C. Brumsen

Verbeterde effectiviteit van de medische overdracht door gebruik te maken van

narratieve elementen

over de overdracht in het ziekenhuis

1. Introductie 2. Inventarisatie problemen (groep) 3. Doel overdracht, welke elementen 4. Illustratie video 5. Theorie overdracht 6. Resultaten interventie 7. Theorie toegepast op videofragmenten (groep) 8. Samenvatting en conclusie

Mind the gap

(Trying to) bridge the gap

INFO info

Mend the gap

INFO info

info

info fo

complex

kwetsbaar

simpel & ingewikkeld

Inventarisatie Welke problemen worden ervaren

in / met de overdracht?

Probleem organisatie

Jaarverslag CCIP: informatie-overdracht (binnen en tussen disciplines) in 30% van de gevallen basisoorzaak van ernstige incidenten en calamiteiten Verpleging getraind in gebruik SBARR

• Situation • Background • Assessment • Recommendation • Repeat / read back

Opdracht: verbeter de medische overdracht door uitrol SBAR bij medici

Overwegingen

1. SBAR is ontworpen om verpleegkundigen beter te laten communiceren met artsen

2. Op welk probleem bij dokters is SBAR het antwoord 3. Is uitrol wel geschikte methodiek voor dokters (adults /

professionals)?

4. Additionele problemen: fusie • 2 culturen • 3 locaties -> overdragen via videoverbinding

Overdragen via videoverbinding

Problemen opleidingsgroep interne geneeskunde

Doel overdracht Wat zijn de elementen van een goede overdracht?

Wat dragen dokters over en waarom op die manier?

Wat Casuspresentatie: vertaling van het verhaal van de patient in een doktersverhaal

oProbleem- > oplossing

Waarom Wisseling van dienst Gezamenlijk nadenken en delen van

oVerantwoordelijkheid oKennis en inzicht (educatie)

Vooronderzoek bij 12 vakgroepen

(1): SBAR aanwezig?

Vooronderzoek (2): wat ontbreekt?

Bevindingen vooronderzoek: SBAR niet (altijd) voldoende Wat is verder nodig

• Voorbereiding • Structuur • Voorzitter • Discussie

Plan obv conclusies vooronderzoek

1. Rol voorzitter versterken 2. Een of andere vorm van voorbereiding 3. Ruimte scheppen voor vragen en discussie 4. Verschillen handhaven, inspelen op eigen

wensen vd participanten Paradigm shift: gebruik maken van het reeds

aanwezige professionele reflectiemoment. Versterk niet de boodschap maar de interactie

Illustratievideo

Theorie overdracht

Wat dragen wij over? 2 belangrijke perspectieven

Sociologisch: Medische habitus & verborgen curriculum

Narratieve vs paradigmatische denkwijze & 2 soorten kennis

1. Witman Y. What do we transfer in case discussions? The hidden curriculum in medicine. Perspect Med Educ 2014; 3:113-123

2. Hilligoss B, Moffatt-Bruce SD. The limits of checklists: handoff and narrative thinking. BMJ Qual Saf 2014;23:528-533

Wat en hoe dragen dokters over Sociologisch perspectief

Wat • Patiëntenzorg (taken,

verantwoordelijkheden) • Medische habitus via verborgen

curriculum; tacit knowledge • Uitwisselen kennis en verhalen • Gezamenlijke toetsing / reflectie /

besluitvorming

Zichtbaar

1. Casuspresentatie 2. Vragen 3. Discussie 4. Besluitvorming

Witman Y. What do we transfer in case discussions? The hidden curriculum in medicine. Perspect Med Educ 2014; 3:113-123

Feitelijke informatie

• Logisch, wetenschappelijk • Los van context • structureren mbv

instrumenten (tools)

• Systematische abstractie

• Eenvoudige tot gecompliceerde casus

Narratieve structuur

• Verhalend, sequentieel, plot (tale) • Contextgebonden • Verbindt schijnbaar losse

elementen tot een betekenisvol geheel

• Afhankelijk van situationele interactie tussen verteller en gehoor

• Complexe casus

Relatie tussen structuur en complexiteit van een casus

Dokters stellen elkaar voortdurend vragen Probleemverheldering

? + +

!! =

Interventie en video-analyse

Wat hebben wij gedaan?

