، شبکه آموزشی پژوهشی دانشجویان مادسیجایران

Madsg.com

!!مادسیج یعنی دهکده علم و دانش ایران

فقيه واليت

•ggrd

مقدمه

ابتکارات • از فقیه والیت مسأله نوآورانه طرح ) ( فقیهی اولین ایشان بود ره خمینی امام ارزشمند

والیت مسأله بررسی و طرح بر عالوه که استبخشیدن عینی-ت به موفق تئوری، مرحله در فقیه

. ابتکارات مرحله دو هر در و شد جامعه در آنداد نشان خود از مسأله این در امام .فراوانی

) شیوه) مسأله، طرح اصل در قدسسره خمینیفقیه، والیت به مربوط احادیث شرح استدالل

دو والیت تزاحم مشکل حل فقیه، ولی اختیاراتآزادی و جمهوریت یا فقیه والیت سازگاری فقیه،

در فقیه والیت کارآیی اجتماعی، و فردی های ... دارد ارزشمندی ابتکارات و معاصر .جهان

فقيه واليت تعريف ) ( اعتراف به ماده این که شده گرفته ولی ی4 ماده از عربی زبان در والیت . معنای است واحدی معهنی دارای و عرب،یگانه بزگ شناسان لغت

. باشد می وقرب نزدیکی ولی : معنای سه عربی ر دوست 1د

دار. 2 دوستیاور.3

: معنای دو والیت لفظ چیرگی. 1وبرای و سلطنتحکومت. 2 و رهبری

) از ) متعددی معانی ولی لفظ برای فارسی زبان درتولیت: کاری در کسی جانب از که دوست،یار،صاحب،حافظ،ان قبیل

. : است. شده بیان کردن حکومت ،معانی والیت برای داردجامعه امور زمامداری و حکومت معنای به فقیه مورد در والیت لفظ

است.

تاريخچهفقیه والیت مورد در بحث به که فقیهانی ست نخستین از انصاری مرتضی شیخ

فقیه. منصب و کرده مطرح خود مکاسب کتاب در را بحث این او می پردازدافت منصب سه در را . اجامع الشرایط والیت او می دهد شرح سیاست و قضا ،

سیاسی امور حوزه به آن گسترش در ولی می پذیرد را قضاوت و افتا در فقیه « . جز انفس، و اموال تصرف در فقیه استقالل است معتقد او دارد جدی تردید

». و نشده است ثابت عموم به می شود، تخیل علما شأن در وارده اخبار از آن چهخارج» خاص دلیل با آن چه جز امام همانند فقیه اطاعت وجوب بر دلیل اقامه

» است کوبیدن خرمن در خار می شود،آن • به و شده پذیرفته شیعه فقه در که مدتهاست فقیه محدود والیت واقع در

. . این مبنای بر قمری چهارم سده در مرجعیت مقام خلق هنگام از می شود عمل. دارند را شرعی وجوهات اخذ و فتوی صدور قضاوت، حق مجتهدین نظریه

توسعه • متفاوت بنیاد دو در مشروطه رهبران سیاسی فقه کلی طور بهنخست فقیهان یافته است، سیاسی والیت مخالف گران مرتضی ،اندیشه که

سیاسی والیت بر مبتنی اندیشه های دوم و دارد تعلق دسته این به فقیه انصاریو نراقی جواهر،احمد صاحب .که هستند آن نمایندگان مهمترین کاشف الغطاء

اساسي قانون در فقيه واليت

عهده • تواند نمي هرکسي ، اسالمي حکومت دربايد بلکه ، شود جامعه بر حکومت و رهبري دار

در . باشد برخوردار خاصي شرايط و ها ويژگي ازاز الهام با ايران اسالمي جمهوري اساسي قانونولي شرايط و صفات اسالم بخش حيات فرامين

اصل ) است شده تعين زير شرح به ( . 109فقيهو • سياسي بينش تقوا، و عدالت علمي، صالحيت

قدرت و مديريت شجاعت، تدبير، اجتماعي، ، رهبري براي كافي

علمي صالحيت

ادله • و منابع از الهي احکام استنباط توانائي يعنيعبارت به ، باشد داشته را مقام ی شرعي داراي

باشد . اجتهاد و فقاهت

تقوا و عدالت

را او که باشد نفساني اي ملکه داراي بايد رهبرتکليف انجام به و حذر بر معاصي انجام از

بر حال همه در بايد که اي گونه به ، نمايد ترغيباطاعت جز و بوده مسلط خويش نفس هوايديگر چيزي به او رضاي تحصيل و خدا فرمان

نينديشد .

