v-drug.mums.ac.ir · web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح...

62
ی ی ه دارو ی لاد او و م د ی ل و ت ر ص ت خ م ی ی ا ی ش ا ی روسار رای دا کت ه د ی ش ا ر& بروهای ه دا& د ب ی م م ا ش- چ که ت ش ی ا یرا ما ی2 ب مه ه6 ه درمان ق ل ح ر س ی روسار ه دا ی ش ر ر- پر و ر ض م ک ر، پB و م ر پ ا ه ی ش د و ر ی ک ی م ا ف ی ی ا& ی و خ ه& ود را ب خ ش ق ی، ت ش ا6 ن ا ی ار ش خ& باوا که دارو ار مد ر& پ د. ا هابO ی چ دو دمات ی حB ی دارو عات لا ط ا6 دارو و دادن د ی ل و ت و ت چ که در سا ت ش ی ا م ل ع6 مان ه ی روسار دا ه اب- وم ب ل ع ی و م ی ش و ی2 ب ی، س ا ی ش ت س ی ی ر م ی ش وم ل ع ا& ی ب روسار.داهد ید م هB دهای را اراب ب ارر ش ار- ی و ت ش ه ا ی ش و ی] ب6 ران پ ی در ا روسار ری دا کت دوره د ش ور م ی دارد. ا ع ی ش اط و& ی ب ی ار ک س ر- پ ی دوره ط6 ود. ش ی معطا ی ا روسار ی دا م و م ع رای کت ه د& ، درج6 ان وب& ج ش ی ه دا& ساله بر کار : ا ار& ب

Upload: others

Post on 02-Feb-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

دارویی اولیه مواد تولید

مختصر داروسازی   آشنایی دکترای رشته با

چشم که است بیمارانی همه درمان سرحلقه داروسازی رشتهداروهای به اثر امید پر و ضرر کم . مؤثر، مداوا ابزار دوخته‌اند

می‌کند ایفا خوبی به را نقشخود است، آن از بخشی دارو کهتولید و ساخت در که است علمی همان داروسازی رشته و

ارائه را ارزنده‌ای خدمات داروئی اطالعات دادن و داروو. بیوشیمی زیست‌شناسی، شیمی علوم با داروسازی می‌دهد

. دکتری آموزشدوره دارد وسیعی ارتباط پزشکی پایه علومدوره طی پساز و است پیوسته ایران در به  6داروسازی ساله

. می‌شود اعطا داروسازی عمومی دکترای درجه دانشجویان،

کار : بازار

اجتماعی سازی دارو ( : از( بیش اکثریت شهر داروخانه‌هایسطح فارغ %( ۸۵الف

این در و می‌شوند داروخانه‌ها جذب رشته این التحصیالن: می‌پردازند زیر خدمات ارائه به مراکز

تجویز- از اطمینان نسخه‌ها، بررسی مانند داروئی خدمات. داروها از برخی تجویز هم مواردی در و داروها مناسب

Page 2: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

. ترکیبی- داروهای ساخت. داروئی- کارخانجات تولیدی داروهای عرضه

مورد- در الزم راهنمائی‌های نظیر داروئی اطالعات ارائه‌ی… و داروئی تداخالت عوارضجانبی، مصرف، نحوه

: بیمارستان( های داروخانه ب

زیر موارد نظیر دیگری خدمات فوق، خدمات ارائه بر عالوه: گیرد می ارائه

نحوه-   بر نظارت و کنترل بیمارستان، داروئی فهرست تدویندارودربخشهای مصرف

داروئی پرونده تشکیل و حال شرح تهیه ، بیمارستان مختلف. بیمار درمان و دارو امر پیگیری و شده بستری بیماران برای

صنعتی ( : داروسازی جنگهداری، کیفیت، کنترل ساخت، تهیه، مختلف بخشهای در

و وجود داروسازی، های کارخانه تحقیقات واحد و مدیریتاز عده‌ای اکنون هم و است ضروری داروسازان فعالیت

. هستند فعالیت و بکار‌ بخشمشغول این در داروسازان

Page 3: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

:د ( دانشگاهی مراکزگذراندن پساز می‌توانند داروسازی دکترای مدرک دارندگان

) به ) مشغول رزیدنت دستیار عنوان به و دستیاری امتحانو تحقیقاتی مراکز دانشگاهها، سپسجذب و تحصیل ادامه

. شوند صنعت

: مراکز سایرمانند مراکزی با می‌توانند رشته این التحصیالن فارغ

پژوهشی ـ آموزشی مؤسسات

Page 4: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

)… داروئی) تحقیقات مراکز و پاستور انستیتو ـ رازی مؤسسه . تعدادی ضمنا نمایند همکاری کارشناسوپژوهشگر عنوان به

جذب فنی مسئول موسسیا نیزبعنوان داروسازان از. می‌گردند دارو توزیع پخش‌و شرکتهای

داروسازی حرفه به مربوط کالن سیاستهای تدوین کلی بطوراولیه مواد و داروها ورود مورد در چه کارخانجات، مورد در چهدر داروها خدمات ارائه و دارو توزیع مورد در چه و داروئی

بهداشت، وزارت در ودارو غذا سازمان عهده به داروخانه‌ها، . نیز داروسازان صنفی مسائل است آموزشپزشکی و درمان

. به مربوط امور اما است ایران داروسازان انجمن عهده بهآموزش شورای دبیرخانه عهده بر آموزشداروسازی

) آموزشپزشکی ) و بهداشت وزارت تخصصی و داروسازیمی‌باشد.

جدید های پیشرفت و رشته تاریخچهپیشرفت همچنین و ها بیماری درمان به بشر نیاز به توجه با

مختلف علوم تنگ تنگا ارتباط همچنین و بیولوژی و شیمی علمجدید روشهای ارائه برای عرصه شدن گشوده همچنین و

رشته تر موثر و جدیدتر های دارو از بااستفاده درمانیمستقل رشته یک عنوان به بیستم قرن ابتدای از داروسازی

از رشته این استقالل با ایران در امر این که گردید مطرحسال در داروسازی تاسیسدانشکده و پزشکی در 1313رشته

. نیاز به توجه با و زمان مرور به گردید محقق تهران دانشگاهاحساس همچنین و داروسازان خدمات از استفاده به کشوردانشکده رشته، این تحصیلی های برنامه تدوین بر ضرورتاهوازو مشهد، اصفهان، تبریز، در دیگری داروسازی های

.... و کرمانشاه و ساری شیراز، کرمان، بهشتی، سپسشهید . صورت به داروسازی رشته برنامه همچنین تاسیسگردید

سال در که 1361مدون ارائه فرهنگی انقالب شورای توسطسال در تغییر کمی با برنامه .1367این است گردیده بازنگری

دانشکده هر داروسازی های تاسیسدانشکده بر عالوه امروزهتاسیسمراکز به اقدام علمی عظیم تحوالت و رشد لحاظ بهتخصصی خدمات به جامعه نیاز به توجه با همچنین و تحقیقاتیگردیده تخصصی های رشته اندازی ه را تاسیسو به اقدام تر

Page 5: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

تخصصی های رشته از فارماسیوتیکسیکی که استباشد می داروسازی

دارویی : اشکال دانشطراحی فارماسیوتیکس

فارماسیوتیکسدر بر داروسازیواژه در دارویی علوم وبه مربوط آنها همه که می‌باشد متعددی موضوعات گیرنده . این می‌کند تولیدشطی پایان تا دارو یک که است مراحلی

خالصسازی، و جداسازی ساخت، کشف، شامل مراحلاثرات نداشتن و فارماکولوژیک اثرات بررسی آزمایشبرای . معنای فارماسیوتیکسبه تر ساده بیان به است جدی سمی

Page 6: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

. بنابراین است دارویی یکشکل به دارویی ماده یک تبدیلطراحی فناوری و علمی جنبه‌های با رابطه فارماسیوتیکسدر

. نظر از فارماسیوتیکس می‌کند بحث دارویی اشکال تولید وو دارد دارویی علوم در را گوناگونی بیشترین موضوعات،

