CK Enerji Yatırım A.Ş. yayınıdır. SAYI: 3 İLKBAHAR 2018

VERİMLİLİKEN DEĞERLİ ENERJİ

Kadınlar enerji sektöründeneden kalır, neden gider?

TÜRK TELEKOM CEO’SU DR. PAUL DOANY: PARLAK FİKRİ OLANİŞLETMELEREORTAK OLACAĞIZ

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

CK_Firsatlar_Dunyasi_19,5x27.pdf 1 11/04/2018 10:28

EDİTÖRDEN

Merhaba, Dünya artık yenilenebilir enerji ve verimlilik peşinde. Türkiye gibi enerjide dışa bağımlı ülkelerde verimlilik çok daha büyük bir önem taşıyor. Nitekim Enerji Bakanlığı bu yılın başında 2023 yılına kadar uzanan ‘Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı’nı açıkladı. Altı kategoride 55 maddelik eylem planı çerçevesinde atılacak adımlarla 2023 yılına kadar 30.2 milyar dolarlık tasarruf planlanıyor.

Sevinerek gördük ki bilinçli elektrik tüketimini desteklemek üzere ‘enerji okuryazarlığını’ devreye alan CK Boğaziçi Elektrik, CK Akdeniz Elektrik ve CK Çamlıbel Elektrik; hesap-lama butonu, şeffaf fatura ve tasarrufu özendiren eğitim ve yarışmalarla eylem planında da yer alan enerji verimliliği yönünde önemli adımlar atmış durumda. Dergimizin bu sayısında Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı’nın tüm detaylarını ve atılan adımları tek tek ele aldık.

CK Enerji Dergisi’nde bir diğer önemli konu da ‘kadının enerji sektöründeki’ yerini anla-tan çalışma oldu. Deloitte’un enerji sektöründe çalışan kadınlara yönelik yaptığı araştır-ma, bu zorlu sektörde var olan kadınların kendilerine daha çok rol model aradığını ortaya koyuyor. Enerji sektöründeki kadınların yüzde 73’ünün ise sektörde olmaktan memnun olması gelecek için genç kızlarımıza umut vaat ediyor.

Sayfalarımıza varlığı ile renk katan isim ise Türk Telekom CEO’su Dr. Paul Doany oldu. Yeni bir dijital dönüşümün yaşandığına işaret eden Doany, Türk Telekom’da girişimcilik ruhunu geliştirdiklerini anlattı. Ardından da akıllı şehirler, yapay zeka, dijital uygula-malar, sağlık gibi alanlardaki parlak fikirlere destek vereceklerini söyledi. Doany, 2030 yılında nasıl bir Türkiye beklediğini de yine bizimle paylaştı.

Bu sayımızda da konuk yazarlarımız sektöre yönelik tespitleri ile bizlere ışık tutmaya devam etti. Rekabet Uyum Direktörümüz Metin Pektaş bize yine destek verirken, ‘şebeke endüstrilerinde yakınsama ve rekabet’ konusunu ele aldı. ‘Elektrik piyasasında kulla-nılan tahmin modellerini’ CK Enerji Ticaret Müdürü Emre Boynuyoğun yazdı. CK Enerji Ticaret Satış ve Fiyatlama Direktörü Gökhan Sarıgül ise son dönemde sektörde en çok konuşulan konulardan biri olan ‘Son Kaynak Tedarik Tarifesi’nin piyasada neleri değiştir-diğini kaleme aldı. Ve tabii ki çalışanlarımız yine bizimle oldu. Keyifli okumalar dileğiyle…

MUSTAFA HASANOĞLU Bayi Kanalı Satış Yönetmeni

MUSAB ACAR İş Geliştirme ve Müşteri Deneyimi Yönetmeni

ARAMIZA YENİ KATILANLAR

BURCU ATASOYCK ENERJI

KURUMSAL ILETIŞIM KIDEMLI MÜDÜRÜ

İMTİYAZ SAHİBİ:UTKU GURUŞÇU

YAYIN KURULU:HALİT BAKALEROL DEĞERLİİBRAHİM YALÇIN TEKİNBURCU ATASOYYÜKSEL ŞİŞEPELİN GEZERMEHTAP KARPUZ

FOTOĞRAF VE ARŞİV SORUMLULARI:TOLGA MERİÇ

İLETİŞİM:CK BOĞAZIÇI ELEKTRIK PERAKENDE SATIŞ A.Ş.HÜRRİYET MAHALLESİ DR. CEMİL BENGÜ CAD. NO:1 KAĞITHANE / İSTANBULT: 0 212 311 8000F: 0 212 311 8011

YAYINA HAZIRLAYAN

SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜTUGAY SOYKAN

GENEL YAYIN YÖNETMENİHACER GEMİCİhacer@origamimedya.com

EDİTÖRBURCU ATASOY burcu.atasoy@ckenerji.com.tr

GÖRSEL YÖNETMENMURAT CERİT

YAYIN ADRESİMECİDİYEKÖY MAH. ATAKAN SOK. NO: 6/7 ŞİŞLİ / İSTANBULT: 0 212 252 8776-77F: 0 212 211 4070www.origamimedya.com

BASKI VE CİLTAPA UNIPRINTUNIPRINT BASIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. ÖMERLİ KÖYÜ, HADIMKÖY - İSTANBUL CADDESİ, NO:159 34555 / İSTANBULT: 0 212 798 2840 pbxwww.apa.com.tr

İÇİNDEKİLER

4 DOSYA ENERJİNİN KADINLARI ENERJİDEN MEMNUN

7 KÖŞE ŞEBEKE ENDÜSTRİLERİNDE YAKINSAMA VE REKABET

9 HABER CK BOĞAZİÇİ ELEKTRİK, MÜŞTERİLERİNE ‘FIRSATLAR DÜNYASI’ İLE TEŞEKKÜR EDİYOR

10 KAPAK 30 MİLYAR DOLARLIK VERİMLİLİK

18 KÖŞE SON KAYNAK TEDARİK TARİFESİ PİYASADA NELERİ DEĞİŞTİRDİ?

19 HABER CK AKDENİZ ELEKTRİK MÜŞTERİLERİNE ÖZEL FIRSATLAR CKPLUS®’TA

21 RÖPORTAJTÜRK TELEKOM CEO'SU DR. PAUL DOANY: NESNELERİN İNTERNETİ ALANINDA, EN ÖNEMLİ DEĞERİ ‘ENERJİ’DE YARATABİLİRİZ

24 KÖŞE ELEKTRİK PİYASASINDA KULLANILAN TAHMİN MODELLERİ

25 HABER CK ÇAMLIBEL ELEKTRİK, ASKIDA EKMEK PROJESİNİ 500 NOKTAYA ULAŞTIRACAK

26 İÇİMİZDEKİSESLER

30 ENERJİGÜNDEMİ

32 HABER İTHAL ELEKTRİKLİ CİHAZLARA ‘VERİMLİLİK TESTİ’ BAŞLADI

21

32

10

4

AFRİN OPERASYONU’NDAKAHRAMANCA MÜCADELE EDENMEHMETÇİĞİN YANINDAYIZ.Türkiye’nin sınır güvenliğini sağlamak ve terör örgütlerini çökertmek üzere 20 Ocak 2018 tarihinde Suriye sınırında başlattığı Zeytin Dalı Harekatı’nda bizler de tüm Türkiye gibi Mehmetçiğin yanındayız. Kahraman askerlerimizin zaferi ve yurda sağ salim dönmeleri en büyük dileğimiz. Zeytin Dalı Harekatı ile sınırlarımızda barış ve huzurun kalıcı olarak tesisini temenni ediyoruz.

ENERJININ KADINLARI ENERJİDEN MEMNUN

DOSYA

4

Deloitte’un araştırmasına göre enerji sektöründe çalışan beyaz yakalı kadınların yüzde 73’ü sektörde olmaktan memnun.

Kadınlara yönelik daha fazla adım atılmasını beklerken yüzde 67’sinin hedefi ‘üst düzey yönetici’ olmak. Kadın istihdamının

artması için ise ‘daha fazla rol model’ bekliyorlar.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, kadın-ları enerji sektöründe çalış-maya davet ederek, "Sizlere

pozitif ayrımcılık yapmaya hazırız" dedi. Bakan Albayrak, kadınları enerji sektörüne davet ederken, Deloitte’un kadın çalışanlara yönelik yaptığı araştırma merak edilen noktalara ışık tuttu. Enerji sektöründe faaliyet gösteren Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER), Elektrik Üreticileri Derneği (EÜD), Enerji Ticareti Derneği (ETD), Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği (GAZBİR) ve Petrol Platformu Derneği (PETFORM) gibi sektörün köklü sivil toplum kuruluşları ile iş birliği içinde gerçekleştirilen ve toplam 565 beyaz yakalı kadının katıldığı çalışmada ka-dınların enerji sektöründeki konumla-rını resmeden analizlere yer verildi. Araştırmadaki bulgulara göre enerji sektörüne emek veren beyaz yakalı kadınların yüzde 73’ü bu sektörde olmaktan memnun. Geliştirici ve ilgi çekici görev fırsat-ları, öğrenme ve gelişim fırsatları, global bir endüstride çalışmak ve kariyer alanında ilerleme fırsatları katılımcılar için sektörün en cazip yönleri olarak ortaya çıkıyor. Ücret ve yan haklardaki sıkıntılar, terfi ve yükselme zorlukları ve iş-özel yaşam

dengesi konuları ise öne çıkan nega-tif yönler arasında yer alıyor.

KADIN LİDER SAYISI ÇOK AZLiderlik pozisyonlarında kadınla-rın azlığı her sektörde olduğu gibi enerji sektöründe de ön plana çıkıyor. Katılımcıların yüzde 81’i sektörde genel anlamda kadın liderlerin az olduğunu düşünüyor. Katılımcıların sektöre daha fazla kadın çekilmesi konusundaki önerileri arasında en başta çalışanlar için rol model olabilecek kadın lider örnek-lerinin görünürlüğünün artırılması yer alıyor. Ayrıca, enerji sektörünün kadınları, kadın liderlerin dikkatli ve

detaycı planlama kabiliyetleri, hoş-görülü ve ilgili tavırları, ikna kabili-yetleri, sosyal ve duygusal zekâları ve yaratıcı alternatif fikirleri ile fark yarattıklarını düşünüyor.

YÜZDE 31’İ UZMAN, YÜZDE 8’İ ÜST DÜZEY YÖNETİCİAnkete katılan kadınların en büyük çoğunluğu (yüzde 31 oranında bir kısmı) uzman seviyesinde çalışanlar-dan oluşuyor. Genç yönetici ve müdür/yönetmen pozisyonlarını katılımcı-ların yüzde 20’lik bır kısmı dolduru-yor. Yüzde 8’lik kısmı ise üst düzey yönetici konumunda. Türkiye’de enerji sektöründeki beyaz yakalı kadınların

ENERJININ KADINLARI ENERJİDEN MEMNUN

5

ENERJİ SEKTÖRÜNÜN CAYDIRICI YÖNLERİ

KADINLARIN KENDİNİ RAHAT HİSSEDE-CEKLERİ BİR İŞ ORTAMI OLMADIĞI ALGISI

İŞ-ÖZEL YAŞAM DENGESİNİN OLMADIĞI ALGISI

YETERSİZ GELİR VE YAN HAKLAR

ERKEK EGEMEN BİR SEKTÖR OLDUĞU ALGISI

%21

%32

%43

%31

ZORLU VE TEHLİKELİ BİR İŞ OLDUĞU İMAJI %14

Kadın çalışanlar için caydırıcı faktörler arasın-da yetersiz gelir ve yan haklar verildiği algısı kuvvetli olsa da erkek egemen bir sektör olduğu ve iş-özel yaşam dengesinin olma-dığı algıları da ön plana çıkmış durumda.

Enerji sektöründe kadınların yolunu açacak yedi adım

1- Yönetim ekiplerinde daha çok kadın olmasıYönetici pozisyonlarında kadın liderlerin sayısını ve görünürlüğünü artırmak kadın istihdamına olumlu etki etmenin yanı sıra enerji sektörünün erkek egemen bir dünya olduğu algısını değiştirecek ve bu sayede kadınların sıklıkla maruz kaldıkları cam tavanı kırmalarına yardımcı olacak.

2- Toplumsal cinsiyet eşitliğine uygun uygulamalarToplumsal cinsiyet eşitliği enerji sektö-ründe norm haline getirilmeli ve özel-likle liderlik seviyelerinde kadın-erkek kompozisyonu dengelenmeli.

3- Yeni kadın liderler yaratmak için mentorluk ve gelişim programlarının uygulanması Mentorluk kavramı enerji sektörüne uzak değil. Katılımcıların yüzde 46’sı bir mentoru olduğunu ve onların yüzde 91’i de mentorunun kariyerini olumlu etkilediğini belirtiyor. Kendisi mentor-luk yapanların oranı ise yüzde 53 gibi oldukça yüksek bir seviyeye ulaşmış bulunuyor.

4- Daha esnek çalışma koşullarının ve rahat çalışma mekanlarının yaratılmasıEnerji sektöründe erkeklerin egemen olduğu algısının yanı sıra iş-özel yaşam dengesinin olmadığı algısı kırılmalı. Kadınlar için esnek, evden/uzaktan çalışma şartları ve konforlu çalışma koşullarının oluşturulabildiği söylem ve eylemlerle gösterilmeli.

5- Kadın çalışanları erkenden enerji sektörüne çekmekBu görev enerji sektörü oyuncularının yanı sıra eğitim kurumları ve kamu ku-rumları tarafından da üstlenmeli.

6- Kişisel gelişim ve eğitime destekEnerji sektöründeki yetenekli kadınları ve gençleri elde tutabilmek için kişisel gelişim ve eğitim programları artırılmalı.

7- Anlamlı ve köklü bir hikaye yazmakKültür ve devamlılık içeren, topluluk halinde bütünleşmiş, ortak miras olarak algılanabilecek başarı öyküleri kadınla-rın enerji sektörüne olan bağlılık hissini ve verdikleri değeri artıracaktır. Bu hikaye yazımında yine enerji sektörün-de ön plana çıkacak kadın liderlerin rolü büyük olacaktır.