اجتماعي و سياسي صحيح ينش

صحيح بينش ارزش ،الزمه و ها مالک شناختشناخت و زمان به اگاهي نيز و اسالمي هايجهان وضع تحول و تغيير و الملل بين روابط

تشخيص را اسالمي امت مصلحت بتواند تا استخوشبختي و سعادت سوي به را جامعه و دادهحوادث هاي طوفان گرداب از و نمايد هدايت

دهد . نجات

تدبير . آينده و انديش عاقبت يعني باشد مدبر بايد رهبر

خوبي به را اسالمي جامعه اوضاع بتواند و باشد نگرنمايد . اتخاذ را مقتضي تصميم و نموده تحليل

شجاعت

از خدا جز ، بوده نترس و شجاع فردي بايد رهبرجان . حفظ مسؤليت زيرا باشد نداشته هراس کسيانجام الزمه و اوست عهده بر مردم ناموس و مال وقاطعيت و شجاعت از برخورداري خطير وظيفه اين

است .

رهبري براي کافي قدرت و مديريت توانائي از برخورداري مسؤليتي هر انجام الزمه

جامعه . رهبري است مسؤليت آن با متناسبمسؤليت ترين مشکل و مهمترين اسالمي

که کسي هر اساس اين بر ، است اجتماعيمديريت بايد شود مي مسؤليتي چنين دار عهده

باشد .   داشته را آن با متناسب قدرت و

: ميفرمايد خداوند

( ) ؛نساء) t 4يال ب uس u4ين vمwؤvم4ن ال عuلuي uکاف4ر4ينv 4ل ل wهx الل uلuعvجu ي vنu آيه( 4ل ،141.

» نميدهد» سلطه مؤمنان بر را کافران هرگز خداوند

( vنuم uو u4ين vمwؤvم4ن ال دwون4 vم4ن u4ياء وvلu أ uکاف4ر4ينv ال uونw vمwؤvم4ن ال xخ4ذ4 uت ي ال و

( ) عمران ؛آل zءvي uش ف4ي xه4 الل uم4ن uسv uي فuل u4ک ذل vلuعvفu آيه( 3ي ،28.خود» ولي و دوست مؤمنان جاي به را کافران نبايد مؤمنان

بهره بي خدا واليت و لطف از کند چنين کس هر و بگيرنداست«.

) ظلم ) مقابل در عدالت

بايد ولي و حاکم پس نميپذيرد؛ را ظالمان واليت و حکومت خداوند : باشد عادل

( ) ؛هود) wارx الن wمw ک xسuمu فuت uمwوا ظuل uذ4ينx ال 4لuي إ wوا uن ک vرu ت ال uآيه( 11و ،113.

.» رسيد» خواهد شما به دوزخ آتش که نيابيد گرايش پيشگان ستم به » شده » تفسير اطاعت و دوستي به روايات در گرايش و رکون اين

ج. ابراهيم، بن علي تفسير ص 1است ،338.

: فرمود ابراهيم حضرت به امامت شرايط در خداوند همچنين

( ) ؛بقره) u4م4ين الظxال عuهvد4ي wنالu ي آيه( 2ال ،124..» نميرسد» ستمکاران به من عهد

فقاهت

اجرا را آنها بتواند تا باشد اسالم احکام به عالم بايد اسالمي حاکم ) ( ) ( خداوند. سوي از علم اين ع معصوم امام و ص پيامبر زمان در کند ) ( داناترين ، ع معصوم امام غيبت زمان در و است شده داده آنان به . شرط درباره قرآن علماند اين حامالن فقها يعني، احکام؛ به مردم

: ميفرمايد علم

فuما ) wهvدي ي vنu أ x 4ال إ uه4د�ي ي ال vنxمu أ uعu xب wت ي vنu أ uحuق� أ vحuق� ال 4لuي إ uهvد4ي ي vنuمuف u أ

( ) ؛يونس uونwمw uحvک ت uفv uي ک vمw uک آيه( 10ل ،35.او» از که است سزاوارتر ميکند، هدايت حق راه به که کسي آيا