: است زیر موارد شامل

مناسب- طراحی برای نیاز مورد فیزیک شیمی مبانی فهم الف ) سیوتیکسفیزیکی ) فارما دارویی اشکال

) دارویی- ) اشکال طراحی داروها فرموالسیون و طراحی ب

) ( - و ترکیبی داروهای مقیاسکوچک در داروها این تولید ج ) داروسازی ) آوری فن بزرگ

میکروب- ) داروها در میکروارگانیسم‌ها حذف و اجتناب کشت، دشناسی(

صنعتی .1 داروسازی اهداف

را " زیاد مقیاسبسیار در دارو داروسازیتولید. صنعتی اثر" دارد احتمال که شیمیایی ماده یک وقتی می‌نامند

برای شد، سنتز آزمایشگاه در و باشد داشته داروییاز می‌شود، فرستاده انسانی و حیوانی بالینی آزمایشهای

صورت محدودی تعداد روی بر آزمایشها این که آنجاییمی‌توان آزمایشگاه همان در را الزم داروی مقدار می‌پذیرد،

. موفق بالینی آزمایشهای تمامی از دارو یک وقتی نمود تهیهمقادیر در را آن باید گرفت، را بازار به ورود اجازه و آمد بیرون

. اولین این نمود تولید مقیاسصنعتی در اصطالحا یا زیاد خیلیروشهای موارد از بسیاری در که چرا است، کار دشوار مرحله

باید و نیستند اجرا قابل زیاد بسیار مقادیر برای آزمایشگاهی،پیدا روشخاصصنعتی یک مقیاسصنعتی در تولید یک برای

کرد.

راندمان با آزمایشگاه در جسم سنتز است، شده دیده بارهاروش تا کشیده طول سال چندین ولی گرفته انجام باال بسیار

Page 7: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

صنعتی تولید برای دارو آن بسا چه و آید بدست آن صنعتی . یک تبدیل پسبرای است نشده داده تشخیص صرفه به مقرون

از باید را جدید تحقیقات صنعتی تولید به آزمایشگاهی سنتز . روشهای تعیین پساز کارخانه یک مدیریت کرد شروع ابتدا

مرحله که می‌گذارد بعدی مرحله به پا دارو، یک صنعتی تولید. خاصمی‌باشد داروی یک صنعتی تولید برای اولیه مواد تهیه

دارد دارویی اثر که است شیمیایی ماده همان ماده، مهمترین . " گوناگون " دالیل به می‌نامند موثره ماده را آن اصطالحا و

).. و ) شربت کپسول، قرص، شکلی چه به دارو اینکه و فیزیکی . که می‌کنند موثره ماده همراه را دیگری مواد شود، تهیه باید

. " موثره " ماده که مساله این حال می‌نامند جانبی مواد را آنهاتا شوند مخلوط هم با باید نسبت چه به و چگونه جانبی مواد و

خود آورند، بدست را مناسب شرایط با دارویی یکشکلخود یا کارخانه یک که است، تحقیقات در جدید فصلی

از را کارخانجات دیگر روشهای یا و می‌رسد نتیجه به مستقیمامستقیم تولید کارخانه‌های همچنانکه می‌نماید، خریداری آنها

. نماید خریداری دیگر مراکز از را آن می‌تواند موثره مادهاست شده تشکیل قسمت دو از مواد – 1هردارو یا موثره ماده

فعال اجزاء جانبی – 2موثره مواد یا کمکی یا حامل مواد یااکسیپیان

خواصدرمانی که میدهد راتشکیل دارو اصلی ماده موثره مواددارد را دارو درآن

Excipient

وبیشخنثی - - : کم هرماده وموادجانبی برنده حامل اکسیپیانوشکل قوام آنها به تا شود می اضافه دارویی مواد به که

ندارد وخواصدرمانی داروست جانبی مواد که ببخشدقرص : های -1اکسیپیان الکتوز – : مثل کننده رقیق یا پرکننده

وکربنات - - - فسفات سوربیتول مانیتول گلوکز سوکروزها - سلولز کلسیم

Page 8: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

2- - : پیرالیدون – وینیل پلی نشاسته پاشاننده یا ها بازکنندهسلولز متیل کربوکسی سدیم

3 - - : نشاسته – سلولز مشتقات ژالتین محلول های چسبانندهگالیکول – : - 4 اتیلن پلی سلولز خشک چسباننده5 - تالک – : - استئارات منیزیوم سیلیکا سردهندهسولفات – : - 6 لوریل سدیم اسید استئاریک کننده لغزندهسلولز – : - - 7 نشاسته تالک چسبندگی ضدسلولز – : - 8 میکروکریستالین سیلیکا جاذب موادها - 9 دهنده موادرنگی - 10طعم

و موثره ماده قبیل از مواد تمامی اولیه مواد سفارشتهیه در . نیز مواد خرید البته می‌شوند گرفته نظر در جانبی مواد . امر در مهم بسیار مساله دارد را خود به مربوط مسائل

. تهیه برنامه چون است زمان گرفتن نظر در خرید، سفارشودقت باید می‌انجامد، طول به ماه چندین معموال اولیه مواد

. مثال باشد تولید زمان‌بندی با سفارشمتناسب زمان تا نمودباید می‌کشد، طول ششماه دارو یک تولید اولیه مواد تهیه اگر

سفارشمواد زمان‌بندی، طبق تولید تاریخ از قبل ششماه . سفارش مرتبه هر در معموال کارخانجات البته شود انجام

. می‌نماید تهیه را ماده خود، سال سه تا دو تولیدات برای مواد،را تولید کار باشد، موجود اولیه مواد تمامی که هنگامی

. و فیزیکی خصوصیات به توجه با تولید، کرد شروع می‌توان

Page 9: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

که دارویی شکل همچنین و جانبی مواد و موثره ماده شیمیاییدستگاههای با و گوناگون روشهای به می‌تواند شود، تولید باید

. بخشهای به کارخانجات علت همین به پذیرد صورت متفاوتینوع یک تهیه بخشمسئول هر و می‌شوند تقسیم کوچکتری

. شربت، کپسول، قرص، بخشهای مثل است فرآوردهو ... آمپول پماد، و کرم تزریقی، محلولهای

دارويي اشكال بر اي مقدمه

به را دارو هاي مولكول كه باشند مي ابزاري دارويي اشكال . غلظت با مرتبط دارو فارماكولوژيك اثر رسانند مي اثر محل

و اثراتسمي شامل اثرات اين كه است اثر محل در دارو . درمان هدف باشند مي مفيد و درماني اثرات و ناخواستهمحل به دارو از مناسبي غلظت رساندن دارويي، موفق

كمترين و درماني اثر بيشترين كه نحوي به باشد مي مناسب . اثر ايجاد براي دارويي اشكال برخي گردد حاصل سميت

و پوست روي را اثرات اين كه اند شده طراحي موضعيو واژن ركتوم، معده، بيني، چشم، جمله از مخاطي غشاهاي

. جذب اينكه رغم علي كنند مي اعمال تنفسي مجاريولي باشد حداقل بايد هايي فرموالسيون چنين از سيستميك

به ناخواسته اثرات و شوند مي خون جريان وارد داروها برخي . از كه اند شده طراحي زيادي دارويي اشكال گذارند مي جا

هاي قسمت مخاطي غشاء يا و پوست گوارش، دستگاه طريقخون جريان به دارو از توجهي قابل جذب باعث بدن، مختلف

. شوند مياعماق Parenteralاشكال به تزريق طريق از دارو تجويز براي

. اند شده طراحي پوست، سطح به نسبت مختلفآزادسازي تاثير تحت زيادي، حد تا بدن در دارو توزيع و جذب

غشاهاي از عبور در دارو توانايي و دارويي شكل از دارو. گيرد مي قرار بيولوژيك

: دارویی اشکالراه و دارو شکل به داروبستگی بخشی اثر اغلب که آنجا از

. آن دارو، یک دارویی اثرات بررسی از پس لذا دارد آن مصرف

Page 10: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

بر عالوه تا نماید می عرضه و تهیه ممکن شکل بهترین به را) ( بیمار اساسشرایط بر تجویز راه انتخاب در پزشک آزادی

