usuul sadex ah iyo daliiladooda - islam chat · usuul sadex ah 1 ميحرلا نحمرلا للها...
TRANSCRIPT
1438
Usuul sadex ah iyo
daliiladooda
[soomaali -الصومالية ]
Sh. Maxamed Bin Cabdulwahaab
Waxa turjumay :
Maxamed Aadam Ibraahim
Tixraacyada :
Maxamed Axmed Cilmi
1438
وأدلتها صولثالثة األ
الوهاب الشيخ : حممد بن عبد
إبراهيم: حممد آدم ترمجة
: حممد أمحد عليممراجعة
Usuul sadex ah 1
بسم اهلل الرمحن الرحيم
Magaca Allaah ayaan ku bilaabay
Naxariista guud ku sifaysnaa (bi
macnaa u naxariista khalqigiisa
dhamaan Muslimiin iyo Gaalaba,
Dad iyo Duunyaba) Naxariista
gaarkana ku sufaysnaa (bi macnaa
Mu'miniinta si gaar ah ugu
naxariista Maalinta Aakhiro).
{Fiiro gaar ah : Mu'alifka inta
uusan u guda gelin 3 da Masaa'il
ee kitaabka ku saabsan yahay
wuxuu ka hor mariyay 7 masaa'il
oo hor dhac ah, 4 mas'alo oo meel
Usuul sadex ah 2
ah iyo 3 mas'alo oo meel ah,
Sheekha Mas'alo kasta uu ka
hadlaayana wuxuu kuu raaciyay
Daliilkeeda oo ah Qur,aanka
Kariimka iyo Sunnada Rasuulka
scw}
: تعلم أربع مسائل اعلم رمحك اهلل أنه جيب علينا
Ogoow Allaah kuu naxariisayee in
ay waajib nagu tahay afar
mas'aladood barashadooda (yacnii
inaan barano):
. األوىل : العلم
Tan koowaad: waa cilmiga.
Usuul sadex ah 3
دين اإلسالم ، ومعرفةوهو معرفة اهلل، ومعرفة نبيه باألدلة.
Waana garashada Allaah, iyo
garashada Nabigiisa scw, iyo
garashada Diinta islaamka weliba
si daliil wadato aan ku barano.
. الثانية : العمل به
Tan labaad : in lagu camal falo
cilmiga.
. الثالثة : الدعوة إليه
Tan sedexaad : in Dadka loogu
yeero cilmiga.
. رابعة : الصرب على األذى فيهال
Usuul sadex ah 4
Tan afaraad : in lagu sabro
dhibaatada ku jirto arinkaasi.
(Afar taasi arimood barashadooda
iyo dhaqan gelintooda ayaa waajib
nagu ah dhamaanteena)
والعصر ، ﴿والدليل قوله تعاىل :
Daliilkuna waa qowlkii Allaah kor
ahaayee : (( Casirka ayaan ku
dhaartay,
إن اإلنسان لفي خسر ،
Insaanka khasaaro ayuu ku dhex
jiraa إال الذين آمنوا
Usuul sadex ah 5
marka laga reebo , kuwa
rumeeyay xaqa (Xaqa gartay oona
rumeeyay),
الصاحلات وعملوا
Camal Wanaagsanna sameeyay
(xubnahooda Camal wanaagsan ku
sameeyay)
وتواصوا باحلق
isuna dardaarmay Xaqa
(isgaarsiiyay Xaqa), . سورة العصر ﴾ وتواصوا بالصرب
isuna dardaarmay samirka)).
Suuratul casri.
Usuul sadex ah 6
تعاىل : لو ما أنزل اهلل حجة قال الشافعي رمحه اهلل على خلقه إال هذه السورة لكفتهم ،
Wuxuu yiri Shaafici Allaah ha u
naxariistee : hadii uusan Allaah
ku soo dajin lahayn Xujo
khalqigiisa korkooda suuradaan
mooyaanee way ku filnaan lahayd
(yacnii si dhameestiran oo guud
ayay suuradaan u hadashay oo
waxaa ku dhex sugan afarta
arimood ee Bad baadada ay ku
jirto qofkii u fiirsada),
اهلل تعاىل : باب العلم قبل القول وقال البخاري رمحه . والعمل
Usuul sadex ah 7
Wuxuuna yiri Bukhaari Allaahii
sareeyay ha u naxariistee : baabka
Cilmiga wuu ka horeeyaa qowlka
iyo camalkaba (wax lagu hadlo iyo
wax la sameeyo Cilmiga ayaa ka
horeeya).
فاعلم أنه ال إله إال اهلل ﴿والدليل قوله تعاىل : ،19 : سورة حممد آية ﴾ واستغفر لذنبك
Daliilkuna waa qowlkii Allaah kor
ahaayee : (( Ogoow inuusan jirin
Allaah xaq lagu caabudo Allaah
mooyaanee, una dambi dhaaf
waydii naftaada )) suuratu
Muxammed aayada :19aad ,
Usuul sadex ah 8
. القول والعملفبدأ بالعلم قبل
Allaah wuxuu ku bilaabay Cilmiga
ka hor Hadalka iyo Camalka.
اعلم رمحك اهلل أنه جيب على كل مسلم ومسلمة . تعلم الثالث هذه املسائل والعمل هبن
Ogoow Allaah kuu naxariisayee in
ay waajib ku tahay Muslim kasta
iyo Muslimad kasta Barashada
sedexdaan masaa'il iyo ku camal
falidoodaba.
األوىل : أن اهلل خلقنا ورزقنا
Tan koowaad: in uu Allaah ina
abuuray uuna na arzuqay
Usuul sadex ah 9
ومل يتركنا مهال
uusanna nooga tagin macno daro
(shaqo la'aan)
بل أرسل إلينا رسوال
bal wuxuu inoo soo diray Rasuul, دخل اجلنة فمن أطاعه
qofkii adeeca Rasuulka (oona
dhinta asigoo adeecaayo
Rasuulka) qofkaasi jano ayuu
galay, . ومن عصاه دخل النار
Usuul sadex ah 10
qofkiise caasiya Rasuulka ( kuna
dhinta caasinimadiisa ) qofkaasi
naar ayuu galay.
والدليل قوله تعاىل :
Daliilkana waa qowlkii Allaah kor
ahaayee : إنا أرسلنا إليكم رسوال شاهدا عليكم ، ﴿
(( waxaan idin soo dirnay Rasuul
idinku markhaati furo (in uu idin
soo gaarsiiyay fariintii uu Allaah
xagiisa idin kagakeenay)
فرعون رسوال كما أرسلنا إىل
Usuul sadex ah 11
Sidii aan Fircoon ugu dirnay Rasuul
, ورة س ﴾ عصى فرعون الرسول فأخذناه أخذا وبيالف
. 51املزمل آية :
wuu caasiyay Fircoon Rasuulkii
(maxaas ka Raacay) waan qabanay
Fircoon qabasho daran)) suuratu
al muzamil aayada:15aad.
الثانية : أن اهلل ال يرضى أن يشرك معه أحد يف عبادته
Tan labaad: in uusan Allaah raali
ka ahayn in lala wadaajiyo axad
cibaadadiisa
Usuul sadex ah 12
. ال ملك مقرب وال نيب مرسل
lalama wadaajin karo Allaah
Cibaadadiisa Malag la soo
dhaweeyay (malag Allaah u dhow)
iyo weliba Nabi la soo diray (wixii
ka soo harana warkoodaba daa).
تعاىل : والدليل قوله
Daliilkana waa qowlkii Allaah
sareeyey: ورة س ﴾ وأن املساجد هلل فال تدعوا مع اهلل أحدا ﴿
. 51آية : اجلن ،
Usuul sadex ah 13
(( Masaajida Allaah baa iska leh
hana kula
Baryina Allaah axadna. )) suuratul
jinn aayada :18aad.
الثالثة : أن من أطاع الرسول ووحد اهلل
Tan sedexaad: in qofkii adeeca
Rasuulka scw kaliyeeyana Allaah (
waxdaaniyada Allaah suga) ال جيوز له مواالة من حاد اهلل ورسوله
aysan u banaanayn inuu jeclaado
qof la colaytamay Allaah iyo
Rasuulkiisa . كان أقرب قريب ولو
Usuul sadex ah 14
haba ahaado qofkaasi kuwa u
dhow kan ugu sii dhow.
ال جتد قوما يؤمنون باهلل ﴿والدليل قوله تعاىل : واليوم اآلخر
Daliilkana waa qawlkii Allaah
Sareeyey: (( ma helaysid qawm
Rumaynayaan Allaah iyo maalinta
aakhiro اهلل ورسوله يوادون من حاد
oo jecel cid la colaytantay ( oo
khilaaftay ) Allaah iyo Rasuulkiisa,
ولو كانوا آباءهم أو أبناءهم أو إخواهنم أو عشريهتم
Haba ahaadeen cidaasi
aabayaashooda ama wiilashooda
Usuul sadex ah 15
ama walaalahooda (xaga nasabka)
ama qaraabadooda (qabiilkooda) ,
قلوهبم اإلميان ، أولئك كتب يف
kuwaasi ( kuwa rumeeyay Allaah
iyo Maalinta aakhiro oo aan
qalbiga ka jeclaanin, xiriirinin
kuwa la colaytamay oo khilaafay
Allaah iyo Rasuulkiisa haba
ahaadeen dadka dad u xiga )
kuwaasi Allaahu wuxuu
quluubtooda ku qoray Iimaanka, وأيدهم بروح منه
Usuul sadex ah 16
wuxuuna Allaah kuwaasi ku ayiday
( ku taageeray ) nasri (gargaar )
xagiisa ka ahaaday,
ويدخلهم جنات جتري من حتتها األهنار
wuxuuna Allaah galinayaa kuwaasi
janooyin ay dareerayso hoosteeda
wabiyo خالدين فيها
weliba ay yihiin kuwo ku waaraya
Janadaasi dhexdeeda,
رضي اهلل عنهم ورضوا عنه
kuwaasi Allaah wuu ka raali
noqday Ayagana way ka raali
noqdeen Allaah,
Usuul sadex ah 17
أولئك حزب اهلل
kuwaasi ayaa ah Kooxdii Allaah uu
jeclaa Xizbullaah, اجملادلة آية سورة ﴾ أال إن حزب اهلل هم املفلحون
:22 .
hooy kuwa uu Allaah uu jecel
yahay ee ah Xizbullaah ayaga
kaligood ayaa ah Kuwa liibaanay)).