را شما شود؛ برده راه آنکه مگر نمييابد؛ راه که کسي يا شود پيروي» ميکنيد؟ داوري چگونه ميشود؟ چه

کفايت . حضرت ميشود تعبير نيز بودن �ر مدب و مدير به آن از که جامعه امور اداره شايستگي و توانايي

: فرمود يوسف

) ؛) 4يم� عuل حuف4يظ� �ي 4ن إ رvض4u vاأل 4ن4 خuزائ عuلي 4ي vن اجvعuل uقال

.» : يوسف» داستان در کاردانم و امين نگهباني من که بگمار سرزمين اين خزاين بر مرا گفتآيه( 12) ،55.

: است آمده نيز شعيب دختر و موسي حضرت

؛)... ( wم4ينu vاأل vقuو4ي� ال uت vرuجv uأ ت vاس مuن4 uرv خuي x4ن إ

( » ] قصص» ] است درستکار تواناي که است او کارگيري به ميتواني که کسي آيه( 28بهترين ،و. ....26

. در آورد دست به قرآن ديدگاه از حاکم سيماي از کلي تصويري ميتوان آيات، اين مجموع از

و اخالقي و علمي صالحيتهاي از که است کساني شايسته تنها زمامداري، و حکومت قرآن منطق ) ( . بر ع معصوم امام غيبت زمان در تصوير اين آوردن دست به باشند برخودار الزم توانمنديهاي

: . » خداست» قانون حکومت اسالمي حکومت ديگر طرف از ميکند تطبيق فقيه واليت

( ) مائده) ؛ uون wکاف4رv ال wمwه u4ک wولئ فuأ wهx الل uل uزv uن أ 4ما ب vمw uحvک ي vمu ل vنuآيه( 5م ،44.آن جامع ) و و عادل فقيه الهي احکام اجراي در مستعد متخصص و دينشناس حاکميت بدون

. نيست( پذير امکان الشرايط

معصومان روايات در فقيه واليت

« EرEEEEظEن Eو دHیثEنا Eح وEی Eر د Eق مHمIن نکJم Hم Eکان مEن ، نا Eأحکام Eف EرEع Eو نا Hرام Eح Eو اللHنا Eح فHی

عEلEیکJم JهJلتEع Eج د Eق إنی Eف کماO؛ Jح HهHب وا EرضEلی Eف».O : ۱حاکHما شما میان هرکساز یعنی

را ما احکام و کرد روایت را ما حدیثداشت، نظر ما حرام و حالل در و شناخت

که چرا شوید؛ راضی او حکم به باید پس. دادم قرار شما بر حاکم را او من

... مHن» EأتونEی EذینIال لEفائی Jخ م Eارح Iم Jالل-ه :  ». یعنی نIتی Jس Eو دیثی Eح EونJروEی بEعدی؛

... کن! رحمت مرا جانشینان خداونداو حدیث آیند؛ می من از بعد که کسانی

. کنند می روایت مرا سنت

«فیها عوا Hارج Eف ،HةEع Hالواق JثHواد Eالح ا Iأم Eف . أنا Eو عEلEیکJم تی Iج Jح إنIهJم Eف دیثHنا Eح Hواة Jر إلی

». Hالله Jة Iج J۳ح : پیش  که حوادثی در یعنی . کنید مراجعه ما حدیث راویان به آید، می

من و هستند شما بر من حج-ت آنها چراکه. هستم خدا حج-ت هم

فقیه؟ والیت چرا فقهی؟ یا است کالمی مسألهای فقیه والیت فقيه واليت از بحث پيش فرض هاي فقيه واليت مفهوم شناسيفقيه هادل واليت اثبات عقلي فقيه واليت مقبوليت و مشروعيت آن در مردم نقش و اسالم در حکومت مشروعيت فقيه الهي مشروعيت بر عقلي دليل فقيه واليت بودن مطلقه مفهوم اساسي قانون و فقيه مطلقه واليت

فقيه واليت از بحث پيش فرض هاي1. و جهان مطلق مالک و خالق عادل، حکيم، واحد خداي وجود آن مبناي که الهي جهان بيني

جهان بيني مقابل در است؛ مطلق عبوديت و الله معرفت به انسان ها رسيدن آن اصلي هدفبه رسيدن آن اساسي هدف و معنوي تجليات و خدا وجود نفي آن مبناي که مدرن و سکوالر