DOSYA

6

yüzde 91'i üniversite ve üstü seviyede eğitime sahip. Alt kırımlarına bakıl-dığında ise yüzde 29’u mühendislik, yüzde 20’si işletme, yüzde 8’i ise ekonomi mezunu.

DAHA FAZLA ADIM ATILMASINI BEKLİYORLAREnerji sektöründe çalışan kadınlar, kadın istihdamı konusunda daha fazla adım bekliyorlar. Üstelik kadınla-rın yüzde 61’i çalıştıkları şirketlerin

bünyelerindeki kadın istihdamını artırmak için özel program uygulan-mamasından şikâyetçi. “Şirketinizin kadın çalışanları elinde tutmak için gösterdiği çabaları nasıl değerlen-diriyorsunuz?” sorusuna yüzde 52’si ‘zayıf ve çok zayıf’ yanıtı veriyor. İyi ve çok iyi diyenlerin oranı sadece yüzde 16. Kadınlar kendi şirketlerine tam not vermese de katılımcıların yüzde 46’sı genel anlamda sektörde olumlu değişimler olduğunu düşünüyor ve yüzde 35’i de enerji sektöründe kadın istihdamının arttığında hemfikir. Siz kendi kızınızı ya da ailenizden başka bir kız öğrenciyi/genç kadını enerji sektöründe çalışmak üzere teşvik eder misiniz?‘ sorusuna katılımcıların yüzde 44’ü evet yanıtını verirken yüzde 45’i ‘müdahale etmem’ yanıtı veriyor.

NEDEN KALIRLAR? NEDEN GİDERLER?

Neden kalırlar?

Neden giderler?

ÖĞRENME VE GELİŞİM FIRSATLARI

ÜCRETLER VE YAN HAKLARIN

YETERSİZ OLMASI

GELİŞTİRİCİ VE İLGİ ÇEKİCİ GÖREV

FIRSATLARI

TERFİ/YÜKSELME FIRSATLARININ

OLMAMASI

GLOBAL BİR ENDÜSTRİDE ÇALIŞMAK

İŞ-ÖZEL YAŞAM DENGESİNİN OLMAMASI

KARİYER ALANINDA İLERLEME

FIRSATLARI

ŞİRKETLERİN KURUMSALLIK

SEVİYESİ

KARİYER ALANINDA İLERLEMEK İÇİN FIRSATLARIN OLMAMASI

Kadın çalışanların büyük çoğunluğu enerji sektöründe olmaktan mem-nun. Yüzde 73'ü enerji sektöründe "devam" diyor. Kadınların enerji sektöründen talep, beklenti ve çeşitli konularda şikayetleri olsa da enerji dünyasında olmaktan pişman değil-ler. Kadınlar, kadın istihdamında da başarılı buldukları eğitim sektörünü en ideal sektör olarak tanımlamak-talar. İkinci olarak popülaritesi hem Y kuşağı hem kadınlar nezdinde yüksek olan teknoloji, medya ve telekomünikasyon (TMT) sektörü gelmekte. Sağlık, ilaç, savunma ve uzay sanayii de yine enerji sektö-ründeki kadınların popüler tercihleri arasında.

ENERJİ SEKTÖRÜNDE DEVAM EDERDİM.

BAŞKA BİR SEKTÖRDE ÇALIŞIRDIM.

%73

%27

Rol model kadınlar daha çok ortaya çıkmalıAraştırmada kadın çalışanlar, enerji sektöründe daha fazla kadın istihdamı yaratılması için ise şu önerleri sıralıyor:

ÇALIŞANLAR İÇİN ROL MODEL OLABİLECEK KADIN

LİDER ÖRNEKLERİNİN GÖRÜNÜRLÜĞÜNÜN

ARTIRILMASI%6

2

KİŞİYE ÖZEL EĞİTİM VE GELİŞİM

PROGRAMLARI

%32

TANIMLANMIŞ KARİYER İLERLEME

ADIMLARI%

31RESMÎ KADIN GİRİŞİMLERİ%

28

KİŞİYE ÖZEL KARİYER

SEÇENEKLERİ

%2

9

Kadınlar Türkiye'de enerji sek-töründe yetersiz temsil edildik-lerini düşünüyorlar. Bu durum global çapta da gerçekliğe sahip; Dünya Ekonomik Forumu Küresel Cinsiyet Uçurumu (WEF, The Global Gender Gap Report 2017) raporuna göre enerji sektörü üretim ve bilgi teknolojileri sek-törleri ile birlikte kadın istihdamı konusunda uçurumun en büyük olduğu sektörler arasında ve enerji sektöründe diğer sektör-lerin aksine bu konuda yıllar içerisinde de umut veren büyük bir iyileşme yok. Dünyada enerji sektöründeki kadın çalışan oranı yüzde 25 ve kadın lider oranı ise yüzde 20’nin altında bir oran ile en geri sıra-larda. Araştırmaya katılan enerji sektöründeki kadınlara göre, C seviyesi rollerde kadınların azlığı, temel olarak, sektördeki erkek egemen kültüre, sektörün liderlik pozisyonları için erkeklere daha meyilli olmasına, yönetimden yetersiz destek olmasına ve sek-törün genel algısına bağlı.

Türkiye'de enerji sektöründe kadınların çoğunluğu (yüzde 67) üst seviye yönetici olmayı hedefliyor. Yüzde 14’lük bir kısmı orta seviye yöneticiliği hedefler-ken, yüzde 19’u da girişimcilik hedefine sahip. Öte yandan sektörden ayrılış sebeplerinin en önemlilerinden biri kariyer yolunda ilerleme fır-satlarının az olması olarak ortaya çıkıyor. Bunu terfi konusunda ortaya çıkan rakamlar da des-tekliyor: Son şirketinde 5 yıldan fazla çalışanların oranı yüzde 40 olmasına rağmen, son şirketinde hiç terfi alamayanların oranı yüz-de 61 ve bir defa terfi alanların oranı ise yüzde 27.

Neden az kadın lider var?

Hedef üst düzey yönetici olmak

CK Boğaziçi Elektrik ve Türk Telekom arasında önemli bir iş birliğine imza atıldı. Şebeke en-düstrilerinde faaliyet gösteren iki

şirket arasında kurulabilecek iş birliklerinin ilk adımı olarak hayata geçen bu model-de, CK Boğaziçi Elektrik’in Müşteri İşlem Merkezi (MİM) yapılanmasındaki iş ortakları NKolay ve Pratik İşlem aracılığı ile Türk Telekom’un internet ürünlerinin tüketiciyle buluşması hedeflenmekte ve böylelikle gerek tüketici yönlü gerekse şirket yönlü önemli etkinlikler sağlaması beklenmekte.Bu tür iş birlikleri serbestleşme süreçlerinin olgunlaşmasıyla birlikte beklenen geliş-meler. Bilindiği üzere elektrik, doğalgaz ve internet piyasaları, yakın geçmişte kamu tekelleri aracılığıyla hizmet sunulan, ancak ülkemizin politika tercihleri doğrultusunda farklı zamanlamalarla serbestleşme süreci-ne girerek rekabete açılan şebeke endüstri-leri. Rekabetçi piyasa yapılarının hedeflendiği bu dönüşümle birlikte bu piyasalar açısından ortaya çıkan yeni hukuki/düzenleyici çerçeve, iktisadi faktörler ve teknolojik gelişmeler bu endüstriler arasında “yakınsama” olarak ifade edilen birtakım etkileşimlerin ortaya çıkmasına zemin hazırladı. Yakınsama için literatürde çok çeşitli tanımlamalar geliştirilmiş olmakla birlikte bu kavram; şebeke gibi büyük fiziksel ağlar ve müşteri verileri ile sözleşmesel ilişkiler gibi pazara giriş için etkili olan sanal ağların bulunduğu şebeke endüstrileri açısından, oyuncuların tek taraflı ya da iş birliğine da-yanan yeni iş modelleri yoluyla birbirlerinin piyasalarına girmesi olarak tanımlanabilir.

POTANSİYEL REKABET KAVRAMI ÖNE ÇIKIYORSerbestleşme süreçlerinin senkronizas-yonu, düzenleyici çerçeve ve teknolojik olanaklara bağlı olarak ortaya çıkabilecek başlıca iş modelleri şu şekilde sıralanabilir:• Çakışan tüketici portföylerine hitap eden

ve ev içi hizmetler sunan elektrik, internet ve doğalgaz oyuncularının birbirlerinin pi-yasalarına doğrudan girerek nihai tüketici pazarlarında fiili rakibe dönüşmesi,

• Bu oyuncuların müşteri portföylerini büyütmek amacıyla birbirlerinin satış-pazarlama ağlarını ortak kullanacakları iş birlikleri geliştirmesi,

• Bu oyuncuların ikili ya da üçlü iş birlikleri geliştirerek birden fazla ürünü tek paket-te ve/veya tek faturada nihai tüketicilere sunması,

• Mevcut bir fiziksel şebekeden diğer hiz-metlerin sunulması,

• Farklı şebeke endüstrilerindeki şirketle-rin birleşmesi.

Piyasaların gelişimine bağlı olarak bu iş modellerinin sayısının artması, inovasyon barındıran farklı iş modellerinin ortaya çık-ması, farklı piyasaların bu süreçlere dahil olması mümkün. Bu noktada piyasalar arasındaki yakınsa-manın rekabet hukuku açısından kritik bir kavram olan “potansiyel rekabet” kavramını ön plana çıkardığı ifade edilmeli. Buna göre farklı piyasalarda faaliyet gösterseler de elektrik, doğalgaz ve internet şirketleri bir-birlerine karşı “potansiyel rakip” konumuna gelmekte. Piyasalardaki bu dönüşümün, rekabet hukukundaki bazı temel kavramlara ilişkin değerlendirmeleri değiştirmesi kaçınıl-mazdır. İlk olarak farklı ürünlerin tek paket ve tek fatura içerisinde nihai tüketiciye sunumu halinde ilgili ürün pazarı tanım-larının değişeceği ve bu değişimin pazar sınırlarını gerek ürün gerekse coğrafi bazda genişletici yönde etki edeceği öngörülebilir. İkinci olarak, pazarın sınırlarına bağlı olarak şirketlerin pazardaki konumlarının değiş-mesi ve bunun sonucunda hakim durum tespitlerinin şirketler lehine farklılaşması beklenebilir. Diğer yandan yakınsama temelli iş model-lerinin gerek tüketici gerek üretici yönlü büyük etkinlikler yaratacağı ve rekabet artırıcı etkilerinin bulunduğu açık olmak-la birlikte, geliştirilecek iş modellerinin tasarımına bağlı olarak, birtakım rekabet hukuku hassasiyetlerinin doğabileceğini ifade etmek gerekir. Bu noktada iş mo-dellerinin münhasırlık içermemesi, farklı pazarlar arasında çapraz sübvansiyona neden olmaması ve buna benzer dışlayıcı ya da ayrımcı sonuçlara yol açmamasına dikkat edilmeli. Son olarak, şirketler arasındaki olası bir birleşme ya da devralmanın Rekabet Kurumu tarafından potansiyel rekabet kav-ramı üzerinden dikkatle değerlendirileceği ifade edilmeli.

ŞEBEKE ENDÜSTRILERINDEYAKINSAMA VE REKABET

METIN PEKTAŞCK ENERJI

REKABET UYUM DIREKTÖRÜ

7

KÖŞE

Türkiye’de perakende elektrik sektörünü birçok ilkle tanıştıran sektörün öncü şirketi CK Boğaziçi Elektrik,

müşteri odaklı hizmetlerini ‘Fırsatlar Dünyası’ ile zenginleştirdi. Müşteri sa-dakat programı ‘Fırsatlar Dünyası’nda; iş birliği yapılan birçok markanın özel indirim ya da avantajları ‘koşulsuz, ücretsiz ve taahhütsüz’ olarak müşte-rilere sunuluyor. FIRSATLAR İÇİN ABONELİK NUMARASI YETERLİCK Boğaziçi Elektrik’in iş birliği yaptığı markaların kampanyalarından yarar-lanabilmek için www.ckbogazici.com.tr/tr/firsatlar adresini ziyaret etmek yeterli. Müşterilere yüzde 50’ye varan indirim, bedava bilet ve bedava bakım gibi fırsatlar sunulan bu dünyada, elektrik aboneliği bilgileri ile kampan-ya kodu almak mümkün. CK Boğaziçi Elektrik müşterileri, abonelik numara-sı ile konaklama hizmetinden tekno-lojiye, eğitimden elektroniğe kadar birçok markanın ‘onlara özel’ kampan-yalarından yararlanma imkânına sahip oluyor. YENİ MARKA VE FIRSATLAR EKLENECEKFırsatlar Dünyası’nın uzun süren bir çalışma ve markalarla görüşme süreci ardından oluşturulduğunu söyleyen CK Boğaziçi Elektrik Genel Müdürü Halit Bakal, “Fırsatlar Dünyası ile müşterilerimize sevdikleri marka-lardan avantajlı teklifleri ücretsiz, taahhütsüz ve koşulsuz hediye ederek teşekkür etmek istedik. Birçok marka ile iş birliğine giderek müşterilerimiz için sevilen markalardan özel indirim programlarını uygulamaya koyduk. Şu anda 14 markanın olduğu Fırsatlar Dünyası’na önümüzdeki dönemlerde

yeni markalar ve fırsatlar eklenme-ye devam edecek. Müşterilerimiz fırsatlardan haberdar olmak için web sayfamızı sık sık ziyaret edebilir. Fırsatlar Dünyası ile müşterilerimize farklı sektörlerden katma değer sağlı-yoruz” dedi. 50 BİNDEN FAZLA MÜŞTERİ FIRSATLAR DÜNYASI’NI TAKİPTECK Boğaziçi Elektrik’in sunduğu Fırsatlar Dünyası, müşterileri tarafın-dan da yakın takipte. Bugüne kadar 50 binin üzerinde CK Boğaziçi Elektrik müşterisi, Fırsatlar Dünyası platfor-munu izlemeye aldı. Şu anda web sitesi üzerinden sunulan fırsat kodları

yakın bir zamanda SMS aracılığı ile de gönderilmeye başlayacak. Yine çok yakın bir gelecekte Müşteri Hizmet Merkezleri (MÜHİM) ve Müşteri İşlem Merkezleri’ndeki (MİM) dijital ekran-lardan da Fırsatlar Dünyası kampan-yaları takip edilebilecek.‘Fırsatlar Dünyası’nda yer alan Arzum, Hotels.com, Happy, Çiçek Bahçesi, Progo, Triomobil, Hometech, Cepte Tamir, Kriweb, Berq.net, Carmen, Dry İstanbul, Speedy, İstanbul Lisans Merkezi markaları, CK Boğaziçi Elektrik müşterilerine yüzde 50’ye varan oranlarda indirimlerin yanı sıra özel fiyat ve paketlerle ayrıcalıklı hiz-metler sunuyor.

