vazhdimësia e punës së komisionit nga legjislatura e...

Legjislatura V

Burim Ejupi dhe Dardan Abazi

INDEP

Vazhdimësia e punës së Komisionit nga legjislatura e katërt në

legjislaturën e pestë

1

Përmbajtja Komisioni për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri në legjislaturën e IV dhe roli i

tij në të ardhmen ................................................................................................................................................ 3

Ministria e Tregtisë dhe Industrisë .................................................................................................................. 4

Tregu ................................................................................................................................................................ 6

Tregtia e Brendshme dhe e Jashtme ....................................................................................................... 7

Konkurrenca dhe Masat Anti Damping dhe kundër balancuese........................................................ 9

Mbrojtja e Konsumatorit dhe Siguria e Produkteve ........................................................................... 11

Metrologjia ................................................................................................................................................ 12

Investimet e huaja dhe zonat ekonomike ............................................................................................. 12

Zejtaria ...................................................................................................................................................... 13

Industria ........................................................................................................................................................ 14

Nafta .......................................................................................................................................................... 14

Metalet e çmuara ...................................................................................................................................... 15

Ndërtimi dhe produktet e ndërtimit ..................................................................................................... 16

Turizmi ...................................................................................................................................................... 17

Inspektorati dhe Mbikëqyrja e Tregut ...................................................................................................... 17

Standardizimi dhe Patentat ......................................................................................................................... 18

Ministria e Infrastrukturës .............................................................................................................................. 19

Infrastruktura Rrugore ................................................................................................................................ 19

Infrastruktura hekurudhore ........................................................................................................................ 20

Ministria e Zhvillimit Ekonomik ................................................................................................................... 21

Energjia ......................................................................................................................................................... 21

Minierat dhe mineralet ................................................................................................................................ 23

Komunikimet elektronike shërbimi postar .............................................................................................. 24

Ndërmarrjet Publike .................................................................................................................................... 24

Aviacioni Civil .............................................................................................................................................. 25

Agjencitë e pavarura nën ombrellën e Komisionit ..................................................................................... 25

Shtojcë 1 – Raporti i Progresit dhe fushat që mbulon Komisioni ............................................................ 27

Lista e Figurave ................................................................................................................................................ 29

2

Fjalë e drejtorit

Të nderuar deputetë dhe deputete të Komisionit,

Instituti për Politika Zhvillimore, INDEP, ju uron të gjithë juve zgjedhjen si përfaqësues të popullit

në legjislaturën e pestë. Jemi thellësisht të bindur se puna e juaj në këtë mandat të Kuvendit, do të lërë

gjurmë të rëndësishme në procesin e politikëbërjes. Kjo, sidomos duke konsideruar faktin që në këtë

fazë, prioritetet e Qeverisë pritet të jenë thellësisht të ndërlidhura me fushat e punës së Komisionit

për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri.

Që nga fundi i vitit 2011, INDEP, në kuadër të programit të vet për qeverisje demokratike, ka

angazhuar një pjesë të konsiderueshme të kapaciteteve hulumtuese, analitike e administrative për punë

mbështetëse për Komisionin për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri.

Bashkëpunimi që kemi pasur në legjislaturën e kaluar ka qenë tejet i rëndësishëm, qoftë për

përfshierjen e shoqërisë civile në ciklin e bërjes së ligjeve, qoftë për fuqizimin e punës hulumtuese të

Komisionit.

Gjatë punës hulumtuese, INDEP ka komentuar materialet ligjore duke marrë për bazë përafrimin e

legjislacionit me aquis të Bashkimit Evropian, po ashtu duke analizuar praktikën e vendeve të tjera ndaj

çështjes apo çështjeve në fjalë. Jam i kënaqur të them se bashkëpunimi që kemi pasur me Komisionin

gjatë legjislaturës së katërt ka qenë i shkelqyeshëm. Kjo falë qasjes së hapur dhe bashkëpunuese të

deputetëve të Komisionit, por edhe të trupës administrative të tij.

Legjislatura e pestë do të luaj rol vendimtar në mbështetjen dhe promovimin e politikave zhvillimore

në vendin tonë. Të gjithë ishim dëshmitarë që zhvillimi ekonomik ishte në qendër të kampanjës së

fundit zgjedhore. Komisioni për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri pa dyshim

do të jetë në qendër të ndryshimeve aq të nevojshme në kuadrin ligjor sa i përket fushave që

promovojnë zhvillimin. Kësisoj, ne në INDEP, zotohemi se do të vazhdojmë punën e nisur gjatë

legjislaturës së kaluar, që përmes hulumtimit të pavarur, të kontribuojmë në ngritjen e kualitetit të

punës së Komisionit.

Legjislatura e kaluar në përgjithësi dhe Komisioni për Zhvillim Ekonomik në veçanti, arritën të krijojnë

një qasje të hapur dhe bashkëpunuese me organizatat e shoqërisë civile. Për më tepër, nënshkrimi i

deklaratës së bashkëpunimit në mes të shoqërisë civile dhe Kuvendit të Kosovës ishte i një rëndësie

të veçantë. Ne si INDEP, kemi bindjen e plotë që një bashkëpunim i tillë do të vazhdojë edhe në këtë

legjislaturë.

Sinqerisht,

Burim EjupiDrejtor Ekzekutiv, INDEP

3

Komisioni për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri në

legjislaturën e IV dhe roli i tij në të ardhmen

Komisioni parlamentar që është marrë me çështje të ekonomisë, tregtisë dhe industrisë, përgjatë

legjislaturave të kaluara ka modifikuar rolin dhe funksionin e tij. Deri sa në legjislaturën e parë,

funksioni i Komisionit rregullohej vetëm gjerësisht me Kornizën Kushtetuese, me rregulloren e

UNMIK-ut të vitit 2005, ky funksion u qartësua me Rregulloren e re të Punës dhe u krijua Komisioni

për Ekonomi, Tregti, Industri, Energjetikë, Transport dhe Telekomunikacion1. Të gjitha këto fusha i

mbulon edhe Komisioni i tanishëm.

Zhvillimi ekonomik, infrastruktura, tregtia dhe industria në të gjitha legjislaturat janë karakterizuar nga

një volum i madh i punës. Kjo, megjithatë, nuk ka ulur kualitetin e punës i cili është rritur në mënyrë

progresive në të gjitha legjislaturat.

Nga tabela e mëposhtme vërejmë që roli i Komisionit nuk ka qenë vetëm ligjvënës dhe mbikëqyrës.

Komisoni ka marrë iniciativën për të hartuar dy projektligje. Gjithashtu, janë zhvilluar aktivitete shtesë

si vizita në terren, punëtori, tryeza etj. Të gjitha këto kanë rezultuar në një vendimmarrje më të lehtë

brenda Komisonit.

Mbledhje të mbajtura 144

Projektligje të procedura dhe te miratuara 39

Dëgjime Publike 28

Projektligje te kthyera ne ripunim 5

Amendamente te miratuara 1184

Projektligje të hartuara nga komisioni 2

Monitorimi i zbatimit të ligjeve 7

Figura 1 Puna e Komisionit në legjislaturën e IV në numra. Burimi: Raporti fundmandator i Komisionit

Puna e Komisionit ka qenë në rritje të vazhdueshme që nga legjislatura e parë e deri në fund të

legjislaturës së katërt. Grafiku i mëposhtëm tregon për numrin e mbledhjeve të mbajtura në legjislatura

të ndryshme. Edhe pse, volumi i punëve të Komisionit mund të jetë në raport të drejtë me volumin e

punës së Qeverisë, prapë se prapë tendenca në rritje e mbledhjeve të mbajtura është tregues pozitiv

për performancën e Komisionit.

1 Misioni i UNMIK në Kosovë, (2005), Rregullore e Punës së Kuvendit, faqe 25, e qasshme nëhttp://www.kuvendikosoves.org/common/docs/Z-Rregullore%20e%20punes-shqip-20%20maj%202005-me%20ndryshime.pdf

4

Figura 2 Numri i mbledhjeve të mbajtura nga Komisioni në katër legjislaturat. Burimi: Raportet zyrtare të Kuvendit për legjislatura

Numri i dëgjimeve publike është rritur konsiderueshëm. Kjo është jashtëzakonisht pozitive sepse ka

mundësuar përfshirje të më shumë akterëve dhe grupeve të interesit në vendimmarrje. Në legjislaturën

e IV, Komisioni ka instaluar një praktikë të mirë të organizimit të dëgjimeve publike për pothuaj secilën

nismë ligjore, një praktikë që pritet të vazhdojë edhe në legjislaturën e ardhshme.