Suuratu almujaadallah aayada :
22aad.
اعلم أرشدك اهلل لطاعته ،
Ogoow Allaah kuugu hanuuniyee
(yacnii haku waafajiyee)
Usuul sadex ah 18
daacadiisa (Daaco = waa inaad la
timaado wuxuu ku faray wuxuu
kuu diidayna aad ka dheeraato),
أن احلنيفية
Diinta toosan ee baadilka ka
leexsan ee ah Diinta kaliyeenta ملة إبراهيم
ee Diintii Nabi Ibraahiim CS الدين ، أن تعبد اهلل وحده خملصا له
waa inaad caabudo Allaah kaligiisa
weliba adigoo u gaar yeelaya
diinta/cibaadada.
وبذلك أمر اهلل مجيع الناس ،
Usuul sadex ah 19
Arinkaa ( oo ah in Allaah kaligii la
caabudo ) ayuu Allaah amray
dadkoo dhan, : وخلقهم هلا كما قال تعاىل
una abuuray li ajligeeda (darteeda)
siduu Allaah koreeyee yiri:
سورة ﴾ وما خلقت اجلن واإلنس إال ليعبدون ﴿ ، 15الذاريات آية :
Uma abuurin Jinka iyo Insaanka
waxaan Cibaadadayda
(keliyeentayda) ahayn)) suuratu
daariyaat aayada 56aad :
ومعىن يعبدون : يوحدون ،
Usuul sadex ah 20
Way caabudayaan macnaheedana
waa : way kaliyeenayaan (ileen
Cibaadada hadii aan Allaah loo kali
yeelin Cibaado noqon mayso oo
waa Shirki),
، أمر اهلل به التوحيدوأعظم ما
Waxa ugu wayn uu Allaah amray
waa At-tawxiid (kiliyeentiisa),
وهو إفراد اهلل بالعبادة
Tawxiidka waa in Allaah loo
kaliyeeyo Cibaadada
وأعظم ما هنى عنه الشرك
Waxa ugu wayn uu Allaah reebay
waa A-shirki (wadaajin=in Allaah
Usuul sadex ah 21
lala wadaajiyo Cibaadadiisa cid
kale)
. وهو دعوة غريه معه
Shirkigana waan in cid kale lala
baryo Allaah.{Sheekha wuxuu si
gaar ah u soo qaatay Baryada
maadaama ay tahay wax Allaah
loogu shariig yeelo waxa u badan}.
والدليل قوله تعاىل :
Waxaana u daliil ah (in uu Allaah
keligiisa uu Cibaado Xaq u
leeyahay Cidna aanan lala
wadaajin karin}Qawlkiisa
sareeyey:
Usuul sadex ah 22
ية النساء آ ﴾ واعبدوا اهلل وال تشركوا به شيئا ﴿65 .
(( caabuda Allaah waxna ha la
wadaajinina)) An-nisaa,a aayada
36aad.
ىفإذا قيل لك ما األصول الثالثة اليت جيب عل اإلنسان معرفتها ؟
Hadii lagu dhaho maxay yihiin
sedexda usuul ee waajibka ku ah
Insaanka garashadeeda (yacnii
inay gartaan waajib ku ah)?
فقل : معرفة العبد ربه ودينه ونبيه حممدا صلى اهلل عليه وسلم
Usuul sadex ah 23
Waxaad tiraahdaa : (waxaa waajib
ku ah Insaanka) inuu garto
Rabigiisa iyo Diintiisa iyo Nabigiisa
scw
؟ فإذا قيل لك : من ربك
Hadii lagu yiraahdana : waa kuma
Rabigaaga?
فقل : ريب اهلل الذي رباين ورىب مجيع العاملني بنعمه
Waxaad tiraahdaa : Rabigeey waa
Allaah waana kan i bar baariyay,
bar baariyayna dhamaan
Caalamiinta (waa wixii Allaah ka
soo haray oo dhan) kuna bar
baariyay Nicmadiisa.
Usuul sadex ah 24
. وهو معبودي ليس يل معبود سواه
Waana Allaaha aan caabudaayo
(keligiisa) ma lihi cid kale oo aan
caabudaayo oo iiga sukeeyo.
: والدليل قوله تعاىل
Daliilkuna wuxuu yahay (in Allaah
u yahay Rabi intii Asiga ka soo
hartay waxaa daliil u ah) Qawlkiisa
koreeyey :
، 2سورة الفاحتة آية : ﴾ احلمدهلل رب العاملني ﴿
Mahad oo dhan waxaa iska leh
Allaaha Caalimiinta Rabigooda
ahaaday (Allaah mahadinta wuxuu
ku muteestay ayuu inoo sheegay
Usuul sadex ah 25
waana inuu yahay Bar baariyaha
Caalamiinta) suuratul-faatixa
aayada 2aad.
وكل ما سوى اهلل عامل
Wax kasta oo Allaah ka soo haray
waa Caalam . وأنا واحد من ذلك العامل
anigana waxaan ahay mid
Caalamkaas ka mid ah.
فإذا قيل لك مب عرفت ربك ؟
Hadii lagu yiraahdo maxaad ku
garatay Rabigaaga?
فقل : بآياته وخملوقاته ،
Usuul sadex ah 26
Waxaad tiraahdaa: (waxaan ku
gartay Rabigeey) Aaayaatkiisa iyo
Makhluuqaadkiisa,
ومن آياته الليل والنهار ، والشمس والقمر ،
Aayaatkiisa waxaa ka mid ah
Habeenka iyo Maalinta , iyo
Qoraxda iyo Dayaxa,
خملوقاته السموات السبع واألرضون السبع ومن
Makhluuqaatkiisana waxaa ka mid
ah Samaawaatka todobada ah iyo
Dhulka todobada ah . وما فيهن وما بينهما
iyo wixii ku dhex jira iyo wixii u
dhexeeya labadooda.
Usuul sadex ah 27
: والدليل قوله تعاىل
Daliilkuna (yacnii in Habeenka iyo
Maalinta iyo Qoraxda iyo Dayaxa
ay yihiin Allaah Aayaatkiisa waxaa
daliil u ah) Qowlkii Allaah ee
sareeyey :
ومن آياته الليل والنهار والشمس والقمر ﴿
(( Aaayaatka Allaah (jiritaankiisa
iyo qudradiisa) waxaa ka mid ah
Habeenka iyo Maalinta iyo
Qoraxda iyo Dayaxa, ال تسجدوا للشمس وال للقمر
ha u sujuudina Qoraxda iyo
Dayaxa
Usuul sadex ah 28
الذي خلقهن واسجدوا هلل
ee u sujuuda Allaaha ayaga
abuuray (Qoraxda iyo Dayaxa) 63سورة فصلت آية : ﴾إن كنتم إياه تعبدون
hadii aad tihiin kuwo Allaah
keligiisa caabudaayo)) suuratu
fusilat aayada : 37 aad.
وقوله تعاىل :
Daliilka Makhuluuqaadkiisana waa
Qawlkii Allaah koreeyey:
إن ربكم اهلل الذي خلق السموات واألرض يف ﴿ ستة أيام
Usuul sadex ah 29
(( Rabigiina waa Allaaha ku
abuuray Samaawaatka iyo Dhulka
lix maalin العرش مث استوى على
Ka dibna ka kor noqday Carshiga, يغشى الليل النهار يطلبه حثيثا
wuxuuna ku daboolaa Habeenkii
Maalinta, wuuna doonaa
Habeenkii si deg deg (yacnii
Habeenkii wuxuu si deg deg ah u
daba socdaa, una daboolaa
maalintii),
والشمس والقمر والنجوم مسخرات بأمره
Usuul sadex ah 30
Iyo Qoraxda iyo Dayaxa iyo
Xidigaha (intaasi Makhluuqaatka
ah ee aayada lagu soo sheegay)
waa kuwo ku sakhiran amarka
Allaah (yacnii waa kuwo ku
shaqeeyo Amarka Allaah), اخللق واألمر أال له
hooy Allaah ayaana iska leh
(keligiisa) Abuurida iyo Maamulka
(Makhluuqaatkiisa), ، 15األعراف آية : ﴾ رب العاملنيتبارك اهلل
Waxaana Barako batay Allaaha
Rabul Caalamiinka ah)). Al –acraaf
aayada 54 aad.
Usuul sadex ah 31
. والرب هو املعبود
Rab-bina waa Midka la Caabudo
(ee mutaystay in la caabudo).