. است زميني خواسته هاي و شهوات تأمين و مادي رفاه2.  در مرج؛ و هرج از جلوگيري براي و قوانين اجراي و نظارت براي حکومت وجود ضرورت

زندگي مي توانند حکومت به نياز بدون خودشان انسان ها معتقدند که آنارشيستي مکتب مقابل. کنند حفظ اخالقي اصول اساس بر را خويش

3. ،خاصي گروه يا فرد هيچ نداشتن ذاتي مشروعيت نتيجه در و انسان ها اختيار و آزادي اصلبرتر قدرت به را مشروعيت که نيچه مانند فالسفه اي مقابل در معقول؛ و موجه دليل به مگر

سلطنت طلبان مقابل در و مي دهند برتر نژاد به را مشروعيت که نژادپرستان مقابل در مي داند؛   که غربي دموکراسي حکومت هاي مقابل در و مي دانند حاکم وارثان ذاتي را مشروعيت که

. گروه ها و احزاب يعني مي دانند؛ انسان ها اکثريت ذاتي را مشروعيت4 .مالک که است متعال خداوند مشروعيت ذاتي منبع تنها توحيد، مختلف مراتب اساس بر

/ ( » « . بقره االرض في ما و السموات في ما لله است عالuم که(. 284حقيقي حکومتي هر بنابراين. مي باشد شرک نباشد، آن از برگرفته شده و االهي حاکميت به منسوب

5 ) ( ) ( به. و داده ع ائمه و ص اکرم رسول به را خود حاکميت حق نازل تر، مرتبه اي در خداوند. است بخشيده مشروعيت وي حکومت

6 .اجتماعي جنبه هاي به هم و فردي جنبه هاي به هم اسالم شريعت سياست؛ از دين جدايي عدم . سياست است، کرده ارايه حکومت نظرية مردم براي اسالم که آنجا از است پرداخته انسان هاخط دو را سياست و دين که سکوالريزم مکتب مقابل در باشد؛ اسالم از برگفته شده بايد نيز ما

ندارند هم با نيز ارتباطي و ندارند تالقي يکديگر با گاه هيچ که مي داند .موازي

فقيه الهي مشروعيت بر عقلي دليل

است؛ .1  . حقيقي مالک آن از حقيقي حاکميتعبد  .2 انسان ها همة و بوده جهان حقيقي مالک خداوند

اويند؛ مملوک وتصرف .3 .     حق� عالuم حقيقي حاکم اجازة بدون کس هيچ

. حکومت اعمال براي حاکم بنابراين ندارد را جهان درباشد؛ خداوند طرف از مأذون بايد

4.  به خداوند طرف از حق اين قطعيه، ادل�ة اساس براست؛ شده داده معصوم امامان و اسالم پيامبر

5.  فقيه فقيه، واليت اثبات ادلة اساس بربراي معصوم امام و خداوند جانب از جامع الشرايط

. شده اند منصوب حکومت

فقيه واليت بودن مطلقه مفهوم

،است دارا نيز فقيه ولي را معصوم اختيارات و شئون همة ذکرشده، ادل�ة اساس برراحل امام همچنان که باشد؛ شده استثنا خاص�ي دليل با که اختياراتي و شئون مگر

.» ) ( است: » ص رسول الله واليت همان فقيه واليت فرمودند » حکومت » با را آن و است مطلقه قيد دربارة فقيه، واليت به مربوط شبهات از يکي

هر حاکم فقيه يعني ديکتاتوري؛ يعني فقيه مطلقه واليت مي دانند؛ برابر استبدادي . تفاوتي پس کند نصب و عزل را کسي هر دهد؛ انجام خواست، مي تواند دلش که کاري . خواست بر مبتني که ليبرالي حکومت مقابل در نيست فاشيستي و واليي حکومت بين

. است مردم :پاسخ:t قسم اوال نيست؛ صحيحي تقسيم فاشيست ها، و ليبرال به حکومت ها تقسيم

تابع و متعال خداوند خواست اساس بر که الهي حکومت نام به دارد وجود نيز سومي . . فقيه بنابراين است سوم قسم همين از فقيه واليت نظام است الهي قوانين و احکام

