uykuda solunum bozukluklari...medikal/psikiyatrik uyku bozuklukları ... kalp yetmezliği,...

UYKUDA SOLUNUM UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI BOZUKLUKLARI

SINIFLAMA VE TANIMLARSINIFLAMA VE TANIMLARDr. Sibel Dr. Sibel ÖÖzkurtzkurt

Pamukkale Pamukkale ÜÜniversitesi Tniversitesi Tııp Fak.p Fak.GGööğğüüs Hastals Hastalııklarklarıı Anabilim DalAnabilim Dalıı

21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 2

UykuUyku• Organizmanın

çevreyle iletişiminin değişik şiddette uyaranlar ile geri döndürülebilir bir biçimde, geçici, kısmi ve periyodik olarak kesilmesi durumudur.


• Uyku hastalıkları ile ilgili ilk sınıflama 1979 yılında yapılmıştır.

• Uyku tıbbındaki hızlı gelişme ve bilgi birikimi nedeniyle kısa sürede bu sınıflama güncelliğini kaybetmiştir.

• American Academy of Sleep Medicine (AASM) tarafından biraz daha geliştirilerek InternationalClassification of Sleep Disorders-1 (ICSD-1) adıyla yayınlanmıştır (1991).

• Sınıflama küçük revizyonlar geçirmiştir (1997 ve 2001 ).


ICSDICSD--111. Dissomniler

a. İntrensek uyku bozukluklarıb. Ekstrensek uyku bozukluklarıc. Sirkadiyen ritm bozuklukları

2. Parasomnilera. Arousal bozukluklarıb. Uyku uyanıklık değişim bozukluklarıc. REM uykusu parasomnilerid. Diğer parasomniler

3. Medikal/psikiyatrik uyku bozukluklarıa. Mentalb. Nörolojikc. Diğer bozukluklar

4. Sınıflandırılamayanlar


• Rasyonel ve bilimsel geçerliliği olan kanıta dayalı tanımlar içeren, uluslar arası ICD-10 sistemine uygun hastalık kodları bulunan yeni bir sınıflama sistemi oluşturma gereksinimi doğmuştur.

• AASM yeni uyku hastalıklarısınıflamasını ICSD-2 adı ile yayınlamıştır (2005).


ICSDICSD--221. İnsomniler2. Uykuda solunum bozuklukları3. Santral orijinli hipersomniler4. Sirkadiyen ritm uyku bozuklukları5. Parasomniler6. Uyku ile ilişkili hareket bozuklukları7. İzole semptomlar8. Diğer uyku bozuklukları


Uykuda Solunum Uykuda Solunum BozuklukluklarBozuklukluklarıı(USB)(USB)

• Uyku sırasında solunum paternindepatolojik düzeydeki değişikliklere bağlıolarak gelişen ve hastalarda morbiditeve mortalitenin artmasına yol açan klinik tablolara denir.


Uykuda Uykuda SSolunum olunum BBozukluklarozukluklarııA. Santral uyku apne sendromuB. Obstrüktif uyku apne sendromuC. Uykuya bağlı hipoventilasyon ve

hipoksemik sendromlarD. Uykuya bağlı diğer solunumsal

hastalıklar


A. Santral uyku A. Santral uyku apneapne sendromusendromu1. Primer2. Tıbbi sorunlara bağlı

a. Cheyne-Stokes solunumub. Yüksek irtifac. a ve b dışında bir medikal sorun

3. İlaç ya da madde bağlı4. İnfantın primer uyku apnesi


B. B. ObstrObstrüüktifktif uyku uyku apneapne sendromu sendromu

1. Erişkin2. Pediatrik


C.Uykuya baC.Uykuya bağğllıı hipoventilasyonhipoventilasyon ve ve hipoksemikhipoksemik sendromlarsendromlar

1. İdiyopatik nonobstrüktif alveolar hipoventilasyon

2. Kongenital santral alveolar hipoventilasyon

3. Tıbbi durumlara bağlı hipoventilasyon/ hipoksemi

a. Pulmoner parankim ve damar yapısına, b. Alt solunum yollarına, c. Nöromusküler ya da göğüs duvarı sorununa bağlı hipoventilasyon/ hipoksemi


