Vendim nr

Vendim nr.23, dat 13.10.2005(V 23/05)Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n datat 13.01.2005 dhe 19.01.2005, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen nr.31 Akti q i prket:

K E R K U E S:ILIR XHAKJA, prfaqsuar nga avokat Edmond Hyka, me prokur. SUBJEKT I INTERESUAR:PROKURORI I PRGJITHSHM, n munges.

O B J E K T I:Shfuqizimi si antikushtetues i vendimit nr.84, dat 18.02.2004 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart si dhe nenit 436, pika 3 t Kodit t Procedurs Penale.

Krkuesi pretendon se vendimi i Kolegjit Penal t Gjykats s Lart sht antikushtetues pr kto arsye:

S pari, nuk sht respektuar e drejta pr tu mbrojtur vet ose m ndihmn e avokatit. Gjykimi n Gjykatn e Lart sht zhvilluar n munges t t pandehurit, pa qen ai i pranishm personalisht dhe as i mbrojtur me avokat, qoft edhe kryesisht. Rekursi i prokurorit nuk i sht komunikuar drejtprdrejt t pandehurit, sipas rregullave q parashikon Kodi i Procedurs Penale. Nga ky gjykim sht rnduar n mnyr t dukshme pozita e t gjykuarit, duke i ndryshuar masn e dnimit;

S dyti, mnyra e njoftimit q vjen nga zbatimi i nenit 436/3 t Kodit t Procedurs Penale, prmban antikushtetutshmri. Kjo dispozit cnon t drejtat kushtetuese t t pandehurve, sepse njofton vetm prokurorin dhe injoron njoftimin e dats s gjykimit pr t pandehurin. Mnyra e njoftimit me afishim 10 dit m par sht nj zgjidhje e pamjaftueshme pr t realizuar efektivisht qllimin e njoftimit t personave t interesuar dhe cnon parimin e barazis s palve n proces.

GJYKATA KUSHTETUESE,

pasi dgjoi relatorin e shtjes Sokol Sadushi, prfaqsuesin e krkuesit dhe shqyrtoi shtjen n trsi,

V E R E N:Krkuesi sht gjykuar nga Gjykata e Rrethit Gjyqsor Durrs pr veprn penale t armmbajtjes pa leje dhe sht dnuar me 350.000 lek gjob.

Gjykata e Apelit Durrs, me vendimin nr.255, dat 09.09.2003 ka ln n fuqi vendimin e Gjykats s Rrethit Gjyqsor Durrs.Kolegji Penal i Gjykats s Lart ka ndryshuar vendimin e t dy gjykatave prsa i prket llojit t dnimit dhe e ka dnuar krkuesin me 3 vjet burgim.

shtja n shqyrtim sht gjykuar n Kolegjin Penal t Gjykats s Lart, mbi bazn e rekursit t paraqitur nga prokurori. N dosjen gjyqsore nuk rezulton q komunikimi i rekursit ti jet br krkuesit ose avokatit t tij, ndrkoh q ndodhet nj dftes komunikimi rekursi, pr t cilin ka nnshkruar i vllai i t pandehurit. Ndodhur n kto kushte, Gjykata e Lart, ka zhvilluar seancn gjyqsore n prani vetm t prokurorit, duke i ndryshuar vendimet e gjykatave, prsa i prket llojit dhe mass s dnimit.

Krkuesi, pretendimin pr shkelje t t drejts pr nj proces t rregullit ligjor e ka prqndruar kryesisht n zhvillimin e gjykimit n Gjykatn e Lart, pa pranin e mbrojtsit ose t t gjykuarit. Problemi q shtrohet pr tu zgjidhur prpara Gjykats Kushtetuese, pr shtjen n shqyrtim, sht i fokusuar n drejtim t rregullsis ose jo t procesit ligjor t zhvilluar nga Gjykata e Lart, n munges t krkuesit dhe t avokatit t caktuar prej tij, ndrkoh, q shtja sht vn n lvizje mbi bazn e rekursit t prokurorit.