اميال و هوس و هوا اساس بر نه کند، عمل اسالمي احکام چارچوب در است ملزم. خويش شخصي

:  t طمان ثانيا در فقها که است محدودي واليت مقابل در فقيه مطلقة واليت تعبير - . طاغوت زمان در داشتند فقيه طاغوت يد بسط عدم بخاطر- زمان مردم،

به و اجتماعي مسائل برخي در تنها بود، کرده ايجاد حاکم نظام که محدوديت هاييبرخي و وقف طالق، ازدواج، مورد در t مثال مي کردند؛ مراجعه فقها به پنهاني صورت

. ، تام� حاکميت زمينة فراهم شدن و اسالمي انقالب پيروزي از بعد ولي حقوقي اختالفاتکند، استفاده مشروع امور در و خداوند اذن به که اختياراتي مطلق از مي توانست فقيه

. طاغوت زمان محدوديت هاي بدون

اساسي قانون و فقيه مطلقه واليتt .اوال است آمده اساسي قانون خود در مطلقه تعبير t امضاي ثانيا به آن مشروعيت و اساسي قانون اعتبار

. است فقيه ولي�t در ثالثا آمده اساسي قانون در که فقيه ولي وظايف

برهاني، و خاص� شرايط در وگرنه است؛ عادي شرايطقانون در اگر �ي حت بگيرد، تصميم هايي تواند مي فقيه ولي�

. tحضرت مثال باشد نشده اشاره آن به t صراحتا اساسي ) تأسيس) را نبود اساسي قانون در که مواردي ره اماممصلحت، تشخيص مجمع تشکيل دستور مانند نمودند؛

روحانيت ويژة دادگاه فرهنگي، انقالب عالي شوراي

مسأله فقیه یا والیت است کالمی ای فقهی؟

،كالم او علم افعال و صفات و اسماء و سبحان خداي دربارة كه است علميمي و سخن نبايدهاي فقه علمگويد و بايدها و وظايف دربارة كه است علمي

مي بحث مكلفين مسأله افعال هر رو اين از الله كند؛ فعل پيرامون آن در كه ايمسأله شود مسأله بحث هر و است كالمي مكلف اي فعل دربارة آن در كه اي

مسأله شود داده نظر اجتماعي افعال يا فردي افعال از .اعم است فقهي اي و كالمي مسأله يك است امامت بحث دنبالة كه نظر اين از فقيه واليت مسأله

رعايت آيا كه نظر اين از اما است، دين اصول مباحث به مربوط فروعات ازو حدود چيست؟ فقيه ولي وظايف اينكه يا است واجب مردم بر فقيه ولي حكم

به فقهي مسائل از قبيل، اين از مسائلي و است؟ اندازه چه تا اختياراتشمي و شمار مطرح را آن خود فقهي مباحث و كتاب ها در فقها دليل همين به رود؛كرده ( بحث دين ) فروع همان يا فقه به مربوط مباحث در كه نيست شكي و اند

. است واجب افراد از بسياري به نسبت بلكه و جايز تقليد از سخن جهت دو از نيز فقه علم در كالم، علم در فقيه واليت اثبات از پس

را واليت غيبت عصر در خداوند چون كه آن اول آمد، خواهد ميان به فقيه واليتوظيفه اين كه است واجب الشرايط جامع فقيه بر پس نموده، تعيين فقيه براي

نيز مكلف و فرزانه حكيم، عاقل، بالغ، مردم بر كه اين دوم دهد؛ انجام راو قضاءها و شرعي احكام از و بپذيرند را رهبري چنين واليت كه است واجب

مي واليت صادر يا ثابت او توسط كه شرعي .هاي كنند اطاعت شود،

فقيه واليت مفهوم شناسي تکويني و :واليت متعال خداي مختص� که وجود عالuم در تصر�ف

. است او خاص� بندگان: تشريعي مردم واليت زندگي در فردي تصر�ف حق فانوني؛ واليت

لزوم و آنها اجراي و قوانين جعل و وضع طريق از جامعه، افراد و. قوانين آن رعايت و وي برابر در ديگران تبعيت

: فقيه چه واليت گر نيست، تکويني واليت فقيه، واليت از ما مرادمراد بلکه باشد؛ برخوردار نيز مقام اين از فقيه ولي است ممکن