. گیرد قرار نیز بیماران قبول مورد

انحالل شربتها از که هستند دارویی اشکالحاصل قند شربت در موثره مواد

مطبوع سبب قند این می‌شوند. می‌گردد دارویی طعم کردن

syrups

برخی الگزیرها و الکل قند، مواد افزودن بامزه تلخ، داروئی مواد به معطر مواد

. می‌سازند مطبوع را آنها

elixirs

سوسپانسیونهایی مخلوطها یا آبی محلولهاییا شده حل آنها در داروها که هستندبا معموال و دارد وجود معلق بصورت

. شده‌اند معطر خوشبویی ماده

mixtures

سوسپانسیونها

مواد که هستند مایعی مخلوطهایمدت برای آنها دهنده تشکیل

و مانده تعلیق حالت در کوتاهی . از قبل لذا می‌کنند سپسرسوب

ظرف تا داد تکان باید مصرفرا شده نشین ته ماده دارو، محتوی

. نمود حل

suspensions

محلولهایدارویی

در مختلف شیمیایی مواد انحالل ازمقطر جهت آب و می‌آید دست به

یا موضعی خوراکی، راه از مصرف. می‌شوند استفاده تزریقی

solution

عالوه لوسیون که هستند دارویی محلولهایکمی گوناگون، دارویی ترکیبات بر

و ) سریع تبخیر جهت دارند الکل نیز ) تمیز منظور به و کنندگی خشک اثر

عوارض درمان یا پوست کردنمصرف موضعی صورت به پوستی

می‌گردند.

lotions

Page 11: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

امولوسیون

ماده یک کمک به روغن و آب مخلوط) کننده ) امولسیون دیگر شده افزوده

یا و عربی صمغ سلولز، متیل نظیردر یکنواختی محلول بشکل کتیرا

می‌آید.

emulosions

یا پمادهاروغن‌ها

هستند جامدی نیمه دارویی اشکالکار به مصارفموضعی برای که

ماده یک با دارویی مواد و می‌روندنظیر پایه یا پارافینیا وازلینزمینه

. است مخلوطشده

ointmets

یا ضمادها خمیرهایپوستی

از آنها ترکیب در که پمادهایینظیر دارویی روی گردهای ،اکسید

تالک یا نشاسته شده پودر استفاده. دارند سفتی قوام و

pastes

ابریشمی مشمعها پنبه‌ای، پارچه‌ای، نوارهایآن یکسطح که هستند کاغذی یا و

به و است داروئی مواد به آغشتهکردن گرم و کاهشدرد منظور

. مصرفمی‌گردد موضعی بصورت گردها،پودرها

نرم کامال موادی دارویی پودرهایشکل به مصرف بر عالوه که هستند

یا قرص‌ها تهیه در دارویی اصلیبکار دارویی فرآورده‌های سایر

می‌روند.

powders

بیضیشکل حبها دارویی مواد یا مادهبیمار توسط جویدن بدون که هستند

کردن مخلوط از و می‌شوند بلعصمغ‌ها از یکی با موردنظر داروی

آن در دارو تعیین ولی می‌گردد تهیه. است دشوار

pills

از قرص‌ها و جامد دارویی اشکال از یکیخوراکی بهترین هستند، داروهای

دقیقا دارو دریافت مقدار که زیرا

tablets

Page 12: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

. می‌گیرد قرار کنترل تحت قرص‌های روپوش‌دار

دراژه یا

شکل به و بدطعم دارو چنانچهمصرف قابل نیز محلول و شربتورقه یک توسط قرصرا نباشد

مختلفمی‌پوشانند رنگهای با قندی. می‌نامند دراژه آنرا که

coated tablest

ژالتینی کپسول‌ها کوچک محفظه‌هایهستند شکل بیضوی یا استوانه‌ای

مخفی را دارو تلخ و بد طعم کهو معده در ورود از پس و کرده

حل معدی شیره با مجاورتمی‌شوند.

capsules

که شیاف‌ها هستند مخروطی دارویی اشکالواژینال یا و رکتال طریق از

. ساختمان در می‌شوند استعمالو … ژالتین کاکائو، کره از آنها

حرارت در که است شده استفادهحرارت در و بوده جامد معمولی

از مواد 31بیشتر و شده ذوب درجه . از برخی می‌گردد جذب آن موثره

( . و و ملین دارند موضعی اثر شیافها ) دارای برخی و هموروئید آنتی

. هستند عمومی اثرات

suppositiones

بیضی اوول و جامد یا نرم دارویی اشکالآنها ترکیب در که گلیسیرینهستند

مواد ) نیاز مورد داروی و آب ژالتینوجود …( و قارچی و ضدمیکروبی

موضعی درمان برای بیشتر و دارد. می‌رود کار به درزنان

ovules

داروهایتزریقی

قابل محلول یا تزریقی داروهایکه استریل است محلولی تزریق،است دارویی ماده چند یا یک حاوی

و عضالنی وریدی، تزریق طریق از و

ingections

Page 13: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

. می‌رود کار به جلدی زیرپودر بخورها یا و محلول موادی بخورها

از کمی مصرف هنگام در که هستندو می‌‌کنند جوشاضافه آب به آنرا

ماده ) شامل فراری ماده نتیجه در) آب بخار همراه به دارویی موثر

بخور مانند می‌شود استنشاق.اکالیپتوسو پنی‌سیلین

سيستميك اثر ايجاد براي تجويز راههاي

دهاني- )1 (Oral Routeراه

مصرف براي كه است تجويز راه ترين معمول دهاني راه

(. باشد مي مناسب فرد، خود توسط S.A-SelfداروAdministration)

توسط كه آنهايي جز به داروها اكثر براي راه اينمي غيرفعال كبدي اول عبور اثر يا گوارشي ترشحات

. نامناسبمي زير موارد در راه اين است مناسب شوند،باشد:

- يا هوش بي بيماران جراحي، عمل از بعد يا قبل بالفاصله. جذب سوء دچار بيماران و استفراغ حال در

2() بوكال - ) اي گونه (Buccal Routeراه

Page 14: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

است ) مفيد فرد خود توسط دارو مصرف براي راه و( S.Aاين . غشاء رود مي كار به دهاني راه مشكالت برخي بر غلبه براي

اين از داروها و دارد بااليي خون جريان بوكال حفره موكوسيوريد خون جريان به ورود بدون جريان Portطريق وارد كبدي،

. اول عبور اثر در دارو نتيجه در شوند مي سيستميك خون . نيز هوش بي بيماران در راه اين گردد نمي تخريب كبدي

. شود استفاده است ممكن

مقعدي- )3 (Rectal Routeراه

خون جريان وارد عمدتا مقعد راه از شده تجويز داروهايوارد دارو مقداري است ممكن هرچند شود، مي سيستميك

. از دارو جذب كوچك، روده با مقايسه در گردد كبدي پورت وريد . راه اين است بيني پيش قابل كمتر موكوسمقعد، طريق

تحريك باعث كه داروهايي سيستميك تجويز براي همچنينحال در يا هوشو بي بيماران در يا و شوند مي گوارشي

باشد مي مفيد استفراغاستنشاقي- )4 (Inhalation Routeراه

غشاء وسيع مقطع سطح و ها ريه باالي خون جريان ميزانسيستميك سريع جذب باعث كه هستند خصوصياتي آلوئولي،

Page 15: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

. و فرار مايعات هوشي، بي گازهاي شوند مي ها ريه از داروبراي توانند مي آئروسل، فرم به تبديل قابليت با داروهايي

. مخاط غشاء شوند استفاده طريق اين از سيستميك اثر ايجاد. باشد داروها سيستميك تجويز براي راهي تواند مي هم بيني

موضعي- )5 استعمال (Transdermal Routeراه

به است ممكن پوست سطح در شده استفاده داروهاي . مورد در راه اين شوند سيستميك گردشخون جذب آهستگي

به دارند، كوتاهي اثر طول خوراكي تجويز از بعد كه داروهاييشوند، مي متابوليزه كبد توسط سرعت به كه آنهايي خصوص

. خون در دارو از ثابتي غلظت تواند مي راه اين باشد مي مفيد( . كند (Sustained Concentrationايجاد

تزريقي- )6 (Parenteral Routeراه

وارد وريدي تزريق توسط مستقيم طور به است ممكن داروها . خون جريان توسط دارو توزيع شوند سيستميك خون جريان

غشاهاي از روشبسياري اين با و است سريع سيستميكحذفمي بياندازند، تاخير به را جذب توانند مي كه بيولوژيك

دوز. ) حجم بين( dose volumeشوند وريدي، داخل تزريقيسريع ) تزريق صورت به ليتر ميلي از تا( bolus injectionكسري

متغير 500 وريدي انفوزيون صورت به بيشتر يا ليتر ميلياست.

