Użytki ekologiczne Poznania – stan, sytuacja prawna, projekt przywrócenia,

powiększenia i powołania nowych

Grzegorz Gołębniak Stowarzyszenie My-Poznaniacy

Klub Przyrodników Koło Poznańskie

Co to jest użytek ekologiczny?

Użytki ekologiczne to – wg definicjiustawowej - “zasługujące na ochronę pozostałościekosystemów mających znaczenie dla zachowaniaróżnorodności biologicznej - naturalne zbiornikiwodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płatynieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnieskalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze orazstanowiska rzadkich lub chronionych gatunkówroślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejscarozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.”

Użytki ekologiczne w Poznaniu

• Uchwała z 10.05.1994 r. powołująca 26 użytków ekologicznych na terenie miasta Poznania.

• Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju 1999, 2008

Studium z 1999r.Za niezbędne uznaje się: utworzenie następujących użytków ekologicznych

wzbogacających sieć ECONETU:

• - „Łęgi Północne” przy Nowej Wsi Górnej,• - „Oczko Umultowskie”, na płn. od ul.Widłakowej,• - „Trzcinowisko” w rejonie nowych terenów UAM,• - „Zbiornik śródleśny” w rejonie nowych terenów UAM,• - „Stary Różany Młyn” w rejonie Różanego Potoku,• - „Strumień Północny” w rejonie Nowej Wsi Dolnej,• - „Stawki" - stawiki i wyrobiska żwirowe we wsi Morasko,• - „Stawki śródpolne” na polach wsi Morasko,• - „Olsy Naramowickie” przy ul. Naramowickiej w Umultowie,• - „Stawek Lewandowskiego” przy ul. Lewandowskiego we wsi Morasko,• - „Bagniska Umultowskie” w Umultowie,• - „Staw Śródpolny” przy ul. Huby Moraskie,• - „Łęgi Olszowe Hub Moraskich” (I i II),• - „Staw Nadwarciański” przy ul. Nadwarciańskiej,• - „Dębowy Jar” nad brzegiem Warty w rejonie Umultowa,• - „Bobrowe Łęgi” nad Wartą w rejonie Radojewa,• - „Murawy Napiaskowe” na terasie zalewowej Nowej Wsi,• - „Dolina Różanego Potoku” przy ujściu Różanego Potoku,• - „Północny Staw Różanego Młyna” przy ujściu Różanego Potoku,• - „Murawy Napiaskowe Różanego Młyna” na terasie zalewowej w Różanym Młynie,• - „Łęgi i Ugory” przy wysypisku odpadów komunalnych miasta Poznania (fragment),• - „Fort IA” (ochrona stanowisk nietoperzy),• - „Fort IIA” (ochrona stanowisk nietoperzy),• - „Fort II” (ochrona stanowisk nietoperzy),• - „Dolina Krzyżanki”.

Tereny wszystkich istniejących i projektowanych użytków ekologicznych są wyłączone z zabudowy.

Studium z 2008 r.

„Na skutek nowelizacji ustawy z dnia 16 października 1991 roku o ochronie przyrody i braku w przepisach przejściowych (ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody - Dz. U. z 2001 r. Nr 3, poz. 21) zapisu utrzymującego w mocy akty prawne powołujące użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo – krajobrazowe, stanowiska dokumentacyjne; zgodnie ze stanowiskiem i interpretacja prawną Ministerstwa Środowiska ww. formy ochrony przyrody utraciły moc obowiązującą. W związku z powyższym obecnie w granicach miasta jako formy ochrony przyrody występują: dwa rezerwaty, 4 użytki ekologiczne powołane w planach miejscowych oraz drzewa i aleje pomnikowe.”

Zmiana prawa

Art. 4 otrzymuje brzmienie: Art.4. Cele ochrony przyrody są realizowane przez:1) uwzględnianie wymagań ochrony przyrody w polityce ekologicznej państwa, programach ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju przyjmowanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego, strategiach rozwoju województw, wojewódzkich i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, studiach uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego gmin.

