Veri Merkezi Sistemleri

Savaş Erol Uzun Altyapı ve Otomasyon Çözümleri Müdürü

8 Aralık 2015

Netaş ...

1967 yılında Nortel JV olarak kuruldu Türkiye’de 48 yıllık güçlü bir tecrübe Türkiye'nin ses, veri ve optik alanında sabit ve kablosuz altyapısının kurulması Türkiye’nin en büyük 500 şirketi dahil 1.500’ün üzerinde müşteri 2013 Capital dergisi yayınına göre «Türkiye’nin en hızlı büyüyen BT şirketi» Bölgeye de destek veren Türkiye’nin 1 numaralı Sistem Entegratörü

42 yıllık Telekom, Bilişim Sektöründe AR-GE tecrübesi Pazarda deneyimlenmiş donanım, yazılım ve uygulama geliştirme yetkinlikleri VoIP ve Multimedya uygulamalarında eskiden Nortel’in ve şimdi Genband’in AR-GE Merkezi Türkiye Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından verilen AR-GE merkezi ünvanı 4G LTE ve Siber Güvenlik ürünlerinin yerel imkanlarla geliştirilmesi Türkiye Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından iki kez «Telekom Sektöründe En iyi AR-GE Merkezi» ünvanı

Organik ve inorganik büyümeler Gelirde Yıllık Bileşik Büyüme Oranı %20 - 2006’da 79m$’dan, 2014 yılı sonunda 339m$’a Kayıtlı siparişte belirgin bir büyüme oranı 2009’da 132m$’dan 2014 yılı sonunda 382m$’a FAVÖK büyümesi – 2013’de 13m$’dan, 2014 yıl sonunda 18m$’a

Glokal

İnovatif

Güçlü Finansal Yapı

Company Profile

Tarihçemiz

İlk ve En Büyük Telekom ArGe’si 1967 Kuruluş

1973

2006

2015

Nortel’in Küresel ArGe Merkezi Ünvanı

Probil’in Netaş Bünyesine Katılması 2010

Kron’un A Grubu Hisselerinin Alımı

4G LTE Siber Güvenlik Ürünleri

2011

2013

Türkiye’nin ilk 4G LTE Projesi

2012

42 yıllık Telekom, Bilişim Sektöründe ArGe tecrübesi

Donanım, yazılım ve uygulama geliştirme yetkinliği

Uluslararası pazarlarda tecrübe

Türkiye’de ve Bölge’de büyük anlaşmalar

2008 Türkiye’nin Yazılım İhracat Şampiyonu

Nortel Hisselerinin OEP’e Geçişi

İstanbul Borsa’sında Netaş’ın %23’ünün Halka Açılışı

1993

79

126 141 137

180 200

307 332 339

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

[VALUE]

15.00%

36.96%

OEP Türkiye Teknoloji B.V.

Halka Açık

Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı

Güçlü Finansallar (Gelirler m$)

Mevcut Ortaklık Yapısı

Faaliyetlerimiz

Sistem Entegratörü Servisler Yenilikçi Ürünleştirme

1 2 3 4

Servisler ile beraber bilişim çözümleri

Teknoloji Danışmanlığı

Stratejik BT Dış Kaynak Servisi Yaygın Uygulama ve

Danışmanlık Destek ve Bakım Garanti, onarım ve iade

Kendi Ürünlerimiz ve Çözümlerimiz

Özel Yazılım ve Uygulama Yerli 4G LTE ürünü

Kamu güvenliğinde bilişim donanımı ve yazılım üretimi

Onarım Merkezi

Müşterilere Özel Yaygın ve Sağlam 700’den fazla ArGe Mühendisi Küresel Standartlarda

Uluslararası platformda yüksek hizmet taahhüdü ve yüksek kalite standartlarında hizmet

Donanım ve yazılım geliştirilmesi ve 10K m2 alanda müşteriye özel ürünleştirme

Karmaşık, uzun soluklu, milyon dolarlık bilişim dönüşüm projeleri

Patent başvurularında devam eden şampiyonluk ve yenilikler – Son 2 sene içinde 70’den fazla patent başvurusu

