utviklingsanalyse lærdal 2001-2011...nedbemanning på sjukehuset og behov for effektiviseringar i...

Utviklingsanalyse Lærdal

2001-2011

Samandrag

Denne analysen er todelt. I første del (kap 2) gjer vi ein

samfunnsanalyse for å sjå på dei overordna utviklingstrekka

i Lærdal.

• Lærdal har hatt befolkningsnedgang siste 2 år

• Lærdal har nedgang i folketal i gruppa 30-39 som er

grunnlaget for ny befolkningsvekst

• Lærdal har hatt sterk nedgang i arbeidsplassar lokalt, men

har fått mindre nedgang som følgje av auka utpendling

• Lærdal har låg arbeidsløyse

• Lærdal har aukande trafikk på hovudvegane gjennom bygda

(spesielt Ljøsne og Fodnestunnelen)

• Lærdal har ein balansert næringsstruktur, men 50% er knytt

til offentleg sektor

• Lærdal er ein bustad og besøkskommune og er svak på

bedrift.

Side 2

I den andre delen (kap 3) ser vi spesifikt på utvikling i

næringslivet i Lærdal og dei ulike bransjane sine

utviklingstrekk. Dette for betre å kunne forstå kva som har

vore utviklinga i næringslivet i siste 10 år og som eit

faktagrunnlag for kvar ein står i dag. Dette skal være eit

grunnlag for å legge strategi og retning for

næringsutviklingsarbeidet i Lærdal dei neste 3-5 åra.

• Hovudbransjane i Lærdal sett vekk frå offentleg sektor

er:

- Bygg og Anlegg, handel/verkstad, tenesteyting og

landbruk

• Bygg og anlegg har hatt størst vekst, gjennom mange

aktørar som har hatt god utvikling siste 10 år.

• Tenesteyting har hatt størst nedgang gjennom spesielt

nedlegginga av Opplysninga 1881.

• Landbruket opplev sterk vekst og utvikling gjennom

Lærdal Grønt, men nedgang i tal bruk og forgubbing i

tradisjonelt landbruk.

• Offentleg sektor er inne i negativ utvikling gjennom

nedbemanning på sjukehuset og behov for

effektiviseringar i Lærdal Kommune

• Reiselivsnæringa ligg nede gjennom manglande

organisering og redusert attraktivitet ved attraksjonane

• Moglegheiter for nyrekruttering ved at ca 150 årsverk

når pensjonsalder neste 5 år innan dei største

bedriftene i Lærdal

Innhald

Samandrag

1. Føremål og gjennomføring

a. Føremål

b. Kjelder og forankring

c. Prosess

2. Samfunnsanalyse Lærdal

a. Innleiing

b. Befolkningsstruktur,

befolkningsutvikling

c. Sysselsettingsutvikling, pendling

d. Næringsstruktur

e. Arbeidsløyse

f. Knutepunkt og kommunikasjonar

g. Lærdal sin attraktivitet

h. Vurdering av tendensar

Side 3

3. Næringsanalyse

a. Innleiing

b. Hovudutviklingstrekk sysselsetting

c. Næringsstruktur/bransjeutvikling

d. Bygg og anlegg

e. Reiseliv

f. Handel

g. Tenestyting/Energi

h. Landbruk

i. Offentleg sektor

j. Pensjonsavgang/rekruttering

k. SWOT- vurderingar


a Føremål

Årsaka til at ein har sett i gong å ein prosess med å få på plass ein strategisk

næringsanalyse er at Lærdal har fått omstillingsstatus i 2012. Dette som

følgje av tap av mange arbeidsplassar ved Lærdal Sjukehus, Opplysningen

1881 og ved dei store industriverksemdene i Årdal. Dette har medført negativ

utvikling i folketalet siste åra.

Det er etablert eit næringsselskap ”Lærdal Næringsutvikling AS” og eit eige

styre for omstillingsprogrammet som skal være ansvarlege for å gjennomføre

omstillingsarbeidet i Lærdal. Desse har ønskt å få på plass eit oppdatert

grunnlag for dei vala og prioriteringane dei skal foreta framover.

Strategiske næringsanalysen skal gje ein brei oversikt over status og

utviklinga i Lærdal. Den vil ha fokus på hovudtrekka i samfunnsutvikling og

utviklinga næringslivet. Den skal danne grunnlag for dei strategiske vala som

Lærdal vil gjere inn i omstillingsarbeidet. Det vil bli utarbeida ein

omstillingsplanen for dei neste 3-5 åra som grunnlag for omstillingsarbeidet.

Side 4


b Kjelder og forankring

I samband med utarbeiding av denne strategiske

næringsanalysen har ein brukt ei rekkje skriftlege

kjelder, mellom anna;

– SSB sine nettsider for uttrekk av statistikk

– Kostra, Brønnøysund registra

– Intervju med bedrifter

– Statens Landbruksforvaltning

– Lærdal kommune sine nettsider

– Statens Vegvesen sine nettsider som viser

trafikkdata

– Telemarksforsking, attraktivitetsbarometer

– Tiltaksplan Landbruk

– Økonomiplan: 2012 - 2015

I samband med utarbeidinga av den strategiske

utviklingsanalysen har det blitt gjennomført 8

bransjemøte der fokus har vore på status i bransjen og

kva moglegheiter/utfordringar som ligg framover.

Bransjemøte:

– Reiseliv

– Bygg og anlegg

– Lærdal Grønt

– Landbruk

– Handel

– Tenesteyting

– Transport

Side 5

Timing

• Arbeidsmøte med oppdragsgjevar for å etablere prosjektstruktur, definere styringsgruppe og for enes om mandat og framdriftsplan

• Detaljert prosjektplan

2. Analyse

fase

1. Mobilisering og

forarbeid

3. Strategisk

moglegheiter

4. Strategiske

val

5. Handlings

plan

JANUAR-FEBRUAR FEBRUAR-MARS APRIL MAI JUNI

Målsetting Få på plass eit omforent og

tydelig mandat, samt bli einig

om framdrift, leveransar og

milepælar

Få på plass eit robust

faktagrunnlag.