‘FIRSATLARDÜNYASI’

9

HABER

CKBoğaziçiElektrik,müşterilerine

ileteşekkürediyorPerakende elektrik sektörünün öncü şirketi CK Boğaziçi Elektrik, müşterilerine avantajlarla dolu ‘Fırsatlar Dünyası’nın kapılarını açtı. Konaklama hizmetinden teknolojiye, eğitimden elektroniğe birçok marka ile iş birliği yapan CK Boğaziçi Elektrik, Fırsatlar Dünyası’ndaki marka sayısını her

geçen gün artırıyor. CK Boğaziçi Elektrik Genel Müdürü Halit Bakal, müşterilerinin kampanyalardan ‘koşulsuz, ücretsiz ve taahhütsüz’ olarak yararlanabildiğini belirtirken "Yeni fırsatlar gelecek" diyor.

HALIT BAKALCK BOĞAZIÇI ELEKTRIK GENEL MÜDÜRÜ

KAPAK

10

11

2017-2023 arasında uygulanacak Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı ile tasarruf amaçlı 10.9 milyar dolarlık yatırım yapılması gündemde. 2018 başında Resmî Gazete’de yayımlanan eylem planında toplam 6 kategoride, 55 eylem belirlenirken yapılacak çalışmalar da tek tek sıralandı. Söz konusu yatırımların 2033 yılına kadar Türkiye genelinde yaratacağı tasarrufun 30.2 milyar doları bulması bekleniyor.

Enerjinin verimli kullanılmasının öneminin farkında olan elektrik perakende sektörünün öncü şirketleri CK Boğaziçi Elektrik, CK Akdeniz Elektrik ve CK Çamlıbel Elektrik eylem planı daha yayınlanmadan önce harekete geçerek farklarını ortaya koydu. Üç şirket de şeffaf faturadan, hesaplama butonuna, tasarruf yarışmasından, eğitim çalışmalarına kadar birçok alanda sektörde ses getiren adımlar attı.

30.2milyardolarlık

VERİMLİLİK

KAPAK

12

Enerjide verimliliğin en değerli kaynak olduğundan hareketle Enerji Bakanlığı, 2017-2023 dönemini kapsayan Ulusal

Enerji Verimliliği Eylem Planı’nı bu yılın başında devreye aldı. Eylem planında hedef; enerji maliyetlerinin ekonomiye olan yükünün hafifletilme-si, arz güvenliğinin sağlanması, dışa bağımlılıktan kaynaklanan risklerin azaltılması, düşük karbonlu ekonomi-ye geçiş ve çevrenin korunması olarak sıralandı. Eylem Planı kapsamında bina ve hizmetler, enerji, ulaştırma, sanayi ve teknoloji, tarım ve yatay konular olmak üzere toplam 6 kategoride 55 eylem planı belirlendi. Hedef, 2023 yılında Türkiye’nin birincil enerji tüketimi-nin yüzde 14 azaltılması. Hazırlanan planda 2023 yılına kadar sağlanacak tasarruf için 10.8 milyar dolar yatırım yapılması öngörülüyor. 2017 fiyatla-rı ile 2033 yılına kadar sağlanacak kümülatif tasarrufun ise 30.2 milyar doları bulması bekleniyor. Peki hangi alanda, ne tür adımlar atılarak bu ta-sarruf rakamı yakalanacak? İşte eylem planında yapılacaklar:

VERİMLİLİKTE EKSİK KALANA ‘KATKI ŞARTI’ Enerji dağıtım (elektrik, doğalgaz

ve petrol) veya tedarik şirketlerine

enerji verimliliği yükümlülüğü getirilecek ve yükümlü tutulacak taraflar enerji verimliliği uygu-lamalarını gerçekleştirecekler. Yükümlülüklerini karşılamakta eksik kaldıkları noktada ise ulusal enerji verimliliği finans mekaniz-masına kaynak sağlamak üzere hedeflerinden eksik kaldıkları oranda katkıda bulunacaklar.

ENERJİ VERİMLİLİĞİ YARIŞMALARI DÜZENLENECEK Yıllık bazda ‘Enerji Verimliliği

Yarışmaları’ düzenlenecek, uygula-manın performansına bağlı olarak bakanlık tarafından belirlenecek kriter ve önceliklere göre başlıca imalat sanayii, ticari ve hizmet binaları, ulaştırma ve tarım sektö-ründeki nihai enerji tüketicileri bu yarışmalara katılabilecek.

Yarışmalarda enerji verimliliği projesi olan tüketiciler sağlayacak-ları birim TEP cinsinden tasarruf başına maliyetlerini teklif olarak sunacaklar.

Yarışmaların düzenlenmesine yönelik mevzuat ve teknik altyapı oluşturulacak.

2018-2020 yıllarında yarışmalar için mevzuat ve teknik altyapı ha-zırlanarak 2021 yılında yarışmalar düzenlenecek.

ENERJİ TASARRUFU TEMİNAT OLACAK Enerji verimliliği projelerinin

desteklenmesi için enerji verimliliği danışmanlık

şirketleri ile finans-man kurumları

arasında bir

iş birliği çerçevesi oluşturulacak. Enerji verimliliği projelerinden elde edilen enerji tasarruflarının teminat olarak kullanılabilmesine yönelik faaliyetler yürütülecek.

ENVER Portalı’nın yazılım ve do-nanımının geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılacak, teknik alt-yapısı iyileştirilerek yeni izleme ve raporlama modülleri geliştirilecek.

Yerli finansman mekanizmalarının oluşturulmasına yönelik çalışmalar yürütülecek.

Türkiye’de enerji verimliliği projeleri geliştirilmesine yönelik uygun dış finansman kaynakları araştırılacak.

Kamu ihale mevzuatı, satın alma-larda ‘satın alma maliyeti’ yerine ‘ömür boyu maliyet’ bazlı karar verilmesine imkan sağlayacak şekilde geliştirilecek.

PAZAR PAYINA GÖRE YÜKÜMLÜLÜK DÜŞECEK Ulusal enerji verimliliği hedefinin

ilgili enerji (elektrik, doğalgaz, petrol) şirketlerine pazar payları nispetinde yükümlülük olarak verilmesi ve şirketlerin son kul-lanıcılara yönelik çeşitli projeler geliştirerek veya kendi faaliyetle-rinin enerji verimliliğini artırarak bu hedefi tutturmaya çalışmaları gündeme gelecek. Enerji şirketleri müşterilerine sundukları verim-lilik hizmetlerinin maliyetlerini uygun koşullarda nihai kullanıcıya yansıtabilecek. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen enerji şirketleri eksik kalan yükümlülüklerini nakit olarak ödeyecek ve bu ödeme Ulusal Enerji Verimliliği Finansman Mekanizması’na aktarılacak.

Enerji dağıtım ve/veya tedarik şirketlerine yıllık olarak ülkenin enerji verimliliği hedefleri ile

13

uyumlu şekilde yükümlülükler tanımlanacak.

Enerji verimliliği projeleri için enerji tasarruf potansiyeli ve proje maliyeti gibi bilgileri standardize eden bir katalog hazırlanacak. Yükümlü şirketler, yükümlü ol-dukları enerji tasarrufunu hayata geçirebilmek için müşterilerine bu katalog uyarınca enerji verimliliği projeleri sunacaklar. Gerçekleşen projelerin maliyetleri belli prog-ramlar dahilinde son kullanıcıya yansıtılacak.

2018 ve 2019 yıllarında mevzuat ve uygulama altyapısı (katalog, prosedürler vb.) hazırlanacak ve 2020-2022 yıllarında yükümlülük programı uygulamasına geçilecek.

BİRİM FİYATA DAHİL EDİLECEK Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birim

fiyat kitabına enerji verimli teknolo-jiler ve yenilenebilir enerji teknolo-jileri dahil edecek.

Kamu binalarında enerji verimlili-ğinin artırılması için yıllık hedefler tanımlanacak.

Kamuda enerji tasarrufuna dair farkındalık artırılmasına yönelik çalışmalar yürütülecek.

Mevcut binaların rehabilitasyonuna yönelik makroekonomik analizler yapılacak. Bu analizler doğrultu-sunda teşvik, destek, vergilendirme veya cezai yaptırım yöntemlerin-den biri ya da birkaçı seçilerek

uygulamaya yönelik mekanizmaları geliştirilecek.

TOPLU KONUTLARA VE KAMU BİNALARINA SORUMLULUK Yeni yapılacak toplu konutlar-

da yenilenebilir enerji destekli kojenerasyon sistemleri ile

ısıtma-soğutma ekonomik yapıla-bilirlik analizleri mevzuat değişikli-ği ile zorunlu olacak.

2018 yılında teknik çalışmalar ve mevzuat düzenlemeleri yapılacak. 2020 yılından itibaren ise toplu konutlarda ekonomik yapılabilirli-ğine göre uygulamaya başlanacak.

Bakan Albayrak, eylem planı kapsamındaki hedeflerde ko-nut ve sanayinin önemli bir yer tuttuğuna işaret etti. Bu alanlarda her kesime iş düştüğünü dile getiren Albayrak, "Bugün somut bir şekilde bu alanları açıklayıp takipçisi olacağımızın taah-hüdü olacak bir program bu. 2023'e kadar 1.7 milyon konutun dönüşü-müyle 1 milyar dolarlık tasarruf sağ-lanacak. Bu tasarruf, ısı yalıtımının 20 yıllık ömrünü dikkate aldığımızda 10 milyar dolara çıkıyor. Isı yalıtımı 20 yıllık ömrü içinde 5 yılda kendini amorti ediyor. Kalan 15 yılda vatanda-şın cebine katkı yapan bir yatırım-dan bahsediyoruz. Isı yalıtımı, ısınma faturasında yüzde 40'a kadar düşüş sağlıyor. Burada finansal kurumlarımızla, tü-ketici kredisi özelinde değil daha rekabetçi bir program ortaya koyacağız. Fatura tasarrufundan elde edilen gelirle taksit-lerin ödenebileceği, düşük faizli bir model... Ayrılan bütçeyle ilgili süreci çok daha farklı bir noktaya taşıyacağız" ifadelerini kullandı.

Konutlardadönüşüm1milyardolartasarrufsağlayacak

KAPAK

14

CK Boğaziçi Elektrik, enerjinin verimli kullanımı ve bilinçli

tüketimini artırmaya yönelik arka arkaya adımlar atıyor.

www.ckbogazici.com.tr internet adresine ‘Tüketim Hesaplama’

sekmesi koyan CK Boğaziçi Elektrik, söz konusu buton ile günlük hayatta en fazla

kullanılan 20 elektrikli cihazın günlük, haftalık, aylık ve yıllık

kullanımına göre ne kadar enerji tüketimi yaptığını bir tuşla tüketicinin bilgisine sundu.

Butonun yanı sıra tüketicilere elektrikli ev aletlerini doğru kul-lanma yöntemlerini anlatan CK Boğaziçi Elektrik, faturalarda

yüzde 25-30’lara varan indirim demek olan küçük ama önemli

adımları da paylaştı. CK Boğaziçi Elektrik’in tüketi-ciyi bilinçlendirme adına attığı bir diğer önemli adım da Şeffaf

Fatura uygulaması oldu. İnternet adresine eklenen bir link ile elektrik faturasında yer alan kalemler tek tek tüketicinin

bilgisine sunuldu. Bünyesinde ayrıca ‘Enerji Danışmanlığı’

birimi oluşturan CK Boğaziçi Elektrik, müşterilerine enerji tasarrufu hakkında destek

vermeye başladı.

Enerji okuryazarlığı oluşturmak, tüketiciyi bilinçlendirmek adına

çalışmalar yapan CK Akdeniz Elektrik, ‘Şeffaf Fatura’ uygula-

ması başlattı. www.ckakdeniz.com.tr internet adresine ‘Şeffaf Fatura’ başlığı ile bir link ekleyen şirket, elektrik faturasında yer alan 57 kalemin

içeriğini tek tek açıklıyor. Böylece abone faturasında hangi kaleme ne kadar ödeme yaptığını ya da

ortalama ne kadar elektrik tüket-tiğini net olarak görüyor.

Elektrikli ev aletlerinin doğru kullanımı için internet sitesine ayrıca ‘tüketim hesaplama’ uy-gulaması da koyan CK Akdeniz Elektrik, bu sayede elektrikli ev aletlerinin günlük kullanımına göre aylık tüketim bedelinin

hesaplanmasını sağlıyor. Bu arada elektrikli aletlerin

doğru kullanımı ile elektrik fatu-rasını düşürmenin püf noktaları da anlatılıyor. Bünyesinde Enerji Danışmanlığı ekibi de oluşturan

şirket kurumsal müşterileri-ne tüketim analizleri ve enerji

tasarrufu hakkında destek oluyor. Bu sayede müşterilerinin

en önemli maliyet kaleminde ciddi bir düşüş yakalamalarını

sağlıyor.

CK Çamlıbel Elektrik, enerji-nin verimli kullanılması için attığı adımlar ile öne çıkıyor.

İl Milli Eğitim Müdürlükleri ile iş birliğine giden şirket ‘enerji tasarrufu’ konulu ödüllü resim yarışması düzenledi ve ödül

törenini 15 Ocak 2018 tarihinde gerçekleştirdi.