به و است تشخيصي مقاصد براي اساسا شرياني داخل تزريقمي استفاده داروها تجويز جهت ندرت به نوزادان، استثناي

منجربه. اغلب آبي محلول فرم به داروها عضالني تزريق شودزيرجلدي ) تزريق در كه حالي در گردد مي كامل و سريع جذب

Subcutaneceus. بود( خواهد تر آهسته جذب كم حجم يا

Page 16: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

هاي راه : Parenteralانواع داخل مفصلي، داخل از عبارتندنخاعي مغزي مايع داخل قلب، عضله داخل چشمي،

Intra cisternal, Intra cardiac, Intra ocular, Intra articular

موضعي .1 اثر براي تجويز راههاي

خوراكي ) (Oral Routeراه

ميكروبي ضد تركيبات جاذب، مواد حاوي دارويي اشكالدر موضعي اثر ايجاد جهت است ممكن اسيدها آنتي و

. شوند گوارشطراحي دستگاه

موضعي ) (Topical Routeراه

دارويي شكل موضعي، اثر ايجاد منظور به است ممكن: . مثال عنوان به شود استفاده محل اپيتليوم روي

چشم، قرنيه پوست، روي استفاده براي محصوالت. ادراري مجاري و واژن ركتوم، بيني، موكوس

دارويي اشكال انواع

زير در شود مي تجويز بيماران به كه داروها از مختلفي اشكال . اشكال تمام شود مي داده توضيح خالصه طور به و آمده

Page 17: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

استانداردهاي و بوده ميكروبي آلودگي از عاري بايد دارويي . اشكال برخي براي شود رعايت بايد آنها مورد در بااليي

) ها ) ميكروارگانيسم وجود عدم معني به بودن استريل دارويي،. است ضروري

مي تهيه استوك محصوالت از داروساز توسط داروها از بعضيمي. تجویز روتين صورت به كه دارويي اشكال از بسياري گردد

مي بندي بسته و توليد داروسازي هاي كارخانه توسط گردندشوند.

Applications

بيشتر كه باشند مي جامد نيمه يا مايع محصوالت شامل اينها . يا سوسپانسيون معموال محصوالت اين دارند پوستي استفاده

. باشند مي امولسيون

(Cashesكاشه - )1

وزن تا متوسط دانسيته با پودر از مقاديري دارويي فرم اين. g2حداكثر به دارويي فرم اين امروزه دهد مي جاي خود در را

بد طعم پوشاندن براي گذشته در اما شود؛ مي استفاده ندرت

Page 18: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

. ها كاشه بزرگ، اندازه علت به است شده مي استفاده پودرها . شوند خيسانده آب در ثانيه چند مدت به بلع از قبل بايد

2.( ها (Capsulesكپسول

كاشه مثل و شود مي ساخته ژالتين از ها كپسول پوستهخود محتويات بد طعم پوشاندن براي ابزاري عنوان به ها

: . دارد وجود كپسول اصلي نوع دو روند مي كار بهكار به جامد داروهاي براي معموال ژالتينيسخت كپسول

. درپوش و شكل استوانه‌اي بدنه شامل نوع اين رود مي. گيرد مي قرار بدنه روي كپسول پرشدن از بعد كه است

كارخانجات در شده استفاده هاي كپسول اكثر امروزهاست ممكن گاهگاهي ولي شوند مي تهيه داروسازيداروخانه خصوصدر به سخت هاي كپسول پركردن براي

. باشد نياز داروساز به بيمارستان،مي اي تكه يك هاي كپسول نرم، ژالتيني هاي كپسول

شدن ) بسته و گيري،پركردن شكل عمل سه كه باشندSealing . محتويات( گيرد مي صورت توليد پروسه يك در

پراكنده داروهاي يا ها محلول معموال ها كپسول گونه اين. باشند مي غيرآبي مايعات در

بلعيده كافي آب با و كامل صورت به بايد ها كپسولشوند.

(Collodionsكلوديونها )

استفاده براي مايع هاي فرآورده شامل دارويي شكل اين . حل فرار حامل يك در پيروكسيلين باشند مي پوست روي

) تبخير ) از بعد و اترواتانول معموال شود فيلم حاللمي يك . كلوديونها همچنين دهد مي تشكيل پوست روي محافظ

و پوست بين مدت تماسطوالني ايجاد براي است ممكن . روند كار به ساليسيليك، اسيد مثل شده حل داروي

Page 19: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

ها ).3 (Creamsكرم

كاربرد كه باشند مي جامد نيمه امولسيونهاي ها كرم . مي روغني و آبكي نوع دو شامل ها كرم دارند خارجي

امولسيون آبي نوع كه روغني O/Wباشند نوع و. W/Oامولسيون نرم اثرات ايجاد براي ها كرم باشد مي

جذب طريق از دارو تجويز يا و كننده مرطوب و كننده. Percutaneausپوستي ) روي( كه هايي كرم روند مي بكار

استريل بايد شوند، مي استفاده باز و بزرگ هاي زخمباشند.

Draughts

. شوند مي استفاده كمتر امروزه خوراكي مايعات اينآنها معمول دوز يك 50mlحجم در دوز هر كه باشد مي

. شود مي بندي بسته جداگانه ظرف

پوشاننده ) (Dusting Powdersپودرهاي

آزاد ) جريان با و ريز بسيار پودرهاي شامل -Freeاينهاflouing . استفاده( براي دارند خارجي كاربرد كه باشند مي

. است ضروري بودن استريل باز، هاي زخم در پودرها اين

گوشي ) هاي (Ear Dropsقطره

يا و ها امولسيون ها، محلول گوشي، هاي قطرهقطره توسط كه باشند مي دارويي هاي سوسپانسيون

. شوند مي گوشچكانيده در چكان

Page 20: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

الگزیرها: داروهاي از شفافي و خوراكي مايع هاي فرآورده الگزيرها

خوشطعم مناسبي نحو به كه باشند مي آور تهوع يا قوي . اتانول از بااليي هاي نسبت حاوي است ممكن حامل اند گشته

. ) اين ) باشد پرزرواتيو ميكروبي ضد مواد همراه به سوكروز يا . از الگزيرها مي‌شوند محلول پايداري باعث ها محافظ

ناپايدارند آبي هاي محلول در كه شوند مي تهيه داروهايي ) گرانولهاي) صورت به است ممكن بنابراين ، آنتي‌بيوتيك‌ها مثل

به تجويز از قبل بالفاصله گرانولها اين و شوند تهيه خشك. آيند در محلول صورت به بيمار

(Enemasانما )

هستند هايي امولسيون يا و ها سوسپانسيون ها، محلول انما،. مي‌شوند تجويز مقعد طريق از كه

چشمي ) هاي (Eye Dropsقطره

Page 21: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

هاي محلول يا ها سوسپانسيون شامل چشمي هاي قطرهملتحمه فضاي در كه باشند مي دارو چند يا يك از استريل

. تك صورت به است ممكن ها فرآورده اين شوند مي چكانيدهشوند بندي بسته دوزي چند يا دوز

چشمي ) (Eye lotionsلوسيونهاي

كه باشند مي استريل و مايي هاي محلول چشمي، لوسيونهاي. شوند مي استفاده چشم جهتشستشوي شدن رقيق بدون

