UVODNastanak nekog pneumatskog projekta uslovljen je za tim sistemom. Poslje prouavanja pitanja namjene, odnosno primjene takvog projekta, pristupa se idejnom rjeavanju problema. U cilju dobijanja optimalnog rjeenja izrauje se niz skica, shema, prorauna i kombinacija, izvri se kritika analiza rjeenja i od svih razmotrenih usvaja se rjeenje koje najblje odgovara. Poslje prve faze, faze studije i djeliminih prorauna, prilazi se konanom projektovanju, zasnovanom na naunim principima i na iskustvu. anas se radprojektanta sve vie oslanja na primjenu raunara, pomo!u kojeg projektant tra"i optimalna rijeenja.Na Sl. 2.Dijagram uputstva za projektovanjena pregledan nain dat je cjelokupni put za formiranje zadatka za projektovanje kao i izradu. SIMBOLIPNEUMATSKESHEMEPneumatski sklopovi i sustavi gra#ki se predouju pomo!u pneumatskih shema. Nain crtanja shema i simboli kojima se predouju pojedini pneumatski elementi propisani su normom $N%$&' ()(*. Ni"e su dana neka op!a objanjenja i pravila za crtanje simbola i shema. PRIKLJUCIPrikljuci se ucrtavaju na kvadrat koji prikazuje normalni +neaktivirani, polo"aj razvodnika +u ovom sluaju polo"aj pod djelovanjem opruge,. 'stali kvadrati prikazuju aktivirane polo"aje razvodnika +u ovom sluaju polo"aj s pritisnutim tasterom,. - oznake prikljuaka. Prikljuci se oznaavaju brojevima sukladno normi $N%$&' //*. 0anija norma predvinala je oznaavanje slovima. 1ablica donosi znaenje oba ova naina oznaavanja. IZGLED SHEME2od izrade sheme treba nastojati da ona bude pregledna, sa lahko uoljivim radnim kolima i jasno naznaenim pravcem strujanja 3uida. Pneumatske upravljake sheme su funkcionalne sheme - prikazuju nainfunkcioniranja sustava i veze me4u elementima, a ne njihov #ziki smjetaj. 1ako senpr. cilindri i razvodnici uvijek prikazuju u horizontalnom polo"aju. U shemama su jasno odreeni i prepoznatljivi vrste i tipovi koritenih pneumatskih elemenata. U upravljakim shemama smjetaju se +crtaju, odozgo prema dolje grupepneumatskih elemenata potuju!i sljede!i redoslijed. - izvrni elementi +cilindri, motori, - dodatni elementi +npr. prigunice za usporavanje, - energetski upravljaki elementi +glavni razvodnici, - informacijski upravljaki elementi +za obradu signala - razvodnici, ventili, - signalni elementi +tasteri, prekidai, - elementi za pripremu i razvod zraka 'znaka pneumatskog elementa upisuje se pokraj ili iznad elementa. Ukoliko serazvodnik aktivira pomakom klipnjae cilindra, oznaka tog razvodnika dodatno seupisuje pokraj klipnjae - iznad kratke vertikalne crtice koja oznaava polo"ajklipnjae u kojem se aktiviranje vri.Pneumatski elementi povezuju se vodovima. Upravljaki vodovi danas se naje!ecrtaju punom linijom, iako su va"e!om normom predviene crtkane linije. OZNAAVANJE UREAJA&vakiureaj oznaava se odgovaraju!im rednim brojem. 5ko je u sistemu upotrebljeno vie istih ureaja, svi se oznaavaju istim rednim brojem, s tim to se za svaki od ovih ureaja koji se ponavljaju iza tog dodaje taka i redni broj ponavlja +npr. Prvi nepovratni ventil oznaava se sa /, a sljede!i takav ventil sa /.(., /.). itd. 6avisno od broja ponavljanja, 've oznake ureaja upisuju se pored gra#kog simbola odgovaraju!eg ureaja, na najpogodnijem mjestu, da bi se tano znalo na koji se ureaj odnosi, i podvlaise punijom linijom radi boljeg uoavanja. Ukoliko, zbog zbijenosti na shemi, mo"e do!i do zabune oko toga na koji se ureaj oznaka odnosi, ona se pozicionom linijom povezuje sa spoljnom konturom simbola odgovaraju!eg ureaja. OZNAAVANJE OTVORAPrikljune otvore treba oznaavati u skladu sa $&' standardima za prikljune mjere ventila. Prikljune otvore treba oznaiti slovima, i to. Pumpe. P(, P) 7otori. 5, 8 +pravac proticanja od 5 prema 8 daje 9desni smjer:, gledano sa ela iznaznog ventila, ;ilindri. 5, 8