Company Profile

Operasyonel Yetkinliklerimiz

Netaş Teknoloji Yetkinlikleri

Ağ ve Altyapı

Data Merkezi ve Büyük Veri

Tümleşik İletişim ve Multimedya / Web RTC

Programlama

OSS ve BSS Siber Güvenlik

Nesnelerin Interneti

Bulut

Kurumsal Uygulamalar

Donanım – CPU ve DSP tasarımı

Dikey sektör ve müşteri odaklı Türkiye’de ve Bölge’deki kamu kurum ve kuruluşları ile büyük şirketlerin teknoloji ortağı

Garanti, Onarım ve İade

Bakım ve Destek

Servis Yönetimi Teknoloji Danışmanlığı

Netaş Servis Yetkinlikleri

Netaş Stratejik Teknoloji Ortakları

Company Profile

Dikey Sektör Odağımız

Finans o Türkiye’de BİT alanında bankaların %95’ine hizmet o Türkiye’de 11 Bin banka şubesine servis

Kamu o Milli Eğitim Bakanlığı’nın teknoloji ortağı – FATİH projesi kapsamında 9 Bin okula BİT altyapı hizmeti o Adalet Bakanlığı’nda Tümleşik İletişim çözümleri - 550 cezaevi ile 3 Bin mahkeme salonunun bağlanması o Afet ve Acil Durum Yönetiminde Tek bir platform üzerinden yönetim geliştirilmesi o Cezayir Milli Savunma Bakanlığı ile IP Dönüşüm projesi o Türk Savunma Sanayi Müsteşarlığı için Yerli 4G LTE ürün geliştirilmesi

Telekom Servis Sağlayıcıları o Türkiye’deki tüm Operatörlere çözüm ve hizmet o TeliaSonera şirketlerine (Kcell, Ncell, Ucell, vb gibi) IP dönüşüm ve ağ çözümleri o Cezayir Mobilis firmasına Ağ optimizasyonu servisleri

Enerji o Türkiye’nin en büyük enerji firmalarına verilen BİT çözümleri

Spor ve Eğlence o Türkiye’nin ilk Akıllı Stadyum Projesi o 31 Stadyumun e-bilet altyapısının operasyonu o Gözetim sistemleri için 5.000 adet kamera kurulumu

Perakende ve Hızlı Tüketim o Netaş BİT çözümleri ile Türkiye’nin en büyük Perakende

firmalarının %60’ına üst düzeyde servis sağlanması

Company Profile

Uluslararası Pazardaki Durumumuz

• Türkiye’de ve hedeflenen bölgelerde başarılı Sistem Entegrasyon projeleri

• Kuzey Afrika, BDT ve Asya Pasifik ülkelerinin çoğalması • Cezayir hükümeti ve mobil operatörü ile

süreklilik sağlayan iş modeli, • Kazakistan ve Özbekistan’daki

operatörler arasındaki IP altyapı çözümleri,

• Bangladeş'te optik altyapının sağlanması

• Netaş, bölgede bilinirliliği ve saygınlığı yüksek bir marka

• 30m$ değerinde Multimedya VoIP yazılım ihracatı

Gelirde %110 artış, Siparişlerde %260 artış (2013’den 2014’e) – TL bazında

Company Profile

Müşterilerimiz

Finans ve Bankacılık

Holdingler

Telekom Operatörleri

Kamu kurum ve kuruluşları

Perakende, Sağlık ve Eğitim

Enerji

Kamu Güvenliği

Teknoloji ve ArGe servisleri

Uluslararası

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Adalet Bakanlığı Sağlık Bakanlığı