Interventie: afspraken nieuwe werkwijze

• Indeling over te dragen patienten naar complexiteit 1-2-3 • Meer sturende rol voorzitter, vast stramien • Gebruik maken van fasering: streven naar

(meer) vragen en meer expliciete besluitvorming • Meer inbreng van de supervisor • Minder afleiding

• Alleen labuitslagen, X-foto’s en medicatielijst projecteren

• Geen dienstseinen of smartphones

Nameting nieuwe werkwijze: interviews n=13

Tevreden over • doelmatig: binnen de afgesproken tijd klaar • over onderverdeling naar complexiteit, maar niet in 1-2-3 • veilige sfeer • inbreng voorzitters

Problemen: • Voorzitters vinden het nog erg lastig! • Meer inbreng supervisoren • Te weinig inbreng AIOS • Te weinig onderwijselement

Analyse video-opnamen kwalitatief

Weinig sturende voorzitter Ongestructureerde interactie Onrust: gefluister, piepers,

smartphones

Na interventie Voorzitter stuurt vooral op tijd Weinig interactie (zie timing

opnamen) Meer structuur en meer rust

Voor interventie

Zowel voor, als na workshop 1: vragen en discussie zijn lastig te scheiden vragen zitten in alle fasen!

(Ter herinnering) Sociologisch perspectief: 4 fasen

Wat • Patiëntenzorg (taken,

verantwoordelijkheden) • Medische habitus via verborgen

curriculum; tacit knowledge • Uitwisselen kennis en verhalen • Gezamenlijke toetsing / reflectie /

besluitvorming

Zichtbaar

1. Casuspresentatie 2. Vragen 3. Discussie 4. Besluitvorming

Witman Y. What do we transfer in case discussions? The hidden curriculum in medicine. Perspect Med Educ 2014; 3:113-123

Nieuwe inzichten mbt fasering

Overdracht herindelen in 3 ipv 4 fasen; obv vragen met als doelen:

• Fase 1: zien we allen dezelfde patiënt? Vb Waarom was die vrouw in een verpleeghuis

opgenomen?

• Fase 3: toetsing en kennis genereren / delen / argumenten (diagnose / beleid / beloop)

Vb Hoezo hebben jullie gekozen voor dat antibioticum?

• Fase 4: gedragen besluit

Vb Zal ik dan maar eerst een CT-scan aanvragen?

Conclusies en adviezen voor vervolg

Inzichten / wensen • Geen 4 maar 3 fasen:

• Maandagen alleen geschikt voor

casuspresentatie (1) vanwege tijdsdruk

• Meer interactie met de AIOS; discussie interessanter; meer onderwijs

Adviezen • Onderscheid soorten vragen in fase 1

(beeld compleet?) en 3 (wat weten / denken we van…)

• Op maandag alleen MDL en complexe patienten gezamenlijk, daarna apart per locatie

• Meer tools voor de voorzitter: • AIOS erbij betrekken met gerichte vraag • Actiever structureren; samenvatten • Supervisor en “experts” om commentaar

vragen • Explicitering besluit

Theorie toegepast op videofragmenten

Samenvatting en conclusie

Samenvatting resultaten

• Verbeterde vaardigheden voorzitter • Verbetering interactie • Inzicht in het belang van vragen • Meer doelmatigheid (ruim op tijd klaar) • Extra’s:

o Herkrijgen van een gemeenschappelijk focus wat agv ontbreken non-verbale communicatie (door videoverbinding) verloren was gegaan

o Culturele versmelting door gemeenschappelijke taak

Take home message

Een goede overdracht wordt gekenmerkt door

goede interactie en goed voorzitterschap

Oefening baart kunst

c.brumsen@haaglandenmc.nl