Pratik sPratik sıınnııflama ve ICSDflama ve ICSD--2 2 karkarşışılalaşşttıırrıılmaslmasıı

Pratik sınıflama

• Basit horlama

• Üst solunum yolu rezistansısendromu

• Obstrüktif uyku apne sendromu• Santral uyku apne sendromu• Overlap sendromu

• Obezite hipoventilasyonsendromu

ICSD-2 (2005)

• Uyku bozukluklarının 7. grubu olan izole semptomlar içinde horlama olarak sınıflandırılmıştır

• OSAS’ın bir paterni olarak tarif edilmiştir

• USB’nun 2. başlığı• USB’nun 1. başlığı• “Medikal durumlara bağlı uykuda

hipoventilasyon/hipoksemi” başlığı altında “Pulmoner parankimal veya vasküler patolojiye bağlı” ve “Alt solunum yolu obstrüksiyonuna bağlı” alt başlıkları olarak sınıflandırılmıştır.

• “Medikal durumlara bağlı uykuda hipoventilasyon/hipoksemi” başlığı altında “Nöromuskuler ve göğüs duvarı hastalıklarına bağlı” alt başlıkları olarak sınıflandırılmıştır.


TanTanıımlarmlar

• Apne: Soluk alamama10 sn veya daha uzun süreyle ağız ve burunda hava akımının % 90 dan daha fazla azalması.

• 3 tip apne vardır:a. Santral apneb. Obstrüktif apnec. Mikst apne


Santral apne


Obstrüktif apne


Mikst apne


Hipopne:

• 10 sn veya daha uzun süreyle ağız ve burundaki hava akımında % 50 veya daha fazla azalma ile birlikte oksijen satürasyonunda% 3 düşme veya

• 10 sn veya daha uzun süreyle ağız ve burundaki hava akımında % 30 veya daha fazla azalma ile birlikte oksijen satürasyonunda % 4 düşme veya arousal gelişimidir.

• 3 tip hipopne vardır:

a. Santral hipopneb. Obstrüktif hipopnec. Mikst hipopne


• Apne-hipopne indeksi (AHİ): Uykuda görülen apne ve hipopne sayılarının uyku süresine bölünmesi sonucu elde edilen değerdir.

• Aruosal: Uyku sırasında daha hafif uyku evresine veya uyanıklık durumuna ani geçiş. Arousallar apne ve hipopneleri sona erdiren, uyanayazma olarakta tarif edilen vücudun bir çeşit sigortasıdır.

• RERA(Arousal ilişkili solunum çabası): Apne veya hipopne olarak tanımlanmayan solunum çabasında en az 10 sn süreli artış ile karakterize ve arousal ile sonlanan durumdur.

• RDI(respiratory disturbance index): Solunum sıkıntısıindeksi (SSİ). Uyku saati başına düşen apne, hipopneve RERA’nın toplam sayısıdır.


Uyku Uyku apneapne sendromusendromu

• Uyku sırasında tekrarlayan tam veya kısmi üst solunum yolu obstrüksiyon atakları ve sıklıkla kan oksijen satürasyonunda azalma ile karakterize bir sendromdur.


ObstrObstrüüktifktif uyku uyku apneapnesendromunda ssendromunda sıınnııflamaflama

• HafifAHİ: 5-15

• OrtaAHİ: 16-30

• AğırAHİ: 30 un üstü


• Cheyne-Stokes solunumu: Solunumda kreşendo-dekreşendo tarzında artıp azalmalar arasında apnelervardır, siklus süresi uzundur.

Kalp yetmezliği, serebrovasküler hastalıklar ve renalyetmezlikte görülür.

• Periyodik solunum: Kreşendo- dekreşendo arasında hipopneler vardır, siklus süresi daha kısadır.

Yüksek rakım nedeniyle olur.