: والدليل قوله تعاىل
Daliilkuna wuxuu yahay Qawlkii
Allaah koreeyey :
يا أيها الناس اعبدوا ربكم الذي خلقكم ﴿
Dadaw caabuda Rabigiina oo ah
Kan idin abuuray adinka والذين من قبلكم لعلكم تتقون ،
iyo kuwii idinka horeeyay si aad
{Allaah}uga baqdaan (Taqwadana
waxaa u horeeyo Tawxiidka),
Usuul sadex ah 32
السماء بناءلكم األرض فراشا و الذي جعل
Allaahaasoo Dhulka idin kaga
yeelay Gogol, Samadiina (idinkaga
dhigay) dhismo (idinka sareeya) وأنزل من السماء ماء فأخرج به من الثمرات رزقا
لكم
kana soo dejiyay Samada xageeda
Biyo , kuna soo bixiyay Biyahaasi
sababtooda Mirihii (intaasi Allaah
muxuu u sameeyay?) si ay Rizki
idinku noqdaan, لبقرة سورة ا ﴾فال جتعلوا هلل أندادا وأنتم تعلمون
. 22، 25آية :
Usuul sadex ah 33
ee ha la mid yeelina Allaah kuwo
la mid ah weliba adinkoo og))
(xagiina yaysan ka jirin cid Allaah
la mid ah oo Allaah lala meel
dhigo) suuratul-baqarah aayada
21,22 aad.
: قال ابن كثري رمحه اهلل تعاىل
Ibnu Kathiir wuxuu yiri Allaahii
sareeyey u naxariisayee :
اخلالق هلذه األشياء هو املستحق للعبادة ،
Abuuraha abuuray Ashyaadaan
ayaa ah kan Mudan Cibaadada,
ان ثل اإلسالم ، واإلميوأنواع العبادة اليت أمر اهلل هبا م ، واإلحسان
Usuul sadex ah 34
Waxaana ka mid ah nuucyada
Cibaadadaee uu Allaah amray sida
Islaamka, iyo Iimaanka, iyo
Ixsaanka
، والرجاء ، والخوف ، الدعاء ومنه ، والتوكل
Waxaana ka mid ah Cibaadada
Baryada, iyo Cabsida, iyo Rajada,
iyo Tala saaradka, ، والرهبة ، الرغبةو
iyo Rajada (Raghba waa Rajo ay la
socoto raadin wixii aad Allaah ka
rajaynaysid), iyo Cabsida (Rahba
Usuul sadex ah 35
waa Cabsida ay la socoto inaad ka
cararto wixii aad ka baqanaysay), ، والخشية ، والخشوع
iyo Khushuuca(in qalbiga Allaah
loo jebiyo oo loo duleeyo), iyo
Cabsida(Khashya waa Cabsida
Cilmiga ku dhisan), ، واالستعاذة ، واالستعانة ، واإلنابة
، واالستغاثةiyo Unoqosho (in uu qofka Allaah
uu u soo noqdo), iyo
Kaalmeesasho, iyo Magan
galka,iyo Gar-gaar waydiisho,
Usuul sadex ah 36
واعأن من ذلك وغير ، والنذر والذبح، تعالى هلل كلها بها اهلل أمر التي العبادة
iyo Gowraca, iyo Nadarka, iyo
waxaa kaloo ka mid intii la soo
sheegay waxaan ahayn oo ka mid
ah Cibaadada uu Allaah amray
dhamaantooda Allaahii Sareeyey
ayaa iska leh.
ال لله ف وأن المساجد ﴿ :تعالى قوله والدليل (81)الجـن: ﴾ تدعو مع الله أحدا
Daliilkuna waa Qawlkii Allaah
koreeyay: ( Masaajidiina (Meel
kastoo Allaah lagu caabudo, ama
xubnaha Allaah loogu sajuudo)
Usuul sadex ah 37
Allaah ayaa iska leh ee hakula
baryina Allaah cidna) al-jini aayada
18,
فهو اهلل لغير شيئا منها صرف فمن ، كافر مشرك
qofkii u leexiya wax Cibaadada ka mid ah cid aan Allaah ahayn waa Mushrik Gaal ah qofkaasi, (Sheekha wuxuu inoo keenayaa
intii Cibaadada ka mid ahayd uu
soo sheegay mid kasta Daliilkeeda
ayuu hada na siinayaa, wuxuuna
ka bilaabayaa Baryada)
:تعالى قوله والدليل
Usuul sadex ah 38
daliilkuna waa Qawlkii Allaah
koreeyey:
ومن يدع مع الله إلها آخر ﴿
{Qofkii barya Allaah la jirkiisa ilaah kale ( yacnii qofka asigoo Allaah baryaaya hadana cid kale barya qofkii saas yeela)
ال برهان له به
wax daliil ah u heli maayo,
فإنما حسابه عند ربه
xisaabtiisana waa uun Rabigiisa agtiisa,
Usuul sadex ah 39
﴾إنه ال يفلح الكافرون (881)المؤمنون:
arinkuna wuxuu yahay kuwa Gaalada ma liibaanayaan} Al-mu,minuun aayada: 117aad.
" .العبادة مخ الدعاء: "الحديث وفي
Xadiithna waxaa ku soo arooray : "
Ducadu waa Dhuuxa Cibaadada".
:تعالى قوله والدليلWaxaa kale Daliil u ah Baryada
Qawlkii Allaah koreeyey:
وقال ربكم ادعوني أستجب لكم ﴿
Usuul sadex ah 40
{wuxuuna yiri Rabigiina i barya aan
idin ajiibee, إن الذين يستكبرون عن عبادتي
kuwa iska wayneeya
Cibaadadayda (06)غافر: ﴾ سيدخلون جهنم داخرين
waxay gali doonaan Naarta
Jahanama weliba ayagoo
dulaysan} Al-ghaafir : aayada 60
aad.
: تعالى قوله الخوف يلودل
Usuul sadex ah 41
Daliilka Cabsidana waa Qawlkii
Allaah koreeyee : ﴾ فال تخافوهم وخافون إن كنتم مؤمنين ﴿ ،
(.811)آل عمران:اآلية(haka baqanina kuwa Gaalada ah
ee Aniga kaligay iga baqda hadii
aad tihiin Mu,miniin} Aala-
Cimraan aayada : 175 aad.
: تعالى قوله الرجاء ودليلDaliilka Rajadana waa Qawlkii
Allaah sareeyee : فمن كان يرجوا لقاء ربه ﴿
Usuul sadex ah 42
(qofkii ahaaday mid rajaynaayo la
kulanka Rabigiisa فليعمل عمال صالحا
ha sameeyo Camal wanaagsan
(camalka wanaagsan waa kan 2
shardi laga helo, kow in Nabi
Muxammed scw looga dayanaayo,
iyo labo waa in Allaah dartiis loo
sameenaayo) ﴾ وال يشرك بعبادة ربه أحدا
(.886)الكهف:اآليةyuuna la wadaajinin Cibaadada
Rabigiisa Midna)Al-kahf aayda 110
aad.
Usuul sadex ah 43
:تعالى قوله التوكل يلودل
Daliilka Tawakal kana waa Qawlkii
Allaah sareeyey :
﴾ وعلى الله فتوكلوا إن كنتم مؤمنين ﴿ ( ،32)المائدة:اآلية
(Allaah tala saarta hadii aad tihiin
Mu,miniin) Almaaidah aayada 23
aad, ﴾ هعلى الله فهو حسب ومن يتوكل ﴿ وقال:
(.2)الطالق:اآليةwuxuu yiri Allaah (Ruuxii tala
saarta Allaah wuu ku filan yahay
Allaah ruuxaasi talo saartay) A-
dhalaaq aayada 3 aad.
Usuul sadex ah 44
قوله والخشوع والرهبة الرغبة ودليل تعالى:
Daliilka Rajada iyo Cabsida iyo
Khushuuca waa Qawlkiisa
Sareeyey : الخيرات في يسارعون كانوا إنهم ﴿
{waxay ahaayeen kuwo u deg dega
Khayraatka (samayntiisa) خاشعين لنا وكانوا ورهبا رغبا ويدعوننا {.06: اآلية األنبياء، سورة} ﴾
oo na Nabaryaan Rajo awgeed
(Naxariista Rabigooda ay
Rajaynayaan) iyo Cabsi awgeed( ay
Carada Allaah ka baqaayaan),
Usuul sadex ah 45
waxayna noo ahaayeen kuwo noo
khushuucsan( Cida ay u
khushuucaayeen waa Allaah
keligiisa) suuratul-Anbiyaa aayada
90aad .
:تعالى قوله الخشية ودليلDaliilka Cabsidana waa Qawlkii
Allaah Sareeyey : سورة} ﴾واخشوني تخشوهم فال ﴿
{816: اآلية البقرة،
{ hana ka cabsanina (Gaalada) ee
Aniga keligay iga cabsada (ayuu
Allaah yiri),)suuratul-Baqara
aayada 150 aad.
Usuul sadex ah 46
: تعالى قوله اإلنابة ودليلDaliilka Soo noqoshadana (in
Dambiga laga soo noqdo Allaahna
loo soo noqdo inay Cibaado
tahayna waxaa daliil u ah )Qawlkii
Allaah sareeyey: ﴾ وأنيبوا إلى ربكم وأسلموا له ﴿
(.15)الزمر:اآلية{Una noqda Rabigiina Una
hogaamsama Rabigiina}Alzumr
aayada 54 aad.
