Temmuz, 201423-24 Mart-2016, Kahramanmaraş

21. YÜZYILDA PAMUK ÇALIŞTAYIve

Pamukta Kontaminasyonun ÖnlenmesiAR-GE PROJE PAZARI

«Ştapel İplik Eğirme Teknolojileri ve Pamuk»

Prof.Dr. Osman BABAARSLANÇukurova Üniversitesi Müh.-Mim. Fakültesi

Tekstil Mühendisliği Bölümü, Balcalı/ADANA

İÇİNDEKİLER

1. Giriş

2. Dünya Lif Üretim Kapasitesi

3. Ştapel İplik Üretim Sistemleri-Sınıflandırma

4. Ştapel İplik Eğirme Teknolojileri

5. İplik Eğirme Teknolojilerinde Üretim Hızı ve İplik Gerilimi

6. Pamuk İplikçiliği Açısından Önemli Lif Özellikleri

7. Lif Özelliklerinin İplik Özellikleri Üzerindeki Etkisi

8. Değerlendirme ve Sonuç

GİRİŞ

ICAC (Uluslararası Pamuk İstişare Komitesi) verilerine göre, dünyapamuk üretimi talebin altında kalmaya devam etmektedir. Arzfazlası yaşanan art arda 5 sezon sonunda, ilk kez üretimin 2015-2016 sezonunda tahmini tüketimin altına düştüğü raporedilmektedir. Bu sezonda dünya pamuk üretimi 23 milyon 150 binton öngörülürken, tüketimin ise 24 milyon 360 bin ton olmasıbekleniyor. Öte yandan, dünya genelinde 22 milyon tonu bulanpamuk stokları ise üretimin önünde tehdit olmaya devamediyor. Özetle dünya stokları çok yüksek seviyelerde veuluslararası fiyatların zayıf kalmaya devam edeceği belirtilmekte.Ayrıca dünya ekonomisindeki durgunluk ve sentetik liflerin,özellikle polyesterin kuvvetli rekabetinin sonucu olarak pamuğaolan talep yavaş bir hızda sürmeye devam etmektedir. Bunun dauzun bir süre bu şekilde devam edeceği rapor edilmektedir.

http://www.lenzing.com, 2016

Dünya Lif Üretim Kapasitesi

Günümüzde, kimyasal yollarla fonksiyonel özellikler kazandırılarak elde edilen sentetik liflerinyüksek mukavemet, yüksek aşınma dayanımı, ucuz ve kolay elde edilebilirliği, vb. sahip olduklarıperformans özellikleri sayesinde doğal liflere rakip konumundadırlar ve tekstil sektöründe yaygınolarak kullanılmaktadırlar. Küresel ihtiyaçlar doğrultusunda fonksiyonel ürünlerin gelişmesiylebirlikte, sentetik lif üretimi dünya pazarlarında büyük bir kapasiteye ulaşmıştır.

( ̴56 milyon ton)

Pamuk ve diğer doğal lifler

http://www.apic2014.com

İPLİK ÜRETİM SİSTEMLERİ

KONVANSİYONEL SİSTEMLER

KONVANSİYONEL OLMAYAN SİSTEMLER

KLASİK SİSTEMLER

• Ring İplik Eğirme

MODERN SİSTEMLER• Kompakt İplik Eğirme• Siro Eğirme• Diğer Modifiye Ring Eğ.

• OE Rotor İplik Eğirme

• OE Friksiyon Sistemleri- Masterspinner- Dref-2- Dref-3- Dref-2000- Dref-3000

• Hava-jetli Eğirme Sistemi(MJS)

• Vortex (MVS) ve Rieter J10, J20, J30 Eğirme Sistemleri

• Eletrostatik Eğirme• ve diğer özel sistemler

İplik Üretim Sistemleri-Sınıflandırma

Günümüzde Pamuğun Yaygın Kullanıldığı Yerlera) Tekstiller:Üst ve iç giyim, serbest zaman ve iş kıyafetleri, yatak takımları, havlu kadife gibi ev tekstilleri, mobilya döşemeleri, perde, masa örtüsü gibi dekorasyon kumaşları, dikiş iplikleri, dokusuzkumaşlar, vb.

b) Teknik Tekstiller: Kord, sicim, halat, filtreler, vatkalar, iş ve koruyucu kıyafetler, çadır bezleri, brandalar, vb.