Gi Lærdal Kommune

oversikt over kva

moglegheiter som

eksisterar

Sikre at Lærdal Kommune

tek dei strategiske vala

som er i tråd med

kommunens ynskjer og

prioriteringar

Etablere ein konkret og

tydelig handlingsplan for

gjennomføringsfasen

Aktiviteter

Leveranse

milepæler • Presentasjon av

næringsanalyse • Arbeidsmøte med

presentasjon av kva moglegheiter som eksisterar

• Arbeidsmøte med gjennomgang av anbefalt løysing og diskusjon av alternativ

• Detaljert handlingsplan

• Arbeidsmøte med utvalde bransjar

• Kartlegging og analyse av aktuelle bransjar og bedrifter

• Intervju med utvalde personar/ verksemder

• Analyse av innsamla data

• Bearbeiding av analyse

• Skissere realistisk handlingsrom

• Gjennomføre forstudie for å verifisere moglegheiter

• Detaljere handlings alternativ

• Arbeidsmøte med Lærdal Kommune og andre relevante interessentar

• Kartlegge kommunens ynskjer o g prioriteringar

• Anbefale løysing på bakgrunn av moglegheiter og føringar

• Bidra til at avgjerdstakarar sit på all relevant informasjon

• Utarbeide detaljert aktivitetsplan for gjennomføring med ansvarleg for kvar aktivitet

• Arbeidsmøte med Lærdal Kommune for å sjå på realistisk framdriftsplan

• Spesifisera kva som krevst av dei ansvarlege i gjennomføringsplanen og kor stor den totale ressursbruken vil væra.


c Prosess


a Innleiing

Målet med dette kapittelet er å gje ei kortfatta analyse

av befolkningsutvikling, sysselsettingsutvikling,

pendlingsmønster næringsstruktur, arbeidsløyse, og

kommunikasjonar.

Lærdal er ein kommune som består av ein større

tettstad, Lærdalsøyri, samt mindre bygder oppover

Lærdalsdalen som Tønjum, Ljøsne, Borgund og Borlaug.

Administrasjonsstad er Lærdalsøyri.

Innan ein reiseradius på 45 minuttar når ein tettstadane

Sogndal, Årdalstangen, Øvre Årdal, og Aurland.

Til Hemsedal tek det 1 time og 10 minuttar å køyre.

Følgjande skildring er å finne på kommune sine eigne

nettsider:

” Om lag halvparten av dei 2200 innbyggjarane våre bur

i kommunesenteret Lærdalsøyri. Her var det frå gamalt

av ein strandstad, og heilt frå vikingtida, og fram til i

dag eit viktig knutepunkt. Det aller meste av den dyrka

jorda ligg i dag på flatene oppover dalen Lærdal og

Borgund. Her er og busetjinga konsentrert.”

Side 7

http://www.lg.no/static/images/Galleri/032a.jpg


b Befolkningsstruktur, befolkningsutvikling • Lærdal kommune hadde pr 1. januar 2013 2 176

innbyggjarar. Dette er ein nedgang på 2 personar i den

siste 11-årsperioden (2001 til 2012).

• Folketalet er uendra frå 1991 til utgangen av 2012

sjølv om det har variert.

• Folketalet hadde ein topp i 1996 på 2 261

• 2001 til 2006 var negativt fødselsoverskot og

folketalsutvikling

• 2007 til 2010 fødselsoverskot kombinert med

nettoinnflytting har bidrege til folketalsvekst

• 2011 til 2012 negativt fødselsoverskot kombinert med

utflytting har bidrege til negativ folketalsvekst

Side 8

Folketalsutvikling, kjelde SSB

Folketalsutvikling, kjelde SSB *) per 4. kvartal 2012

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Folkemengde 01.01 2201 2178 2180 2169 2158 2155 2153 2169 2199 2199 2224 2205 2176

Fødselsoverskudd -4 -1 -4 0 -5 -3 10 10 -1 3 -4 -8 :

Innflyttinger 79 79 60 53 45 64 88 93 83 97 88 66 :

Utflyttinger 101 77 68 63 43 63 82 73 82 75 103 87 :

Nettoinnflytting -22 2 -8 -10 2 1 6 20 1 22 -15 -21 :

Folketilvekst -23 2 -11 -11 -3 -2 16 30 0 25 -19 -29 :

2080 2100 2120 2140 2160 2180 2200 2220 2240 2260 2280

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Folketalsutvikling Lærdal Kommune, 1991-2012


b Befolkningsstruktur, befolkningsutvikling

Side 9


Det kan vere nyttig å sjå korleis folketalsutviklinga er

for ulike aldersgrupper. Aldersgruppa 20 – 39 er

spesielt interessant å sjå nærare på, då dette i stor

grad er i ein produktiv alder, både når det gjeld

reproduksjon og deltaking i yrkeslivet.

Om ein ser på aldersgruppa 20 – 29, så har tal

innbyggjarar dei siste 10 åra halde seg på eit stabilt

nivå. Denne gruppa har difor hatt omlag same utvikling

som folketalet totalt sett. Det er også verdt å merke

seg at skilnaden mellom menn og kvinner har jamna

seg ut i denne 10-årsperioden.

Om ein ser på tal unge vaksne i alderen 30 – 39 år, er

utviklinga noko annleis. I denne gruppa er det ein

nedgang i tal personar busett i Lærdal på ca 20% frå

2001 til 2012. Medan folketalet på totalnivå har vore

stabilt. For denne aldersgruppa har ein i perioden hatt

ein overvekt av menn.

0

20

40

60

80

100

120

140

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Folketalsutvikling i aldersgruppa 20-29 år, etter kjønn og tid, 2001-2012

Kvinner Menn

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Folketalsutvikling i aldersgruppa 30-39 år, etter kjønn og tid, 2001-2012

Kvinner Menn



Side 10


Befolkningsframskriving er en beregning av en

framtidig befolkningsstørrelse og sammensetning med

hensyn til kjønn og alder (og eventuelt variable som

kommune og innvandringsbakgrunn). Dette gjøres

vanligvis ved å ta hensyn til dødsfall, inn- og

utvandringer i de enkelte aldersgrupper, samt fødsler

blant kvinner 15-49 år. SSB framskriver befolkningen

fra 1. januar ett år til 1. januar året etter.

1500

1700

1900

2100

2300

2500

2700

2900

3100

2012 2013 2015 2020 2025 2030 2035 2040

Befolkningsframskriving Lærdal

MMM LLL HVMM

2854

2430

2159

Mellomscenario med mellomnivå på fruktbarheit,

levealder og innvandring vil gi folketalsvekst i Lærdal

framover.