Figura 3 Numri i dëgjimeve publike të mbajtura nga Komisioni në katër legjislaturat. Burimi: Raportet zyrtare të Kuvendit për legjislatura

Ministria e Tregtisë dhe Industrisë Një nga veçantitë e Ministrisë së Tregtisë dhe Industrisë është dinamika e ndryshimeve ligjore që e

kanë karakterizuar në legjislaturën e kaluar. Rregullimi i tregut, industrive kryesore në vend dhe

40

114102

144

I II III IV

Legjislatura

MBLEDHJE TË MBAJTURA

0

15

5

28

0

5

10

15

20

25

30

Dëgjime Publike

Numri i dëgjimeve publike të komisionit nga legjislaturat I-IV

Legjislatura I Legjislatura II Legjislatura III Legjislatura IV

5

elementeve të tjera si standardizimet, konkurrenca, inspektimi etj, janë po ashtu elemente shtesë që e

bëjnë punën e kësaj ministrie mjaft voluminoze.

Ministria e Tregtisë dhe Industrisë ka tetë departamente:

Figura 4. Ministria e Tregtisë dhe Industrisë - Departamentet

Në kuadër të Ministrisë hyjnë edhe pesë Agjenci të cilat kanë fokus/promovojnë, fusha të caktuara në

kuadër të Ministrisë:

Departamenteti Tregtisë

i Industrisë

i Rezervave Shtetërore

për Naftë dhe Mallra

Strategjike

për Mbrojtjen e

Konsumatoritpër Integrime Evropiane dhe Koordinim të

Politikave

Ligjor

i Financave dhe

Shërbimeve të Përgjithshme

6

Figura 5. Ministria e Tregtisë dhe Industrisë - Agjencitë

Tregu

Kosova është përcaktuar si një shtet me ekonomi të lirë të tregut sipas Kushtetutës së Republik

Kosovës. Ekonomia e tregut me konkurrencë të lirë është bazë e rregullimit ekonomik të Republikës

së Kosovës.2 Ekonomia e lirë e tregut është përmendur edhe në nenin 7 të Kushtetutës që flet për

Vlerat për të cilat shteti i Kosovës është përcaktuar. Më hollësisht, Kapitulli IX i Kushtetutës që

rregullon marrëdhëniet ekonomike ka përfshirë në masë të konsiderueshme parimet e rregullimit të

tregut. Edhe legjislacioni në fushën e tregut reflekton vlerat dhe përcaktimet e vendosura në

Kushtetutën e vendit. Megjithatë, si demokraci e re dhe si një treg i lirë relativisht i ri, Kosova ka hasur

në shumë sfida dhe probleme sa i përket rrjedhshmërisë dhe qëndrueshmërisë së tipareve të ekonomisë

së tregut.

Sfidat kryesore në Raportin e Progresit (2014) sa i përket kësaj fushe kanë qenë:3

1. Mungojnë burimet e zhvillimit të qëndrueshëm

2. Disbalanci i lartë tregtar

3. Bazë e dobët e prodhimit

4. Mënyra ad hoc e marrjes së vendimeve

5. Bazë e dobët e prodhimit

6. Mekanizmi i dobët i fuqizimit të sistemit fiskal

2 Gazeta Zyrtare e Republikës së Kosovës, (2008), Kushtetuta e Republikës së Kosovës, Neni 10, Ekonomia, Prishtinë. 3 Në fund të secilës pjesë për të cilën Raporti i Progresit ka përmendur sfida, do të listohen në këtë formë. Lista e plotë e sfidave nga Raporti i Progresit është vënë në Shtojcën 1 në faqe 32.

AgjencitëDrejtoria e

Akreditimit e Kosovës

Agjencia Kosovare për Standardizim

Agjencia për Regjistrimin e

Bizneseve Kosovare Agjencia për

Promovimin e Investimeve

Agjencia e Metrologjisë së Kosovës

7

7. Ekonomia e zezë

8. Sundimi i dobët i së drejtës

9. Rritja e konkurrencës dhe qëndrueshmëria fiskale.4

Tregtia e Brendshme dhe e Jashtme

Çka është bërë?

Tregtia e brendshme dhe ajo e jashtme janë përballur me probleme të konsiderueshme në të kaluarën.

Këto çështje janë ngritur si prioritete edhe në raportin e fizibilitetit për Kosovën të Bashkimit

Evropian. Tregtia dhe problemet e tregut të brendshëm janë përmendur në prioritetet kryesore si

parakushte për një Marrveshje për Stabilizim Asociim. Asaj i është kushtuar një pjesë e veçantë e këtij

raporti. Në mënyrë eksplicite është përmendur që tregtia është sektor kyç në kontekstin e nënshkrimit

të një Marrëveshje të Stabilizim Asociimit.5 Kjo e bënë të domosdoshme krijimin e një legjislacioni

që do të adresonte çështjet e ngritura gjatë procesit të integrimit.

Sa i përket tregtisë së brendshme dhe të jashtme, një pjesë e konsiderueshme e legjislacionit është

kompletuar. Legjislatura e kaluar kishte kaluar një ligj për ndryshimin dhe plotësimin e ligjit për tregtinë

e brendshme. Ndonëse nuk përcaktonte ndryshime të mëdha në ligjin ekzistues, aty u riformuluan disa

nene sikur që ishin nenet e dispozitave ndëshkuese etj.

Ligji për Markat Tregtare u miratua fillimisht në vitin 2004. Ky ligj u shfuqizua në vitin 2011 me

miratimin e Ligjit të ri për Markat Tregtare i cili solli ndryshime ligjore të konsiderueshme. Nga

ndryshimet në këtë ligj rrodhën edhe udhëzimet administrative të Qeverisë sikur që ishin Udhëzimi

Administrativ për Regjistrimin e Markës Tregtare6, Udhëzimi Administrativ 01/2012, Për

ekzaminimin e parakohshëm të aplikacioneve për mbrojtjen e markave tregtare, etj.

Komisioni morri në shqyrtim dhe miratoi ndryshim plotësimet në Ligjin për Shoqëritë Tregtare në

vitin 2011. Megjithatë, ndryshimet e përcaktuara në këtë Ligj nuk kanë qenë të mjaftueshme për të

përfshirë të gjitha ndryshimet e nevojshme. Në programin legjislativ për vitin 2014 ka hyrë ndryshimi

i ligjit për Shoqëritë Tregtare.7 Ky Projektligj ka mbetur i pa miratuar si pasojë e shpërndarjes së

Kuvendit.8 Legjislatura e ardhshme pritet të shqyrtojë këtë projektligj i cili ndër të tjera, pritet të

plotësojë kërkesat nga Direktivat Evropiane:

4 Komisioni Evropian, (2014), Kosova, Raporti i Progresit, faqe 24, http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-kosovo-progress-report_en.pdf 5 Komisioni Evropian, (2012), Komunikim në mes të Komisionit dhe Parlamentit Evropian dhe Këshillit, mbi Studimin e Fizibilitetit për Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit në mes të Bashkimit Evropian dhe Kosovës, faqe 11. 6 Ministria e Tregtisë dhe Industrisë, (2012), Udhëzimi Administrativ 13/2012 për Regjistrimin e Markës Tregtare, http://www.mti-ks.org/repository/docs/Udhezim.%20Administrativ.%20Nr.%2013-2012%20per%20regjistrimin%20e%20markes%20tregtare.pdf 7 Qeveria e Kosovës, (2014), Programi Legjislativ për vitin 2014, Projektligji për Ndryshimin dhe Plotësimin e Ligjit për Shoqëritë Tregtare, faqe 9, http://www.kryeministri-ks.net/repository/docs/PROGRAMI_LEGJISLATIV_PER_VITIN_2014_3_ko.pdf 8 Komisioni për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri, (2014), Raport Fundmandator 2011 – 2014 i

punës së Komisionit për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri, faqe 9, Prishtinë.