Milli Eğitim Bakanlığı TC Devlet Demiryolları KKTC e-devlet

Türkiye’nin ilk 500 Şirketi

Bölgedeki büyük Markalar

1.500 üzerinde İşletme

Türkiye Futbol Federasyonu

Company Profile

Stratejik Teknoloji Ortaklarımız

Yılın Küresel Kurumsal İş Ortağı, 2013

Avaya – Gelişen Ülkelerde Yılın İş Ortağı,

2014

Microsoft – Türkiye Sistem Entegratör İş

Ortağı, 2014

HP – Platin İş Ortağı, 2014

Altın İş

Ortağı

Premier İş Ortağı

Platin İş Ortağı

Altın İş Ortağı

Platin İş Ortağı

Altın İş Ortağı

Premier İş Ortağı

Kurumsal İş Ortağı

Company Profile

Büyük Projelerimiz «Dikey Sektörlerin Arkasındaki Teknoloji Gücü»

Yeni BİT teknolojisinin Kuzey Afrika’ya

aktarımı

Cezayir Savunma Bakanlığı ve Mobilis

Algerie

BİT sayesinde Türkiye Yargı siteminin etkin ve verimli bir operasyona dönüşmesi

Afet ve Acil Durum Karar Yönetim Merkezi

Hükümetin Afet ve Acil durumlarında oluşan birden fazla karar destek biriminin sadece bir arayüz sayesinde yönetilmesi

Eğitim Sisteminde Teknoloji Dönüşümü

Güncel BİT altyapısı ve çözümleri ile Milli Eğitim Bakanlığı’nın ulusal boyutta güçlendirilmesi

Son zamanlarda özelleştiren enerji pazarında, Aydem firmasında

Otomatik Sayaç okuma sisteminin ve BİT altyapısının oluşturulması

Adalet Bakanlığı için Tümleşik iletişim

Aydem Dönüşümü

Türk futbolseverlerin kendi takımlarına desteği ile

stadyumların akıllı eğlence merkezlerine dönüşümü

Türk Futbol Federasyonunun Akıllı Stadyumları

Akbank Bulut Dönüşümü

Ülke çapında tüm şubelere hizmet vermek için Bankalardaki iletişimin

Bulut’a taşınması ve IP altyapısının geliştirilmesi

Kentsel bölgelerin gelişimi; - Yoğunlaşan nüfus - Sayısallaşma

Kentsel yaşam ve BİT arasındaki pozitif döngü

Netaş, Türkiye’de ve Bölge’de, bilgi aktarımıyla güvenilir ve yetkin çözüm sağlayıcısı

Kamu kurum ve kuruluşları

Eğitim Akıllı Yaşam Alanları, Binalar, vb

Perakende Mağazaları

Bankalar

4G LTE Büyük Veri Nesnelerin İnterneti

Güvenlik

Şehirlerde Yönetim

Cezaevi ve Mahkemelerin Uzaktan İletişimi

Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezleri

Yeni altyapı tesisleri

Netaş’a özel 4G LTE ürün ve

çözümleri

Sayısal çağda kalabalık

nüfusların yönetimi

Ülke çapında altyapı dönüşümünde teknoloji ortağı

Veri Yönetimi Veri Merkezleri,

büyük projelerde SDN ve NFV

ortağı

‘Geleceğin Bankası’

Mobil Bankacılık

ATM ve VTM

Tüm aygıtların bağlanması Nesnelerin

İnternetine özel ürünlerimiz

Online ve Offline’nın Birleşmesi

Mekan Yönetimi

Siber tehditler ve güvenli

iletişim için yeni çözümler

Netaş’a özel güvenlik ürün ve

çözümleri

Binalarda ve merkezlerde kalabalıkları yönetme

Akıllı evden ofislere, geniş kamu alanlarından

(stadyum gibi) alışveriş merkezlerine kadar her yerde çözüm yaratma

Gelecek Stratejimiz Sayısal hayatın çözüm sağlayıcısı olmak

Company Profile

Turkish SI Market Outlook

VERİ MERKEZİNE GENEL BAKIŞ :