Scenario med lågt nivå gir ikkje dramatiske

konsekvensar

Er dette realistisk?

- Tek ikkje omsyn til negativ utvikling i sysselsetting

som i Lærdal i dag

-Lærdal har ikkje innvandring i dag på linje med

mellomnivå

- Tek omsyn til at levealderen aukar og at dei eldre blir

i Lærdal



Side 11


Prognosane er minst sikre for born, unge og familiar

(aldersgruppa 0 – 40), og sikrast for eldre årsgrupper

(80+). Dette av di dei yngste aldersgruppene er den

mest mobile delen av befolkninga, dei eldste er

tradisjonelt minst mobile.

Figurane viser at me med føresetnadane i middel

vekst fram til 2040 kan forvente

1. Ein folkeauke på kring 200 i perioden (middels

vekst)

2. Aldersgruppa 0-19 vil bli redusert fram mot 2020

som fylgje av redusert tal fødslar siste år.

3. Aldersgruppa 20-39 år aukar fram til 20-25 knytt

til dei kulla som kjem inn neste 10 år.

4. Redusert tal yrkesaktive over 40 år

5. Aukande tal ”yngre” eldre og eit kraftig veksandet

tal 80+ i perioden. Gruppa 80-90 er gjerne dei som

har størst behov for pleie på sjukeheim. På kort sikt

er gruppa på stabilt nivå for så vekse.

515

594

100

200

300

400

500

600

700

2012 2013 2015 2020 2025 2030 2035 2040

Befolkningsframskriving Lærdal middelvekst

20-39 år 0-19 år

248

530

543

100

200

300

400

500

600

700

2012 2013 2015 2020 2025 2030 2035 2040

Befolkningsframskriving Lærdal middelvekst

80 år og eldre 60-79 år 40-59 år

2. Samfunnsanalyse Lærdal c Sysseslsettingsutvikling – arbeidsstad/bustad

Side 12

Dei fleste år sidan år 2001 har det vore

fleire sysselsette personar busett i

Lærdal enn sysselsette personar med

arbeidsstad i Lærdal.

• Lærdal er ein bustadkommune med

netto utpendling

• Dette viser at kommunen er integrert

i ein større bu- og arbeidsmarknad og

at det er pendling mellom Lærdal og

nabokommunane.

• Sysselsette med bustad i Lærdal auka

frå 2001 til 2011.

• Sysselsette med arbeidsstad i Lærdal

har vorten redusert frå 2001 til 2011

• Det er grunn til å tru at sysselsettinga

går vidare ned i 2012. Folketalet har

gått ned med ytterligare 29 i 2012.

Utvikling i sysselsette, kjelde SSB.

2 100

2 120

2 140

2 160

2 180

2 200

2 220

2 240

1 060

1 080

1 100

1 120

1 140

1 160

1 180

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Sysselsettingsutvikling etter bustad Lærdal

Totalt sysselsette (bustad Lærdal) Folketal

2 100

2 120

2 140

2 160

2 180

2 200

2 220

2 240

900

950

1 000

1 050

1 100

1 150

1 200

1 250

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Sysselsettingsutvikling etter arbeidsstad Lærdal

Totalt sysselsette (arbeidstad Lærdal) Folketal

2. Samfunnsanalyse Lærdal c Sysselsettingsutvikling - pendling

Side 13

Figuren under viser dei største inn- og

utpendlingskommunane.

• Årdal viktigaste arbeidsstad utover

eigen kommune

• Fleire som pendlar frå Sogndal til

Lærdal, enn andre vegen

Utviklingstrekk:

• Auka pendling til Årdal og Sogndal

• Redusert pendling til Leikanger og

Luster

• Stabil pendling til Sogndal

Pendling, kjelde SSB

0

20

40

60

80

100

120

Leikanger Sogndal Aurland Årdal Luster

Pendling 2011

Innpendling Utpendling

0

20

40

60

80

100

Leikanger Sogndal Aurland Årdal Luster

Pendling 2001

Innpendling Utpendling


d Næringsstruktur

• Sterkast vekst i

kommune og Bygg og

anlegg

• Nedgangen størst i

landbruk, tenesteyting

og industri

• Liten endring i den

overordna

næringsstrukturen i

kommunen

2001 Andel 2005 Andel 2010 Andel 2011 Andel Antall %

Sysselsatte Lærdal 1060 1034 1 093 1039

Landbruk 121 11 % 93 9 % 95 9 % 80 8 % -41 -34 %

Kommune 294 28 % 294 28 % 333 30 % 330 32 % 36 12 %

Fylke og Stat 199 19 % 176 17 % 194 18 % 184 18 % -15 -8 %

Industri 49 5 % 34 3 % 17 2 % 20 2 % -29 -59 %

Handel/motorvogn 93 9 % 105 10 % 95 9 % 102 10 % 9 9 %

Kraft og vannforsyning 29 3 % 35 3 % 37 3 % 38 4 % 9 31 %

Forr. tenesteyting 138 13 % 123 12 % 126 12 % 94 9 % -44 -32 %

Bygg og anlegg 71 7 % 88 9 % 138 13 % 134 13 % 63 89 %

Transport 40 4 % 58 6 % 30 3 % 21 2 % -19 -48 %

Hotell og restaurant 25 2 % 28 3 % 28 3 % 36 3 % 11 45 %

Totalt 1 059 100 % 1 034 100 % 1 093 100 % 1 039 100 % -20 -2 %

Antall innbyggere 2 201 2,1 2 158 2,1 2 199 2,0 2 224 2,1

Endring 2001-2011Virkelig Virkelig Virkelig Virkelig

Landbruk 11 %

Kommune 27 %

Fylke og Stat 20 %

Industri 4 %

Handel/motorvogn

9 %

Kraft og vannforsyn

ing 3 %

Forr. tenesteyti

ng 13 %

Bygg og anlegg

7 %

Transport 4 %

Hotell og restaurant

2 %

Lærdal 2001

Landbruk 8 %

Kommune 32 %

Fylke og Stat 18 %

Industri 2 %

Handel/motorvogn

10 %

Kraft og vannforsyn

ing 3 %

Forr. tenesteyti

ng 9 %

Bygg og anlegg 13 %

Transport 2 %


3 %

Lærdal 2011

Utvikling i sysselsetting innan

ulike næringar, kjelde SSB.

