GJYKATA E RRETHIT GJYQESOR BERAT

Vendim nr. 171 dat 14.12.2015Kolegji i Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris (Kolegji), i prbr nga:

Bashkim Dedja, Kryetar i Gjykats Kushtetuese

Fatmir Hoxha,

Antar i

Fatos Lulo,

Antar i

n datn 14.12.2015 mori n shqyrtim paraprak krkesn me nr. 171 Akti, q i prket:

KRKUESE: GJYKATA E RRETHIT GJYQSOR BERAT

OBJEKTI: Kontrolli i kushtetutshmris s nenit 200 t Kodit Penal, shpallja si antikushtetues dhe shfuqizimi i tij.

BAZA LIGJORE: Nenet 134/1, shkronja d dhe 145/2 t Kushtetuts s Republiks t Shqipris, si dhe nenet 68 e 70 t ligjit nr. 8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris.

Kolegji, pasi shqyrtoi krkesn, dokumentet shoqruese dhe diskutoi shtjen n trsi,

V R E N:

I

1. Gjykata e Rrethit Gjyqsor Berat (gjykata referuese), me vendimin dat 29.05.2015, ka vendosur pezullimin e gjykimit t shtjes penale nr. 539 regjistri, dat 08.9.2015, n ngarkim t t pandehurit SH.G., i akuzuar pr veprn penale t pushtimit t toks, t parashikuar nga neni 200 i Kodit Penal.

2. Gjykata referuese, n mbshtetje t neneve 134/1, shkronja d dhe 145/2 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris, i sht drejtuar Gjykats Kushtetuese me krkes pr t kontrollin e kushtetutshmris s nenit 200 t Kodit Penal duke krkuar shfuqizimin e tij si antikushtetues.II

3. Gjykata referuese, n vendimin e pezullimit t shtjes s lartprmendur, pretendon se neni 200 i Kodit Penal, i cili parashikon se pushtimi i toks prbn kundrvajtje penale dhe dnohet me gjob ose me burgim gjer n dy vjet, bie n kundrshtim me nenet 4, 17 dhe 18 t Kushtetuts. N mnyr t prmbledhur gjykata referuese ka parashtruar:3.1. Neni 200 i Kodit Penal bie ndesh me parimin e barazis para ligjit, t parashikuar nga neni 18 i Kushtetuts, pasi mbajtsi i do sendi q nuk sht tok do ta zgjidh mosmarrveshjen e tij me pronarin civilisht, kurse mbajtsi i sendit q sht tok ka prgjegjsi penale.

3.2. Neni 200 i Kodit Penal bie ndesh me parimin e shtetit t s drejts, t sanksionuar nga neni 4 i Kushtetuts. Sipas vlersimit t gjykats referuese, shteti n kt rast tejkalon t drejtn dhe kufijt e veprimit t tij n zgjidhjen e konfliktit.

3.3. Neni 200 i Kodit Penal, bie ndesh me nenin 17 t Kushtetuts, pasi kufizon t drejtn dhe lirin e personit, n kt rast mbajtsit t toks s tjetrit q e ka pushtuar at.

III

Vlersimi i Kolegjit

A. Pr legjitimimin e gjykats referuese

4. Neni 145/2 i Kushtetuts parashikon se kur gjyqtart mojn se ligjet vijn n kundrshtim me Kushtetutn, nuk i zbatojn ato. N kt rast, ata pezullojn gjykimin dhe ia drgojn shtjen Gjykats Kushtetuese. Ndrsa, sipas nenit 68 t ligjit nr. 8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese, gjykata apo gjyqtari sht i detyruar, kur mon se ligji sht antikushtetues, t argumentoj para Gjykats Kushtetuese ekzistencn e lidhjes s drejtprdrejt midis ligjit dhe zgjidhjes s shtjes konkrete. 5. Gjykata sht shprehur vazhdimisht pr aspektet e legjitimimit t gjykatave, t cilat e vn n lvizje at nprmjet kontrollit incidental. Sipas saj, gjykata ose gjyqtari, i cili krkon kontrollin e kushtetutshmris s ligjit prpara Gjykats Kushtetuese, duhet t respektoj disa kritere: s pari, gjykata ose gjyqtari gjat nj procesi gjyqsor duhet t prcaktoj/identifikoj ligjin q zbatohet pr zgjidhjen e shtjes konkrete; s dyti, duhet t parashtroj arsye serioze pr jokushtetutshmrin e ktij ligji (t nj ose t disa dispozitave t ligjit), duke referuar n normat ose parimet konkrete t Kushtetuts; s treti, duhet t ekzistoj raporti i domosdoshm midis vendimit t Gjykats Kushtetuese (zgjidhjes s shtjes s kushtetutshmris) dhe zgjidhjes s shtjes konkrete nga gjykata referuese; s katrti, para se ti drejtohet Gjykats Kushtetuese, gjykata referuese, n zbatim t parimit t kushtetutshmris, duhet t bj t gjitha prpjekjet pr ta interpretuar at n prputhje me Kushtetutn (shih vendimet nr. 14, dat 21.07.2008; nr. 13, dat 04.05.2009; nr. 12, dat 14.04.2010; nr. 18, dat 23.04.2010; nr. 30, dat 17.06.2010 t Gjykats Kushtetuese).