اجراي و قوانين جعل طريق از مي توانند يعني است؛ تشريعي واليتاو تصميم و کند تصر�ف جامعه ادارة و مردم اجتماعي زندگي در آنها ( . شيرازي ميرزاي مرحوم حکم همانند است الزم االجرا ديگران براي : امام با مخالفت و است حرام تنباکو استعمال اليوم تنباکو تحريم در

. ) همسر) �ي حت و شکستند و زدند را قليانها همة است ع زمان.) شکست و انداخت و گرفت او دست از را قليان نيز شاه ناصرالدين

فقيه واليت اثبات عقلي ادل�ة شرع حکم از دست کمي سالم عقلي دليل حکم اسالم، در عقلي دليل يت حج� به توجه با

ندارد.  .اول عقلي دليل أ‌)و الف مرج و هرج از جلوگيري و بشر اجتماعي و فردي مصالح تأمين براي حکومت وجود

است؛ ضروري فساد)ب ( . ايشان برخورداري بخاطر باشد آن رأس در معصوم که است حکومتي ايده آل حکومت

) ؛ عصمت ويژگي از)نباشد، ج ر ميس� آن ايده آل و مطلوب حد� در ضروري و الزم مصلحت يک تأمين که هنگامي

) ( ميس�ر ع معصوم حکومت وقتي بنابراين کرد؛ تأمين را مطلوب حد� به مرتبه نزديک ترين بايدعقل ) باشيم؛ معصوم حکومت به مرتبه نزديک ترين دنبال به بايد غيبت، زمان همانند نبود،

» « جان نجات از نبايد نداشت، امکان ، تام مصلحت نفر ده جان نجات که وقتي مي کند حکم ( ) ( . » آب » کلwه wترک الي کلwه، wدرک الي ما کشيد دست تام مصلحت به مرتبه نزديک ترين نفر پنج

)   چشيد بايد تشنگي قدر به هم کشيد نتوان گر را دريا)د : ) ( است اصلي امر چهار در ع معصوم حکومت به حکومت يک نزديکي و فقاهت- 1اقربيت

) / اسالم شناس) اسالم کل�ي احکام به گونه اي- ) 2علم به اخالقي، و روحي شايستگي تقوي ) نگيرد قرار نفساني هواهاي تأثير تحت اجتماعي،- ) 3که و سياسي درک سياسي بصيرت

) جامعه   جاري مسائل تحليل توانايي و اولويت ها تشخيص در صائب مديريت- 4حدسسازمان هاي ) و نهادها قوا، مديريت توانايي جامعه، ادارة براي توانايي و کارآيي اجتماعي

) دشمنان با برخورد و کشور:نتيجه ) ( شرائط که باشد اسالمي حاکم بايد کسي ، ع معصوم امام غيبت زمان در بنابراين

. بود نخواهد ديگري شخص جامع الشرايط فقيه جز کسي چنين و باشد داشته را فوق

 .دوم عقلي دليل ب‌)بر الف واليت اساس، همين بر و بوده جهان حقيقي مالک متعال خداوند

به متعال خداوند نصب و اذن با تنها و است االهي ربوبيت شئون از انسان هامي شود؛ داده ديگران

)ب ) امامان ) و ص اکرم پيامبر به متعال خداوند جانب از قانوني قدرت اين ) است؛ ) شده داده ع معصوم

)ج ) ( احکام اجراي از متعال خداوند بايد يا ، ع معصوم امام غيبت زمان دراز اصلح که کسي به را آن اجازة يا باشد کرده صرف نظر اسالم اجتماعي

باشد؛ داده است، ديگران)االهي د غرض نقض اسالم اجتماعي احکام اجراي از خداوند کردن صرف نظر

اجازة مي کنيم کشف عقل قطعي حکم به بنابراين است؛ حکمت خالف واست؛ شده داده است، ديگران از اصلح که شخصي به اسالم احکام اجراي

)ه ) براي ) ديگران از صالحيتش ، مدير و بصير ، متقي فقيه جامع الشرايط فقيه. است بيشتر امر اين

:امام نتيجه غيبت زمان در که است اصلحي فرد همان جامع الشرايط فقيه ) ( ) احکام) اجراي اجازة ع معصوم اولياي و متعال خداي طرف از ، ع معصوم