Yine Enerji Tasarrufu Haftası çerçevesinde Sivas, Tokat,

Yozgat'ta İl Milli Eğitim Müdürlükleriyle iş birliği içeri-sinde ortaokul düzeyindeki ço-cuklara enerji tasarrufu konulu

eğitimler verildi. “Tasarruf Ediyorum” yarışması

düzenlenirken 2016 ve 2017 yılları içerisinde dördüncü ve dokuzuncu aylar arası tüke-

timleri karşılaştırarak yüzdesel oranda en çok tasarruf eden öğrenci aileleri ödüllendirildi.

Tokat, Sivas ve Yozgat’ta tasar-rufta ilk 10’a giren ailelere ödül olarak belirli miktarda elektrik

bedava verildi. Bu arada CK Çamlıbel Elektrik bünyesinde

oluşturulan enerji danışmanları da müşterilerine kaynakları

doğru kullanma ve tasarruf için yapılacak adımları atarak ve-

rimliliğe destek olma çalışmala-rına başladı.

ENERJİ OKURYAZARLIĞI SEFERBERLİĞİ

EnerjiOkuryazarlığı

15

Yeni yapılacak toplu konutlar-da 2020-2022 yılları arasında yaygınlaştırılacak.

Yeşil sertifikası olan binaların ve yerleşmelerin belgelendirilmesi ve özendirilmesi sağlanacak.

Yeni yapılacak kamu ve özel bina-lara yönelik ‘yaklaşık sıfır enerjili bina’ olma zorunluluğuna dair hedef yıllar tanımlanacak.

ENDÜSTRİ 4.0’DA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖNCELİKLENDİRİLECEK Sektör iş birlikleri ile her bir sanayi alt

sektöründeki enerji yoğunluklarının en az yüzde 10 azaltılması hedeflenecek.

Endüstri 4.0 dönüşümünde enerji verimliliği, süreç verimliliği, re-kabetçilik önceliklendirilecek, nesnelerin interneti altyapısı, geçiş planlaması tanımlanacak.

Sektörel bazda ulusal ve uluslar- arası kıyaslama çalışmaları yapıla-

cak, tasarruf potansiyeli belirlene-cek ve haritalandırılacak.

ELEKTRİK VE GAZ FATURALARINA ŞEFFAFLIK Elektrik ve doğalgaz faturalarında

bulunması öngörülen bilgilere ilişkin mevzuat geliştirilecek ve enerji tedarik şirketleri ile iş birliği içinde uygulama hayata geçirilecek.

Enerji dağıtım ve tedarik firmala-rı ortak bir format ve raporlama oluşturacak.

Tüketicilerin geçen yılki fatura-larındaki veriler karşılaştırılırken gece-gün sayısı gibi bilgileri de dikkate alan ve kolay anlaşılabilir veriler oluşturulacak.

Faturalarda tüketim ile ilgili temel istatistiklere yer verilecek, kulla-nım alışkanlıkları analiz edilerek daha verimli ve etkin uyarılar yapılacak.

2018 yılında mevzuat çalışma-sı tamamlanarak, 2019 ve 2020 yıllarında tedarik ve dağıtım şirketleri gerekli teknik altyapıyı hazırlayacak.

AKILLI SAYAÇLAR YAYGINLAŞTIRILACAK Odak gruplar belirlenecek. İlk önce

sanayi tesisleri, ticarethane ve otellerde akıllı ölçüm sistemleri yaygınlaştırılacak.

Altyapı ihtiyaçları tespit edilecek ve buna bağlı olarak maliyetler hesaplanacak.

Akıllı sayaç bedelinin tarifeye etkisi değerlendirilecek.

2018 ve 2019 yıllarında fayda-ma-liyet analizi ve teknik çalışmalar yapılarak değerlendirilecek. 2020 yılı ve sonrası uygulama yapılacak.

Hem tüketim miktarı (kWh) hem de anlık çekişler için hazır bulun-ması gereken kapasite düzeyini (kW) dikkate alacak şekilde ikili enerji tahakkuku uygulamasına geçilecek.

Mevcut altyapı ve uygulama etki analizi çalışmaları yapılacak ve bu analiz sonuçlarına göre ilgili prosedürler tarife yapısına entegre edilecek.

KAPAK

Sokak aydınlatmalarınaYEKA modeliyle dönüşüm29 Mart’ta yapılan 9. Enerji Verimliliği Forum ve Fuarı’nın açılışını yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı’nın önemli ayaklarından birinin sokak aydınlat-malarının dönüşümü olacağına işaret ederek, “Bu dönüşümü Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) mode-liyle gerçekleştireceğiz. Türkiye'de şu an 7.5 milyon sokak aydınlatması var. 2023'e kadar belirlediğimiz hedef yüzde 30'a varan bir dönüşümü ger-çekleştirmek ve bu dönüşümün yıllık tasarruf miktarı 180 milyon lira. 2023-2033 arasında bu rakam 600 milyon liraya çıkıyor" dedi. Albayrak, daha müreffeh bir topluma ulaşmak için açıkladıkları Milli Enerji ve Maden Politikası'nın arz güvenliği, yerlileşme ve öngörülebilir piyasalar olmak üzere üç ana sacayağından oluştuğunu hatırlattı. Bu noktada

hem sürdürülebilir kalkınma hem de rekabetçi ve yeşil büyümenin orta-ya konması gerektiğini vurgulayan Albayrak, eylem planı kapsamındaki kazanımları şu şekilde açıkladı:"2023'e kadar 10.9 milyar dolarlık bir yatırım söz konusu. Kaynaklarımızı olabildiğince az kullanıp bir o kadar da verimlilik elde etme gerekliliğin-den hareketle, daha rekabetçi bir özel sektöre kavuşmak bizim için çok önemli; ki bu süreç kazan-ka-zan olsun. Bu kapsamda, 23 milyon ton petrol eş değeri enerji tasarrufu demek. Ayrıca, birincil enerji tüketi-minin yüzde 14'üne varan tasarruf ve 66.6 milyon ton karbondioksit salımı azaltımı anlamına da geliyor. Burada 2023'e kadar 20 bin istihdam yaratı-lacak ve 4.2 milyar dolarlık bir enerji santrali yatırımı yapma zorunlulu-ğundan da kurtulacağız. Böylece, toplamda 2033'e kadar 30.2 milyar

dolarlık bir tasarruf miktarı ortaya çıkacak."

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, eylem planı kapsamındaki hedeflerin "düşük maliyet, yüksek rekabet gücü" fikriyle konduğunu belirterek, bu hedeflerle konuttan sonra enerji tüketiminde yüzde 32 ile en büyük payı alan sanayide de tasarrufun 10 milyar dolar seviyesinde olacağını dile getirdi. Öte yandan Kredi Garanti Fonu ile de sanayiciye 10 milyar lirayı bulan bir destek sağlanacağını bildiren Albayrak, sanayicinin yaptığı verimlilik yatırımlarının geri dönüşüm süresinin 3-4 yıl olarak hesaplandığını söyledi.

Sanayide10milyardolarlıktasarruf

16

Özel tüketim vergisi kanununda elektrikli ve hibrit araçlara yönelik vergi indirimleri yer almakta olup ilave vergi indirimlerinin uygulanmasına yönelik analizler gerçekleştirilecek, analiz sonuçlarına göre yeni bir düzenleme getirilmesi değerlendirilecek.

Yakıt tüketimi ve emisyon (CO2/km) değerlerine göre farklılaştırılmış vergilendirme uygulaması için alt-yapı geliştirilecek. Mevcut motorlu taşıt vergi sistemi geliştirilerek düşük emisyonlu araçlar için vergi avantajı sağlanacak. Bu sisteme çevresel etki ve alım gücü dengesi dikkate alınarak yaşı yüksek araçlar-dan daha yüksek vergi alınması uygulaması da dahil edilecek.

Piyasaya sürülen tüm araçların CO2 emisyon bilgileri-nin kaydedildiği bir veri tabanı oluşturulacak. Bu veri tabanı ile vergi sistemi desteklenecek.

Elektrikli ve hibrit araçlar için şarj istasyonlarının kurulumu ile ilgili standartlar düzenlenecek ve altya-pı oluşturulacak.

Şehir merkezlerinde motorlu araç kullanımına ka-palı, bisiklet ve yaya yolları altyapısı inşa edilerek geliştirilecek.

Ulaştırma ana planı, imar planı ve kentsel ula-şım planlarında, bisiklet ve yaya yollarına öncelik verilecek.

2018’de mevzuat geliştirilecek, 2019 itibarıyla eyle-min uygulamasına geçilecek.

Otomobillerin şehir merkezlerine girişini sınırlayan caydırıcı önlemler alınacak.

Trafik yoğunluğuna neden olan cazibe merkezleri-nin otopark kapasiteleri uygun şekilde planlanacak, otoparksız bina uygulamalarına müsaade edilmeye-cek ve belediyeler tarafından tahsis edilen otopark bedellerinin yeni otopark yapımlarında kullanımı etkin yürütülecek.

Otopark ücretinin şehir trafiğinin yoğun olduğu bölgelerde pahalı, sakin olduğu yerlerde ise nis-peten ucuz olduğu düzenlemeler yapılacak, toplu taşıma sistemleri modlararası (intermodal) ola-rak düzenlenecek. Park et-devam et uygulaması yaygınlaştırılacak.

Trafiğin en yoğun olduğu saatlerde çöp/hafriyat kam-yonu, iş makineleri gibi araçların trafik seyri denet-lenecek ve kısıtlanacak. Ağır yük vasıtalarının şehir içi lojistik kapsamında şehre sadece belli saatlerde girmesi sağlanacak.

Şehirlerde düşük karbon emisyonlu bölgeler oluştu-rulacak, bu bölgelere büyük tonajlı araçların girmesi engellenecek.

Büyükşehir belediyelerinin bünyesinde bulunan ulaşım yönetim birimleri akıllı ulaşım sistemleri ile desteklenerek trafik yoğunluğunun etkin yönetilmesi sağlanacak.

Şehir içi kargo taşımacılığının trafik yoğunluğunun az olduğu saatlerde yapılması özendirilecek.

Kamu kurumları, özel kuruluşlar ve okulların giriş-çıkış saatleri kademeli olarak daha etkin şekilde düzenlenecek.

ELEKTRİKLİ ARAÇLARA VERGİ İNDİRİMİ, BİSİKLET YOLUNA ÖNCELİK

17

Son Kaynak Tedarik Tarifesinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ 20/01/2018 tarihli ve 30307 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. İlgili tarife, serbest tüketici niteliğine haiz olduğu hâlde elektrik enerjisini ikili anlaşmalar ile temin etmeyen tüketicilere elektrik enerjisi tedarikine ilişkin fiyat, hüküm ve şartları

içermekte.Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, son kaynak tüketici gruplarını belirleyen tüketim miktarını piyasanın gelişimine bağlı olarak ve sosyoekonomik durumu dikkate alarak belirleyecek. 2018 yılı için ilgili tüketim miktarı 50 milyon kWh olarak açıklandı. Söz konusu tebliğin yürürlüğe girmesi ile belirlenen limitin üzerinde tüketim gerçekleştiren müşteriler için elektrik piyasasında yeni bir döneme girildi. Bu yeni dönemde müşteriler için tüketim optimizasyonları, dengesizlik yönetimi çok daha fazla önem kazandı. Tebliğin yayımlanma tarihi itibarıyla 2017 takvim yılında 50 milyon kWh ve üzeri tüketim miktarına sahip olan tüketiciler için 1 Nisan 2018’de tarife uygulanmaya başladı.Son kaynak tedarik tarifesi her tüketici için fatura dönemi bazında değişiklik gösterecek olup aşağıdaki formüle göre hesaplanacak. SKTTd = (PTFd + YEKDEMd) x KBK (1)SKTTd: d fatura döneminde ilgili yüksek tüketimli tüketici için belirlenen son kaynak tedarik tarifesini,PTFd: d fatura dönemi için organize toptan satış piyasasında gerçekleşen ağırlıklı ortala-ma günlük piyasa takas fiyatlarının ortalamasını,YEKDEMd: d fatura dönemi için belirlenen YEKDEM birim bedelini,KBK: Kurul tarafından, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen enerji tedarik maliyeti dı-şındaki diğer tüm maliyetler ile makul kâr dikkate alınarak belirlenen katsayıyı ifade ediyor.Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından belirlenen KBK, ilk uygulama dönemi için 1,128 olarak belirlendi.Yukarıdaki formülü Ocak 2018 dönemi birim fiyatlarından örneklendirmek gerekirse;

Ocak 2018 dönemi ağırlıklı ortalama günlük piyasa takas fiyatı ortalaması 185,39 TL/MWh olarak gerçekleşirken aynı döneme ait YEKDEM birim bedeli ise 34,93 TL/MWh oldu. Formül uyarınca bu iki değerin toplamının 1,128 ile çarpılması ile Ocak 2018 döne-mi için son kaynak tedarik tarifesi 248,52 TL/MWh olarak hesaplanmakta.Sanayi tarifesinin aynı dönem için 219,74 TL/MWh olduğu düşünülürse, ilgili dönem için son kaynak tedarik tarifesi kapsamında enerji kullanmak durumunda olan bir tüketicinin elektrik maliyetinin yüzde 13 oranında daha yüksek gerçekleşeceği gözükmekte.Tüketiciler bu yüksek tarifeye maruz kalmamak için, tedarikçiler ile ikili anlaşmalar imzalayarak, son kaynak tedarik tarifesi kapsamında enerji kullanmamaya azami gayret gösterecekler.2018 yılı için belirlenen 50 milyon kWh limitini aşan yaklaşık 270 adet tüketici olduğu bilinmekte. Bu 270 tüketicinin 2017 yılı toplam tüketim miktarının da yaklaşık 60 milyar kWh civarında olduğu hesaplanmakta. 2017 Türkiye toplam tüketiminin yaklaşık 290 milyar kWh olarak gerçekleştiği dikkate alındığında, bu gruptaki müşterilerin toplam tüketimin yüzde 21’ini gerçekleştirdiği söylenebilir.

