Vana na vona va nga

khomiwa hi TB

Xana ndzi fanele ku endla yini loko n'wana wa mina ari eka ntshungulo?

Loko n'wana wa wena a ri ku kumeni ka ntshungulo wa IPT kumbe ntshungulo wo sivela TB, u fanele ku landzelela swileriso hinkwaswo leswi u swi nyikiweke etliliniki.

1) Tiyisisa leswaku n'wana u nwa tiphilisi masiku hinkwawo tin'hweti ta tsevu hinkwato, kumbe ku tlula loko u byeriwile ku endla tano

2) A swi olovi ku n'wana a minta tiphilisi, ti gayi kutani u tin'okisa hi mati kumbe murhi wa tivhitamininyingi kutani u swi nyika n'wana

3) Tiyisisa leswaku u ya eka maendzo hinkwawo yo landzelerisa ya le tliliniki, leswaku n'wana a kariwa na ku kamberiwa loko a ri ku antsweni

4) Loko n'wana a va na swin'wana swa swikombo leswi: swirhumbarhumbana, mahlo ya xitshopana kumbe ku hlanta, n'wi yisi etliliniki ya le kusuhi.

Ku kuma mahungu hi xitalo tihlanganisi na

tliliniki ya le kusuhi na wena kumbe Ndzawulo ya

Rihanyu ya Afrika-Dzonga 0800 012 322 / 012 395 8815

USAID TB South Africa Project 012 484 9300

www.tbsouthafri ca.org

TIHLAYISI U HLAYISA NA VANA LAVA U VA HLAYISAKA.

KAMBERIWA NA KU KAMBERISA VANA VA

WENA TB NA HIV.

J699

3

HI NGA YI HLULA TB!

Xana TB i yini?Rifuva (TB) i vuvabyi lebyi vangiwaka hi xitsongwatsongwana lexi hakanyingi xi hlaselaka mahahu, kambe xi nga hlasela na swirho swin'wana swa miri.

Xana vana va khomiwa njhani hi TB?•

Loko munhu loyi a nga na TB a khohlola, a hleka kumbe a yimbelela, switsongwatsongwana swa TB swi hahela emoyeni. Un'wana na un'wana loyi a nga kusuhi loyi a hefemulaka moya lowu a nga khomiwa hi TB

•

Xitsongwatsongwana xa TB xi hangalaka emoyeni naswona xi nga hefemuleriwa endzeni. TB yi hangalaka hi ku olova loko vanhu va khohlola va nga pfalanga milomo ya vona, kumbe va ri laha mafasitere ya nga pfariwa.

Xana ndzi nga va sirhelerisa kuyini vana eka TB?

Loko wena kumbe un'wana emutini wa ka n'wina a ri na TB, u nga sivela n'wana wa wena ku tluleriwa hi TB hi ku landzelela milawu leyi:

• Mikarhi hinkwayo pfala nomo na nhompfu ya wena hi thixu, voko kumbe xikokola xa wena loko u khohlola

• U ta fanela ku tlherisela n'wana etliliniki kan'we hi n’hweti leswaku a ya kariwa na ku kamberiwa hi muongori

•

Muongori u ta n'wi kambela loko a ri ku antsweni. U ta tlhela u nyikiwa tiphilisi ta TB ta n'hweti leyi landzelaka.

Xana ndzi swi tivisa ku yini loko n’wana a ri na TB?LOKO N'WANA WA WENA A RI NA SWIN'WANA NA SWIN'WANA SWA SWIKOMBO LESWI, N'WI YISI ETLILINIKI YA LE KUSUHI KU YA KAMBERIWA TB MAHALA.

Xana hi byihi vutshunguri lebyi byi nga sivelaka TB?? Loko n'wana a vile kusuhi na munhu lonkulu loyi a nga na TB naswona a ri na malembe ya le hansi ka ntlhanu, kumbe a ri na HIV, TB yi nga siveriwa hi ku tirhisa ntshungulo lowu kumekaka etliliniki.

NTSHUNGULO LOWU WU VURIWA IPT (ISONIAZID PREVENTIVE THERAPY) NASWONA WU NGA SIVELA TB.

IPT yi katsa tiphilisi leti nyikiwaka n'wana siku rin'wana na rin'wana ku ringana kwalomu ka tin'hweti ta tsevu. U ta fanela ku tlherisela n'wana etliliniki kan'we hi nh'weti. Hi nkarhi wa rendzo leri ra le tliliniki, n'wana u ta kariwa na ku kamberiwa swikombo swin'wana na swin'wana swa TB hi muongori. U ta tlhela u nyikiwa tiphilisi ta n'hweti leyi landzelaka.

N'wana a khohlola mavhiki mambirhi kumbe ku tlula.

Kumbe u entshemula.

Mafasitere leswaku ku nghena moya wo tenga.

N'wana u hisile miri ku tlula mavhiki mambirhi.

Xana i vutshunguri bya njhani lebyi nyikiwaka n'wana loyi a nga na TB? Loko n'wana a vabya TB, u ta nyikiwa tiphilisi tin'weti ta tsevu kumbe ku tlula. Swi na nkoka leswaku n'wana a nwa tiphilisi tin'hweti ta tsevu hinkwato, hambiloko a vonaka na ku titwa a antswa.

Mikarhi hinkwawo hlamba mavoko ya wena loko u heta ku khohlola, kutani u hoxa thixu eka thini ro hoxa malakatsa Pfula rivanti na N'wana u ondzile

Phamfulete leyi yi humelerisiwile hi nseketelo wa malwandla wa vanhu va le Amerika hi ku tirhisa Ejensi ya United States ya Nhluvukiso wa Matiko ya Masava (United States Agency for International Development (USAID)). Leswi nga endzeni ka phamfulete leyi i vutihlamuleri bya Phurojeke ya Afrika-Dzonga ya TB, naswona a byi kombisi mavonele ya