: تعالى قوله االستعانة ودليل Daliilka Kaalmaysigana waa
Qawlkii Allaah sareeyey:
Usuul sadex ah 47
(1:فاتحةال) ﴾ نستعين وإياك نعبد إياك ﴿
{Keligaaga uun baan ku
caabudaynaa Keligaaga uun baan
ku kaalmo waydiisanaynaa}Al-
faatixa aayda 5aad.
. "إذا استعنت فاستعن باهللوفي الحديث " Xadiithna waxaa ku soo arooray "
Hadii aad Cid kaalmaysanaysid
Allaah kaalmayso".
: تعالى قوله االستعاذة ودليلDaliilka Magan galyadana waa
Qawlkii Allaah Sareeyey : , (8)الفلق: ﴾قل أعوذ برب الفلق ﴿
Usuul sadex ah 48
{Waxaad tiraahdaa waxaan Magan
galeyaa Rabiga Waaga dilaacay}
Al-falaq aayada 1aad. ( .8)الناس: ﴾ قل أعوذ برب الناس ﴿و
( waxaad tiraahdaa waxaan Magan
galay Rabiga Dadka} Al-naas
aayada 1 aad.
: تعالى قوله االستغاثة ودليلDaliilka Gar-gaar dalabkana waa
Qawlkii Allaah Sareeyey :
﴾ كماب لإذ تستغيثون ربكم فاستج﴿ ( 0)ألنفال:اآلية
( Xusuusta markaad ka Gar-gaar
waydiisanayseen Rabigiina oo uu
Usuul sadex ah 49
idinka Ajiibay} Al-anfaal aayada
9aad:
: تعالى قوله الذبح ودليلDaliilka Gawracana waa Qawlkii
Allaah Sareeyey : قل إن صالتي ونسكي ﴿
{waxaad tiraahdaa Salaadayda iyo
Gawracayga ومحياي ومماتي
iyo Noloshayda iyo Gayridayda لله رب العالمين *
waxay usugnaatay Allaaha Rabil
Caalamiinka ah,
Usuul sadex ah 50
(802-803)األنعام:اآلية( ال شريك لهCid la wadaagtaana ma jirto} Al-
ancaam aayada : 162-163 aad. ".لعن اهلل من ذبح لغير اهللومن السنة : "
Sunnadana waxaa ku soo aroortay
"Allaah lacanadyaa Cidii u
gawracda Cidaan Allaah ahayn".
: تعالى قوله النذر ودليل Daliilka Nadarkana waa Qawlkii
Allaah Sareeyey wuxuu yiri asigoo
amaanaayo Ahlu Janaha kana
waramaayo asbaabta ay ku
galayaan Janadiisa wuxuu yiri: بالنذر يوفون ﴿
Usuul sadex ah 51
(waxay oofiyaan Nadarka ﴾ مستطيرا شره كان يوما ويخافون
.(1:اإلنسان)waxayna ka baqana yaan Maalin
uu ahaaday Shartiisa mid
balaaran) Al-insaan aayda 7aad.
Sedexdii Usuul ee kitaabka ka
hadlaayay waxaan inoo
dhamaaday qodobkii koowaad ee
ahaa Man Rabuka? Hadana waxaa
meesheen nooga bilaabanaayo
qodobkii labaad oo ah Maa
Diinuka?.
باألدلة اإلسالم دين معرفة: الثاني األصل . بالتوحيد هلل االستسالم: وهو
Usuul sadex ah 52
Asalka labaad waa : In garasho loo
yeeshto Diinta weliba si daliil
wadato (Kitaabka iyo Sunada Daliil
looga heesto) Islaamkuna waa: in
Allaah loogu hogaansamo
(laysugu dhiibo) Tawxiidka
(Keliyeen).
، بالطاعة له واالنقيادwaana inuu qofka Allaah ugu
hogaansama Adeecid, ؛ وأهله الشرك من والبراءة
iyo Kaberi noqosho uu ka beri
noqonaayo Shirkiga iyo Ehelkiisa,
: مراتب ثالث وهو
Usuul sadex ah 53
Islaamkana waa sedex maraatib
(heerar) oo kala ah: واإلحسان، واإليمان ، اإلسالم
Islaamka
, iyo Iimaanka iyo Ixsaanka, انأرك لها مرتبة وكل
martabad walbana waxay
leedahay Arkaan
: خمسة اإلسالم فأركانArkaanta Islaamka (Tiirarka
Islaamka uu ku taagan yahay) waa
Shan :
Usuul sadex ah 54
رسول محمد وأن اهلل إال إله ال أن شهادة ، اهلل
In la qiro lagana marqaati kaco in
uusan jirin Allaah Xaq lagu
caabudo aan Allaah ahayn,
Muxammedna uu yahay Fariin
sidihii Allaah,
الزكاة وإيتاء ، الصالة وإقامIyo in la oogo Salaada, iyo in lala
yimaado Zakada, .الحرام اهلل بيت وحج ، رمضان وصوم
iyo in la soomo Ramadaan, iyo in
loo xajiyo Gurigii Allaah ee
Xurmada badnaa.
Usuul sadex ah 55
Shantii tiir ee Islaamka ayuu
Sheekha mid walba daliil u
keenayaa.
: تعالى قوله الشهادة فدليل
Daliilka Shahaadadana waa
Qawlkii Allaah Sareeyey:
شهد الله أنه ال إله إلا هو ﴿ ( Allaah wuxuu qiray uu cadeeyey
uu sheegay uu marqaati kacay
(intaba waa lagu fasiray) inuusan
jirin Allaah Xaq lagu caabudo aan
Asiga ahayn,
والمالئكة
Usuul sadex ah 56
Malaa'igtiina sidaasi ayay ku
marqaati kacday وأولو العلم
iyo Kuwa Cilimga leh ayagana
sidaasi (in Allaah Xaq lagu
Caabudo aan Allaah ahayn inuusan
jirin) ayay marqaati kaceen, قائما بالقسط
Allaahna waa Mid u taagan
Cadaalad, )آل ﴾ ال إله إلا هو العزيز الحكيم
(81عمران:
ma jiro Allaah Xaq lagu Caabudo
Asiga mooyee waana Adkaade
Usuul sadex ah 57
Falsan) Aala-Cimraan aayada
18aad.
:ومعناهاLaa ilaaha illallaahu macnaheedu
waa : ؛ اهلل إال بحق معبود ال
ma jirto Cid Xaq lagu Caabudo
Allaah mooyaanee, اهلل دون من يعبد ما جميع نافيا" إله ال"
"Laa ilaaha " waa diidmo la
diidaayo dhamaan wax kasta oo la
Caabudo oo ka soo haray Allaah
Usuul sadex ah 58
وحده هلل العبادة امثبت" اهلل إال" "illallaahu" waa sugid Cibaadada
loo sugaayo Allaah keligiisa ، عبادته في له شريك ال
Cid la wadaagtana ma jirto Allaah
Cibaadadiisa, . ملكه في له شريك ال أنه كما
sida uu san u lahayn Cid la
wadaatga Mulkigiisa.
: تعالى قوله يوضحها الذي وتفسيرها
Laa ilaaha illallaahu tafsiirkeedana waxa cadeenaayo waa Qawlkiisa Sareeyey :
Usuul sadex ah 59
وقومه لأبيه إبراهيم قال وإذ ﴿
{ Xus waqti uu (Nabi) Ibraahiim ku yiri Aabihiisa iyo Qawmkiisa
* تعبدون مما براء إنني
aniga bari ayaan ka ahay waxaad Caabudaysaan (oo dhan)
فطرني الذي إلا
Allaahii i abuuray mooyaanee,
سيهدين فإنه
Asiga ayaana i hanuunin doono (Xaqa i tusin doona),
Usuul sadex ah 60
وجعلها
wuxuuna ka dhigay (Ibraahiim cs) Kalimadaasi (Tawxiidka)
عقبه في باقية كلمة
Kalimad baaqi ku ah Duriyadiisa dhexdeeda (Dadkii Asiga ka farcamay)
، 25سورة الزخرف آية : . ﴾ يرجعون لعلهم 23 ،21 ،
Usuul sadex ah 61
si ay ugu soo noqdaan (Tawxiidka)}. Suurada Al-zukhruf
aayadaha 26,27,28.
الكتاب أهل يا قل ﴿: وقولهWaxaa kaloo Daliil u ah Qawlkii
Allaah sareeyee : { Waxaad
dhahdaa (Nabiyaw) Ahli
Kitaaboow كلمة إلى تعالوا
u kaalaya Kalimad وبينكم بيننا سواء
aan u simanahay anaga iyo
adinkaba oo ah
Usuul sadex ah 62
الله إلا نعبد ألاinaynaan caabudin Allaah mooyee,
شيئا به نشرك وال oo aynaan u shariik yeelin (Allaah)
waxba, الله دون نم أربابا بعضا بعضنا يتخذ وال
kana yeelanin qaarkeen qaarka
kale Rabiyaalo Allaah sukadiisa,
﴾ سلمونم بأنا اشهدوا لوافقو تولوا فإن {.05: عمران آل}
haday jeedsadaana waxaad
dhahdaan marag ka ahaada inaan
anaga Muslimiin nahnay} Aala-
Cimraan aayda 64.