2. Samfunnsanalyse Lærdal e Arbeidsløyse

Side 15

Utvikling i arbeidsløyse, kjelde SSB.

Ser ein perioden 2000-2012 under

eitt, har det vore ein liten auke i

arbeidsløysa i kommunen.

Arbeidsløysa er relativt låg og ligg

under 2% i heile perioden.

Fordelinga mellom menn og kvinner

har vore rimeleg stabil. Det er noko

større arbeidsløyse blant menn enn

kvinner.

Arbeidsløysa er aukande ut av 2012.

0

5

10

15

20

25

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Arbeidsløyse Lærdal (snitt)

Totalt Menn Kvinner

2. Samfunnsanalyse Lærdal f Knutepunkt og kommunikasjonar

Side 16

Knutepunkt Lærdal:

Store svingingar i løpet av året

med topp om sommaren

E16 Ljøsne – trafikkauke på 42%

frå 2007 fram til 2012

E16 Lærdalstunnelen –

trafikkauke på 15% frå 2007

fram til 2012

Rv 5 Fodnestunnelen –

trafikkauke på 30% frå 2007 og

fram til 2012

LÆRDAL

Lærdalstunnelen

ÅDT = 1.896 (26% tunge)

Fodnestunnelen

ÅDT = 1.959 (18% tunge)

Ljøsne

ÅDT = 2.349 (23%

tunge)

Årdal

Lærdal er eit viktig knutepunkt mellom aust og vest – aukande trafikkmengde

– er det mogleg å gjere seg større nytte av denne trafikken?

2012 data, kjelde Statens Vegvesen.


Lærdal er eit viktig knutepunkt mellom aust og vest, og det er difor stor trafikk på vegsambanda som går gjennom kommunen.

Grafen og tabellen viser tal køyretøy som passerer gjennom Fodnestunnelen per døgn frå 2007-2012. Det er verdt å merke

seg at trafikkmengda er aukande. Auken frå 2007 til 2012 er 30%. Det andre ein legg merke til er at trafikken varierer gjennom

året. Trafikken er betydeleg større om sommaren enn om vinteren.

Side 17


Side 18

Tilsvarande graf og tabell over trafikken på E16 ved Ljøsne viser tilsvarande utvikling som Fodnestunnelen. Her er

trafikkauken frå 2007 til 2012 på 42,6%. Også her er det tydelege sesongvariasjonar, med betydeleg høgare trafikk om

sommaren. Trafikkvolumet er noko høgare på E16 Ljøsne enn på rv. 5 Fodnestunnelen.


Side 19

Tilsvarande graf og tabell over trafikken på E16 ved Lærdalstunnelen viser auke men ikkje tilsvarande utvikling som E16

ved Ljøsne. Her er trafikkauken frå 2007 til 2012 på 15%. Også her er det tydelege sesongvariasjonar, med betydeleg

høgare trafikk om sommaren.

2. Samfunnsanalyse Lærdal g Attraktivitetsanalyse

Bli attraktiv som busetnad:

1. Stimulere boligbygging

2. Skape sosiale møteplassar og sentra

3. Støtte næringsutvikling hjå naboar

4. Betre kommunikasjon for pendlarar

5. Ta vare på innvandrarar

Bli attraktiv for bedrifter:

1. Bli attraktiv for kompetente bedrifter

2. Samarbeid over kommunegrenser

3. Innovasjon og nettverk

Bli attraktiv for besøk:

1. Tilbod til eigne innbyggarar

2. For andre i region og fylke

3. Bygge hytter

4. Turisme/destinasjonsutvikling

Side 20

Lærdal sin plassering blant 429 kommunar

• Lærdal har ingen sterke utprega

tendensar, men ein balanse mellom

dei ulike faktorane.

• Lærdal er ein busetnadskommune.

Dette ser ein gjennom netto

utpendling og fleire sysselsette enn

arbeidsplass grunnlaget tilseier.

• Hovudnæringane er knytt opp mot

besøksnæringane og den lokale

marknaden (handel, reiseliv, bygg og

anlegg) som gjer at ein ligg høgast på

besøk dimensjonen.

• Lærdal kjem lågt når det gjeld

bedrift. Det er ikkje ein typisk

bedriftskommune

220

197

328

0

50

100

150

200

250

300

350

400

Busetnad

Besøk Bedrift

Lærdal

Lærdal 2010, ref. Telemarksforskning

2. Samfunnsanalyse Lærdal g Attraktivitetsanalyse Lærdal

Side 21

220

197

328

0

50

100

150

200

250

300

350

400

Busetnad

Besøk Bedrift

Lærdal

ref. Telemarksforskning


g Attraktivitetsanalyse ÅLA

Side 22

394

46

206

0 50

100 150 200 250 300 350 400

Busetnad

Besøk Bedrift

Aurland

396

217

5

0

50

100

150

200

250

300

350

400

Bustad

Besøk Bedrift

Årdal

Kommunane utfyller

kvarandre

2. Samfunnsanalyse Lærdal g Vurdering av tendensar

Mange kommunar ute i distrikta slit med ei rekkje

problemstillingar. Fråflytting og høg arbeidsløyse er

utfordringar mange har. Situasjonen for Lærdal er betre

enn for mange andre mindre kommunar ute i distrikta.

Folketalet har gått både opp og ned frå 1991 og fram til i

dag, folketalsauken som var fram til 2011 har no snudd og

det er tendensar som er negative.

Når det gjeld aldersgruppa 30 – 39 år har det derimot vore

eit fråfall dei siste 10 åra på ca 20%. Denne gruppa får

born og er i arbeidsfør alder. Det er viktig for kommunen

å hindre fråflytting blant denne aldersgruppa.

Kommunen har ein samansett næringsstruktur med ein

god fordeling mellom dei ulike næringane. Det er ca 50%

sysselsett i offentleg sektor). Det har her vore eit press

gjennom endringar internt i Helseforetaket. Dei

næringane som har negativ utvikling er knytt til

landbruket og tenesteyting (1881).

Arbeidsløysa i kommunen er lågare enn for landet sett

under eitt. Dette betyr at kommunen per i dag ikkje

har noko arbeidsløyse av betyding. Dette kan endre

seg om det forsvinn stillingar ved dei store, viktige

arbeidsplassane.