DİK

EYLE

R ÇÖZÜMLER

Kurumsal Dönüşüm / Dijitalleşme

Kamu

Enerji

Telekom

Savunma

Finans

Prekende Üretim

İnşaat Sağlık

Eğitim Servis

Sağlayıcı

Datacenter Altyapı ve

Erişim

Datacenter Depolama ve Sanallaştırma

Siber Güvenlik

Mobility ve Genişbant

Bulut ve İş Zekası

Uygulamaları

Gelişmiş Servisler ve Dış

Kaynak

IOT

Datacenter Altyapı ve Erişim

Datacenter Depolama ve Sanallaştırma

Siber Güvenlik

Mobility ve Genişbant

Bulut ve İş Zekası Uygulamaları

Gelişmiş Servisler ve Dış Kaynak

IOT

Ölçülebilir

Güvenli

Erişilebilir

Vizyoner

Profesyonel

Akıllı

Ölçeklenebilir

Veri Merkezlerine Genel Bakış

Büyük ölçekli firmaların kendi

ihtiyaçları için bünyelerinde

kurdukları veri merkezleri

• Küçük & orta ölçekli firmalar ile ev

kullanıcılarına hizmet veren

• Servis sağlayıcılarının ihtiyacı olan

birden çok firmanın paylaşımlı

olarak kullandığı veri merkezleri

Veri Merkezleri Depoladıkarı Veri Ölçeklerine Göre Sınıflandırılır

Veri Merkezleri Altyapısına Genel Bakış

LOKASYON Bina ve oda Enerji

HVAC Güvenlik Telekom

Bağlantısı

Yangın Sistemleri

Kablolama Sistemleri

Diğer

UYGUN • Ulaşımı kolaylığı sağlayan

• Elektrik, su ve Telekom bağlantı taleplerine yanıt verebilecek

UYGUN OLMAYAN • Trafik kilitlenmesinin yaşanabileceği

otoban kavşakları gibi alanlara yakın

• Askeri üsler, yabancı elçiliklerine yakın

• Deprem riski yüksek yerlerde, nehir kenarlarında, dere yataklarında,

maden ocaklarının üzerinde • Metro güzergahı üzerinde

Lokasyon

Uygun bir Veri merkezleri için gerekli bölümler : Telekom odası

Ana Veri Merkezi bölümü Operasyon odası

Depo alanları Hizmet alanları

UPS odası Jeneratör yeri

Yangın sistemi odası Su deposu

Kurulacak veri merkezlerinin gelecekte büyüme potansiyeline cevap verecek yapıda olmalı Kullanılacak binanın, yüksek ağırlık taşıma

kapasitesi hesaplanarak uygunluğu kontrol edilmeli

Bina Ve Oda Seçimi

Veri merkezinde gerek çalışan cihazların, gerekse soğutma sistemlerinin beslenmesi için enerji büyük önem taşımaktadır bu sebeple:

• 5-10 yıllık muhtemel büyüme ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir enerji sistemine yakın konumlandırılmalıdır

• İhtiyaç olan yedeklilik sistemine uygun olarak UPS ve Jeneratör kullanılmalıdır • Enerji gereksimi formül kullanılarak yaklaşık olarak hesaplanabilir

Enerji İhtiyacı

• Veri merkezlerinde klima ünitelerinin ve personel ihtiyacı için temiz su sistemi ile, atık su sistemlerinin mevcut olması gereklidir.

• Veri merkezinin kurulacağı bina, bina içindeki bölüm ve ölçeğine uygun olarak kullanılacak soğutma sistemine karar verilmelidir.

En yaygın soğutma sistemi seçenekleri ise şu şekilde sıralanabilir : • Sıcak/Soğuk koridor çözümleri • Açık hava sistemleri • Kaset sistemiyle merkezi soğutma • Duvara monte (split) klima sistemleri • İçerisinde soğutma ünitesi olan kabinler • Sıvı ile soğutulan kabinler

Havalandırma, Soğutma ve İklimlendirme Sistemleri(HVAC)