Usuul sadex ah 63
قوله اهلل رسول محمدا أن شهادة ودليل :تعالى
Daliilka Shahaadatu anna
Muxammeda Rasuulullaah na waa
Qawlkii Allaah Sareeyey:
أنفسكم من رسول جاءكم لقد ﴿{ Dhab ahaantii waxaa idin yimid
Rasuul idinka mid ah عنتم ما عليه عزيز
ayna ku daran tahay (ay dhibayso)
waxa idin dhibaayo, عليكم حريص
Usuul sadex ah 64
idinkuna dadaalaayo (inaad
hanuuntaan), . (831:التوبة) ﴾ رحيم رؤوف بالمؤمنين
una turid iyo naxariis badan oo
kaliya Mu'miniinta} Al-tawba
aayada 128 aad.
:اهلل رسول محمدا أن شهادة ومعنىMacnaha in la marag furo in
Muxammed Rasuulkii Allaah
hayana waa : ، أمر فيما طاعته
in lagu adeeco wuxuu amray, ، أخبر فيما وتصديقه
Usuul sadex ah 65
iyo in laga rumaysto wuxuu
sheegay, وزجر، نهى عنه ما واجتناب
iyo in laga fogaado wixii uu dadka
uu ka reebay uuna ka eryay, شرع بما إال اهلل يعبد ال وأن
iyo inaan Allaah lagu caabudin
wuxuu sharciyeeyay mooyaanee
دالتوحي وتفسير ، والزكاة ، الصالة ودليل :تعالى قوله
Daliilka Salaada, iyo Zakada, iyo
Tafsiirka Tawxiidka waa Qawlkii
Allaah Sareeyey : اهلل ليعبدوا إال أمروا وما ﴿
Usuul sadex ah 66
lama amrin(Dadkana) inay Allaah
caabudaan mooyaanee الدين له مخلصين
weliba ayagoo u barax tiraayo
diinka (Cibaadada) حنفاء
ayagoona ah kuwo shirkiga ka soo
leexanaayo (oo xaga Tawxiidka u
soo leexanayaan), الزكاة ويؤتوا الصلواة ويقيموا
iyo in ay Salaada oogaan, iyo inay
bixiyaan Zakada, : اآلية ينة،الب سورة} ﴾ القيمة دين وذلك 1}
Usuul sadex ah 67
arinkaasina waa Diinta
toosan.}Suuratul-bayinah ayada
5aad :تعالى قوله الصيام ودليل
Daliilka Soonkana waa Qawlkii
Allaah Sareeyey :
الصيام عليكم كتب ءامنوا الذين يأيها ﴿ {Kuwa (Xaqa) rumeeyoow waxaa
la idinku waajibiyay Soonka قبلكم من الذين على كتب كما
sidii loogu waajibiyey kuwii idinka
horeeyey : اآلية البقرة سورة} ﴾ تتقون لعلكم
812}
Usuul sadex ah 68
si aad Allaah uga cabsataan}
Suuratul-Baqara aayda 183aad.
:تعالى قوله الحج ودليلDaliilka Xajkana waa Qawlkii
Allaah Sareeyey : البيت حج الناس على وهلل ﴿
{Allaahna wuxuu ku leeyahay
Dadka inay xajiyaan Baytka من استطاع إليه سبيال
Cidii awooda Wadada (Ruuxii
awood u leh waa ku waajib hal
jeer inta uu nool yahay),
Usuul sadex ah 69
)آل ﴾ ومن كفر فإن الله غني عن العالمين (.01عمران:اآلية
Ruuxii Gaaloobana Allaah wuu ka
deeqtoon yahay Caalamka.}Aala-
Cimraan aayada 97.
، ،اإليمان: الثانية المرتبةMartabada labaad waa : Iimaanka,
، شعبة وسبعون بضع وهوwaana dhowr iyo todobaatan
laamood, اهلل إال إله ال قول فأعالها
waxaana ugu sareeyo Qawlka laa
ilaaha ilallaahu,
Usuul sadex ah 70
،الطريق عن األذى إماطة وأدناها waxaana ugu hooseeyo in laga
leexiyo wixii Dadka dhibaayo
Wadada, . اإليمان، من شعبة والحياء
Xishoodkana waa qayb ka mid ah
Iimaanka .
: ستة وأركانهTiirarkiisuna waa lex :
وكتبه، ئكته،ومال باهلل، تؤمن أن inaad rumayso Allaah, iyo
Malaa'igtiisa, iyo Kutubtiisa,
Usuul sadex ah 71
خيره بالقدر وتؤمن اآلخر، واليوم ورسله، وشره
iyo Rusushiisa, iyo waa inaad
rumayso Qadarka Kiisa
wanaagsan iyo Kiisa xun
:تعالى قوله الستة األركان هذه على والدليلWaxaana u Daliil ah lixdaan
Arkaan Qawlkii Allaah Sareeyey :
ليس البر أن تولوا وجوهكم قبل المشرق ﴿ والمغرب
Ma ahan Sama falku inaad u
jeedisaan wejiga Qorax ka soo bax
iyo Qorax u dhac
Usuul sadex ah 72
رلآخا واليوم بالله آمنولكن البر من laakiinse sama falku waa Cidii
Allaah rumeesa, iyo Maalinta
Aakhiro, (811:لبقرةا) ﴾والنبيين والكتاب والمالئكة
iyo Malaa'igta, iyo Kutubta, iyo
Anbiyada) Al-baqarah aayda 177
aad.
:تعالى قوله القدر ودليلDaliilka Qadarkana waa Qawlkii
Allaah Sareeyey : ، (50ر:)القم ﴾إنا كل شيء خلقناه بقدر ﴿
{ wax kasta waxaan ku abuurnay
Qadar} Al-qamar aayda 49 aad.
Usuul sadex ah 73
وهو واحد ركن اإلحسان،: الثالثة المرتبة
Martabada sedexaad waa :
Ixsaanka, wuxuuna leeyahay hal
rukni wuxuuna yahay:
تراه كأنك اهلل تعبد أن" "Inaad u caabudid Allaah sidii
adigoo arkaayo oo kale, "يراك فإنه تراه تكن لم فإن
hadii aadan arkaynin Allaah asiga
ayaa ku arka"
:تعالى قوله والدليلDaliilkana waa Qawlkii Allaah
Sareeyey :
Usuul sadex ah 74
ا والذين هم إن الله مع الذين اتقو ﴿ ، (831)النحل: ﴾محسنون
{ Allaah wuxuu la jiraa kuwa ka
Cabsada iyo kuwa Allaah u
caabuda sida ayagoo arkaayaan oo
kale}Al-naxal:128
: وقوله
Waxaana Daliilka ka mid ah
Qawlkii Allaah Sareeyey:
* وتوكل على العزيز الرحيم ﴿(Talo saaro Allaah Adkaada ee
Naxariista * الذي يراك حين تقوم *
eena ku arka markaad kacaysid,*
Usuul sadex ah 75
وتقلبك في الساجدين * iyo ku dhex gad gadoonkaaga
kuwa tukanaayaan,* - 381)الشعراء: ﴾ إنه هو السميع العليم
336) . Allaahna waa Maqal badane Ogaal
badane) Al-shucaraa: aayada217-
220.
: وقوله
Waxaana Daliilka ka mid ah
Qawlkii Allaah Sareeyey:
وما تكون في شأن وما تتلو منه من ﴿ قرآن
Usuul sadex ah 76
{ ma ahaatid (Nabiyaw) arin
dhexdiisa(arin Diimeed ama mid
Aduunyo), umana aqrisid Qur,aan
arinkaa dartii,
وال تعملون من عمل Camalna ma samaysaan
(Muslimiineey iyo Nabiyow) hadii
aad saas sameesaan (oo arin
dhexdiisa aad ahaato ama arinkaa
daraadiisa aad Qur,aan u aqriso
ama camal uun aad la timaadaan
aad samaysaan , intaasi hadii aad
samaysaan ama wax ka mid ah
maxaa xigaayo?)
Usuul sadex ah 77
﴾ إلا كنا عليكم شهودا إذ تفيضون فيه (08)يونس:اآلية
waxaanu dushiina ku ahaanay
Kuwo Goobjoogayaal ah oo idinka
warhaayo markaad dhex
gelaysaan arinkaasi}(Allaah wuxuu
si daliil Kalaamkiisa ah inoogu
sheegay in wax walba aan
samaynayno uu Shaahid ka yahay
uuna ogyahay) Suuratu Yuunis
aayada 61aad.
المشهور جبرائيل حديث: السنة من والدليل : قال عنه اهلل رضي عمر عن
Daliilka Sunada ku soo aroorayna
(sedexda martabadood ee Diinta
Usuul sadex ah 78
Islaamka, Al-Islaamu, Al-Iimaanu
iyo Al-Ixsaanu daliilkooda xaga
sunadana wuxuu yahay) :
Xadiithkii Jibriil cs ee Caanka ahaa
(Xadiithka Jabriil ma warinaayo ee
Su,aalaha xadiithka ku jira ayuu
Nabiga scw waydiinayay si uu
Dadka u baro) Cumar uu ka
sugnaaday rc wuxuu yiri :
اهلل صلى اهلل رسول عند جلوس نحن بينما يوم ذات وسلم عليه
Anagoo la fadhina Rasuulki Allaah
scw maalin maalmaha ka mid ah
، الثياب بياض شديد رجل علينا طلع إذ
Usuul sadex ah 79
Waxaa nagu soo baxay Nin ay
darantahay cadaanta dharkiisa, السفر أثر عليه يرى ال رالشع سواد شديد
ay daran tahay madawnaanta
timihiisa, aan lagu arkin raad safar, أحد، منا يعرفه وال
mid naga mid ah uusan
garanaynin, لموس عليه اهلل صلى النبي إلى جلس حتى
ilaa uu hor fariistay Rasuulka scw
ركبتيه، إلى ركبتيه فأسندWuxuu ku tiiriyay labadiisa jilib
labada jilib ee Rasuulka scw,
Usuul sadex ah 80
:وقال فخذيه على كفيه ووضعWuxuuna dul saaray labadiisa
cumaacumood(gacmood) labada
cajar ee Rasuulka scw, wuxuuna
yiri:
، اإلسالم عن أخبرني محمد ياMuxammadoow iiga waran
Islaamka (Islaamku waa maxay?)