Sysselsettingsutvikling har vore positiv og stabil knytt til

bustad i Lærdal, men tal sysselsette med arbeidstad i

Lærdal har gått nedover og er på nivå under 2011.

Det er ein god balanse mellom inn- og utpendling til

kommunen. Totalt sett er det nettoutpendling, dette

mykje på grunn av stor utpendling til Årdal.

Det er ein betydeleg auke i trafikkvolumet på vegsambanda

som går gjennom Lærdal. Ein auka i tal

gjennomreisande i kommunen kan skape

mogelegheiter innan handel og tenesteyting.

Lærdal er ein busetnadskommune og besøkskommune som

er avhengig av utpendling og turisttrafikk for å

oppretthalde dagens innbyggartal.

Ved eit eventuelt omstillingsarbeid er det viktig å legge til

rette for å auke innbyggartalet gjennom å få auka

tilflytting mellom unge vaksne. For å lukkast med

dette bør omstillingsarbeidet vere retta mot å skape

fleire arbeidsplassar som er attraktive for denne

gruppa. Årsaka til dette er at dette ofte er

barnefamiliar der ein er avhengig av at minst ein av

ektefellane har arbeid i kommunen.

Side 23

2. Samfunnsanalyse b oppsummering SWOT Lærdal - Samfunn

Styrkar:

- Lærdal kommune har god infrastruktur

oppvekst/helse

- Lærdal har tilgang på konsesjonskraft/energi

- Lærdal har naturgitte føresetnader og sterk

kompetanse innan landbruk og reiseliv

- Lærdal er eit knutepunkt i samferdsla aust-vest

- Lærdal ligg nær regionsenteret

- Lærdal har ein styrke i tradisjonar/folk (kultur)

Svakheiter:

- Lærdal har ein negativ befolkningsutvikling

- Lærdal har negativ utvikling i sysselsetting

- Lærdal har mangel på ledige bustader/areal

- Lærdal har svak sakshandsaming i deler av

kommunal organisasjon

- Lærdal har eit avgrensa næringsliv

- Lærdal har eit ”Dødt” sentrum

Moglegheiter:

- Auka bustadbygging, skape tilflytting

- Ny sysselsetting innan tenesteyting/helse som er

nasjonale vekst næringar

- Eit stor trafikk grunnlag gjennom bygda

- Auka aktivitet gjennom interkommunalt

samarbeid

- Auka befolkninga gjennom mottak av flyktningar

Truslar:

- Kommunal økonomi pga befolkningsnedgang

- Overkapasitet i offentleg tenester

- Negativ utvikling aldersgruppa 30-39 år

- Negativ utvikling i sysselsetting i Årdal

Side 24

3. Næringsanalyse

a Innleiing

I denne delen vil ein sjå nærare på lokale

næringsmiljø/bransjar med fokus på utviklingsstrekk,

status og moglegheiter:

a Bygg og anlegg Denne gruppa har sterkt fotfeste i Lærdal

og utgjer mange arbeidsplassar. Fleire av

verksemdene har lange tradisjonar.

b Landbruk Landbruket er også ein viktig næring i Lærdal.

Innanfor denne gruppa finn ein Lærdal Grønt, som er

ein samlande eining for jordbruket i Lærdal.

c Reiseliv I denne gruppa er tradisjonelle reiselivsbedrifter

og nyare bedrifter innanfor opplevingsnæring og

matkultur med.

d Handel/verksted I denne gruppa inngår tradisjonelle

bedrifter innan handel og motorvogn repreasjonar,.

e Tenesteyting /energi/transport Her er store

arbeidsplassar innan tenesteyting, produksjon og

distribusjon av kraft og transport

Kapittelet baserer seg på innhenta data frå Brønnøysund og

samtalar med bedrifter, samt bransjemøte.

Side 25

http://www.laerdal.kommune.no/getfile.php/1412322.1657.btpvvfcvvt/1024x768/4824886_1412322.jpg

3. Næringsanalyse c Hovudtrendar sysselsetting

250

260

270

280

290

300

310

320

330

340

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Tilsette Lærdal Kommune

0

50

100

150

200

250

1976 1980 1990 2000 2005 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Tilsette Lærdal Sjukehus

-

20

40

60

80

100

120

140

160

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Tilsette Bygg og Anlegg

-

20

40

60

80

100

120

140

160

180

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Tilsette Tenesteyting

Side 26

2. Næringsanalyse c Hovudtrendar næringsstruktur

• Sterkast vekst i

kommune og Bygg og

anlegg

• Nedgangen størst i

landbruk, tenesteyting

og industri

• Liten endring i den

overordna

næringsstrukturen i

kommunen

2001 Andel 2005 Andel 2010 Andel 2011 Andel Antall %

Sysselsatte Lærdal 1060 1034 1 093 1039

Landbruk 121 11 % 93 9 % 95 9 % 80 8 % -41 -34 %

Kommune 294 28 % 294 28 % 333 30 % 330 32 % 36 12 %

Fylke og Stat 199 19 % 176 17 % 194 18 % 184 18 % -15 -8 %

Industri 49 5 % 34 3 % 17 2 % 20 2 % -29 -59 %

Handel/motorvogn 93 9 % 105 10 % 95 9 % 102 10 % 9 9 %

Kraft og vannforsyning 29 3 % 35 3 % 37 3 % 38 4 % 9 31 %

Forr. tenesteyting 138 13 % 123 12 % 126 12 % 94 9 % -44 -32 %

Bygg og anlegg 71 7 % 88 9 % 138 13 % 134 13 % 63 89 %

Transport 40 4 % 58 6 % 30 3 % 21 2 % -19 -48 %

Hotell og restaurant 25 2 % 28 3 % 28 3 % 36 3 % 11 45 %

Totalt 1 059 100 % 1 034 100 % 1 093 100 % 1 039 100 % -20 -2 %

Antall innbyggere 2 201 2,1 2 158 2,1 2 199 2,0 2 224 2,1

Endring 2001-2011Virkelig Virkelig Virkelig Virkelig

Landbruk 11 %

Kommune 27 %

Fylke og Stat 20 %

Industri 4 %

Handel/motorvogn

9 %

Kraft og vannforsyn

ing 3 %

Forr. tenesteyti

ng 13 %

Bygg og anlegg

7 %

Transport 4 %


2 %

Lærdal 2001

Landbruk 8 %

Kommune 32 %

Fylke og Stat 18 %

Industri 2 %

Handel/motorvogn

10 %

Kraft og vannforsyn

ing 3 %

Forr. tenesteyti

ng 9 %

Bygg og anlegg 13 %

Transport 2 %


3 %

Lærdal 2011

Utvikling i sysselsetting innan

ulike næringar, kjelde SSB.