است شده داده او به اسالم اجتماعي

فقيه واليت مقبوليت و مشروعيت واليت و حاکميت حق که است اين مشروعيت بحث از مراد

گروهي يا فرد اينکه مالک است؟ آمده کجا از ديگران بر فردينقش چيست؟ باشند داشته را امور در کردن نهي و امر حق

چيست؟ فقيه واليت نظام و اسالمي حکومت در مردم گروهي يا فرد به مردم اگر که است اين مقبوليت از مراد

اين که مي شود گفته باشند، داشته تمايل حاکميت برايوگرنه است، برخوردار مردمي پذيرش و مقبوليت از حکومت

نه. » پس » دانستيم، مردمي پذيرش را مشروعيت مالک اگر

غير در تفکيک ناپذيرند؛ و پيوسته هم به مقبوليت و مشروعيتيعني شود؛ جدا مقبوليت از مي تواند مشروعيت صورت، اينباشد نداشته مقبوليت ولي باشد، داشته مشروعيت حکومتي

بالعکس .و

نقش و اسالم در حکومت مشروعيتآن در مردم

،مردم اکراه رغم علي و است بوده الهي نصب به رسول حضرت حکومت مشروعيت . بودند؛ فعال حکومت اين تحقق در نيز مردم نشد منتفي حضرت، واليت و پيامبري

طريق از بلکه نکرد؛ تحميل جامعه بر قاهره اي نيروي با را خود حکومت پيامبر يعني. است بوده ايشان نثاري جان و مردم بيعت

. ) ( اساس بر همچنان که است بوده الهي نصب به نيز ع ائمه حکومت و واليت مشروعيت « » « ) ( و اطيعوالله شريفة آية در اولي االمر تفسير در ص اکرم رسول جابر، حديث

» از نفر دوازده االمر اولي از مراد که فرمودند منکم االمر اولي و الرسول اطيعوا « . ما بل�غ الرسول ايها يا شريفة آية برمبناي غدير حديث همچنين هستند من جانشينان

) ( .»... و مردم پذيرش به مشروط نيز ع ائمه امامت مشروعيت بنابراين، اليک wنز4ل ا. است نبوده حکومت عملي تحقق

) ( ع اميرالمؤمنين اگر حکومت 25آيا نبودن مشروع معناي به اين شدند، خانه نشين سال ) ( قيام دشمن، نفر هزاران مقابل در اندک عده اي با ع حسين امام اگر بود؟ حضرت

داد؟ انجام نامشروعي کار کرد، ) (   ) ( و ص پيامبر واسطة به و خداوند طرف از نيز فقهاء ، ع بيت اهل روايات اساس بر

. ) ( خداوند طرف از نيز فقها واليت مشروعيت بنابراين هستند عام منصوب ع بيت اهلتحقق. و ولي� و حاکم مصداق تشخيص نداشتن، خاص� نصب و غيبت زمان در البته است . و خداوند ارادة کشف باب از خبرگان يا مردم انتخاب البته است مردم برعهدة حکومت

. کنند منصوب را کسي خويش انتخاب با مردم آنکه نه است؛ امام مقل�دين تقليد يا و نمي شود؛ رمضان مشروعيت موجب رمضان، هالل رؤيت همچنان که

. نمي شود وي مرجعيت به بخشيدن مشروعيت موجب مجتهدي از

ها پاسخ و ها پرسش

1. نمی ما و نیست ما میان در الی ایده فرد که غیبت زمان درمند بهره حکومتش از تا باشیم مرتبط زمان امام با توانیم

بکنیم؟ باید چه گردیم هر از که باشد قدرت هرم راس در باید کسی غیبت عصر در

دین در است؛یعنی تر نزدیک معصوم امام به جهتاسالم قوانین و احکام اجرای برای وصالحیت شناسی،تقوا

. و باشد حکومت بدون تواند نمی جامعه که وقتی باشد بهترینبرویم کسی سراغ به باید نداریم معصوم امام به دسترسی مااز اسالم از شناختش که دارد،کسی او با را فاصله کمترین کهاجرای برای و باالتر همه از تقوایش و وعدالت بیشتر دیگران . در صفات این باشد فرد ترین مناسب اسالم قوانین و احکام

. میکند تجلی فقیه ولی

2 .غیبت زمان به فقیه والیت ی نظریه ی پیشینه ایادر نظریه این های ریشه اینکه یا میرسد زمان امام

