utq 001

รหส UTQ-2115: กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร: เคม ส าหรบผสอนระดบมธยมศกษาตอนปลาย 23

utqonlineโดยส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการอนญาตใหใชไดตามสญญาอนญาตของครเอทฟคอมมอนสแบบ แสดงทมา-ไมใชเพอการคา-อนญาตแบบเดยวกน 3.0 ประเทศไทย.

UTQ online e-Training Course ใบความรท1.1

เรอง “มาตรฐานครวทยาศาสตรและเทคโนโลย”

มาตรฐานครวทยาศาสตรและเทคโนโลยทง 10 มาตรฐานดงน มาตรฐานท 1 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

เขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทประกอบดวยโครงสรางเนอหาตามหลกสตรและสาระการเรยนรของวทยาศาสตรและเทคโนโลย แนวคดดานกระบวนการสบเสาะหาความรและการแกไขปญหา รวมทงสามารถน าความรความเขาใจไปสรางประสบการณการเรยนรท าใหเนอหาวชามความหมายตอผเรยน

มาตรฐานท 2 การน าวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชอยางมคณธรรมและมความสนใจใฝพฒนาวชาชพของตนเอง

ใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรมทกอใหเกดประโยชนตอสงคมและการด ารงชวตโดยค านงถงความปลอดภยตอสขภาพ รวมทงเปนผทใฝหาโอกาสในการพฒนาวชาชพของตนเอง มาตรฐานท 3 การจดโอกาสในการเรยนรตามระดบการเรยนรและพฒนาการของผเรยน

เขาใจถงระดบการเรยนรและพฒนาการของผเรยน จดโอกาสในการเรยนรใหแกผเรยนเพอสงเสรมใหเกดการพฒนาสตปญญา สงคม และบคลกภาพ มาตรฐานท 4 การจดกระบวนการเรยนรตามความแตกตางของผเรยน

เขาใจถงความแตกตางของผเรยนและใชความแตกตางดงกลาวเปนพนฐานในการจดกระบวนการเรยนร เพอพฒนาโอกาสในการเรยนรทสอดคลองกบผเรยน

มาตรฐานท 5 การใชวธการสอนทเหมาะสมเพอชวยพฒนาการเรยนรของผเรยน

เขาใจวธการสอนอยางหลากหลาย เพอสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาความคดดานการคดวเคราะหวจารณ การแกไขปญหาและทกษะปฏบต

มาตรฐานท 6 การสรางแรงกระตนใหผเรยนเกดแรงบนดาลใจ



เขาใจถงแรงกระตนและพฤตกรรมของผเรยนหรอกลมผเรยน และสามารถสรางสภาพแวดลอมของการเรยนรทสงเสรมปฏสมพนธกนทางบวกเพอกอใหเกดการเรยนรและแรงบนดาลใจ มาตรฐานท 7 การพฒนาการสอสารเพอสงเสรมการเรยนรโดยวธสบเสาะหาความร

มทกษะในการสอสารและสามารถใชภาษาอยางถกตองทงการพด การเขยนและการแสดงออก ใชวธการสอสารเพอกระตนใหมการสบเสาะหาความร การมปฏสมพนธ และการท างานรวมกน

มาตรฐานท 8 การพฒนาหลกสตร สาระการเรยนรและการวางแผนการสอน

พฒนาหลกสตรทอยบนพนฐานของสาระและมาตรฐานการเรยนรอยางสอดคลองกบความตองการของชมชนและพฒนาผเรยนไดเตมศกยภาพ

มาตรฐานท 9 การประเมนผลเพอพฒนาการเรยนร

ใชวธการประเมนผลตามสภาพจรงและน าผลการประเมนไปใชเพอยนยนถงการพฒนาการของผเรยนอยางตอเนองทงทางสตปญญา สงคม รางกาย

มาตรฐานท 10 การน าชมชนมารวมจดการศกษาและพฒนาการเรยนรแกผเรยน สงเสรมความสมพนธกบ ผรวมงานในสถานศกษา ผปกครอง และองคกรในชมชนเพอสนบสนนการเรยนรและพฒนาการเรยนรแกผเรยน




เรอง “เปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร”

เปาหมายของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรทง 7 ขอไดแก 1. เพอใหเขาใจหลกการ ทฤษฎทเปนพนฐานในวทยาศาสตร 2. เพอใหเขาใจขอบเขตธรรมชาต และขอจากดของวทยาศาสตร 3. เพอใหมทกษะทสาคญในการศกษาคนควาและคดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 4. เพอพฒนากระบวนการคดและจนตนาการ ความสามารถในการแกปญหาและการจดการทกษะใน การสอสาร และความสามารถในการตดสนใจ 5. เพอใหตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลย มวลมนษยและสภาพแวดลอม ในเชงทมอทธพลและผลกระทบซงกนและกน 6. เพอนาความร ความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชใหเกดประโยชนตอสงคมและ การดารงชวต 7. เพอใหเปนคนมจตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรม และคานยมในการใชวทยาศาสตรและ เทคโนโลยอยางสรางสรรค




เรอง “สาระและมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร”

มาตรฐานการเรยนรการศกษาขนพนฐานสาระการเรยนรวทยาศาสตร มาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เปนขอก าหนดคณภาพของผเรยนดาน

ความร ความคดทกษะ กระบวนการเรยนร คณธรรม จรยธรรมและคานยม ซงเปนจดมงหมายทจะพฒนาผเรยน ใหมคณลกษณะอนพงประสงค ประกอบดวยมาตรฐานการเรยนรการศกษาขนพนฐานส าหรบนกเรยนทกคน เมอจบการศกษาขนพนฐานและมาตรฐานการเรยนรชวงชน ส าหรบนกเรยนทกคนเมอ จบการศกษาในแตละชวงชน สาระท 1 : สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต

มาตรฐานว 1.1 : เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความรสอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

มาตรฐานว1.2 : เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพการใชเทคโนโลยชวภาพทมผลตอมนษยและสงแวดลอม ม กระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน สาระท 2 : ชวตกบสงแวดลอม

มาตรฐานว 2.1 : เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวตความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐานว 2.2 : เขาใจความส าคญของทรพยากรธรรมชาต การใช ทรพยากรธรรมชาตในระดบทองถน ประเทศและโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและน าความรไป ใชในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนอยางย งยน



สาระท 3 : สารและสมบตของสาร มาตรฐานว 3.1 : เขาใจสมบตของสารความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและ

แรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลายการเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน สาระท 4 : แรงและการเคลอนท

มาตรฐาน ว 4.1 : เขาใจธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง และแรงนวเคลยรมกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางถกตองและมคณธรรม

มาตรฐาน ว 4.2 : เขาใจลกษณะการเคลอนทแบบตาง ๆ ของวตถในธรรมชาตมกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน สาระท 5 : พลงงาน

มาตรฐาน ว 5.1 : เขาใจความสมพนธระหวางพลงงานกบการด ารงชวต การเปลยนรปพลงงานปฏสมพนธระหวางสารและพลงงาน ผลของการใชพลงงานตอชวตและสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน สาระท 6 : กระบวนการเปลยนแปลงของโลก

มาตรฐาน ว 6.1 : เขาใจกระบวนการตางๆทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการ ตาง ๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศและสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน สาระท 7 : ดาราศาสตรและอวกาศ

มาตรฐาน ว 7.1 : เขาใจววฒนาการของระบบสรยะและกาแลกซ ปฏสมพนธภายในระบบสรยะ และผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน



มาตรฐาน ว 7.2 : เขาใจความส าคญของเทคโนโลยอวกาศทน ามาใชในการส ารวจอวกาศและทรพยากรธรรมชาต ดานการเกษตรและการสอสาร มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางมคณธรรมตอชวตและสงแวดลอม สาระท 8 : ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐาน ว 8.1 : ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร ในการสบเสาะหาความรการแกปญหารวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอนสามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน




เรอง “ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร”

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เปนกระบวนการทนกวทยาศาสตรใชในการแสวงหาความรใหม หรอใชในการแกปญหาเปนทกษะทางความคดทม ขนตอน เปนเหต เปนผลทจะน าไปสความรใหมๆหร อเพอแกปญหาหนงๆมขนตอนและขอก าหนดในการใชกระบวนการใดบางนนไมมขอก าหนดหรอรปแบบทแนนอน ขนอยกบลกษณะของปญหา หรอวธการหาความรในแตละเรอง

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนทกษะทพงประสงคทจะตองสรางใหเกดขนในผเรยนจนเปนนสย เพอใหเปนผทคดอยางมระบบ มเหตผล และตดสนปญหาดวยขอมล มการจ าแนกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ๆ ไวหลายประการดงน

1. การสงเกต (observation) เปนการใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนง หรอหลายอยางรวมกน ไดแก ห ตา จมก ลน และ

ผวกาย เขาไปสมผสโดยตรงกบวตถหรอเหตการณ โดยมจดประสงคทจะหาขอมลซงเปนรายละเอยดของสงนน ๆโดยไมใสความคดเหนของผสงเกตลงไป ขอมลทไดจากการสงเกตแบงไดเปน 3 อยาง คอ ขอมลเกยวกบลกษณะ ขอมลเชงปรมาณ และ ขอมลเกยวกบการเปลยนแปลง

ความปลอดภยทตองค านงถงในการสงเกต 1. การชม การดม สงทไมแนใจ หรอ สารอนตราย 2. การสมผสสารอนตราย 3. การสมผสสงของรอน 4. การตะโกนกรอกห ฟงเสยงดง 5. การจองมองดวงอาทตย 6. อน ๆ ตวอยางขอความทแสดงทกษะ 1. ชบง และบรรยายสมบตของวตถได โดยการใชประสาทสมผสอยางหนงหรอ

หลายอยาง 2. บรรยายสมบตเชงปรมาณของวตถไดโดยการกะประมาณ 3. บรรยายการเปลยนแปลงของสงทสงเกตได

2. การวด (measurement)



เปนการเลอกและใชเครองมอท าการวดหาปรมาณของสงตาง ๆ ออกมาเปนตวเลขทแนนอนไดอยางเหมาะสมและถกตอง โดยมหนวยก ากบเสมอ

ตวอยางขอความทแสดงทกษะ 1. เลอกเครองมอไดอยางเหมาะสมกบสงทจะวด 2. บอกเหตผลในการเลอกเครองมอวด 3. บอกวธวดและวธการใชเครองมอวดไดอยางถกตองเหมาะสม 4. ท าการวดความกวาง ความยาว ความสง อณหภม ปรมาตร น าหนก และอน ๆ ได

ถกตอง 3. การจ าแนกประเภท (classification)

เปนการแบงพวกหรอเรยงล าดบ วตถ สงของท ปรากฏ อย โดยมเกณฑ เกณฑดงกลาวอาจจะใช

ความเหมอน ความแตกตาง หรอความสมพนธอยางใดอยางหนงได ตวอยางขอความทแสดงทกษะ 1. เรยงล าดบหรอแบงพวกสงตาง ๆ จากเกณฑทผอนก าหนดให 2. เรยงล าดบหรอแบงพวกสงตาง ๆ โดยใชเกณฑของตนเองได 3. บอกเกณฑทผอนใชเรยงล าดบหรอแบงพวกได

4. การหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปส และสเปสกบเวลา (space/space relationship and space/time relationship)

สเปสของวตถเปนทวางทวตถนนครองทอย ซงจะมรปรางลกษณะเชนเดยวกบวตถนน โดยทวไปแลวสเปสของวตถจะม 3 มต คอ ความกวาง ความยาว และ ความสง

ความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสของวตถไดแก ความสมพนธระหวาง 3 มต กบ 2 มต ความสมพนธระหวางต าแหนงทอยของวตถหนงกบอกวตถหนง

วาดรป 2 มตจากวตถ 3 มต บอกชอของรปทรง บอกและวาดเงาของวตถ

ความสมพนธระหวางสเปสของวตถกบเวลา ไดแก ความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงทอยของวตถกบเวลา หรอ ความสมพนธระหวางสเปสของวตถทเปลยนไปกบเวลา ตวอยางขอความทแสดงทกษะ

1. ชบงรป 2 มต และวตถ 3 มต ทก าหนดให 2. วาดรป 2 มต จากวตถหรอรป 3 มตทก าหนดให 3. บอกชอของรปและรปทรงเรขาคณตได 4. บอกความสมพนธระหวาง 2 มต กบ 3 มตได เชน



ระบรป 3 มตทเหน เนองจากการหมนรป 2 มต เมอเหนเงา( 2 มต ) ของวตถ สามารถบอกรปทรงของวตถ ( 3 มต ) ทเปนตน

ก าเนดเงา บอกรปของรอยตด ( 2 มต )ทเกดจากการตดวตถ ( 3 มต ) ออกเปน 2 สวน

5. การค านวณ (using number) เปนการนบจ านวนของวตถ และการน าตวเลขแสดงจ านวนทนบไดมาคดค านวณโดย การ

บวก การลบ การคณ การหาร หรอการหาคาเฉลย ตวอยางขอความทแสดงทกษะ

1. การนบ ไดแก นบจ านวนสงของไดถกตอง ใชตวเลขแสดงจ านวนทนบได ตดสนวาสงของในแตละกลมมจ านวนเทากนหรอตางกน

2. การค านวณ ( บวก ลบ คณ หาร ) ไดแก คดค านวณไดถกตอง บอกวธคดค านวณได แสดงวธการค านวณได

3. การหาคาเฉลย ไดแก หาคาเฉลย แสดงวธการหาคาเฉลย

6. การจดกระท าและสอความหมายขอมล (organizing data and communication) เปนการน าขอมลทไดจากการสงเกต การวด การทดลอง และจากแหลงอนๆ มาจด

กระท าเสยใหมโดยการหา ความถ เรยงล าดบ จดแยกประเภท หรอค านวณหาคาใหม เพอใหผอนเขาใจความหมายของขอมลชดนนดขน โดยน าเสนอในรปของตาราง แผนภม แผนภาพ ไดอะแกรม วงจร กราฟ สมการ เขยนบรรยาย เปนตน

ตวอยางขอความทแสดงทกษะ 1. เลอกรปแบบทจะใชในการน าเสนอขอมลไดเหมาะสม 2. บอกเหตผลในการเลอกรปแบบทจะใชในการน าเสนอขอมล 3. ออกแบบการน าเสนอขอมลตามรปแบบทเลอกไวได 4. เปลยนแปลงขอมลใหอยในรปใหมทเขาใจดขน 5. บรรยายลกษณะของสงใดสงหนงดวยขอความทเหมาะสมกะทดรดจนสอความหมาย

ใหผอนไดเขาใจ 6. บรรยายหรอวาดแผนผงแสดงต าแหนงของสถานทจนสอความหมายใหผอนเขาใจได



7. การลงความคดเหนจากขอมล (inferring) เปนการเพมความคดเหนใหกบขอมลทไดจากการสงเกตอยางมเหตผล โดยอาศยความร

หรอประสบการณเดมมาชวย ตวอยางขอความทแสดงทกษะ อธบายหรอสรปโดยเพมความคดเหนใหกบขอมลทไดจากการสงเกตโดยใชความร หรอ

ประสบการณเดมมาชวย 8. การพยากรณ (prediction)

เปนการสรปค าตอบลวงหนากอนจะทดลองโดยอาศยปรากฏการณทเกดซ า หลกการ กฎ ทฤษฎ ทมอยแลวในเรองนนๆ มาชวยในการสรป การพยากรณขอมลเกยวกบตวเลข ไดแก ขอมลทเปนตาราง หรอกราฟ ท าได 2 แบบ การพยากรณภายในขอบเขตของขอมลทมอย การพยากรณภายนอกขอบเขตของขอมลทมอย ตวอยางขอความทแสดงทกษะ ท านายผลทเกดขนจากขอมลทเปนหลกการ กฎ หรอ ทฤษฎ ทมอยได ท านายผลทจะเกดขนภายในขอบเขตของขอมลเชงปรมาณทมอยได ท านายผลทจะเกดขนภายนอกขอบเขตของขอมลเชงปรมาณทมอยได 9. การตงสมมตฐาน (formulated hypothesis)

เปนการคดหาค าตอบลวงหนากอนจะท าการทดลองโดยอาศยการสงเกต ความร ประสบการณเดมเปนพนฐาน ค าตอบทคดหาลวงหนานยงไมทราบหรอยงไมเปนหลกการ กฎ หรอ ทฤษฎ สมมตฐานหรอค าตอบทคดไวลวงหนา มกกลาวไวเปนขอความทบอกความสมพนธระหวางตวแปรตน (ตวแปรอสระ) กบตวแปรตาม ตวอยางขอความทแสดงทกษะ หาค าตอบลวงหนากอนการทดลอง โดยอาศยการสงเกต และประสบการณเดม 10. การก าหนดนยามเชงปฏบตการ (definding operationally)

เปนการก าหนดความหมาย และขอบเขตของค าตางๆ (ทอยในสมมตฐานทตองการทดลอง) ใหเขาใจตรงกนและสามารถวดได

ตวอยางขอความทแสดงทกษะ ก าหนดความหมายและขอบเขตของค าหรอตวแปรตางๆใหสงเกตได และวดได 11. ก าหนดและควบคมตวแปร (Identifying and controlling variables) ในการก าหนดตวแปรจะตองบงบอก ตวแปรตน (ตวแปรอสระ) ตวแปรตาม และตวแปรควบคม ในสมมตฐานหนง



1. ตวแปรตน (ตวแปรอสระ) เปนตวแปรทเปนตนเหต ไมอยในความควบคมของตวแปรใดๆ ทงสน ตวแปรนเปนสาเหตทท าใหเกดผลตางๆ หรอสงทเราตองการทดลองดวา เปนเหตทกอใหเกดผลนนจรงหรอไม 2. ตวแปรตาม เปนตวแปรทควบคมโดยตวแปรตวแปรตน ไมมความเปนอสระในตวเองสงทเกดขนเนองมาจากตวแปรตน เมอตวแปรตนหรอสงทเปนสาเหตเปลยนไปตวแปรตามหรอสงทเปนผลจะเปลยนไป 3. ตวแปรควบคม เปนตวแปรทควบคมใหคงทตลอดการทดลอง นอกเหนอจากตวแปรตนทมผลตอการทดลองดวย ซงตองควบคมใหเหมอนกน มเชนนนอาจท าใหเกดผลการทดลองผดพลาด

ตวอยางขอความทแสดงทกษะ ชบงและก าหนดตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรควบคม

12. การทดลอง (experimenting) การทดลองเปนกระบวนการปฏบตการเพอหาค าตอบ หรอทดสอบสมมตฐานทตงไว ในการทดลองจะประกอบดวยกจกรรม 3 ขนตอน คอ 1. การออกแบบการทดลอง เปนการวางแผนการทดลองวา มวธการทดลองอยางไร สงใดจะด าเนนการกอนและหลงเปนล าดบขนตอนอยางไร ควรใชวสดอปกรณ/ สารเคมอะไรบาง มการก าหนดตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรควบคมอยางไร 2. ปฏบตการทดลอง เปนการลงมอปฏบตการทดลองจรง 3.การบนทกผล เปนการจดบนทกขอมลทไดจากการทดลอง ซงอาจจะเปนผลการสงเกตการวด และอนๆ ผลทไดจากในการบนทกนจะเปนขอมลของตวแปรตาม

ตวอยางขอความทแสดงทกษะ 1.การออกแบบการทดลอง ก าหนดวธการทดลอง อปกรณสารเคมไดถกตองเหมาะสม โดยค านงถงตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรควบคม 2.ปฏบตการทดลอง ท าการทดลองและใชเครองมอไดคลองแคลวและถกตองเหมาะสม 3.การบนทกผลการทดลอง ออกแบบตารางการบนทกผลไดเหมาะสมกบขอมล 13. การตความหมายขอมลและลงขอสรป (interpreting data and conclusion) การตความหมายของขอมล เปนการแปรความหมายหรอการบรรยายลกษณะและสมบตของขอมลทมอย การตความหมายในบางครงอาจตองใชทกษะอนๆ ดวย เชน การสงเกต การค านวณเปนตนการลงขอสรป เปนการสรปความสมพนธของขอมลทงหมด

ตวอยางขอความทแสดงทกษะ 1. แปรความหมาย หรอ บรรยายลกษณะและสมบตของขอมลทมอยได



2. บอกความสมพนธของขอมลทมอย 14. การสรางแบบจ าลอง (making model)

การสรางแบบจ าลองทางวทยาศาสตรเปนการสรางสงใดสงหนงเพอใชในการอธบาย กระบวนการความสมพนธ สถานการณตางๆ ทเปนระบบหรอมความสลบซบซอน แบบจ าลองทสรางขนอาจเปนแบบจ าลองอยางงาย เชน แบบจ าลองทางกายภาพ ไปจนถงแบบจ าลองทมความซบซอนมากขน เชน แบบจ าลองแนวคด หรอแบบจ าลองทางคณตศาสตร

แนวทางในการสรางแบบจ าลองเปนการใชการเปรยบเทยบ อปลกษณ และอปมาอปไมย ซงการเรยนการสอนโดยการใชแบบจ าลองจะสงเสรมใหผเรยนพฒนาทกษะการคด โดยการเปรยบเทยบสงทคนเคยกบแนวคดทางวทยาศาสตร

การเปรยบเทยบ (Analogy) จะเปนการเปรยบเทยบของระบบสองระบบ ซงจะเนนไปทการเทยบเคยงกระบวนการหรอความสมพนธภายในระบบหนงกบกระบวนการหรอความสมพนธภายในระบบทสอง เชน

อปมาอปไมย (Simile)เปนการน าสงทมลกษณะเหมอนกนมาเปรยบเทยบกน เพอชวยใหเขาใจสงทพดถงไดชดเจนแจมแจงขน โดยมค าวา เหมอน คลาย เปนตน

อปลกษณ (Metaphor)เปนการเปรยบเทยบทมใชการเปรยบเทยบโดยตรงแตเปนการน าลกษณะเดนหรอน าชอของสงทตองการเปรยบเทยบมากลาว ซงตองอาศยการตความ ยกตวอยางเชน การเปรยบการเปลยนแปลงระดบชนพลงงานของอเลกตรอนกบบนได จะไดขอความดงตอไปน การเปรยบเทยบ: อเลกตรอนในแตละระดบชนพลงงานในอะตอมเหมอนกบการยนบนขนบนได โดยเราไมสามารถจะยนอยระหวางขนบนไดได เหมอนทอเลกตรอนไมสามารถอยระหวางชนพลงงานได

อปลกษณ: ระดบชนพลงงานเปนขนบนได อปมาอปไมย: อเลกตรอนในระดบชนพลงงานเหมอนกบยนบนขนบนได ถาอะตอมเปรยบเปนสนามกฬา นวเคลยสจะเปรยบเปน……..

รปแบบการเรยนการสอนโดยใช การเปรยบเทยบ อปลกษณ และอปมาอปไมย มขนตอนดงตอไปน

1. ก าหนดเนอหาหรอแนวคดหลก 2. น าเสนอสงทจะเปรยบเทยบซงอาจจะมมากกวา 1 สง 3. ระบลกษณะส าคญของสงทใชเปรยบเทยบทท าใหเกดการเปรยบเทยบกบแนวคด

เปาหมาย 4. อภปรายลกษณะรวมของระบบทงสอง 5. บอกความแตกตางของสงทน ามาเปรยบเทยบกบแนวคดเปาหมาย



6. ประเมนสงทน ามาเปรยบเทยบวาถกตองหรอเปนประโยชนในการท าความเขาใจมากนอยเพยงใด

*หมายเหต ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะท 14 อางองจากเอกสารคมอการใชหลกสตรการเรยนรวทยาศาสตร ระดบชนมธยมศกษาตอนตน ฉบบอนาคต (ฉบบราง) สาขาวทยาศาสตร มธยมศกษา สสวท.




เรอง “ขนตอนการจดท าหนวยการเรยนรสแผนการจดการเรยนร”

ขนตอนการจดท าหนวยการเรยนรสแผนการเรยนร

สาระการเรยนร/เนอหา (K)

กจกรรมทนกเรยนปฏบตได(P)

ผลทตองการใหเกดกบผเรยน (A)

1

.

วเคราะหมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/สาระการเรยนรแกนกลาง 1.1 1.2

คาอธบาย รายวชา

วเคราะหขอบขาย/ตวชวด/ สาระการเรยนรแกนกลาง

สาระการเรยนรแตละชน (ผงมโนทศน)

โครงสราง รายวชา

2.2 2

. 2.1

3

.

โครงสรางรายวชา 4.1 → ชอหนวยการเรยนร →มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

→ หวขอของสาระการเรยนร ในแตละหนวยการเรยนร

→จ านวนชวโมงในแตละหนวย การเรยนร

4.2

4.3

จดท าหนวยการเรยนร แตละระดบชน 4.4 4

.

ก าหนดหวขอจดท าหนวยของแผนการเรยนร ในแตละหนวยการ

เรยนร

- จ านวนแผนการเรยนรในแตละหนวย

- ชอแผนการเรยนร

- จ านวนชวโมงของแตละแผนการเรยนร

5.1 5

.




เรอง “ตวอยางผลการวเคราะหสาระการเรยนรกจกรรมและผลทตองการใหเกดกบผเรยน”

การวเคราะหมาตรฐานการเรยนรตวชวดสาระการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนปลาย:เคม

สาระท 3สารและสมบตของสาร มาตรฐานการเรยนร ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาคสาร มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนร นาความรไปใชประโยชน

ตวชวด ชนมธยมศกษาชนปท 4

สาระการเรยนรแกนกลาง/ทองถน

ความร (K) ทกษะ/กระบวนการ (P) คณลกษณะ (A) 1. สบคนและอธบายโครงสรางอะตอมและสญลกษณนวเคลยรของธาต

- นกวทยาศาสตรใชขอมลจากการศกษาโครงสรางอะตอม สรางแบบจ าลองอะตอมแบบตางๆ ทมพฒนาการอยางตอเนอง - อะตอมประกอบดวยอนภาคมลฐานส าคญ 3 ชนด คอ โปรตอน นวตรอน และอเลกตรอน จ านวนโปรตอนในนวเคลยส เรยกวา เลขอะตอม ผลรวมของจ านวนโปรตอนกบนวตรอนเรยกวา เลขมวล ตวเลขทงสองนปรากฏอยในสญลกษณนวเคลยรของไอโซโทปตางๆ ของธาต

- การสงเกต - การจ าแนก - การทดลอง - การตงสมมตฐาน - การแกปญหา

- สนใจ ใฝร - ความคดรอบคอบ กอนตดสนใจ - มเหตผล - กระบวนการกลม

2.วเคราะหและอธบายการจดเรยงอเลกตรอนใน

-อเลกตรอนในอะตอมของธาตจะจดเรยงอยในระดบพลงงานตางๆ

- การสงเกต - การจ าแนก

- สนใจ ใฝร - ความคดรอบคอบ



ตวชวด ชนมธยมศกษาชนปท 4

สาระการเรยนรแกนกลาง/ทองถน

ความร (K) ทกษะ/กระบวนการ (P) คณลกษณะ (A) อะตอม ความสมพนธระหวางอเลกตรอนในระดบพลงงานนอกสดกบสมบตของธาตและการเกดปฏกรยา

และในแตละระดบพลงงานจะมจ านวนอเลกตรอนเปนคาเฉพาะ -อเลกตรอนในระดบพลงงานนอกสดจะแสดงสมบตบางประการของธาต เชน ความเปนโลหะ อโลหะ และเกยวของกบการเกดปฏกรยาของธาตนน

- การทดลอง - การตงสมมตฐาน - การแกปญหา

กอนตดสนใจ - มเหตผล - กระบวนการกลม

3.อธบายการจดเรยงธาตและท านายแนวโนมสมบตของธาตในตารางธาต

-ตารางธาตปจจบน จดเรยงธาตตามเลขอะตอมและอาศยสมบตทคลายกน ท าใหสามารถท านายแนวโนมสมบตของธาตในตารางธาตได



4.วเคราะหและอธบายการเกดพนธะเคมในโครงผลกและในโมเลกลของสาร

-แรงยดเหนยวระหวางไอออนหรออะตอมของธาตใหอยรวมกนเปนโครงผลก หรอโมเลกล เรยกวา พนธะเคม -พนธะเคมแบงออกเปน พนธะไอออนก พนธะโควาเลนต และพนธะโลหะ



5.สบคนและอธบายความสมพนธระหวางจดเดอด จดหลอมเหลวและสถานะของสารกบแรงยดเหนยวระหวางอนภาคของสาร

-จดเดอด จดหลอมเหลวและสถานะของสาร มความเกยวของกบแรงยดเหนยวระหวางอนภาคของสารนนสารทอนภาคยดเหนยวดวยแรงยดเหนยวหรอพนธะเคมทแขงแรง และมจดเดอดและจดหลอมเหลวสง สารในสถานะของแขง อนภาคยดเหนยวกนดวยแรงทแขงแรงกวาสารในสถานะของเหลวและกาซตามล าดบ






เรอง “ตวอยางค าอธบายรายวชา”

ค าอธบายรายวชา

โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยขอนแกน (ศกษาศาสตร)ระดบมธยม

ประมวลการสอนรายวชา (Course Syllabus) ภาคเรยนท 2ปการศกษา 2554

ชอวชา : ว 31221เคม 1 ระดบชน ม.4 หนวยกต : 2.0

กลมสาระ วทยาศาสตร ประเภทวชา :เพมเตม เวลา : 4 คาบตอสปดาห

ผสอน อาจารยสเนตร ศรบญเลศ

ค าอธบายรายวชา ศกษาการพฒนาการแบบจาลองอะตอมของดอลตน ทอมสน รทเทอรฟอรด โบรและแบบกลม

หมอกอนภาคมลฐานของอะตอม การจดเรยงอเลกตรอน ความสมพนธระหวางอเลกตรอนในระดบพลงงาน สมบตของสาร สมบตของธาต 20 ธาตแรก .สมบตของสารประกอบคลอไรด สารประกอบออกไซด สารประกอบซลไฟด สมบตของธาตตามหม-คาบ ตารางธาต ววฒนาการของตารางธาต การจดเรยงธาตในตารางธาต ธาตทรานซชน สมบตของธาตทรานซชน สารประกอบธาตทรานซชน สารประกอบเชงซอนของธาตทรานซชน ธาตกมมนตรงส การเกดธาตกมมนตรงส การสลายตวและครงชวตของธาตกมมนตรงส ปฏกรยาฟวชนและปฏกรยาฟสชน เทคโนโลยกบการใชสารกมมนตรงส พนธะเคม การเกดพนธะเคม แรงยดเหนยวระหวางอนภาคของสาร พนธะไอออนก การเกดพนธะไอออนก การเขยนสตรและการเรยกชอ โครงสรางพนธะไอออนก พลงงานกบการเกดสารประกอบไอออนกและสมการไอออนก พนธะโควาเลนต การเกดพนธะโควาเลนต ชนดของพนธะ ความยาวและพลงงานพนธะ การเขยนสตรและการเรยกชอ รปราง สภาพการมขว แรงยดเหนยวระหวางโมเลกล สารโครงผลกรางตาขาย พนธะโลหะ สมบตของพนธะโลหะ เพอใหเกดความร ความคด ความเขาใจ สามารถสอสารสงทเรยนร มความสามารถในการตดสนใจ นาความรไปใชประโยชนในชวตประจาวน มจตวทยาศาสตร จรยธรรม คณธรรมและคานยมทเหมาะสม รหสตวชวด

ว 3.1 ม.4-6/1-5 ว 3.2 ม.4-6/1

ว 8.1ม.4-6/1-12




เรอง “ตวอยางโครงสรางรายวชา/หนวยการเรยนร”

(ตวอยาง) โครงสรางรายวชา

วชาเคม(ว31221)ชนมธยมศกษาปท 4 เวลา 60 ชวโมง

หนวยการเรยนร มาตรฐาน/ตวชวด

สาระการเรยนร จ านวนชวโมง

น าหนกคะแนน

นกวทยาศาสตรมวธการศกษาขอมลของอะตอมอยางไร

ว 8.1 ม.4-6/1-12

นกวทยาศาสตรใชขอมลจากการศกษาโครงสรางอะตอม สรางแบบจ าลองอะตอมแบบตางๆ ทมพฒนาการอยางตอเนอง

5 8.3

โครงสรางของอะตอม

ว 3.1 ม.4-6/1-2 -อะตอมประกอบดวยอนภาคมลฐานส าคญ 3 ชนด คอ โปรตอน นวตรอน และอเลกตรอน จ านวนโปรตอนในนวเคลยส เรยกวา เลขอะตอม ผลรวมของจ านวนโปรตอนกบนวตรอนเรยกวา เลขมวล ตวเลขทงสองนปรากฏอยในสญลกษณนวเคลยรของไอโซโทปตางๆ ของธาต -อเลกตรอนในอะตอมของธาตจะจดเรยงอยในระดบพลงงานตางๆ และในแตละระดบพลงงานจะมจ านวนอเลกตรอนเปนคาเฉพาะ

10 16.7

ตารางธาต ว 3.1 ม.4-6/2 -อเลกตรอนในระดบพลงงานนอกสดจะแสดงสมบตบางประการของธาต เชน ความเปนโลหะ อโลหะ และเกยวของกบการเกดปฏกรยาของ

10 16.7



หนวยการเรยนร มาตรฐาน/ตวชวด

สาระการเรยนร จ านวนชวโมง

น าหนกคะแนน

ธาตนน สมบตของสารตามตารางธาต

ว 3.1 ม.4-6/3 -ตารางธาตปจจบน จดเรยงธาตตามเลขอะตอมและอาศยสมบตทคลายกน ท าใหสามารถท านายแนวโนมสมบตของธาตในตารางธาตได

15 25

พนธะเคม ว 3.1 ม.4-6/4-5 ว 3.2 ม.4-6/1

-แรงยดเหนยวระหวางไอออนหรออะตอมของธาตใหอยรวมกนเปนโครงผลก หรอโมเลกล เรยกวา พนธะเคม -พนธะเคมแบงออกเปน พนธะไอออนก พนธะโควาเลนต และพนธะโลหะ จดเดอด จดหลอมเหลวและสถานะของสาร มความเกยวของกบแรงยดเหนยวระหวางอนภาคของสารนน สารทอนภาคยดเหนยวดวยแรงยดเหนยวหรอพนธะเคมทแขงแรง และมจดเดอดและจดหลอมเหลวสง -ในชวตประจ าวนจะพบเหนปฏกรยาเคมจ านวนมาก ทงทเกดในธรรมชาตและมนษยเปนผกระท า ปฏกรยาเคมเขยนแทนไดดวยสมการเคม-มนษยน าสารเคมมาใชประโยชนทงในบาน ในทางการเกษตรและอตสาหกรรม แตสารเคมบางชนดเปนอนตรายตอสงมชวตและสงแวดลอม

20 33.3




เรอง “ความส าคญของแผนการจดการเรยนร”

ความหมายของแผนการจดการเรยนร

แผนการจดการเรยนร หรอแผนการสอน หมายถง ล าดบขนตอนหรอกจกรรมทงหมดของผสอนและผเรยน ทผสอนก าหนดไวเปนแนวทางในการจดสถานการณใหผเรยนเปลยนพฤตกรรมไปตามวตถประสงคโดยผสอนเปนผวางแผนการสอน ก าหนดแนวทางในการจดการเรยนการสอน(ภพ เลาไพบลย, 2537) แผนการจดการเรยนรทครไดเตรยมไวลวงหนากอนสอน จะตองสอดคลองกบวตถประสงค เนอหาของบทเรยน ผเรยนและสภาพแวดลอมของโรงเรยน แผนการจดการเรยนรจงจะชวยใหเกดประสทธภาพมากทสด

ความส าคญของแผนการจดการเรยนร

1. ชวยใหผสอนเกดความมนใจในการสอน เนองจากมการคดไวลวงหนา ทาใหสามารถสอนไดตามวตถประสงคทตงไว

2. ชวยใหการจดกจกรรมการเรยนร เปนไปอยางเหมาะสมกบสภาพของผเรยน ผสอนเขาใจเกยวกบเนอหาวชาทสอน ตลอดจนมการเตรยมสอการสอนลวงหนา มการทดลองใช ชวยใหมการวดและประเมนผลไดอยางเหมาะสม 3. ชวยใหผสอนสามารถวเคราะหการสอนทผานไปวาประสบความสาเรจ หรอมจดทควรแกไขปรบปรง อยางไร 4. ในกรณทผสอนไมสามารถเขาทาการสอนได อาจมอบหมายใหผอนสอนแทน โดยดาเนนการสอนตามแนวทางทกาหนดไวในแผนการจดการเรยนร 5. ทาใหผบรหารและผประเมนสามารถตรวจสอบ ตดตามคณภาพของการจดการเรยนรไดอยางสะดวก




เรอง “ขนตอนการจดท าแผนการจดการเรยนร”