http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-kosovo-progress-report_en.pdf

http://www.mti-ks.org/repository/docs/Udhezim.%20Administrativ.%20Nr.%2013-2012%20per%20regjistrimin%20e%20markes%20tregtare.pdf

http://www.mti-ks.org/repository/docs/Udhezim.%20Administrativ.%20Nr.%2013-2012%20per%20regjistrimin%20e%20markes%20tregtare.pdf

http://www.kryeministri-ks.net/repository/docs/PROGRAMI_LEGJISLATIV_PER_VITIN_2014_3_ko.pdf

http://www.kryeministri-ks.net/repository/docs/PROGRAMI_LEGJISLATIV_PER_VITIN_2014_3_ko.pdf

8

Direktiva 2009/101/EC e Parlamentit Evropian dhe Këshillit e 16 shtatorit 2009 për

koordinimin e masave mbrojtëse të cilave, me qëllim të mbrojtjes së interesave të anëtarëve të

palëve të treta, u kërkohet nga Shtetet Anëtare të kompanive sipas kuptimit të paragrafit dy të

nenit 48 të Traktatit, me qëllim të mbërritjes së ekuivalencës së këtyre masave.

Direktiva 2012/30/EU e Parlamentit Evropian dhe Këshillit e 25 tetorit 2012, për

koordinimin e masave mbrojtëse, me qëllim të mbrojtjes së interesit të anëtarëve dhe të tjerëve

që u kërkohet nga Shtetet Anëtare të kompanive brenda kuptimit të paragrafit të dytë të Nenit

54 të Traktatit mbi Funksionimin e Bashkimit Evropian, në respekt të krijimit të kompanive

publike me përgjegjësi të limituar dhe mbajtjes së alternimit të kapitalit të tyre, me qëllim të

mbërritjes së ekuivalencës së këtyre masave.

Direktiva 2011/35/EU e Parlamentit Evropian dhe Këshillit e 5 prillit, 2011 që rregullon

bashkimet e kompanive publike me obligime të kufizuara.

Direktiva e Gjashtë e Këshillit 82/891/EEC e 17 dhjetorit 1982 bazuar në Nenin 54 (3) (g) të

Traktatit, që rregullon ndarjen e kompanive publike me obligime të kufizuara.

Direktiva e Katërt e Këshillit 78/660/EEC e 25 korrikut 1978 e bazuar në Nenin 54 (3) (g) të

Traktatit mbi llogaritë vjetore të llojeve të caktuara të kompanive.

Direktiva e Shtatë e Këshillit 83/349/EEC e 13 qershorit 1983 bazuar në Nenin 54 (3) (g) të

Traktatit mbi llogaritë e konsoliduara.

Direktiva 2009/102/EC e Parlamentit Evropian dhe Këshillit e 16 shtatorit 2009 mbi fushën

e së drejtës së kompanive të kompanive private një anëtarëshe me obligime të limituara.

Direktiva 2004/25/EC e Parlamentit Evropian dhe Këshillit e 21 prillit 2004 mbi tentativat

për blerje.

Direktiva 2005/56/EC e Parlamentit Evropian dhe Këshillit e 26 tetorit 2005 mbi bashkimet

ndërkufitare të kompanive me obligime të limituara.

Direktiva 2007/36/EC e Parlamentit Evropian dhe Këshillit e 11 korrikut 2007 mbi ushtrimin

e të drejtave të caktuara të aksionarëve në kompanitë e listuara.

Ligji Data e hyrjes në fuqi Linku

Ligji Nr. 2004/ 18 për

Tregtinë e Brendshme

20.10.2004 http://www.kuvendikosoves.org/common

/docs/ligjet/2004_18_al.pdf

Ligji Nr. 04/L-005 për

ndryshimin dhe

plotësimin e ligjit

nr.2004/18 për

tregtinë e brendshme


/docs/ligjet/Ligji%20per%20ndrysh%20e

%20ligjit%20per%20tregtin%20e%20brend

shme.pdf

Ligji 2007/02-L123 për

Shoqëritë Tregtare


/docs/ligjet/2007_02-L123_al.pdf

http://www.kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/2004_18_al.pdf


http://www.kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/Ligji%20per%20ndrysh%20e%20ligjit%20per%20tregtin%20e%20brendshme.pdf




http://www.kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/2007_02-L123_al.pdf

http://www.kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/2007_02-L123_al.pdf

9

Ligjit nr.02/L-123 për

ndryshimin dhe

plotësimin e ligjit

2007/02-18 Shoqëritë

tregtare


/docs/ligjet/Ligji%20per%20ndrysh%20e

%20ligjit%20per%20shoqerite%20tregtare.

pdf

Ligji 2010/03-L-232

për Tregtinë e

Mallrave Strategjike


/docs/ligjet/2010-232-alb.pdf

Ligji 2013/04-L-198

për ndryshimin dhe

plotësimin e Ligjit

2010/03-L-232 për

Tregtinë e Mallrave

Strategjike


/docs/ligjet/Ligji%20per%20tregtine%20e

%20mallrave%20strategjike.pdf

Ligji 2002/6 për

Aktivitetet e Tregtisë

me Jashtë


/docs/ligjet/2002_6_al.pdf


Markat Tregtare


/docs/ligjet/2006_02-L54_al.pdf

Ligji 2011/04-L-026

për Markat Tregtare


/docs/ligjet/Ligji%20per%20markat%20tr

egtare.pdf

Konkurrenca dhe Masat Anti Damping dhe kundër balancuese

Baza ekzistuese ligjore:


Ligji 2004/36 për

Konkurrencën

29.10.2004 http://www.kuvendikosoves.org/commo

n/docs/ligjet/2004_36_al.pdf

Ligji 2010/03-L-229

për Mbrojtjen e

Konkurrencës


n/docs/ligjet/2010-229-alb.pdf

Ligji 2013/04-L-226

për ndryshimin dhe

plotësimin e Ligjit nr.

03-L-229 për

mbrojtjen e

konkurrencës


n/docs/ligjet/04-L-226%20sh.pdf

http://www.kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/Ligji%20per%20ndrysh%20e%20ligjit%20per%20shoqerite%20tregtare.pdf




http://www.kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/Ligji%20per%20tregtine%20e%20mallrave%20strategjike.pdf





http://www.kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/04-L-226%20sh.pdf

http://www.kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/04-L-226%20sh.pdf

10

Ligji 2010/03-L-097

për Masat

Antidamping dhe

Kundërbalancuese



Ligji për masat

antidamping dhe

masat

kundërbalancuese



Konkurrenca ka qenë një nga fushat më sfiduese legjislative me të cilat është përballur Kuvendi i

Kosovës. Në vitin 2004, ishte miratuar Ligji për Konkurrencën. Në vitin 2010 një Ligj për Mbrojtjen

e Konkurrencës është miratuar dhe i njëjti është sjellë për ndryshime në fillim të vitit 2014. Ndonëse

ndryshimet ligjore janë pozitive, në praktikë ligji ka hasur në vështirësi të zbatimit. Ligji i ri për

Mbrojtjen e Konkurrencës rritë efikasitetin e Autoritetit të Konkurrencës duke kërkuar afate më të

shkurtra për marrje të vendimeve. Një element shqetësues është funksionaliteti i Autoritetit Kosovar

të Kompetencës i cili është vënë në pikëpyetje në mungesë të anëtarëve të bordit. Po ashtu kapacitetet

administrative të Autoritetit janë të pamjaftueshme për të kryer detyrat që i janë parashtruar.9

Ngjashëm, edhe Raporti i Progresit për vitin 2014 thekson mungesën e kapaciteteve institucionale për

ruajtjen e konkurrencës në treg. Të gjetura të ngjashme kishte siguruar edhe Komisioni gjatë

monitorimit të zbatimit të Ligjit në vitin 2012. Sigurimi i zbatimit të ligjit është sfida kryesore për

legjislaturën e pestë sa i përket mbrojtjes së konkurrencës.

