UWARUNKOWANIA PRAWNE UMÓW STOSOWANYCH W PRAWIE POLSKIM

renty dożywotniej i umowy dożywocia

Jerzy Olszewski, Notariusz

STAN OBECNY

UMOWA DOŻYWOCIA (ART. 908 k.c.)

UMOWA RENTY (ART. 903, 906 k.c.)

UMOWA DOŻYWOCIA (ART. 908 k.c.)

UWARUNKOWANIA PRAWNE

dotyczyć może tylko nieruchomości a contrario wyłączone są prawa spółdzielcze niezwykle często występujące o obrocie,podstawowe świadczenie polegać ma na zapewnieniu dożywotniego utrzymania, świadczenie pieniężne choć możliwe ma charakter wtórny,zmiana sytuacji bytowej uprawnionego może pociągać za sobą zmianę wysokości świadczenia koniecznego do „utrzymania się” osoby uprawnionej,prawo dożywocia powstaje z chwilą przeniesienia własności z mocy prawa i ma charakter taki jak ograniczone prawo rzeczowe.

ZAKRES PODMIOTOWY

obowiązek świadczenia wynikający z takiej umowy co do zasady nie pokrywa się z zamiarem stron,umowa taka nie wymaga natomiast dodatkowych zapisów co do pomocy, opieki czy pogrzebu.

ZAGORŻENIA DLA UPRAWNIONEGO w przypadku zbycia nieruchomości obciążonej prawem dożywocia zbywca przestaje być zobowiązany do świadczenia a obowiązek ten przechodzi na nabywcę,w przypadku sporu wyłącznie droga sądowa dla rozwiązania lub zmiany treści stosunku prawnego.

UMOWA RENTY (ART. 903, 906 k.c.)

UWARUNKOWANIA PRAWNE

brak jakichkolwiek ograniczeń co do przedmiotu, który stanowić może wynagrodzenia w zamian za ustanowiona rentę,wyłącznie świadczenie pieniężne, możliwe do spełnienia przez każdy podmiot bez jakichkolwiek dodatkowych cech własnych,możliwość waloryzacji świadczenia,proste i skuteczne sposoby zabezpieczenia uprawnionego do świadczenia pieniężnego.

ZAKRES PODMIOTOWY

umowa oddaje zamiar storn w zakresie świadczenia pieniężnego, ale wymaga postanowień dodatkowych w zakresie świadczeń rzeczowych,z uwagi na to że przedmiot stanowiący wynagrodzenie (np. nieruchomość) co do zasady przechodzi bez jakichkolwiek obciążeń umowa taka wymaga dodatkowego zabezpieczenia interesów osoby uprawnionej do renty tak finansowego jak i w zakresie prawa do dalszego korzystania z rzeczy.

ZAGORŻENIA DLA UPRAWNIONEGO

umowa renty odpłatnej wymaga bezwzględnie aby wraz z jej zawarciem ustanowić zabezpieczenia wypłacalności zobowiązanego z tytułu renty oraz zabezpieczyć prawa osoby fizycznej do świadczeń rzeczowych – korzystania dożywotniego z mieszkania bowiem prawa te nie wynikają wprost z umowy renty,istnieją proste możliwości zabezpieczenia roszczeń osoby uprawnionej do renty poprzez umowy dodatkowe stosowane obecnie, tak finansowych - hipoteka na zbywanej nieruchomości bądź prawie i rzeczowych - użytkowanie lub służebność osobista (tylko nieruchomości).