2. Næringsanalyse d Bygg og anlegg

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Omsetningsutvikling Bygg og Anlegg Lædal

-

20

40

60

80

100

120

140

160

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Ansatt utvikling Bygg og Anlegg Lærdal

Kommentarar omsetning og tilsette 2001 ->

2011:

* Analysen innbefatter 13 bedrifter, men fangar

ikkje opp alle bedrifter som er avslutta i perioden.

Omsetningsvekst 105% - auke på 93 MNOK

* Fleire aktørar med god utvikling i omsetnad blant

anna Fretland Bygg, Trevaren og Oskar Brugrand som

er dei største

* Trevaren har sin vekst utanfor Lærdal

* God utvikling innanfor både entreprenørar og

snikkarar

* Omsetninga hadde ein topp i 2008 og heng saman

med eit ekstrem år for Trevaren.

Ansatt vekst 108% - auke på 70 tilsette

•Veksten har medført stor auke i bemanning, sjølv

om deler av denne er polsk arbeidskraft som jobbar

utanfor Lærdal. Dette gjeld spesielt Trevaren som

har kun 7 av 40 lokalisert i Lærdal

* Dei andre aktørane nyttar stor del av lokale tilsette

* Har ikkje dekning på Blikkenslagarar og få

ingeniørar/byggeleiarar

Side 28

2. Næringsanalyse d Bygg og anlegg

-

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

35 000

40 000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Utvikling langsiktig gjeld Bygg og Anlegg

-

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Utvikling eigenkapital Bygg og Anlegg Kommentarar 2001 -> 2011 Soliditet:

Eigenkapital utvikling - auke på 531%, ca 40 MNOK

Langsiktig gjeld utvikling - auke på 214%, ca 24

MNOK

Bransjen har sidan 2004 hatt ein kraftig styrking av

eigenkapitalen. Det vare ein tøff periode fram mot

2004 der eigenkapitalen vart svekka. Etter dette

fekk ein auka aktivitet både i Lærdal og Årdal og

bedriftene har investert i perioden frå 2004-2008

gjennom auke i langsiktig gjeld. Dette har gitt

avkastning gjennom god resultatutvikling.

Bransjen har ikkje redusert mengda langsiktig gjeld

på same måte som andre bransjar. Det er enkelt

aktørar som har investert i nytt utstyr siste åra og

auka langsiktig gjeld.

Dei fleste bedriftene har ein god finansiell

situasjon og står betre rusta med eigenkapital til å

gjere nye tiltak framover samanlikna med 2001.

Side 29

2. Næringsanalyse d Bygg og anlegg - oppsummering

Hovudtrekk:

• Bransje som har vore i sterkt vekst

• Tøffare tider for bygg aktørane som fylgje av mindre aktivitet i Årdal og Lærdal

• Stor aktivitet på veg og kraftanlegg

• Mange små aktørar som gjer at ein ikkje er i posisjon til å ta ansvar for større prosjekt

• Bransje med god kapitaltilgang

• Manglar nokre kompetanse områder lokalt

• Bygg konsulentar/ingeniørar

• Blikkenslagar

Moglegheiter:

• Samlokalisering av aktørar i bransjen

for å utvikle tilbod og butikkar

• Moglegheiter for å auka lokal

omsetnad av byggevarer for å sikre

tilbod

• Skape samarbeidskonstellasjonar for å

kunne stå sterkare i marknaden

• Rekruttering av kompetanse som

”manglar”

Side 30

2. Næringsanalyse e Reiseliv

-

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

35 000

40 000

45 000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Omsetningsutvikling Reiseliv Lædal

-

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Ansatt utvikling Reiseliv Lærdal

Kommentarar omsetning og tilsette 2001 -> 2011:


ikkje opp alle bedrifter som er avslutta i

perioden.


* Dei store hotella, samt Ferie og fritidsparken er

dei store aktørane

* Lærdal Hotell har hatt stor vekst etter 2006.

* Ferie og fritidsparken hatt god

omsetningsutviking sjølv om den flatar ut siste

åra


* Veksten har ikkje medført den same auke i

bemanning og heng saman med innleie av

utanlandsk arbeidskraft, spesielt frå Polen.

Spesielt siste 3 år har det vore nedgang i tal

tilsette.

* Dette går igjen i bransjen ved at ein tek toppar

ved innleie og det er vanskelig å tiltrekke seg

norsk/lokal arbeidskraft. Sesongprega aktivitet.

Side 31

2. Næringsanalyse e Reiseliv

Kommentarar 2001 -> 2011 Soliditet:

Eigenkapital utvikling - auke på 177% - auke

på 11 MNOK

Langsiktig gjeld utvikling - auke på 176% -

auke på 25 MNOK

*Bransjen har sidan 2002 hatt ein kraftig

styrking av eigenkapitalen.

*Det er gjort ein god del investeringar i

perioden frå 2007-2010 gjennom auke i

langsiktig gjeld. Dette har gitt avkastning

gjennom god resultatutvikling.


situasjon og står betre rusta med eigenkapital

til å gjere nye tiltak framover samanlikna med

2001.

-

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

35 000

40 000

45 000

50 000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Utvikling langsiktig gjeld Reiseliv Lædal

-

2 000

4 000

6 000

8 000

10 000

12 000

14 000

16 000

18 000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Utvikling eigenkapital Reiseliv Lædal

Side 32

2. Næringsanalyse e Reiseliv - trafikk

Camping har hatt nedgang siste år

frå utlandet. Den norske marknaden

har auka og motvirka deler av

nedgangen

Tal døgn pr gjest har gått ned siste

år

Hotell har hatt vekst sidan 2009,

kort sesong.

