vai trò của cơ trong bệnh lí loãng...

39
Strong Bone Asia Conference Bangkok July 5-7, 2012 Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xương Professor Tuan V. Nguyen Osteoporosis and Bone Biology Research Garvan Institute of Medical Research Sydney Australia

Upload: others

Post on 28-May-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Vai trò của cơ trong bệnh lí

loãng xương

Professor Tuan V. Nguyen

Osteoporosis and Bone Biology Research

Garvan Institute of Medical Research

Sydney – Australia

Page 2: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Cơ và xương

• Câu chuyện cây cầu gãy

• Cơ và xương

• Sarcopenia (thiếu cơ)

• Tương lai bệnh lí loãng xương và vai trò của cơ

Page 3: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Chuyện cây cầu gị gãy

• 1/8/2007: cầu trên liên lộ 35W Minneapolis (MN) bị

gãy trong lúc lưu lượng giao thông cao điểm

• Cục an toàn giao thông điều tra

• 9/2008: báo cáo của Cục “The bridge buckled

because its load exceeded the strength of its

structure”

• Sức tải > sức mạnh và cơ cấu

Page 4: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Tại sao xương gãy

• Câu hỏi có thể học từ cây cầu bị gãy

• “Bone fractured when the load on a bone exceeds

its strength”

• Chúng ta chưa nói đến structure!

Page 5: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Xương

• “Thiết kế” để bảo vệ các cơ phận quan trọng, nhưng

phải nhẹ và dẽo để vận động

• Khi sinh có ~300 xương, 25 tuổi: 206 xương

• Xương là cơ phận phức tạp (và là … “thùng rác”)

• Xương sản xuất tế bào máu, trữ chất khoáng,

chuyển hoá calcium và … năng lượng!

Page 6: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Fragility fracture – gãy xương

• Fragility fracture – gãy do té ngã khi đứng, hoặc va

chạm một lực nhẹ

• Cơ chế: khi sức tải quá sức chịu đựng của xương

(quá tải)

Page 7: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Định nghĩa loãng xương

• Trước 1993: bị fragility fracture = loãng xương

• 1994: WHO và chỉ số T (so với giá trị tham chiếu

tuổi 20-30)

• 2001: NIH định nghĩa loãng xương là do sức mạnh

của xương bị suy giảm

Sức mạnh (bone strength) = mật độ xương + chất lượng

Page 8: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Xương và cơ

Page 9: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Mật độ xương (bone mineral density)

• Đo bằng máy DXA

• Xương đùi và xương cột sống (gram / cm2)

• Phản ảnh sức mạnh của xương

Page 10: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Mật độ xương phản ảnh sức mạnh xương

http://www.tswj.com/2012/

Page 11: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Mật độ xương và “failure load”

Huber MB, et al. Radiology 2008

Page 12: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Chất lượng ?

• Khó đo lường!

• Siêu âm?

• Marker chu chuyển xương?

• Cấu trúc hình học, hình thể (hip axis length)

• Lâm sàng: tiền sử gãy xương (chất lượng thấp)

Page 13: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Vai trò của cơ

• Muscle strength – sức mạnh cơ

• Muscle mass – lượng cơ

Page 14: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Lượng cơ (musle mass)

• Có thể đo bằng DXA

• Appendicular skeletal

muscle mass = lean mass

xương tay + xương cân

• Skeletal muscle index =

skeletal muscle mass /

chiều cao bình phương

Page 15: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Sức mạnh của cơ (muscle strength)

• Hand grip

• Quadriceps strength

Page 16: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Lượng cơ và tuổi

Page 17: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Page 18: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Mất thăng bằng cơ thể (postural instability)

Không gãy xương Gãy cổ xương đùi

Page 19: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Risk factors for hip fracture after adjustment for FNBMD and sex

Page 20: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Yếu tố nguy cơ gãy xương

Hip fracture incidence (per 1000 person-years)

stratified by femoral neck bone mineral density T-

scores and number of risk factors. Nguyen ND, et

al. J Bone Miner Res 2005;20:1921-28

Ten-year risk of any fracture by BMD and number

of risk factors. Kung AWC, et al. J Bone Miner Res

2007;22:1080-1087

Page 21: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Sarcopenia – thiếu cơ

Page 22: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Sarcopenia là gì?