Sfidat kryesore në Raportin e Progresit (2014):

1. Mungesa e fuqizimit të ligjit ka dobësuar Konkurrencën

2. Autoriteti i Konkurrencës është jofunksional

3. Ndikimi i shtetit në ekonomi mbetet i lartë

4. Nuk ka strategji në dhënien e subvencioneve shtetërore dhe nuk ka kapacitete të kontrollit

Ligji për Masat Antidamping dhe Kundërbalancuese i vitit 2010 nuk përmbushte një pjesë të

konsiderueshme të direktivave evropiane. Rrjedhimisht në programin legjislativ të vitit 2014 kishte

hyrë ligji i ri për masat antidamping dhe masat kundër balancuese. Ligji ka bartur pothuaj në tërësi

Rregulloret Evropiane 597/2009 dhe 1225/2009. Në këtë kuptim, Komisioni në legjislaturën e pestë

duhet të gjejë instrumente për monitorimin e zbatimit të legjislacionit sa i përket masave antidamping

dhe kundër balancuese.

9 European Commission, (2013), Kosovo 2013 Progress Report, page 32, http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2013/package/ks_rapport_2013.pdf

http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2013/package/ks_rapport_2013.pdf

11

Mbrojtja e Konsumatorit dhe Siguria e Produkteve


Ligji Nr. 2004 / 17

Për Mbrojtjen E

Konsumatorëve

16 qershor 2004 http://www.assembly-

kosova.org/common/docs/ligjet/2004_17

_al.pdf

Ligji 2009/03-L-131

për ndryshimin dhe

plotësimin e Ligjit nr.

2004/17 për mbrojtjen

e konsumatorëve


n/docs/ligjet/2009_03-L-131_al.pdf

2012/04-L-122

Ligji për mbrojtjen e

konsumatorit


n/docs/ligjet/121%20Ligji%20per%20mb

rojtjen%20e%20konsumatorit.pdf


Sigurinë e

Përgjithshme të

Produkteve


n/docs/ligjet/2007_02-L21_al.pdf

2011/04-L-078

Ligji për sigurinë e

përgjithshme të

produkteve


n/docs/ligjet/Ligji%20per%20sigurin%20

e%20pergjithshme%20te%20produkteve.p

df

2013/04-L-189

Ligji për ndryshimin

dhe plotësimin e ligjit

nr. 04-L-078 për

sigurinë e

përgjithshme të

produkteve


n/docs/ligjet/Ligji%20per%20ndrysh%20

e%20igjit%20per%20sigurine%20e%20per

gjitheshme%20te%20produkteve.pdf

Baza ligjore në fushën e mbrojtjes së konsumatorit është e mirë dhe në përputhje me legjislacionin e

BE-së. Ndryshimet që Komisioni ka pasur parasysh me rastin miratimit të ligjit të ri për mbrojtjen e

konsumatorit janë përmendur si ndryshime pozitive edhe në Raportin e Progresit për vitin 2013. Edhe

në raportin e këtij viti, është vlerësuar që baza ligjore është përafruar kënaqshëm me atë të BE-së.

Komisioni në këtë mandat më tepër pritet të punojë në sigurimin e implementimit të këtij ligji dhe

rritjes së informimit të qytetarëve rreth tij.

http://www.kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/Ligji%20per%20ndrysh%20e%20igjit%20per%20sigurine%20e%20pergjitheshme%20te%20produkteve.pdf




12

Ndryshimet e bëra në Ligjin për Sigurinë e Përgjithshme të Produkteve kanë qenë mjaftë pozitive.

Megjithatë, në të ardhmen, Komisioni duhet të luaj më tepër rol mbikëqyrës që të sigurojë që

koordinimi në mes të ministrisë dhe agjencive të tjera të jetë në nivel. Mungesa e koordinimit dhe

përgatitja profesionale e kuadrove kanë qenë çështje shqetësuese në të kaluarën.


1. Kapacitetet administrative duhen rritur

2. Bashkëpunimi në mes të ministrive dhe agjencive ka nevojë për përmirësim

Metrologjia



Metrologji



Ligji Nr. 03/L-203

Për Metrologji



Ligji Nr. 04/L-124

Për Ndryshimin Dhe

Plotësimin E Ligjit

Nr. 03/L-203 Për

Metrologji


n/docs/ligjet/124%20Ligji%20per%20ndr

ysh%20e%20ligjit%20per%20metrologji.p

df

Legjislacioni për metrologji ka pësuar ndryshime që nga viti 2006 kur është miratuar Ligji për

Metrologjinë. Më pas Ligji Nr. 03/L-203 ka shfuqizuar ligjin e mëparshëm. Edhe ky ligj është plotësuar

dhe ndryshuar në vitin 2012. Komisioni duhet të monitorojë për së afërmi funksionalizimin e

Agjencisë së Metrologjisë dhe po ashtu të verifikojnë kualitetin e punëve të kryera. Sa i përket

legjislacionit, në rast të ndryshimeve të ardhshme, Komisioni duhet të sigurohet që shumica e

standardeve teknike të vendosen në anekse të Ligjeve e jo të lihen me akt nënligjor. Kualiteti i punës

së laboratorëve të Agjencisë është përmendur si mangësi edhe në Raportin e Progresit për vitin 2014.


1. Kapacitetet e laboratorëve duhet të rriten në mënyrë që të jenë më efektiv

Investimet e huaja dhe zonat ekonomike



Investimet e huaja.



13

Ligji 2013/04-L-220

për investimet e huaja



Ligji 2009/03-L-129

për zonat ekonomike



Ligji 2012/04-L-159

për zonat ekonomike


n/docs/ligjet/Ligji%20per%20zonat%20e

konomike.pdf

Edhe pse që nga viti 2006 janë bërë përpjekje për hartimin e legjislacionit për investime të huaja, një

ligj i ri ende nuk është miratuar. Në nëntor të vitit 2012, projektligji Nr. 04/L-162 për investimet e

huaja nuk kishte arritur të miratohej në parim nga ana e Komisionit. Tre muaj më vonë, projektligji

Nr. 04/L-180 për Investimet e Huaja është kthyer sërish prapa në pamundësi për tu miratuar. Vërejtjet

e deputetëve në draftin e parë të ligjit nuk ishin adresuar kënaqshëm në formën e dytë të tij.

Investimet e huaja janë parë si shpresa e vetme për nxitje të zhvillimit ekonomik në Kosovë. Vendi

ynë, përballet me rritje të vazhdueshme të deficitit tregtar dhe investimet e huaja do të rrisnin kapitalin

dhe kapacitetin prodhues. Kjo do të mund të rriste eksportin dhe të zvogëlonte hendekun tregtar me

të cilin përballet ekonomia jonë. Natyrshëm, investimet e huaja do të nxisin aktivitetin ekonomik që

do të rezultonte me më shumë vende të punës në sektorin privat dhe

Në dhjetor të vitit 2013 është miratuara Ligji për Investime të huaja duke trajtuar si të barabartë

investitorët e huaj dhe ata vendor. Ligji përjashton çfarëdo forme të diskriminimit sipas shtetësisë,

origjinës, vendqëndrimit apo vendit se ku do të investohet.10 Në komentet e INDEP ndaj Ligjit për

Investime të Huaja ishte përmendur vazhdimisht nevoja e trajtimit të barabartë të investitorëve vendor

me ata të huaj, madje po qe nevoja edhe duke nxjerrë një ligj të përgjithshëm për investime.


1. Legjislacioni në fushën e financave të korporatave dhe auditimit është i dobët

2. Provizionet e ligjeve sektoriale dhe praktikat administrative shpesh i ndalojnë investitorët në

ushtrimin e të drejtës së tyre për blerje të pronës së paluajtshme.

Zejtaria


Ligji 2004/44 për

Zejtari



10 European Commission, (2014), Kosovo 2014 Progress Report, page, 32, http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-kosovo-progress-report_en.pdf


14

Zejtaria nuk ka qenë ndër prioritetet e legjislaturës së kaluar. Nuk ka pasur ndonjë përmirësim në

bazën ligjore që nga viti 2004. Ligji i tanishëm nuk ofron ndonjë përkrahje ose trajtim me përparësi të

zejeve në shuarje. Ka pasur ankesa të vazhdueshme të zejtarëve sidomos gjatë procesit të fiskalizimit.