Trafikk til hotell er hovudsakleg

knytt til bussturistar på korte

opphald

Side 33

-

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Camping og hyttegrender

Totalt Norge Utlandet

-

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

35 000

40 000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Hotell og andre overnattinger

Totalt Norge Utlandet

2. Næringsanalyse e Reiseliv - trafikk

Redusert trafikk frå topp

nivå tidleg på 90 talet

Reduksjon siste 4 år på

linje med nedgang på

overnatting

Villaks/kunstsenter

manglar tal frå 2008-2010

- Kraftig nedgang siste 2 år

-

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Besøkstal Borgund Stavkyrkje

0

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

35 000

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2011 2012

Besøkstal Villaks-/kunstsenter

Side 34

Organisering

”koordinator/

drivkraft”

Infrastruktur/

aktivitet

Kapasitet/

overnatting

ALR

Visit

Sognefjord

Turist

informasjon

Informasjons

kanal

Fjord

aktivitetar

Stav kyrkje

Lærdals ”Øyri”

Villakssenteret

Haustmarknad

Lærdalsmarknad

Lærdalselvi

Vertskap

Arrangement

Hotell/pensjonat Campingplassar

2. Næringsanalyse e Reiseliv – utfordring organisering

Side 35

2. Næringsanalyse e Reiseliv - oppsummering

Hovudtrekk:

• Bransje utan koordinering lokalt,

avklaring opp mot nytt

destinasjonseslskap

• Manglande strategiplan for utvikling

av reiselivet

• Redusert attraktivitet i Lærdal

• Attraksjonane, sentrum

• Stor sesong aktivitet – redusert tilbod

utanom hovudsesong

• Sertifisert som første kommune som

”berekraftig destinasjon”

Moglegheiter:

• Organisering av koordinator ledd

lokalt

• Utvikling av arrangement/

aktivitetstilbod lokalt – auka aktivitet

utover normal sesong

• ”Revitalisere” reiselivsplanen

• Produktutvikling

• Utnytte sertifisering som ”berekraftig

destinasjon”

Side 36

2. Næringsanalyse f Handel

-

20 000

40 000

60 000

80 000

100 000

120 000

140 000

160 000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Omsetningsutvikling Handel Lædal

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Ansatt utvikling Handel Lærdal

Kommentarar omsetning og tilsette 2001 -

> 2011:



perioden.

Omsetningsvekst 34% - auke på ca 36 MNOK

* Daglig vare er den store aktøren, ca 50% og har

hatt vekst spesielt gjennom KIWI.

* Butikkar innan spesialvarer og klær har hatt

utfordring med å oppnå tilstrekkeleg omsetnad til

å skape gode resultat. Det er sterkt sesongprega

basert på aktivitet i Lærdal


* Veksten i omsetning har ikkje ført med seg

vesentleg auke i sysselsetting. Det har vore fleire

fråfall av spesial forretningar i perioden som gjer

at auken ikkje er større.

Side 37

2. Næringsanalyse f Handel - oppsummering

Hovudtrekk:

• Bransje med negativ utvikling i tilbod

og breidde – utfordring med sesong

• Bransje med svak resultatutvikling og

kapitalsituasjon

• Stor lekkasje til nabo kommunane

• Utfordring knytt til opningstider og

tilgjengelegheit i sesong

Moglegheiter:

• Skilting til sentrum for å

marknadsføre tilbod ved hovudvegane

• Auka aktivitet/arrangement for å

skape auka omsetnad utanfor

hovudsesong

• Endra opningstider/konsept for å nå

bussturistar

• Vurdere nyetableringar/tilbod for å

fylle lokale hol

Side 38

2. Næringsanalyse g Tenesteyting (inkl. energi/transport)

-

20 000

40 000

60 000

80 000

100 000

120 000

140 000

160 000

180 000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Omsetningsutvikling Tenesteyting Lædal

-

20

40

60

80

100

120

140

160

180

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Ansatt utvikling Tenesteyting Lærdal

Kommentarar omsetning og tilsette 2001 -

> 2011:



perioden.


* Energibransjen er dei store aktørane som og har

økt omsetninga betydelig

* Får ikkje med fråfallet av omsetning frå

Opplysningen 1881

* Verksted delen har og god omsetningsvekst i

perioden

Ansatt nedgang 17% - reduksjon på 24 tilsette

* Reduksjonen er hovedsaklig knytt til

Opplysningen 1881. Denne vil medføre ein

ytterligare reduksjon med 28 tilsette i 2012.

* Dei andre aktørane har rimeleg stabil

arbeidsstyrke i perioden.

Side 39


-

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

80 000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Utvikling eigenkapital Tenesteyting Lædal

-

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Utvikling langsiktig gjeld Tenesteyting Lædal

Kommentarar 2001 -> 2011 Soliditet:

Eigenkapital utvikling - auke på 77% - auke på

30 MNOK

Langsiktig gjeld utvikling - auke på 547% - auke

på 45 MNOK

Bransjen har i heile perioden hatt ein kraftig

styrking av eigenkapitalen. Det gjeld både

energi, men og andre teneste ytande bedrifter

som Økonomiservice.

Bransjen har i perioden gjennomført store

investeringar og auka langsiktig gjeld. Dette

gjeld spesielt i energibransjen.


situasjon og står betre rusta med eigenkapital til

å gjere nye tiltak framover samanlikna med

2001.

Side 40

Hovudtrekk:

• Bransje som har hatt sterk nedgang

som fylgje av nedlegging 1881

• Manglar ein del frie yrker

• Få store miljø sett bort frå energi

bedriftene og nettbuss

• Håbakken vil kunne utviklast som

stoppunkt for trafikken aust-vest

• Aukande årsdøgntrafikk gjennom

hovudfartsårene

Moglegheiter:

• Utvikling av masterplan for Håbakken

(reguleringsplan del 2)

• Utvikling av tungbilverkstad gjennom

ny etablering eller utvikling av

eksisterande

• Skape auka stoppaktivitet gjennom

samspel med dei etablerte aktørane

• Utvikle vidare sterkt fagmiljø innan

økonomi

• Engasjere inn ungdom gjennom ”kom

heimatt” for å rekruttere til frie yrker


Side 41

2. Næringsanalyse h Landbruk

Kommentarar 2001 -> 2011:

•Analysen er laga basert på data frå

Statens Landbruksforvaltning

• Tek ikkje omsyn til inntekter basert på

selde produkt

Tilskotsvekst 68% - auke på 7 MNOK

* Spesielt tilskot til husdyrhald og avløysar

har auka i perioden

Sysselsetting nedgang 32% - reduksjon på

37 sysselsette

• Spesielt nedgang blant søkarar til

husdyr/mjølkeproduksjon

-

2 000 000

4 000 000

6 000 000

8 000 000

10 000 000

12 000 000

14 000 000

16 000 000

18 000 000

20 000 000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Produksjonstilskot totalt - landbruk