Cheyne-Stokes solunumu


Uyku ile iliUyku ile ilişşkili solunum kili solunum bozukluklarbozukluklarıı

A. Santral uyku apne sendromuB. Obstrüktif uyku apne sendromuC. Uykuya bağlı hipoventilasyon ve


hastalıklar


A. Santral uyku A. Santral uyku apneapne sendromusendromu

1. Primer2. Tıbbi sorunlara bağlı

a. Cheyne-Stokes solunumub. Yüksek rakımc. a ve b dışında bir medikal sorun

3. İlaç ya da maddeye bağlı4. İnfantın primer uyku apnesi


PrimerPrimer Santral Santral ApneApne Sendromu Sendromu

1. Aşağıdakilerden en az biri olmalı- aşırı gündüz uykululuğu- uykuda sık arousal veya uyanıklıklar veya

insomni yakınması- nefes darlığı ile uyanma

2. Polisomnografide uykunun her saatinde ortalama en az 5 santral apne varlığı3. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik bozukluk veya ilaç ve madde kullanımı ile açıklanamamalı


CheyneCheyne--StokesStokes solunumusolunumu

1. Solunum bozukluğu ciddi bir tıbbi hastalıkla (kalp yetmezliği, inme, böbrek yetmezliği) ilişkili olmalı

2. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, ilaç, madde kullanımı ile açıklanamamalı

3. PSG’de uykunun her saatinde en az 10 santral apne veya hipopne olmalı

4. Hipopneler kreşendo-dekreşendo paternindeolmalı

5. Uyku yapısı bozulmalı ve sık arousal olmalı


YYüüksek rakksek rakıım periyodik solunumum periyodik solunumu

1. Yakın zamanda en az 4000 m rakıma çıkma öyküsü

2. NREM uykuda belirgin olmak üzere, saatte 5 den fazla santral apne varlığı


CheyneCheyne--StokesStokes ddışıışında tnda tııbbi durumlara bbi durumlara babağğllıı santral uyku santral uyku apnesiapnesi

1. Tıbbi bir bozukluğa ikincil2. Cheyne-Stokes solunumunun özellikleri

yoktur3. Beyin sapı lezyonları, kardiyak ve renal

bozukluklar sonucu gelişebilir


İİlalaçç ya da maddeye baya da maddeye bağğllıı santral santral apneapnesendromusendromu

1. Hasta en az 2 ay süreyle uzun etkili opioid alıyor olmalı

2. PSG’de santral apne indeksi 5’den fazla veya periyodik solunum olmalı

3. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık ile açıklanamamalı





hastalıklar


ObstrObstrüüktifktif uyku uyku apneapne sendromusendromuErişkin obstrüktif uyku apnesi:

A:1. Hasta şu durumlardan en az birini belirtmeli:

- Uyanıkken olan uyku atakları, gündüz uykululuk hali, yorgunluk, uykusuzluk

- Uykuda nefes durması, boğulma hissi veya öksürük ile uyanma

- Yatak partnerinin belirttiği aşırı horlama, nefes alıp vermede durma veya her ikisinin birlikte olması


2. PSG’de şunlar olmalı: - Uykunun her saatinde 5 veya daha

çok solunum olayı (apne, hipopne veya RERA)

- Her bir solunum olayında solunum çabası saptanmalı



B.1. PSG’de şunlar olmalı:

- Uykunun her saatinde ortalama 15 veya daha çok solunum olayı (apne, hipopne, RERA)

- Her bir solunum olayında solunum çabasısaptanmalı






hastalıklar



1. İdiyopatik nonobstrüktif alveolar hipoventilasyon

2. Kongenital santral alveolar hipoventilasyon

3. Tıbbi durumlara bağlı hipoventilasyon/ hipoksemia. Pulmoner parankim ve damar yapısına, b. Alt solunum yollarına, c. Nöromusküler yada göğüs duvarı sorununa bağlı

hipoventilasyon/ hipoksemi


İİdiyopatikdiyopatik nonobstrnonobstrüüktifktifalveolaralveolar hipoventilasyonhipoventilasyon

1. PSG’de 10 sn den daha uzun süreli solunum yüzeyelleşmesi epizodları saptanır ve bu epizodlara arteriyal oksijen desatürasyonu, sık uyanıklık tepkileri veya bradi-taşikardi eşlik eder.