การจดท าแผนการเรยนร

วเคราะหค าอธบายรายวชา/โครงสรางรายวชา และหนวยการเรยนร

วเคราะห ตวชวด/จดประสงค

วเคราะหตวชวดวาจดประสงคการเรยนรใดจะอยในแผนการจดการเรยนร ทงนจดประสงคการเรยนรของแผนการจดการเรยนร ตองครบทงดานความร/ดานทกษะ/กระบวนการและดานคณธรรม จรยธรรมและคานยม

วเคราะห สาระทเรยนร

- เลอกและขยายสาระทเรยนรใหสอดคลองกบผเรยน ชมชนและทองถน -สาระทเรยนรตองมความเทยงตรง ปฏบตไดจรง ทนสมยและเปนตวแทนของความร -มความส าคญทงในแนวกวางและแนวลก



วเคราะหกระบวนการ จดการเรยนร

- มความนาสนใจส าหรบผเรยน - สามารถเรยนรไดงาย - จดสาระทเรยนรใหเรยงล าดบจากงายไปหายากและมความตอเนอง - จดสาระทเรยนรใหสมพนธกบกลมวชาอนๆ - เลอกวธการน าเขาสการเรยน - เลอกรปแบบการจดการเรยนรใหสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรวามงไปในทศทางใด - ใหผเรยนท ากจกรรมตามขนตอนของรปแบบการเรยนรผเรยนทมความสามารถแตกตางกนไมจ าเปนตองท ากจกรรมเหมอนกน - ควรเนนกจกรรมทท างานเปนทมมากกวารายบคคล - กจกรรมทใหผเรยนปฏบตตองน าเทคนคและวธการตางๆมาเปนเครองมอใหผเรยนบรรลตามมาตรฐานการเรยนร - กจกรรมทปฏบตควรสอดคลองกบชวตประจ าวนและชวตจรง - กจกรรมทปฏบตมทงในและนอกหองเรยน - เปดโอกาสใหผเรยนฝกฝนและถายทอดการเรยนรไปสสถานการณใหมๆพรอมทงท าใหเกดความจ าระยะยาว - ตรวจสอบความเขาใจ โดยใหผเรยนสรปรวมทงสงเสรมใหเชอมโยงสงทเรยนรและทจะเรยนตอไป

วเคราะหกระบวนการ ประเมนผลผลต

- วธการวดและประเมนผลตองสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนร - ใชวธการวดทหลากหลาย - เลอกใชเครองมอวดทมความเชอมน - แปลผลการวดและการประเมนเพอน าไปสการพฒนาและปรบปรง

วเคราะห แหลงการเรยนร

ใหเรยนรจากแหลงความรหลากหลายทงในและนอกหองเรยน เชน จากธรรมชาต ความงาม ความจรง ความด จนตนาการ เครอขายตางๆ




เรอง “แผนการจดการเรยนรทด”

แผนการจดการเรยนรทด

1.มความละเอยด ชดเจน มหวขอและสวนประกอบตางๆครอบคลมตามศาสตรของการสอน โดย สามารถตอบค าถามตอไปน

สอนอะไร (หนวย หวเรอง ความคดรวบยอดหรอสาระส าคญ) เพอจดประสงคอะไร (จดประสงคการเรยนร ซงควรเขยนเปนจดประสงคเชงพฤตกรรม)

ดวยสาระอะไร (เนอหา/โครงรางเนอหา) ใชวธการใด (กจกรรมการเรยนรซงใชกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ) ใชเครองมออะไร (วสดอปกรณ สอและแหลงการเรยนร) ทราบไดอยางไรวาประสบความส าเรจ (การวดและประเมนผล) 2. แผนการจดการเรยนรสามารถน าไปปฏบตไดจรง 3.สวนประกอบตางๆของแผนการจดการเรยนรมความสอดคลองสมพนธเชอมโยงกน เชน

จดประสงคการเรยนร ครอบคลมสาระ/เนอหา และเปนจดพฒนาทพฒนาผเรยนในดาน

ความร ทกษะ กระบวนการและเจตคต

กจกรรมการเรยนร ควรสอดคลองกบจดประสงคและเนอหาสาระ วสดอปกรณ สอ และแหลงการเรยนร ควรสอดคลองสมพนธกบกจกรรมการเรยนร

การวดและประเมนผล ควรสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร




เรอง “องคประกอบของแผนการจดการเรยนร”

องคประกอบของแผนการเรยนร สวนท 1 รายละเอยดทวไป ประกอบดวยล าดบทของแผน ชอวชาชอหนวยการเรยนรเรองท

สอนเวลาวน/เดอน/ป ภาคเรยนท ปการศกษา สวนท 2 รายละเอยดของแผนการสอน ประกอบดวย 1. สาระส าคญ การเขยนสาระส าคญจะเขยนเปนความคดรวบยอดหรอมโนมต (Concept) ของ

เนอหาทจะสอนในแผนน มรายละเอยดทส าคญหลกๆเทานน 2. จดประสงคเชงพฤตกรรม การเขยนจดประสงคเชงพฤตกรรม ควรเนนใหผเรยนพฒนาทง

3 ดานคอ ความร (K-Knowledge) ทกษะกระบวนการ (P-Process) และเจตคต (A-Attitude) โดยก าหนดพฤตกรรมทผสอนตองการใหเกดในผเรยนหลงจากทสอนจบแลว

3. สาระการเรยนร ระบเนอหาทจะสอนในชวโมงนนๆ การเขยนในหวขอนจะตองเขยนใหครอบคลมมโนมตทส าคญและวตถประสงค รวมทงเวลาทใชสอนดวย มรายละเอยดมากกวาสาระส าคญ อยาลอกในหนงสอมาทงหมด อยาเขยนเฉพาะหวขอ ตองสอดคลองกบวตถประสงค

4. กจกรรมการเรยนร เปนการก าหนดวธสอนหรอนวตกรรมทจะใช ใหเหมาะสมกบเวลา เนอหาวยของผเรยน ประกอบดวย - ขนน าเขาสบทเรยน เปนขนตอนกระตนใหผเรยนสนใจทจะเรยน และตองการตดตามกจกรรมขนสอนตอไป โดยใชกระตนความสนใจของผเรยนดวยค าถาม ทบทวนความรเดม ใชภาพปรศนาหรอใชกจกรรมอนๆ ทเกยวของกบเนอหาทจะสอน

- ขนสอนเปนขนทผสอนจะตองจดกจกรรมส าหรบผเรยน กจกรรมการสอนตองสอดคลองกบวยของผเรยน เนอหาและเวลา ในระดบชนมธยมปลาย นกเรยนสามารถนงฟงครสอนไดมาก กจกรรมอาจใหนกเรยนฟงการบรรยายได หรอเปนกจกรรมใหนกเรยนมเวลาในการคดวเคราะห อภปรายภายในกลม ท างานกลม เปนตน การจดกจกรรมการเรยนการสอนตองเนนผเรยนเปนส าคญ เพอใหนกเรยนมสวนรวมในการจดการเรยนร และใหนกเรยนสามารถสรางองคความรดวยตนเอง - ขนสรปเปนขนตอนทผสอนและผเรยนสรปประเดน ส าคญทไดเรยนไปแลวในข นสรปผสอนอาจใชค าถามชวย หรอใชกจกรรมอนๆ ในขนนผสอนสามารถเตมเตมดานเนอหาใหกบผเรยนใหสมบรณ



- ขนวดผลเปนขนตอนสดทายของการจดการเรยนร ทผสอนจะดวามพฤตกรรมเปนไปตาม วตถประสงคหรอไม หรอมความรเปนไปตามวตถประสงคทตงไวหรอไม การวดผลอาจใชแบบฝกหด แบบทดสอบสนๆ ผสอนสามารถน าผลประเมนนไปใชในการประเมนการสอนของตน และน าไปปรบปรงการสอนในครงตอไปได 5.วสดอปกรณประกอบการสอน ไดแก เอกสาร อปกรณการทดลอง เครองมอวทยาศาสตร การระบ อปกรณทจะใชสอน จะชวยในการเตรยมอปกรณลวงหนา หมายเหต ผสอนสามารถบนทกเหตการณตางๆทเกดขนหรอระบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทใชในการสอน 6. บนทกหลงสอน ผสอนสามารถเขยนผลของการประเมนและผลการสอนในภาพรวม หลงจากทสอนเสรจแลว การเขยนบนทกหลงสอนนเปนการระบวาในการสอนครงน มขอดหรอจดเดนอะไรบาง เพอจะไดเปนขอมลในการน าไปใชครงตอไป และมขอทควรปรบปรงหรอทตองการพฒนาอะไรบาง เพอจะไดใชเปนขอมลในการท าวจยในชนเรยน ซงจะชวยในการจดการเรยนรของครใหดขน




เรอง “ตวอยางแผนการจดการเรยนร”

ตวอยางแผนการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยขอนแกน (ศกษาศาสตร) วชาเคม2 ว32222 ชนมธยมศกษาปท 5 หนวยการเรยนรท 2 เรองของแขง ของเหลว แกส ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 แผนการจดการเรยนรท 3 เรองกฎของบอยล เวลา 1 คาบ ผสอน อาจารยสเนตร ศรบญเลศ 1. มาตรฐานการเรยนร สาระการเรยนรท 3 สารและสมบตของสาร

มาตรฐาน ว 3.2เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกดสารละลายการเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน ตวชวด ม.4-6/1ทดลอง อธบาย และเขยนสมการของปฏกรยาเคมทวไปทพบในชวตประจาวน รวมทงอธบายผลของสารเคมทมตอสงมชวตและสงแวดลอม 2. สาระส าคญ กฎของบอยลกลาววา เมออณหภมและมวลของแกสคงทปรมาตรของแกสจะแปรผกผนกบความดน 3. จดประสงคการเรยนร

1. สามารถใชกฎของบอยลในการอธบายความสมพนธระหวางปรมาตรกบความดนของแกสเมออณหภมคงทได(K)

2. คานวณหาปรมาตรหรอความดนของแกสเมออณหภมคงทตามกฎของบอยลได(P) 3. มความรบผดชอบทางานรวมกบผอนและยอมรบฟงความคดเหนของผอน (A)

4. สาระการเรยนร กฎของบอยลบอยล (Robert Boyle ; พ.ศ. 2170 – 2234) นกวทยาศาสตร ชาวองกฤษ ไดทา

การทดลองหาความสมพนธระหวางความดนกบปรมาตรของแกสพบวา เมออณหภมคงท ความดนของแกสจะแปรผกผนกบปรมาตร นนคอ

เมออณหภมและมวลของแกสคงท



เมอ P แทนความดนของแกส V แทนปรมาตรของแกส จากสมการ PV = k จงกลาวไดวา เมออณหภมและมวลของแกสคงท ผลคณของความดนกบ

ปรมาตรของแกสใด จะมคาคงทเสมอ ดงนน ถาความดนของแกสเปลยนจาก P1 เปน P2 ปรมาตรของ

แกสกจะเปลยนจาก V1เปนV2ผลคณของความดนกบปรมาตรทภาวะทงสองจะมคาเทากนและมคาคงท

คาหนง ดงความสมพนธ

P1V 1 = P 2V 2= k

รปท 1 แสดงการเปลยนแปลงปรมาตรของแกสตามกฎของบอยล

เมอเขยนกราฟระหวาง P กบ V จะไดกราฟของเสนโคงไฮเพอรโบลา ดงรปขางลาง แตถาเขยนกราฟระหวาง P กบ 1/V จะไดกราฟของเสนตรง

กราฟท 1 แสดงความสมพนธระหวาง P กบ V ตามกฎของบอยล

PV = k เมอ kเปนคาคงท



กราฟท 2 แสดงความสมพนธระหวาง P กบ 1/V ตามกฎของบอยล

5. กระบวนจดการเรยนร 1.ขนสรางความสนใจ ( 5 นาท )

1.ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบทฤษฏจลนของแกสเพอทบทวนความรเดมและนาเขาสบทเรยน

2.ครใหนกเรยนสงเกตภาพแสดงพฤตกรรมของแกสในระบบปด

3.ครและนกเรยนรวมกนอภปรายในประเดนความสมพนธปรมาตร ความดน และ

จานวนอนภาคของแกสในระบบ 4.ครและนกเรยนรวมกนอภปรายในประเดนถาเพมความดนใหกบระบบโดยให

จานวนอนภาคของแกสเทาเดมจะมผลตอปรมาตรของแกสในระบบอยางไรเพอใหนกเรยนคดนาไปสการวางแผนกจกรรมเปนแนวทางหาคาตอบและเหตผลตอไป

2.ขนส ารวจ และคนหา ( 15 นาท )

1/V

P



1.ครแบงนกเรยนออกเปนกลมๆละ3-4 คน 2.นกเรยนอภปรายภายในกลม เพอวางแผนกจกรรม 3.ครแจกกระบอกฉดยาขนาด 20 cm3ใหกบนกเรยนกลมละอนเพอชวยกระตนใหหาแนวทางในการคนหาคาตอบ 4.ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเพอใหเกดแนวทางดงน

- ดงกานหลอดฉดยาขนมาอยประมาณกงกลางของกระบอกฉดยา ใชปลายนวอดปลายกระบอกฉดยาไว อานคาปรมาตรของแกสในกระบอกฉดยาบนทกผล

- กดกานหลอดฉดยาลงชาๆจนกระทงกดไมลงอานคาปรมาตรของแกสในกระบอกฉดยาบนทกผล

-ปลอยมอทกดและสงเกตการเปลยนแปลง - ดงกานหลอดฉดยาขนมาอยประมาณกงกลางของกระบอกฉดยา ใชปลายนว

อดปลายกระบอกฉดยาไว อานคาปรมาตรของแกสในกระบอกฉดยาบนทกผล -ดงกานกระบอกฉดยาขนอยางชาๆ จนเกอบสดอานคาปรมาตรของแกสใน

กระบอกฉดยาบนทกผล - ปลอยมอและสงเกตการณเปลยนแปลง

ตวอยางผลการทดลอง

การทดลอง การเปลยนแปลงของแกสในกระบอกฉดยา

อณหภม ความดน ปรมาตร ขณะกดกานหลอดฉดยา คงท เพมขน ลดลง ขณะดงกานหลอดฉดยา คงท ลดลง เพมขน

3.ขนอธบาย และลงขอสรป (10 นาท )

1.ครและนกเรยนรวมกนอภปรายและซกถามเพอใหเกดขอสรปดงน -การกดหรอดงหลอดฉดยามวลหรอจานวนอนภาคของแกสมคาคงทเทาเดม

-การกดหลอดฉดยาเปนการเพมความดนปรมาตรของแกสลดลง



-การดงหลอดฉดยาเปนการลดความดนปรมาตรของแกสเพมขน 2.ครและนกเรยนรวมกนอภปรายและซกถามใหเหนความสมพนธของปรมาตรของแกสกบความดนเมอมวลและอณหภมของแกสคงทจนไดขอสรปในประเดนปรมาตรของแกสแปรผกผนกบความดนของแกส เมออณหภมและมวลคงท และเรยกความสมพนธนวากฎของบอยล

4.ขนขยายความร (20นาท) 1.ครนาอภปรายเพอขยายกฎของบอยลไปอธบายพฤตกรรมของแกสชนดอนๆดงน

ให P แทนความดนของแกส V แทนปรมาตรของแกส Tแทนอณหภมของแกส m แทนมวลของแกส

จะสามารถเขยนสมการแสดงความสมพนธได เมอ T ,m คงท PV = k เมอ k เปนคาคงท

2.เมอเปลยนสภาวะจะไดความสมพนธดงน

3.ครใหนกเรยนสงเกตภาพดงนแลวรวมกนอภปรายเพอใหคาตอบในประเดน

-สภาวะแรกความดนและปรมาตรของแกสเปนเทาใด

-สภาวะทสองความดนและปรมาตรของแกสเปนเทาใด

-ในสภาวะแรกกบสภาวะทสอง อณหภมและจานวนอนภาคของแกสแตกตาง

กนหรอไมอยางไร



4.ครนาอภปรายเพอใหนกเรยนนากฏของบอยลไปใชคานวณสมบตของแกสอนโดยคร

ยกตวอยางดงน

ตวอยาง แกสจานวน 3.0 กรม ปรมาตร 224 cm3เมอความดน 755 mmHg ถาเปลยน

ความดนเปน 760 mmHg โดยใหอณหภมคงทแลวปรมาตรของแกสจะเปนเทาไร

วธท าจาก P1V1 = P2V2

P1 = 755 mmHg

V1 = 224 cm3

P2 = 760 mmHg

แทนคา 224 x 755 = 760 x V2

V2 = 224 x 755 = 222.53 cm3

760

ดงนนปรมาตรของแกส = 222.53 cm3

5 ขนประเมน (10 นาท )

1.ครสมถามนกเรยนในประเดนความเขาใจกฎของบอยลและเปดโอกาสใหนกเรยน

ซกถาม

2.ครยกตวอยางใหนกเรยนชวยกนหาคาตอบโดยแสดงวธคานวณอยางละเอยด

- ตวอยาง แกสไนโตรเจนมปรมาตร 30.00 ลตร ทความดน 1.00 บรรยากาศ

(atm)เมอตองการใหแกสไนโตรเจนมปรมาตร 1.50 ลตร จะตองใชความดนเทาไร สมมตวาอณหภม

คงท และแกสไนโตรเจนมพฤตกรรมแบบแกสในอดมคต

-ตวอยางเมอสบอากาศปรมาณ 1.5 cm3เขายางตกตา ทาใหอากาศภายในม

ความดน เปน 4x104 บรรยากาศ ทอณหภม 28 องศาเซลเซยส และถาสบอากาศเพมเขาไปอก 0.5 cm3

ความดนในตกตายางเปลยนเปนเทาไรโดยอณหภมไมเปลยนแปลง



6. สอการเรยนการสอนและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม วชาเคม เลม 2 (สสวท.) 2. Power point

3. แหลงเรยนรบทเรยนบนอนเตอรเนต 4.ใบความรเรองกฏของบอยล 5. จากเวบไซต http://203.114.105.84/virtual/Physicals/Phys%202/www.sripatum.ac.th/online/ physics5/k13.html http://www.tint.or.th/nkc/nkc51/nkc5102/nkc5102s.html http://www.sa.ac.th/winyoo/thermo_gas/Gas/boyle_gas.htm

7. การวดประเมนผล

ประเดนในการวดและประเมนผล

วธการวดและประเมนผล เครองมอทใช เกณฑการผาน

1. การสามารถใชกฎของบอยลในการอธบายความสมพนธระหวางปรมาตรกบความดนของแกสเมออณหภมคงทได

- สงเกตการณตอบคาถาม

- แบบบนทกพฤตกรรม

- ตอบคาถามไดถกตองในระดบด

2. การคานวณหาปรมาตรหรอความดนของแกสเมออณหภมคงทตามกฎของบอยลได

- สงเกตการณตอบคาถาม - ตรวจสมดงาน

- แบบบนทกพฤตกรรม - แบบบนทกการสงงาน

- ตอบคาถามไดถกตองในระดบด -ทางานครบ

3. การมระเบยบวนยและมความรบผดชอบ

- สงเกตพฤตกรรม - แบบบนทกพฤตกรรม

- สงงานตรงตามกาหนด - มพฤตกรรมอยในระดบด

http://www.tint.or.th/nkc/nkc51/nkc5102/nkc5102s.html





เกณฑการประเมนผล

ประเดนในการวดและการประเมนผล

ระดบคณภาพ

4 (ดมาก) 3 (ด) 2 (พอใช) 1 (ปรบปรง)

1. สามารถใชกฎของบอยลในการอธบายความสมพนธระหวางปรมาตรกบความดนของแกสเมออณหภมคงทได

สามารถใชกฎของบอยลในการอธบายความสมพนธระหวางปรมาตรกบความดนของแกสเมออณหภมคงทได อยางถกตอง

สามารถใชกฎของบอยลในการอธบายความสมพนธระหวางปรมาตรกบความดนของแกสเมออณหภมคงทได แตยงไมถกตองเทาทควร

สามารถใชกฎของบอยลในการอธบายความสมพนธระหวางปรมาตรกบความดนของแกสเมออณหภมคงทได แตตองไดรบการแนะนา

สามารถใชกฎของบอยลในการอธบายความสมพนธระหวางปรมาตรกบความดนของแกสเมออณหภมคงทไมถกตอง

2. คานวณหาปรมาตรหรอความดนของแกสเมออณหภมคงทตามกฎของบอยลได

คานวณหาปรมาตรหรอความดนของแกสเมออณหภมคงทตามกฎของบอยลไดอยางถกตอง

คานวณหาปรมาตรหรอความดนของแกสเมออณหภมคงทตามกฎของบอยลได แตยงไมถกตองเทาทควร

คานวณหาปรมาตรหรอความดนของแกสเมออณหภมคงทตามกฎของบอยลไดรบการแนะนา

คานวณหาปรมาตรหรอความดนของแกสเมออณหภมคงทตามกฎของบอยล ไมถกตอง

3. มระเบยบวนยและมความรบผดชอบ

สงงานตามกาหนดทางานเปนทมไดด และยอมรบฟงความคดเหนของผอนสมาเสมอ

สงงานชากวากาหนด 1 วน ทางานเปนทมไดด และยอมรบฟงความคดเหนของผอนบอยครง

สงงานชากวากาหนดมากกวา 1 วน ทางานเปนทมได และยอมรบฟงความคดเหนของผอนบางครง

ไมสงงานเลย ทางานเปนทมไดบางครง และยอมรบฟงความคดเหนของผอนนอยครง

8. บนทกผลหลงการสอน 8.1 ดานผเรยน ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................