داشته وجود هم معصوم امامان حضور دوراناست؟

فقیه والیت که باشد چنین مردم اکثر ذهن در شایدگردد می بر زمان امام کبری غیبت دوران از بعد به

از کمتر به به 1200یعنی توجه با قبل،ولی سالبه اجمالی مروری با و فقیه والیت ی نظریه مفادمی راحتی معصوم،به امامان حضور دوران تاریخ

امامان حضور عصر در را فقیه والیت توان. دید هم ومعصومین

3 .توان می است،ایا مطلق فقیه والیت اینکه به توجه باداد؟ تغییر را ان احکام و دین اصول

احکام اصول فقیه است،اگر اسالم حفظ برای فقیه والیت . امر جایی اگر لیکن رود می بین از اسالم دهد تغییر را دین

اهم فدای را مهم میتواند فقیه شود مهم و اهم بین دایر . موجب حج به رفتن اگر مثال بماند باقی اهم اینکه تا کندضرر از ان ضرر و شود می اسالمی ی جامعه به ضرر

جامعه حفظ برای دارد حق باشد،فقیه بیشتر حج تعطیلو کند تعطیل موقتا را دین،حج از پاسداری و اسالمی ی

. اورد فراهم اسالم برای را مهمتری مصلحت

4 .برشمرده فقیه ولی برای اساسی قانون در که اختیاراتیبه ولی است متعددی های تخصص مستلزم است شدهنفر یک در ها تخصص این ی همه طبیعی،بودن صورت

. کشور امور تمام بر فقیه ولی چگونه پس است مشکلاست؟ حاکم

اختیارات عنوان به را متعددی امور اساسی قانون در اگرنبوده این گذاران قانون اند؛مقصود کرده مطرح فقیه ولی

و باشد داشته تخصص امور ان تمامی بر فقیه ولی که استبه که کسانی از غیر نیست تردیدی بدهد،زیرا نظر شخصا

ی همه در کند ادعا تواند نمی کس هیچ اند مرتبط غیب علم. است نظر صاحب امور

5 .کرد؟ انتقاد فقیه ولی از توان می ایا فقط ما دینی اعتقادات اساس بر

. از اند ،معصوم امامان و زهرا پیامبران،حضرتاشتباهی احتمال کند نمی ادعا کس هیچ رو این

وممکن نیست فقیه ولی نظرات و رفتار در . می رو این از ببرند پی او خطای به دیگران است

. کرد انتقاد فقیه ولی از توان

6 .به چرا فقیه ولی نبودن معصوم به توجه باهستید؟ معتقد وی قداست

احترام با همراه محبوبیت معنای به قداست . در که خاصی کمال علت به انسان است شدید

و ورزیده محبت او به دارد سراغ شخصیتی . به را کماالت ی همه ها انسان گذارد می احترامانسانی رو این از نیستند برخوردار یکسان طوراز است برتری و العاده فوق کماالت دارای که

. است برخوردار بیشتری احترام و محبوبیت

7 .بر تاثیری چه دینی مرجع و فقیه ولی قداستدارد؟ جامعه

برخوردار ای ویژه قداست از فقیه ولی که رو این ازمیدانند،حاضرند زمان امام نائب را او مردم و است . عصر در کنند فدا را خود هستی و مال و جان همگی

امام چگونه که بودیم شاهد همگی حاضر ) حکومت) که کرد رهبری را انقالبی ره 2500خمینی

ان جای به و ساخت کن ریشه را شاهنشاهی ی ساله . قداست اگر نمود برقرار را اسالمی جمهوری

اماجگاه خودرا بود حاضر کسی چه نبود مرجعیتدهد؟ قرار دژخیمان های گلوله

منابع

ایران- 1 اسالمی جمهوری اساسی قانون کتاب2 ... املی- جوادی ا ایت ی نوشته فقیه والیت کتابتهرانی- 3 هادوی مهدی ی نوشته فقیه والیت کتابمحمد. 4 استاد ی نوشته ها پاسخ و ها پرسش

مصباح

کنندگان • :تهیه

باقری زهرا

زمانی فهیمه88پرستاری

Title

• Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Vivamus et magna. Fusce sed sem sed magna suscipit egestas.

• Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Vivamus et magna. Fusce sed sem sed magna suscipit egestas.