2. Solunumu etkileyebilecek primer akciğer hastalığı, iskelet malformasyonu veya nöromusküler hastalık yoktur.

3. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık ile açıklanamamalı.



1.Nonobstrüktif alveolar hipoventilasyon

2. İdiyopatik kongenital santral alveolarhipoventilasyon


a. Pulmoner parankim ve damar yapısına,b. Alt solunum yollarına, c. Nöromusküler yada göğüs duvarı sorununa bağlı



PulmonerPulmoner parankimparankim ve damar yapve damar yapııssıına bana bağğllııhipoventilasyonhipoventilasyon hipoksemihipoksemi

1. Akciğer parankim hastalığı veya pulmoner vasküler hastalık olmalı ve bu durumun hipokseminin birincil nedeni olduğunu düşündüren bulgular olmalı..

2. Uyku sırasında arteriyal kan gazları ölçümünde şunlardan en az biri saptanmalı:

- Uyku sırasında en az 5 dk. süre ile oksijen satürasyonu%90’nın altındadır

- Toplam uyku süresinin % 30’dan fazlasında oksijen satürasyonu %90’dan azdır

- Uykuda arteriyal PaCO2 anormal yüksek veya uyanıklığa göre belirgin yüksektir

3. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık ile açıklanamamalı.






a. Pulmoner parankim ve damar yapısına, b. Alt solunum yollarına, c. Nöromusküler yada göğüs duvarı sorununa bağlı



Alt solunum yollarAlt solunum yollarıında tnda tııkankanııklklığığa baa bağğllııhipoventilasyonhipoventilasyon hipoksemihipoksemi

1. Alt solunum yollarının tıkayıcı bir hastalığı olmalı ve bu durumun hipokseminin birincil nedeni olduğunu düşündüren bulgular olmalı

2. Uyku sırasında arteriyal kan gazları ölçümünde şunlardan en az biri saptanmalı:- Uyku sırasında en az 5 dk süreyle O2 sat. %90’nın

altındadır - Toplam uyku süresinin % 30’dan fazlasında oksijen

satürasyonu %90’dan azdır- Uykuda arteriyal PaCO2 anormal yüksek veya

uyanıklığa göre belirgin yüksektir3. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya

nörolojik hastalık ile açıklanamamalı.






a. Pulmoner parankim ve damar yapısına, b. Alt solunum yollarına, c. Nöromusküler yada göğüs duvarı sorununa bağlı



NNööromuskromusküülerler yada gyada gööğğüüs duvars duvarıı sorununa sorununa babağğllıı hipoventilasyonhipoventilasyon/ / hipoksemihipoksemi

1. Sinir-kas hastalıkları veya göğüs duvarındaki bozukluğun hipokseminin birincil nedeni olduğunu düşündüren bulgular olmalı

2. PSG veya uyku sırasında arteriyal kan gazlarıölçümünde şunlardan en az biri saptanmalı:- Uyku sırasında en az 5 dk süreyle O2 sat. %90’nın

altındadır - Toplam uyku süresinin % 30’dan fazlasında oksijen

satürasyonu %90’dan azdır- Uykuda arteriyal PaCO2 anormal yüksek veya

uyanıklığa göre belirgin yüksektir3. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya

nörolojik hastalık ile açıklanamamalı.


DiDiğğer uyku ile ilier uyku ile ilişşkili solunum kili solunum bozukluklarbozukluklarıı

• Başka yerde sınıflandırılamayan veya tanı kriterlerini doldurmayan veya yeterli tetkik yapılamadığı için tanıkonulamayan uyku ile ilişkili solunum bozuklukları için kullanılır.


Dr. Bülent Çiftçi Ebru çalışması

uykuda solunum bozukluklari...medikal/psikiyatrik uyku bozuklukları ... kalp yetmezliği,...

Documents