Vai trò của siêu âm Doppler SMI trong khảo sát một số bướu ganvà ứng dụng theo dõi sau điều trị đốt bướu.

BS.NGUYỄN NGHIỆP VĂN

BS. PHAN THANH HẢI PHƯỢNG

BS.PHAN THANH HẢI

Tổng quan• Tỉ lệ cao bướu gan phát hiện trên siêu âm .• Phân biệt bướu lành và ác trên siêu âm dựa trên B-mode và tính chất

phân bố mạch máu.• Bướu ác tính có khả năng tăng sinh mạch máu mới, nuôi bướu phát

triển.

Giới thiệu SMI Hiện tại, những kỹ thuật khảo sát

mạch máu bướu gan:• Siêu âm màu thường qui

( Color Doppler)• Siêu âm màu năng lượng

( Power Doppler ) • Siêu âm có tiêm chất tương phản

(Contrast Enhancement Ultrasound)

Tuy nhiên, mỗi kỹ thuật có hạn chế

Giới thiệu SMI Kỹ thuật SMI của máy siêu âm Toshiba Aplio 500 thế hệ mới :

• Khảo sát những mạch máu rất nhỏ • Vận tốc dòng chảy thấp • Tỉ lệ khung ảnh và độ nét cao• Giảm xảo ảnh gây ra bởi chuyển động.

Giới thiệu SMISMI bao gồm 2 mode: SMI màu (cSMI): mạch máu tín hiệu thấp phổ màu. SMI trắng-đen (mSMI): hình ảnh mạch máu độ nhạy cao hơn, nổi

bật hơn do xóa tín hiệu nền

cSMI mSMICDI

Ứng dụng của SMI1. Khảo sát kiểu phân bố mạch máu bướu gan.2. Góp phần đánh giá sau điều trị đốt bướu gan.

Trước điều trị Sau điều trị

CDI

Kiểu phân bố mạch máu trong bướu gan

Các kiểu phân bố mạch máu bướu gan theo Limberg

Loại 1 Không tín hiệu

Loại 2 Mạch máu dạng chấm

Loại 3 Mạch máu dạng dãy

Loại 4 Mạch máu cây phân nhánh

Khảo sát với 57 trường hợp lâm sàng tại Medic

Trung bình Nhỏ nhất Lớn nhất

Kích thước bướu (cm) 3.13±2.73 0.75   18.00

61.4; 61%

38.6; 39%

Giới tính

NamNữ Trung

bìnhNhỏ nhất

Lớn nhất

Tuổi 50± 14 15 74

Khảo sát với 57 trường hợp lâm sàng tại Medic

  Số lượng BN %

Tăng sản nốt khu trú (FNH) 2 3.5

Ung thư tế bào gan (HCC) 14 24.6

Bướu máu (Hemangioma) 27 47.4

Bướu di căn (Metastasis) 5 8.8Sau đốt Ung thư tế bào gan (RFA) 6 10.5

Sau đốt bướu ung thư đường mật trong gan (MWA) 1 1.8

U quái (Teratoma) 1 1.8

U tuyến lành tính (Adenoma) 1 1.8

Ung thư tế bào gan (HCC) 14 24.6

Bướu máu (Hemangioma) 27 47.4

Mục đích khảo sát

1. So sánh mức độ phân bố mạch máu trong khối bướu giữa siêu âm Doppler màu thường qui (CDI) và siêu âm Superb Microvascular Imaging (SMI).

2. Góp phần đánh giá sau điều trị đốt bướu.

Khảo sát phân bố mạch máu trong bướu máu gan

Case 1: BN nam 46 tuổi, Siêu âm phát hiện bướu gan Phải 6,7cm.

Khảo sát phân bố mạch máu trong bướu máu gan

Case 1: BN nam 46 tuổi, Siêu âm phát hiện bướu gan Phải 6,7cm.

Khảo sát phân bố mạch máu trong bướu máu ganCase 2: BN Nam 27 tuổi siêu âm tình cờ phát hiện 4 nốt phản âm dày #0.8-1.2cm

Khảo sát phân bố mạch máu trong bướu máu ganCase 3: BN Nữ 40 tuổi, nốt đồng phản âm HPT VI

Khảo sát phân bố mạch máu trong Tăng sản dạng nốt khu trúCase 4: BN nam 23 tuổi, chẩn đoán bướu gan ở địa phương.

