verandering van tijdperk: een uniek kantelkans
DESCRIPTION
Uden, 25 februari 2014TRANSCRIPT
twitter.com/janrotmans
Verandering van tijdperk:een unieke kantelkans
Uden, 25 februari 2014
We leven niet in tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken
Kantelperiode
1. weefsel van de samenleving verandert
2. structuur van de economie verandert
3. disruptieve technologische doorbraken
Laatste KantelperiodeModernisering [1850-1910]
• industriële revolutie
staal, elektriciteit, verbrandingsmotor
• modernisering samenleving
onderwijs, zorg, kiesrecht, sociale
structuren
• machtswisselingvan adel naar bourgeoisie
Overgang naar Samenleving 3.0 DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase
Horizontaal
Decentraal
Bottom-up
Verticaal
Centraal
Top-down
Tijd
Opbouw van duurzame samenleving
We zitten hier
Kantelperiode
Kantelperiode
• energiebedrijven vallen om
• massale ontslagen in thuiszorg
• welzijnsorganisaties verdwijnen
• bouwbedrijven saneren op grote schaal
oude orde nieuwe orde
banken financiële coöperaties
energiebedrijven lokale energie initiatieven
bouwbedrijven 3D-netwerken / hubs
verzekeringsbedrijven broodfonds netwerken
thuiszorg organisaties lokale zorg initiatieven
Oude Orde vs Nieuwe Orde
oude paradigma nieuwe paradigma
exploitatieco-operatie
structurenmensen
waarde ontlenen waarde creëren
lineaircyclisch
Paradigma Wisseling
oude structuur nieuwe
structuur
verticaalhorizontaal
hiërarchisch
netwerken
top-downbottom-up
centraaldecentraal
Structuurwisseling
oude sturing nieuwe
sturing
centrale sturing netwerksturing
controleruimte
zekerheidonzekerheid
regisseren faciliteren
Sturing wisseling
Do it ourselves society
Participatiesamenleving
Sociaal doe het zelvenSamenleving van onderop
burgerkracht
Samenleving 3.0
Evolutionaire Revolutie
silo’s worden afgebroken
nieuwe instituties ontstaan
mensen breken door structuren heen
glocalisering
Waar zien we die verandering?energie
van centraal, fossiel naar decentraal duurzaam
welzijn van zorgen voor naar zorgen dat
bouw van aanbod & product naar vraag & dienst
zorg van doelmatig & efficiënt naar mensgericht
Burger Initiatieven
500 lokale energie initiatieven
60 lokale zorg coöperaties
80 broodfondsen
tientallen lokale munten
collectieve bouwprojecten
Philips transformeert tot zorgbedrijf
DSM transformeert tot fijn/biochemie
schoonmaakbedrijf stapt in de zorg
energiebedrijven gaan in verzekeringen
Bedrijven in Transitie
Bouw Bedrijf 3.0
verdient niet zozeer geld met bouwen
maar met het faciliteren van de klant
decentrale energie
telecommunicatie
interieurinrichting
Energie Bedrijf 3.0
verdient niet zozeer geld met energie
maar met het faciliteren van de klant
energiebesparing
smart grids
wijk/buurt niveau
Zorg Bedrijf 3.0
verdient niet zozeer geld met zorg
maar met het faciliteren van de klant
van 100% naar 20% zorg
helpen met netwerk ontwikkelen
helpen met scholing & baan zoeken
biobased
bottom-up
kleinschalig
circulairmaatwerk
CO2-arm
Nieuwe maakindustrie
Economie 3.0
oude economie nieuwe economie
fossiele brandstoffen schone energie
verspillend natuurlijk
waarden onttrekken waarden toevoegen
lineair circulair
koolstof gebaseerd biomassa gebaseerd
Economie in Transitie
De echte crisis komt nog
crisis diep geworteld in ons economisch systeem
we lossen de echte oorzaak van crisis niet op
crisis keert in andere gedaante terug
ecologische crisis is de echte crisis
tijd van makkelijk winbare grondstoffen is over
17 kritische aardmetalen worden schaarsscandium, neodymium, dysprosium, gadolinium, lanthanum
