van eerste hapjes tot met de pot mee-eten. 2 3 waarom vaste voeding introduceren behoefte aan...
TRANSCRIPT
Van eerste hapjes tot met de pot mee-eten
2
3
Waarom vaste voeding introduceren
Behoefte aan voedingsstoffen neemt toe
Snelle groei
Relatief hoge behoefte aan energie en ijzerbehoefte neemt toe
4
Waarom vaste voeding introduceren
Smaakontwikkeling Gevarieerd eten is de basis van
een gezonde voeding Eerste kennismaking met smaken
verloopt via vruchtwater, daarna borstvoeding
Eerste hapjes is wennen aan nieuwe smaken en anders aanvoelen in de mond
5
Waarom vaste voeding introduceren
Smaakontwikkeling Aangeboren voorkeur voor zoet Voorkeur voor zout ontwikkelt zich
rond leeftijd van 4 maanden Ook voorkeur voor energiedichte
voeding
6
Waarom vaste voeding introduceren
Smaakontwikkeling Smaakzin ontwikkelen door veel
proeven Soms wel 10-15x proeven Ouders kunnen stimulans of rem zijn
7
Waarom vaste voeding introduceren
Ontwikkeling mondmotoriek Rond leeftijd 4 maanden:
willekeurige mondbewegingen houdingsstabiliteit hoofd en romp
nemen toe
Happen vereist andere techniek dan zuigen
6 -12 maanden sensitieve periode voor leren kauwen
8
Wanneer & wat
Geen voedingsschema dat voor alle kinderen geldt
Uitgangspunten: Opbouwen vezelgehalte Opbouwen in consistentie
9
Wanneer & wat
‘voedingsschema’: Vanaf 6 maanden
Volledige melkvoeding en oefenhapjes Fijngemaakt, zachte smaak In Nederland vaak groente en fruit
10
Wanneer & wat
‘voedingsschema’:
Vanaf 7 maanden Volledige melkvoeding, oefenhapjes en
een broodkorst Leren kauwen
11
Wanneer & wat
‘voedingsschema’:
Vanaf 8 tot 12 maanden Minder melkvoeding, meer vaste
voeding Steeds meer ‘echte’ maaltijden Drinken uit een gewone beker
12
Aandachtspunten (1) Fruit
Vers en rijp; in begin schillen en fijnmaken
Groente Kort gaar koken, zonder zout Nitraatrijke groente < 2x per week en niet
met vis
Vlees, vis & vleesvervangers Bij voorkeur met weinig vet en zout Bij vis kiezen voor filet Goed gaar, in begin fijnmaken Vegetarisch kan, maar wel letten op
voldoende ijzer
13
Aandachtspunten (2)
Brood & broodbeleg Geen gluten voor 6 maanden Oplopend in vezelgehalte Niet te vaak met smeerworst of
smeerkaas 1-2 boterhammen per week Eerste jaar geen honing
14
Aandachtspunten (3)
Drinken Borstvoeding of opvolgmelk Geen ‘gewone’ melk, evt. magere yoghurt Water, lauwe (vruchten)thee zonder suiker,
verdund vruchten- of groentesap Vetten
Zachte margarine op brood en bij bereiding warme maaltijd of olie
Halfvolle of magere melkproducten (ivm verzadigde vetten)
Vitamine D
15
Acceptatie van nieuwe voedingsmiddelen
Herhaalde blootstelling Variatie in aanbod Genetische factoren Omgeving:
Cultuur Anderen zien eten Rol ouders
Opdringen heeft een negatief effect!
16
Hoe (1)
Nieuwe voedingsmiddelen vaak aanbieden
Geen eten opdringen De ouders bepalen wat en wanneer,
het kind hoeveel Aandacht voor de sociale context Het goede voorbeeld geven
17
Hoe (2)
Handige tips: Niet met iets nieuws beginnen als
een kind honger heeft Eten op vaste tijden en niet
tussendoor Voeding niet gebruiken als middel
om te belonen of straffen
18
Uiteindelijk: met de pot mee-eten
19
Wat biedt het Voedingscentrum
De eerste hapjes folder:
(vervanging van folder ‘Bijvoeding’)
Website:www.voedingscentrum.nl/eerstehapjes Verdieping van folder Dagmenu ideeën voor 8, 10 en 12 maanden
20
21
22
Implementatie
Als CB geef je folder mee Ouders kunnen verder informatie opzoeken
op website Maar bij vragen: CB Welke vragen kun je krijgen?
23
Veelgestelde vragen Mag ik voor 6 maanden beginnen met hapjes? Mag mijn kind vegetarisch eten? Welk voedingsschema kan ik gebruiken? Mijn kind wil geen groenten eten, wat nu? Moet ik wel boter geven, veel vet is ongezond toch? Welke potjes zijn het beste? Heeft mijn kind extra vitamines nodig? Kan ik de Rapley methode gebruiken? Ik denk dat mijn kind voedselallergie heeft, en nu? Wat & hoeveel moet mijn kind drinken? En waaruit? Wat kan ik tussendoor geven?