SON KAYNAK TEDARIK TARIFESI PIYASADA NELERI DEĞIŞTIRDI?

GÜRKAN SARIGÜLCK ENERJI TICARI SATIŞ VE

FIYATLAMA DIREKTÖRÜ

A.O PTF (TL/MWh)

YEKDEM (TL/MWh)

A.O. PTF + YEKDEM (TL/MWh)

Maliyetler + Makul Kâr (%12,80) (TL/MWh)

Birim Maliyet (TL/MWh)

185,39 34,93 220,32 28,20 248,52

KÖŞE

18

HABER

Elektrik perakende sektörü-nün öncü şirketlerinden CK Akdeniz Elektrik, müşteri odaklı hizmetlerine bir yenisini

ekledi. CK Akdeniz Elektrik, Şubat 2018 itibarıyla hayata geçirdiği müşteri sadakat programı CKPLUS® ile müş-terilerine özel fırsatlar sunuyor.CKPLUS® ile CK Akdeniz Elektrik müşterileri yiyecekten akaryakıta, eğlenceden sağlık hizmetlerine kadar birçok markanın özel indirimlerinden veya avantajlarından, hiçbir ücret ödemeden, elektrik aboneliğine ait ‘hesap numaraları’ ile kolayca yarar-lanabiliyor. Online alışverişlerde ise istisnai olarak farklı kampanya kodları kullanılıyor.

ELEKTRİK ABONELİĞİ MÜŞTERİNİN ÜZERİNDE OLMALIKampanyalarla ilgili detaylı bilgi almak ve kampanya kodu sorgulamak için www.ckplus.com.tr sayfasını zi-yaret etmek yeterli. Kampanyalardan yararlanabilmek için gereken tek ön koşul ise elektrik aboneliğinin müşterinin üzerine olması. Elektrik aboneliği kendi üzerine olan ve abo-nelik bilgileri güncel olan CK Akdeniz Elektrik müşterileri, hem tüm kam-panyalardan yararlanabiliyor hem de yeni kampanyalar hakkında bilgi sahibi olabiliyorlar.

HER GEÇEN GÜN FIRSATLARA YENİLERİ EKLENİYORYaklaşık 1.7 milyon aboneye hizmet verdiklerini dile getiren CK Akdeniz Elektrik Genel Müdürü Erol Değerli,

“Titizlikle yürüttüğümüz çalışma sonucu, müşterilerimize sunduğu-muz avantajlara bir yenisini ekleyerek CKPLUS® sadakat programını hayata geçirdik. 2018 yılını müşteri mem-nuniyetine adamış bir şirket olarak, CKPLUS® ile müşterilerimize hayat-larının her alanında özel ayrıcalıklar sunmayı ve bölgemizde hizmet veren markaları desteklemeyi hedefliyoruz. Bu kapsamda global, ulusal ve yerel birçok marka ile iş birliği yaptık ve müşterilerimiz için özel indirim prog-ramlarını uygulamaya koyduk. İlk an-dan itibaren aldığımız olumlu tepkiler ne kadar doğru bir yolda olduğumuzu bize gösterdi" değerlendirmesinde bulundu. Değerli, kampanyaya katılan şirket-lerin verdiği fırsatları yakından takip etmek için müşterilerine çağrıda da bulunarak sözlerine şöyle devam etti:"Müşterilerimiz fırsatlardan ha-berdar olmak için CKPLUS® için

oluşturduğumuz web sayfasını sık sık ziyaret edebilir ve sadece CKPLUS®’a özel 0850 616 07 07 numaralı çağrı merkezimizden 7/24 düzenli bilgi ala-bilir. Mevcut marka sayımız ve fırsatla-ra her geçen gün yenilerini eklemeye devam ediyoruz."

YÜZDE 8'DEN YÜZDE 55'E VARAN İNDİRİMLER MEVCUTCKPLUS® fırsatlar dünyasında yer alan Aytemiz Petrol, Oto Vınn, Burger King, Bi’Karikatür Kafe, Dry Center, Wind Of Lara Spa, Konyalı Saat, Lezzetli Hediye, Samuray Sport, Goldmaster Home, Dinopark, Discovery Park, Cix Kuaför, Maya Estetik, B-Fit, Anadolu Hastanesi, Dünyagöz, Escape Korku Evi ve Sedef Sanat Atölyesi markaları, CK Akdeniz Elektrik müşterilerine yüzde 8’den yüzde 55’e varan oranlarda indirimle-rin yanı sıra özel fiyat ve kampanyalar-la ayrıcalıklı hizmetler sunuyor.

CKAKDENİZELEKTRİKMÜŞTERİLERİNEÖZELFIRSATLAR CKPLUS®’TACK Akdeniz Elektrik, üzerinde titizlikle çalıştığı müşteri sadakat programı ‘CKPLUS®’ı hayata geçirdi. CKPLUS® ile CK Akdeniz Elektrik müşterileri, yiyecekten akaryakıta, eğlenceden sağlık hizmetlerine kadar birçok markadan hiçbir ücret ödemeden özel indirimler alabiliyor. Hedef; marka sayısını artırmak

19

EROL DEĞERLICK AKDENIZ ELEKTRIK GENEL MÜDÜRÜ

YERLİ VE MİLLİ ENERJİGÜÇLÜ TÜRKİYE DEMEK

‘Güçlü ekonomi ve ulusal güvenlik’ temeli ile şekillenen Milli Enerji ve Maden Politikası’nın Türkiye’yi bölgesel ve küresel ölçekte daha güçlü bir noktaya taşıyacağına olan inancımız tam.

Enerjide dışa bağımlılığın azaltılması adına yerli enerjinin öneminin farkındayız ve bu yöndeki politikaları destekliyoruz.

RÖPORTAJ

Dünya hızla dijitalleşme yolunda ilerlerken Türkiye'de bu yönde önemli adımlar atılıyor. Türk Telekom CEO’su Doany, “Nesnelerin interneti alanında en önemli değer yaratabileceğimiz alanlardan birini enerji sektörü olarak görüyoruz. CK Boğaziçi Elektrik ile başladığımız iş birlikleri sayesinde önümüzdeki 10 yılda talep ve arz arasında olabilecek dengesizlikleri

ortadan kaldırma anlamında önemli sinerjiler ve fırsatlar yakalayacağımızı düşünüyoruz” dedi.

Nesnelerininternetialanında,enönemlideğeri‘enerji’deyaratabiliriz

TürkTelekomCEO'suDr.PaulDoany;

21

RÖPORTAJ

22

Türk Telekom, CK Boğaziçi Elektrik ile iş birliğine gitti ve Müşteri İşlem Merkezleri’nde internet paketlerini tüketiciler

ile buluşturdu. Bu kampanya ile daha önce evinde internet deneyimi yaşa-mamış kitlelere ulaşmak istediklerini anlatan Türk Telekom CEO’su Dr. Paul Doany, nesnelerin internetinde en önemli değeri enerjide yaratabilecekle-rine inanıyor. Yeni bir dijital dönüşüme girildiğine dikkat çeken Doany, “Aslında başka bir deyişle; belirsizlik, muğlaklık dönemine giriyoruz. Bu dönemde tele-kom, 5G, akıllı şehirler, yapay zeka gibi alanlarda faaliyet gösteren şirketler de dahil olmak üzere çeşitli kuruluşlara destek vereceğiz” ifadesini kullanıyor.Doany, geleceğin Türkiye’sini ve Türk

Telekom’un hedeflerini CK Enerji’ye anlattı:

Türk Telekom ile CK Boğaziçi Elektrik önemli bir iş birliğine imza attı. Elektrik hizmetlerinin verildiği Müşteri Işlem Merkezleri’nde artık Türk Telekom’un internet paketleri de müşteri ile buluşuyor. Söz konusu MIM’lerle hangi kitleye ulaşmayı hedefliyorsunuz? Türk Telekom olarak ana hedeflerimiz arasında Türkiye’deki internet pe-netrasyonunu artırmak ve ülkemizin her noktasında internet kullanımının eşit seviyelerde olmasını sağlamak yer alıyor. Bu hedef doğrultusunda CK Boğaziçi Elektrik Müşteri İşlem Merkezleri aracılığı ile ‘İnternet Bizden’

kampanyamızın hedef kitlesi olan daha önce evde internet deneyimi yaşama-mış kitlelere bu ürünümüzü makul fiyatlarla ulaştırmak istiyoruz.

YENİ İŞ BİRLİKLERİMİZ OLACAKBu iş birliği nasıl bir süreç sonunda oluştu? Neden elektrikle interneti aynı noktada buluşturma ihtiyacı doğdu?Türkiye’deki internet kullanımını ar-tırarak, Türkiye için sürdürülebilir bir kalkınma yaratabilir; ülkemizi gele-ceğe bağlayarak dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasında yer almasını sağlayabiliriz. Bu hedef ve bilinçle, Sayın Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanımız Ahmet Arslan’ın mart ayında Kars’ta başlatmış olduğu “İnternetsiz Ev Kalmasın” seferberliğine ilk yanıt veren şirket olduk. Evde internetin yaygınlaş-ması amacıyla 4 Mbps’ye kadar Limitsiz 20 GB internet paketini vatandaşlarımıza oldukça erişilebilir fiyatlarla; sadece 14,90 TL’ye sunduk. Ayrıca, toptancı şap-kamızla bu paketi diğer internet servis sağlayıcı şirketlere hiçbir kâr koymadan sunduk ki onlar da müşterilerine benzer fiyatta önerebilsinler. Ek olarak, Türk Telekom’un nesnelerin interneti (IoT) alanında en önemli değer yaratabileceği alanlardan birini enerji sektörü olarak görüyoruz ve CK Boğaziçi Elektrik ile başladığımız iş birlikleri sayesinde önümüzdeki on yılda talep ve arz ara-sında olabilecek dengesizlikleri ortadan kaldırma anlamında önemli sinerjiler ve fırsatlar yakalayacağımızı düşünüyoruz. Son olarak, CK Boğaziçi Elektrik ile daha fazla tüketiciyi internet dünyasının nimetleri ile buluşturmak amacıyla iş birliğine gitmekten ve tek noktadan tüketicilerin en temel ihtiyaçlarından olan elektrik ve internet ürünlerini sunabilmekten büyük heyecan duyu-yoruz. İleride tüketicilerin faydasına ve ülkemizin kalkınmasına yol açacak yeni iş birlikleri yapmaya devam edeceğiz.

Elektrik hizmetinde teknolojinin payı giderek artıyor. Şirketler önümüzdeki yıllarda kendilerini telekomünikasyon sektörü oyuncuları gibi konumluyor. Önümüzdeki yıllarda bu iki sektörde ne tür değişiklikler bekliyorsunuz?Bu senenin başlarında, CK Boğaziçi Elektrik ile yaptığımız anlaşma gelecek dönem için çok önemli bir değişimin başlangıcı. Biz Türk Telekom olarak, hem yenilikçi ürün ve hizmetlerimizle daha çok müşteriye dokunabilmek

Dünya hızla dijitalleşme yolunda ilerliyor. Bu süreçte Türk şirketler nasıl evrilecek? Seyreden mi, içinde yer alanlardan mı olacağız? Sizce güçlü ve zayıf yanlarımız neler?Şirketler için dijitalleşme sanayide dönüşümün itici gücü haline geldi. Dijital dönüşümle birlikte şirket sahiplerinin en çok odaklandığı başlıklar operasyo-nel iyileştirme, değişen müşteri taleplerine hızlı cevap verebilmek, verimlilik artışı ve maliyet azalması sağlamak olarak karşımıza çıkıyor. Somut olarak üretim firmaları üretim bantları için verimliliği artırıcı ve üretim zararlarını engelleyici çözümler konusunda talepte bulunuyorlar. Biz de Türk Telekom olarak, Endüstri 4.0 alanında da yoğun bir şekilde çalı-şıyoruz ve müşterilerimize en inovatif ürün ve servisleri sunmak için gayret gösteriyoruz. Türk Telekom’un kurumlara yönelik çözümleri ile küçük-büyük binlerce şirketin iş ortağıyız ve özellikle de Türkiye’deki en büyük 500 şir-ketin tamamına hizmet veriyoruz. Ayrıca, kurumsal müşterilerimize daha iyi hizmet vermek ve onları Endüstri 4.0 için hazırlamak adına GE Digital ve SAP gibi dünyanın en önemli kurumları ile de iş birliğine gidiyoruz. Bu iş birlikleri ile şirketler ve KOBİ’ler için onların dijital olgunluk seviyelerini ölçümlemek-ten tutun da terzi dikimi gibi üzerlerine en uygun olacak ürün ve servisleri geliştirmeye kadar rekabette öne çıkabilmeleri için gereken bilişim destek-lerini sağlıyoruz. Bizim için, Dijital Sanayi Devrimi ya da diğer adıyla Endüstri 4.0 ülkemizin gelişiminde çok önemli bir rol oynuyor ve Türk Telekom olarak hem kurumsal müşterilerimiz hem de Türkiye için daha çok değer yaratmak amacıyla bu tip iş birliklerine devam ediyor olacağız.

Terzi dikimi gibi en uygunürün ve hizmetler geliyor

23

istiyoruz hem de ülkemiz için yeni değer alanları yaratmak istiyoruz. Bu vizyonla eğitim, sağlık ve enerji gibi sektörlere odaklanarak bilgi ve iletişim teknolojilerini bu sektörlerin sundu-ğu imkanlarla bir araya getirmeye ve tüm paydaşlar için maliyetlerde sinerji imkanları yakalamaya gayret ediyoruz. Bu, hem ülke ekonomisine hem de vatandaşımıza değer yaratacak.Enerji sektörü de bizim için çok önemli bir odak alanı. Elektrik ve özellikle de internet çok önemli iki temel hizmet. Bu iki sektörün birlikte sinerji alanları yakalaması, telekom oyuncularının enerji sektöründeki oyunculara dijital dünyanın nimetlerini sunması ve verim-lilik alanları yaratması; enerji sektörü oyuncularının ise telekom dünyasının nimetlerini daha çok tüketiciye ulaş-tırıyor olması çok değerli. İleride bu tip iş birliklerini daha çok konuşuyor olacağız.