windmolens, elektrische auto’s, smartphones, zonnecellen
verwachte groei van deze metalen is > 1000%
China heeft 97% in handen
Grondstoffen Crisis
Voordeel van het Nadeel
terug naar de kern op moderne manier
nieuwe soberheid
menselijke schaal
Clean Tech Industry snelst groeiende industrie in de wereld
300 miljard dollar in 2012 - 30% groei t.o.v. 2011
China $ 60 miljardDuitsland $ 45 miljardVS $ 40 miljardItalië $ 17 miljardNederland $ 5 miljard
Nieuwe Economie is ‘booming’
Nieuwe Economie in EuropaCruciaal voor Europa
Potentieel 22 miljoen Europeanen betrokkenin 2013: 2 - 4% van de totale werkgelegenheidin 2020: 5-10% van de totale werkgelegenheid
Duitsland is koploperDenmark presteert zeer goedEngeland verbetertNederland is pas gestart en haakt aan
Nieuwe Economie in Nederland
Clean Tech = ca. 2% van BNP
Groene Economie = ca. 4% van BNP
in 2025 11% - 21% bij 15% groei per jaar
in 2030 22% - 43% bij 15% groei per jaar
elke euro geïnvesteerd in de groene economie
levert 3 euro rendement op voor economie
elke euro geïnvesteerd in de zwarte economie
kost de samenleving 2 euro
PBL, 2013
PBL, 2013
Rendement van Nieuwe Economie
Sleep de afbeelding naar de tijdelijke aanduiding of klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
Lessons
Lessons
Lessons
Lessons
Transitie in het sociaal domein
Decentralisatie
Jeugd, Zorg, Welzijn
decentralisatie van rijk naar gemeenten
integratie van beleidsterreinen
bezuinigingen en efficiency operaties
echte transitie = cultuuromslag
Probleem in Zorg & Welzijn
mens in dienst van structuur
‘silosering’ van zorg & welzijn
van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’
in Amsterdam werken 4500 mensen in jeugdopvang
120 instanties zijn betrokken bij jeugdopvang
Probleem in Zorg & Welzijn
mens en systeem zijn vervreemd van elkaar
verbroken verbindingen tussen:
lichaam en geest
management en werkvloer
financiering en inhoud
gezondheid en welzijn, arbeid, sport
zorgverlener en verzorgde
Probleem in Zorg & WelzijnSysteemwaarden Menswaarden
doelmatigheid aandacht / tijd
efficiency vertrouwen
controle, beheersing ruimte
regelzucht keuzevrijheid
kosten / baten kwaliteit
Verbroken Verbindingen
relatie tussen zorgverlener en zorgvragervertrouwen, aandacht, passie, bezieling
is verworden tot
relatie tussen leverancier en cliëntkosten, doelmatigheid, efficiency, afrekening
Systeemvernieuwing nodig in zorg & welzijn
Zorg & Welzijn 3.0
mensgericht
menslievend
vanuit eigen kracht
in eigen omgeving
samenredzaam
Nieuwe Solidariteit Nodig
kwetsbare groep mensen hebben vangnet nodig
vanuit eigen kracht is dus begrensd door kwetsbaren
is dus grens aan zelfredzaamheid & samenredzaamheid
Buurtzorg
zelfsturende buurtzorgteams
zorg op maat in de buurt
integratie in netwerk van zorgvrager
platte organisatie zonder managers & directeuren
Jeugdzorg 3.0
pro-actieve aanpak
multi-disciplinair team
brede maatschappelijke ondersteuning
combinatie van verleiding, dwang en drang
Nieuw Zorg Paradigma
van zorgen voor naar zorgen dat
mensen faciliteren in hun leven
zodat zo weinig mogelijk zorg nodig is
diensten aanbieden rondom:
werk zoeken, opleidingen, netwerken
denken vanuit mensen
mensen kunnen activeren
mensen autonomie teruggeven
inspelen op vragen van mensen
Competenties voor Zorg 3.0
kunnen verbinden
kunnen netwerken
kunnen met groepen & vrijwilligers omgaan
zijn activerend, coachend en dienend
Professionals voor Zorg 3.0
Gemeenten zijn nog niet klaarExperimenten zorg 3.0
jeugdzorg, ouderenzorg, wijk/buurtzorg
perspectief voor komende 10 jaarhoe ziet zorg 3.0 er uit in uw gemeente of organisatie?