Sarx (flex)

penia (loss)

Sarcopenia (loss of muscle

mass)

Page 23: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Định nghĩa cổ điển (RN Baumgartner)

• Skeletal muscle mass index (SMI): lean mass

chân và tay

• Appendicular skeletal muscle index (ASI) = SMI /

chiều cao

ASI = SMI / m2

• 2 SD dưới giá trị tham chiếu (18 – 40)

Baumgartner RN et al, Am J Epidem 1998;147:755‐763

Page 24: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Định nghĩa cổ điển (RN Baumgartner)

Page 25: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Định nghĩa Âu châu

• European Working Group on Sarcopenia in Older People (EWGSOP)

– European Geriatric Medicine Society

– European Society for Clinical Nutrition & Metabolism

– International Association of Gerontology & Geriatrics – European

Region

– International Association of Nutrition & Aging

• Rationale:

– Need to recognize sarcopenia as a geriatric syndrome

– Lack of broadly accepted clinical definition, consensus diagnostic

criteria or ICD‐9 codes or treatment guidelines

Cruz‐Jentoft et al. Age & Ageing. 2010;1‐12.doi:10.1093/ageing/afq034

Page 26: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Định nghĩa Âu châu

A geriatric syndrome characterized by progressive and

generalized loss of skeletal muscle mass and strength

with a risk of adverse outcomes such as physical

disability, poor quality of life and death

Cruz‐Jentoft et al. Age & Ageing. 2010 Jul;39:412‐23

Page 27: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Định nghĩa Âu châu

• Định nghĩa dựa vào tiêu chí 1 (cộng với tiêu chí 2 hay tiêu

chí 3)

1 Low muscle mass (giảm lượng cơ)

2 Low muscle strength (giảm lực cơ)

3 Low physical performance (giảm vận động thể lực)

Cruz‐Jentoft a et al, AgeAgeing 2010 Jul;39:412‐23

Page 28: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Biến đổi sức mạnh cơ theo tuổi

Page 29: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

CT Image from the BLSA (all women BMI 30-32)

Page 30: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Tỉ lệ thiếu cơ

<70 yr 70 – 74 yr 75 – 79 yr 80+ yr

Morley et al. J Lab Clin Med 2001

Page 31: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Mối liên quan giữa cơ và xương

Page 32: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Hệ quả của thiếu cơ

• Giảm chức năng vận động

• Té ngã

• Tử vong

• Loãng xương và gãy xương

Page 33: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Page 34: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Lean mass > fat mass

Page 35: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Vai trò của genes

Page 36: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Page 37: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Cơ và bệnh lí loãng xương

• Xương, sức mạnh và lương cơ giảm theo tuổi

• Tần số thiếu cơ trong cộng đồng (~15%)

• Giảm lượng cơ giảm mật độ xương

• Giảm sức mạnh cơ tăng nguy cơ gãy xương

• Thiếu cơ giảm mật độ xương tăng nguy cơ

gãy xương (?)

Page 38: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Tương lai của cơ trong loãng xương

• Cần nhiều nghiên cứu

• Vai trò của cơ trong tiên lượng tình trạng suy giảm mật

độ xương và gãy xương

• Genes nào xác định cơ + cơ chế ảnh hưởng

• Định nghĩa sarcopenia dựa vào tiêu chí lâm sàng?

• Sarcopenia là một bệnh ?

Page 39: Vai trò của cơ trong bệnh lí loãng xươnghoiloangxuonghcm.vn/vi/Portals/0/BaoCao2012/5_Vai_Tro... · 2020-04-01 · Không gãy xương Gãy cổ xương đùi. Strong Bone

Strong Bone Asia Conference – Bangkok July 5-7, 2012

Cảm tạ

• Novartis

• Hội Loãng xương TPHCM

• Dr. Nguyen D. Nguyen

• Australian National Health and Medical Research

Council