Veri merkezlerinde birkaç aşamalı güvenlik sistemi planlanmalı ve uygulanmalıdır. Bunlar: Bina Dışı güvenliği: • Otoparklar dâhil tüm giriş çıkışların kontrollü kamera

sistemiyle takibi Bina İçi güvenliği: • Giriş kontrol kartlar ile takibi • Belirli alanlara girişlere süreli giriş izini verilmesi • Personel giriş/çıkışlarının ve personelin de girebileceği

alanlara yetkilendirme yapılması Veri merkezi iç güvenliği: • Operasyon merkezince planlanmış şekilde giriş/çıkış

yapılabilmesi • Kabinetlerde kilit mekanizması kullanımı • İhtiyaç halinde kamera konulması • Veri merkezi giriş için biometrik (parmak izi, retina..) okuma

sistemleri ile kontrolü

Güvenlik

Veri merkezinin kurulacağı lokasyonun hızlı internet bağlantısı bulunabilen ve tercihen en az iki ayrı Telekom operatörünün hizmet verebildiği (binaya kadar fiber kablo gelen sistemlerin

mevcut olduğu) bir yer olması çok önemlidir. Alınacak bant genişliğinin de, müşterilerin ihtiyacı göz önüne alınarak tercih

edilmesinde büyük yarar vardır.

Telekom Bağlantısı

Veri merkezlerinde 2 temel Yangın Önleme Sistemine ihtiyaç vardır: Yangın Önleme & Yangın Alarm sistemleri Yangın önleme sistemleri, detektörler, manüel arama noktaları, alarm noktaları ile yangına dayanıklı kablolar ve tüm bunları bir arada tutan bağlantı cihazlarını içermektedir. Yangın Söndürme Yangın söndürme sistemleri için, su, köpük, halon gazı, inergen & FM200 sistemler, novec ile oksijen azaltma metodu kullanılabilmektedir. Cihaz olmayan genel mekânlar için, maliyeti nispeten düşük olan su veya köpükle yangın söndürme sistemleri tercih edilebilir. Veri merkezlerinde en çok tercih edilen yöntem, FM200 gazı ile novec 1230 gazlı söndürmedir.

Yangın Sistemleri

Kablolama çözümleri, bakır sistemler için Cat6A, cat7 ile, fiberoptik multimode OM3, OM4 veya 50 mikron/62.5 mikron ile, single mode ürünlerdir. Veri merkezleri kablolamanın çok yoğun kullanımına ihtiyaç vardır(Metrekare’ye göre kullanılan kablo miktarının çok yükseksektir) Tak/çalıştır’a uygun ürünlerin (MPO sonlandırılmış fiber optik ürünler ile RJ/21 veya RJ-45/RJ-45 sonlandırılıp test edilmiş ahazır kablolar) kullanılması tavsiye edilmektedir. Minimum alan kullanımı için , yatay kablo düzenleyicilerine ihtiyaç bırakamayan açılı patch paneller ile 1U yükseklikte 48 fiber veya 4U yükseklikte 288 sonlandırılmasına imkân sağlayan fiber optik patch paneller tercih edilebilir. Veri merkezleri moduler olmalıdır. Bu nedenle sunucu bağlantılarının toplandığı bir ara nokta oluşturulmalı bu ara nokta ile merkez arasında fiber çekilmeli; ara noktadan sunuculara bakır kablolama tercih edilmelidir.

Kablolama Sistemleri

Sunucuların konulduğu kabinetler: Veri merkezi soğutma çözümünü destekler yapıda ve konulacak cihaz ağırlığını taşıyacak kapasitede olmalıdır. • Özellikle sıcak/soğuk koridor uygulamalarının yapılan yerlerde kullanılacak

kabinlerin ön kapı perforasyon oranı yüzde 70 ve üzerinde olmalıdır • Eğer imkân var ise, ön kapılar kullanılmamalı • Cihaz takılı olmayan kabin bölümleri kapatma panelleriyle kapatılarak

soğutmadan maksimum verim sağlanmalıdır

Diğer Husular

Turkish SI Market Outlook

AYDEM ODM Projesi:

• Denizli, Aydın ve Muğla illerinde gerçekleştirilmektedir.