باشند، مي ميكروبي ضد مواد از عاري كه استريل هاي محلولوليطي شوند استفاده اوليه هاي كمك براي است 24ممكن

. شوند انداخته دور بايد ظرف، كردن باز از ساعت

چشمي ) (Eye ointmentsپمادهاي

كه باشند مي استريل و جامد نيمه محصوالت چشمي پمادهايچشم ) حاشيه يا ملتحمه .eyelid marginدر شوند( مي استفاده

غير پايه يك در كه باشند مي دارو چند يا يك شامل پمادها اين( . اند شده پراكنده يا محلول مناسب، /Dissolvedمحرك

Dispersed)( ها (Garglesغرغره

يا پيشگيري منظور به كه هستند آبي هايي محلول ها غرغره . ها فرآورده اين شوند مي استفاده گلو هاي عفونت درمان

. گردند مي عرضه و تهيه غليظ هاي فرم صورت به معموال. شوند رقيق گرم آب توسط استفاده از قبل بايد بنابراين

ها ) (Gelsژلكه هستند شفافي و روغني غير جامد، نيمه محصوالت ها ژل

. عامل دارند خارجي استفاده است ژلهاساسا ممكن كننده

Page 22: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

) آلژينات ) سديم تراگاكانت، نشاسته، مثل كربوهيدرات ژالتين، . باز هاي زخم براي كه هايي ژل شد با سلولزي مشتق يك يا و

. باشند استريل بايد روند مي بكار بزرگ وهيدروكسايد" gelكلمه " آلومينيوم يا منيزيم سوسپانسيون به

مي اطالق نيز شوند، مي استفاده اسيد آنتي عنوان به كهشود.

Inhalationsشده تشكيل فرار مواد از يا كه هستند مايعي محصوالت اينها

. احتقان بهبود براي ها فرآورده اين باشند مي آنها حاوي يا اند . به هستند فرار برخي روند مي كار تنفسبه دستگاه التهاب و

دستمال يك از اتاق دماي در را آنها توان مي كه نحوي . كپسول در است ممكن اختصاصي محصوالت نمود استنشاق

مايع استنشاق، از قبل كه شوند بندي بسته نرم ژالتيني هاي . ديگر انواع شود مي خارج آن نه Inhalationاز ولي داغ آب به را

مدت به را حاصله بخار و كنند مي جوشاضافه حال 10در . نوع اين نمايند مي استنشاق زير Inhalationدقيقه مواد شامل

: باشد ميالكلي هاي فرآورده يا الكل در كه دارويي ساده هاي محلول

توزيع و جذب منظور به كه مايي هاي توزيع و اند شده حلسبك ) منيزيم كربنات حاوي فرار .lightاجزاء باشند( مي

ImplantImplant توسط كه باشند مي استريل سيلندرهاي يا ها ديسك

يا يك رهاسازي براي و شوند مي بدن هاي بافت وارد جراحيطراحي طوالني زمان مدت طي در دارو بيشتري تعداد

اند شدهInsufflations

بنام اي وسيله توسط كه هستند دارويي پودرهاي اينها

Page 23: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

insufflator مي پاشيده بدن حفرات يا بيني،گلو گوش، داخل بهتك. و شوند نمي استفاده ديگر ها فرآورده اين امروزه شوند

آنها جايگزين سخت، هاي كپسول در دارويي پودرهاي دوز . پودر و شكنند مي دستگاهي توسط ها كپسول اين اند شده

. براي بيشتر شيوه اين كند مي استنشاق بيمار را دارويي. رود مي بكار استنشاق طريق تنفساز دستگاه به دارورساني

هايشستشو ) ( Irrigation Solution محلولكه باشند مي استريل و پيروژن از عاري هاي محلول اينها

يا و ها زخم جراحي، محلول‌هاي بدن، حفرات برايشستشوي. روند مي كار به تناسلي ادراري سيستم

Linctusesكه هستند خوراكي ويسكوز و مايع محصوالت لينكتوسها

. شوند مي تجويز سرفه تسكين براي معموالو شربت از بااليي نسبت حاوي معموال ها فرآورده اين

دهنده ) بهبود اثر كه باشند مي روي( demulcentگليسرول ( . حدودا كم معمول دوز حجم دارد گلو به( 5mlغشاء و است

رقيق از بايد فرآورده، بهبوددهنده اثر كردن طوالني منظور. كرد خودداري آن كردن

Linementsجامدي نيمه گاها و مايع نيمه مايع، هاي فرآورده لينمانها

. است ممكن لينمانها دارند كاربرد پوست روي بر كه هستند . ضد انواع باشند امولسيون يا روغني الكلي، هاي محلول

كننده ) تحريك و داده( Stimulatingالتهاب ماساژ پوست رويپانسمان يك توسط ديگر انواع برخي كه حالي در شوند مي

. انواع شامل دوم نوع مثال گردد مي برساستفاده يك يا گرمو . Smoothingبيحسي پوست روي نبايد را لينمانها باشد مي

. برد كار به ديده آسيب

Page 24: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

Lotions

هاي فرآورده ها لوسيونكاربرد كه هستند مايعي

اين از استفاده و دارند خارجي . به يا محصوالت اين ندارد مالشدادن به نياز ها فرآورده

شوند ) مي ماليده پوست روي آهسته اينكه( dabbedصورت يا . منظور به گيرند مي قرار پوست روي مناسب پانسمان يك با

مي پوشيده آب پوششضد توسط پانسمان اين كاهشتبخير،شود.

Mixtures

يك شامل كه هستند مايعي خوراكي هاي فرآورده ميكسچرهاحامل يك در سوسپانسيون يا محلول صورت به دارو چند يا

Page 25: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

. باشند مي نگهداري official mixturesمايي براي معموال. شوند نمي فرموله مدت طوالني

( ها ( Mouth washes دهانشويهبهداشت براي اما باشند مي ها غرغره مشابه ها دهانشويه

. شوند مي استفاده دهاني هاي عفونت درمان و دهان( بيني هاي اسپري و ها ( Drops andsprayNasal قطره

بطري يك يا چكان قطره يك از است ممكن دارو هاي محلول. Squeeze bottleفشاري ) مي( دارو شوند چكانيده بيني داخل

منقبض هيستاميني، آنتي اثرات جمله از موضعي اثرات تواند . اثرات اين موازات به باشد داشته احتقان ضد و عروق كننده

سيستميك جذب موكوسي غشاء طريق از دارو است ممكناين از وازوپرسين و توسين اكسي پپتيدي هورمون كه شود

. مي‌باشند جملهچرا شود خودداري بايد بيني روغني هاي قطره بردن كار به از

بيني ) هاي مژك به است ممكن .Ciuiaكه شود( وارد آسيببيني عروقي هاي منقبضكننده از مدت طوالني استفاده

گشادشدن به منجر و باشد معكوسداشته اثرات است ممكنگردد بيشتر احتقان و عروق

( Ointments پمادها )

Page 26: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

جامدي نيمه و چرب هاي فرآورده پمادها

مي استفاده بيني يا موكوسركتوم پوست، روي بر كه هستندبا. اختالط غيرقابل و غيرآبكي معموال پمادها پايه شوند . نرم عنوان به توانند مي پمادها باشد مي پوست ترشحات

يا محلول داروهاي حاوي اينكه يا روند كار به كننده . زخم براي كه پمادهايي باشند خود پايه در شده سوسپانسيون

. باشند استريل بايد روند مي بكار باز و بزرگ هايخوراكي ) هاي ( Oral emulsions امولسيون

" مي " را دارويي شكل يك عنوان به خوراكي امولسيون عبارت : يك ريز هاي قطره از توزيعي كرد تعريف صورت اين به توان

. بدهند پيوسته فاز يك تشكيل كه آبي فاز يك در روغني مايعدر اينكه يا شوند حل فازها از يك هر در توانند مي داروها

. گردند پراكنده امولسيون( خوراكي ( Oral liquids مايعات

يا يك حاوي كه هستند هموژني هاي فرآورده خوراكي مايعاتسوسپانسيون يا محلول صورت به موثره ماده بيشتري تعداد

