verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/wes...

41
Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus MC & Kinderziekenhuis WES-symposium 15 maart 2013 Under pressure WES-regio Rotterdam

Upload: vothuy

Post on 03-Feb-2018

220 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Verhoogde intracraniële druk

Ruben Dammers

Neurochirurg

Erasmus MC & Kinderziekenhuis

WES-symposium 15 maart 2013

Under pressure

WES-regio Rotterdam

Page 2: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Indeling

Fysiologie ICP Normaalwaarden

Cerebrale perfusiedruk

Monro-Kellie hypothese

Volumecompensatie en –buffering

Volume/drukrelatie

Verhoogde ICP Definitie en registratie

Oorzaken

Klinische verschijnselen

Behandeling

Page 3: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Indeling

Fysiologie ICP Normaalwaarden

Cerebrale perfusiedruk

Monro-Kellie hypothese

Volumecompensatie en –buffering

Volume/drukrelatie

Verhoogde ICP Definitie en registratie

Oorzaken

Klinische verschijnselen

Behandeling

Page 4: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Fysiologie ICP

ICP = intracranial pressure (intracraniële druk)

Normaalwaarden:

Gemiddelde (cmH2O) Standaarddeviatie

Neonaat 3,5 5

Jong kind (ca. 10 jaar) 8 5

Ouder kind en volwassene 15,5 5

1 cmH2O = 0,736 mmHg

Page 5: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Cerebrale perfusiedruk (CPP)

CPP geeft informatie over de cerebrale bloeddoorstroming (CBF) en is te berekenen via:

CPP (cerebrale perfusiedruk) = MAP – ICP

CBF = CPP / CVR

Fysiologische CBF: ca 50 mL/100 g/min 750 cc/min (15-20% cardiac output)

Door cerebrale autoregulatie is de CBF pas in gevaar bij een CPP < 50 mmHg

CPP is even belangrijk als ICP, zo niet belangrijker

Page 6: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Monro-Kellie hypothese

Monro-Kellie hypothese

Vschedel = Vbrein + Vliquor + Vintravasaal bloed + VRIP

Schedelvolume blijft i.p. constant ( 1700 mL)

Schedel inelastisch ICP-stijging

Page 7: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Monro-Kellie hypothese

Monro-Kellie doctrine

Page 8: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Fysiologie ICP

Volumecompensatie

Door:

Compressie veneuze structuren verhoogde bloedafvoer en afname intracraniële bloedvolume

Liquorresorptie neemt toe bij verhoogde druk

Verschuiving liquor naar wervelkanaalcompartiment

Afhankelijk van de snelheid van volumetoename

Volumebuffering

Elasticiteit van cerebrum en bloedvaten

Page 9: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Fysiologie ICP

Door volumeverandering (V) treedt drukverandering (p) op

Compliantie = V/ p

V

p compensatie

Page 10: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Indeling

Fysiologie ICP Normaalwaarden

Cerebrale perfusiedruk

Monro-Kellie hypothese

Volumecompensatie en –buffering

Volume/drukrelatie

Verhoogde ICP Definitie en registratie

Oorzaken

Klinische verschijnselen

Behandeling

Page 11: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Verhoogde ICP

ICP > gemiddelde + 2SD

20-25 mmHg

Page 12: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Brain Trauma Foundation

Page 13: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Brain Trauma Foundation

Page 14: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

ICP monitors, per se, do not save lives. The people who judiciously

use the data obtained from ICP monitoring can save lives and alter

outcomes in patients with severe head injuries

T.G. Saul, T.B. Ducker, 1982

Page 15: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Oorzaken verhoogde ICP

Massa effect

Gegeneraliseerde hersenzwelling

Verhoogde veneuze druk

Hydrocephalus (obstructief / communicatief)

Verhoogde liquorproductie

Craniosynostosis

Page 16: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Oorzaken verhoogde ICP

Massa effect

Tumor

Infarct

Hematoom

contusie

Page 17: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Oorzaken verhoogde ICP

Massa effect

Gegeneraliseerde hersenzwelling

Ischemie – anoxie na AMI

Encephalopathie (leverfalen, hypertensie)

Hyponatriemie

Page 18: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Oorzaken verhoogde ICP

Massa effect

Gegeneraliseerde hersenzwelling

Verhoogde veneuze druk

Sinusthrombose

Hartfalen

Hydrocephalus (obstructief / communicatief)

Verhoogde liquorproductie

Craniosynostosis

Page 19: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Oorzaken verhoogde ICP

Massa effect

Gegeneraliseerde hersenzwelling

Verhoogde veneuze druk

Hydrocephalus (obstructief / communicatief)

Massa in liquorsysteem

Leptomeningeale aandoening (infectie, meta, bloeding)

Verhoogde liquorproductie

Craniosynostosis

Page 20: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Oorzaken verhoogde ICP

Massa effect

Gegeneraliseerde hersenzwelling

Verhoogde veneuze druk

Hydrocephalus (obstructief / communicatief)

Verhoogde liquorproductie

Plexustumor

Meningitis

SAB

Page 21: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Oorzaken verhoogde ICP

Massa effect

Gegeneraliseerde hersenzwelling

Verhoogde veneuze druk

Hydrocephalus (obstructief / communicatief)

Verhoogde liquorproductie

Craniosynostosis

Page 22: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Klinische verschijnselen verhoogde ICP

Klinische verschijnselen: Hoofdpijn

Misselijkheid, met of zonder braken

Gedaald bewustzijn (EMV-score)

Trias van Cushing (= hypertensie, bradycardie en irregulaire ademhaling)

Pupilreacties (Cave inklemming!!!)

Papiloedeem bij fundoscopie

Neonaten: sunset fenomeen, gespannen fontanel, toegenomen schedelomtrek

Page 23: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Klinische verschijnselen verhoogde ICP

Page 24: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Klinische verschijnselen verhoogde ICP

Bradycardie, hypertensie, irregulaire ademhaling

Page 25: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Klinische verschijnselen verhoogde ICP

Page 26: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Klinische verschijnselen verhoogde ICP

Page 27: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Behandeling verhoogde ICP

Positioneren (hoofd in middellijn, 30° omhoog)

Evt. onderliggende aandoening behandelen (pe meningitis, tumor)

Sedatie, Pijnbestrijding

Opereren

Liquordrainage

Mannitol / hypertoon zout

Hyperventileren

Barbituraten

(Steroiden)

Decompressieve craniectomie

(Hypothermie)

Page 28: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus
Page 29: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Positionering!!!

Page 30: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus
Page 31: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus
Page 32: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus
Page 33: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus
Page 34: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Operatie (epiduraal hematoom)

Page 35: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus
Page 36: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus
Page 37: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus
Page 38: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus
Page 39: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Decompressieve craniectomie

Page 40: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Primair hersenletsel

Voorkomen is beter dan genezen

Page 41: Verhoogde intracraniële druk - wes-rotterdam.nlwes-rotterdam.nl/symposium_2013_files/WES intracranial pressure... · Verhoogde intracraniële druk Ruben Dammers Neurochirurg Erasmus

Vragen?