PARLAK FİKİRLERE DESTEK VERECEĞİZBir röportajınızda, ‘Aslında heyecan verici olan telekomünikasyon değil, teknoloji ve hizmetlerdir. Şu anda Türk Telekom’un şirketleriyle neler yapabileceğini düşünmek beni heyecanlandırıyor’ dediniz. Neler olabileceğine dair bize biraz ipucu verir misiniz?Günümüzde, yeni bir dijital dönüşüm ya da başka bir deyişle; belirsizlik, karma-şıklık ve muğlaklık dönemine giriyo-ruz. Bu, bir bakıma sisli havada araba kullanmaya benziyor. Böyle bir dünyaya hazır olmak için ortaklıklar ve esnek sistemlerin gerekliliğine inanıyoruz. Bu nedenle Türk Telekom’da girişimcilik ruhunu şirket içinde geliştiriyoruz. Bu doğrultuda, yakın zamanda TT Ventures - Türk Telekom Risk Sermayesi şirketini kurduk. Bu şirket sayesinde, 2018 yılında Türk Telekom, büyüme potansiyeline sahip ve kendi iş modellerini kanıtlamış olan start-up’lar ve/veya orta kade-me işletmelere yatırım yaparak ortak olacak. Böylelikle, hem küçük şirketler büyüyecek hem de Türk Telekom'a değer katacaklar. Bu heyecan verici bir gelişme, çünkü bütün bu gelişmelerin ülke ekonomisi üzerinde de önemli bir kaldıraç etkisi olmasını bekliyoruz. Ülkemizdeki fikirler ve küçük şirketler desteklendiğinde, ithal edilen önemli hizmetler ve ürünler yerli sermaye tara-fından karşılanacak ve bu da cari açığın

azalmasına katkı sağlayacak. Kurumsal girişim sermayesi şirketimizi, dünyadaki birçok örnekte olduğu gibi, ayrı bir şirket olarak kurmayı planlıyoruz. Böylece, TT Risk Sermayesi şirketi, dinamikle-rin hızla değiştiği teknoloji sektöründe yeni girişimcilik fırsatları üzerine hızlı değerlendirmeler yapabilecek. Türk Telekom'un temel faaliyetlerine katkıda bulunan işletmelerin yanı sıra 5G, akıllı şehirler, yapay zeka gibi alanlar-da faaliyet gösteren şirketler de dahil olmak üzere çeşitli kuruluşlara destek verilecek.Bundan önceki CEO’luk dönemimde de kurum içi Ar-Ge faaliyetlerimi-zin yanında yeni alanlarda büyümek amacıyla 2007’de Argela, İnnova ve Sebit şirketlerini bünyemize katmış-tık. Yaklaşık 10 yıldır yenilikçiliğinden yararlandığımız bu şirketler, ilk günden beri grubumuza ve hatta Türkiye’ye son derece kritik değerler yarattılar. Özetle, Türk Telekom’un bu iştirakleri ve Risk Sermayesi şirketi ile dikeylerde

yaratacağı yeni değer alanları beni çok heyecanlandırıyor.

Türk Telekom’un nesnelerin interneti alanında değer yaratabileceği en önemli alanlardan birinin enerji sektörü olduğunu açıklamıştınız. Bu anlamda ne tür çalışmalar var?Biz Türk Telekom olarak nesnelerin interneti konusunda dikeylere yatı-rım yapmayı ve bu sayede Türkiye’de daha büyük bir ekosistemi beslemeyi doğru buluyoruz. Yani kurduğumuz TT Ventures şirketi üzerinden Türk Telekom'un teknik altyapısı, dağıtım kanalları, abone tabanı, pazarlama gücü ve teknik bilgileri de dahil olmak üzere kendi kaynaklarını ve sermaye deste-ğini sunarak küçük işletmelere ortak olmak ve bu küçük işletmelerin parlak fikirlerini tüketicilerin hizmetine sunmak istiyoruz. Bu dikeyler arasında önümüz-deki dönemde enerji sektörü olduğu gibi sağlık sektörü, dijital uygulamalar, sanal zekâ gibi alanlar da olacak.

Elon Musk, ‘Falcon Heavy’nin içerisine Tesla Roadster’ koyarak Mars’a gönderdi. Bir zamanlar filmlerde gördüklerimiz gerçek mi oluyor? 2030’larda nasıl bir dünya görüyorsunuz? Bilgi ve İletişim Teknolojileri alanında dünya bugünlerde en çok IoT (Nesnelerin İnterneti) ve Endüstri 4.0 konularını konuşuyor. Şüphesiz birçok ileri teknolojili IoT ve/veya yapay zeka ürünlerini görüyoruz, takip ediyoruz ve kullanıyoruz. Ancak bütün bu teknolojik gelişmelerin anlam kazanmaları için insanların günlük yaşamlarına dokunmaları gerekiyor. Bu nedenle, Türkiye'de internet penetrasyonunun artırılması ve ülke gene-linde dijital uçurumun ortadan kaldırılmasının gerekliliğini sıklıkla dile getiriyorum. Türk Telekom olarak, Türkiye’de internetin ana sağlayıcısıyız ve Türkiye’deki her şehre 256 bin km fiber sağlıyoruz. Ancak bununla da yetinmiyoruz. İnternetin erişilebilir olabilmesi için de oldukça çekici tarifeler sunuyoruz. Nisan’dan itibaren sadece 14,90 TL’ye 4 mbps ve 20 GB içeren özel bir paket sunduk. Ayrıca bu paketi diğer internet servis sağlayıcı şir-ketlere hiçbir kâr koymadan sunduk ki onlar da müşterilerine benzer fiyatta sunabilsinler. Dahası, 2013 yılından bu yana, kurumsal sosyal sorumluluk projesi olarak yürüttüğümüz ‘İnternetle Hayat Kolay’ sayesinde 54 şehirde internet kullanımını öğrettik. Bugüne kadar gönüllülerimizin de yardımıyla 30 bin vatandaş internet kullanmayı öğrendi ve katılımcıların yüzde 86’sı interneti günlük yaşamlarında kullanmaya başladı.Türk Telekom olarak görevimiz yalnızca Avrupa’da da olduğu gibi ülkemizin internet penetrasyonunu yüzde 70’lere ulaştırmak değil. Hem batı hem de doğudaki şehirlerin benzer şekillerde internet dünyasının nimetlerinden faydalanabilmelerini sağlamaktır. Geçmişte çok başarılı işlere imza attık. Ülkemizdeki dijital uçurumu azaltmak için de aynı şekilde çalışmaya devam edeceğiz. Dolayısıyla biz 2030’lar için ülkemizde dijital uçurumun kapandığı ve tüm vatandaşlarımızın internetin nimetlerinden faydalandığı bir dünya öngörüyoruz.

2030’da dijital uçurumun kapandığıbir dünya öngörüyoruz

E lektrik Piyasası Kanunu’nun 1. maddesinde kanunun amacının “Elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyum-

lu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin yapılmasının sağlanması” olduğu belirtilmekte.2000’li yılların başından itibaren hızlı bir dönüşüm ve serbestleşme sürecine giren Türkiye Elektrik Piyasası, kamu-nun elindeki dağıtım şirketlerinin ve bazı üretim santrallerinin özelleştirilmesi, her geçen gün artan özel sektör yatırımları ve 2015 yılı itibarıyla Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi’nin devreye girmesiyle bu amaç doğrultusunda önemli bir yol katetti.Yapmış oldukları milyarlarca dolarlık yatırımlarla gerek yerli gerekse yurt dışı menşeli birçok katılımcının faaliyet gösterdiği Türkiye elektrik piyasasında, bu katılımcıların yatırımlarının karşılığını almaları adına kısa-uzun vadeli strate-jilerini tutarlı bir biçimde oluşturmaları ve doğru pozisyon almaları gerekmekte. Gerek iç piyasa dinamiklerini gerekse makroekonomik gelişmeleri takip ederek enerji piyasasına ilişkin doğru bir öngörü modeli kurmak bu katılımcılar için yokluğu düşünülemez bir gereklilik haline geldi. Bu kapsamda elektrik piyasası oyuncuları için kritik derecede önem arz eden iki temel öngörü modeli bulunmakta.

SPOT ELEKTRİK PİYASA FİYATI ÖNGÖRÜ MODELİSpot piyasaya ya da ikili anlaşma yoluyla bir müşteriye satılacak elektriğin fiyatının belirlenebilmesi ve üretim veya tüketim portföyünün piyasaya açıklık oranının op-timize edilebilmesi noktasında spot piyasa

fiyat öngörüsünün doğru tahmin edilebil-mesi hayati önem taşımakta. Piyasadaki elektrik fiyatları, saatlik olarak piyasadaki arz ve talep eğrilerinin kesiştiği noktada oluşan dengeye binaen belirlenmekte. Arz tarafında santraller, emre amade üretim kapasiteleri kadar elektrik mik-tarını yakıt, finansman ve işletme-bakım maliyetleri ve sistem kısıtlarına istinaden değerleyerek satmak; talep tarafında ise tedarikçiler tüketim portföylerinin yapıları-na ve fiyat hassasiyetine göre belirledikleri bedelden alım yapmak eğilimindedir. Bu bağlamda, piyasa temel unsurlarının belir-lenebilmesi ve fiyatların öngörüsü için bir veri tabanı oluşturulması ve verilerin analiz edilerek modellenmesi gerekmekte.

ELEKTRİK TALEP TAHMİN MODELİElektrik talebinin modellenmesi noktasın-da sıcaklık, mevsimsellik, tüketici davra-nışları ve ekonomik büyüme ana etkenler olmakla birlikte, kısa vadeli tahminlerde gün tipi (hafta içi, cumartesi, resmî tatil gibi), uzun vadeli tahminlerde ise verimlilik ve bazı trendler (blockchain teknolojisi ve elektrikli arabaların yaygınlaşması gibi) oldukça önemli. Doğru bir elektrik talep modeli kurulmadan, elektrik fiyatlarının doğru öngörülmesi ve doğru yorumlanma-sı düşünülemez. Bu nedenle, bahsi geçen değişkenlerin incelenmesi, her birinin ayrı ayrı elektrik talebindeki etkisinin sınan-ması ve bu doğrultuda modellenmesi gerekmekte.Sonuç olarak, elektrik sektöründeki tüm oyuncular adına sürdürülebilir bir iş mode-li oluşturmak ve risklerini yönetmek adına esnek, dinamik ve tutarlı bir talep tahmin ve fiyat tahmin modeli kurmak büyük önem arz etmekte. Bu modellerin kurgulanma-sında, sektörel know-how ile akademik bilgi birikiminin bir araya gelmesi, modelin başarı oranının artışında önemli bir rol oynayacak.

ELEKTRIK PIYASASINDA KULLANILAN TAHMIN MODELLERI

EMRE BOYNUYOĞUNCK ENERJI

TICARET MÜDÜRÜ

KAPAK

24

25

HABER

Sosyal sorumluluk projeleri çerçevesinde başlattığı ‘Askıda Ekmek’ kampanyasını daha geniş kitlelere ulaştırmak için

harekete geçen CK Çamlıbel Elektrik kısa sürede 298 noktaya ulaştı. Daha önce Sivas’ta 65, Tokat’ta 35, Yozgat’ta 30 olmak üzere toplam 130 noktada Askıda Ekmek projesini hayata geçiren ve ihtiyaç sahiplerine destek olan CK Çamlıbel Elektrik, 2018 yılının başın-da yeni bir adım attı. Vatandaşların projenin içinde yer alabilmesi için özel bağış zarfları hazırlayan CK Çamlıbel Elektrik, böylece bağış yapmak iste-yenlerle işletmesinde Askıda Ekmek uygulamasına destek olmayı hedefle-yen işletmeleri buluşturdu.Bu amaçla zarfların tedarik edilmesi, vatandaşların bilgilendirilmesi süre-cini başlatan CK Çamlıbel Elektrik, bu sayede daha çok ihtiyaç sahibine ulaşmayı hedefledi. Yeni uygulama-ya göre vatandaşlar zarfları temin ettikten sona bağışlarını koyup kendi mahallerinde bulunan ve halen pro-jenin içinde olan ya da destek vermek isteyen işletmelere bırakıyor. Bağış miktarı kadar ekmek de o işletmede ihtiyaç sahiplerine ücretsiz olarak veriliyor.

HEDEF 500 NOKTADA 2,5 MİLYON EKMEĞİ ASKIYA TAŞIMAKSosyal fayda anlayışı taşıyan projelerin içinde yer almayı çok önemsedikle-rini dile getiren CK Çamlıbel Elektrik Genel Müdürü İbrahim Yalçın Tekin, "Ağustos 2017’de başlattığımız Askıda Ekmek Projesi, yeni uygulamamız ile hızla 298 noktaya ulaştı. Biliyoruz ki çok sayıda işletme de bu projede yer almak istiyor. Hayırsever vatandaş-larımızla projede yer alan ve projeye yeni katılmak isteyen işletmele-rin buluşmasına destek oluyoruz.

Tamamen gönüllülük esasına dayanan Askıda Ekmek projemizde hedefimiz 2018 yılında Sivas, Tokat ve Yozgat il ve ilçelerinde 500 market, bakkal ve fırında 2,5 milyon ekmeği ihtiyaç sahibi vatandaşlarımıza ulaştırmak" değer-lendirmesinde bulundu.

CKÇamlıbelElektrik'inhedefi'AskıdaEkmekProjesi'ni

3ilde500noktayaulaştırmakSivas, Tokat ve Yozgat’ta ‘Askıda Ekmek’ kampanyası başlatan CK Çamlıbel Elektrik kısa sürede

298 noktaya ulaştı. Projeye vatandaşların yanı sıra Sivas Valiliği’nden Sivasspor’a, ticaret ve sanayi odalarından belediyelere kadar birçok yerden destek yağıyor. Hedef kısa sürede 500 noktaya ulaşmak

Sivasspor-Galatasaray maçında proje de sahaya çıktı

‘Askıda Ekmek’ kampanyasına, 4 Şubat 2018'de 4 Eylül stadında oynanan Demir Grup Sivasspor ile Galatasaray maçında dikkat çekildi. Proje kapsamın-da Sivassporlu futbolcular maç öncesi sahaya “Ekmek Aldığınız Yere Fazladan Bir Ekmek Parası Bırakarak İhtiyaç Sahiplerine Yardımcı Olabilirsiniz” yazılı

bir pankartla çıktı.