. لينكتوسها، الگزيرها، باشند مي مناسب حامل در شدهخوراكي، هاي امولسيون خوراكي، هاي قطره ميكسچرها،

محلول كلي دسته در خوراكي هاي سوسپانسيون و ها محلول. گيرند مي قرار خوراكي هاي

Page 27: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

( Paints رنگ )كاربرد مخاط يا پوست روي بر كه هستند مايعاتي ها رنگ

بالفاصله حاللدارند. و است فرار اغلب پوستي هاي رنگ. گذارند مي باقي محل در دارو از رزيني فيلمي شده، تبخير

. غلظت امر اين علت دارند بيشتري ويسكوزيته گلو هاي رنگ . كردن طوالني براي ها رنگ اين باشد مي آنها گليسرول باالي

. اند شده طراحي درگير ناحيه با تماسدارو مدتتزريقي هاي Parenteral Preparations فرآورده

تعداد يا يك حاوي كه هستند استريل دارويي اشكال اينها. اند شده طراحي تزريقي تجويز براي و بوده دارو بيشتري

يا ها سوسپانسيون ها، محلول تزريقي هاي فرآوردهمي آبي غير يا آبي مناسب حامل در استريل هاي امولسيون

. مي‌شوند بندي طبقه تجويز راه به وابسته معموال و باشند(injection Powders for )استريل جامد مواد تزريقي پودرهاي

Page 28: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

به استريل، مايع مناسب حجم كردن اضافه با كه باشند مي . يا محلول آيند مي در سوسپانسيون يا محلول صورت

تهيه استفاه از قبل بالفاصله معموال تزريقي سوسپانسيون. گردد جلوگيري طوالني نگهداري تخريبطي از تا شوند مي

استريل امولسيونه هاي محلول وريدي، داخل انفوزيونهاي. باشند مي خون با ايزوتون و پيروژن از عاري كه هستند آبي

كننده بافر عوامل يا ميكروبي ضد مواد ها فرآورده اين بهباالتر هاي حجم با وريدي داخل تجويز براي و نمي‌شود افزوده

.10-15از اند شده طراحي ليتر ميلي Pastes خميرها

خارجي كاربرد كه باشند مي جامدي نيمه هاي فرآورده خميرهاكه. است اين در ها ژل يا پمادها با خميرها تفاوت دارند

. پايه باشند مي دارويي ريز پودر از بااليي درصد حاوي خميرهانرم ) ) يا مايع پارافين آبكي غير است ممكن يا( ( Softخميرها

. ) خميرها، ) قوام باشد موسيالژ يك يا گليسرول آب در محلول. سازد مي مناسب پوششمحافظ عنوان به را آنها از استفاده

شوند مي استفاده باز و بزرگ هاي زخم روي كه خميرهايي. باشند استريل بايد

Sprays: های قطره صورت به که روغنی یا آبی محلولهایدهانی و بینی موضعی، صورت وبه آیند می در کوچک بسیار

. شوند مصرفمی: ها شیاف

Page 29: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

در دارو کردن وارد توسط که باشند می جامدی دارویی اشکال. ) میگیرند ) قرار استفاده مورد واژن و مقعد عموما بدن حفرات

ازداروی آمپول: نگهداری برای که باشند می ای طروفشیشهباز که ووقتی شوند می تهیه تزریقی راه از تجویز و استریل

با کردن باز از پیش همانند را آنها دوباره توان نمی شوند می . وسیله به آمپول سر کرد نگهداری ماندن، استریل به اطمینان

. شود می بسته آسپتیک شرایط تحت ذوب ی

Page 31: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

ماده که هستند ژالتین از شده ساخته پوسته‌های کپسولها . با مقایسه در عموما داد جای آنها در می‌توان را دارویی

. داد جای کپسولها در می‌توان را بیشتری موثره ماده قرصهاتقسیم نرم و سخت نوع دو به کپسولها ساخت، نوع حسب بر

اما. است نامحلول سرد آب در کپسول پوسته ژالتین می‌شوند . در این‌رو از کند جذب آب خود وزن برابر ده تا می‌تواند

به و شود می ولیز نرم سریع خیلی دهان مایعات با مجاورت . دمای در ژالتین می‌باشد قرصها از آسانتر آنها بلع دلیل همین

شدن ۳۷ بلعیده از پس رو این از می‌شود ذوب سانتیگراد درجه. می‌شود آزاد آن دارویی وماده شده ذوب ژالتین معده در

. می‌شود هضم نیز شده ذوب ژالتینرطوبت یا و بگیرند خود به را محیط رطوبت می‌توانند کپسولها

. مساله همین به توجه با بدهند دست از را پوسته در موجودزیرا کرد خودداری مرطوب محیط در کپسولها قراردادن از باید

فرآورده شدن ناپایدار امکان کپسول شکل تغییر بر عالوه . کپسول محیطخشک در همچنین می‌باشد نیز کپسول داخل

هنگام در آن پودر از مقداری و شود شکننده بسیار می‌تواندمصرف کمتری موثره مقدارماده نتیجه در شود خارج مصرف

. در چنانچه کپسولها حسمی‌شود دارو طعم هم و می‌شودکردن جدا امکان و می‌چسبند یکدیگر به گیرند قرار هم کنار

. کپسولها مزایای از دارو وطعم بو حسنشدن نیست آنهاآموکسی‌سیلین. کپسول به می‌توان سخت کپسولهای از است

. و نیتروگلیسیرین می‌توان نرم کپسولهای واز کرد اشاره.Aویتامین کرد اشاره

Page 32: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

: قرصها

گردها شدن فشرده از که هستند جامد دارویی اشکال قرصها: می‌باشند زیر اشکال شامل و می‌آیند وجود به گرانولها و

: شده- فشرده قرصهای . مانند می‌شوند تهیه اولیه مواد ساده شدن فشرده از که

استامینوفن.

: شده- فشرده چندبار قرصهای

فشرده هم برروی مجزا دوالیه صورت به یا قرصها نوع این . تهیه علل دارد وجود دیگر قرص درون قرصدر یک یا شده‌اند

: از قرصعبارتست شکل این

Page 33: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

. قرص• داخل مواد شیمیایی ناسازگاری. مرحله• چند در دارو شدن باز

. مشابه• فرآورده‌های از کارخانه یک فرآورده تمایز: پوششقندی- با قرصهای

. پوششداده‌اند شربت با را مرکزی هسته دارویی شکل این درطور به نور مقابل در دارو و حسنمی‌شود دارو بوی و طعم

. قرصهای می‌شود محافظت ظاهر S.Cنسبی دارای عموماداروی اشکال شایعترین رو این از هستند خوشرنگ و زیبا

. آنها وقت‌گیر و پرزحمت ساخت است کودکان کننده مسموم . قرصهای به است آنها معایب .S.Cاز می‌شود گفته نیز دراژه

( ایبوپروفن است( Ibuprofenمانند والتهاب درد ضد داروی که

نازک- : پوششالیه دارای قرصهای

مرکزی هسته برروی نازک پلیمری الیه یک قرصها نوع این در

Page 34: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

. مانند آن مزایای است شده که S.Cکشیده تفاوت این با است . ندارد زیبایی ظاهر

: پوششروده‌ای- دارای قرصهایقرصدر ) قرصپوششروی نوع این و( pHدر نامحلول اسیدی

می باز روده در قرصها اینگونه اینرو از است محلول قلیایی درو. می‌شوند تخریب معده اسید در که را داروهایی معموال شوند

. می‌کنند تهیه شکل این به را دارند تحریکی اثر معده برای یاآنهادر تجویز نحوه و دارویی اشکال تفاوت به توجه با همچنین

در که کرد طراحی طوری را دارو می‌توان روده مختلف نقاطناحیه آن در را خود اثر و شود باز روده در معینی قسمت

. . کند اعمال: زبانی- زیر قرصهای

. S.Lفرآورده‌های اشکال این می‌دهند قرار زبان زیر در رامعده اسید در یا که روند می کار به موادی برای دارویی