....................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................... 8.2 ดานผสอน ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ หมายเหต ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ลงชอ....................................... (นายสเนตร ศรบญเลศ) ผสอน ........../.........../...........




เรอง “การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร”

การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร

วทยาศาสตรมบทบาทส าคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรเกยวของกบชวตของทกคน ทงในการด ารงชวตประจ าวนและในงานอาชพตางๆ เครองมอเครองใชเพออ านวยความสะดวกในชวตและในการท างาน ลวนเปนผลของความรวทยาศาสตรผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอนๆ ความรวทยาศาสตรชวยใหเกดองคความรและความเขาใจในปรากฏการณธรรมชาตมากมาย มผลใหเกดการพฒนาทางเทคโนโลยอยางมาก ในทางกลบกน เทคโนโลยกมสวนส าคญมากทจะใหมการศกษาคนควาความรทางวทยาศาสตรตอไอยางไมหยดย ง วทยาศาสตรท าใหคนไดพฒนาวธคด ทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห วจารณ มทกษะทส าคญในการคนควาหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลหลากหลายและประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปนวฒนธรรมของโลกสมยใหมซงเปนสงคมแหงความร ( knowledge based society) ทกคนจงจ าเปนตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร (scientific literacy for all) เพอทจะมความร ความเขาใจโลกธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน และน าความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค มคณธรรม เปาหมายของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร

วทยาศาสตรเปนเรองของการเรยนรเกยวกบธรรมชาต โดยมนษยใชกระบวนการสงเกต ส ารวจตรวจสอบ และการทดลองเกยวกบปรากฏการณทางธรรมชาต และน าผลมาจดระบบ หลกการ แนวคดและทฤษฎ ดงนนการเรยนการสอนวทยาศาสตรจงมงเนนใหผเรยนไดเปนผเรยนรและคนพบดวยตนเองมากทสด นนคอ ใหไดทงกระบวนการและองคความร ตงแตวยเรมแรกกอนเขาเรยนเมออยในสถานศกษา และเมอออกจากสถานศกษาไปประกอบอาชพแลว การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร มเปาหมายส าคญ ดงน

1. เพอใหเขาใจหลกการ ทฤษฎทเปนพนฐานในวทยาศาสตร 2. เพอใหเขาใจขอบเขตธรรมชาตและขอจ ากดของวทยาศาสตร 3. เพอใหมทกษะทส าคญในการศกษาคนควาและคดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย



4. เพอพฒนากระบวนการคดและจนตนาการ ความสามารถในการแกปญหาและการจดการ ทกษะในการสอสาร และความสามารถในการตดสนใจ 5. เพอใหตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลย มวลมนษยและสภาพแวดลอมใน

เชงทมอทธพลและผลกระทบซงกนและกน 6.เพอน าความรความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชใหเกดประโยชนตอสงคม

และการด ารงชวต 7.เพอใหเปนคนมจตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรม และคานยมในการใชวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยอยางสรางสรรค

คณภาพผเรยนวทยาศาสตรเมอจบชนมธยมศกษาปท 6 การจดการศกษาวทยาศาสตรส าหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน มงหวงใหผเรยนไดเรยนรวทยาศาสตรทเนนกระบวนการไปสการสรางองคความร โดยผเรยนมสวนรวมทกขนตอน ผเรยนจะไดท ากจกรรมหลากหลาย ทงเปนกลมและเปนรายบคคล โดยอาศยแหลงเรยนรทเปนสากลและทองถน โดยผสอนมบทบาทในการวางแผนการเรยนร กระตน แนะน าชวยเหลอใหผเรยนเกดการเรยนร (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2550) ผเรยนทเรยนจบชนมธยมศกษาปท 6 ควรมความร ความคด ทกษะ กระบวนการ และจตวทยาศาสตรดงน

1. เขาใจการรกษาดลยภาพของเซลลและกลไกการรกษาดลยภาพของสงมชวต

2. เขาใจกระบวนการถายทอดสารพนธกรรม การแปรผน มวเทชน ววฒนาการของสงมชวต

ความหลากหลายของสงมชวตและปจจยทมผลตอการอยรอดของสงมชวตในสงแวดลอมตางๆ

3. เขาใจกระบวนการ ความส าคญและผลของเทคโนโลยชวภาพตอมนษย สงมชวตและ

สงแวดลอม

4. เขาใจชนดของอนภาคส าคญทเปนสวนประกอบในโครงสรางอะตอม การจดเรยงธาตในตาราง

ธาต การเกดปฏกรยาเคมและ ปจจยทมผลตออตราการเกดปฏกรยาเคม

5. เขาใจชนดของแรงยดเหนยวระหวางอนภาคและสมบตตางๆ ของสารทมความสมพนธกบแรง

ยดเหนยว

6. เขาใจการเกดปโตรเลยม การแยกแกสธรรมชาตและการกลนล าดบสวนน ามนดบ การน า

ผลตภณฑปโตรเลยมไปใชประโยชนและผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

7. เขาใจชนด สมบต ปฏกรยาทส าคญของพอลเมอรและสารชวโมเลกล



8. เขาใจความสมพนธระหวางปรมาณทเกยวกบการเคลอนทแบบตางๆ สมบตของคลนกล

คณภาพของเสยงและการไดยน สมบต ประโยชนและโทษของคลนแมเหลกไฟฟา

กมมนตภาพรงสและพลงงานนวเคลยร

9. เขาใจกระบวนการเปลยนแปลงของโลกและปรากฏการณทางธรณทมผลตอสงมชวตและ

สงแวดลอม

10. เขาใจการเกดและววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซ เอกภพและความส าคญของเทคโนโลย

อวกาศ

11. เขาใจความสมพนธของความรวทยาศาสตรทมผลตอการพฒนาเทคโนโลยประเภทตางๆ และ

การพฒนาเทคโนโลยทสงผลใหมการคดคนความรทางวทยาศาสตรทกาวหนา ผลของ

เทคโนโลยตอชวต สงคม และ สงแวดลอม

12. ระบปญหา ตงค าถามทจะส ารวจตรวจสอบ โดยมการก าหนดความสมพนธระหวางตวแปร

ตางๆ สบคนขอมลจากหลายแหลง ตงสมมตฐานทเปนไปไดหลายแนวทาง ตดสนใจเลอก

ตรวจสอบสมมตฐานทเปนไปได

13. วางแผนการส ารวจตรวจสอบเพอแกปญหาหรอตอบค าถาม วเคราะห เชอมโยงความสมพนธ

ของตวแปรตางๆ โดยใชสมการทางคณตศาสตรหรอสรางแบบจ าลองจากผลหรอความรท

ไดรบจากการส ารวจตรวจสอบ

14. สอสารความคด ความรจากผลการส ารวจตรวจสอบโดยการพด เขยน จดแสดง หรอใช

เทคโนโลยสารสนเทศ

15. ใชความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรในการด ารงชวต การศกษาหาความรเพมเตมท า

โครงงานหรอสรางชนงานตามความสนใจ

16. แสดงถงความสนใจ มงมน รบผดชอบ รอบคอบและซอสตยในการสบเสาะหาความรโดยใช

เครองมอและวธการทใหไดผลถกตองเชอถอได

17. ตระหนกในคณคาของความรวทยาศาสตรและเทคโนโลยทใชในชวตประจ าวน การประกอบ

อาชพ แสดงถงความชนชม ภมใจ ยกยอง อางองผลงาน ชนงานทเปนผลจากภมปญญาทองถน

และการพฒนาเทคโนโลยททนสมย

18. แสดงความซาบซง หวงใย มพฤตกรรมเกยวกบการใชและรกษาทรพยากรธรรมชตและ

สงแวดลอมอยางรคณคา เสนอตวเองรวมมอปฏบตกบชมชนในการปองกน ดแล

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของทองถน



19. แสดงถงความพอใจ และเหนคณคาในการคนพบความร พบค าตอบ หรอแกปญหาได

20. ท างานรวมกบผอนอยางสรางสรรค แสดงความคดเหนโดยมขอมลอางองและเหตผลประกอบ

เกยวกบผลของการพฒนาและการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรมตอสงคมและ

สงแวดลอม และยอมรบฟงความคดเหนของผอน

การเรยนรทผเรยนมความส าคญทสด พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 22 ระบวาการจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ ในมาตรา 23(2) เนนการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย ใหความส าคญของการบรณาการความร คณธรรม กระบวนการเรยนรตามความเหมาะสมของระดบการศกษา โดยเฉพาะความรและทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงความร ความเขาใจและประสบการณเรองการจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลย งยน ในสวนของการจดกระบวนการเรยนร มาตรา 24 ไดระบใหสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของด าเนนการดงน

1. จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยนโยค านงถง ความแตกตางระหวางบคคล

2. ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา

3. จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบต ใหท าได คดเปน ท าเปน รก การอานและเกดการใฝรอยางตอเนอง

4. จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตางๆ อยางไดสดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงามและคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา

5. สงเสรมสนบสนนใหผสอนสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยนและอ านวยความสะดวกเพอใหผเรยนเกดการเรยนรและมความรอบร รวมทงสามรรถใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร ทงน ผสอนและผเรยนอาจเรยนรไปพรอมกนจากสอการเรยนการสอนและแหลงวทยาการประเภทตางๆ

6. จดการเรยนรใหเกดขนไดทกเวลา ทกสถานท มการประสานความรวมมอกบบดา มารดา ผปกครอง และบคคลในชมชนทกฝาย เพอรวมกนพฒนาผเรยนตามศกยภาพ

การจดการเรยนรตามแนวดงกลาว จ าเปนตองเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนการสอนทงของ



ครและนกเรยน กลาวคอลดบทบาทของครผสอนจากการเปนผบอกเลา บรรยาย สาธต เปนการวางแผนจดกจกรรมใหนกเรยนเกดการเรยนรกจกรรมตางๆ จะตองเนนทบทบาทของนกเรยนตงแตเรม คอรวมวางแผนการเรยน การวดผล ประเมนผล และตองค านงวากจกรรมการเรยนนนเนนการพฒนากระบวนการคด วางแผน ลงมอปฏบต ศกษา คนควา รวบรวมขอมลดวยวธการตางๆ จากแหลงเรยนรหลากหลาย ตรวจสอบ วเคราะหขอมล การแกปญหา การมปฏสมพนธซงกนและกน การสรางค าอธบายเกยวกบขอมลทสบคนได เพอน าไปสค าตอบของปญหาหรอค าถามตางๆ ในทสดสรางองคความร ทงนกจกรรมการเรยนรดงกลาวตองพฒนานกเรยนใหเจรญพฒนาทงรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา

การจดการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลย เนนกระบวนการทนกเรยนเปนผคด ลงมอปฏบต ศกษาคนควาอยางมระบบ ดวยกจกรรมหลากหลาย ทงการท ากจกรรมภาคสนาม การสงเกต การส ารวจตรวจสอบ การทดลองในหองปฏบตการ การสบคนขอมลจากแหลงขอมลปฐมภมและทตยภม การท าโครงงานวทยาศาสตรและเทคโนโลย การศกษาจากแหลงเรยนรในทองถน โดยค านงถงวฒภาวะ ประสบการณเดม สงแวดลอม และวฒนธรรมตางกนทนกเรยนไดรบรมาแลวกอนเขาสหองเรยน การเรยนรของนกเรยนจะเกดขนระหวางทนกเรยนมสวนรวมโดยตรงในการท ากจกรรมการเรยนเหลานน จงจะมความสามารถในการสบเสาะหาความร มความสามารถในการแกปญหาดวยวธการทางวทยาศาสตร ไดพฒนากระบวนการคดขนสงและคาดหวงวากระบวนการเรยนรดงกลาวจะท าใหนกเรยนไดรบการพฒนาเจตคตทางวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรม ในการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางสรางสรรค มเจตคตและคานยมทเหมาะสมตอวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงสามารถสอสารและท างานรวมกบผอนไดอยางมประสทธภาพ ทฤษฎการเรยนรทใชเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยทพดกนมากในปจจบนนคอ ทฤษฎการสรางเสรมความร (constructivism) ซงเชอกนวานกเรยนทกคนมความรความเขาใจเกยวกบบางสงบางอยางมาแลวไมมากกนอย กอนทครจะจดการเรยนการสอนใหเนนวาการเรยนรเกดขนดวยตวของผเรยนเอง และการเรยนรเรองใหมจะมพนฐานมาจากความรเดม ดงนน ประสบการณเดมของนกเรยนจงเปนปจจยส าคญตอการเรยนรเปนอยางยง กระบวนการเรยนร ( process of learning) ทแทจรงของนกเรยนไมไดเกดจากการบอกเลาของคร หรอนกเรยนเพยงแตจดจ าแนวคดตางๆ ทมผบอกใหเทานน แตการเรยนรวทยาศาสตรตามทฤษฎการสรางเสรมความร เปนกระบวนการทนกเรยนจะตองสบคน เสาะหา ส ารวจตรวจสอบ และคนควาดวยวธการตางๆ จนท าใหนกเรยนเกดความเขาใจและเกดการรบรความรนนอยางมความหมาย จงจะสามารถสรางเปนองคความรของนกเรยนเอง และเกบเปนขอมลไวในสมองไดอยางยาวนาน สามารถน ามาใชไดเมอมสถานการณใดๆ มาเผชญหนา ดงนน การทนกเรยนจะสรางองคความรได ตองผานกระบวนการเรยนรทหลากหลายโดยเฉพาะอยางยงกระบวนการสบเสาะหาความร (inquiry process)



กระบวนการเรยนการสอนทใชในการเรยนรวทยาศาสตรมหลากหลาย เชน กระบวนการสบเสาะหาความร (Inquiry process) กระบวนการแกปญหา (Problem solving process) กจกรรมคดและปฏบต (Hands-on Mind-on Activities) การเรยนรแบบรวมมอรวมใจ (Cooperative Learning) และ เทคนค POE (Prediction-Observation-Explanation) เปนตน ดงนน ครจงตองเลอกใชกระบวนการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบเนอหา




เรอง “การจดกจกรรมการเรยนรโดยวฏจกรการสบเสาะหาความร (Inquiry Cycle)”

การจดกจกรรมการเรยนรโดยวฏจกรการสบเสาะหาความร (Inquiry Cycle)

การเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความร (Inquiry Cycle)

ดงททราบกนดแลววาการเรยนรเปนวฎจกรทไดรบการกลาวถงกนมานานแลว ซงผทเปนรเรมการคดคนรปแบบของวฏจกรการเรยนร (The Learning Cycle Model) นนคอ โรเบรต คารพลส (Robert Karplus) ในป ค.ศ. 1960-1969) ซงไดจดรปแบบของวฏจกรออกเปน 3 สวนหลก ไดแก การส ารวจคนหา (Exploration) การสรางองคความร (Concept invention) และการขยายความร (Concept extension) และตอมามนกการศกษาหลายทานไดน าแนวคดนไปจดรปแบบของการเรยนรออกเปนอกหลายรปแบบ โดยรปแบบทนยมและใชกนอยางแพรหลายไดแก รปแบบวฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะหาความร (Inquiry cycle model)

ประเมน (Evaluate)

ส ารวจและคนหา (Explore)

อธบายและลงขอสรป (Explain)

ขยายความร (Elaborate)

สรางความสนใจ (Engage)

วฏจกรการสบเสาะหาความร Inquiry Cycle (5 Es)