CK Çamlıbel Elektrik’in Genel Müdürü İbrahim Yalçın Tekin, Sivas Valisi Davut Gül’ü ziyaret ederek proje hakkında detaylı bilgi verdi. Tekin, bu ay sonuna kadar askıda ekmek dağıtılan noktaların sayısını 500’e çıkarma-yı hedeflediklerini dile getirirken, Vali Gül de projeye her aşamada destek vereceklerini söyledi.

Sivas Valisi Gül’den destek

İÇİMİZDEKİ SESLER

26

CK BOĞAZİÇİ ELEKTRİK KURUMSAL SATIŞ YÖNETMENİ

VOLKAN YILDIRIM

MÜŞTERILERIMIZ IÇIN ÖZEL BIRDANIŞMA HATTI KURACAĞIZCK Boğaziçi Elektrik’te Kurumsal Satış Yönetmeni olarak görev yapan Volkan Yıldırım, enerjiyi verimli kullanmak adına abonelere ‘danışmanlık’ hizmeti veriyor. Yıldırım, “Ayrıca müşterilerimiz için bir danışma hattı kurarak telefon yolu ile hizmet verilmesi konusu da planlarımız arasında” müjdesini veriyor.

CK Boğaziçi Elektrik, müşterilerine ‘enerji danışmanlı-ğı’ hizmeti vererek

bilinçli tüketime destek veriyor. CK Boğaziçi Elektrik Kurumsal Satış Yönetmeni Volkan Yıldırım da 'Enerji Verimliliği Danışmanı' olan isimlerden biri. CK Boğaziçi kurulmadan önce 2008-2013 tarihleri arasında Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş.'de (BEDAŞ) Tahakkuk-Tahsilat Müdürlüğü’nde çalışan Volkan Yıldırım, 5 yıldır CK Boğaziçi Elektrik’te şu anda bulunduğu satış direktörlü-ğünde görev yapmakta.

Enerji Verimliliği Danışmanı olarak müşterilere nasıl yardımcı oluyorsunuz?Enerjinin verimli kullanıl-ması konusunda danış-manlık hizmeti veren Enerji Verimlilik Danışmanları, bu alanda taleple gelen müşterilerine ait tesis ve kurumlarda ihtiyaç duyulan

enerji tüketimini tespit ederek işe başlıyor. Kurum ya da tesislerin zaruri enerji ihtiyaçları belirlen-dikten sonraki aşama ise firmaların enerji kullanım alışkanlıklarını listeleyen bir program hazırlamak. Daha sonra firma, enerji kullanım alışkanlıklarına uygun enerji tasarrufu seçeneklerinden birini seçer. Böylece hem enerji tasarrufu sağlanarak firmadaki enerji maliyet-leri azalır hem de şirketin verimliliği artmış olur. Özellikle sanayi işletme-lerinde enerji verimliliği uluslararası rekabet gücü açısından da çok önemli.

Sanayide enerji verimliliğini artırmak için enerji muha-sebesi, kontrol sistemleri, yalıtım, yeni teknolojiler ve endüstriyel süreçler, hammadde özellikleri, ürün çeşitleri ve özellikleri, iklim şartları ve çevresel etkiler, kapasite kullanımı gibi alan-larda çalışmalar yapmak planlarımız arasında.

Günde kaç kişi ya da kuruma hizmet veriyorsunuz?İstanbul Avrupa Yakası baş-ta olmak üzere Türkiye’nin birçok noktasında müşte-rimiz bulunuyor ve müş-terilerimizin ihtiyaçları

doğrultusunda tüm talep-lere en kısa sürede yanıt vermeye çalışıyoruz. Enerji uzmanları olarak gün içinde ortalama yedi defa fiziki ziyaret yapıyor, kurumsal ve ticari müşterilerimizle bire bir görüşmeler sağlıyoruz. Ayrıca müşterilerimiz için bir danışma hattı kurarak telefon yolu ile hizmet veril-mesi konusu da planlarımız arasında.

Size en çok ne soruyorlar? Alınan önlemlerle yüzde kaç tasarruf mümkün olur?Enerji fiyatlarındaki durum ve gelişmeler ile tüketimle-rinin nasıl daha uygun ma-liyetlere çekilebileceği gibi konularda çok soru alıyo-ruz. Evde kullanılan ener-jinin verimliliği konusunda yapılabilecek birçok çalış-ma var. Bunların arasında ısı yalıtımı, led aydınlatma-lar, enerji verimlilik sınıfı yüksek beyaz eşyaların kullanılmasını sayabiliriz. Ben de kullandığım yüksek verimlilikteki beyaz eşyalar ve LED ampullerle yüzde 40’a yakın tasarruf sağlıyo-rum. Sanayi işletmelerinde enerjinin yoğun kullanıldığı zaman dilimi çok önem-li. Bu nedenle öncelikle işletmenin tüketim saatleri değerlendirilerek elek-trik maliyetlerinin düşük olduğu gece saatlerinde kullanıma yönlendiriyoruz ve bu şekilde yüzde 15’e varan oranlarda tasarruf sağlayabiliyoruz.

27

CK AKDENİZ ELEKTRİK DIŞ BÖLGE BAYİ VE SATIŞ MÜDÜRÜ

SABİT ŞENSES

VERIMLI ENERJI KULLANIMIIÇIN REHBERLIK YAPIYORUZCK Akdeniz Elektrik’in enerji danışmanları arasında yer alan Dış Bölge Bayi ve Satış Müdürü Sabit Şenses, kurumsal müşterilere elektriği doğru ve verimli kullanmanın yollarını anlatıyor. Tüketicilerin doğru bildiği yanlışlar olduğuna işaret eden Şenses, “Kendimizin deneyip inanmadığı bir fikri kimseye sunmuyoruz” diyor.

Elektrik faturasını düşürmek için enerjiyi verimli ve doğru kullanmak

çok önemli. CK Akdeniz Elektrik, abonelerine bu yönde destek olmak üzere bir süredir ‘enerji danış-manlığı’ hizmeti vermeye başladı. CK Akdeniz Elektrik Dış Bölge Bayi ve Satış Müdürü Sabit Şenses bu anlamda 7/24 kurumsal müşterilerin yanında olan bir isim. Şenses elektrik maliyetlerini düşürmek için müşterinin hangi saatlerde, hangi amaçla elektrik kul-landığının analizinin yapıl-dığını dile getirerek, “Daha sonra da nasıl verimlilik sağlayabileceğimize yönelik danışmanlık veriyoruz” dedi. Ne kadar zamandır bu sektörde faaliyet gösteriyorsunuz?12 yıldır enerji sektörünün içerisindeyim. Akaryakıt,

LPG, elektrik gibi sektörün farklı alanlarında görev yaptım. Son 1 yıldır da CK Akdeniz Elektrik bünyesin-de Dış Bölge Bayi ve Satış Müdürü olarak çalışıyorum.

Müşterilere nasıl yardımcı oluyorsunuz?Enerji verimliliği danışman-lığı, sadece müşterilere standart öneri ve ipuçları sunmak değil; onların elektrikle ilgili alışkanlık-larını ve kullanım profille-rini analiz ederek tüketim alanlarında enerjinin verimli kullanımına yönelik rehberlik yapmakla başlı-yor. Regülasyonun çok hızlı

değiştiği sektörümüzde bu değişikliğe müşterilerimizin hızlı adaptasyonunu sağlı-yor, müşterilerimize daha uygun fiyatlı elektrik tedariki için yönlendirme ve danış-manlık yapıyoruz.

Enerji kullanımında tüketiciler en çok ne tür hatalar yapıyor?Tüketicilerin en büyük yanılgısı; daha çok elek-trik tükettiklerinde, daha uygun fiyata elektrik tedarik edeceklerini düşünmeleri. Elektrik maliyetlerini dü-şürmek tüketim miktarına değil, müşterinin kullanım saatlerindeki profiline bağlı.

Müşterinin hangi saatler-de, hangi amaçla elektrik kullandığının analizini yapıp, burada nasıl verimlilik sağlayabileceğimize yönelik danışmanlık veriyoruz.

Enerji verimliliği sanayi şirketleri için ciddi bir maliyet düşüşü de demek. Siz ne tür önerilerde bulunuyorsunuz?Elektrik maliyetlerini belir-lemede veya maliyetleri dü-şürmede karar verici merci değiliz. Biz şirket olarak bu analizi, müşterinin kullanım profilinin detaylı incelenme-si sonucu ortaya çıkarabili-yoruz. Bu kapsamda yetkin ve uzman bir kadromuz var. Müşteri kullanım profilini detaylı inceleyip, sonra-sında kullanım saatlerinde geçişkenlik imkanı varsa bu konuda yönlendirmeler yapıyoruz. Hangi saatlerde tüketim yapmaları gerektiği konusunda müşterilerimi-ze danışmanlık veriyoruz. Elektrik tedariki konusunda da piyasada olabilecek ve sürekliliği sağlayabilecek en uygun fiyatları sunuyoruz.Sektörün lider kuruluşla-rından birinde çalışıyoruz. Sürdürülebilir hizmet, doğru zamanda maksimum müşteriye ulaşmak, bizimle çalışan müşterilere en uygun fiyatlı elektrik teda-rikini sağlamak, müşterinin elektrikle ilgili sorularına ve ihtiyaçlarına her za-man cevap veren ve ilk tercih edilen şirket olmak istiyoruz.

İÇİMİZDEKİ SESLER

28

CK ÇAMLIBEL ELEKTRİK SATIŞ PAZARLAMA VE STRATEJİ GELİŞTİRME MÜDÜRÜ

EDİP TEOMAN

SUNDUĞUMUZ YÖNTEMLERLEYÜZDE 20 TASARRUF MÜMKÜNEnerjiyi verimli kullanma anlamında müşterilere danışmanlık veren CK Çamlıbel Elektrik Satış Pazarlama ve Strateji Geliştirme Müdürü Teoman, “Enerji maliyetini düşürmek isteyen sanayicilere sunduğumuz yöntemlerle yüzde 20’lere varan oranlarda tasarruf sağlayabiliyoruz” ifadesini kullanıyor.

Yaklaşık 7 yıldır enerji sektörün-de çalışan Edip Teoman, 2.5 yıldır

CK Çamlıbel Elektrik’te görev yapıyor. Şirkette Satış Pazarlama ve Strateji Geliştirme Müdürlüğü göre-vini yürüten Teoman, enerji verimliliği konusunda müş-terilere danışmanlık veriyor. Enerjiyi verimli kullanmak, enerjinin maliyetlerinde büyük bir kalem olarak yer aldığı sanayiciler başta olmak üzere herkes için bü-yük öneme sahip. Teoman, doğru bilinen yanlışları ve çalışma süreçlerini anlattı:

Enerji verimliliği danışmanı ne demek? Müşterilerinize bu alanda nasıl yardımcı oluyorsunuz?Sürdürülebilir bir enerji sisteminin en verimli şekilde kullanılmasıyla ilgili bilgi aktarımı ve danışmanlığı yapmak anlamına geliyor.

Müşterilerimizin enerji kaynaklarını doğru ve bilinçli kullanımlarını artırmak için kamu kurum ve kuruluşların-da, okullarda enerji verimliliği eğitimleri düzenliyoruz.

Enerji kullanımında tüketicilerin doğru bildikleri yanlışlar neler? En çok ne tür hatalar yapılıyor?Şehir efsanesi gibi kulak-tan dolma bilgi kirliliği çok fazla. Konu başlıkla-rına baktığımızda bütün bölgelerde aynı sıkıntılarla karşılaşıyoruz. Doğru bilinen yanlışlara örnek olarak; televizyonlar,

dizüstü bilgisayarlar, telefon şarj aletleri gibi elektrikli aletlerin fişe takılı olup kullanılmadıkla-rı zaman elektrik tüket-mediği inancını verebili-riz. Kaloriferlerinizi gün boyunca düşük derecede çalıştırmak, sadece evde olduğunuz zaman kapatıp açmaktan daha az enerji harcar. Sıcak bölgelerde ısı yalıtımı yapılmasına gerek yoktur da bir başka yanlış. Yapılan hatalara örnek verecek olur isek; mesken abonelerinde rezistanslı elektrikli ev aletlerinin en çok tüketimi gerçekleştir-diğini bilmemek, 3 zamanlı

tarifede olmadığı halde 3 zamanlı tarifeye göre tüke-timlerini gerçekleştirmek veya LED ampul kullanma-mayı sayabiliriz. Sanayi ve ticarethane abonelerinde ise, kompanzasyon pano-larının düzenli bakımını yaptırmamak, aktif-reaktif dengesini koruyamamak-tan dolayı sürekli cezai du-ruma düşmek gibi birçok konu başlığı sıralayabiliriz.

Size en çok neleri soruyorlar?'3 zamanlı tarifeye geçsemya da LED ampul kullanma-ya başlasam ne kadar avan-tajım olur' diye soruluyor.

Evinizde, öğrettiğiniz yöntemleri uyguluyor musunuz? Faturanızı bu yönetmelerle ne kadar düşürdünüz?Tabii ki öğrettiğimiz tasarruf yöntemlerini uyguluyorum. Ben tasarrufu kendim için değil ülkeme faydalı olmak için yapıyorum.

Enerjisini doğru kullanan bir sanayi şirketi sizin desteklerinizle elektrik maliyetini yüzde kaç düşürebilir?Enerji maliyetlerini düşür-mek isteyen belli ölçeğin üstündeki sanayi tesislerine biz de alternatifler suna-rak tasarruf sağlamasına yardımcı oluyoruz. Bizim sunduğumuz yöntemler ile yüzde 20’lere varan tasar-ruflar sağlayabiliyoruz.