0

20

40

60

80

100

120

140

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Sysselsettingsutvikling Landbruk

Side 42


Negativ utvikling i tal bruk og dermed sysselsetting i bransjen ”Forgubbing” i bransjen og liten nyrekruttering Sterkast nedgang i gruppa under 40 år som fylgje av at ein ikkje har fått inn nyrekruttering Sterkast auke i gruppa over 60 år som er ein trussel knytt til at fleire bruk kan bli nedlagt dersom ein ikkje får inn ungdommen i bransjen Behov for generasjonsskifte Det har vore liten investeringsvilje i deler av landbruket (spesielt sau)

90

95

100

105

110

115

120

125

2000 2001 2005 2007 2008 2009 2010 2011

Utvikling tal bruk

Alder pr brukar 1999 2010 Endring

Under 40 år 34 17 -17 -50 %

40-49 år 42 36 -6 -14 %

50-59 år 37 31 -6 -16 %

60-69 år 14 20 6 43 %

70 år eller eldre 4 -4 -100 %

Totalt 131 104 -27 -21 %

Kjelde SSB og SLF

Side 43


Lærdal Grønt har samla 99% av alle dyrkarane i kommunen Leverer hovudsakleg til BAMA og Lerum Sterk utvikling i omsetnad av grønt og bær siste 10 år Hovudprodukta er poteter, gulrot, morellar og bringebær Delteke aktivt i Arena programmet knytt til frukt og bær Har utvikla gode produksjonsanlegg, men kort sesong

Kjelde Lærdal Grønt

-

5 000 000

10 000 000

15 000 000

20 000 000

25 000 000

30 000 000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Omsetning grønt

Omsetning bær

Side 44

Hovudtrekk:

• Bransje som har hatt sterk nedgang i

tal bruk og sysselsetting som fylgje av

lite nyrekruttering

• Lågt investeringsnivå i tradisjonelt

landbruk som gjer mange bruk lite

attraktive

• Stor aktivitet og vekst knytt til

Lærdal Grønt, spesielt på morellar og

bringebær

• Gode klimatiske forhold og god

kompetanse i næringa

Moglegheiter:

• Sau og utmarksprosjekt for å løfte det

tradisjonelle landbruket

• Lærdal Grønt i oppstart på nytt

prosjekt for vidare vekst og nye

produkt

• Lokale finansieringsordningar for å

sikre auka investeringar i landbruket

og gjere det meir attraktivt

• Utvikle grøn næringsklynge knytt til

bygningsmasse på Grandane

• Auke volum for å styrke

marknadsposisjon og lønnsemd


Side 45

2. Næringsanalyse i Offentleg sektor

50% av sysselsettinga i Lærdal er knytt til offentleg sektor Negativ utvikling i tal tilsette på sjukehuset knytt til endring i: - Fødetilbod - Akutt kirurgi -Sentralisering av administrative tenester - Tilført nye aktivitetar gjennom dialyse

Lærdal kommune har auka sysselsetting i perioden, utfordrande økonomisk situasjon kan medføre reduksjonar framover

250

260

270

280

290

300

310

320

330

340

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Tilsette Lærdal Kommune

0

50

100

150

200

250

1976 1980 1990 2000 2005 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Tilsette Lærdal Sjukehus

Side 46

Kommentarar:

• Data innsamla frå dei største

bedriftene i ulike bransjar i Lærdal

• Lærdal Kommune vil ha 75 tilsette

neste 5 år som kan gå av med

pensjon

• Lærdal Sjukehus har 36 tilsette som

kan gå av neste 5 år

• Gir moglegheiter for nyrekruttering

• Forventar at dei fleste blir i

Lærdal/regionen

2013 2014-2018

Bedrift Fødd 1950 og eldre Fødd 1951-55 Totalt

Lærdal kommune: 36 39 75

Lærdal Sjukehus 12 24 36

Bygg og anlegg 4 6 10

Handel 4 2 6

Tenesteyting 0 1 1

Transport 3 7 10

Energi 2 6 8

Total avgang 61 85 146

Akkumulert avgang 61 146

2. Næringsanalyse j Pensjonsavgang/rekruttering

Side 47

3. Næringsanalyse b oppsummering SWOT Lærdal – Næring

Styrkar:

- Tradisjonar og kompetanse innan helse og

tenesteyting som nasjonale vekst næringar

- Bygg og anleggsbransje med tradisjon, kompetanse

og sterk eigenkapital

- Destinasjon med historie og

attraksjonar/ressursgrunnlag

- Transport kompetanse og lokalisering langs aust-

vest åra

- ”Klima” og kompetanse innan landbruk

(organisering)

Svakheiter:

- Små og sårbare næringsmiljø

- Lite ingeniør kompetanse/RIF lokalt

- Lite samhandling spesielt i bygg og anlegg/reiseliv

- Reiselivet manglar ”profil”/organisering og har

redusert attraktivitet

- Lite variert handelstilbod

- Låg attraktivitet i tradisjonelt landbruket

- Liten interaksjon/prosessar med Helseføretaket

- ”Stor sesongbasert aktivitet”

- Attraktivitet som stopp lokalisering

Moglegheiter:

- Bygge nettverk/auke samhandlinga

- Reisemålsutvikling/destinasjon (berekraftig

reiseliv)

- Utvikling av grøn næringsklynge

- Infrastruktur utbygging innan energi (1 mrd neste

10 år)

- Knutepunkt Håbakken (masterplan)

- Tiltrekke seg aktørar innan tenesteyting

- Nytte kompetanse, miljø og areal ved sjukehuset

til ny aktivitet

- Stor pensjonsavgang neste 5 år – rekruttering

- Butikk i butikk/ungdom/nettbutikk

Truslar:

- Rekruttering innan tekniske fag (sikre bygg og

anlegg)

- Negativ befolkningsutvikling for handel

- Forgubbing innan landbruket

- Offentleg sysselsetting vil gå ned

- Utvikling innan helseføretaket

Side 48

utviklingsanalyse lærdal 2001-2011...nedbemanning på sjukehuset og behov for effektiviseringar i...

Documents