การสบเสาะหาความรคออะไร มนกการศกษาหลายทานทไดใหค าจ ากดความของการสบเสาะหาความรเอาไวดงน - การสบเสาะหาความรเปนกระบวนการส าหรบการคนหาค าตอบผานการส ารวจตรวจสอบ (Szesze, 2001) - การสบเสาะหาความรคอการ “คนหา” โดยเฉพาะอยางยงการใชค าถามและการส ารวจตรวจสอบบางสงบางอยางซงนกเรยนไดถกก าหนดบทบาทใหเปนผส ารวจตรวจสอบ ไมใชเปนผทใชวธการเดมในการหยบยกบทเรยนส าเรจรปขนมาใช นกเรยนจะตองเปนผตนตวอยเสมอในการเรยนซงนกเรยนจะมบทบาทในการ 1) ตงค าถาม 2) ส ารวจตรวจสอบในเรองทศกษาเพอใหไดมาซงค าตอบเหลานน 3) เผชญหนากบสงทตองการคนหาซงตองใชสมมตฐานในการพสจน 4) สรางความสมพนธและการเชอมโยงในสงทไดจากการคนหากบเพอนรวมชนและขอมลนนตองมความนาเชอถอได - การสบเสาะหาความร เปนกจกรรมทมความผสมผสานระหวางการสงเกต การใชค าถาม การคนควาหาขอมลเพอชวยสนบสนนการทดลองใหมประจกษพยานและหลกฐาน การใชเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล แปลผล ตอบค าถาม อธบายและท านาย ตลอดจนการน าเสนอขอมล (สถาบนวจยแหงชาตสหรฐอเมรกา: NRC, 1996) จากค านยามบางสวนขางบนนจะเหนไดวาการสบเสาะหาความรเปนกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการใชกระบวนการคดและทกษะตางๆ เพอทจะแกปญหาหรอคนหาค าตอบ รปแบบการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความร ( Inquiry Cycle หรอ 5Es)

นกการศกษากลม BSCS (Biological Science Curriculum Study) ไดน าวธการสอนแบบ Inquiry มาใชในการพฒนาหลกสตรวชาวทยาศาสตร โดยเสนอขนตอนในการเรยนการสอนเปน 5 ขนตอน เรยกวา การเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycle หรอ 5Es ไดแก Engage Explore Explain Elaborate และ Evaluate สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) จงตองการศกษารปแบบการเรยนการสอนทพฒนากระบวนการคดระดบสง จงพฒนากระบวนการเรยนการสอนในแตละขนตอนการสอนของรปแบบการเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycle (5Es) มขอบขายรายละเอยด ดงน

1. การสรางความสนใจ (Engage) เปนการน าเขาสบทเรยนหรอเรองทนาสนใจ ซงอาจเกดขนเองจากความสงสย

หรอความสนใจของตวนกเรยนเอง หรอเกดจากการอภปรายภายในกลม เรองทนาสนใจอาจมาจากเหตการณทก าลงเกดขนอยในชวงเวลานนหรอเปนเรองทเชอมโยงกบความรเดมทเพงเรยนมารมาแลวเปนตวกระตนใหนกเรยนสรางค าถาม ก าหนดประเดนการสนทนาหนวยทจะศกษา ในกรณทยงไมมประเดนใดนาสนใจ ครอาจจะจดกจกรรมหรอสถานการณเพอกระตน ย วย หรอทาทายใหนกเรยนตนเตน สงสย ใครร อยากรอยากเหน หรอขดแยง เพอน าไปสการแกปญหา การศกษาคนควา หรอการทดลอง แตไมควรบงคบใหนกเรยนยอมรบประเดนหรอปญหาทครก าลงสนใจเปนเรองทจะศกษา ท าไดหลายรปแบบ



เชน สาธต ทดลอง น าเสนอขอมล เลาเรอง/เหตการณ ใหคนควา/อานเรอง อภปราย/พดคย สนทนา ใชเกม ใหสอวสด อปกรณ สรางสถานการณ/ปญหาทนาสนใจทนาสงสยแปลกใจ

2. การส ารวจและคนหา (Explore) นกเรยนด าเนนการส ารวจ ทดลอง คนหา และรวบรวมขอมล วางแผน

ก าหนดการส ารวจตรวจสอบ หรอออกแบบการทดลอง ลงมอปฏบต เชน สงเกต วด ทดลอง รวบรวมขอมล ขอสนเทศ หรอปรากฏการณตางๆ

3. การอธบาย (Explain) นกเรยนน าขอมลทไดจากการส ารวจและคนหามาวเคราะห แปลผล สรปและ

อภปรายพรอมทงน าเสนอผลงานในรปแบบตางๆ ซงอาจเปนรปวาด ตาราง แผนผง ผลงานมความหลากหลาย สนบสนนสมมตฐานทตงไวหรอโตแยงกบสมมตฐานทตงไว หรอไมเกยวของกบประเดนการสนทนาหนวยทก าหนดไว โดยมการอางองความรประกอบการใหเหตผลสมเหตสมผล การลงขอสรปถกตองเชอถอได มเอกสารอางองและหลกฐานชดเจน

4. การขยายความร (Elaborate) 4.1 ครจดกจกรรมหรอสถานการณเพอใหนกเรยนมความรลกซงขนหรอขยาย

กรอบความคด กวางขนหรอเชอมโยงความรเดมสความรใหมหรอน าไปสการศกษาคนควา ทดลอง เพมขน เชน ตงประเดนเพอใหนกเรยน ชแจงหรอรวมอภปรายแสดงความคดเหนเพมเตมใหชดเจนยงขน ซกถามใหนกเรยนชดเจนหรอกระจางในความรสกทไดหรอเชอมโยงความรทไดกบความรเดม 4.2 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรม เชน อธบายและขยายความรเพมเตมมความละเอยดมากขน ยกสถานการณ ตวอยาง อธบายเชอมโยงความรทไดเปนระบบและลกซงยงขนหรอสมบรณละเอยดขน น าไปสความรใหมหรอความรทลกซงยงขน ประยกตความรทไดไปใชในเรองอนหรอสถานการณอนๆ หรอสรางค าถามใหมและออกแบบการส ารวจ คนหา และรวบรวมเพอน าไปสการสรางความรใหม

5. การประเมนผล (Evaluate) เปนการประเมนการเรยนรดวยกระบวนการตางๆ วานกเรยนมความรอะไรบาง อยางไร

และมากนอยเพยงใด จากขนนจะน าไปสการน าความรไปประยกตใชในเรองอนๆ 5.1 นกเรยนระบสงทนกเรยนไดเรยนรทงดานกระบวนการและผลผลต 5.2 นกเรยนตรวจสอบความถกตองของความรทได เชน วเคราะหวจารณ

แลกเปลยนความรซงกนและกน คดพจารณาใหรอบคอบทงกระบวนการและผลงาน อภปราย ประเมนปรบปรงเพมเตมและสรป ถายงมปญหาใหศกษาทบทวนใหมอกครง อางองทฤษฎหรอหลกการและเกณฑเปรยบเทยบผลกบสมมตฐาน เปรยบเทยบความรใหมกบความรเดม

5.3 นกเรยนทราบจดเดน จดดอยในการศกษาคนควา หรอทดลอง



ยทธศาสตรของการเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยใชวฎจกรการสบเสาะหาความร

ยทธศาสตรของการเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยใชวฎจกรการสบเสาะหาความร มดงน

ขนของการสบเสาะหาความร ยทธศาสตร 1. ขนสรางความสนใจ -สงเกตสงตางๆ รอบตวในจดทสนใจอยางกระตอรอรน

-ตงค าถามในเรองทเปนสถานการณทเกดขนจรง -พจารณาแนวทางทเปนไปไดทจะตอบปญหานนๆ -บนทกสงทไมไดคาดหวงจากปรากฏการณทเกดขน -แยกแยะสถานการณทนกเรยนเหนทหลากหลาย

2. ขนส ารวจและคนหา -สรางความสนใจในสงทจะศกษา -ระดมความคดในแนวทางทเปนไปได -ทดลองโดยใชวสดและอปกรณ -สงเกตปรากฏการณเฉพาะจดทสนใจอยางละเอยด -ออกแบบ วางแผน และด าเนนการทดลอง -รวบรวมและจดกระท าขอมล -ใชกลยทธตางๆ ในการแกปญหา -เลอกแหลงขอมล (วธการ) ทเหมาะสม -อภปรายปญหากบผอน -แยกประเดนเสยงและผลทจะเกดขนตามมาจากการส ารวจและคนหา -ก าหนดเกณฑในการส ารวจตรวจสอบ

3. ขนอธบายและลงขอสรป

-สอสารขอมลและแนวความคดใหกบผอน -สรางและอธบายรปแบบการส ารวจ -เรยบเรยงค าอธบายใหมโดยใชค าพดเปนของตนเอง -ทบทวนและวเคราะหปญหาทไดส ารวจตรวจสอบ -ใชการประเมนของเพอน -รวบรวมค าตอบและแนวทางการแกปญหา -ตรวจสอบค าอธบายทเหมาะสม -บรณาการปญหาดวยความรและประสบการณทมอย

4. ขนขยายผล -วเคราะหขอมล -ลงขอสรปและการตดสนใจ -ประยกตความรและทกษะเพอศกษาประเดนอน -แลกเปลยนความรและทกษะ



ขนของการสบเสาะหาความร ยทธศาสตร -แลกเปลยนขอมลและแนวคดดวยการพดและเขยน -ตงค าถามใหมๆ -พฒนาผลการส ารวจและสงเสรมแนวคด -ใชรปแบบและแนวคดเพอทจะคนหาความจรงในการอภปรายและใหผอนยอมรบ -ท าการส ารวจตรวจสอบเพมเตม -ท ากจกรรมในประเดนอนๆ

5. ขนประเมนผล -จากรายงาน บนทก -จากแฟมสะสมงาน -จาก (กระดาษ) การบนทกขอมลของนกเรยน -การประเมนตามสภาพจรง -ชนงานจากการใชเกณฑการใหคะแนนแบบรบรค

บทบาทของครในการเรยนการสอนตามวฏจกรสบเสาะหาความร (Inquiry Cycle หรอ 5Es)

ขนตอนการเรยนการสอน สงทครควรท า

สอดคลองกบ 5 Es ไมสอดคลองกบ 5 Es 1. ขนสรางความสนใจ สรางความสนใจ

สรางความอยากรอยากเหน จงค าถามกระตนใหนกเรยนคด ดงเอาค าตอบทยงไมครอบคลมสงทนกเรยนร หรอความคดเกยวกบความคดรวบยอด หรอเนอหาสาระ

อธบายความคดรวบยอด ใหค าจ ากดความและค าตอบ สรปประเดนให จดค าตอบใหเปนหมวดหม บรรยาย

2. ขนส ารวจและคนหา สงเสรมใหนกเรยนท างานรวมกนในการส ารวจตรวจสอบ สงเกตและฟงการโตตอบกนระหวางนกเรยนกบนกเรยน ซกถามเพอน าไปสการส ารวจตรวจสอบของนกเรยน ใหเวลานกเรยนในการคดขอสงสยตลอดจนปญหาตางๆ

เตรยมค าตอบไวให บอกหรออธบายวธการแกปญหา จดค าตอบใหเปนหมวดหม บอกนกเรยนเมอนกเรยนท าไมถก ใหขอมลหรอขอเทจจรงทใชในการแกปญหา น านกเรยนแกปญหาทละขนตอน




สอดคลองกบ 5 Es ไมสอดคลองกบ 5 Es ท าหนาทใหค าปรกษาแกนกเรยน


สงเสรมใหนกเรยนอธบายความคดรวบยอดหรอแนวคดหรอใหค าจ ากดความดวยค าพดของนกเรยนเอง ใหนกเรยนแสดงหลกฐาน ใหเหตผลและอธบายใหกระจาง ใหนกเรยนอธบาย ใหค าจ ากดความและชบอกสวนประกอบตางๆ ในแผนภาพ ใหนกเรยนใชประสบการณเดมของตนเปนพนฐานในการอธบายความคดรวบยอดหรอแนวคด

ยอมรบค าอธบายโดยไมมหลกฐานหรอใหเหตผลประกอบ ไมสนใจค าอธบายของนกเรยน แนะน านกเรยนโดยปราศจากการเชอมโยงแนวคดหรอความคดรวบยอดหรอทกษะ

4. การขยายความร (Elaborate)

คาดหวงใหนกเรยนไดใชประโยชนจากการชบอกสวนประกอบตางๆในแผนภาพค าจ ากดความและการอธบายสงทไดเรยนรมาแลว สงเสรมใหนกเรยนน าสงทนกเรยนไดเรยนรไปประยกตใชหรอขยายความรและทกษะในสถานการณใหม ใหนกเรยนอธบายอยางหลากหลาย ใหนกเรยนอางองขอมลทมอยพรอมทงแสดงหลกฐานและถามค าถามนกเรยนวาไดเรยนรอะไรบาง หรอไดแนวคดอะไร (ทจะน ากลวธจากการส ารวจตรวจสอบครงนไปประยกตใช

ใหค าตอบทชดเจน บอกนกเรยนเมอนกเรยนท าไมถก ใชเวลามากในการบรรยาย น านกเรยนแกปญหาทละขนตอน อธบายวธการแกปญหา

5. การประเมนผล (Evaluate)

สงเกตนกเรยนในการน าความคดรวบยอดและทกษะใหมไปประยกตใช ประเมนความรและทกษะของนกเรยน หาหลกฐานทแสดงวานกเรยนไดเปลยนความคด หรอพฤตกรรม ใหนกเรยนไดประเมนตนเองเกยวกบ

ทดสอบค านยามศพทและขอเทจจรง ใหแนวคดหรอความคดรวบยอดใหม ท าใหคลมเครอ สงเสรมการอภปรายทไมเชอมโยงความคดรวบยอดหรอทกษะ




สอดคลองกบ 5 Es ไมสอดคลองกบ 5 Es การเรยนรและทกษะกระบวนการกลม ถามค าถามปลายเปด เชน ท าไมนกเรยนจงคดเชนนน มหลกฐานอะไรนกเรยนเรยนรอะไรเกยวกบสงนนและจะอธบายสงนนอยางไร

บทบาทของนกเรยนในการเรยนการสอนตามวฏจกรสบเสาะหาความร (Inquiry Cycle หรอ 5Es)


สอดคลองกบ 5 Es ไมสอดคลองกบ 5 Es 1. ขนสรางความสนใจ ถามค าถาม เชน ท าไมสงนจงเกดขน

ฉนไดเรยนรอะไรบางเกยวกบสงน แสดงความสนใจ

ถามหาค าตอบทถก ตอบเฉพาะค าตอบทถก ยนยนค าตอบหรอค าอธบาย คนหาวธการแกปญหาเพยงวธเดยว

2. ขนส ารวจและคนหา คดอยางอสระแตอยในขอบเขตของกจกรรม ทดสอบการคาดคะเนและสมมตฐาน คาดคะเนและตงสมมตฐานใหม พยายามหาทางเลอกในการแกปญหาและอภปรายทางเลอกเหลานนกบคนอนๆ บนทกการสงเกตและใหขอคดเหน ลงขอสรป

ใหคนอนคดและส ารวจตรวจสอบ ท างานเพยงล าพงโดยมปฏสมพนธกบผอนนอยมาก ปฏบตอยางสบสนไมมเปาหมายทชดเจน เมอแกปญหาไดแลวกไมคดตอ


อธบายการแกปญหาหรอค าตอบทเปนไปได ฟงค าอธบายของคนอนอยางคดวเคราะห ถามค าถามเกยวกบสงทคนอนไดอธบาย ฟงและพยายามท าความเขาใจเกยวกบสงทครอธบาย

อธบายโดยไมมการเชอมโยงกบประสบการณเม ยกตวอยางและประสบการณทไมเกยวของกน ยอมรบค าอธบายโดยไมใหเหตผล ไมสนใจค าอธบายของคนอนซงมเหตผลพอทจะเชอถอได




สอดคลองกบ 5 Es ไมสอดคลองกบ 5 Es อางองกจกรรมทไดปฏบตมาแลว ใชขอมลทไดจากการบนทกการสงเกตประกอบค าอธบาย

4. การขยายความร (Elaborate)

น าขอมลทไดจากแผนภาพ ค าจ ากดความ ค าอธบายและทกษะไปประยกตใชในสถานการณใหมทคลายกบสถานการณเดม ใชขอมลเดมในการถามค าถาม ก าหนดจดประสงคในการแกปญหา ตดสนใจ และออกแบบการทดลอง ลงขอสรปอยางสมเหตสมผลจากหลกฐานทปรากฏ บนทกการสงเกตและอธบาย ตรวจสอบความเขาใจกบเพอนๆ

ปฏบตโดยไมมเปาหมายชดเจน ไมสนใจขอมลหรอหลกฐานทมอย อธบายเหมอนกบทครจดเตรยมไวหรอก าหนดให

5. การประเมนผล (Evaluate)

ตอบค าถามปลายเปด โดยใชการสงเกต หลกฐาน และค าอธบายทยอมรบมาแลว แสดงออกถงความร ความเขาใจเกยวกบความคดรวบยอดหรอทกษะ ประเมนความกาวหนาหรอความรดวยตนเอง ถามค าถามทเกยวของเพอสงเสรมใหมการส ารวจตรวจสอบตอไป

ลงขอสรปโดยปราศจากหลกฐานหรอค าอธบายทเปนทยอมรบมาแลว ตอบแตเพยงวาถกหรอผดและอธบายใหค าจ ากดความโดยใชความจ า ไมสามารถอธบายเพอแสดงความพอใจดวยค าพดของตนเอง




เรอง “การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนค POE

(Prediction-Observetion-Explaination)”

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนค Prediction-Observetion-Explaination (POE)

กระบวนการจดการเรยนรโดยใชเทคนค Prediction-Observetion-Explaination (POE) เปนรปแบบหนงในวธการจดการเรยนรตามทฤษฎคอนสตรคตวสต ทสนบสนนใหนกเรยนไดตดสนใจเกยวกบความเขาใจทมอยและอยบนพนฐานของความเชอเดม White and Gunstone (1992 อางองใน น าคาง จนเสรม,2551) ไดกลาววา วธการสอนแบบ POE เปนวธการทมประสทธภาพทจะสงเสรมใหนกเรยนไดแสดงความคดเหนและอภปรายเกยวกบแนวคดทางวทยาศาสตร เปนขนตอนการน าเสนอสถานการณและใหนกเรยนท านายวาจะเกดอะไรขน ถามการเปลยนแปลง หลงจากนกเรยนท านายแลวใหนกเรยนสงเกตสถานการณดงกลาว โดยใหนกเรยนลงมอทดลอง สงเกต หรอหาวธพสจนใหนกเรยนเพอหาค าตอบจากสถานการณทครสรางขน หลงจากนนใหนกเรยนบอกสงทนกเรยนสงเกตไดจากการสบเสาะหาความรดวยตวนกเรยนเอง และขนสดทายนกเรยนจะตองอธบายถงความแตกตางระหวางสงทไดจากการท านายและการสงเกตหรอผลการทดลองทได ซงวธการสอนแบบ POE ประกอบดวย 1. ขนตอนของการPredict คอ จะเปนการท านายวาผลทจะเกดจากการทดลอง กจกรรมและสถานการณทก าหนดใหจะเปนอยางไรบาง โดยทนกเรยนจะตองใหเหตผลเกยวกบการท านายของนกเรยนประกอบดวย 2. ขนตอนของการ Observe เปนขนตอนทนกเรยนตองลงมอทดลอง/พสจนหาค าตอบเกยวกบการทดลอง กจกรรมและสถานการณปญหา 3. ขนตอนของการ Explain เปนขนตอนทนกเรยนจะเกดความขดแยงขนระหวางสงทท านายและผลจากการค านวณหาค าตอบเกยวกบการทดลอง กจกรรมและสถานการณปญหา ซงนกเรยนจะตองอธบายใหไดวาถาค าตอบทไดจากการทดลอง กจกรรมหรอสถานการณปญหาไมเปนไปตามทท านายผลไวในขนแรกเพราะอะไร และในกรณทไมสามารถหาค าตอบไดดวยตนเองนกเรยนจะตองรวมมอกบเพอนเพอหาค าตอบ วธการ POE สามารถชวยใหนกเรยนส ารวจและคนหา ( Explore) และหาเหตผลมาอธบายเกยวกบความคดของตนใหได โดยเฉพาะอยางยงในขนตอน Predict และการใหเหตผลในกรณทผลการ