Pra, përmirësimet ligjore në fushën e legjislacionit janë

Për më tepër, monitorimi i zbatimit të këtij ligji do të ishte i nevojshëm sidomos sa i përket

funksionimit të Shoqatës së Zejtarëve. Një nga pritjet është që po ashtu Komisioni të ndërmarrë masa

për tu informuar rreth incentivave të mundshme dhe atyre që do të mund të jepeshin për veprimtari

të caktuara zejtare.

Industria

Industria është një nga punët më të mëdha me të cilat është përballur Komisioni në legjislaturën e

kaluar. Diskutimet për ligjet që preknin industri të caktuara kanë qenë gjithnjë të pasura dhe

pjesëmarrja e përfaqësuesve të këtyre industrive ka qenë e rregullt. Në vazhdim po përmendim disa

nga industritë kryesore në vend, tek të cilat ndryshimet eventuale në legjislacion ndikojnë direkt.

Nafta


Ligji 2004/5 për

Naftën dhe Produktet

e Naftës në Kosovë

22.04.2004 http://www.gazetazyrtare.com/e-

gov/index.php?option=com_content&tas

k=view&id=20&Itemid=28

Ligji 2006/02-L-89 për

plotësimin dhe

ndryshimin e ligjit

2004/5 për naftë dhe

derivatet e saj



Industria e naftës është njëri nga sektorët më të ndjeshëm me të cilët është përballur puna e Komisionit

për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri. Ligji i ri për naftën ka hyrë në procesin

politik dhe nuk ka arritur të miratohet në parim në mbledhjen e Komisionit të datës 29 korrik 2013.11

Një ligj i ri për naftën do të hapte rrugë sidomos për vendosjen e sasisë së detyrueshme të rezervës

shtetërore e cila është e obligueshme për Kosovën me Traktatin e Komunitetit të Energjisë.

11 Komisioni për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri, (2014), Raport Fundmandator 2011 – 2014 i punës së Komisionit për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri, faqe 9, Prishtinë.

15

Sa i përket sigurisë së furnizimit, Kosova nuk ka filluar ende nuk ka bërë hapa konkret në përafrimin

e legjislacionit me BE-në..12 Edhe në Raportin e sivjetmë të Progresit është thënë qartë që Kosova nuk

ka legjislacion në përputhje me aquis sa i përket rezervave shtetërore. Rezervat e tanishme llogaritet të

korrespondojnë me sasinë prej katër ditëve të konsumit. Rezervat aktuale të Kosovës në naftë nuk

arrijnë më shumë sesa sasia e një jave të konsumit. Një sasi ekuivalente me sasinë e konsumit të 60

ditëve është e obligueshme sipas legjislacionit evropian. Gjithashtu, nuk është arritur ende të vendoset

mbi formën e mbajtjes së rezervës shtetërore. Mbajtja e rezervës shtetërore nga një mekanizëm

shtetëror do të implikonte një taksë të mirëmbajtjes, kurse mbajtja e një sasie të rezervës nga ana e

tregtarëve do të kërkonte kapacitete më të mëdha inspektuese. Përkundër faktit që nuk kemi rezerva

të mëdha të naftës, çmimet vazhdojnë të rezervohen sa herë të ato zbresin. Ulja e çmimit të naftës në

nivel global nuk reflektohet gjithmonë në ulje të çmimit të naftës në tregun tonë.

Sektori i naftës në Kosovë karakterizohet edhe me probleme të tjera për të cilat roli i Komisionit është

i rëndësishëm. Raporti bashkëpunues i krijuar me Shoqatën e Naftarëve do të mund të shërbente edhe

në zgjidhjen e problemit të fiskalizimit të pikave shitëse të naftës me të cilin është përballur Ministriae

Financave.


1. Siguria e furnizimit duhet të adresohet sipas legjislacionit evropian

Metalet e çmuara


2004/28

Ligji për punimet nga

metalet e çmuara



Ligji NR. 04/L-154 për

Punimet nga Metalet e

Çmuara

21.01.2013 http://gzk.rks-

gov.net/ActDetail.aspx?ActID=2869

Ligji i ri për metalet e çmuara që ka hyrë në fuqi në fillim të vitit 2013 ka përmbushur një pjesë të mirë

të kërkesave nga Bashkimi Evropian por edhe të nevojave për rregullim sa më të mirë të këtij sektori.

Ligji i ri adresoi kërkesat për krijimin e bazës ligjore për vulosje të produkteve nga metalet e çmuara,

kontrollit të cilësisë së tyre dhe procedurave të inspektimit të këtyre punimeve.

Monitorimi i zbatimit të këtij ligji është njëra nga detyrat bazë të Komisionit në legjislaturën e

ardhshme. Dilemat në formën e shënjimit dhe të vulosjes së produkteve nga metalet e çmuara e kanë

shoqëruar Komisionin gjatë vendimmarrjes me rastin e këtij ligji. Vizitat në teren janë po ashtu të një

12 European Commission, (2013), Kosovo 2013 Progress Report, page 41, http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2013/package/ks_rapport_2013.pdf

http://gzk.rks-gov.net/ActDetail.aspx?ActID=2869



16

rëndësie të veçantë marrë parasysh vështirësitë në vendosjen e laboratorëve të shënjimit. Disa

laboratorë janë vendosur në Prishtinë dhe Prizren, por funksionimi i tyre nuk është plotësisht në

përputhje me standardet e kërkuara kualitative.13 Ky shqetësim është përsëritur edhe në Raportin e

Progresit për vitin 2014. Laboratorët janë vetëm pjesërisht operacional.14. Komisioni në legjislaturën

e pestë pritet të ketë më tepër rol mbikëqyrës dhe mbështetës për të siguruar zbatimin e dispozitave

ligjore.


1. Laboratorët të jenë plotësisht operacional

Ndërtimi dhe produktet e ndërtimit


Ligji 2004/15 për

ndërtimin



Ligji 2012/04-L-110 për

Ndërtim


n/docs/ligjet/Ligji%20per%20ndertim.pd

f


Produktet e Ndërtimit



Ligji 2012/04-L-181 për

produktet e ndërtimit


n/docs/ligjet/Ligji%20per%20produktet

%20e%20ndertimit.pdf

LIGJI NR. 04/L-188

Për Trajtimin e

Ndërtimeve pa Leje

21.01.2014 http://gzk.rks-


Industria e ndërtimit është po ashtu mjaft e rëndësishme për zhvillimin ekonomik. Në vitin 2004 ishte

miratuar së pari Ligji për Ndërtim. Një ligj tjetër është miratuar në vitin 2012. Sa i përket produkteve

të ndërtimit, po ashtu janë miratuar dy ligje që rregullojnë produktet e ndërtimit. Ligji 2012/04-L-181

për produktet e ndërtimit ka lënë shumicën e çështjeve të rëndësishme që të rregullohen me akte

nënligjore. Instituti INDEP vazhdimisht ka kritikuar qasjen e hartimit të legjislacionit duke u bazuar

në shumë akte nënligjore. Të dhënat teknike do të mund të bashkëngjiteshin si anekse të projektligjit.

Një ligj i ri mbi Performancën e Ndërtesave pritet të vëjë kriteret bazë të ndërtesave sa i përket

efiçiencës së energjisë.

13 European Commission, (2013), Kosovo 2013 Progress Report, page 28, http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2013/package/ks_rapport_2013.pdf 14 European Commission, (2014), Kosovo 2014 Progress Report, page 31 http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-kosovo-progress-report_en.pdf



17

Legjislacioni i ndërtimit në të ardhmen pritet të avancojë në mekanizmin e ofrimit të incentivave për

ndërtimet të cilat ndërtohen me materiale efiçiente. Po ashtu është e rëndësishme që të ketë monitorim

më të madh të zbatimit të Ligjeve të ndërtimit dhe po ashtu të trajtimit të ndërtimeve pa leje. Ky i

fundit është përmendur si i rëndësishëm edhe në Raportin e fundit të Progresit.