وسلم عليه اهلل صلى اهلل رسول فقالWuxuu yiri Rasuulkii Allaah scw
اهلل إال إله ال أن تشهد أن اإلسالم""Islaamku waa inaad marag kacdo
inuusan jirin Allaah Xaq lagu
caabdu aan Allaah ahayn,
Usuul sadex ah 81
، اهلل رسول محمدا وأن Muxammedna uu yahay Rasuulkii
Allaah,
وتصوم ، الزكاة وتؤتي ، ةالصال وتقيم ، رمضان
Oogtidna Salaada, lana timaadid
Zakada, soontidna Ramadaan, "سبيال إليه استطعت إن البيت وتحج
iyo aad xijidid Baytka hadii aad u
awoodid wado"
، صدقت: قال
Usuul sadex ah 82
Wuxuu yiri (Jibriil) : waad
runsheegtay,
.ويصدقه يسأله له فعجبنا(Cumar wuxu yiri) waan la
yaabnay (ninkaasi) wuu
waydiinayaa hadana run baad
sheegtay ayuu leeyahay.
: قال اإليمان، عن فأخبرني: قالWuxuu yiri (Jibriil): iiga waran
Iimaanka, wuxuu yiri Rasuulka
scw:
ورسله، ، وكتبه ، ومالئكته باهلل تؤمن أن"Waa inaad rumaysaa Allaah iyo
Malaa,igtiisa, iyo Kutubtiisa, iyo
Rusushiisa,
Usuul sadex ah 83
،" وشره خيره بالقدر وتؤمن ، اآلخر واليوم
iyo Maalinta Aakhiro, iyo inaad
rumaysaa Qadarka kiisa
wanaagsan iyo kiisa xunba".
، اإلحسان عن فأخبرني: قال ، صدقت: قال
Wuxuu yiri (Jibriil): waad
runsheegtay, wuxuu yiri (Jibriil):
iiwaga waran Ixsaan xagiisa,
، تراه كأنك اهلل تعبد أن: "قالWuxuu yiri Rasuulka scw: waa
inaad u caabudid Allaah sidii
adigoo arkaayo oo kale, ،" يراك فإنه تراه تكن لم فإن
Usuul sadex ah 84
hadii aadan arkaynin (ku
xisaabtan) asigaa ku arkaayo",
، الساعة عن فأخبرني: قال
Wuxuu yiri (Jibriil cs): iiga waran
Saacada (Qiyaamaha) xageeda?
، السائل من بأعلم عنها المسئول ما قال Wuxuu yiri (Rasuulka scw) ma
ahan kan laga waydiinaayo
Saacada mid kaga aqoon badan
midka waydiinaayo (yacnii wax
kama ogi)
أماراتها عن فأخبرني: قال Wuxuu yiri (Jibriil cs) iiga waran
Calaamadaheeda
Usuul sadex ah 85
ربتها، األمة تلد أن: "قالWuxuu yiri (Rasuulka scw): inay
dhasho Adoonta Sayidkeeda,
الحفاة ترى وأنIyo inaad aragtid kuwa kabaha la,
العراة ee qaa-qaawan
العالة ee cayrta ah (fuqarada ah)
الشاء رعاء ee ari jirka ah
Usuul sadex ah 86
"البنيان في يتطاولونoo u kala dheereenayaan (isugu
faanayaan) dhismayaasha"
:فقال مليا فلبثنا فمضى: قالWuxuu yiri (Cumar rc): wuu
dhaqaaqay (Ninkii) waynu
nagaanay wax yar (yancii wax yar
iyadoo ay ka soo wareegtay
dhaqaadidii ninka) ayaa wuxuu yiri
(Rasuulkii scw):
؟"السائل من أتدري ياعمر""Cumaraaw ma garanaysaa qofkii
su,aalaha i waydiinayay?
أعلم، ورسوله اهلل: قلت
Usuul sadex ah 87
Waxaan dhahay: Allaah iyo
Rasuulkiisa ayaa og,
أمر يعلمكم أتاكم جبريل هذا: " قال .(75)"دينكم
Wuxuu yiri (Rasuulka scw): waa
Jibriil oo idinku yimid inuu idin
baro arinka Diinkiina"}.
اهلل صلى محمد نبيكم معرفة: الثالث األصل : وهو وسلم عليه
Asalka sedexaad (waa sedexdii
asal ee uu kitaabka ku saabsanaa
kiisii u dambeeyay) waa garasho
Nabigiina Muxammed scw aad
garataan, waana (Abtirsiimihiisa)
Usuul sadex ah 88
هاشم بن المطلب عبد بن اهلل عبد بن محمد العرب، من وقريش قريش، من وهاشم إبراهيم إبن إسماعيل، ذرية من والعرب الصالة أفضل نبينا وعلى عليه الخليل، . والسالم
Muxammed Bin Cabdullaahi Bin
Cabdulmudalib Bin Haashim,
Haashimna Quraysh ayuu ka mid
yahay, Qurayshna Carab ayay ka
mid tahay, Carabna waa
Durayadii(Dadkii ka farcamay)
(Nabi) Ismaaciil cw, Inankii (Nabi)
Ibraahiim Al-khaliil, ha ahaato
korkiisa (Nabi Ibraahiim) iyo
Nabigeena (Muxammed) korkiisa
Usuul sadex ah 89
Naxariis iyo Nabad galyo mida ugu
dheeraadka badan.
، سنة وستون ثالث: العمر من ولهCimrigiisa wuxuu gaaray Rasuulka
scw): sedex iyo lixden sano, ، النبوة قبل أربعون منها
waxaa ka mid ah afartan sano
Nabinimada ka hor, ورسوال نبيا وعشرون وثالث
Iyo sedex iyo labaatan sano uu
ahaa Nabi iyo Rasuul,
، بإقرأ نبيءWaxaa Nabi lagaga dhigay Iqra
(yacnii markii ay ku soo degtay
Usuul sadex ah 90
suuratada iqra bilawgeeda
markaas ayuu nabi noqday), ، بالمدثر وارسل
waxaana lagu soo diray Mudathir
(yacnii markii ay ku soo degtay
aayadaha hore ee suuratul-
Mudathir markaas ayuu Rasuul
noqday),
، مكة وبلده Beledkiisa wuxuu ahaa Makkah
. المدينة إلى وهاجر , wuxuuna u haajiray Madiinah.
، الشرك عن بالنذارة اهلل بعثه
Usuul sadex ah 91
wuxuu u soo saaray Allaah
Rasuulka scw inuu (Dadka) kaga
digo Shirkiga,
. التوحيد إلى وويدعUguna yeero (Dadka) Tawxiidka.
:تعالى قوله والدليل
Daliilkuna waa Qawlkii Allaah
Sareeyey:
يا أيها المدثر * ﴿ {Nabiga is dadadayoow*
قم فأنذر * istaag oo dig*
وربك فكبر *
Usuul sadex ah 92
Rabigaagana waynee* طهروثيابك ف
dharkaagana daahiri
* فاهجر والرجزXumaantana (Shirkiga iyo
Asnaamta) ka haajir * *تستكثر تمنن وال
hana mana sheeganin adiga ooy
kuula badan tahay waxaad
sameesay *
(1 - 8:المدثر) ﴾ فاصبر ولربك Rabigaana u Samir) Al-Mudathir
aayad 1-7.
Usuul sadex ah 93
الشرك عن ينذر: فأنذر قم ومعنى . التوحيد إلى ويدعو
Macnaha {Kac oo dig}na waa :
inuu ka digo Shirkiga uguna yeero
(Dadka) Tawxiidka.
فكبر وربك بالتوحيد، عظمه: أي
{Rabigaaga wayneeyna}
macnaheeda waa: ku waynee
Rabigaaga Tawxiidka,
فطهر وثيابك عن أعمالك طهر: أي .الشرك
{Dhargaagana
daahiri}macnaheeduna waa: ka
Usuul sadex ah 94
daahiri Acmaashaada (waxaa aad
qabanaysid) Shirkiga.
فاهجر والرجز وهجرها األصنام: الرجز ، تركها
{Sanamyadana ka haajir} Ar-rujz
macnaheedana waa: Asnaamta (Wa hajruhaa) na macanaheedu
waa (tarkuhaa) ka tagideeda
(yacnii in laga tago Asnaamta), . وأهلها منها والبراءة
iyo in laga beri noqdo Asnaamta
iyo Ehelkeeda.