24
Vóór 6 maanden beginnen? Voorkeur 6 maanden: optimaal profiteren
borstvoeding Vanaf 4 maanden kun je beginnen als het
kind: Rechtop kan zitten en hoofd rechtop kan houden Interesse in eten laat zien: smakkende geluidjes,
kauwbewegingen Zelf dingen op kan pakken en in mond stopt Afnemende kokhalsreflex heeft
Bij 4 maanden nog geen Gluten (NB onderzoek naar gaande) Nitraatrijke groente
25
Vegetarisch eten?
Kan prima, wel letten op voldoende ijzer
Vleesvervanger met ijzer: ei, tofu, peulvruchten, kant- en klare vleesvervanger Tempé en seitan vanaf 1 jaar
Groente, fruit of sinaasappelsap om opname te vergroten
Helemaal geen dierlijke producten (ook geen melk, kaas, e.d.): advies diëtist
26
Welk voedingsschema?
Geen schema dat voor elk kind geldt geen hoeveelheden wel leidraad hoe
6 maanden: oefenhapjes en melkvoeding 7 maanden: oefenhapjes, broodkorst,
melkvoeding 8 maanden: meer vast, minder melkvoeding
borstvoeding: elke week 1 voeding minder flesvoeding: afhankelijk van hoeveelheid
27
Geen groenten, wat nu?
Is het niet lusten, of iets anders?
Mondmotoriek happen anders dan zuigen Terugkomen voedsel of kokhalsreflex ≠ niet
lusten
Smaakontwikkeling: 10-15 keer iets proeven
Geef het goede voorbeeld
28
Boter? Vet is toch ongezond?
Kinderen hebben vetten nodig: leveranciers vitaminen (A, D en E) en essentiële vetzuren
Belangrijk: goede vet kiezen
Onverzadigd = OkéVerzadigd = Verkeerd
Hoe zachter, hoe beter (kuipje, vloeibaar) Altijd beetje margarine op brood en beetje
margarine of olie door warme hap Laatste niet meer als kind met pot mee-eet
29
Rapley methode gebruiken?
Rapley: hele stukken aanbieden Hierdoor opbouwen langzamer (bijv. nog
geen vlees op 6 maanden) Beperkt aanbod: kans op
voedingsstoftekorten Meer onderzoek nodig naar voor- en
nadelen
Aanleren happen van lepel belangrijk voor ontwikkeling mondspieren
30
Welke potjes zijn het beste?
Alle kant-en-klare voeding in potje bevat de voedingsstoffen die een kind nodig heeft
Maar smaken gemengd Beter: wennen aan ‘losse’ smaken En wennen aan eigen keuken -> met de pot
mee-eten
31
Extra vitamines?
Ja: 1 vitamine extra nodig, onvoldoende in voeding:Vitamine D
Borstvoeding: 10 mcg extra per dag Flesvoeding/opvolgmelk:
500 ml of meer: geen vitamine D < 500 ml: 10 mcg extra per dag
Andere vitamines in principe niet nodig
32
Voedselallergie, en nu?
Heeft kind klachten na het eten? Overgeven, diarree, eczeem, …
Geen andere oorzaken? Tandjes, inenting, verkoudheid, …
Landelijke standaard voedselallergie bij zuigelingen Stroomdiagram eliminatie, belasting en re-
eliminatie NB: revisie standaard op termijn
33
Drinken: wat, hoeveel en waaruit? Borstvoeding of opvolgmelk
Geen gewone melk tot 1 jaar: weinig ijzer en goede vetten
Werk toe naar 300 ml melk(producten) per dag bij 1 jaar
Ander drinken: water, lauwe thee zonder suiker, verdund
vruchtensap of groentesap
Drinkt kind het niet op: geen dorst Vanaf 8 maanden gewone beker (mondmotoriek)
Tuitbeker: niet hele dag door drinken (gebit)
34
Wat kan ik tussendoor geven?
Zodra hapjes maaltijden worden -> tussendoor
Iets kleins: fruit, broodkorst, soepstengel, rijstwafel
Werk toe naar vaste eet- en drinkmomenten: ontbijt tussendoor lunch tussendoor avondmaaltijd
Beter voor gebit en behoud gezond gewicht
35
Eigen vragen over eerste hapjes?
36
Hoe nu verder?
Opnemen folder in vaste pakket van materialen?
Folders gratis beschikbaar op webshop Voedingscentrum
37
Meer info?
Trainermap beschikbaar met: Deze presentatie Presentatie over achtergronden bij De eerste
hapjes Onderzoeksrapport voor achtergrondinfo USB stick met alle info 50 folders ‘De eerste hapjes’
Alle informatie ook online op site Voedingscentrum onder kopje ‘professionals’
38
Nog vragen?
40
Bronnen
Nicklaus, S. Development of food variety in children. Appetite 52 (2009) 253-255
Wardle J, Cooke L. Genetic and environmental determinants of children’s food preferences. British Journal of Nutrition 99 (2008) S15-S21
Harris, G. Development of taste and food preferences in children. Curr Opin Clin Nutr Metab Care 11 (2008) 315-319
Bulletin ‘Uitgangspunten voor de voeding van 0-4 jarigen’, 2006
Boek ‘Voedingsadvisering bij jonge kinderen’