7.12.2000 r. – ustawa o zmianie ustawy o ochronie przyrody:

Zmiana prawa – cd.

W sierpniu 2001 r. Departament Leśnictwa, Ochrony Przyrody i Krajobrazu Departamentu Legislacyjno-Prawnego wyraził opinię, że zmiana upoważnienia ustawowego przy tworzeniu niektórych form ochrony przyrody (stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne i zespoły krajobrazowe), "wynikająca z Ustawy z 7.12.2000r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. Nr.3, poz. 21) oraz brak w przepisach przejściowych zapisu utrzymującego w mocy akty prawne tworzące przedmiotowe formy ochrony przyrody spowodował iż z dniem 2 sierpnia 2001 r. na podstawie art. 11 ww. ustawy straciły one moc obowiązującą”.

Obecnie mamy 7 użytków ekologicznych w Poznaniu:

4. Strzeszyn z 18 grudnia 2012 r.

2 i 3. „Bogdanka I” i „Bogdanka II” z 20 grudnia 2011 r.

1. Traszki Ratajskie powołany uchwałą 12 lipca 2011 r.

5 i 6. „Dębina I” i „Dębina II” z 10 grudnia 2013 r.

„Użytki ekologiczne stanowią 0,4% pow. miasta (115,9 ha). Powierzchnia użytków powołanych i objętych ochroną prawną na gruntach miejskich wynosi 78,2 ha co stanowi 0,3%”

Studium, 2008 r.

7. „Darzybór” z 4 listopada 2014 r.

I Utworzenie użytków ekologicznych:

a) byłe użytki powołane w 1994 r. (uchwała RM Poznania z dnia 10 maja 1994 r.)

b) obszary szczególnie cenne przyrodniczo (OSCP) określone w Studium z 1999 r. i 2008 r.

Od razu na obszarach, które znajdują się na gruntach należących do miasta lub Skarbu Państwa.

II Utworzenie użytków ekologicznych w dłuższej perspektywie czasowej

Przygotowanie mapy miejsc cennych przyrodniczo, na których znajdują się gatunki chronione lub zagrożone wyginięciem oraz ich siedliska - miejsca wskazane w ustawie jako zasługujące na ochronę obszarową w formie użytków ekologicznych (zadanie: Klub Przyrodników Koło Poznańskie i My-Poznaniacy).

1. Konsultacje społeczne na terenie proponowanych użytków ekologicznych i miejsc cennych przyrodniczo znajdujących się na gruntach prywatnych - dla właścicieli gruntów, Rad Osiedli, mieszkańców oraz przyrodników (Klub Przyrodników, PTOP "Salamandra", Koła Naukowe UP, UAM, OTOP).

II Utworzenie użytków ekologicznych w dłuższej perspektywie czasowej – c. d.

2. Konsultacje społeczne na terenie byłych użytków ekologicznych z 1994 r. dla Rad Osiedli, mieszkańców i przyrodników. (np. Świątnica).

3. W miejscach gdzie nie będzie można przekonać właścicieli gruntów do objęcia najcenniejszych przyrodniczo terenów ochroną najlepszym rozwiązaniem byłoby uchwalenie mpzp z zapisami, które umożliwią właściwe zachowanie elementów środowiska przyrodniczego – zadanie dla MPU i WOŚ.

4. Wydanie publikacji dla mieszkańców i turystów oraz materiałów edukacyjnych dla szkół (przewodniki, mapy, prezentacje, plakaty).

5. Ochrona w terenie – ścieżki edukacyjne, szlak turysty – przyrodnika, społeczni opiekunowie użytków ekologicznych (koła w szkołach podstawowych, gimnazjach).

http://www.kp.org.pl/pdf/poradniki/jak_utworzyc_uzytek_ekologiczny_20100501.pdf

Dziękuję za uwagęGrzegorz Gołębniak

Stowarzyszenie My-PoznaniacyKlub Przyrodników Koło Poznańskie