6. Referuar nenit 145/2 t Kushtetuts dhe nenit 68 t ligjit nr. 8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese, Kolegji mon se gjykata referuese nuk legjitimohet n paraqitjen e krkess para Gjykats. Edhe pse neni 200 i Kodit Penal sht ligji i zbatueshm n rastin n fjal dhe shtja q ajo ka pr gjykim ka lidhje t drejtprdrejt me prmbajtjen e ktij neni, gjykata referuese nuk ka arritur t parashtroj arsye serioze pr antikushtetutshmrin e dispozits objekt krkimi. Si m posht vijon analiza pr secilin pretendim:B. Pr cenimin e parimit t barazis para ligjit

7. Gjykata referuese pretendon se neni 200 i Kodit Penal bie ndesh me parimin e barazis para ligjit, t parashikuar nga neni 18 i Kushtetuts, pasi mbajtsi i do sendi q nuk sht tok do ta zgjidh mosmarrveshjen e tij me pronarin civilisht, kurse mbajtsi i sendit q sht tok ka prgjegjsi penale. Sipas krkueses, ligji ndryshe vepron mbi nj shtetas q mban me keqbesim nj send q nuk sht tok, dhe ndryshe nj mbajts t sendit t paluajtshm q sht tok, duke cenuar n kt mnyr barazin e shtetasve para ligjit.8. Gjykata ka theksuar se parimi i barazis, i parashikuar n nenin 18 t Kushtetuts, krkon q t gjith qytetart t jen t barabart prpara ligjit jo vetm n t drejtat themelore t parashikuara n Kushtetut, por edhe n t drejtat e tjera ligjore. Nga ana tjetr, Kushtetuta, duke sanksionuar parimin e barazis para ligjit, nuk i ka dhn atij kuptimin e nj t drejte absolute, sepse ajo ka prcaktuar njkohsisht edhe kushtet e kufizimit n ushtrimin e ksaj t drejte. Paragrafi i tret i nenit 18 t Kushtetuts pranon kufizimet e s drejts pr barazi me prmbushjen e disa kushteve t posame, t cilat duhet t jen t prligjura n mnyr t arsyeshme dhe objektive (shih vendimet nr. 9, dat 26.02.2007; nr. 18, dat 29.07.2008 t Gjykats Kushtetuese;). Ky parim krkon q t gjitha subjektet t trajtohen n mnyr t njjt, por nuk formulon ndalime q t mund t bhen trajtime t diferencuara kur individt e grupet nuk ndodhen n kushte t njjta a t ngjashme, apo kur ka justifikim t arsyeshm e objektiv, duke vendosur nj raport t arsyeshm dhe prpjestimor midis mjeteve t prdorura dhe qllimit q synohet t arrihet, (shih vendimin nr. 18, dat 29.07.2008 t Gjykats Kushtetuese).9. Referuar shtjes konkrete, Kolegji mon se ky pretendim sht i pabazuar, pr sa koh gjykata referuese nuk ka sjell asnj argument pr cenimin e barazis n t drejta konkrete t individit. Referuar standardeve t msiprme kushtetuese, barazia prpara ligjit nuk sht nj koncept abstrakt apo i mvetsishm, ajo shoqrohet me t drejta themelore konkrete. Pr m tepr, pabarazia e pretenduar n kt rast nga gjykata referuese lidhet me dy kontekste t ndryshme ligjore, ligjin material civil dhe at penal, ka do t thot se kto ligje kan specifika t ndryshme rregulluese pr sa i prket parashikimit t subjekteve, fushs s veprimit apo dispozitave materiale dhe procedurale q prmbahen brenda ligjeve respektive.