آنزیمهای توسط یا و دارند روده از کمی جذب یا ناپایدارند، . می‌شوند بی‌اثر وسیعی طور به کبد گوارشو دستگاه

: جویدنی- قرصهای . عموما شوند جویده مصرف هنگام در باید که هستند قرصهایی

. به را داروهایی دارند خوشایندی مزه که هستند موادی دارایورود هنگام در یا و معده در باید حتما که می‌سازند شکل این

. باشد شده باز کامال روده به: جوشان- قرصهای

Page 35: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

اسید داخلشان در که هستند قرصهایی جوشان، قرصهایاثر ودر دارد وجود سدیم بی‌کربنات و سیتریک اسید تارتریک،

دی‌اکسید‌کربن ) گاز آب با . CO2مجاورت می‌کند( آزاد CO2آزادو مطلوب مزه ایجاد قرصسبب کردن متالشی بر عالوه شده

فرآورده شوری بخصوصمزه نامطلوب مزه شدن پوشیدهمصرف. به کودکان ترغیب برای جوشان قرصهای می‌شود

مایع محیط در فرآورده‌هاییکه اینکه ضمن مناسبند بسیار داروسپسدر و کرد تهیه شکل این به می‌توان را هستند ناپایدار

. قرصجوشان مانند درآورد محلول صورت به مصرف هنگام.Cویتامین

. اینرو از حساسهستند رطوبت به شدیدا جوشان قرصهایاز قبل تا و کرد نگهداری دارو حاوی قوطی در را آنها باید

. درآورد جلد از را آنها نباید مصرفشیار- ) دو و شیار یک دارای Scored & Doubleقرصهای

scored Tab:).به که هستند قرصهایی شیاری دو و شیاری یک قرصهای

. قرصهای کشیده‌اند شیار دو و شیار یک آنها برروی ترتیببه فشار کردن وارد و چاقو دادن قرار با می‌توان را ۴یا ۲فوق

. کرد تقسیم قسمت-Sustained Release Forms :تهیه آن جهت به دارویی فرم این

تاثیرات برای را دارو از مقداری شدن رها بتواند که شود میصورت به آن از بعد و نماید ایجاد وقوی مطلوب درمانی

دارو سطح تا نماید آزاد را دارو ی مانده باقی وتدریجی پیوسته

Page 36: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

. معموال دوره این بماند ثابت مشخص زمانی دوره یک طی در12-8 . است ساعت

4: شربت‌ها(

مواد یا و شکر حاوی شده تغلیظ مایع فرآورده‌های شربتها . فرآورده‌های بهترین از شربت‌ها می‌باشند آن شونده جانشین

هستند کودکان برای بخصوص خوراکی

شیرینی واسطه به دارویی مواد نامطبوع مزه شربت‌ها در . شکر با‌انکه حسنمی‌شود مایع زیاد چگالی همچنین و شکر

در اما می‌باشد، شربت تهیه در کننده شیرین پرمصرف‌تریندکستروز، نظیر دیگری کننده شیرین مواد از مواردی

نیز سلولز اتیل وهیدروکسی ساخارین گلیسیرین، سوربیتول، . به ورود پساز اول ماده سه شکر بر عالوه می‌شود استفاده

مواد ) می‌شوند تیدیل گلوکز به نهایت در در( Glucogenicبدن( . ندارند را خاصیتی چنین آخر ماده دو (.Non Glucogenicحالیکه

مواد حاوی شربتهای از مبتال Glucogenicاستفاده افراد براینیست مناسب دیابت به

مولتی‌ویتامین شربت مانند

5: سوسپانسیون‌ها(

Page 37: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

در که می‌باشند مایع ناهمگن مخلوطهای از سوسپانسیونها. است شده پراکنده آب در نامحلول، جامد ماده یک آنها

مصرف هنگام در گاه و هستند آماده گاه سوسپانسیونها . صورت به مواد تهیه علل می‌شوند تهیه فرآورده

: از عبارتست سوسپانسیوناست• . ناچیز بسیار نامحلول حالت در ماده یک نامطلوب مزه

حالت• در اما هستند ناپایدار محلول حالت در مواد بعضی. هستند پایدار سوسپانسیون

تهیه• با اما کرد حل مناسب حالل در نمی‌توان را مواد بعضی. کرد تهیه را مایع فرآورده یک عمال آنها سوسپانسیوندارای باال در که گشاد دهان ظرف در باید را سوسپانسیونها

هنگام ) در فر‌اورده شدن مخلوط بهتر برای باشد خالی فضای. ) شود نگهداری زیاد حرارت و نور یخ‌زدگی، از بدور ، ادن د تکان

تهیه( Amoxicillinآموکسی‌سیلین ) برای پودر صورت به که. دسترساست در سوسپانسیون

6 ) Plasters :) ها) باشند مشمع می جامدی نیمه ی چسبنده موادموجب و روند می کار به بدن روی خارجی استعمال برای و

شوند می موضع با دارو مدت تماسطوالنی

7) Irrigation solution : محلول شبیه وضدعفونی شستشو محلو . . این از شوند نمی تزریق ورید داخل اما هستند تزریقی. .... شود می استفاده و زخم برایشستشوی محلولها

Page 38: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

8) Ovules :) بیضیشکل اوول) جامد یا نرم دارویی اشکالشوند می استعمال واژن در دادن قرار ی وسیله به که هستند

. روند می کار به موضعی اثرات جهت بیشتر و

9 ) Vaginal tablets : . ابزاری توسط عمدتا واژینال قرصهایآلودگی امکان ترتیب این به که شود می داده قرار واژن داخل

. پایدارتر آنها ترکیب و تر ساده قرصها این ساخت میگردد کم. است واژینال شیافهای از

11)Applicationsبيشتر كه باشند مي جامد نيمه يا مايع محصوالت شامل اينها

. يا سوسپانسيون معموال محصوالت اين دارند پوستي استفاده. باشند مي امولسيون

(Cashesكاشه )(12

وزن تا متوسط دانسيته با پودر از مقاديري دارويي فرم اين. g2حداكثر به دارويي فرم اين امروزه دهد مي جاي خود در را

بد طعم پوشاندن براي گذشته در اما شود؛ مي استفاده ندرت . ها كاشه بزرگ، اندازه علت به است شده مي استفاده پودرها

. شوند خيسانده آب در ثانيه چند مدت به بلع از قبل يد با(Collodionsكلوديونها )(13

روي استفاده براي مايع هاي فرآورده شامل دارويي شكل اين

Page 39: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

. شود مي حل فرار حامل يك در پيروكسيلين باشند مي پوست ) روي) محافظ فيلم يك حالل تبخير از بعد و اترواتانول معموال

. براي است ممكن كلوديونها همچنين دهد مي تشكيل پوستمثل شده حل داروي و پوست بين مدت تماسطوالني ايجاد

. روند كار به ساليسيليك، اسيد

ها )(14 (Creamsكرم

خارجي كاربرد كه باشند مي جامد نيمه امولسيونهاي ها كرمنوع. كه باشند مي روغني و آبكي نوع دو شامل ها كرم دارند

امولسيون امولسيون O/Wآبي روغني نوع .W/Oو باشد ميكننده مرطوب و كننده نرم اثرات ايجاد براي ها كرم

پوستي ) جذب طريق از دارو تجويز يا مي( Percutaneausو بكارمي. استفاده باز و بزرگ هاي زخم روي كه هايي كرم روند

. باشند استريل بايد شوند،Bulk

از بعضي ساختن در اوليه مواد عنوان به يا دارويي هاي بالكآماده كوچك هايي بسته در خود يا روند مي كار به داروها

) هاي ) بندي بسته در اينكه يا و پارافين مثل شوند مي توزيعمصرفمي به تدريج به و شده توزيع درماني مراكز در بزرگ

Page 40: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

رسند

نشاسته :ن‌ش‌‌اس‌ت‌ه‌ د‌اروس‌‌از‌ی‌ ص‌ن‌‌ای‌‌ع‌ اول‌ی‌ه‌ م‌و‌اد م‌ص‌رف‌ت‌ری‌ن‌ پ‌ر از ی‌ک‌‌ی‌