1. Implementimi i standardeve të performancës së ndërtesave mbetet sfidues për shkak të

mungesës së bashkëpunimit në mes të Ministrisë së Zhvillimit Ekonomik dhe Ministrisë së

Ambientit dhe Planifikimit Hapësinor.

Turizmi


Ligji 2010/03-L-168 për

turizmin dhe

shërbimet turistike



Ligji 2012/04-L-176 për

turizmin


n/docs/ligjet/Ligji%20per%20turizmin.pd

f

Turizmi është një nga fushat në të cilat ka punuar Komisioni, sidomos me miratimin e Ligjit për

Turizmin i cili ka plotësuar një pjesë të konsiderueshme të legjislacionit evropian. Komisioni pritet që

në të ardhmen të luaj më tepër rol mbikëqyrës në mënyrë që të sigurojë zbatimin e legjislacionit

sidomos sa i përket përmbushjes së obligimeve të operatorëve ndaj pakove turistike të parapara me

ligj.

Komisioni pritet të luaj rol aktiv që të mbikëqyr zhvillimin e sektorit në përgjithësi. Në Strategjinë për

Zhvillimin e Sektorit Privat të hartuar nga Ministria e Tregtisë përmendet edhe turizmi në kuptim të

ofrimit të një baze sa më të mirë ligjore.15 Komisioni mund të luaj rol të posaçëm në monitorimin e

zbatimit të ligjit qoftë përmes thirrjes së seancave dëgjimore qoftë duke e monitoruar në tërësi zbatimin

e ligjit.

Inspektorati dhe Mbikëqyrja e Tregut



Inspeksionin e tregut



15 Ministria e Tregtisë dhe Industris, (2013), Strategjia për Zhvillimin e Sektorit Privat 2013-2017, faqe 18, e qasshme në http://www.mti-ks.org/repository/docs/2013_MTI_Strategjia_ZHSP_Shq_(2)_806808.pdf, Prishtinë.

http://www.mti-ks.org/repository/docs/2013_MTI_Strategjia_ZHSP_Shq_(2)_806808.pdf

18

Ligji 2010/03-L-181 për

Inspektoratin dhe

mbikëqyrjen e tregut



Ligji 2012/04-L-186 për

ndryshimin dhe

plotësimin e ligjit nr. 03-

L-181 për inspektoratin

dhe mbikëqyrjen e

tregut



e%20ligjit%20per%20inspektoratin%20dh

e%20mbikeqyrjen%20e%20tregut.pdf

Ndryshimi i fundit në legjislacion sa i përket inspektoratit dhe mbikëqyrjes së tregut ka qenë

jashtëzakonisht pozitiv. Edhe pse ndryshime të tilla janë vlerësuar edhe në Raportin e Progresit,

mbikëqyrja dhe inspektimi i tregut janë gjithnjë çështje kyçe për funksionimin e tregut në përgjithësi.

Pritet që në të ardhmen të kemi përmirësime në zhvillimin e kuadrove profesionale të inspektimit por

edhe në numrin e tyre. Tendenca ka qenë që të gjitha inspektoratet të reformohen në njëfarë forme

dhe kjo është reflektuar edhe në Programin Legjislativ për vitin 2014 në të cilën pothuaj të gjithë ligjet

që kanë rregulluar inspektoratet si atë sanitar, inspektoratin shëndetësor etj, kanë hyrë në procedurë

për ndryshim. Rritja e numrit të inspektimeve është pikë në të cilën Raporti i Progresit përdorë

shprehjen “significant” për të përshkruar numrin e inspektimeve të bëra dhe produkteve të larguara

nga tregu për periudhën raportuese.


1. Nevojitet edhe më tej rritje e kapaciteteve administrative

Standardizimi dhe Patentat


Ligji 2004/12 për

Standardizim



Ligji 2006/02-L-83 për

plotësim e ndryshim të

ligjit nr.2004/12 për

Standardizim



Ligji 2009/03-L-144 për

standardizimin


n/docs/ligjet/2009-144-sh.pdf

Sa i përket standardizimit duhet patjetër të ekzistojë një mekanizëm komunikimi në mes të Komisionit

dhe Agjencisë së Standardizimit. Kjo, qoftë përmes vizitave direkte, qoftë duke thirrur në seancë

dëgjimore përfaqësuesit e Agjencisë. Siguria e produkteve është një nga kërkesat në procesin integrues

http://www.kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/Ligji%20per%20ndrysh%20e%20ligjit%20per%20inspektoratin%20dhe%20mbikeqyrjen%20e%20tregut.pdf




19

të Kosovës. Udhëzimi Administrativ 02/2012 për Këshillin Profesional të Standardizimit është hartuar

më shumë se dy vite pas miratimit të ligjit që tregon për një ngecje në këtë drejtim. Komisioni duhet

të inkurajojë informimin mbi standardizimin dhe që po ashtu data baza e standardizimit të jetë publike.


1. Nevojitet rritje e vetëdijes së sektorit privat për rëndësinë e përdorimit të standardeve

Ministria e Infrastrukturës Sa i përket infrastrukturës rrugore, është Ministria e Infrastrukturës përgjegjësja kryesore për politika

në këtë sektor. Në legjislaturën e kaluar, fokusi i ministrisë ka qenë kryesisht ndërtimi i rrugëve të reja.

Në vitin 2013 buxheti për mirëmbajtje të rrugëve është rritur për 12% por kjo ende është e

pamjaftueshme.16 Ndërtimi i infrastrukturës së re të rrugëve si duket ka lënë në një mënyrë anash

zhvillimin e politikave të mirëmbajtjes së rrugëve apo sigurisë në komunikacion.

Në kuadër të Ministrisë së Infrastrukturës veprojnë këto departamente:

Figura 6. Ministria e Infrastrukturës - Departamentet

Infrastruktura Rrugore



sigurinë në



16 European Commission, (2014), Kosovo 2014 Progress Report, faqe 42, http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-kosovo-progress-report_en.pdf

DepartamentetDepartamenti i Menaxhimit të

Rrugëve

Departamenti i Infrastrukturës

Rrugore

Departametni i Inspektimit

Departametni i Transportit

Tokësor

Departamenti i Aviacionit Civil

Departamenti i Automjeteve

Departamenti Kordinues i

këshillit për siguri në komunikacion

rrugor

Departamenti për Integrime Evropiane

Departamenti Ligjor

Departamenti i financave dhe sherbimeve te pergjitheshme


20

komunikacionin

rrugor

Ligji 2003/11 për

Rrugët



Ligji 2008/03-L-120

për ndryshimin dhe

plotësimin e Ligjit për

rrugë nr. 2003/11



Ligji Transporti rrugor 13.06.2013 http://gzk.rks-


Siguria në Komunikacionin Rrugor ka qenë një nga çështjet më shqetësuese me të cilat përballet vendi

ynë. Kapacitetet e limituara të inspektimit, veturat e vjetra dhe kualiteti i dobët i rrugëve përkundër

rrugëve kryesore pengojnë më së shumti fuqizimin e legjislacionit.17 Një ligj për Sigurinë në

Komunikacionin Rrugor ka hyrë në programin legjislativ për vitin 2014 18. Detyrë e ardhshme e

Komisionit është që të punojë që ky ligj të adresojë në mënyrë specifike sigurinë e fëmijëve, të

specifikojë kompetencat e niveleve të ndryshme të pushtetit dhe të vendosë standarde të qarta të

importimit të veturave dhe të cilësisë së rrugëve. Siguria në rrugë duhet të jetë prioritet në ligjet për

rrugë, në ligjin për transportin rrugor dhe në ligjin për transportin rrugor të mallrave të rrezikshme.


