Vendimi nr

Vendimi nr.7, dat 27.04.2005

(V 7/05)Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Sokol Sadushi, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n dat 03.12.2004, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen me nr.29/9 Akti q i prket:K E R K U E S: SIBUEL DURRSI, prfaqsuar nga avokat Bardhyl Lohja, me prokur. SUBJEKT I INTERESUAR:PROKURORI I PRGJITHSHM, n munges.

O B J E K T I:Shfuqizimi si antikushtetues i vendimeve nr.210, dat 11.09.2002 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Shkodr; nr.194, dat 21.10.2003 t Gjykats s Apelit Shkodr dhe nr.206, dat 23.04.2004 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart.Krkuesi ka pretenduar se ndaj tij sht zhvilluar nj proces i parregullt ligjor, duke parashtruar kto shkaqe pr shfuqizimin si antikushtetues t vendimeve t siprcituara: - Jan kryer veprime procedurale nga nj inspektor i policis gjyqsore, i cili ishte larguar nga detyra dhe kishte ndrprer marrdhniet financiare me institucionin e tij;- Deklarimet e krkuesit, n pozitn e personit ndaj t cilit zhvillohen hetime, jan marr nga oficeri i policis gjyqsore pa pranin e detyrueshme t mbrojtsit dhe nn presionin e dhuns dhe t torturs; - Procesverbali i paraqitjes pr njohje sht br n kundrshtim me rregullat procedurale q parashikojn nenet 171 e 172 t Kodit t Procedurs Penale, shkelje e cila e bn provn t pavlefshme; - Gjykata e Apelit Shkodr nuk ka zbatuar detyrat e lna nga Kolegji Penal i Gjykats s Lart, t cilat lidhen me verifikimin e pretendimit pr deklarimin e pavlefshmris s akteve dhe pyetjen e disa dshmitarve pr procesverbalin e paraqitjes pr njohje; - Gjykata e Apelit Shkodr n rigjykimin e shtjes ka ndryshuar trupin gjykues, ndrkoh q Kolegji Penal i Gjykats s Lart ka vendosur shqyrtimin e ksaj shtjeje nga i njjti trup gjykues; - T gjitha pretendimet jan parashtruar n rekursin drejtuar Kolegjit Penal t Gjykats s Lart, i cili n kundrshtim me nenet 128 e 432, shkronja b t Kodit t Procedurs Penale, nuk i ka shqyrtuar. GJYKATA KUSHTETUESE,

pasi dgjoi relatorin e shtjes Sokol Sadushi, prfaqsuesin e krkuesit dhe shqyrtoi shtjen n trsi,V E R E N:

Gjykata e Rrethit Gfjyqsor Shkodr me vendimin nr.210, dat 11.09.2002 ka deklaruar fajtor krkuesin pr veprn penale t vjedhjes me prdorim arme dhe mbajtje pa leje t armve luftarake dhe e ka dnuar me 10 vjet burgim. Gjykata e Apelit Shkodr e ka prishur kt vendim dhe e ka kthyer shtjen pr rigjykim. Kolegji Penal i Gjykats s Lart, mbi rekursin e prokurorit, ka prishur vendimin e gjykats s apelit dhe pasi ka ln disa detyra ia ka drguar po asaj gjykate pr vazhdimin e gjykimit n shkall t dyt. Gjykata e Apelit Shkodr me vendimin nr.194, dat 21.10.2003 ka ln n fuqi vendimin e gjykats s rrethit. Kolegji Penal i Gjykats s Lart, n dhomn e kshillimit, ka vendosur mospranimin e rekursit.Pretendimet e krkuesit pr shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn e Republiks s Shqipris t vendimeve gjyqsore t siprcituara jan prqndruar n disa nga elementt thelbsor t s drejts pr nj proces t rregullt ligjor, duke iu referuar dispozitave t Kodit t Procedurs Penale n funksion t neneve 31, shkronja d; 32, pika 2 dhe 42 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris. Pr zgjidhjen prfundimtare t ankess s krkuesit, Gjykata Kushtetuese i analizoi t gjitha pretendimet e tij n drejtim t respektimit q i kan br gjykatat e zakonshme standarteve kushtetuese q prfshihen n t drejtn pr nj proces t rregullt ligjor. Kryesisht, ajo u prqndrua n disa prej tyre, t cilat kan t bjn drejtprdrejt me respektimin e t drejts s mbrojtjes, t mnyrs s marrjes s provave dhe t ndikimit q ato kan patur n ecurin e procesit. N nenin 32, pika 2 t Kushtetuts t Republiks s Shqipris, parashikohet se askush nuk mund t deklarohet fajtor mbi bazn e t dhnave t mbledhura n mnyr t paligjshme. Ky parim i rndsishm sht trajtuar nga jurisprudenca shqiptare dhe ajo e Gjykats s Strasburgut si pjes prbrse e procesit t rregullt ligjor dhe veanrisht n drejtim t respektimit t s drejts pr tu mbrojtur, e cila krkon q i akuzuari t ket mundsit e duhura pr t njohur dhe komentuar do prov q i paraqitet gjykats. N baz t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, gjykata e ka pr detyr t vlersoj n trsi, nse procedura lidhur me mnyrn se si u siguruan provat ishte e drejt. Mnyra e marrjes s provave ka rndsi thelbsore pr zhvillimin e drejt t procesit penal. Sigurimi i paligjshm i provs dhe pranimi i saj nga trupi gjykues nuk mund t mos nnkuptoj q procesi ishte i parregullt. Asnj gjykat nuk ka mundsi, q pa dmtuar dhnien e prmass s duhur t drejtsis, t mbshtetet n prova q jan marr jo vetm me metoda t pandershme, por, mbi t gjitha, q jan edhe t kundrligjshme. Nisur nga kto qndrime t evidentuara n jurisprudencn evropiane, Gjykata Kushtetuese e ka konsoliduar qndrimin e saj, duke evidentuar dallimin q ekziston n nj proces ligjor ndrmjet mnyrs s marrjes s provave dhe vlersimit t tyre. Vlersimi i provave mbetet nj shtje pr tu trajtuar nga vet gjykatat e zakonshme dhe nuk prbn objekt kontrolli pr Gjykatn Kushtetuese. Kjo e fundit, mund dhe duhet t investohet, kur ndaj nj procesi gjyqsor ka pretendime pr rrugt dhe mnyrat e marrjes s provave, e fiksimit t tyre, por jo pr mnyrn e vlersimit. Kontrolli kushtetues nuk mund t zvendsoj prerrogativat kushtetuese e ligjore t vet hallkave t sistemit gjyqsor e aq m tepr t vlersoj bindjen e brendshme t gjykatave pr shtje konkrete. Pr ti dhn nj zgjidhje kushtetuese pretendimeve t parashtruara nga krkuesi, Gjykata Kushtetuese mon t nevojshme t analizoj kuptimin e dispozitave procedurale q lidhen me marrjen e provave n funksion t sistemit t procedimit penal t pranuar dhe t dispozitave kushtetuese q garantojn rregullsin e procesit ligjor. Legjislacioni yn procedural penal, doktrina si dhe jurisprudenca gjyqsore e kan trajtuar gjersisht mnyrn e marrjes s provave si nj aspekt i rndsishm i procesit. Marrja e provave, sipas Kodit t Procedurs Penale, merr nj kuptim t ri bazuar n sistemin akuzator, duke ndryshuar metodn e t proceduarit n lidhje me marrjen e provave n shqyrtimin gjyqsor, duke hequr dor prfundimisht nga t gjitha ato norma t cilat sanksiononin pabarazin e palve n procesin penal n disfavor t individit dhe t t drejtave t tij. Provat paraqiten dhe marrin vlern e tyre n debatin gjyqsor. Dispozitat e ktij kodi kan ndryshuar rrnjsisht mnyrn e procedimit penal n t gjitha fazat e tij. Prandaj, mosrespektimi i dispozitave ligjore t vendosura pr aktet e procedimit shrben njkohsisht dhe si shkak pavlefshmrie q ndikon drejtprdrejt mbi ecurin e procesit gjyqsor. Duke iu referuar rastit n shqyrtim dhe bazuar n arsyetimin e vendimeve gjyqsore rezulton se provat mbi t cilat sht bazuar gjykata n dnimin e krkuesit jan deklarimet e personit ndaj t cilit zhvillohen hetime dhe procesverbali i paraqitjes pr njohje, t mbajtur nga oficeri i policis gjyqsore. Nga dosja gjyqsore nuk konstatohet q krkuesi t jet pyetur me cilsin e t pandehurit, por vetm n nj rast, ai sht pyetur nga oficeri i policis gjyqsore me cilsin e personit ndaj t cilit zhvillohen hetime. N t njjtn dat rezulton edhe prpilimi i procesverbalit t paraqitjes pr njohje. Kto dy t dhna jan kundrshtuar si nga krkuesi ashtu dhe nga dshmitart n gjykatn e rrethit dhe n gjykatn e apelit. Deklarata e dhn prpara oficerit t policis gjyqsore, pa pranin e mbrojtsit, sht kundrshtuar gjat procesit gjyqsor nga i akuzuari me arsyetimin se sht marr nn presionin e dhuns dhe t torturs. Pr vrtetimin e ktij pretendimi, i gjykuari ka paraqitur karteln klinike dhe epikrizn e mjekut, n t ciln pasqyrohet se ai ankon pr dhimbje koke, marrje mendsh, t vjella, rrahje t shpeshta t zemrs dhe rreth kyeve t duarve, n form byzylyku, vrehet ekimoz me gjersi 0,5 cm dhe mbi kyin e dors s djatht drmishje ekimotike me 2 cm gjatsi. Sigurisht q nuk sht detyr e Gjykats Kushtetuese t shqyrtoj gabimet faktike apo juridike, q kan t bjn me themelin e gjykimit, t cilat kryhen nga gjykatat e zakonshme dhe as t provoj vrtetsin e t dhnave t tilla. Ekziston, pra, parimi n baz t t cilit problemet lidhur me vlersimin e provave t administruara n shtjen konkrete, jan n kompetencn e gjykats vendimdhnse. Megjithat, Gjykata Kushtetuese nuk mund t prjashtoj nga shqyrtimi rastet q i prkasin parimit dhe gjykimit se provat t cilat sigurohen n mnyr t paligjshme t jen t pranueshme. Nga nj analiz e hollsishme e dispozitave t siprcituara, nga t dhnat q pasqyrohen n dosjen gjyqsore, si dhe nga referenca q bhet n jurisprudencn evropiane, Gjykata Kushtetuese mon se ndaj krkuesit sht zhvilluar nj proces i parregullt ligjor, pr arsye se sht dnuar mbi bazn e provave t marra n mnyr t kundrligjshme. Megjithse, kto t dhna jan kundrshtuar n vazhdimsi nga krkuesi, nga procesverbali gjyqsor n gjykatn e rrethit dhe n gjykatn e apelit, nuk rezulton t jen respektuar krkesat e nenit 362 t Kodit t Procedurs Penale. Evidentimi n aspektin e kontrollit kushtetues i mosrespektimit t krkesave procedurale q lidhet me kundrshtimin e dshmis n gjykat, prbn nj shtje t mnyrs s marrjes s provave. Sipas kuptimit t Kodit t Procedurs Penale, deklarimet e bra para prokurorit ose policis gjyqsore nuk prbjn prova n vetvete. N rastin e kundrshtimit t ktyre thnieve n gjykat, n kuptim t nenit 362 t Kodit t Procedurs Penale, ato nuk jan prov, por vlersohen nga gjykata pr t prcaktuar besueshmrin e personit t pyetur. Deklarimet e dhna para tyre, thuhet n pikn 3 t ktij neni, mund t vlersohen si prov, nse ato lidhen me prova t tjera q konfirmojn vrtetsin e tyre. Parimi i procesit t rregullt prfshin edhe t drejtn e palve pr t njohur dhe pr t komentuar do prov apo vrejtje, q i sht paraqitur trupit gjykues, pavarsisht prejardhjes s tyre.