D. Pr cenimin e parimit t shtetit t s drejts

10. Gjykata referuese pretendon se neni 200 i Kodit Penal bie ndesh me parimin e shtetit t s drejts, t sanksionuar nga neni 4 i Kushtetuts. Sipas vlersimit t gjykats referuese, shteti n kt rast tejkalon t drejtn dhe kufijt e veprimit t tij n zgjidhjen e konfliktit.

11. Gjykata sht shprehur se parimi i shtetit t s drejts detyron t gjitha organet e pushtetit publik q ti ushtrojn kompetencat e tyre vetm n kuadr dhe n baz t normave kushtetuese (shih vendimet nr. 29, dat 09.11.2005; nr. 19, dat 03.05.2007 t Gjykats Kushtetuese).

12. N prputhje me Kushtetutn kompetenca ligjvnse i takon Kuvendit. Lidhur me kt kompetenc n fushn penale, Gjykata n vendimin nr. 1, dat 12.01.2011 sht shprehur se n prputhje me parimin e proporcionalitetit sht e vrtet se ligjvnsi, lidhur me vlersimin e mjetit t zgjedhur pr ndshkimin e shkelsve t ligjit dhe qllimin q krkohet t arrihet, ka nj hapsir t lir dhe t gjer veprimi, e cila mund t shqyrtohet n shkall t kufizuar nga kjo Gjykat. Megjithat, Gjykata vlerson se kur sht fjala pr parashikimin e dispozitave penale, si ultima ratio ose dhe t ligjeve t tjera organike, t parashikuara shprehimisht n nenin 81, pika 2, t Kushtetuts, kjo hapsir sht e kushtzuar n do rast nga detyrimi pr miratimin e tyre me tre t pestat e deputetve t Kuvendit. Ky qndrim konsolidon kriterin e procedurs s miratimit t dispozitave penale me shumic t cilsuar dhe njkohsisht evidenton nj kufizim t vet Gjykats n vlersimin e politikave penale legjislative.

13. Pr sa m sipr, Kolegji mon se dispozita e kundrshtuar si pjes e dispozitave penalo-juridike t Kodit Penal respekton standardin e msiprm n lidhje me procedurn e miratimit dhe njkohsisht zbatimi i saj sht n prputhje me parimin e ligjshmris, q nnkupton parashikimin me ligj t veprave penale dhe mosdnimin pr nj vepr penale q nuk sht parashikuar shprehimisht si krim ose kundrvajtje penale.

E. Pr cenimin e nenit 17 t Kushtetuts

14. Gjykata referuese pretendon se neni 200 i Kodit Penal bie ndesh me nenin 17 t Kushtetuts, pasi kufizon t drejtn dhe lirin e personit, n kt rast t mbajtsit t toks s tjetrit q e ka pushtuar at. Krkuesja edhe pse pranon faktin se n rastin konkret vendosja e kufizimit t liris ishte e diktuar nga situata e paligjshmris s pushtimit t toks n vitet 90, sot nuk i prgjigjet m realitetit dhe kjo mas nuk sht n prpjestim t drejt me gjendjen e faktit.

15. Kolegji vren se ky pretendim nuk sht ngritur n nivel kushtetues pr sa koh argumenti i tij kryesor lidhet me aspekte legjislative t dispozits s kundrshtuar pa provuar se n far mnyr kjo dispozit cenon parimin e proporcionalitetit. Pr m tepr, si funksion primar, dekriminalizimi i nj vepre penale sht nj proces q i takon Kuvendit, ashtu sikundr edhe miratimi i normave t reja ligjore apo shfuqizimi i atyre ekzistuese jan kompetenca q ushtrohen brenda funksionit ligjvns.

16. Nga ana tjetr, referuar prmbajtjes s dispozits s kundrshtuar, Kolegji vren se pavarsisht se pushtimi i toks sht konceptuar si kundrvajtje penale, gjykata referuese ka hapsir n vendimmarrje pr t shmangur kufizimin e liris n shtjen konkrete nprmjet nj dnimi eventual me gjob, pr sa koh edhe dnimi me gjob sht parashikuar si nj nga mnyrat e dnimeve n kontekstin e nenit 200 t Kodit Penal.

17. N prfundim, Kolegji vlerson se gjykata referuese nuk ka arritur t sjell argumente bindse pr antikushtetutshmrin e nenit 200 t Kodit Penal, si rrjedhim ajo nuk mund t legjitimohet pr t vn n lvizje gjykimin kushtetues, n kuptim t nenit 145/2 t Kushtetuts.PR KTO ARSYE,

Kolegji i Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, n baz t nenit 31 t ligjit nr. 8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris,

V E N D O S I:

Moskalimin e shtjes pr shqyrtim n seanc plenare.

16