التوحيد إلى يدعو سنين عشر هذا على أخذ
Usuul sadex ah 95
Wuxuu ku qaatay (Rasuulka scw)
arinkaan toban sano inuu
Tawxiidka (Dadka) ugu yeero
السماء إلى به عرج العشر وبعد
Tobanka (sano) ka dibna waxaa
loo qaaday Rasuulka scw Samada
الخمس، الصلوات عليه وفرضت
Waxaana lagu soo waajibiyey
Shanta Salaadood,
سنين ثالث مكة في وصلى
Makko wuxuu ku dukaday
(Rasuulka scw) sedex sano
. المدينة إلى بالهجرة أمر وبعدها
Usuul sadex ah 96
Ka dibna waxaa la amray inuu u
haajiro xagaa iyo Madiinah.
بلد إلى الشرك بلد من اإلنتقال: والهجرة اإلسالم
Hijradana waa : ka guuritaan laga
guuro Balad Shirki loona guuro
Balad Islaam
األمة هذه على فريضة والهجرةHirjadana waa ku waajib umadaan
dusheeda ، اإلسالم بلد إلى الشرك بلد من
inay ka hijroodaan Balad Shirki
una hijroodaan Balad Islaam,
Usuul sadex ah 97
. الساعة تقوم أن إلى باقية وهي
Hijradana waa mid baaqi ah oo sii
jiraysa ilaa ay ka dhacqo Saacada
ن الذين توفاهم إ ﴿: تعالى قوه والدليل المالئكة
Daliilkana waa Qawlkii Allaah T:
{kuwa ay oof sanayso Malaa,igta
أنفسهم ظالمي
Ayagoo nafsadahooda dulmiyay
كنتم فيم قالوا
Waxay yiraahdeen (Malaa,igta)
maxaad ku sugneedeen
الأرض في فينمستضع كنا قالوا
Usuul sadex ah 98
Waxay dhaheen waxaanu ahayn
kuwo lagu tabar yareeyey Dhulka
قالوا(Malaa,igtii) waxay yiraahdeen
واسعة الله أرض تكن ألمmiyaysan ahayn Arlada Allaah mid
balaaran فيها فتهاجروا
oo aad u haajirtaan (kuwii ayagoo
haajiri kara hijroon waayeen
muxuu Allaah ku sheegay ?
Waatanaa jawaabta)
* امصير وساءت جهنم مأواهم فأولئك
Usuul sadex ah 99
Kuwaasi meesha ay u
hoyanaayaan waa Jahanamo meel
loo noqdana Jahanama ayaa u
xumaatay*
المستضعفين إلاMarka laga reebo kuwa
aantabarta lahayn والولدان والنساء الرجال من
oo ka mid ah Raga iyo Dumarka
iyo Caruurta
* بيالس يهتدون وال حيلة يستطيعون ال
Ee aan awoodin Xeelad (ay kaga
baxaan dhulka Gaalada) kuna toosi
karin Jidka ( Qaab ay wadamada
Islaamka ay ku gaaraan aan
Usuul sadex ah 100
awoodin kuwaani Allaah ayaa u
cudur daaray oo wuxuu yiri)
عنهم يعفو أن الله عسى فأولئكKuwaasi Allaah wuxuu mudan
yahay inuu ka Cafiyo - 01:النساء( )غفورا عفوا الله وكان
00) Allaahna wuxuu ahaaday Mid Cafis
badan oo Dambi dhaafid
badan.}Al-nisaa 97-99
: تعالى وقوله(Waxaa kaloo Daliil u ah in hijradu
ay waajib tahay) Qawlkii Allaaha
Sareeyey:
Usuul sadex ah 101
يا عبادي الذين آمنوا ﴿{Adoomadaydiyeey Kuwa Xaqa
Rumeeyow ﴾ عة فإياي فاعبدونإن أرضي واس
(10)العنكبوت:
Arladayda way balaaran tahay ee
Aniga Keligay I caabuda} Al-
Cankabuut :56
:-رحمه اهلل تعالى - البغوي قال
Wuxuu yiri Albagawiyo rx :
سبب نزول هذه اآلية في المسلمين الذين بمكة لم يهاجروا ؛
Usuul sadex ah 102
sababta ay ku soo degtay aayadaani waa Muslimiintii Makka joogtay oo aan hijroonin,
. اإليمان باسم اهلل ناداهم
Allaah wuxuu ugu dhawaaqay
kuwaasi magaca Iimaanka
صلى قوله السنة من الهجرة على والدليل : وسلم عليه اهلل
Daliilka Hijrada ku soo arooray ee
dhanka Sunadana waa Qawlkii
Rasuulka scw wuxuu yiri: تنقطع التوبة حتى الهجرة تنقطع ال
Usuul sadex ah 103
"Hijradu go,i mayso ilaa ay
Tawbada ka go,do, من الشمس تطلع حتى التوبة تنقطع وال
. "مغربهاTawbadana (si guud) uma
xirmayso ilaa ay Qoraxda ka soo
baxdo halka ay u dhacdo".
مدينةبال استقر فلماMarkuu Rasuulka scw nagaaday
(sal dhigtay) Madiinah
:مثل اإلسالم شرائع ببقية أمر waxaa la amray Axlaamka
Islaamka intii harsanayd sida:
Usuul sadex ah 104
واآلذان، والجهاد والحج، والصوم، الزكاة،Zakada, iyo Soonka, iyo Xajka, iyo
Jihaadka iyo Aadaanka, فبالمعرو واألمر
iyo Wanaag farida المنكر عن والنهي
iyo Xumaan reebida اإلسالم شرائع من ذلك وغير
iyo wixii kaloo aan intaasi ahayn
oo ka mid ah Sharaa,icda Islaamka
سنين عشر هذا على أخذWuxuu ku qaatay arinkaan toban
sanadood
Usuul sadex ah 105
عليه وسالمه اهلل صلوات توفي وبعدها
ka dibna waa la oofsaday Rasuulka
scw.
باق، ودينه Diintiisana waa Baaqi (oo way
jirtaa ma aysan dhimanin) , دينه، وهذا
waana tanaa Diintiisa (ina
dhextaala),
عليه، األمة دل إال خير الKhayr uusan umada u sheegin ma
jirto, منه، حذرها إال شر وال
Usuul sadex ah 106
Shar uusan uga diginna ma jirto,
التوحيد،: عليه دل الذي والخيرKhayrkii uu (ummada) tusiyayna
(uu u sheegayna) waa : Tawxiidka, ويرضاه، اهلل يحبه ما وجميع
iyo dhamaan wixii uu Allaah uu
jecelyahay raalina uu ka yahay.
الشرك: منه حذر الذي والشر
Shartii uu (ummada) uga digayna waa : Shirkiga
.ويأباه اهلل يكرهه ما وجميع
Usuul sadex ah 107
iyo dhamaan wixii Allaah uu neceb yahay uuna diidaayo.
، كافة الناس إلى اهلل بعثهAllaah wuxuu (Nabi Muxammed
scw) u soo saaray Dadka oo dhan,
: الثقلين جميع على طاعته اهلل وافترض واألنس، الجن
Wuxuuna Allaah ku waajibiyay
inay adeecaan (Nabi Muxammed
scw) dhamaan Mukalifiinta : Jinka
iyo Insiga,
: تعالى قوله والدليل
Usuul sadex ah 108
Daliilkana waa Qawlkii Allaah
Sareeyey : قل يا أيها الناس إني رسول الله إليكم ﴿
{. 811}سورة األعراف، اآلية: ﴾ جميعا( waxaad tiraahdaa Dadaw waxaan
ahay Rasuulkii Allaah oo adinka oo
dhan la ii kiin soo diray) {suuratul-
Acraaf aayada 158}.
، الدين به اهلل وأكملWuxuuna Allaah (Nabi
Muxammed) ku dhamaystiray
Diinka, : تعالى قوله والدليل
Usuul sadex ah 109
Daliilkana waa Qawlkii Allaah
Sareeyey:
اليوم أكملت لكم دينكم ﴿ {Maanta ayaan idin dhamaystiray
Diinkiina, وأتممت عليكم نعمتي
waxaana ku dhamaystiray dushiina
Nicmadayda, دة، }سورة المائ ﴾ ورضيت لكم اإلسالم دينا
{.1اآلية: waxaana idinkaga raali noqday
Islaamka Diin ahaan} suuratul-
Maa,idah aayda 5aad.
Usuul sadex ah 110
وسلم عليه اهلل صلى موته على والدليل :تعالى قوله
Waxaana u Daliil ah geerida
Rasuulka scw Qawlkii Allaah
Sareeyey:
(26)الزمر: إنك ميت وإنهم ميتون ﴿(waxaad tahay (Nabi
Muxammedaw) mid dhimanaayo
ayagana waa kuwo
dhimanaayaan) Al-zumr, aayda 30
aad
﴾ ثم إنكم يوم القيامة عند ربكم تختصمون (28 -)الزمر:
Usuul sadex ah 111
{Kadibna Maalinta qiyaamo
Rabigiina agtiisa ayaad ku
doodaysaan} Al-Zumr, aayada 31
aad.