ทดลองทไดขดแยงกบค าท านาย นกเรยนจะตองสรางและแกไขปรบปรงความคดใหมใหถกตองตามความเปนจรงหรอตามแนวคดเชงวทยาศาสตร สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ( 2552) ไดอธบายเทคนค POE (Prediction – Observation – Explanation) มขนตอนดงน 1. การท านาย (Prediction) กอนลงมอท ากจกรรม ใหผเรยนท านายวา จะเกดอะไรขนในกจกรรมทสงเกต พรอมทงใหเหตผลประกอบ เพราะเหตใดจงคดเชนนน (การเดาไดเหตผล เปนทไมมความหมายหากจะใช POE) 2. ขนสงเกต (Observation) ใหนกเรยนลงมอสงเกตสงทเกดขนโดยละเอยด และบนทกผล (การสงเกตโดยไมมการบนทกผล หรอการจดจ าเพยงอยางเดยวไมจดวาเปนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร) 3. ขนอธบายผล (Explanation) ใหผเรยนอธบายความแตกตางระหวางสงทท านายไวและสงทเกดขนจรง พรอมทงใชเหตผล จะท าใหผสอนเขาใจ ประโยชนของแตละขนตอนของเทคนค POE อาจสรปไดดงน 1. การทผเรยนท านายสงทเกดขนประกอบกบการใหเหตผล จะท าใหผสอนเขาใจความคดเดมกอนเรยนของผเรยน เปนการส ารวจความรเดมไดอกทางหนง 2. การสงเกตสงทเกดขนและจดบนทก เปนการฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 3. การอธบายสงทเกดขน วาแตกตางจกสงทท านายไวอยางไร ท าใหผเรยนตระหนกวาตนเองมความรเดมอยางไร และเรยนรอะไรเพมจากการท ากจกรรมบาง

เทคนค POE กเหมอนกนเทคนคอน ๆ ถาผสอนใชเทคนค POE อยางสม าเสมอ ผเรยนจะมความคนเคยและเกดการเรยนรซงจะท าใหการใชเทคนค POE มประสทธภาพมากขน

Baodi (2003 อางถงใน รตนาภรณ กลางมะณ,2553) สรปเกยวกบขนตอนของ POE ดงน 1) Predict – P ขนท านายผล เปนขนตอนการถามค าถามใหนกเรยนท านายผลจากสถานการณ

ทก าหนดให 2) Observe – O ขนสงเกตหรอทดลอง หลงจากทนกเรยนท านายผลจากสถานการณปญหาแลว

ใหนกเรยนสงเกตหรอท าทดลอง และเปรยบเทยบผลทไดจากการท านายผล 3) Explain – E ขนอธบาย ใหนกเรยนอธบายผลทไดจากการสงเกตหรอทดลองกบการท านาย

ผลวาเหมอนหรอแตกตางอยางไร

Wu & Tsai (2005 อางถงใน วนชา ประยรพนธ ,2553) สรปเกยวกบขนตอนการสอน POE ไววา POE เปนยทธศาสตรทเกยวกบการท านายผลการสาธตและอภปรายผลทนกเรยนท านายกบการ



สงเกตการสาธตและการอธบายผลทสอดคลองตรงกนระหวางการท านายผลการสงเกตอาจแสดงใหเหนความรเดม และการแปลความหมายใหมกบสงทนกเรยนไดสงเกต เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนมการและเปลยนและมการเจรจาตอรอง (negotiate) ในการแปลความหมายใหมของนกเรยน

สรปไดวา การจดกจกรรมการเรยนรโดยวธ POE หมายถง การสอนทชวยใหผเรยนเกด

ความเขาใจในเรองทเรยน โดยผเรยนนนเปนผลงมอปฏบตเอง ประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน 1) ขนท านายผล (Predict – P) เปนขนตอนทครใหนกเรยนท านายสงทจะเกดขน

จากสถานการณปญหาก าหนด 2) ขนสงเกต (Observe – O) เปนขนตอนการหาค าตอบโดยการท าการทดลอง

การสงเกตการท ากจกรรม การสบคนขอมลและวธการตาง เพอใหไดมาซงค าตอบของสถานการณปญหานน

3) ขนอธบายผล (Explain - E) เปนขนตอนการอธบายผลจากขนตอนการท านายและการหาค าตอบวาเหมอนหรอตางกนอยางไร




เรอง “ตวอยางแผนการจดการเรยนรโดยวฏจกรการสบเสาะหาความร (Inquiry Cycle)”

ตวอยางแผนการจดการเรยนรแบบInquiry Cycle กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยขอนแกน (ศกษาศาสตร) วชาเคม 3 ว 32223 ชนมธยมศกษาปท 5 หนวยการเรยนรท 1 เรอง อตราการเกดปฏกรยาเคม ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554 แผนการจดการเรยนรท 2 เรอง ความหมายของอตราการเกดปฏกรยาเคม เวลา 2 คาบ ผสอนอาจารยสเนตร ศรบญเลศ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- สาระท3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การ

เกดปฏกรยาเคมมกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

ตวชวด ม.4-6/1 ทดลองอธบายและเขยนสมการของปฏกรยาเคมทวไปทพบในชวประจ าวนรวมทงอธบายผลของสารเคมทมตอสงมชวตและสงแวดลอม ตวชวด ม.4-6/2 ทดลองและอธบายอตราการเกดปฏกรยาเคม ปจจยทมผลตออตราการเกดปฏกรยาเคมและน าความรไปใชประโยชน 1. สาระส าคญ อตราการเกดปฏกรยาเคม เปนการเปลยนแปลงทางเคมทด าเนนไปโดยเกยวของกบเวลา และปรมาณสาร ในขณะทปฏกรยาก าลงด าเนนไปนน สารตงตนจะถกใชไป และสารผลตภณฑจะเพมมากขน เวลาทใชในการเกดปฏกรยาเคมเปนสงทบอกใหทราบถงอตราการเกดปฏกรยาเคม 2. จดประสงคการเรยนร เมอเรยนจบบทเรยนนแลว นกเรยนสามารถ 2.1 บอกความหมายของอตราการเกดปฏกรยา อตราการเกดปฏกรยาขณะใดขณะหนง และอตราการเกดปฏกรยาเฉลยได(K)



2.2 ท าการทดลองเพอศกษาการวดปรมาณสารทเกดขนในชวงเวลาตางๆในปฏกรยาตางๆระหวางโลหะแมกนเซยมกบกรดไฮโดรคลอรกได (P)

2.3ค านวณหาอตราการเกดปฏกรยาเคมและเขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาณของแกสไฮโดรเจนกบเวลา และแปลผลจากกราฟได (P)

2.4 มความสามคคกนในการรวมงานกลม และท างานตามหนาทของแตละคนอยางตงใจ ท างานเสรจทนเวลา และมคณภาพ (A)

3. สาระการเรยนร อตราการเกดปฏกรยาเคม เปนการเปลยนแปลงทางเคมทด าเนนไปโดยเกยวของกบเวลา และปรมาณสาร ในขณะทปฏกรยาก าลงด าเนนไปนน สารตงตนจะถกใชไป และสารผลตภณฑจะเพมมากขน โดยปฏกรยาจะเกดอยางรวดเรวในตอนเรมตน แลวคอย ๆ ชาลง เวลาทใชในการเกดปฏกรยาเคมเปนสงทบอกใหทราบถงอตราการเกดปฏกรยาเคม ถาใชเวลาในการเกดปฏกรยาเคมนอย แสดงวา อตราการเกดปฏกรยาเคมสง ถาใชเวลาในการเกดปฏกรยาเคมมากแสดงวา อตราการเกดปฏกรยาเคมต า ตวอยางปฏกรยาเคมทเกดขนเรว เชน การเกดสนมเหลก ตวอยางปฏกรยาเคมทเกดขนชา เชน การเกดตะกอนซนเวอรคลอไรด การวดอตราของปฏกรยาเคมตองพจารณาปรมาณของผลตภณฑทเกดขนในหนงหนวยเวลา หรอปรมาณของสารตงตนลดลงในหนงหนวยเวลา ดงนน อตราการเกดปฏกรยาเคม หมายถง ปรมาณของผลตภณฑทเกดขนจากปฏกรยาในหนงหนวยเวลา อตราการเกดปฏกรยาเคม = ปรมาณของผลตภณฑทเกดขน/เวลา หรอ อตราการเกดปฏกรยาเคม = ปรมาณของสารตงตนทลดลง/เวลา ตวอยางปฏกรยา Mg (s) + 2HCl (aq) MgCl2 (aq) + H2 (g) ในการเกดปฏกรยาพบวา ทก ๆ 1 โมล ของ MgCl2และ H2ทเพมขน จะท าให Mg ลดลง 1 โมล และ HClลดลง 2 โมล ดงนนอตราการลดลงของ HClจงเปน 2 เทาของ อตราการเกด H2 ,อตราการลดลงของ Mg และอตราการเกดMgCl2 จะไดวา อตราการเกดปฏกรยา = อตราการลดลงของ Mg = อตราการลดลงของ HCl 2 = อตราการเกด MgCl2 = อตราการเกด H2 หนวยของอตราการเกดปฏกรยาเคมขนอยกบหนวยปรมาณของสาร และเวลา การค านวณหาคาอตราการเกดปฏกรยาเคม ม 2 แบบ คอ



1. ค านวณหาคาอตราการเกดปฏกรยาเฉลย โดย ค านวณจากปรมาณของสารตงตนทใชหมดไป หรอปรมาณของสารผลตภณฑทเกดขนทงหมดตงแตเรมตนจนสนสดปฏกรยาตอเวลาทใชทงหมด

2. ค านวณหาคาอตราการเกดปฏกรยา ณ ขณะใดขณะหนง โดยค านวณจากปรมาณทลดลงของสารตงตน หรอ ปรมาณทเพมขนของผลตภณฑ ณ เวลาใดเวลาหนง หรออาจหาไดจากกราฟ

4. กระบวนการจดการเรยนร 4.1 ขนสรางความสนใจ( 5 นาท )

4.1.1 ครใหนกเรยนสงเกตภาพตอไปน แลวรวมกนอภปรายเพอน าเขาสบทเรยน โดยครอาจใชค าถาม ดงน

- การเกดปฏกรยาเคมสามารถอธบายไดอยางไร

(แนวค ำตอบ การเปลยนแปลงทมสารใหมเกดขนเปนผลตภณฑ) - ภาพใดบางจดเปนการเปลยนแปลงทางเคม

(แนวค ำตอบทกภาพ) - นกเรยนคดวาการเผาไหมของแกสหงตม การระเบดของดนปน การเนา

เปอยของแอปเปล การเกดสนม การแขงตวของคอนกรต ใชเวลาตางกนหรอไมอยางไร (แนวค ำตอบตางกน การเผาไหมของแกสหงตม การระเบดของดนปน เกดขนอยางรวดเรว แตการเนาเปอยของแอปเปล การเกดสนม การแขงตวของคอนกรต เกดขนชามาก)

4.2 ขนส ารวจ และคนหา( 20 นาท ) 4.2.1 ครแบงนกเรยนออกเปนกลม ๆ ละ 3-4 คน



4.2.2 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถงปญหาเพอใหนกเรยนไดเขาใจรวมกน ในแนวทางการจดกจกรรมน าไปสการออกแบบ การวางแผนการทดลองโดยมแนวทางดงน

1. ใสสารละลายไฮโดรคลอรก 0.2 mol/dm3ลงในกระบอกตวงขนาด 10 cm3จนเตม

2. น าจกคอรกขนาดพอดกบปากกระบอกตวงมาบากดนขางตามแนวยาวใหเปนรองเลกๆส าหรบเสยบลวดแมกนเซยม

3. น าลวดแมกนเซยมทขดสะอาดแลวยาวประมาณ 10 cm มาขดใหคลายสปรง และเสยบทจกคอรกตรงรอยกรดแลวน ามาปดปากกระบอกตวง

4. คว ากระบอกตวงในบกเกอรขนาด 100 cm3ซงใสน าไวประมาณ 50 cm3จบเวลาและบนทกผลเมอของเหลวในกระบอกตวงอยทขดแรก และทกระยะทของเหลว ลดลง 1 cm3จนถงขดสดทาย

5. น าขอมลทบนทกไดไปเขยนกราฟระหวางปรมาตรของแกสไฮโดรเจนกบเวลา

4.3 ขนอธบาย และลงขอสรป(10 นาท ) ครและนกเรยนรวมกนอภปรายหลงการทดลองซงควรสรปไดดงน

1. แกสทเกดจากปฏกรยาระหวางลวดแมกนเซยมกบสารละลายไฮโดรคลอรก คอ แกสไฮโดรเจน เขยนสมการแสดงไดดงน

Mg (s) + 2HCl (aq) MgCl2(aq) + H2 (g) 2. การเกดแกสไฮโดรเจนแตละชวงปรมาตรใชเวลาไมเทากน ในชวงแรกใช

เวลานอย และในชวงถดไปใชเวลามากขนตามล าดบ 3. ปรมาณสารทเปลยนแปลงในปฏกรยา นอกจากจะวดปรมาตรของแกส

ไฮโดรเจนทเกดแลว อาจวดจากปรมาณของผลตภณฑอนๆทเกดขน หรอวดจากปรมาณสารตงตนเชนโลหะMg หรอ H + ทลดลง

4. การค านวณหาอตราการเกดปฏกรยาหาไดจากปรมาณสารตงตนทหายไป ตอหนงหนวยเวลาหรอปรมาณผลตภณฑทเกดขนตอหนงหนวย เวลา

5. กราฟแสดงความสมพนธระหวางปรมาตรของแกสไฮโดรเจนกบเวลาเปนดงน



ปรมาตรของ H2 ทงหมด (cm3)

เวลา ทงหมด (s)

8

105

6. การค านวณหาคาอตราการเกดปฏกรยาเคม ม 2 แบบ คอ ค านวณหาคาอตราการเกดปฏกรยาเฉลย และค านวณหาคาอตราการเกดปฏกรยา ณ ขณะใดขณะหนง

7. หนวยของอตราการเกดปฏกรยาไมแนนอนขนหนวยของปรมาณสารและหนวยของเวลาทวดได

8. ครยกตวอยางการค านวณอตราการเกดปฏกรยาดงน ปรมาตร H2 (cm3) เวลา (s)

1 2 3

7 15 23

4 6 8

32 60

105

ก. จงค านวณอตราเฉลยของการเกดกาซ H2 ข. จงค านวณอตราการเกดกาซ H2 ระหวางเวลา 23 - 32 วนาท ค. จงค านวณอตราการเกดกาซ H2 ณ วนาทท 50

วธท า ก. ค านวณอตราเฉลย

=

อตราเฉลย

= cm3/s = 0.076 cm3/s



ปรมาตร H2 ทเกดขน

4 – 3 cm3

32 – 23 s

ข. ค านวณอตราการเกด H2 ในชวง 23 - 32 วนาท

อตราการเกดปฏกรยา = เวลาทใช =

= cm3/s = 0.11 cm3 /s

ค. ค านวณอตราการเกด H2 ท 50 วนาท

จากสตร อตราการเกดปฏกรยา = =

เขยนกราฟระหวางปรมาตรของกาซ H2 ทเกดขนกบเวลาทใช โดย ใหแกนตงแทนปรมาตร และแกนนอนแทนเวลา คา กคอความชน (slope)ของกราฟ ดงนนเมอตองการหาอตราการเกดปฏกรยา ณ เวลาใดเวลาหนงจะท าไดโดยการหาความชนจากกราฟ ณ เวลานนๆ ดงน

1

9

ปรมาณสารทเกดขน

เวลาทใช

∆ H2

∆ t

∆ H2

∆ t



∆ H2

∆ t

(8.9 – 3.4) cm3

(100 - 20) s

5.5 cm3

80 s

หาอตราการเกดปฏกรยา ณ เวลา 50 วนาท ท าไดโดยลากเสนขนาน

กบแกนตงจากจด 50 วนาท ขนไปตดกราฟทจด A หลงจากนนลากเสนสมผสให

ผานจด A แลวหาคาความชน (slope) ทจด A คาความชนกคอคา อตราการเกดปฏกรยา

ณ เวลา50 วนาท

จากกราฟ ความชน = =

= = 0.069 cm3/s

เพราะฉะนนอตราการเกดปฏกรยาทเวลา 50 วนาท = 0.069 cm3/s

4.4ขนขยายความร (20นาท) 1.ครยกตวอยางปฏกรยาอนๆ แลวใหนกเรยนรวมอภปรายเพอหาแนวค าตอบ เชน

ปฏกรยาการสลายตวของแกสไดไนโตรเจนเพนตะออกไซด เมออยในระบบปด ดงสมการ

2N2O5 (g) 4NO2(g) + O2(g) ความเขมขนของแกสออกซเจนทเกดขนกบเวลาเปนดงน

เวลา ( s) 0 10 20 30 40 50 ความเขมขนของ O2 0 8 13 17 19 20

-หาอตราการเกดแกส O2 เฉลย

-หาอตราการเกดแกส O2 ชวงเวลา 0-10 และชวงเวลา 40-50 วนาท -หาอตราการเกดแกส O2 ณ วนาทท 25

2. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเพอเชอมโยงการหาอตราการเกดปฏกรยาเคมจาก ความสมพนธในสมการเคมอนๆ ทดลแลวดงน

aA + bB cC + dD เมอ a , b , c และ d เปนเลขสมประสทธจ านวนโมลทท าใหสมการดล จะได

3. ยกตวอยางจงเขยนความสมพนธแสดงอตราการเกดปฏกรยาของสารแตละชนดของ

ปฏกรยา

DCBA Rd

Rc

Rb

Ra

1111



- แนวค าตอบคอ

-ปฏกรยา 2KMnO4 + 16HCl 2KCl + 2MnCl2 + 8H2O + 5Cl2

อตราการเกดปฏกรยา =t

]KMnO[

2

1 4

=

t

]HCl[

16

1

=

t

]KCl[

2

1

= t

]OH[

8

1 2

=

t

]MnCl[

2

1 2

=

t

]Cl[

5

1 2

4.5ขนประเมน(10 นาท )

1. ครสมถามนกเรยนเพอตอบค าถามทดสอบความเขาใจในการทดลอง เรองปฏกรยาระหวางโลหะแมกนเซยมกบกรดไฮโดยคลอรก

2. นกเรยนท าแบบฝกหดในหนงสอเรยน จากใบงาน 5. สอ/แหลงการเรยนร

5.1 สอการเรยนร 5.2หนงสอเรยนรายวชาเคมเพมเตม เลม 3 ชนมธยมศกษาปท 4-6 ตามหลกสตรแกรกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 5.3ใบบนทกผลการทดลอง 5.4 ใบความรเรองอตราการเกดปฏกรยาเคม

5. 5หองสมด

222 HMgClHClMg

22 1

1

1

1

2

1

1

1HMgClHClMg RRRR



6.การวดผลประเมนผล

จดประสงค วธการวด เครองมอวด เกณฑการประเมน

1.นกเรยนสามารถท าการทดลองเพอ

ศกษาการวดปรมาณสารทเกดขนใน

ชวงเวลาตางๆในปฏกรยาตางๆ

ระหวางโลหะแมกนเซยมกบกรด

ไฮโดรคลอรก(P)

1.การตรวจผลงาน

1.แบบตรวจผลงาน

1. ผานเกณฑรอยละ80%

2.นกเรยนสามารถเขยนกราฟแสดง

ความสมพนธระหวางปรมาณของแกส

ไนโตรเจนกบเวลา และแปลผลจาก

กราฟได(P)

2.การตรวจผลงาน

2. แบบตรวจผลงาน

2.ผานเกณฑรอยละ80%

3.นกเรยนสามารถบอกความหมาย

ของอตราการเกดปฏกรยา อตราการ

เกดปฏกรยาขณะใดขณะหนง และ

อตราการเกดปฏกรยาเฉลยได(K)

3. การสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวม และการตอบค าถามในชนเรยน

3. แบบประเมนรายบคคล


4.นกเรยนมความกระตอรอรนในการท างาน (A)

4.การสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม

4.แบบประเมนรายบคคล


7. บนทกหลงการสอน 7.1 ผลการสอน

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………



7.2 ปญหา / อปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7.3 ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ...................................ผสอน

( นายสเนตร ศรบญเลศ )




เรอง “ตวอยางแผนการจดการเรยนรโดยใชเทคนคPOE (Prediction-Observetion-Explaination)”

ตวอยางแผนการจดการเรยนรโยใชเทคนค POE กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยขอนแกน (ศกษาศาสตร) วชาเคมพนฐาน ว 31121 ชนมธยมศกษาปท 4 หนวยการเรยนรท 2 เรอง ปฏกรยาเคม ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 แผนการจดการเรยนรท 5 เรอง การเกดปฏกรยาเคม เวลา 2 คาบ ผสอนอาจารยสเนตร ศรบญเลศ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ สาระท3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การ

เกดปฏกรยาเคมมกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

ตวชวด ม.4-6/1 ทดลองอธบายและเขยนสมการของปฏกรยาเคมทวไปทพบในชวประจ าวนรวมทงอธบายผลของสารเคมทมตอสงมชวตและสงแวดลอม ตวชวด ม.4-6/2 ทดลองและอธบายอตราการเกดปฏกรยาเคม ปจจยทมผลตออตราการเกดปฏกรยาเคมและน าความรไปใชประโยชน 1. สาระส าคญ การเกดปฏกรยาเคม เปนการเปลยนแปลงทางเคมของสารแลวไดสารใหมเกดขน ในขณะทปฏกรยาก าลงด าเนนไปนน ปรมาณสารสารตงตนทถกใชไปจะลดลง และปรมาณสารผลตภณฑจะเพมขน 2.จดประสงคการเรยนร

ดานความรความเขาใจ (K) 1. จ าแนกความแตกตางระหวางการเปลยนแปลงของสารทางเคมและทางกายภาพได

2. อธบายการเกดปฏกรยาเคมได

3. บอกเกณฑทวไปทใชตดสนวามปฏกรยาเคมเกดขนได



4. เขยนสมการเคมของปฏกรยาเคมบางชนดได

ดานทกษะกระบานการ (P) 1. ทดลองเพอตรวจสอบกระบวนการเกดปฏกรยาเคมของสาร พรอมทงอธบายและเขยน

สมการเคมของปฏกรยาเคมได

ดานคณลกษณะ (A) 1. การท างานรวมกบผอน หรอการท างานเปนกลม

2. ตระหนกถงการใชวสด และสารรอบตวในชวตประจ าวน ไดอยางเหมาะสมและ

ปลอดภยโดยค านงถงปฏกรยาเคมทเกดขน

3. สาระการเรยนร การเกดปฏกรยาเคมเปนการเปลยนแปลงของสารแลวไดสารใหมเกดขน ในกระบวนการเปลยนแปลงนอาจสงเกตเหนปรากฏการณใดปรากฏการณหนงหรอหลายๆปรากฏการณประกอบกน เชน การเกดฟองแกส การเปลยนแปลงส การเปลยนแปลงอณหภม การเกดตะกอน เปนตน ปฏกรยาเคมสามารถเขยนแทนดวยสมการเคม ซงเปนประโยคสญลกษณแสดงถงสารตงตนทเขาท าปฏกรยากนและผลตภณฑทเกดขน อตราการเกดปฏกรยาเคมเกยวของกบเวลา และปรมาณสารในขณะทปฏกรยาก าลงด าเนนไป สารตงตนจะถกใชไป และสารผลตภณฑจะเพมมากขน

ตวอยางปฏกรยาเคมทเกดขนเรว เชน การเกดสนมเหลก ตวอยางปฏกรยาเคมทเกดขนชา เชน การเกดตะกอนซนเวอรคลอไรด

4.วสดอปกรณและสารเคม ภาพสะพานทมสนมเกาะ ภาพน ายาลางหองน ากดปน ยากระเบอง ภาพการละลายและ ภาพการเดอดของน า

รายการ ปรมาณ/กลม 1. ทตงหลอดทดลอง 1 อน 2. หลอดทดลองขนาดกลาง 8 หลอด 3. การละลายเลด (II) ไนเตรต 0.1 mol/dm3 5 cm3

4. สารละลายโพแทสเซยมไอโอไดด 0.1 mol/dm3 5 cm3 5. น าสมสายชกลน 5% 5 cm3 6. ผงฟ 1 กรม หรอ 1 ชอน เบอร 1 7. กรดไฮโดรคลอรก 0.1 mol/dm3 5 cm3 8. สารละลายดางทบทม 0.1 mol/dm3 5 cm3 9. สารละลายโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต0.1 5 cm3



รายการ ปรมาณ/กลม mol/dm3

10. กรดซตรก 1 กรม หรอ1ชอนเบอร 1 5.กระบวนการจดการเรยนร ขนท านาย(Predicts)

1. ครแบงกลมนกเรยนออกเปนกลมยอย กลมละ 3-4 คน จากนนใหระดมความคดจากความร

เดมเพอน าเขาสบทเรยนวาการเปลยนแปลงทางกายภาพมลกษณะอยางไร การเปลยนแปลง

ทางเคมมลกษณะอยางไร แลวจดบนทกลงกระดาษ จากนนแตละกลมน าผลทไดมา

อภปรายหนาชนโดยมแนวค าตอบดงน

การเปลยนแปลงทางเคมมลกษณะดงน - เกดการเปลยนแปลงไดสารใหม สมบตตางจากสารเดม

- สารทเปลยนแปลงไปท าใหเปลยนกลบเปนสารเดมไดยาก

- มการเปลยนแปลงโครงสรางภายในท าใหโครงสรางภายนอกเปลยน

การเปลยนแปลงทางกายภาพมลกษณะดงน - เกดการเปลยนแปลงรปราง ส กลน มวลของสาร สถานภาพ การน าไฟฟา การ

น าความรอน เปนตน - สารทเปลยนแปลงไป ท าใหกลบเปนสารเดมไดงาย - อาจมการเปลยนแปลงโครงสรางภายนอก

2. ครน าภาพทมการเปลยนแปลงในชวตประจ าวน เชน ภาพการเผาไหม การเกดสนมของทอ

น า การหลอมละลายของภเขาน าแขง น ายาลางหองน ากดปนยาแนวกระเบอง การตกผลก

ของสารสม การเดอดของน า และการตกผลกของเกลอ มาใหนกเรยนวเคราะหแลวตอบ

ค าถามวาภาพใดเปนการเปลยนแปลงทเกดปฏกรยาเคมพรอมใหยกเหตผลประกอบค าตอบ

รปภาพท1

การเผาไหม รปภาพท2 ทอน าเกดสนม รปภาพท 3 การหลอมละลายของภเขาน าแขง



รปภาพท4 น ายาลางหองน ากดปนยากระเบอง รปภาพท5 การตกผลกของสารสม รปภาพท6 การเดอดของน า

รปภาพท7 การตกผลกของเกลอ

จากนนครและนกเรยนรวมกนอภปรายผลการเลอกภาพของนกเรยนเพอเปนสรปค าวา “ปฏกรยาเคม” และครเนนใหนกเรยนไดแนวคดหลกวา “การเกดปฏกรยาเคมเปนการเปลยนแปลงของสารแลวไดสารใหมเกดขน”

ขนสงเกต ทดลอง สบคนขอมล(Observe) 1.ครน าเขาสกจกรรมเรองการเกดปฏกรยาเคมโดยใชค าถาม นกเรยนทราบไดอยางไรวามสาร

ใหมเกดขน หรอการเกดปฏกรยาเคมมการเปลยนแปลงอยางไรบางทนกเรยนสามารถสงเกตได เพอน าเขาสกจกรรม

2.กจกรรมการเกดปฏกรยาเคม นกเรยนสงเกตและบนทกลกษณะของสารกอนเตม และการเปลยนแปลงทเกดขนหลงเตมสารโดยใชมอจบหลอดทดลองไวตลอด

1. น าหลอดทดลองขนาดกลางมา 4 หลอด ท าการทดลองในแตละหลอดตามขอ 2-5 2. หลอดท 1 ใสสารละลายโพแทสเซยมไอโอไดด 2 cm3ลงในหลอด จากนนหยด

สารละลายเลด (II) ไนเตรต ทละหยดจนครบ 5 หยด 3. หลอดท 2 ใสผงฟ 1 ชอน เบอร 1 จากนนหยดน าสมสายชลงไป 20 หยด



4. หลอดท 3 ใสสารละลายโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนตเจอจาง 2 cm3 จากนนหยดกรดไฮโดรคลอรกทละหยด จนครบ 20 หยด

5. หลอดท 4 ใสสารละลายโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต 2 cm3ลงใน จากนนเตมเกลดกรดซตรกประมาณครงชอนเบอร 1

3.ครน าอภปรายกอนท ากจกรรมดงน 1.ครเนนใหนกเรยนสงเกตลกษณะทวไป ของสารแตละคกอนผสม สงเกตการเปลยนแปลงของสารหลงผสม 2.ครแนะน าวธการจบหลอดทดลองขณะผสมสาร เพอใหนกเรยนสามารถสงเกตสารไดชดเจน

4.นกเรยนท าการทดลองและออกแบบตารางบนทกผลการทดลองแลวบนทกผลการทดลองทสงเกตไดนกเรยนนกเรยนรวมกนอภปรายภายในกลมในประเดนการเปลยนแปลงทบงบอกถงการเกดปฏกรยาเคม

ขนอธบาย(Explain) 1.นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง แบบตารางบนทกผลการทดลองพรอมเหตผล 2.นกเรยนรวมกนอภปรายผลการทดลองเพอสรปใหไดวาการเกดปฏกรยาแลวไดสารใหมเกดขน จะเกดการเปลยนแปลงดงน

- หลอดท 1 มตะกอนสเหลองเกดขน

- หลอดท 2 มฟองแกสเกดขน

- หลอดท 3 สของสารละลายจางหายไป

- หลอดท 4 มฟองแกสเกดขน และอณหภมของสารละลายลดลง

3.ครใหความรเพมเตมเกยวกบผลตภณฑจากปฏกรยาในกจกรรม และถามนกเรยนวา “ปฏกรยาททดลองนนมสารใดเปลยนแปลงบางและเปลยนไปเปนสารใดบาง” เพอใหนกเรยนสามารถอธบายของค าวา “สมการเคม”“สารตงตน” และ “สารผลตภณฑ” 4.จากนนครน าอภปรายเกยวกบการเขยนสมการเคมตามแบบเรยนทแสดงถงสารตงตนท าปฏกรยากนแลวไดสารใหมทเกดขนเรยกวา สารผลตภณฑ

สารตงตน → สารผลตภณฑ ตวอยางเชน

-ปฏกรยาระหวางสารละลายโพแทสเซยมไอโอไดด(KI) กบ สารละลายเลด (II) ไนเตรต[Pb(NO3)2] เขยนสมการแสดงการเกดปฏกรยาไดดงน

KI(aq) + Pb(NO3)2(aq) → PbI2(s) + KNO3(aq) (สารละลาย) (สารละลาย) (ตะกอนสเหลอง) (สารละลาย)

-ปฏกรยาระหวางโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต(KMnO4)กบกรดไฮโดรคลอรก(HCl)



KMnO4(aq) + HCl(aq) → KCl(aq) + MnCl2 (aq) + H2O(l) + Cl2(g) (สารละลายสมวง) (สารละลาย) (สารละลายใส) (สารละลาย) ของเหลว แกส

5.ครใหนกเรยนสบคนขอมลเกยวกบปฏกรยาและยกตวอยางสมการเคมทพบในชวตประจ าวน 6.ประเมนผลการรวมกจกรรมในชนเรยน การตอบค าถามในแบบทดสอบ และความถกตองคลองแคลวในการใชอปกรณท าการทดลอง รวมถงความถกตองของผลการทดลองของนกเรยน

6. สอ/แหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานเคม. ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 2. ใบความรท1 เรอง การเกดปฏกรยาเคม 3. ใบความรท2 เรอง ปฏกรยาในชวตประจ าวน 4. แบบทดสอบ เรอง การเกดปฏกรยาเคม 5.ใบกจกรรม เรอง การเกดปฏกรยาเคม 6. ชดภาพการเผาไหมการเกดสนมของทอน า การหลอมละลายของภเขาน าแขงน ายาลางหองน ากดปนยาแนวกระเบอง การตกผลกของสารสม การเดอดของน า และการตกผลกของเกลอ

7. การวดและประเมนผล 7.1 การวด

สงทตองการวด วธการวด เครองมอวด 1. ดานความรความเขาใจ (Knowledge)

- การตอบค าถามรายบคคล/กลม - การท าแบบฝกหด

- การสงเกตอยางมสวนรวม - การท ากจกรรมงานในใบกจกรรม เรอง การเกดปฏกรยาเคม - แบบทดสอบ เรอง การเกดปฏกรยาเคม

2. ดานทกษะ/กระบวนการ(Skill/Process)

- การอภปรายและน าเสนอความรรายบคคล/กลม - ทกษะกระบวนการกลม - ทกษะทางดานวทยาศาสตร

- การสงเกตอยางมสวนรวม - การท าใบงานกจกรรม เรอง การเกดปฏกรยาเคม

3. ดานคณลกษณะทพงประสงค(Attitude)

- สนใจใฝเรยนร กระตอรอรนในกระบวนการเรยนการสอน - มความรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย - ใหความรวมมอในการท ากจกรรม และการน าเสนอ

- การสงเกตอยางมสวนรวม - การสงงาน



7.2 การประเมนผล

เกณฑการวด ผลการประเมน 1. การตอบค าถามรายบคคล/กลมไดถกตองรอยละ 70 ของนกเรยนทงหมด

นกเรยนผานเกณฑรอยละ……

2. การท ากจกรรมไดถกตองรอยละ 70 ของนกเรยนทงหมด นกเรยนผานเกณฑรอยละ…… 3. การท าแบบฝกหดไดถกตองรอยละ 70 ของนกเรยนทงหมด นกเรยนผานเกณฑรอยละ…… 4. การสรปความรทไดรบของแตละบคคลลงในสมดบนทกกจกรรมการเรยนรของตนเองไดถกตองรอยละ 70 ของนกเรยนทงหมด


5. การอภปรายและน าเสนอรายบคคล/กลมไดถกตองรอยละ 70 ของนกเรยนทงหมด


6. มทกษะกระบวนการสบเสาะแสวงหาความร กระบวนการกลมไดถกตองรอยละ 70 ของนกเรยนทงหมด


7. มความสามคค รบผดชอบ ใฝร สรางสรรค รกและเมตตาเพอน มเจต -คตทดตอวชาชววทยา และมประชาธปไตยในตนเองยอมรบฟงความคดเหนของผอน


บนทกผลหลงสอน 1. ครประเมนการสอนของตนเอง (ผลดจากการสอน ปญหาทพบ ขอเสนอแนะ) ………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………..……………………………………………………………………….…………………………..………….……………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………..……… 2. ครประเมนการเรยนรของนกเรยน ………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………….……………………………………………………………………..………………………………….…………………………………………………………………………………….………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ...............................................ผสอน วนท................................................




