van betuttelen naar verleiden: nieuwe richtingen voor ... · leerstoelgroep strategische...
TRANSCRIPT
Van betuttelen naar verleiden:
Nieuwe richtingen voor gedragsbeïnvloeding
Emely de Vet
Leerstoelgroep Strategische Communicatie
Voeding in NL
95% eet onvoldoende groente
90-95% eet onvoldoende fruit
80% eet onvoldoende vis
95% eet teveel verzadigde vetten
48% heeft overgewicht
31% heeft verhoogde bloeddruk
23% heeft ongunstig serum cholesterol gehalte
2
Voedselconsumptiepeiling, Van Rossum et al., 2011
Gedragsverandering essentieel, maar lastig
Interventies gebaseerd op educatie en informatie
● Effecten op kennis, attitude, vaardigheden, intenties
● Echter weinig gedragsverandering
60% probeert voedingsinname te beperken
Ongeveer 70% probeert het zelf
45% na 1 maand afgehaakt
3 (De Ridder et al., 2014, De Vet et al., 2013; Norcross et al., 1989; 2002)
Gedrag veranderen
...waarom is dat zo moeilijk?
...hoe kan het makkelijker?
4
Waarom is gedrag veranderen moeilijk?
Reflectief systeem
• Afwegingen maken
• Plannen/vooruitdenken
• Onderdrukken impulsen
• Traag, kost moeite/energie
Impulsief systeem
• Genereert impulsief gedrag
• Cue roept een onmiddellijke
reactie op
• Automatisch en onbewust
• Snel, intuïtief en efficient
5 Hofmann et al.,2009; Strack & Deutsch, 2004
“Ik vind het belangrijk om genoeg te bewegen,
daarom wil ik 2x per week sporten”
“Ach ik zit nu zo lekker op bank, ik ga morgen wel”
“Ik wil gezond zijn, ik ga 100 dagen
suikervrij!”
“Wat een lekker taartje, een keertje zondigen kan geen
kwaad”
Waar gaat het mis?
Voedingscommunicatie gaat uit van gedrag dat uit reflectief
systeem voortkomt
200 voedingsgerelateerde keuzes per dag, waarvan 70% van
voortkomt uit het impulsieve systeem (Wansink & Sobal, 2007)
Wanneer impulsieve system dominant is
● Doen kennis, attitudes, risicopercepties, etc. er niet meer toe
● Maar reageren we snel, automatisch, onberedeneerd, intuїtitief
op allerlei triggers om ons heen
7
We komen nogal wat triggers tegen
8
(Eet)gedrag veranderen
...waarom is dat zo moeilijk?
...hoe kan het makkelijker?
9
Wie niet sterk is, moet slim zijn…
Interventies die impulsieve system benutten ten gunste van
gezondheid
-Implementatie Intenties
-Nudging
10
Implementatie intenties
Specifieke actie-plannen die een mentale associatie tussen een
cue en een respons leggen (Gollwitzer, 1999)
Als....cue......, dan........respons.........
Als ik tv ga kijken, dan neem ik een appel
Werkt via het impulsieve system
● Betere herkenning van de cue
● En snellere, automatische, reactie op de cue
11
FINISHED FILES ARE THE
RESULT OF YEARS OF SCIENTIFIC
STUDY COMBINED WITH THE
EXPERIENCE OF YEARS
FINISHED FILES ARE THE
RESULT OF YEARS OF SCIENTIFIC
STUDY COMBINED WITH THE
EXPERIENCE OF YEARS
(Webb & Sheeran, 2004)
Implementatie intenties
Effectief, zelfs in doorbreken van gewoontegedrag (Adriaanse et al.,
2011)
Maar wel onder bepaalde voorwaarden
● Specifiek is beter, maar 1/3e maakt geen goed plan (De Vet, Oenema, &
Brug, 2011)
● Meer plannen niet beter: 1 plan effectiever dan 3 (Verhoeven, Adriaanse,
De Ridder, De Vet & Fennis, 2013)
● Vermijd ontkenningen: “Als ik TV kijk, dan eet ik geen
chips”(Adriaanse, Van Oosten, De Ridder, De Wit, & Evers, 2011)
14
Nudging
Een nudge is een simpele aanpassing in de keuzecontext die
gedrag beïnvloedt door gebruik te maken van de
gedachteloze manier waarop mensen keuzes maken, zonder
alternatieve keuzes onmogelijk te maken
Benut of corrigeer biases, heuristieken en denkfouten
15
Maak de gewenste keuze, de impulsieve keuze
Social proof: “als anderen het doen, zal het wel goed zijn”
Geef hints over het gedrag van anderen
16
Salmon, Fennis, Adriaanse, De Ridder, & De Vet, 2014, Health Psychol
Van 7% naar 28% onder ‘impulsieven’ Met papiertjes: 2-3 keer zo veel mensen pakken wat
Prinsen, De Ridder, & De Vet, 2013, Appetite
Maak de gewenste keuze, de impulsieve keuze
0 200 ml 0 300 ml 0 400 ml
0 300 ml 0 200 ml 0 400 ml
Gezonde keuze van 38% naar 59%
Benut center stage effect
Maak de gewenste keuze, de impulsieve keuze
Benut portion size effects: Serveer een grotere portie
snackgroente
54% meer consumptie
Van Kleef, Bruggers & De Vet (2015). Public Health Nutrition
Maak de gewenste keuze, de impulsieve keuze
Zet ongezond eten iets verder weg
● Binnen bereik versus reiken
● 50cm verschil
● +/- 70% vs +/- 40% eet
● Verder weg zetten geen effect
19 Maas, de Wit, De Vet & De Ridder, 2012, Psychology & Health
Verder onderzoek WINK
Welfare Improvement through Nudging Knowledge
Samenvattend
Veel voedingscommunicatie probeert gedrag via het reflectieve
systeem te beinvloeden, maar veel gedrag komt juist voort uit
impulsieve system
Interventies nodig voor gedragsverandering die impulsieve
systeem benutten
Gedragswetenschappelijke kennis beter ingebed worden in
gezondheidscommunicatie en gezondheidsbevordering
21
Gedragsverandering…..
Bedankt voor de aandacht
Interesse in nudging? Meldt u aan bij Netherlands Nudging Network (LinkedIn)!
22