، يبعثون ماتوا إذا والناسDadkana marka ay dhintaan dib
ayaa loo soo saarayaa,
: تعالى قوله والدليلWaxaana u Daliil ah (in Dadka dib
loo soo saaraayo) Qawlkii Allaah
Sareeyey : خلقناكم منها ﴿
{ Xageedaan (Dhulka) idinka
abuurnay,
Usuul sadex ah 112
نعيدكم وفيها dhexdeedaana idinku celinaynaa,
ه،ط سورة} ﴾ أخرى تارة نخرجكم ومنها { 11: اآلية
Xageedaana (Dhulka) idinka soo
bixinaynaa markale} suuratu Daah,
aayada :55aad,
:تعالى وقولهWaxaa kaloo u daliil ah Qawlka
Allaah Sareeyey: *نباتا الأرض من كمأنبت والله ﴿
Usuul sadex ah 113
Allaahna wuxuu idinka soo
dhaliyay (inka soo saaray) Dhulka
soo dhalin (soo saarid)*
﴾ ثم يعيدكم فيها ويخرجكم إخراجا
(81 - 81)نوح:
{ka dibna wuu idinku celinayaa
dhexdeeda wuuna idinka soo
saarayaa soo saarid} suuratu-Nuux
aayadaha 17-18.
البعث وبعدIsa soo saarida ka dibna
محاسبون (Dadka) waa kuwo la xisaabinaayo
، بأعمالهم ومجزيون
Usuul sadex ah 114
laguna abaalmarinaayo
Acmaashooda (wixii ay horey u
soo shaqeesteen),
: تعالى قوله والدليلWaxaana u Daliil u ah Qawlkii
Allaah Sareeyey: ليجزي الذين أساءوا بما عملوا ﴿
{si uu uga abaal mariyo kuwii
xumaanta sameeyay wixii ay
sameeyeen
سورة} ﴾ بالحسنى أحسنوا الذين ويجزي . ؛{ 28: اآلية النجم،
Usuul sadex ah 115
Ugana abaal mariyo Kuwii
wanaaga sameeyeen Wanaag}Al-
najm:31
، كفر بالبعث كذب ومنQofkiina beeniya Isa soo saarida
wuu gaaloobay, : تعالى قوله والدليل
Daliilkana waa Qawlkii Allaah
Sareeyey:
زعم الذين كفروا أن لن يبعثوا ﴿{waxay sheegteen kuwii gaaloobay
inaan la soo saareenin
Usuul sadex ah 116
عملتم بما ؤنلتنب ثم لتبعثن وربي لىب قل ، نالتغاب سورة} ﴾ يسير الله على وذلك { 1: اآلية
Waxaad tiraahdaa haaye waxaan
ku dhaartay Rabigeey waa la idin
soo saarayaa oo la idin kaga
waramayaa wixii aad camal
fasheen arinkaasina Allaah waa
mid u fudud}suuratu-Altagaabun
aayada7.
ومنذرين مبشرين الرسل جميع اهلل وأرسلAllaah wuu soo diray Rususha
xaala ay yihiin kuwo
bishaareenaya iyo kuwo
digayayaaal
Usuul sadex ah 117
تعالى قوله والدليل daliilkana waa Qawlkii Allaah
Sareeyey
ومنذرين شرينمب رسال ﴿{Waa Rusulo bishaareeyayaal iyo
digayayaal ah
عدب حجة الله على للناس يكون لئلا . {801: اآلية النساء، سورة} ﴾الرسل
si aysan Dadka xujo ugu yeelan
Allaah ka dib Rasuulada} suuratu
Al-nisaa aayada 165.
، السالم عليه نوح وأولهمKooda ugu horeeyay waa Nuux cs ,
Usuul sadex ah 118
وسلم عليه اهلل صلى محمد وآخرهم kooda ugu dambeeyeyna waa
Muxammed scw
السالم عليه نوح أولهم أن على والدليل :تعالى قوله
Daliilka inuu kooda ugu horeeyey
Nuur cs yahayna waa Qawlkii
Allaah Sareeyey:
وحن إلى أوحينا كما إليك أوحينا اإن ﴿ من: النساء) ﴾ بعده من والنبيين
(. 802اآلية{anagaa kuu waxyoonay sidaan
ugu waxyoonay (Nabi) Nuux iyo
Usuul sadex ah 119
Nabiyadii ka dambeeyay} Al-nisaa
aayada 163.
إلى نوح من رسوال إليها اهلل بعث أمة وكل ؛ حمدم
Ummad walbana wuxuu allaah u
soo saaray Rasuul laga soo bilaabo
Nuux cs ilaa Muxammed cs,
، وحده اهلل بعادة يأمرهمAmraya Dadka Cibaadada Allaah
keligiisa, ، الطاغوت عبادة عن وينهاهم
kana reebaya Cibaadada
Daaguutka (waxkastoo Allaah
sukadiisa la caabudo),
Usuul sadex ah 120
: تعالى قوله والدليلDaliilkana waa Qawlkii Allaah
Sareeyey: ولقد بعثنا في كل أمة رسوال ﴿
{dhab ahaantii waxaan ka soo
dhex saarnay Ummad walba
Rasuul (ula jeedada loo soo
saarayna waa) ﴾اغوت أن اعبدوا الله واجتنبوا الط
( . 20)النحل: من اآليةinay caabudaan Allaah kana
dheeraadaan Daaguutka} Al-naxl
aayada 36 aad.
Usuul sadex ah 121
الكفر العباد جميع على اهلل وافترض .باهلل واإليمان بالطاغوت
Wuxuuna Allaah ku waajibiyey
dhamaan Adoomada inay ku
kufriyaan Daaguutka ,
rumeeyaanna Allaah.
الطاغوت:-رحمه اهلل تعالى - القيم ابن قالWuxuu yiri Ibnu-Alqayim rx
Daaguutka waa: ما تجاوز به العبد حده من معبود أو متبوع
. ؛ ، أو مطاعwixii uu Adoonka ka gudbo
xadkiisa kaasoo ah mid la caabudo
Usuul sadex ah 122
ama mid laraaco, ama mid la
adeeco,
خمسة ورؤسهم كثيرة والطواغيتDawaagiit kana way badan yihiin
madax doodana waa shan ( shanta
golaha sare ee dawaagiitka) waa:
اهلل، لعنه إبليس Ibliis Allaah lacanadyee,
راض وهو عبد ومن Iiyo qofkii la caabuda asigoo raali
ka ah,
، نفسه عبادة إلى الناس دعا ومنIyo qofkii Dadka ugu yeera
Cibaadada nafsadiisa,
Usuul sadex ah 123
الغيب؛ علم من شيئا ادعى ومنIyo qof sheegta wax ka mid ah
Cilmiga Maqan,
. اهلل أنزل ما بغير حكم ومنIyo qof dadka ku kala xukmiya
(ugu kala gar qaada) wixii Allaah
soo dejiyay waxaan ahayn.
:تعالى قوله والدليل(in ay waajib tahay in lagu kufriyo
Daaguutka lana rumeeyo Allaah)
waxaa daliil u ah Qawlkii Allaah
Sareeyey:
Usuul sadex ah 124
ال إكراه في الدين ﴿
qasab ma aha Diinta (gelideeda),{
قد تبين الرشد من الغي Hanuunka (Iimaanka) wuu ka
cadaaday (ka soocmay) Baadida
(Gaalnimada)
فمن يكفر بالطاغوتQofkii ku kufriya Daaguutka,
ويؤمن بالله rumeeyana Allaah,
البقرة: ) ﴾ فقد استمسك بالعروة الوثقى (310من اآلية
Usuul sadex ah 125
dhab ahaantii Qofkaasi wuxuu
qabsaday Guntintii adkeyd}
Albaqra aayada 256aad.
وهذا معنى ال إله إال اهلل .
Kanina waa macnaha Allaah Xaq
lagu caabudo ma jiro Allaah
mooyaanee.
الحديث وفيXadiithna waxaa ku sugnaatay
اإلسالم األمر رأس" " Arinka (Diinka) madaxiisa waa
Islaamka (Tawxiidka),
Usuul sadex ah 126
الصالة وعموده
aada,tiirkiisana waa Sal
. "اهلل سبيل في الجهاد سنامه وذروة baarka kuruskiisana waa Jihaadka
Wadada Allaah".
وآله محمد على اهلل وصلى ، أعلم واهلل وسلم وصحبه
Allaah ayaana Ogaan badan, Nabad
galyo iyo Naxariis/Amaan Nabi
Muxammed dushiisa iyo Ahalkiisa iyo
Asaxaabtiisa ha ahaato.
Walaalahayga aan Islaamka ku
walaalawnayow Kitaabkii Al-
Usuulu thalaatha meeshaani ayuu
Usuul sadex ah 127
noogu dhamaaday, wixii aan
haleelay sax iyo wanaag ah Allaah
ayaa ii sakhiray, wixii aan dhinac
maray oo aan khaldayna waxay ka
timid Nafsadayda gaabiska badan,
Camal kasta oo Rabi raali ka yahay
oo aan samaynaynana mid aan
Allaah Ridahiisa ku dalbeeno
Allaah nooga dhigo, intaasi ka dib
wixii aan baranay ku camal
falkooda ayaa ina hor yaalo hada
iyo gaarsiintiisa iyo ku sabrid wixii
caqabado ah oo aynu kala kulano.
Waa walaalkiina aad Diinta ku
walaalawdeen Muxammed Aadam
Ibraahim oo idinka dalbanaayo
inaad Allaah uga baridaan Asiga
Usuul sadex ah 128
iyo Ahalkiisa inuu waafajiyo Aduun
iyo Aakhiro wuxuu Allaah raali ka
yahay Ayagana ay Raali ka yihiin.
Wixii su’aal, sixid ama suluugmo
ah oo ku saabsan Kitaabkan fadlan
ku soo hagaaji emailkan :
Usuul sadex ah 129