N praktikn e Gjykats Kushtetuese, mnyra e zhvillimit t gjykimit n varsi t specifiks s do rasti konkret, sht konsideruar pjes prbrse e juridiksionit t saj kushtetues, n kuptim t neneve 42 dhe 131, shkronja f t Kushtetuts si dhe t nenit 6 t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Duke iu referuar praktiks gjyqsore ndrkombtare, n mnyr t veant Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, konstatohet se prgjithsisht pranohet q seancat gjyqsore nuk mund t zhvillohen pa pranin e avokatit. Prandaj, njoftimi i avokatit lidhur me ankimin e ushtruar n shkallt e larta t gjykimit konsiderohet i mjaftueshm. Pjesmarrja e t pandehurit n gjykim n gjykatat e larta, nuk sht automatikisht e domosdoshme (me prjashtim t rasteve kur cilsit personale t t pandehurit kan rndsi vendimtare pr dhnien e drejtsis), sepse debati zhvillohet pr shtje t ligjit.

N rast se as avokati dhe as i pandehuri nuk paraqiten n seanc, sht e palejueshme q ajo t vazhdoj. Prezumimi se i pandehuri nuk ka marr pjes n gjykim me vetdije, mund t justifikohet vetm nse atij i sht br njoftimi personalisht dhe mund t vrtetohet q ai e ka marr vet at.

sht e pranueshme q shteti nuk mund t bhet prgjegjs pr do munges nga ana e nj avokati, por n rrethana t veanta u takon autoriteteve kompetente t ndrmarrin hapa pr t siguruar q aplikanti t gzoj t drejtat e tij t njohura e t pranuara.

Prfaqsimi me avokat n Gjykatn e Lart, synon garantimin e nj mbrojtjeje sa m efektive dhe sa m profesionale t t drejtave dhe lirive themelore t individit. Jurisprudenca jon kushtetuese, n respektim edhe t qndrimeve t mbajtura nga Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, ka konkluduar se trajtimi nga Gjykata e Lart vetm i problemeve ligjore, jo vetm q jusitifikon plotsisht prfaqsimin me avokat, por pr m tepr sht i domosdoshm pr garantimin e nj mbrojtjeje efektive dhe t dobishme, gjithnj n favor t t pandehurit. N shtjen Pakll kundr Gjermanis, Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut v n dukje, ndr t tjera, se nisur nga natyra e gjykimit n Gjykatn e Lart dhe fokusimin e saj n shtje t ligjit, pa ndihmn e nj avokati procesi nuk mund t kontribuonte n mnyr t dobishme n shqyrtimin e shtjeve juridike q qndronin n thelb t mosmarrveshjeve.

Konkluzione t tilla q prcaktojn njkohsisht dhe standardet minimale dhe q garantojn rregullsin e nj procesi gjykimi, kan qen dhe jan t rndsishme pr jurisprudencn kushtetuese shqiptare, dhe n mnyr t veant, pr t konkluduar pr rastin n shqyrtim.

Nprmjet ktij vendimi, Gjykata Kushtetuese nuk merr prsipr t ndryshoj a t modifikoj qndrimet e mbajtura dhe interpretimet ligjore t kryera nga Gjykata e Lart, por t analizoj rastin n shqyrtim n dimensionin kushtetues, me qllim dhnien prgjigje pretendimeve t krkuesit pr cnim t t drejts pr nj proces t rregullt ligjor.

Nisur nga qndrime t tilla t jurisprudencs evropiane dhe duke marr shkak nga rasti n shqyrtim, Gjykata Kushtetuese vlerson se situata juridike, kur rekursi paraqitet nga i akuzuari, nuk sht e njllojt me rastin kur rekursi paraqitet nga prokurori. Prania personale e t pandehurit n seancn gjyqsore pr shqyrtimin e ankimit t paraqitur nga mbrojtsi i tij nuk sht e domosdoshme, nse objekt shqyrtimi jan trajtimet dhe prfundimet juridike t arritura nga gjykata m e ult, vendimi i s cils nuk mund t ndryshohet n disfavor t t pandehurit. N kto raste, Gjykata e Lart nuk ka ndonj penges pr t vazhduar shqyrtimin e shtjes edhe n munges t avokatit t pals s akuzuar, pr shkak se argumentet ligjore ai i ka depozituar me shkrim n rekursin e paraqitur prpara saj.