faciliterende rol van de overheidleggen van verbindingen tussen ‘het veld’ en de zorgvrager
Nederland in Transitie
aantal koploper initiatieven geëxplodeerd
vertienvoudiging de afgelopen 5-10 jaar
sociale en economische entrepreneurs
van geitewollensokken tot ondernemerschap
Nederland in Transitie
schatting
10.000 koplopers
250.000 mensen betrokken
voedsel, energie, bouw, zorg, welzijn, cultuur, onderwijs
Nederland in Transitie
kritische omslag bereikt bij 20%
15 miljoen volwassenen
12.5 miljoen mensen ouder dan 20 jaar
2.5 miljoen mensen is omslagpunt
Kantelpunt = Omslag
koploper projecten geïsoleerd
verbindende kracht ontbreekt
wordt te weinig geleerd van elkaar
weinig samenwerking tussen sectoren
Alleen
meer verbindingen realiseren
tussen projecten, mensen, organisaties
zijn 1000 verbinders per jaar nodig
nieuwe verdienmodel voor verbinden
Verbinders Nodig
Uden in Transitie
Uden de G-Spot van Brabantde meest gezochte maar minst gevonden plek
visie Uden 2020 van, voor, door Udenaren
groen, gezond, gastvrij, gezellig
DNA van Udenaar
gastvrij, gemoedelijk, open, innovatief, samen
Udenaar de Toekomst
honderden ideeën en projecten
werkgroepen en initiatiefgroepen
in 1 jaar zonder veel geld
veel passie & creativiteit in samenleving!
Beweging van Onderop in Uden
energie-coöperatie
SamSam burenhulp
ecologisch Mellepark
startende ondernemers
coachen van vrijwilligers
Nieuwe Orde in Uden
meer passie & energie in nieuwe orde dan in oude orde
oude orde doet wat laatdunkend over de nieuwe orde
hebben elkaar hard nodig!
Oude vs Nieuwe Orde in Uden
meer verbindingen realiseren
tussen projecten, mensen, organisaties
zijn 50 verbinders per jaar nodig
sociale media vormen belangrijke sleutel
Hoe maken we de beweging groter?
leren van andere succesvolle gemeenten
inspiratie van buiten halen
teams van 4-5 complementaire mensen
verhoog het ambitieniveau
participatie van 20% van de bevolking
Hoe houd je de energie vast?
Faciliteren
- richting geven
visie op toekomst van economie Udenregionale samenwerking stimuleren
- ruimte bieden
innovatieruimte creëren voor beweging van onderop
belemmeringen wegnemen
Wat moet de overheid doen?
wonen
vervoer
voeding
Duurzame Opgave Uden
18.000 woningen energieneutraal maken
18.000 woningen zonder energierekening
huurwoningen en koopwoningen
in 2024 woningvoorraad energieneutraal
Verduurzamen Woningen in Uden
elektrische bussen
vanaf 2015 elektrische bussen in Uden
elektrische auto’s
oplaadpunten bij huizen & publieke voorzieningen
Verduurzamen Vervoer in Uden
van 3 biologische winkels naar 30
verduurzaming van supermarkten (à la EkoPlaza)
biologisch boeren en biovergisting
stimuleren van aantal flexitariërs
Verduurzamen Voeding in Uden
Kantelplan
doorbraakprojecten
woningen gebouwen
vervoer industrie landbouw
Uden Energieneutraal 2024
“ Op degenen die het anders zien. Die niet gek zijn op regeltjes en
geen respect hebben voor de stand van zaken. Je kunt ze napraten,
tegenspreken, ophemelen of omlaaghalen. Het enige wat je niet
kunt is om ze heen. Want zij brengen verandering, brengen Uden
verder. En waar sommige mensen malloten zien, zien wij genieën.
Omdat de mensen die gek genoeg zijn om te denken dat ze Uden
kunnen veranderen, degenen zijn die het doen ”
Ode aan de Nieuwe Orde