Ring İplik Eğirme Teknolojisi

Kompakt İplik Eğirme Teknolojisi

Siro İplik Eğirme Teknolojisi

OE Rotor İplik Eğirme Teknolojisi

Hava-Jetli İplik Eğirme Teknolojileri

Ştapel İplik Eğirme Teknolojileri

ITMA-2015 Teknolojik Gelişmeler

Ştapel İplik Eğirme Teknolojilerinde Lif Akışı

Ring Eğirme Kompakt Eğirme Siro Eğirme OE Rotor Eğirme Hava-jetli Eğirme

ITMA-2015 Teknolojik Gelişmeler

US Patent: 5.528.895

Hava-Jetli İplik Eğirme Prensibi (MJS, MVS)

ITMA-2015 Teknolojik Gelişmeler

Seçilmiş İplik Eğirme Teknolojilerinde Üretim Hızı

ITMA-2015 Teknolojik Gelişmeler

Pamuk için Uygun Teknolojilerinde Eğirme Elemanları;Üretim Hızı - İplik Gerilim İlişkisi

1. İncelik2. Uzunluk3. Mukavemet4. Uzama5. Elastikiyet6. Nem İçeriği (Rutubet)7. Elektriksel Özellikler/St. elektriklenme8. Diğer Özellikler (özgül ağırlığı, büküm rijitliği, yüzey özellikleri, boyanabilmesi, ısı geçirgenliği, sürtünme, yanma kabiliyeti, kimyevi özellikler, kolay bulunabilmesi, fiyatı, vb.)

Pamuğun kalitesine ve fiyatına etki eden en önemli parametre lif uzunluğudur. Lif uzunluğu arttıkça, iplik ve kumaş kalitesi de artmaktadır. Pamuk lifinin Üniformitesi (elyaf uzunluk dağılımı oranı) arttıkça, mikroneri

düştükçe, rengi beyaz ve görünümü parlak oldukça, mukavemeti arttıkça, çepeli (içindeki bitkisel artıkların oranı) azaldıkça pamuk kalitesi iyileşir.

Pamuk İplikçiliği Açısından Önemli Lif ÖzellikleriElyaf Boyuna (Uzunluğuna) Göre- 20,6 – 23,8 mm -- Kısa- 24,6 – 27,8 mm -- Orta- 28,6 – 31,8 mm -- Orta-uzun- 32,5 – 35,7 mm -- Uzun- 36,5 – 41,3 mm -- Çok uzu

İncelik Derecesine Göre (Mikroner (µg/inç))- …. < 3,0 – çok ince - 3,0 – 3,9 – ince- 4,0 – 4,9 – orta incelikte (vasat)- 5,0 – 5,9 – kalın- 6,0 < …. – çok kalın

Elyaf Mukavemetine Göre• (Presley)

- … < 70 – çok zayıf- 70 – 74 – zayıf (vasat)- 75 – 80 – normal (orta)- 81 – 86 – iyi- 87 – 92 – çok iyi- 92 < … -- çok çok iyi

• (g/tex) olarak,- … < 17 – çok zayıf- 18 – 21 – zayıf- 22 – 25 – orta- 26 – 29 – sağlam- 30 < … – çok sağlam

Uzama(%) Durumuna Göre- …. < 5,3 – çok düşük- 5,4 – 6,2 – düşük- 6,3 – 7,1 – orta- 7,1 – 8,0 – yüksek- 8,1 < …. – çok yüksek