• 1.6 M Abone

• 30+ IT uygulaması

• İllerde bulunan sistem odalarının standartlara uygun hale getirilmesi

• Denizli – Aydın arasında FKM yapısının oluşturulması

ADM Elektrik A.Ş. ODM Projesi

• Alçıpan Duvar

• Epoksi Boya

• Taşyünü İzolasyonu

• Asma Tavan

• Faraday Kafesi

• Aydınlatma

• Yükseltilmiş Döşeme

• Yangın Kapısı

• Topraklama

Altyapı

• Modüler UPS

• Enerji Kablolalaması

• ADP , UPS, Klima, Aydınlatma Panoları

Güç Sistemleri

İklimlendirme

• Sistem Odaları için Inrow klimalar

• Yardımcı odalar için split klimalar

• Sistem Odaları ve UPS Odalarında NOVEC 1230

• Fiber ve Bakır Kablolama

• Parmak Okuyucu

• Koridor Kapatma

• Menfez

Diğer Sistemler

Aktif Sistemler SİSTEMLER

SUNUCULAR

DİSK DEPOLAMA

TEKİLLEŞTİRME

YÜK PAYLAŞIM CİHAZI

NETWORK

OMURGA SWITCH

KENAR SWITCHLER

DATACENTER SWTICH

IPAM

GÜVENLİK 5651 ÇÖZÜMÜ

SALDIRI TESPİT VE ÖNLEME CİHAZI(IPS)

KİMLİK DOĞRULAMA & Port Güvenliği

ALTYAPI İZLEME

NETWORK

SANALLAŞTIRMA

YEDEKLEME

BİLGİ İ

Aydem ‘de öncelikle Geo Redundant availability ‘e sahip Aktif – Aktif yapıda çalışacak L7 desteğide olan private cloud yapısı iki tane DC lokasyonu arasında kuruldu.

Bu sayede yapılan alt yapı yatırımı DR ‘de pasif olarak bekletilmeyerek, uygulamalar arasında yük dağıtımı ve dengeleme sağlandı. Bu aynı zamanda çok katmanlı ve çok noktalı veri yedekliliği ve arşivlemesi de sağladı. Hem şirket içi, hem şirketler arası hem de son kullanıcıya sağlanan tüm servisler en üst düzeyde erişilebilir ve yedekli hale getirildi.

Tamamen sanallaştırılan yapı, aynı zamanda Veeam ürünü de kullanılarak içeriği sürekli değişmeyen servisler ve verilerin yedeklenmesi aynı zamanda sanal Vmware sunucularında replikasyonunun en üst düzeyde sağlanması için kullanıldı.

Ancak, sürekli verisi değişen uygulamalar için istediğimiz düzeyde bir load balancing & business continuity sağlamak için veri tabanı mimarisini de MSSQL Always On yapısına geçirerek, üst düzeyde yedekli ve kesintisiz, aktif olarak yük paylaşımı yapabilen bir mimari oluşturuldu.

Sürekli gelişen ve anlık değişebilen ihtiyaçlar için bir esneklik kazandırılması, yapılan işin devamının sağlanması, yatırım maliyetlerinin düşürülmesi ve beklenilmeyen – ön görülmeyen durumlar içinde oluşturulan mimarinin teknolojinin son olanakları doğrultusunda da modernize edilmesi gerekliydi. Bu nedenlerden dolayı kurulan Private cloud yapısı , NETAŞ Bulut Ekosistemi yapısına entegre olabilecek IaaS , PaaS , SaaS gibi bulut modellerini de istediği zaman kullanabilecek şekilde tasarlandı.

Bu sayede AYDEM ‘de uzun yıllar efektif bir şekilde kullanılabilecek TCO, ROI ve OpEx & CapEx açısından son derece efektif, var olan bütün cloud – bulut modellerine uygun ve destekleyen bir çözüm üretmiş olduk. Yapı kendi içerisinde Private Cloud modelinde dizayn edilmiş ancak Hybrid ve Public Cloud modellerine de rahatlıkla esneyebilen bir mimariyi sunmaktadır.

Teşekkürler