1. Nevojitet miratimi i Strategjisë për Siguri në Rrugë dhe Plani i Veprimit

Infrastruktura hekurudhore


Ligji 2008/03-L-076

për Hekurudhat e

Republikës së Kosovës



Ligji 2011/04-L-063

për hekurudhat e

Kosovës


n/docs/ligjet/Ligji%20per%20hekurudhat

%20e%20Kosoves.pdf

17 European Commission, (2014), Kosovo 2014 Progress Report, page 42, http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-kosovo-progress-report_en.pdf 18 Qeveria e Kosovës, (2014), Programi Legjislativ për vitin 2014,


21

Infrastruktura hekurudhore ka nevojë të futet në prioritetet e punës legjislative të Kuvendit. Kjo pasi

ky sektor ka mbetur prapa në zhvillim me gjithë potencialin ekonomik që mund të sjellë. Po ashtu

nevojitet të vendoset një mekanizëm për hetimin e aksidenteve hekurudhore. Hekurudhat e Kosovës

janë të prekura nga mungesa serioze e burimeve njerëzore dhe financiare.19 Më tepër duhet të bëhet

po ashtu në takime të drejtpërdrejta me zyrtarët përgjegjës të kësaj fushe.

Ministria e Zhvillimit Ekonomik Si përgjegjëse për disa nga fushat më të rëndësishme të zhvillimit ekonomik, MZHE-ja harton politikat

në energji, miniera dhe minerale, ndërmarrje publike etj. Këto janë disa nga sektorët më të rëndësishëm

për zhvillimin ekonomik. Në të kaluarën, Ministri i Zhvillimit Ekonomik ka qenë më së shpeshti i

thirrur në dëgjime publike para Komisionit.

Në kuadër të Ministrisë së Zhvillimit Ekonomik funksionojnë këto departamente:

Figura 7. Ministria e Zhvillimit Ekonomik - Departamentet

Energjia


Ligji 2004/8 për

Energjinë



19 European Commission, (2014), Kosovo 2014 Progress Report, page 43, http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-kosovo-progress-report_en.pdf

Departamentet

i Integrimit Evropian,

Koordinimit të Politikave dhe

Zhvillimit Ekonomik

i Energjisë

i Minierave

i Post-Telekomunikacionit

dhe Teknologjisë Informative dhe

Komunikuese

Ligjor

i Financave dhe Shërbimeve të Përgjithshme


22


Energjinë



Ligji 2004/10 për

Energjinë Elektrike



Ligji 2010/03-L-201

për energjinë elektrike



Ligj Nr. 2004 / 9 për

Rregullatorin e

Energjisë

29.04.2004 http://www.assembly-

kosova.org/common/docs/ligjet/2004_9

_al.pdf


ndryshimin e Ligjit nr.

2004/9 mbi

Rregullatorin e

Energjisë



Ligji 2010/03-L-185

për Rregullatorin e

Energjisë



Ligji 2009/03-L-133

për gazin natyror


n/docs/ligjet/2009-133.pdf

Ligji 2008/03-L-116

për ngrohje qendrore



Ligji 2011/04-L-016

për Efiçiencën e

Energjisë


n/docs/ligjet/Ligji%20per%20eficiencen

%20e%20energjise.pdf

Legjislacioni për Energji ka ndryshuar shpesh. Jo vetëm për rregullimin e energjisë si faktori kryesor i

zhvillimit ekonomik në vend, por edhe në rregullimin e rregullatorit të energjisë dhe efiçiencës së

energjisë. Puna e Komisionit në të ardhmen do të jetë kyçe në të gjitha këto Ligje. Në programin

legjislativ të Qeverisë për vitin 2014 për tu sjellë në Kuvend janë Ligjet:

Projektligji për plotësimin dhe ndryshimin e Ligjit Nr. 04/L-016 për Eficiencën e Energjisë

Projektligji për plotësimin dhe ndryshimin e Ligjit Nr.03/L-184 për Energjinë

Projektligji për plotësimin dhe ndryshimin e Ligjit Nr.03/L-185 për Rregullatorin e Energjisë

Projektligji për plotësimin dhe ndryshimin e Ligjit Nr.03/L-201 për Energjinë Elektrike

23

Nga Komisioni pritet që të gjitha këto ndryshim plotësime ti trajtojë duke marrë për bazë legjislacionin

evropian dhe praktikat më të mira nga vendet e tjera. Ligji për Eficiencën e Energjisë pritet të ketë

ndryshime të nevojshme. Efiçienca e energjisë duhet të rishikohet që të jetë në përputhje me aquis.20

Edhe në ligjet tjera pritet të ketë ndryshime substanciale. Në aspektin kohor, vërejmë që këto ligje po

trajtohen në pako dhe kjo është shumë e rëndësishme që të kemi një qasje unike të përmbushjes së

mangësive të tanishme ligjore.


1. Mungesa e Fondit Nacional për Efiçiencë

2. Mos miratimi i Strategjisë Qeveritare për Energji 2013 – 2022 dhe Planit të Veprimit

3. Ka barriera në financimin e projekteve të efiçiencës së energjisë

4. Mungesa e statistikave për Efiçiencë të Energjisë mbetet pengesë në raportimet për efiçiencë

të energjisë.

Minierat dhe mineralet


Ligji 2010/03-L-163

për Miniera dhe

Minerale



Ligji 2012/04-L-158

Për Ndryshimin Dhe

Plotësimin E Ligjit

Nr. 03-L-163 Për

Minierat Dhe

Mineralet



e%20ligjit%20per%20miniera%20dhe%20

minerale.pdf

Ligji 2013/04-L-

232për Shërbimin

Gjeologjik të Kosovës



Kur flasim për minierat dhe mineralet, Komisioni për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe

Industri ka iniciuar hartimin e të dy ligjeve:21

Projektligjin për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit Nr. 03/L-163 për Minierat dhe Mineralet

Projektligjin për Shërbimin Gjeologjik të Kosovës

INDEP ka mbështetur këto dy iniciativa dhe aktivitetet rreth hartimit të tyre si shumë të rëndësishme

për zhvillimin e këtij sektori të zhvillimit ekonomik. Në të ardhmen, Komisioni pritet që të vazhdojë

20 European Commission, (2014), Kosovo 2014 Progress Report, page 44, http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-kosovo-progress-report_en.pdf 21 Komisioni për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri, (2014), Raport Fundmandator 2011 – 2014 i punës së Komisionit për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri, faqe 9, Prishtinë.


24

të ketë rol më të madh mbikëqyrës ndaj zhvillimit të sektorit dhe në veçanti të monitorojë

funksionimin e Shërbimit Gjeologjik të Kosovës. Ndryshimi i Ligjit për Miniera dhe Minerale ka

ardhur pas monitorimit të zbatimit të këtij Ligji andaj më shumë mbikëqyrje do të ishte e

domosdoshme për të identifikuar pjesët në të cilat legjislacioni ka nevojë për përmirësim.

Komunikimet elektronike shërbimi postar


Ligji 2011/04-L-109

për komunikimet

elektronike


n/docs/ligjet/109%20Ligji%20per%20ko

munikimet%20elektronike.pdf

Ligji 2005/02-L23

për shërbimet e

shoqërisë informatike



Ligji 2003/37

për Shërbimet Postare



Fusha e Komunikimeve Elektronike dhe e Shërbimit Postar ka nevojë për përmirësime shtesë. Sa i

përket shërbimit postar, pritet që Komisioni të luaj rol në shtytjen përpara të politikave drejt

liberalizimit të tregut. Kjo pasi Kosova duhet të ndërmarrë hapa të intensifikuar që të sigurojë

liberalizimin e plotë të tregut.22 Progresi në implementimin e masave mbrojtëse të konkurrencës

vazhdon të jetë i vogël.23 Hapa të ngjashëm duhet të ndërmerren edhe sa i përket rritjes së

konkurrencës në fushën e komunikimeve elektronike.


1. Rritja e konkurrencës në treg

2. Sigurimi i pavarësisë financiare për ARKEP

Ndërmarrjet Publike



Ndërmarrjet publike



Ligji 2012/04-L-111

për ndryshimin dhe

plotësimin e ligjit nr.



