Utopia

Definicja

• Słowo „topia” pochodzi z j. greckiego („topos”) i oznacza „miejsce”. Stojąca na początku litera „u” mogła wywodzić się z grec. „eu” lub „ou”.

• „eutopia” – dobre miejsce• „outopia” – miejsce, którego nie ma

• Utopia jest dobrym miejscem, którego nie ma.

Ciekawy cytat

• „Społeczeństwo niezdolne do wydawania na świat utopii i do poświęcania się za nią zagrożone jest sklerozą i ruiną. Mądrość, dla której nie istnieją żadne fascynacje, zaleca nam szczęście dane, gotowe; człowiek tego szczęścia się wyrzeka i właśnie to wyrzeczenie czyni go stworzeniem historycznym, czyli zwolennikiem szczęścia wyobrażonego”.

(E.M. Cioran)

Topos utopii w literaturze

• Termin pochodzi od dzieła Tomasza Morusa pt. „Utopia”(1516 r.).

• „Państwo”, Platon • „Utopia”, Tomasz Morus, 1516 r. • „Państwo Słońca”, Tommaso Campanella, 1602 r. • „Nowa Atlantyda”, Francis Bacon, 1627 r. • „Rok 2440”, Sebastien Mercier, 1761 r. • „Pamiętniki przemysłowca z 2440 roku”, Barthlemy

Enfantin, 1829 r. • „W roku 2000”, Edward Bellamy, 1888 r.

Platon, „Państwo”

• Utwór pt. „Państwo” Platona jest uznawany za jedną z pierwszych utopii. Filozof starożytny w tym dziele pisał, że człowiek zagubiony w niestałym świecie szuka wolności i pokoju w harmonii. Harmonię tę może zapewnić: cnota, zdrowie, praworządność, porządek.

• Wspólnota ludzi, którzy razem mieszkają, zapewniają sobie wzajemną pomoc i dbają o szczęście innych, to idealne państwo.

Platon

Tomasz Morus, „Utopia”

• W 1516 r. ukazał się utwór angielskiego pisarza i polityka Tomasza Morusa pt. „Książeczka zaiste złota i niemniej pożyteczna jak przyjemna o najlepszym ustroju państwa i nieznanej dotąd wyspie Utopii”. Dzieło to znane jest pod nazwą „Utopia”.

• Literacka Utopia to wyspa bez nędzy i wyzysku, kłamstwa, przemocy, nietolerancji, zawiści, złości, bez próżniactwa i pracy ponad siły. Utopią rządził król Utopus, który wprowadził dobroczynne instytucje. Odgrodził swoje państwo od reszty świata, w której panowało zło.

Tomasz Morus

Antyutopia

• antyutopia, utopia negatywna, dystopia• Jest to utwór, który pokazuje społeczeństwo

pozornie doskonale zorganizowane, działające zgodnie z najnowszymi osiągnięciami nauki i techniki, w którym jednak władza ma charakter totalitarny, a tradycyjny system wartości i norm etycznych ulega destrukcji.

• W dwudziestym wieku powstało wiele antyutopii, z których najsłynniejsze to: „Nowy wspaniały świat” Aldousa Huxleya z roku 1932, „451 Farenheita” Raya Badbury'ego z roku 1953 i „Rok 1984” George'a Orwella.

George Orwell

George Orwell

• George Orwell to autor słynnej antyutopii pt. „Rok 1984”. To utwór fantastyczny – jego akcja dzieje się w przyszłości.

• Zasady, które organizują życie ludzi w społeczeństwie utopijnym, ograniczają ich swobodę.

• Nadzór nad zuniformizowanym społeczeństwem sprawują cztery ministerstwa: Prawdy, Pokoju, Miłości i Obfitości.

• Główną rolę w budowaniu świadomości społeczeństwa partyjnego odgrywają organizacje dziecięce i młodzieżowe: Kapusie, Liga Młodych, Młodzieżowa Liga Antyseksualna. Mają one na celu wychowanie prawomyślnych obywateli.