. ق‌رص‌‌ه‌‌ ف‌رم‌والس‌ی‌ون‌ در اک‌س‌ی‌پ‌ی‌‌ان‌ ب‌‌ع‌ن‌و‌ان‌ ع‌م‌دت‌‌ا م‌‌اده‌ ای‌ن‌ اس‌ت‌ . م‌ت‌‌ع‌ م‌ح‌‌اس‌ن‌ وج‌ود ب‌‌ا م‌‌ی‌گ‌ی‌رد ق‌ر‌ار اس‌ت‌ف‌‌اده‌ م‌ورد ک‌پ‌س‌ول‌‌ه‌‌ا و ا

ش‌ی‌م‌ی‌‌ای‌‌ و ف‌ی‌زی‌ک‌‌ی‌ ت‌‌غ‌ی‌ی‌ر‌ات‌ ان‌ج‌‌ام‌ ب‌‌ا ک‌ه‌ د‌ارد آن‌ ج‌‌ا‌ی‌ م‌‌اده‌ ای‌ن‌ ددب‌‌ه‌ت‌ر ق‌‌اب‌ل‌ی‌ت‌‌ه‌‌ا‌ی‌ ب‌‌ا ف‌ر‌آورده‌‌ه‌‌ای‌‌ی‌ ت‌‌ه‌ی‌ه‌ ج‌‌ه‌ت‌ ن‌ش‌‌اس‌ت‌ه‌ رو‌ی‌ ب‌ر ی‌

. ن‌ش‌‌ ... ف‌ر‌آورده‌ گ‌ردد ت‌الش‌ و ف‌ش‌‌ارپ‌ذی‌ر‌ی‌ ج‌ری‌‌ان‌پ‌ذی‌ر‌ی‌، ن‌ظر ازی‌‌اف‌ت‌ه‌ ت‌‌غ‌ی‌ی‌ر ن‌ش‌‌اس‌ت‌ه‌‌ه‌‌ا‌ی‌ ان‌و‌ا‌ع‌ از ی‌ک‌‌ی‌ ش‌ده‌ ژل‌ه‌‌ا‌ی‌ پ‌ی‌ش‌ اس‌ت‌ه‌

ب‌ه‌ ک‌ه‌ اس‌ت‌ سال ب‌ی‌س‌ت‌ از ب‌ی‌ش‌ ج‌‌ه‌‌ان‌ د‌اروی‌‌ی‌ ب‌‌از‌ار در ک‌ه‌ اس‌ت‌ق‌ پ‌رک‌ن‌ن‌ده‌ ج‌م‌ل‌ه‌ از م‌خ‌ت‌ل‌ف‌ ک‌‌ارب‌رد‌ه‌‌ا‌ی‌ ب‌‌ا اک‌س‌ی‌پ‌ی‌‌ان‌ ی‌ک‌ ع‌ن‌و‌ان‌

ب‌ه‌ ق‌رص‌ ت‌ول‌ی‌د ف‌ر‌آی‌ن‌د در م‌س‌ت‌ق‌ی‌م‌ ش‌دن‌ ف‌ش‌رده‌ ق‌‌اب‌ل‌ی‌ت‌ ب‌‌ا رص‌م‌س‌ت‌ق‌ی‌م‌ ف‌ش‌ردن‌ در )Dirct compression(روش‌ طور ه‌م‌ی‌ن‌ و

چ‌س‌ب‌‌ ب‌‌ه‌م‌ پ‌‌اش‌‌ان‌ن‌ده‌، ه‌م‌ از ع‌ن‌و‌ان‌ ب‌ه‌ ق‌رص‌ ت‌ول‌ی‌د روش‌‌ه‌‌ا‌ی‌ س‌‌ای‌رغ‌ ... ص‌ن‌‌ای‌‌ع‌ س‌‌ای‌ر در ف‌ر‌آورده‌ ای‌ن‌ طرف‌‌ی‌ از م‌‌ی‌رود ب‌ک‌‌ار و ان‌ن‌ده‌

. ف‌ر‌آی‌ن‌د ک‌ل‌‌ی‌ ب‌طور م‌‌ی‌گ‌ی‌رد ق‌ر‌ار وس‌ی‌‌ع‌ اس‌ت‌ف‌‌اده‌ م‌ورد ه‌م‌ ذ‌ای‌‌ی‌ن‌ش‌‌اس‌ س‌وس‌پ‌‌ان‌س‌ی‌ون‌ د‌ادن‌ ح‌ر‌ارت‌ ب‌‌ا ن‌ش‌‌اس‌ت‌ه‌ ش‌دن‌ ژل‌ه‌‌ا‌ی‌ پ‌ی‌ش‌

ح‌‌ ژل‌ ن‌م‌ودن‌ خ‌ش‌ک‌ س‌پ‌س‌ و ژل‌ه‌‌ا‌ی‌ ف‌رم‌ ب‌ه‌ رس‌ی‌دن‌ ت‌‌ا آب‌ در ت‌ه‌ . در ش‌دن‌ پ‌خ‌ش‌ ص‌ورت‌ در ح‌‌اص‌ل‌ ف‌ر‌آورده‌ م‌‌ی‌گ‌ی‌رد ص‌ورت‌ اص‌ل‌

گ‌ر‌ان‌ول‌‌ه‌‌ ف‌ر‌آی‌ن‌د ای‌ن‌ طول‌ در م‌‌ی‌رس‌د ژل‌ه‌‌ا‌ی‌ ح‌‌ال‌ت‌ ب‌ه‌ س‌رد آب‌ف‌ش‌‌ ح‌‌اص‌ل‌ ن‌ش‌‌اس‌ت‌ه‌ پ‌ودر و م‌‌ی‌ش‌ون‌د خ‌رد و ش‌ک‌س‌ت‌ه‌ ن‌ش‌‌اس‌ت‌ه‌ ا‌ی‌

. درص‌د‌ی‌ چ‌ه‌ ای‌ن‌ک‌ه‌ ب‌ه‌ ب‌س‌ت‌ه‌ م‌‌ی‌‌آورد ب‌دس‌ت‌ ر‌ا ب‌ی‌ش‌ت‌ر‌ی‌ ارپ‌ذی‌ر‌ی‌ف‌ ب‌‌اش‌ن‌د، ش‌ده‌ ت‌خ‌ری‌ب‌ ف‌ر‌آی‌ن‌د م‌ورد ن‌ش‌‌اس‌ت‌ه‌ گ‌ر‌ان‌ول‌‌ه‌‌ا‌ی‌ از

Page 41: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

. گ‌ردد ت‌‌ه‌ی‌ه‌ ش‌ده‌ ژل‌ه‌‌ا‌ی‌ پ‌ی‌ش‌ ک‌‌ام‌ال ت‌‌ا ن‌س‌ب‌ت‌‌ا از م‌‌ی‌ت‌و‌ان‌د ر‌آورده‌و در‌ای‌ی‌ن‌گ‌ اس‌پ‌ر‌ی‌ ت‌ک‌ن‌ی‌ک‌ ب‌ه‌ ن‌ش‌‌اس‌ت‌ه‌ ژل‌ ک‌ردن‌ خ‌ش‌ک‌ ر‌ا‌ه‌‌ه‌‌ا‌ی‌ از

ک‌رد اش‌‌اره‌ م‌‌ی‌ت‌و‌ان‌ در‌ای‌ی‌ن‌گ‌ در‌ام‌

هردو جانبی ومواد اولیه مواد وکمییت کیفییت دارو تولید دراین مجوز وبدون قاجاق داروهای ودربحث باشد می موثر

ساخت نظر نظراز مورد داروی یا که است مشکل دچار موضوعفاقد ویا نیست قبول قابل درسطح حامل ومواد اولیه ومواد

الزم موثره مواد. باشد می

باشید موفق

Page 42: v-drug.mums.ac.ir · Web viewدارو سازی اجتماعیالف) داروخانه های سطح شهر: اکثریت (بیش از ۸۵ %) فارغ التحصیلان این رشته

این در که یادگاری خوشتر ندیدم عشق سخن ازصدایبماند دوار گنبد