Khảo sát phân bố mạch máu trong Tăng sản dạng nốt khu trúCase 4: BN nam 23 tuổi, chẩn đoán bướu gan ở địa phương.

Khảo sát phân bố mạch máu trong Ung thư tế bào ganCase 5: BN Nam 61 tuổi, đau HSP gần 1 tháng

Khảo sát phân bố mạch máu trong Ung thư tế bào ganCase 6: BN nam 46 tuổi, tiền căn viêm gan mạn, đau TV 1 tuần.

Đặc điểm phân bố mạch máu trong bướu gan di cănCase 7: BN nữ 61 tuổi, tiền căn mổ ung thư vú phải 1 năm

Kết quả so sánh CDI và SMI

  Kiểu 1 Kiểu 2 Kiểu 3 Kiểu 4

CDI19 (33.3%) 14 (24.6%) 5 (8.8%) 19 (33.3%)

SMI8 (14.0%) 4 (7.0%) 10 (17.5%) 35 (61.4%)

SMI có độ nhạy vượt trội so với CDI trong việc phát hiện các mạch máu rất nhỏ, dòng chảy chậm..Trong khi CDI chỉ phát hiện ~42% kiểu 3-4, SMI phát hiện 79%, gần gấp 2 lần.

Bàn luận

Trong tổng số 27 trường hợp bướu máu, kích thước trung bình 2,21cm, lớn nhất là 7cm và nhỏ nhất là 0,75cm.

Kiểu 1 Kiểu 2 Kiểu 3 Kiểu 4

CDI11 (40.7%) 12 (44.4%) 3 (11.1%) 1(3.7%)

SMI1 (3.7%) 4 (14.8%) 10 (37.0%) 12 (44.4%)

Bàn luận

Trong tổng số 14 trường hợp u gan, kích thước trung bình 4,57cm, lớn nhất là 18cm và nhỏ nhất là 1,5cm.

Kiểu 1 Kiểu 2 Kiểu 3 Kiểu 4

CDI1 (7.1%) 0 (0%) 0 (0%) 13 (92.9%)

SMI0 (0%) 0 (0%) 0 (0%) 14 (100%)

Bàn luận

Bướu máu gan Phân bố dạng viền (Nodular rim) gặp trong bướu máu thể hang

Bướu máu thể mao mạch thường không có tín hiệu mạch máu trên CDI và SMI

Tăng sản nốt gan khu trú: dạng nan hoa (spoke wheel)

Ung thư tế bào gan: tăng sinh mạch máu rất nhiều.(cơ chế Angiogenesis)

Bướu gan di căn: không đặc hiệu

Khuynh hướng phân bố của một số loại bướu

Bướu máu thể

hang

↓

FNH

↓HCC

↓Bướu

máu thể mao mạch

↓

Ung thư tế bào gan trước và sau điều trị RFA

Trước điều trị Sau điều trị

Case 8: BN nam 62 tuổi, chẩn đoán tại Medic và điều trị đốt bướu bằng sóng cao tần tại BVCR

Ung thư đường mật trong gan trước và sau điều trị MWA

Trước điều trị Sau điều trị

Case 9: BN nam 74 tuổi chẩn đoán ung thư đường mật tại Medic, phá hủy bướu bằng vi sóng tại BVCR

Ung thư gan tái phát sau điều trị đốt sóng cao tầnCase 10: BN Nam 73 tuổi đốt bướu 5 năm tại BVCR, nay siêu âm phát hiện bướu gan 5,4cm HPT V

Khảo sát SMI sau đốt bướu gan.

SMI là phương pháp dễ thực hiện, không xâm lấn, có thể thực hiện nhiều lần.

Trong một số trường hợp, có thể thay thế CT và MRI khi bệnh nhân có chống chỉ định.

Kết luận

1. SMI nhạy hơn CDI gần gấp 2 lần trong việc phát hiện mạch máu nhỏ, dòng chảy thấp.

2. SMI khảo sát được kiểu phân bố mạch máu trong bướu gan, do đó góp phần tăng khả năng chẩn đoán chính xác trên siêu âm.

3. SMI có sự tương đồng với CT, MRI trong khảo sát mạch máu của bướu sau điều trị. Do đó, khi Siêu âm có chất tương phản chưa được sử dụng tại VN thì SMI có thể được sử dụng thay thế.

AFSUMB KYOTO 2016

Xin cảm ơn sự theo dõi của quý vị.