22 European Commission, (2013), Kosovo 2013 Progress Report, page 29, http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2013/package/ks_rapport_2013.pdf 23 European Commission, (2014), Kosovo 2014 Progress Report, page 45, http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-kosovo-progress-report_en.pdf



25

03-L-087 për

ndërmarrjet publike

e%20ligjit%20per%20ndermarrjet%20publ

ike.pdf

Sa i përket ndërmarrjeve publike, Projektligji për Ndryshimin dhe Plotësimin e Ligjit për Ndërmarrjet

Publike është në procedurë të miratimit në Kuvend ani pse Komisioni ka kryer të gjitha procedurat e

amendamentimit të tij. Kjo i ka paraprirë një monitoriomi të zbatimit të Ligjit për Ndërmarrjet Publike

që është bërë nga ana e Komisionit në pjesën e dytë të vitit 2013.24 Monitorimi ka mundësuar

evidentimin e mangësive ligjore në funksionimin e Ligjit. Një nga rekomandimet obliguese ka qenë

amendamentimi i ligjit. Ndër sfidat kryesore të gjetura kanë qenë në menaxhimin e këtyre ndërmarrjeve

dhe në mungesën e llogaridhënies së bordeve ndaj institucioneve shtetërore. Analizimi i raporteve

vjetore për performancën e ndërmarrjeve publike dhe monitorimi që i është bërë implementimit të

ligjit kanë qenë kontributet kryesore të legjislaturës së kaluar.

Aviacioni Civil



Aviacionin Civil



Ligji NR. 04/L-250

Për Agjencinë e

Shërbimet Të

Navigacionit Ajror

28.04.2014 http://gzk.rks-


Sa i takon aviacionit civil, Komisioni ka mbështetur në parim krijimin e Agjencisë së Shërbimeve të

Navigacionit Ajror. Megjithëse kishte dilema të shumta në tërë sistemin e zgjedhur sa i përket

menaxhimit të politikave të aviacionit, aspekteve të sigurisë dhe shërbimeve të navigacionit ajror, Ligji

për Agjencinë e Navigacionit Ajror megjithatë ka sqaruar shumë prej çështjeve problematike në të

kaluarën. Komisioni duhet të mbështesë përpjekjet e Autoritetit të Aviacionit Civil për anëtarësim në

Safety Assessment of Foreign Aircraft (SAFA) dhe mekanizmave të tjerë ndërkombëtar.

Agjencitë e pavarura nën ombrellën e Komisionit Janë 7 Agjenci të cilat raportet e tyre vjetore i shqyrton Komisioni për Zhvillim Ekonomik,

Infrastrukturë, Tregti dhe Industri:

Autoriteti i Aviacionit Civil

Autoriteti Rregullativ i Hekurudhave

Komisioni i Pavarur për Miniera dhe Minerale

24 Komisioni për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri, (2014), Raport Fundmandator 2011 – 2014 i punës së Komisionit për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri, faqe 17, Prishtinë.





26

Autoriteti i Konkurencës së Kosovës

Zyra e Rregullatorit për Energji

Autoriteti Rregullativ i Komunikimeve Elektronike dhe Postare

Agjencia Kosovare e Privatizimit

Meqë mekanizmi kryesor i mbikëqyrjes së Kuvendit ndaj institucioneve të pavarura është raporti vjetor

që dorëzohet në Kuvend, Komisioni ka bërë përpjekje që të harmonizojë formën e raportimit të këtyre

agjencive. Nisma e dalë nga Komisioni për hartimin e një manuali të raportimit të agjencive të pavarura

ka kaluar në nivel të bërjes obligues për të gjitha agjencitë që i raportojnë Kuvendit të Kosovës. Ky

manual është harmonizuar dhe legjislatura e pestë pritet ta miratojë.

Mandatet e anëtarëve të bordit të Agjencive të pavarura dhe forma e organizimit të tyre të brendshëm

mbetet çështje e pazgjidhur deri më tani. Po ashtu, ka pasur shqetësime nga mungesa e ndarjes së

kuadrove profesionale nga ata administrative. Kjo sepse është shkaktuar një pabarazi në skemën e

pagave për punëtor të agjencive të ndryshme të pavarura. Disa agjenci kanë mbetur pa borde në

mungesë të një mekanizmi më të qartë të adresimit të kësaj çështje. Një ligj për agjenci të pavarura do

të mund të rregullonte çështjet e tilla dhe përvoja e mirë në të kaluarën e lë të hapur mundësinë që kjo

iniciativë të vjen pikërisht nga Komisioni për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri.

27

Shtojcë 1 – Raporti i Progresit dhe fushat që mbulon Komisioni Sfidat e evidentuara në Raportin e Progresit të Komisionit Evropian, për fushat që mbulon Komisioni

për Zhvillim Ekonomik, Infrastrukturë, Tregti dhe Industri.

Sfida

Tregu

Mungojnë burimet e zhvillimit të qëndrueshëm.

Ndikimi i shtetit në ekonomi mbetet i lartë.

Disbalanci i lartë tregtar.

Bazë e dobët e prodhimit.

Mënyra ad hoc e marrjes së vendimeve.

Mekanizmi i dobët i fuqizimit të sistemit fiskal.

Rritja e konkurrencës dhe qëndrueshmëria fiskale.

Konkurrenca

Mungesa e fuqizimit të ligjit ka dobësuar Konkurrencën.

Autoriteti i Konkurrencës është jofunksional.

Nuk ka strategji në dhënien e subvencioneve shtetërore dhe

nuk ka kapacitete të kontrollit.

Mbrojtja e

Konsumatorit dhe

Siguria e

Produkteve

Kapacitetet administrative duhen rritur.

Bashkëpunimi në mes ministrive dhe agjencive ka nevojë për

përmirësim.

Metrologjia

Kapacitetet e laboratorëve duhet të rriten në mënyrë që të

jenë më efektiv.

Investimet e huaja

dhe zonat

ekonomike

Legjislacioni në fushën e financave të korporatave dhe

auditimit është i dobët.

Provizionet e ligjeve sektoriale dhe praktikat administrative

shpesh i ndalojnë investitorët në ushtrimin e të drejtës së tyre

për blerje të pronës së paluajtshme.

Vendimet ad-hoc për themelimin e zonave ekonomike

Nafta

28

Siguria e furnizimit duhet të adresohet sipas legjislacionit

evropian.

Metalet e çmuara

Laboratorët të jenë plotësisht operacional

Ndërtimi dhe

produktet e

ndërtimit

Implementimi i standardeve të performancës së ndërtesave

mbetet sfidues për shkak të mungesës së bashkëpunimit në

mes të Ministrisë së Zhvillimit Ekonomik dhe Ministrisë së

Ambientit dhe Planifikimit Hapësinor.

Inspektorati dhe

Mbikëqyrja e

Tregut

Nevojitet edhe më tej rritje e kapaciteteve administrative

Standardizimi dhe

Patentat

Nevojitet rritje e vetëdijes së sektorit privat për rëndësinë e

përdorimit të standardeve

Infrastruktura

rrugore

Nevojitet miratimi i Strategjisë për Siguri në Rrugë dhe Planit

të Veprimit

Infrastruktura

hekurudhore

Mungesë serioze e burimeve njerëzore

Energjia

Mungesa e Fondit Nacional për Efiçiencë

Mos miratimi i Strategjisë Qeveritare për Energji 2013 – 2022

dhe Planit të Veprimit.

Barriera në financimin e projekteve të efiçiencës së energjisë

Mungesa e statistikave për Efiçiencë të Energjisë

Komunikimet

elektronike dhe

shërbimet postare

Rritja e konkurrencës në treg

Sigurimi i pavarësisë financiare për ARKEP

29

Lista e Figurave

Figura 1 Puna e Komisionit në legjislaturën e IV në numra. Burimi: Raporti fundmandator i

Komisionit .......................................................................................................................................................... 3

Figura 2 Numri i mbledhjeve të mbajtura nga Komisioni në katër legjislaturat. Burimi: Raportet zyrtare

të Kuvendit për legjislatura ............................................................................................................................... 4

Figura 3 Numri i dëgjimeve publike të mbajtura nga Komisioni në katër legjislaturat. Burimi: Raportet

zyrtare të Kuvendit për legjislatura .................................................................................................................. 4

Figura 4. Ministria e Tregtisë dhe Industrisë - Departamentet ................................................................... 5

Figura 5. Ministria e Tregtisë dhe Industrisë - Agjencitë ............................................................................. 6

Figura 6. Ministria e Infrastrukturës - Departamentet ............................................................................... 19

Figura 7. Ministria e Zhvillimit Ekonomik - Departamentet .................................................................... 21

vazhdimësia e punës së komisionit nga legjislatura e...

Documents