Gjithashtu procedura e paraqitjes pr njohje, n kt proces ligjor, rezulton se sht zhvilluar n kundrshtim me nenet 171 e 172 t Kodit t Procedurs Penale. N procesverbalin e paraqitjes pr njohje mungon pasqyrimi i hollsishm i krkesave ligjore, q lidhen me prshkrimin e personit pr t gjitha shenjat q mban mend, pyetjen nse ka qen m par pr t br njohjen, si dhe rrethanat e tjera q ndikojn n vrtetsin e ngjarjes. Mungesa e ktyre elementeve prbn shkak pr pavlefshmrin e paraqitjes pr njohje. Evidentohet nga procesverbali gjyqsor se personi q ka br njohjen, dshmitari, si dhe vet krkuesi n seanc gjyqsore, e kan kundrshtuar n t gjith elementt procesverbalin e paraqitjes pr njohje, duke vn n dyshim vrtetsin e saj. N procesin e njohjes kan marr pjes tre punonjs t policis, ndrkoh q rezulton se i pandehuri ka qen realisht i dallueshm ndrmjet tyre, pr arsye t kushteve t rnda fizike dhe shndetsore q paraqiste. Nuk figuron n procesverbal q t ken nnshkruar tre personat q pretendohet se kan marr pjes n njohje, ndrkoh q njri nga dshmitart pranon se nuk e ka nnshkruar procesverbalin n datn 25.09.2001, por rreth dy jav pas zhvillimit t njohjes. Njkohsisht, Gjykata Kushtetuese vlerson se pretendimi i avokatit t krkuesit pr pavlefshmrin e ksaj prove, pr arsye t moszhvillimit t seancs s paraqitjes pr njohje n datn 25.09.2001, sht i drejt. N dosje ndodhet urdhri i prokurorit, dat 01.10.2001 nprmjet t cilit urdhrohet oficeri i policis gjyqsore pr kryerjen e paraqitjes pr njohje. Megjithse procesverbali i paraqitjes pr njohje n kuptim t neneve 171 e 172 t Kodit t Procedurs Penale sht kundrshtuar n t gjitha shkallt e gjykimit si shkak pr pavlefshmrin e njohjes, gjykatat e kan konsideruar at si prov pr dnimin e krkuesit.Refuzimi nga ana e gjykats i krkess s mbrojtsit pr thirrjen si dshmitar t tre personave q kan shrbyer gjat paraqitjes pr njohje, nuk i ka dhn atij mundsin pr t ushtruar n mnyr efektive t drejtn e mbrojtjes. E drejta e palve pr t paraqitur argumente sigurohet vetm n rastin kur ato dgjohen realisht, pra, kur shqyrtohen nga gjykata n mnyrn e duhur. Nuk mund t thuhet se kjo sht br, nqoftse sht nnvleftsuar nj prov me rndsi esenciale.

