinnar er Saurhls vi Krahnjka. Hnit stvarinnar eru 6453'54,23"N og 1553'01,35"V og h yfir ellipsu er 762 m. ann 30. oktber var tkjabnaur stinni settur upp, smu fer og tkjabnaur var settur jarskjlftamlastvarnar. Orkuveri er samskonar og SIL-stvunum: LVM Aerogen vindrafst og tvr 25 W LVM Solargen slarsellur hlaa inn tvo 80 Ah rafgeyma (mynd 6). GPS-bnaur er fr Trimble: Trimble 5700 vitki og Trimble Choke Ring loftnet me loftnetshlf fr SCIGN (Southern California Integrated GPS Network) (mynd 7). Loftnetshin, lrtt h fr merki a nesta punkti loftnets, er 1,045 m. Vitki skrir mlingar fr GPS-gervitunglum 15 sekndna fresti innra minni slarhringslangar skrr. Vitki, samt rafgeymum og hleslureglara, eru einangruum lkassa vi mastri. Mynd 7 snir yfirlit yfir tkjabna stanum. Minni tkinu er 128 Mb og dugir fyrir um 160 daga af ggnum, sem kemur sr vel ef samband rofnar af einhverjum stum. E