Ndryshe paraqitet situata, kur si rrjedhoj e nj rekursi t paraqitur nga prokurori, q mbart n potenc mundsin e prkeqsimit t pozits s t pandehurit, gjykimi t zhvillohej pa pranin e t gjykuarit ose t avokatit t tij. Gjykata e Lart, kur ka gjykuar kt rast konkret, me prjashtim t argumenteve t paraqitura nga prokurori nuk ka patur t administruar asnj argument ligjor nga pala e akuzuar. shtja vshtirsohet edhe pr arsye se me paraqitjen e rekursit nga prokurori, Kodi i Procedurs Penale nuk parashikon mundsin e paraqitjes s kundrrekursit nga pala kundrshtare. Pjesmarrja e t gjykuarit, dhe n mnyr t veant e avokatit t tij, krkohet pr t siguruar jo vetm t drejtn pr tu mbrojtur, por edhe respektimin e parimit t barazis s armve n nj proces ligjor.

Gjykata Kushtetuese vlerson se koncepti i ndihms s mbrojtsit nuk identifikohet domosdoshmrisht me pranin personale t t pandehurit n gjykim, por kuptohet si nj garanci e pashmangshme e mundsis pr tu mbrojtur, q n rastin e gjykimit prpara Gjykats s Lart sht gjersisht e siguruar prmes njohjes dhe kujdesit pr t interesuarin t nj sr t drejtash procedurale t lidhura saktsisht me ndihmn e mbrojtsit. Pr kt arsye n rastin n shqyrtim paraqitej e domosdoshme pjesmarrja e avokatit.

Dispozitat e Kushtetuts s Republiks s Shqipris dhe t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut mbrojn interesat e t pandehurit n nj proces, sepsepasi sht ai q do t preket drejtprdrejt nga pasojat e nj procesi t zhvilluar pa pjesmarrjen e tij dhe t avokatit.

Nisur nga specifika e rastit n shqyrtim, kur shtja shqyrtohej mbi bazn e rekursit t paraqitur nga prokurori, i cili ka krkuar rndimin e pozits s t pandehurit dhe faktit, q as i pandehuri dhe as avokati nuk ishin t pranishm n gjykim, Kolegji Penal i Gjykats s Lart nuk duhej t zhvillonte gjykimin pa u garantuar pr arsyet e mosparaqitjes s tyre dhe pa i dhn mundsi pals s akuzuar pr t realizuar mbrojtjen ligjore. N aspektin e garantimit t procesit t rregullt ligjor, pr Kolegjin Penal t Gjykats s Lart, dilte e domosdoshme marrja e masave n mnyr q t mos lejonte zhvillimin e seancs n munges t prfaqsuesit t interesave t t pandehurit, pasi kjo ishte e vetmja mnyr q i pandehuri prmes figurs prfaqsuese t avokatit t merrte pjes n debatet e mundshme.

Pretendimin tjetr t krkuesit, pr shfuqizimin si antikushtetues t nenit 436, pika 3 t Kodit t Procedurs Penale, Gjykata Kushtetuese nuk e mon t arsyeshme ta analizoj pr shkak se krkuesi e ka prdorur kt pretendim n funksion t argumenteve q kan t bjn me cnimin e procesit ligjor, t cilat u pranuan gjat arsyetimit t ktij vendimi.

Prfundimisht, nga analiza q iu b pretendimeve t krkuesit, pr shkak t specifiks s rrethanave q paraqiste shtja n shqyrtim si dhe t mnyrs s prfundimit t saj, Gjykata Kushtetuese konkludon se procesi ligjor i zhvilluar n Gjykatn e Lart ka qen i parregullt nga pikpamja kushtetuese.

PER KETO ARSYE;Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n baz t neneve 131, shkronja f dhe 134, pika 1, shkronja g t Kushtetuts, dhe neneve 72 e 77 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash,

V E N D O S I:- Shfuqizimin si antikushtetues t vendimit nr.84, dat 18.02.2004 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart;- Drgimin e shtjes pr shqyrtim n Kolegjin Penal t Gjykats s Lart.

- Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare.

shtja T kundr I, marr nga Komentari i KEDNJ Frowin/Puekert.

Artico kundr Italis, vendim i Gjykats s Strasburgut, 13.05.1980

Vendimi i Gjykats Kushtetuese t RSH-s, nr. 25 dat 30.7.2003, Prmbledhje vendimesh, 2003, faqe 134.

Frowein/Peukert, Europaische Menschenrechtskonvention-Komentar (1996) faqe 227.