ENERJİ GÜNDEMİ

30

2009 - 2018 YILLARI ARASI TÜRKİYE ELEKTRİK TÜKETİMİ (GWh)

2017 Maks. ve Min. Tüketim ve Üretim Değerleri

Santrallerin kaynak tiplerine göre güç dağılımı

TÜKETİM

ÜRETİM

Aşağıdaki grafikte 2009-2018 yılları arasında Türkiye Sistem Saatlik Yükü’nün (SSY) aylara sari verisi karşılaştırmalı olarak gösterilmektedir. Son yılların artış oranları incelen-diğinde ortalama yüzde 4 oranında düzenli artış görülmek-tedir. 2017 yılı 2016 yılına göre yüzde 4.3 büyüme ile ka-panmıştır. 2018 Ocak ayı önceki yıla göre yüzde 3.3 büyüme ile başlamış, Şubat 2018 ise yüzde 1.76 oranında büyüme ile devam etmiştir. 2016, 2017, 2018 Ocak ve Şubat ayları baz alındığında ise bir önceki yıla göre en düşük büyüme

oranları 2018 Ocak (%3.29) ve Şubat (%1.76) aylarında gerçekleşmiştir. Buna rağmen ay bazında bakıldığında 2018 yılı ilk iki ayında son 10 yılın en yüksek Ocak ve Şubat tüke-timleri gözlemlenmiştir. 2018 yılının ilk iki ayındaki sıcaklık değerleri önceki yılların ve mevsim normallerinin üzerinde gerçekleşerek büyümenin ivmesini ortalama yüzde 2 ora-nında azaltmıştır. Tüketime etki eden sıcaklık dışı etkenle-rin stabil durumu 2018 ilk iki ayındaki büyümeyi yüzde 2.5 olarak belirlemiştir.

2017 yılının tamamına bakıldığında günlük maksimum elektrik tüketimi, 970 GWh civarında, 26.07.2017 tarihinde gerçekleşmiştir. 2016 yılına bakıldığında ise maksimum tüketim, 10.08.2016 tarihinde 905 GWh olarak kaydedilmiştir. 2017 yılının en yüksek saatlik puant tüketimi yine 26.07.2017 tarihinde saat 15:00 olarak, en yüksek ani puant ise saat 14:40 olarak kaydedilmiştir. Sıcaklıkların yükselmesi nedeniyle maksimum tüketimler 26.07.2017 tarihinde gerçekleşmiştir. Fakat en düşük tüketimlerin gerçekleştiği 25.06.2017 günü Ramazan Bayramı'nın 1. günüdür. 2016 yılında ise en düşük tüketimin gerçekleştiği bu tarih 13.09.2016 olarak Kurban Bayramı'nın 2. günü olarak kaydedilmiştir.

FUEL-OİL+MOTORİN+LPG

+NAFTA%1

BİYOGAZ +DİĞERLERİ

%1

JEOTERMAL TOPLAMI

%2

RÜZGAR TOPLAMI

%6

TAŞKÖMÜRÜ+LİNYİT+ASFALTİT

%15İTHAL KÖMÜR

%17

HİDROLİK TOPLAMI

%20

DOĞALGAZ + LNG + KOJEN%38

Gün Toplamı MWh Gün Tipi Tarih

Maks. Üretim 968.779 Çarşamba 2017-07-26

Min. Üretim 557.162 Pazar 2017-06-25

Maks. Tüketim 969.673 Çarşamba 2017-07-26

Min. Tüketim 554.358 Pazar 2017-06-25

2017 yılı Türkiye genelinde üretim santralleri incelendiğinde termik kay-naklardan 209,350 GWh, hidroelektrik kaynaklardan 58,000 GWh, rüzgardan 17,700GWh, jeotermal kaynaklardan ise 5,250 GWh elektrik üretimi gerçekleşmiş-tir. Üretilen elektrik hammaddesinin yüz-de 44'ü yerli, yüzde 56'sı yabancı kaynak-lardan temin edilmiştir. Termik kaynaklı üretim miktarı, toplam üretimin yüzde 71'lik hacmini oluşturmaktadır. Toplam üretimin yüzde 29'u yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanmıştır. Kaynak bazında incelediğimizde yüzde 38 payı ile doğalgaz elektrik üretiminde ilk sırayı alırken, peşi sıra kömür yüzde 32'lik payda ile takip etmektedir. 2017 ortalama ay üretimine baktığımızda ise 24,200 GWh elektrik üretimi gerçekleşmiştir.

OCAK

30.000

25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

GWh

MAYIS EYLÜLMART TEMMUZ KASIMŞUBAT HAZIRAN EKIMNISAN AĞUSTOS ARALIK

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

4. ÇEYREKTE HES ÜRETİMLERİ PTF’NİN YÖNÜNÜ BELİRLEDİ

2017 yılının son çeyreğini mevsim normallerinin üstünde seyreden hava sıcaklıkları, doğalgazdan elektrik üreten santrallere yapılan tarife zammı ve özel-likle EÜAŞ’a ait rezervuarlı hidroelektrik santrallerinde gerçekleşen üretim artışı ile geride bıraktık. 2016 Aralık ayında soğuk hava kaynaklı yaşanan doğalgaz arz krizi nedeniyle Piyasa Takas Fiyatı (PTF) ortalaması geçmiş en yüksek değerde gerçekleşmişken, 2017 Aralık ayı son 10 yılın en sıcak Aralık ayı olarak kayda geçmiş olup PTF ortalaması geçen yılın Aralık ayındaki ortalama de-ğere göre 63 TL/MWh düşük çıkmıştır.2017 yılı, bahar ve yaz döneminde-ki mevsim normallerinin üstünde seyreden sıcaklık artışlarının etkisiyle

2016 yılına göre piyasa takas fiyatları-nın yüksek seyrettiği bir yıl olmuştur. İthal kömür fiyatlarındaki yükseliş, dolar kurundaki artış ve son çeyrekte yaşanan zayıf yağış rejimiyle birleşince PTF, Ekim ve Kasım aylarında sırasıyla, 164.1 TL/MWh ve 174.7 TL/MWh olarak gerçekleşmiştir. PTF, Aralık ayında

doğalgaz santrallerine yüzde 8.4 tarife zammı yapılmasına rağmen EÜAŞ’a ait hidroelektrik santrallerinin biriktirdiği rezervleri kullanmasının ve rüzgâr san-trallerindeki üretim miktarının artması nedeniyle 4. çeyrek ortalamasının en düşüğü olarak 155.8 TL/MWh seviyesin-de gerçekleşmiştir.

31

2017 DÖRDÜNCÜ ÇEYREK PTF - SMF DEĞERLERİ

Tezgahüstü Elektrik Piyasası İşlem Miktarları

Aylık PTF - SMF oranları

Kontrat Tipine Göre İşlem Dağılımı

SPOT PİYASA

TEZGAHÜSTÜ PİYASA

2017 yılında fiyatlar geçtiğimiz yıla göre yüzde 17 artarak 163.8 TL/MWh oldu. Bir önceki yıla göre peak-offpeak makasının daraldığı ve termik santral-lerin marjinal üretim maliyetlerindeki artışın PTF’de beklenenden daha fazla etki oluşturmaya başladığı, buradaki artışın ise özellikle yağışlı ve rüzgarlı dö-nemlerde yenilenebilir enerji üretim santrallerinin artan üretimiyle dengelendiği gözlemlendi. 4. çeyrekte SMF ortalaması Ekim ve Aralık aylarında PTF ortalamasının altında olduğu, Kasım ayında ise eşit çıktığı, ancak saatlik bazda incelendiğin-de ise talebin yüksek olduğu saatlerde marjinal fiyatların piyasa takas fiyatlarının üstüne çıktığı gözlemlenmiştir.

2016 yılında 43.600 GWh olan OTC piyasa hacmi, 2017 yılında yüzde 22 azalarak 34.200 GWh olarak gözlemlenmiştir. 2017 yılında finansal kontratlar 9.000 GWh bandında stabil seyrini sürdürürken, fiziksel kontratlarda 2016 yılına göre 10.000 GWh azalma meydana gelmiştir. 2016 ve 2017 yılları arasında görünürdeki en temel fark, yılın üçüncü çeyreğinde gerçek-leşmiştir. Q3 dönemi olarak da adlandırılan bu dönemde işlem hacminde yüzde 50 oranında bir azalma görülmüştür.

Yukarıdaki grafik 2016 ve 2017 yıllarında gerçekleşen işlem-lerin kontrat tipi bakımından dağılımını göstermektedir. 2016 yılında işlemlerin yüzde 79'unu fiziksel kontratlar oluştu-rurken, 2017 yılında bu oran yüzde 73'e gerilemiştir. Aynı zamanda 2017 yılında finansal kontratlar 2016 yılına göre daha fazla tercih edilmiştir.

BİYOGAZ +DİĞERLERİ

%1

JEOTERMAL TOPLAMI

%2

220

200

180

120

140

160

1001/10/17 8/10/17 15/10/17 22/10/17 29/10/17 5/11/17 12/11/17 19/11/17 26/11/17 3/12/17 10/12/17 17/12/17 24/12/17 31/12/17

PTFSMF

2016

2016

2017

2017

Q1 FIZIKSELQ3 Q4Q2 FINANSAL

14.000

EKIM 2016 KASIM 2017ARALIK 2016KASIM 2016 ARALIK 2017EKIM 2017

240

160

180

200

220

140

120

100

%100

%50

%0

12.000

10.000

8.000

6.000

4.000

2.000

0

GWh

Ortalama PTF Ortalama SMF

TL/MWh

140.5

127.6

148.1141.1

219.0225.9

164.1

142.0

174.7 174.5

155.8

143.0

%79%73

%21%27

HABER

32

Türkiye enerji ve-rimliliği adına arka arkaya adımlar atarken Ekonomi

Bakanlığı da ‘ithal ürün-ler’ için test uygulaması başlattı. Anadolu Ajansı’na konuşan Ekonomi Bakanı

Nihat Zeybekci, ithal LED ampuller, elektrik motorları, klimalar, soğutucular, tele-vizyonlar, fırınlar ile çamaşır

ve bulaşık makinelerinde enerji verimliliği testleri yapmaya başlayacakları-nı belirterek, "Elektrikli cihazlarda enerji verimlili-ğinin artırılmasıyla elektrik tasarrufu sağlanacak. Bu da olumsuz çevresel etkilerin azaltılmasının yanı sıra enerjide dışa bağımlı olan ülkemizin cari açığının kapatılmasına katkıda bulu-nacak" dedi.Zeybekci, ardından söz ko-nusu ürünlere yönelik enerji verimliliği denetimlerini başlatacaklarını ve testlere yönelik takvimi de açıkladı. 15 Mart'tan itibaren LED ampuller, 2 Nisan'dan itibaren elektrik motorları, 2 Mayıs'tan itibaren klima ve soğutucuların, yılın ikinci yarısından itibaren ise televizyon, fırın, çamaşır ve bulaşık makinelerinin enerji verimliliklerinin ölçümüne yönelik denetimleri devreye girecek.

İthalelektriklicihazlarkapıda‘verimliliktesti’ndengeçiyor

Enerji verimliliği alanında Ekonomi Bakanlığı’ndan da bir adım geldi. Ekonomi Bakanı Zeybekci, ithal edilen elektrikli cihazlara verimlilik testleri yapılacağını açıkladı. İlk testler LED ampullere geldi. Yılın ikinci yarısında ithal televizyon, çamaşır ve bulaşık makineleri de verimlilik testine tabi tutulacak.

İthalkombiyeyoğuşmalıteknolojizorunluluğuDoğalgaz Cihazları Sanayicileri

ve İş Adamları Derneği’ne (DOSİDER) göre, Avrupa Birliği

(AB) ülkelerinde yeni yürürlüğe giren "Enerjiyle İlgili Ürünler (Energy Related Products-ERP)" yönetmeli-ğinin, Türkiye'de de uygulanması için hazırlıklara başlandı. Bu çerçevede Türkiye'de 400 kilovata kadar ısıtma kapasiteli olarak üretilen veya ithal edilen kombi ve kazanların yeni yönet-melikle yoğuşmalı teknolojiye sahip olması zorunlu olacak. Yeni kombi ve kazanlarda verimlilik ön planda

tutulacak ve bu cihazlar eski model-lere göre yüzde 15 daha tasarruflu çalışacak. Böylece, doğalgaz tüketimi ve faturası azalırken, ülke ekonomisi-ne de önemli katkı sağlanacak. Bunun yanında, 70 kilovat ısıtma gücü ve 500 litreye kadar hacmi olan kombi ve kazanların su ısıtıcıları ile boylerleri için üreticilerin enerji verimliliği etiketi kullanması zorunlu hale gelecek. 400 kilovata kadar ısıtma gücüne sahip kombiler, genel olarak bireysel ısıtma ve yaklaşık 20 daireli binaların merkezi ısıtma sisteminde kullanılıyor.

2.2 milyon LED ampule izin

verilmediBakan Zeybekci, Ekonomi

Bakanlığı'nca yürütülen sıkı ithalat denetimi politikası

çerçevesinde, geçen yıl temmuz ayından itibaren ithalatta

ürün güvenliği denetimine tabi tüketici ürünlerinde

belge ve işaret kontrolüne ek olarak laboratuvar testlerinin

de yapıldığı bilgisini verdi. Söz konusu denetimler

kapsamında güvensiz bulunan 8 milyon ürünün ithaline izin

verilmediğini aktaran Zeybekci, LED ampullerin bu ürünlerin

dörtte birinden fazlasına tekabül ettiğini ve bu grupta

2.2 milyon ürünün ithaline izin verilmediğini ifade etti.

Elektrİk taahhüt ve altyapı hİzmetlerİnde çözüm ortağınız

Uğur Mumcu Mh. Mimar Sinan Bulvarı No:149-151 Sultangazi / İstanbulT: 0212 476 20 72 F: 0212 476 20 78Whatsapp İhbar Hattı: 0530 1120 186