เรอง “ความหมายของการวดและประเมนผลการเรยนร”

การวด (Measurement)คอการก าหนด คา/ตวเลขใหกบสงของ เหตการณ หรอพฤตกรรมตาง ๆหรอใชเครองมอไปวดเพอใหไดตวเลขแทนคณลกษณะตาง ๆ เชนคะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบ การวดแบงเปน 2 ประเภทคอ 1. วดทางตรง วดปรมาณตางๆโดยใชเครองวดโดยตรง เชน ความยาวใชไมเมตรวด น าหนกใชเครองชงสปรงชง/วด ฯลฯ 2. วดทางออมเปนการวดคณลกษณะตางๆหรอพฤตกรรม ซงไมสามารถวดไดโดยตรง แตใชการวดโดยผานกระบวนการทางสมอง เชน วดความร ความคด ทกษะ กระบวนการ ฯลฯ การประเมน (Evaluation)คอการน าขอมลทไดจากการวดมาเปรยบเทยบกบเกณฑ โดยรวมกบการใชวจารณญาณของผประเมนมาใชในการตดสนใจ การประเมนแบงเปน 2 ประเภทคอ 1. การประเมนแบบองกลมเปนการเปรยบเทยบคะแนนจากแบบทดสอบหรอผลงานของนกเรยนคนหนงกบนกเรยนคนอนๆ ทไดท าแบบทดสอบเดยวกนเปนการประเมนเพอจ าแนกหรอจดล าดบในกลม การประเมนแบบนมกใชกบการประเมนเพอคดเลอกเขาศกษาตอ หรอการสอบแขงขนอน ฯลฯ 2. การประเมนแบบองเกณฑ เปนการเปรยบเทยบคะแนนจากแบบทดสอบหรอผลงานของนกเรยนคนหนง กบเกณฑหรอจดมงหมายทไดก าหนดไวเชนการประเมนระหวางเรยนวา นกเรยนสามารถผานวตถประสงคการเรยนรทไดก าหนดไวหรอไม




เรอง “จดมงหมายของการวดและประเมนผลการเรยนร”

จดมงหมายของการวดและประเมนผล

1. เพอวนจฉย ความร ความสามารถ ทกษะและกระบวนการ เจตคต คณธรรม จรยธรรม และคานยมของนกเรยน และเพอซอมเสรมนกเรยนใหพฒนาความร ความสามารถ และทกษะไดเตมตามศกยภาพ 2. เพอใชเปนขอมลปอนกลบใหแกตวนกเรยนเองวาบรรลตามมาตรฐานการเรยนรเพยงใด 3. เพอใชขอมลในการ ประเมนผล การเรยนรของนกเรยนวาบรรลเปาหมายทตองการในการจดการเรยนการสอนของครของสถานศกษา ขนาดไหน

4. เพอเปรยบเทยบถงระดบพฒนาการของการเรยนรกอนและหลงการจดการเรยนการสอน 5. เพอจดต าแหนงวานกเรยนอยในกลมใด สง กลาง หรอต า มกนยมใชในการสอบคดเลอก




เรอง “แนวทางการวดและประเมนผล”

แนวทางการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร การวดและประเมนผลการเรยนร จะบรรลผลตามเปาหมายของการเรยนการสอนทวางไว ควรมแนวทางดงตอไปน 1. ตองวดและประเมนผลทงความร ความคด ความสามารถ ทกษะและกระบวนการ เจตคต คณธรรม จรยธรรม คานยมในวทยาศาสตร รวมทงโอกาสในการเรยนรของผเรยน 2. วธการวดและประเมนผลตองสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรทก าหนดไว 3. ตองเกบขอมลทไดจากการวดและประเมนผลอยางตรงไปตรงมา และตองประเมนผลภายใตขอมลทมอย 4. ผลการวดและประเมนผลการเรยนรของผเรยนตองน าไปสการแปลผลและลงขอสรปทสมเหตสมผล 5. การวดและประเมนผลตองมความเทยงตรงและเปนธรรม ทงในดานของวธการวดโอกาสของการประเมน ( เปดโอกาสใหผเรยนและผมสวนเกยวของตรวจสอบผลการประเมนผลการเรยนร) กระบวนทศนใหมในการวดและประเมนผลการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช๒๕๕๑ มาเปน

หองเรยนทยดการเปรยบเทยบผลการเรยนเปนหลก โดยเปาหมายของการวดและประเมนผล คอการสอบใหคะแนน

หองเรยนทมการเรยนรเปนหวใจ โดยเปาหมายหลกของการวดและประเมนผลคอการปรบปรงคณภาพการสอนและการเรยนร



การสรางบรรยากาศหองเรยนทมการเรยนรเปนหวใจและมการวดและประเมนผลเพอการปรบปรงคณภาพการสอนและการเรยนรเปนเปาหมายหลกตองมการปรบเปลยนแนวคดส าคญดงน

๑. มความเชอมนวาผเรยนทกคนสามารถเรยนรและบรรลผลส าเรจตามเปาหมายทหลกสตรก าหนดไดผเรยนทงทมผลการเรยนดและผลการเรยนออนไดรบความเอาใจใสเทาเทยมกน

๒. ยดหลกการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญผเรยนเปนผขบเคลอนการเรยนรและไดแสดงออกถงความรบผดชอบตอความส าเรจในการเรยนรของตนและเพอนรวมหองมใชผสอนเปนผขบเคลอนการสอนโดยไมแนใจวาผเรยนเกดการเรยนรหรอไม ๓. การสอบและการใหคะแนนเปนเพยงแนวปฏบตหนงของการวดและประเมนผลการเรยนรในชนเรยนผสอนและผเรยนตองมแนวคดรวมกนวาการวดและประเมนผลเปนเครองมอในการคนหา หลฐานรองรอยของการเรยนร




เรอง “วธการวดและเครองมอวดผลการเรยนรวทยาศาสตร”

วธการวดและเครองมอวดผลการเรยนรวทยาศาสตร การวดและเครองมอทนยมใชวดมดงน

1. แบบทดสอบใชวดโดยการใหนกเรยนสอบ เชนสอบดวยแบบทดสอบขอเขยน หรอสอบโดยขอสอบปฏบต ซงสามารถสอบไดทงกอนเรยน ระหวางเรยน และ หลงเรยน

2. แบบสงเกตใชวดโดยสงเกตในขณะทนกเรยนเขารวมกจกรรมหรอสงเกตอยางตอเนองในชวงเวลาทครก าหนดไว

3. แบบสมภาษณใชวดโดยการซกถาม พดคยกบนกเรยนในโอกาสตางๆ เชนขณะท ากจรรมเพอตรวจสอบความคด ความรสกเกยวกบกจกรรมทครใหท า หรอโอกาสอน ๆ ซงใชไดทงสมภาษณแบบเดยวหรอแบบกลม

4. แบบประเมน โดยการเกบชนงานทนกเรยนท ากจกรรม ท าโครงงาน หรอเกบรวบรวมผลงานเปนแฟมสะสมงานนกเรยน




เรอง “ความเชอมโยงของผลการเรยนรของนกเรยนทตองวดวธการวด และเครองมอในการวดผล”

ผลการเรยนรทตองวด วธการวด เครองมอในวด

1. ความรความคด การทดสอบโดยขอเขยนหรอ สอบปากเปลา

แบบทดสอบ อตนย/ปรนย แบบสมภาษณฯลฯ

2. ทกษะและกระบวนการ

การสงเกตขณะท ากจกรรมการเชนใชอปกรณ การท างานกลมฯลฯ

แบบประเมนกจกรรม แบบประเมนโครงงาน แฟมสะสมงาน ฯลฯ

3. เจตคต คานยม คณธรรมและจรยธรรม

การสงเกต การพดคยฯลฯ แบบสงเกตพฤตกรรม แบบสมภาษณฯลฯ




เรอง “การประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง”

การประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง (Authentic assessment)

การประเมนตามสภาพจรง เปนการประเมนทออกแบบมาเพอสะทอนใหเหนพฤตกรรม และทกษะทจ าเปนของนกเรยนในสถานการณทเปนจรง และเปนวธการประเมนทเนนงานทนกเรยนแสดงออกในภาคปฏบต (Performance) เนนกระบวนการเรยนร (Process) เนนผลผลต (Product) และผลงานหรอแฟมสะสมงาน (Portfolio) สงทตองประเมนตามสภาพจรง

การประเมนตามสภาพจรงเปนวธการประเมน โดยใชหลกการทวานกเรยนตองมการแสดงออกในภาคปฏบต (Performance) เพอแสดงถงความเขาใจและเพอแสดงออกถงทกษะจากการเรยนรตลอดจนการแสดงถงกระบวนการ (process) รวมทงผลผลต (Products) และชนงานในแฟมสะสมงาน (Portfolio)

1. การประเมนจากการแสดงออกและกระบวนการ (Performance and Process) เปนการประเมนพฤตกรรมขณะทนกเรยนลงมอท างาน (task)ทก าหนดใหงานหรอสถานการณทก าหนดใหเพอชวยใหนกเรยนแกปญหาหรอปฏบตงานไดจรง สามารถ ประเมน ไดจากกระบวนการท างานกระบวนการคดและผลงาน

2. การประเมนกระบวนการและผลผลต (Process and Products) ครใชวธตรวจผลงานหรอผลผลตทเกดขนจากกระบวนการท างานของนกเรยนท าใหครไดเขาใจกระบวนการการเรยนรของนกเรยนตวอยางผลผลตเชนแผนงานโครงงานแผนภาพแผนภมผลการท าแบบฝกหดการจดนทรรศการฯลฯ

3. การประเมนแฟมสะสมงาน (Portfolio Assessment) เปนการประเมนทนกเรยนมสวนรวมในการประเมนผลอยางเตมทซงแฟมสะสมงานเปนการแสดงผลงานตาม ความสามารถของแตละบคคล นกเรยนจะเลอกผลงานและจดเตรยมท าแฟมสะสมผลงานดวยตนเองสงเสรมใหผเรยนรจกรบผดชอบและประเมนผลงานของตนเองสงเสรมนวตกรรมใหมๆและสงเสรมใหนกเรยนตระหนกถงคณคาของตนเอง




เรอง “ตวอยางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร (แบบทดสอบปรนยแบบเลอกตอบ)”

1. ขอความ 1-4 อธบายขนตอนการผสมพนธพช (ความรความจา) 1. ละอองเรณไปผสมกบไขออน 2. ละอองเรณตกลงบนยอดเกสรตวเมย

3. ไขออนเจรญเตบโตเปนเมลด 4. ละอองเรณงอกเขาไปในรงไข ถาจะเรยงใหถกตองจะตองเรยงลาดบอยางไร

ก. 1 2 4 3 ข. 2 4 1 3 ค. 4 3 1 2 ง. 3 2 4 1

2. สตวชนดหนงออกลกเปนไขทมเปลอกแขงหม ตอมาไขจะฟกเปนตวออน ขอใดสรปไดถกตองเกยวกบสตวชนดน (ความเขาใจ) ก. สบพนธแบบอาศยเพศ

ข. สบพนธแบบไมอาศยเพศ

ค. สบพนธแบบอาศยเพศและมการปฏสนธภายใน

ง. สบพนธแบบอาศยเพศและมการปฏสนธภายนอก

3. นกเรยนจะชวยลดภาวะนาเสยไดอยางไร(การนาไปใช) ก. เกบขยะขนจากนา ข. ปลอยปลาลงในนา

ค. ปลกพชรอบๆสระนา ง. ไมทงขยะหรอสงสกปรกลงในนา

4. หนม (ศรราม) ไปเทยวนาตกกบเพอ บงเอญเหยยบตะไครนาบนกอนหนเขาจงลนลม หนมจงพดวา “ตะไครนาพวกนเกดมาทาไมกไมรไมมประโยชนเลย” นกเรยนคดวาหนมพดถกหรอไม เพราะเหตใด(การวเคราะห) ก. ถก เพราะทาใหเกดอนตรายตอคนเรา

ข. ถก เพราะตะไครนานามาเปนอาหารไมได

ค. ผด เพราะตะไครนานามาใชทาผาพนแผลได

ง. ผด เพราะตะไครนาเปนแหลงอาหารของสตวนาเลกๆ



5. จานวนประชากรและปรมาณอาหารทบรโภคในปจจบนมความสมพนธกน ใหนกเรยนเขยนกราฟ โดยใหจานวนประชากรเปนแกนตงและปรมาณอาหารทบรโภคเปนแกนนอน แลวจะไดกราฟในลกษณะใด

ก. ข.

ค. ง.

6. เพราะเหตใดจงไมนยมขยายพนธพชดวยเมลด(การประเมนคา) ก. หาเมลดไดยาก ข. เสยคาใชจายสง ค. ตนพชกลายพนธไดงาย ง. เสยเวลาในการบารง

7. ในการจาแนกพชออกเปน 2 กลม ดงน กลมท 1 ชบา มะเขอ มะมวง บว

กลมท 2 กลวย ขา มะพราว ตะไคร

การจดกลมของพชขางตนใชอะไรเปนเกณฑ (วดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร) ก. พชนา : พชบก ข. พชยนตน : พชลมลก

ค. พชมดอก : พชไรดอก ง. พชใบเลยงค : พชใบเลยงเดยว 8. การทดลองเพาะเมลดถวเขยวในภาชนะทเหมอนกนและจานวนเมลดเทากนทกภาชนะไดผลตามตาราง

ภาชนะ การใชแสง การใหนา จานวนเมลดทงอก 1 - 0 2 - 10 3 10 4 - - 0

จากขอมลสงใดมผลตอการงอกของเมลด (วดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร) ก. นา ข. แสง ค. นาและแสง ง. จานวนเมลด




เรอง “ตวอยางใบบนทกกจกรรม”

ชอ ..............................................................................ชน........................เลขท.......................... วนท........................เดอน........................................พ.ศ..........................

สภาพยดหยนของวสด สมมตฐาน........................................................... ตวแปรตน........................................................... ตวแปรตาม.......................................................... ตวแปรควบคม.....................................................

จ านวนถานไฟฉาย (กอน)

ความยาวของเสนเอน (cm) ความยาวของยางยด (cm)

กอนแขวน ขณะแขวน หลงแขวน กอนแขวน ขณะแขวน หลงแขวน 1 2 3

จากผลการทดลอง จงตอบคาถามตอไปน 1. เพราะเหตใดจงตองวดความยาวทงกอนและหลงแขวนถานไฟฉาย

.......................................................................................................................................... 2. วสดมสภาพอยางไรถาความยาวของวสดกอนออกแรงกระทาเทากบความยาวของวสดหลง

ออกแรงกระทา ..........................................................................................................................................

3. วสดมสภาพอยางไร ถาความยาวของวสดหลงออกแรงกระทายาวกวากอนออกแรงกระทา ..........................................................................................................................................

4. ระหวางเสนเอนกบยางยด วสดใดมสภาพยดหยนดกวากน ..........................................................................................................................................

5. สรปผลการทดลองไดวาอยางไร ..........................................................................................................................................




เรอง “ตวอยางใบบนทกการเรยนรของฉน”

ชอ ..............................................................................ชน........................เลขท.......................... วนท........................เดอน........................................พ.ศ..........................

1. ฉนไดความรอะไรบางเกยวกบเรองน ____________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________ 2. ฉนไดทาอะไรบางเพอหาคาตอบในสงทไดอยากร ____________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________ 3. ฉนรสกอยางไรเกยวกบการเรยนเรองน 3.1 ชอบหรอไมชอบเพราะเหตใด ________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________ 3.2 นาไปใชประโยชนไดหรอไม อยางไร __________________________________________________ ____________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________ 3.3 ฉนไดทาอะไรเหมอนนกวทยาศาสตรบาง _______________________________________________ ____________________________________________________________________________________




เรอง “ตวอยางการประเมนเจตคต”

ผเรยนเหนดวยกบขอความตอไปนหรอไม

เหนดวยอยางยง 8-10 คะแนน

เหนดวย 6-7 คะแนน

ไมเหนดวย 4-5 คะแนน

1. ดอกไมเปนสงทมประโยชนตอผเรยน 2. การดแลรกษาตนไมเปนเรองยงยาก 3. นกเรยนอยากปลกตนไมทบาน 4. นกเรยนอยากดดอกไมทเหยวเฉากลบมาบาน สดสวยเหมอนเดม

5. การชวยพอแม/ครรดนาตนไมเปนสงทควรทา




เรอง “ตวอยางแบบประเมนการท างานกลม”

ชอกลม ................................................................................ชน...................................... วนทประเมน........................เดอน........................................พ.ศ..........................

รายชอของสมาชกในกลม 1.............................................................................................................. 2.............................................................................................................. 3.............................................................................................................. 4.............................................................................................................. 5.............................................................................................................. ใหทกคนในกลมรวมกนใหคะแนนการท างานกลม เขยนเครองหมาย ลอมรอบหมายเลขคะแนนทเลอกในแตละขอ แลวรวมคะแนน

หวขอการประเมน คะแนน 1. วางแผนและแบงงานใหทกคนในกลม 1 2 3 2. ทางานตามหนาทของตนไมมใครเลนซน 1 2 3 3. ไดแสดงความคดเหน และรบฟงกน ไมทะเลาะกน 1 2 3 4. ชวยกนทางานจนเสรจทนเวลา 1 2 3

รวมคะแนน 1 2 3




เรอง “ตวอยางการประเมนการปฏบตการทดลอง”

การวางแผน คะแนน 1. มการปรกษารวมกน จดลาดบการทดลองไดเปนขนตอน แบงงานใหทก

คนมสวนรวม 2. มการปรกษารวมกน แตไมไดจดลาดบการทดลองไดเปนขนตอน มเพยง

บางคนทมสวนรวม 3. มการปรกษากนและมอบหมายใหเพยงบางคนทาการทดลอง บางสวน

นงด

3

2

1

การท าการทดลอง 1. ทาการทดลองถกขนตอน ใชอปกรณไดอยางคลองแคลว 2. ทาการทดลองไดไมเรยบรอย ใชอปกรณไดด สรปไดเอง 3. ทาการทดลองไดไมเรยบรอย ใชอปกรณดพอสมควร ตองใหความ

ชวยเหลอในการสรป

3 2 1

การน าเสนอ 1. บนทกผลการทดลองและสรปไดถกตองชดเจน 2. บนทกผลการทดลองและสรปไดเองแตยงไมชดเจน 3. บนทกผลการทดลองได แตตองใหคาแนะนาในการสรป

3 2 1



ชอ-สกล.......................................................................................ชน...................เลขท....................... วนทประเมน..........................................................................................................................................

รายการประเมน ระดบของคะแนน

ดเยยม 9-10

ด 7-8

พอใช 5-6

ตองปรบปรงต า

กวา 5

1. เนอหาทน าเสนอ - การรวบรวมสาระสาคญและความแมนยา - การเขาใจมโนมต (ความลก) - การนาแนวคดไปใช (โดยมตวอยางสนบสนน) - การลาดบขอมลในชนงานทเขยน (อยางสมพนธซงกนและกน) - การรวบรวมสาระสาคญและความแมนยา 2. ความสามารถในการสอความหมาย (การใชภาษา) 2.1 ทกษะการพดขนพนฐาน - พดคลอง - พดชดเจน 2.2 ทกษะการนาเสนอผลงาน - โครงสรางการนาเสนอ - การโตแยงอยางมเหตผล - การสรางความสนใจ - การตอบคาถาม

utq 001

Documents

inquiry cycle

inquiry cycle

2hcl

h2

inquiry process

html http

knowledge

explanation