Par nga ky kndvshtrim, Gjykata Kushtetuese mon se t pandehurit dhe mbrojtsit t tij nuk i sht krijuar mundsia, megjith krkesat e shumta n t gjitha shkallt e gjykimit, tu drejtonin pyetje dshmitarve pr t kundrshtuar provn n kt proces penal, duke cnuar t drejtn e mbrojtjes n nj mas t papajtueshme me krkesat e nenit 42 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris dhe t nenit 6, paragraft 1 e 3, shkronja d t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Prfundimisht, Gjykata Kushtetuese konkludon se gjat gjykimit t zhvilluar ndaj krkuesit, Sibuel Durrsi, jan cnuar element thelbsor t s drejts pr nj proces t rregullt ligjor, n kuptim t neneve 31, shkronja d; 32, pika 2 dhe 42 t Kushtetuts, si dhe t nenit 6, pika 3, shkronja d t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut.PER KETO ARSYE,

Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, duke u bazuar n nenet 131, shkronja f dhe 134, pika 1, shkronja g t Kushtetuts, si dhe n nenet 72 e 77 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash,

V E N D O S I:

- Shfuqizimin si antikushtetues t vendimeve nr.210, dat 11.09.2002 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Shkodr; nr.194, dat 21.10.2003 t Gjykats s Apelit Shkodr dhe nr.206, dat 23.4.2004 t Kolegjit Penal t Gjykats s Lart.

- Drgimin e shtjes pr shqyrtim n Gjykatn e Rrethit Gjyqsor Shkodr.

Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare.

Shiko: vendimi n shtjen e Vindishit kundr Austris i 27 shtatorit t vitit 1990; A.186.

Vendimi Schenk kundr Zvicrs, i dats 12.7.1988, A.140, par.46.

Vendimi nr 95, dat 27.7.2001 i Gjykats Kushtetuese. Prmbledhje vendimesh, 2000-2001, faqe 257.

Procedura Penale, Komentar, Tiran 2003, faqe 210.

Shih m gjer vendimin n shtjen Kostovski kundr Holands t 20 nntorit t vitit 1989-A.166.

Vendimi Niderhost-Huber kundr Zvicrs, i dats 18.2.1997, RJD 1997-I.

Raporti Fouquet kundr Francs, par. 36 dhe 39 i dats 12.10.1994, ankimi nr. 20398/92,RD 1996-I.