Yabancı Madde İçeriğine Göre- % 1,2 YM – çok temiz- % 1,2 – 2,0 YM – temiz- % 2,1 – 4,0 YM– orta temiz- % 4,0 – 7,0 YM– kirli pamuk- % 7,1 – Üzeri YM– çok kirli

Sıra Ring Eğirme OE Rotor Eğirme

Hava-Jeti Eğirme

OE Friksiyon Eğirme

1 Uzunluk / Üniformite

Mukavemet İncelik Sürtünme

2 Mukavemet İncelik Uzunluk / Üniformite

Mukavemet

3 İncelik Uzunluk / Üniformite

Mukavemet İncelik

4 -- Temizlik Temizlik Uzunluk / Üniformite

5 -- -- Sürtünme Temizlik

6 -- -- -- --

Farklı Eğirme Sistemlerinde İplik Kalitesine ve Çalışma Performansına Etki Eden Lif Özellikleri

Verilen bir numarada iplik özelliklerine etki eden faktörler olarak lif özellikleri:

Lif Özelliklerinin İplik Özellikleri Üzerindeki Etkisi

Moleküler Özelliklerve Lif Yapısı

Lif Özellikleriİplik Yapısı(Teknoloji)

İplik ÖzellikleriKumaş Yapısı

(Teknoloji)

- Son Ürün Özellikleri- Son Kullanım Performansı

Lif, İplik, Kumaş Yapı Ve Özellikleri Arasındaki İlişki

Kumaş Yapı ve Özellikleri

Ringcompact

Ringconventional

Air-JetVortex (MVS)

Air-Jet2-nozzles (MJS)

Rotor Ringcompact

Ringconventional

Air-JetVortex (MVS)

Air-Jet2-nozzles (MJS)

Rotor

İplik Yapı ve Özellikleri

Dr. Peter ARTZ, 2010

Farklı Sistemlerle Eğrilmiş İpliklerin Yüzey Görüntüsü

Ring ipliği yüzey görüntüsü

Kompakt iplik yüzey görüntüsü

OE Rotor ipliği yüzey görüntüsü

Hava-jeti Vortex ipliği yüzey görüntüsü

Rieter AG, 2009

Sonuç ve Değerlendirme

Günümüzde pamuğa olan talebin ve tüketimin daha da artırılması için konuya;çevre dostu temiz üretim, tekstil üretim teknolojileri ve son kullanım alanlarıgözetilerek yaklaşılması gerekmektedir. Bu noktada yapılan tespit ve önerilerkısaca özetlenecek olursa; Bilhassa son 5 yılda devlet müdahalesinin sonucu olarak biriken büyük stoklar,

gelecekte pamuk piyasasının fiyatlarını belirlemede anahtar faktör olarakkalamaya devam edecek,

Kaliteli ve temiz pamuk üretimi için bilinçlendirme çalışmaları yapılmalı veyeni/farklı iplik üretim teknolojilerine uygun lif-kalite sıralaması-sınıflandırması yoluna gidilmeli,

Tekstil ürünlerindeki etiketlerde elyaf içeriğinin daha görünür halegetirilmesiyle son kullanıcı tercihini daha bilinçli yapmaya yönlendirilmeli vetedarik zincirinin daha da şeffaflaştırılması özendirilmeli,

Dünya genelinde büyüyen polyester üretimi ve talebinin altında yatanekonomik faktörler üzerinde durulmalı, sonuçta elyaflar arasındaki rekabetdinamiklerinin daha iyi anlaşılması sağlanmalı,

Sektöre değer katmak için değer zinciri boyunca, kompozit ve tekniktekstiller de dahil olmak üzere tüm ürünlerde pamuk kullanımı ve çeşitliliğinartırılmasını teşvik edecek yaklaşımlar sergilenmeli,

Cepel İhtiva Eden Ring İpliği

Cepel İhtiva Eden OE Rotor İpliği

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER …