verslag ijsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; deltaprogramma ijsselmeergebied
TRANSCRIPT
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
1/50
PM
VOORKANT INVOEGEN VAN ANDERE INDESIGNBESTAND TBV WEBVERSIE
PRINTVERSIE DEZE VOORKANT VERVANGEN
Deltaprogramma | IJsselmeergebied
Op koers
Verslag tweede IJsselMeerweek, 7-13 april 2011
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
2/50
2 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
3/50
Inhoud
Voorwoord 5
Samenvaing 7
1 Bestuurlijkeconferentie13april 11
2Openingsdag7april 15
3Detoekomstverkennen:moving forward! 17
4Jointfactnding 19
5 Strategieontwikkeling 25
6Handreikingruimtelijkekwaliteit 31
7SamenhangbinnenhetnationaalDeltaprogramma35
8Aanpakvervolg 39
Bijlage
Op koers 3
Leeswijzer
DeafsluitendebestuurlijkebijeenkomstvandetweedeIJsselMeerweekvormdevoorhetDeltaprogrammaIJsselmeergebied
defeitelijkeovergangnaardevolgendefase.Debijeenkomstvan7april,diedeweekopende,vormdeeenopmaatnaarde
bestuurlijkeconferentie.Omdezeredenvindtuinhetverslageersteenterugblikopdebestuurlijkeconferentievan13april
endaarnaopdebijeenkomstvan7april.Indedaaropvolgendehoofdstukkenzijndepresentatiesvanbeidedagen
gezamenlijkensamengevatweergegeven.Indebijlagevindtudelijstjesmetreactiestijdensdebestuurlijkeconferentie
endeopeningsbijeenkomst.Inditverslagwordendehighlightsgegevenvantussentijdseresultaten,diegepresenteerdzijn
tijdensdetweedeIJsselMeerweek.Ditverslagisnietbedoeldomeindrapportenvandeverschillendeverkenningenof
onderzoekentevervangenofvolledigweertegeven.
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
4/50
4 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
5/50
Voorwoord
Op koers 5
Bestelezer,
Nogmaarietsmeerdaneenjaargeledenwashetop
8februari2010ompreciestezijndatindeAgorain
Lelystadongeveer70bestuurdersvanoverhedenen
maatschappelijkeorganisatiesbijeenkwamenomdestart
vanhetDeltaprogrammainhetIJsselmeergebiedbijte
wonen.13april2011,ietsmeerdaneenjaarlaterdus,
kwamenbestuurdersinEmmeloordwederombijeenopeen
bestuurlijkeconferentie.Ditkeeromheteindevande
eerstefasevanhetDeltaprogrammaIJsselmeergebied(DPIJ)
temarkerenendeovergangnaardevolgendefasemogelijk
temaken.
Debestuurlijkeconferentievormdehetslotvandetweede
IJsselMeerweek,dieop7aprilbegonmeteenbijeenkomstin
Almere.Daarlietenwedeaanwezigenzienwatersindsde
IJsselMeerweekvandecember2010wasontwikkeldenmet
deinbrengvandebezoekerswasgedaan.Ineenproceswaar
weveelinbrengvanmensenenorganisatiesvragen,moeten
weimmersooklatenzienwatwedaarmeedoen.Ineen
warmAlmerewerktenwetevensvooruitnaardebestuur-
lijkeconferentie:opwelkevragenhebbenwevan
bestuurdersantwoordnodigomindevolgendefaseweer
voortvarendaandeslagtekunnen?Enhoewillenwede
samenwerkingindevolgendefasevormgeven?
Alsikterugkijkopdeweekdoethetmegoedomtemerken
datwebinneneenjaarnietalleenheelveelwerkhebben
verzet,maarookdatdewerkzaamhedenvanhet
DeltaprogrammaIJsselmeergebiedbinnenderegiosop
bredesteunkunnenrekenen.Denoodzaakomteanticipe-
renopklimaatveranderingenenmogelijkeconsequenties
daarvanisinmiddelsgeaccepteerd.Overhoewemoeten
anticiperen,zijndemeningenechternogverdeeld.Ditbiedtdemogelijkheidomveelverschillendeoptieste
onderzoeken.Demanierwaaropwehetwerkuitvoeren
samenwerkingvanRijk,provincies,gemeentenen
waterschappenmetinbrengvanmaatschappelijke
organisatiesendewerkvormendiewehanterenregio-
naleencentralewerkatelierskunnenopsteunen
enthousiasmerekenen.Daarbijproberenwedelessenuit
eenfasesteedsteverwerkenentoetepassenindevolgende
fase.
Inhetvoorliggendeverslagblikkenweterugopde
IJsselMeerweekvan7totenmet13april2011.Ikwensuveel
pleziertoealsuterugkijktopdeweek.Daarnaastwilik
iedereenbedanken,dieinhetafgelopenjaarinbrenghee
geleverdvoorhetDeltaprogrammaIJsselmeergebied.Ook
indevolgendefaserekenikweeropu!
HeyKlavers
ProgrammadirecteurDeltaprogrammaIJsselmeergebied
Mei2011
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
6/50
6 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
7/50
Samenvaing
Op koers 7
HetDeltaprogrammaIJsselmeergebiedorganiseerdevan7
totenmet13april2011detweedeIJsselMeerweek.Dezeweek
vormdedeafsluitingvandeeerstefasevanhet
DeltaprogrammainhetIJsselmeergebiedendeovergang
naardevolgendefase.Deeersteendelaatstedagvande
weekwarenbestemdvoorgrotebijeenkomsten.De
bijeenkomstvan7aprilwerdgeorganiseerdomtelatenzien
watontwikkeldwassindsdeIJsselMeerweekvandecember,
hierreactieoptekrijgenenomscherpertekrijgenopwelke
vragenwevanbestuurdersantwoordnodighaddenomde
volgendefasegoedintekunnengaan.Debestuurlijke
conferentievan13aprilwasbedoeldombestuurderstelatenzienwatindeeerstefaseontwikkeldwas,hoewedat
gedaanhaddenenomsteuntekrijgenomzijhetmet
aanpassingenindevolgendefaseopdezelfdemanier
verdertegaan.Aanhetslotvandeconferentiegingende
aanwezigebestuurdersgezamenlijkopdefotoenlietenzo
blijkendiesteuntegeven.
Indeeerstefasezijnondertrekkerschapvandebetrokken
provinciesgebiedsverkenningengehoudenoverhet
IJsselmeerenhetomringendeland.Ookdewaterbeheer-
dershebbenonderzoekenuitgevoerd:Rijkswaterstaat
technischestudiesnaardeAfsluitdijkendeHoutribdijken
dewaterschappeneenwaterhuishoudkundigeanalyse.Het
programmabureauvanhetDeltaprogramma
IJsselmeergebiedtensloeheeeenaantalthematische
verkenningenophetschaalniveauvanhetgehele
IJsselmeergebieduitgevoerd.Aldezeonderzoeken
(jointfactnding)hebbengeleidtoteenuitgebreideanalyse
vanaspecten,diekunnengaanspelenbijmogelijke
peilwijzigingeninhetIJsselmeergebied.
Dezeanalyseisvervolgensvertaaldnaareenaantaleerste
strategienvoordeperiode20152100.Destrategien
bestaanuiteenvergezichtin2100(gnwensbeeld!),de
wegdaarnaartoendeonderzoeksvragendiedaarbij
horen.Devergezichtenzijnvervatinkaartenmetwatheet
dehoekpuntenvanhetspeelveld.Ditzijndeuiterste
situatiesdiein2100kunnenontstaanonderinvloedvan
klimaatveranderingendaarmeesamenhangendebeleids-
keuzes.Erisgekekenwatdemeestonderscheidende
Een goed advies kan tegen een
stootje. H. Klavers, DPIJ
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
8/50
8 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
9/50
combinatiesvanwaterpeileninhetIJsselmeergebiedzijn,
welkekenmerkendeeectendaarbijoptredenenwelke
maatregelenbijdieeectenzoudenkunnenpassen.Aan
dezeanalysezijnvervolgenstijdpadentoegevoegdvannu
tot2100.Opdebijeenkomstenvan7en13aprilisditalles
besprokenentoegelicht,inclusiefdebelangrijkste
bevindingen.OokishetconceptvandeHandreiking
ruimtelijkekwaliteitgepresenteerdenisopbeidedagen
ingegaanopdeinhoudelijkeenbestuurlijkesamenhang
binnenhetnationaleDeltaprogramma.Erbestaateengrote
onderlingeaankelijkheidtussendeverschillende
onderdelenvanhetnationaleDeltaprogramma,dieervoorzorgtdatdedeelprogrammasuiteindelijkhetzelfdetijdpad
moetenaanhouden.
Daarnaastistijdensbeidebijeenkomsteningegaanopde
aanpaktijdensdeeerstefase,deleidendeprincipesdaarbij
(samenwerken,samensturen,samenbetalen),de
leerpuntendiedatheeopgeleverdendevervolgaanpak
voordekomendefase(n).
Belangrijkeconclusiesenaanbevelingenuitdetweede
IJsselMeerweekzijn:
Vuldeeerstelichtingstrategienaanmetruimtelijke
ontwikkelingen;
Behoudhetgoede,zorgvuldigeenenthousiasteproces;
Zorgvooreenadviesdatdoorderegiobreedgedragen
wordt.Ditstaatsterkbijdeuiteindelijkeafwegingenrond
deDeltabeslissingen;
Vormdebestuurlijkekerngroepomtoteenregionale
stuurgroep.
Deuitkomstenvandeweekleverdeneengedeeldbeeldopvanderesultatenvandeanalysevandeeerstefasevanhet
DeltaprogrammaIJsselmeergebied.Dezeanalyseisnogin
aprilingebrachtinhetprocesvandetotstandkomingvan
hetnationaalDeltaprogramma2012,dathetkabinetin
september2011aandeTweedeKameraanbiedt.
Op koers 9
Het gaat niet om welke partijen
de beslissingen nemen, maar of zij
namens iedereen de beslissing
nemen! H. Veldhuizen, LTO
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
10/50
10 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
11/50
1 Bestuurlijkeconferentie 13 april
Debestuurlijkeconferentievan13aprilvormdedeafslui-
tendegebeurtenisvandezeweek.Debijeenkomstkende
eenaantaldoelen:
Bestuurdersonderschrijvendeprobleemanalyseende
belangrijkebevindingenuitdejointfactnding.
Bestuurdersmarkerendatdeontwikkeldestrategienhet
speelveldomvaenvoordevolgendefase;ditmarkeert
tevensdeafsluitingvanfase1.
Bestuurderssteunendevoortzeingvandesamenwer-
kinginhetDeltaprogrammaIJsselmeergebied(DPIJ);
samendoen,samensturen,samenbetalen.
Bestuurderslatenhunsteunzienvoordevervolgaanpak.
Vanuitdezedoelenwaseenaantalvragengeformuleerd,die
tijdensdebestuurlijkeconferentiecentraalstonden.Zowas
hetbelangrijkvanbestuurdershunmeningtehorenoverde
volgendepunten:
Herijkingvandeambitiesvandedeelnemenderegionale
partnersrondhetDeltaprogrammaIJsselmeergebied.Zijn
deambitiesnogdezelfdeofzijnzeveranderd?Zoja,hoe?
Indeeerstefaseisnogduidelijkergewordendathet
DeltaprogrammaIJsselmeergebiedgaatovermeerdan
alleenwater.Namelijkookoverbijvoorbeeldruimte,
ruimtelijkeontwikkeling,economieennatuur.Moetdit
terugkomenindesamenstellingvandeBestuurlijke
KerngroepIJsselmeergebied?
HetprincipevanSamenwerken,samensturen,samen
betalenheeindeeerstefaseheelgoedgewerkt.Graag
werkenweopdiemanierverder,ookindevolgende
fasen.Inhetverlengdedaarvangaathetookoverwtwe
gaandoenindevolgendefaseenhoe.
Indeeerstefasezijnsignalenafgegeven,dateenstuurgroepmeerpassendzouzijndaneenkerngroep.
Watvindenbestuurderservanalsweovergaantotde
formeringvaneenstuurgroep?Daarwaareenkerngroep
metnameadviseertenbestuurdersinprincipezonder
lastofruggespraakdeelnemen,geeeenstuurgroep
richtingennemenbestuurdersdeelnamenseengroep.
Op koers 11
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
12/50
12 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
Koppel de wateropgave met detoekomstvisie van de individuele
gemeenten. C. Windhouwer,
Gemeente Nijkerk
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
13/50
PresenaiesTijdensdebestuurlijkeconferentiewisseldenpresentaties
endiscussieelkaaraf.NadepresentatievanMarjoleinvan
Asselt(ziehoofdstuk3)gafdirecteurWatervanhetDG
Water,mevrouwRenskePeters,eentoelichtingopde
inhoudelijkesamenhangbinnenhetnationale
Deltaprogramma.AansluitendgafdeheerRubenZeegers,
lidvanhetprogrammabureauIJsselmeergebied,een
presentatieoverdejointfactndingendeontwikkelde
strategien.Tijdensdelunchpauzekondendeelnemers
kennisnemenvaneenposterpresentatieoverdeHandreikingruimtelijkekwaliteit.Nadepauzegafdeheer
BartParmet,directeurvandeStafdeltacommissaris,een
toelichtingoverdebestuurlijkesamenhangbinnenhet
nationaleDeltaprogramma,waarnaprogrammadirecteur
HeyKlaversalslaatstepresenteerdeoverde
vervolgaanpak.
Enkelepuntenuitdediscussiesnaaoopvandepresenta-
tiesvindtuopgesomdindebijlage.
Belangrijke conclusies en bevindingen
Belangrijkeconclusiesenaanbevelingenwarenuiteindelijkondermeer:
Vuldeeerstelichtingstrategienaanmetruimtelijke
ontwikkelingen;
Behoudhetgoede,zorgvuldigeenenthousiasteproces;
Zorgvooreenadviesdatdoorderegiobreedgedragen
wordt.Ditstaatsterkbijdeuiteindelijkeafwegingenrond
deDeltabeslissingen;
Vormdebestuurlijkekerngroepomtoteenregionale
stuurgroep.
Aanhetslotvandeconferentiegingendeaanwezige
bestuurdersgezamenlijkopdefotoenlietenzoblijken
steuntegevenaanhetprocesvandevolgendefasen.Opde
kaartvanhetIJsselmeergebiedhaddenzehunaandachts-
puntenvoorhetgebieddanwelhetprogrammageschre-
ven.Huntekstenlarderenditverslagenvindtuopgesomd
indebijlage.
TotslotvandeconferentiezeedijkgraafHenkTiesinga
gedeputeerdePietJanseninhetzonnetje.PietJansen
vormdesamenmetHenkTiesingahetduo-voorzierschapvandeBestuurlijkeKerngroepIJsselmeergebied(BKIJ),maar
hadaleerderlatenwetennadeprovincialeverkiezingenvan
maart2011nietterugtezullenkerenindeprovinciale
politiek.DaarmeemoesthijookzijnrolbinnendeBKIJ
neerleggen.Namensdedeltacommissarisoverhandigde
HenkTiesingaeencadeauaanPietJansen.Ditcadeauis
speciaalgemaaktvoormensendiezichzeerhebben
ingespannenvoorhetDeltaprogramma.
Delaprogramma 2012Deuitkomstenvandeweeklevereneengedeeldbeeldop
vanderesultatenvandeanalysevandeeerstefasevanhetDeltaprogrammaIJsselmeergebied.Dezeanalyseisnogin
aprilingebrachtinhetprocesvandetotstandkomingvan
hetnationaalDeltaprogramma2012,dathetkabinetin
september2011aandeTweedeKameraanbiedt.Deinbreng
vanhetDeltaprogrammaIJsselmeergebiedbestaatdusuit
deoogstvandeeerstefaseophoofdlijnen,waaraanalle
deelnemendepartijenhebbenbijgedragen.
De eecten op de IJssel-Vechtdelta zijn een bijzonder
aspect aan dit deltaprogramma. Het peil in een gracht
in Zwolle staat in open verbinding met het peil in het
IJsselmeer. Gebleken is dat de rek uit het systeem is.
Vroeger leefde men meer met water. Het systeem was
dynamischer, maar de burger had zich hier op
aangepast. Door de aanpassingen in het water-
systeem komt hoogwater nog maar zeer zelden voor.
De ruimtelijke inrichting is vervolgens aangepast aan
een schijnbare stabiele situatie. De kunst is om bij
nieuwe ontwikkelingen mee te bewegen. Dit is een
opgave voor onze wethouders. In de IJssel-Vechtdelta
wordt nu bij herontwikkeling of ontwikkeling van
nieuwe wijken rekening gehouden met de toekom-
stige wateropgave.
Het vraagt om verbeelding van bestuurders om de
belangen van de regio en nationale belangen in elkaar
te vlechten. De IJssel-Vechtdelta is bereid een bijdrage
te leveren aan de landelijke opgave van hetDeltaprogramma en aan de slag te gaan met een
regioadvies over peilstrategien. Tegelijk vraagt de
delta wel aandacht voor samenhang tussen de
deelprogrammas, waardoor n gebiedsproces in de
regio mogelijk is. De IJssel-Vechtdelta moet niet op
slot, maar moeten we laten meeveren. Tot slot: de
regio kan bijdragen, maar niet alles betalen.
Intermezzo: toelichting door de heer Erik Dannenberg,
wethouder gemeente Zwolle op de bijzondere positie
van de IJssel-Vechtdelta
Op koers 13
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
14/50
14 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
15/50
2 Openingsdag 7 april
Donderdag7aprilvormdedestartvandetweede
IJsselMeerweekengelijkertijddeopmaatnaardebestuur-
lijkeconferentievan13april.Op7aprilkwameninde
SchouwburgvanAlmereruim140deelnemersuithetgehele
gebiedenvanuitverschillendeorganisaties-overheid,
semi-overheidenmaatschappij-bijelkaar.Indeochtend
hebbenzijinsneltreinvaartkennisgenomenvande
resultatenvandeeerstefase:dejointfactndingwaarinde
probleemanalysetotstandisgekomen,destrategieontwik-
kelingwaarbijdehoekpuntenvanhetspeelveldzijn
aangegevenendeHandreikingruimtelijkekwaliteit.De
presentatiesleiddensomstotverhiediscussies;ookplaatstenaanwezigennuigekanekeningen.
Nadelunchwaserruimtevoordiscussie.IneenWereldcaf-
seingwerdgediscussieerdoverderesultatenvandeeerste
fase.HetWereldcafiseenwerkvormomeenlevendige
dialoogoptezeen.Ditgebeurtdooreengrotegroepin
kleineregroepjestesplitsen.Dediversegroepengaanelk
rondeencaftafelmetelkaaringesprekovernofmeer
actueleonderwerpendievanbelangzijnvoorhetbetref-
fendeprogramma.Inzichtenwordenopdetafelkleden
vastgelegdincollectiefgemaaktemindmaps.
InhetWereldcafstondenzevenvragencentraal:
1.Waaromisnietsdoengeenoptie?
2.Welkeaandachtspuntenwiltuterugzienindeverdere
ontwikkelingvandestrategien?
3.Watmaakteenstrategiekansrijk?
4.Hoebelangrijkiseengroterezoetwatervoorraadvoorhet
IJsselmeergebiedzelf?
5.Watkunnenwedoenomdeexibiliteitvanhetsysteem
tevergroten?6.Welkeeconomischekansenzijnerbijveranderingenin
hetpeilbeheer?
7.Watkuntuzichvoorstellenbijdegevolgenvoorde
omgevingvandeverschillendestrategien?
Dedeelnemerswarenuitgenodigdombondigenongenu-
anceerdmetelkaaringesprektegaan,derandenvan(on)
mogelijkhedenteverkennen,scherpteintebrengenen
kleurtebekennen.Uitallegesprekkenzijneenaantal
hoofdconclusiesenadviezenvoordevolgendefase
gedestilleerd.Dezeadviezenzijnmeegenomenteraan-
scherpingvandebestuurlijkeconferentievan13april.
Daarnaastzijnalleaantekeningenopdetafelkleden
gedigitaliseerdvoorgebruikdoorhetDPIJtijdensde
volgendefase.Indebijlagezijnperkernvraageenaantal
reactiesweergegeven.
Natweepresentatiesoverdesamenhangmethetnationaal
Deltaprogrammaendeaanpakvoorfase2,werddedag
afgeslotenmeteengesprektussendedeelnemersen
vertegenwoordigersvandeBestuurlijkeKerngroepIJsselmeergebied(BKIJ)endemaatschappelijkeklankbord-
groephetRegionaalOverlegorgaanIJsselmeergebied(ROIJ)
overdeaandachtspuntenvoorfase2.
Op koers 15
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
16/50
16 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
Beelden opgedaan tijdens de inspiratiebijeenkomst van 3 maart 2011
Algemeen
Gevulde Meren
Lege Meren
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
17/50
3 De toekomst verkennen:moving forward!
Tijdensdebestuurlijkeconferentieop13aprilheeprof.dr.
ir.MarjoleinvanAsseltvandeUniversiteitvanMaastrichten
lidvandeWetenschappelijkeRaadvoorhetRegeringsbeleid
eeninspirerendespeechgehouden.
Detijdstaatnietstil,detoekomstkomtvanzelf.Bij
langetermijnplanningishetnodigomvooruittekijken.
Maarditkannooitopbasisvankennisalleenenalhelemaal
nietopbasisvanenkelhetoptellenvanbelangen.Plannen
vraagtdanookomvisie,wantzondervisiezijnergeen
vergezichten,ontstaatergeencreativiteitengeenverken-
ningvandehorizondermogelijkheden.Gebrekaanvisiebelemmerthetontstaanvaneengedeeldeinhoudeneen
voertuigompartijenteverbindenenconictentebeslech-
ten(Uit:Hajer,GrijzenenvantKlooster(2010):Sterke
Verhalen:HoeNederlanddeplanologieopnieuwuitvindt).
Eentoekomstverkenning,zoalshierinhetIJsselmeergebied
gebeurt,wordtwelgedenieerdalseensystematische
studievanwatdetoekomstinpeokanhebbenwaarbij
gebruikwordtgemaaktvanwetenschappelijkekennis.
Maardetoekomstmedevormgeven,betekentnietdatdeze
maakbaaris.Dromenvanmaakbaarheidtemiddenvanveel
onzekerheiddraagteenrisicoinzich:deoverheidbeloote
veel,demaatschappijgelooteveel,erontstaanoverspan-
nenverwachtingenendaarmeewordenwe
onzekerheidsintolerant.
Detoekomstisnietvolledigmaakbaar,maarligtooknog
nietvast.Anderzijdsisnietalleswatdenkbaarisook
mogelijk.Metanderewoordendetoekomstisopen,maar
nietleeg.Eenverhaaloverdetoekomstwordtdaarmee
inspirerend.OnderzoekbinnenhetDeltaprogrammaeenwenkendetoekomst:eenmooietoekomstwaarweonze
schoudersonderwillenzeen.Eensterkverhaal,datons
samenbindt.
Op koers 17
Nieuwe Meren
Nieuwe Randen
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
18/50
18 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
19/50
4 Jointfactnding
Op koers 19
Inhetafgelopenjaarhebbendeprovincies,samenmet
mede-overhedenenmaatschappelijkeorganisaties
gebiedsgerichtdegevolgenvanpeilveranderinginhet
IJsselmeergebiedvoorhetomringendelandverkend.
Tegelijkertijdhebbendewaterschappendewaterhuishoud-
kundigegevolgenvanpeilveranderinginhetregionaal
watersysteemenvoorwaterkeringenonderzocht.
RijkswaterstaatheedegevolgenvoordeAfsluitdijkende
Houtribdijkinkaartgebracht.Dezeverkenningenen
analyses(jointfactnding)latenziendatdeconsequenties
vanpeilveranderinggrootzijnenhetgebiedweinig
exibiliteitkentomdezeveranderingenoptevangen.Veranderingvanhetpeilleidtalsneltoteectenvoor
verschillendefuncties:veiligheid,zoetwatervoorziening,
berging,grondwater,waterkwaliteit,natuur,recreatie,
scheepvaart,etc..Deconclusiesvandejointfactndingzijn
tijdensdetweedeIJsselMeerweekgepresenteerdenworden
hieronderkortsamengevat.
Deeectenophetwatersysteemengebruikzijngrootals
hetIJsselmeerpeilmeestijgtmetdezeespiegelstijging(tot
1,5mbovenwinterpeil).DehuidigenatuurinhetIJsselmeer
verdwijntvolledig,mogelijkontstaanwelkansenvoor
nieuwenatuurinhetMarkermeer,Veluwerandmerenen
binnendijksinvernaendegebieden.Dehuidigespuislui-
zenenhetprojectExtraSpuicapaciteitAfsluitdijk(ESA)
zorgenerbijeenstijgingvandezeespiegelmet85cmvoor
dathetpeilophetIJsselmeernogmaarmetmaximaal60
cmmoetmeestijgen.DaarmeeisESAeenno-regretmaat-
regelengeehetextratijdomteanticiperenopdete
verwachtenzeespiegelstijging.Bijhetuitzakken(dalen)van
hetpeiltot1,5monderhetzomerpeil(endaarmeeniet
meegroeienmethetstijgenvandezeespiegel,maarwelcrerenvaneenwaterbuer)zijndeeectenophet
watersysteemengebruikookgroot.Dehuidigenatuurinde
Veluwerandmerenenandererandmerenverdwijntvolledig
doorhetdroogvallenvanbuitendijksegebieden.Daarnaast
moeteraankelijkvandesnelheidvanhetstijgenvande
zeespiegelin2035oflaterextramaalcapaciteitinde
Afsluitdijkwordengerealiseerd.Ookbijhethandhavenvan
hetpeilisdieextramaalcapaciteitna2035nodig.Totslotis
geblekendataanpassingvanbestaandewaterkeringenen
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
20/50
Hoofdlijnen uit de gebiedsverkenningen
20 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
Het systeem is weinig exibel,
omdat wij er een hoge norm
opleggen. We hebben onszelf met dehanden gebonden, als je dat los laat
is er veel mogelijk. A. Grent,
Hoogheemraadschap Hollands
Noorderkwartier
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
21/50
Op koers 21
Zoetwater is schaars, wordt schaars, maar is te goedkoop! (Be)prijs het water op het juiste (prijs)
peil. M. v.d. Heijden, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht
kunstwerkenincombinatiemetnoodzakelijkonderhoud
envervangingvanwegedetechnischelevensduurdoorgaans
beperktemeerkostenopleverttenopzichtevandekosten
voorautonome(noodzakelijke)aanpassingenomte
anticiperenoppeilverandering.
Hiernaasthebbendewaterschappengezamenlijkeenstudie
gedaannaardeeectenopdewaterhuishouding,teweten
dewaterkeringenenkunstwerken,buitendijksegebieden,
binnendijksegrondwatereectenenaankelijkheidvan
omliggende(regionale)watersystemen.Dewaterhuishoud-
kundigeanalysevandewaterschappenlaatziendat
peilveranderinginhetIJsselmeergebiedgevolgenheevoor
hetregionaalwatersysteemendewaterkeringen:
1.Bijgeringeverhogingenvanhetpeilzijnaldirect
maatregelennodig:uitwateringssluizenwerkenniet
meer,buitendijksegebiedenstaanvakeronderwaterenkeringenmoeten0,20tot2,0mwordenverhoogd.Bij
grotepeilverhogingenmoetenkeringenworden
verhoogdvan0,50totmeerdan2,0m.Daarnaastfalen
gemalenenschutsluizen,staansommigebuitendijkse
gebiedenpermanentonderwaterenontstaanin
buitendijksegebiedenmetbebouwingproblemen.Ook
ontstaangrondwaterproblemenindeIJssel-Vechtdelta,is
ereenkweltoenameentredenhogeregrondwaterstan-
denop,voorallangsrandeneningebiedenmeteen
zandondergrond.Tevensisereentoenamevanzoute
kwelindeWieringermeer,West-Frieslandenineen
strookindeNoordoostpolderenOostelijkFlevoland
(rondLelystad).
2.Bijverlagingvanhetpeilontstaanfunderingsproblemeninstedelijkegebiedenenstabiliteitsproblemenbijalle
waterkeringenenkunstwerken.Daarnaastispassieve
waterinlaatnaardepoldersnietmeermogelijken
moeteninlaatwerkenvervangenwordendoorbemalin-
gen.Sluizenwerkennietmeerendebevaarbaarheid
vermindert.Deprobleemgebiedenbijverlagingzijn
vergelijkbaarmetdiebijpeilverhoging.
3.Hetcompenserenvandezeeectenopdewaterhuishou-
dingkostgrofwegtussennentienmiljardeuro.
Uitgaandevanhethuidigegebruik,luidthetadviesop
basisvandezestudie:beperkdeverhogingenenzoek
naarvrijwaringvandeIJssel-Vechtdelta.ZakdaarnaastnietonderhethuidigewinterpeilvanNAP-0,40m.In
hetvervolgishetnodigomderelatiemethetregionaal
watersysteemverderteonderzoeken.
Debevindingenvandewaterbeheerderszijnbevestigddoor
deuitkomstenvandegebiedsverkenningenindedeelgebie-
den;voorzowelpeilverhogingalspeilverlaginggeldtdatin
iedergevaldeaspectennatuur(versterkingbijpeilopzet,
verliesbijuitzakken),waterveiligheid(dijkstabiliteit)ende
invloedopderegionalewaterhuishoudingnaderonder-
zochtmoetenworden.Cultuurhistorie(ookfunderingen)
enbuitendijkseontwikkelingenzijnookbelangrijke
centralethemas.Alskanswordtinhetalgemeenbenoemd
demogelijkheidommaatregeleninhetkadervanveiligheidtecombinerenmetnatuurenrecreatie.Deresultatenvan
dieverkenningenzijnsamengevatopdekaarthiernaast.
Indegebiedsverkenningenzijnknikpunteninhetpeil
gedenticeerd:hetmomentwaaropeenpeilstijgingof
dalingtotknelpuntenleidtinhethuidigegebruik.De
systeemgrenzenvanhetIJsselmeerblijkengrotendeelste
zijnopgevuld.Heteersteknikpuntligtbijca.10cmboven
hethuidigezomerpeil;danontstaandeeersteproblemen,
bijvoorbeeldinhetstedelijkgebiedinOverijssel.Bijca.
30-50cmbovenhethuidigezomerpeilontstaanforse
opgaveninhetgehelegebied.Metdehuidigeinrichtingishethuidigewinterpeildeondergrens.Hetuitzakkenvanhet
peillevertinhethelegebiedproblemenop.VoorhetIJmeer
enMarkermeerlijkteenbovengrensvanca.30cmboven
hethuidigezomerpeilzichtbaarteworden.Ditmoetnader
onderzochtwordeno.a.vanwegedekwetsbaarheidvanhet
Amsterdamsewatersysteem.Deondergrensligtbijhet
huidigewinterpeil.
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
22/50
22 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
23/50
Op koers 23
themas.BijdeVeluwerandmerengaathetomintegrale
duurzaamheidaanweerszijdenvandemeren:metname
hetevenwichttussenrecreatieennatuur.IndeZuidelijkerandmerenwordtgezochtnaardemogelijkhedenvoor
waterkwaliteitsverbetering.Ditalsvoorwaardevoorhet
versterkenvanrecreatieennatuur.VoorMarkermeer/
IJmeergeldtaanvullendnogdeontwikkelingvan
Lelystad,o.a.incombinatiemetdeversterkingvande
Houtribdijk.DitzelfdegeldtookvoorEnkhuizen.
Uitdejointfactndingzijndriehoofdboodschappen
centraalgesteldtijdensdetweedeIJsselMeerweek:
1.Hetsysteemisweinigexibel(buitendijks,steden,natuur).Peilveranderingkangevolgenhebbenvoorde
velewaardenengebruiksfunctiesaandekust:natuur,
cultuurhistorie,landschap,waterkwaliteit,water-en
oeverrecreatie,gebouwen(wonenenwerken),landbouw,
scheepvaart,toerisme,veiligheid.Hetbuitendijksgebied
enhetgebieddat(viarivieren)inopenverbindingstaat
methetIJsselmeerishydrologischkwetsbaarenweinig
exibel.DeIJssel-Vechtdeltainhetbijzonderiseen
complex,dynamischenkwetsbaargebied.Hetbedijkte
gebiedisookkwetsbaar,maardijkenkunnenworden
aangepast.Hetgaatdaarbijwelomforselengtes(orde
400km)enbijhoogopzeenomenormeingrepen.Debinnendijkseimpact(kwel)issterkaankelijkvande
inrichtingendemogelijkhedenomdezetegentegaan.
Bijingrepenronddijkenspeeltooknadrukkelijk
ruimtelijkekwaliteit.Peilveranderingopkortetermijnis
negatiefvaninvloedophethuidigegebruikintermen
vanrecreatie,toerisme(zowelbuitendijksalsgerelateerd
aanhavensencultuurhistorischesteden)enlandbouwen
daarmeeopdeeconomischeensocialeontwikkelingin
hetgebied.
2.Zorgvoorinkadering.Ditgeemeerconcreetheidvoor
kortetermijnprojectenenmaaktverbindingmetdelange
termijnmogelijk.Watisdezoetwatervraag?Enwatisdeopgavevanuitveiligheid?Dieduidelijkheidhebbenwe
nodigomdeuitwerkingenvoordelangetermijnte
maken.Tegelijkmaaktditduidelijkwelkekortetermijn-
projectenvanbelangzijn,hetgeenkanzorgenvoor
draagvlak,commitmentenenthousiasme.Dieverbin-
dingtussenkorteenlangetermijnismisschienniet
makkelijk,maarwelnodigvoorhetnemenvande
deltabeslissingen.
3.Zoekkansenvoorruimtelijkeontwikkeling(dynamiek,
impulsen).Kansenzijnindeeerstefasevanjointfact-
ndingonderbelichtgebleven.VoorhetIJsselmeerliggen
erkansenophetvlakvannatuur(ookdeverbindingbinnendijks-buitendijks;vernaingkaneenimpuls
betekenenvoordeontwikkelingvannatuur)envoor
stedelijkeontwikkeling(Lelystad,NetwerkstadZwolle-
Kampen).DeZuyderzeerandkomtinbeeldbijhet
wegleidenvandeafvoervandeVechtbijhogewaterstan-
denenonderstormcondities.Ditisdaneenkansvoorde
ontwikkelingvanhetgebied.Voorderandmeren,IJmeer
enMarkermeergeldennatuurontwikkeling,woningbouw
buitendijks,waterkwaliteitenrecreatiealscentrale
Voor de lange termijn moet je
breder kijken dan een postzegel aanpak, dan ontstaan kansen.
M. Grioen, Provincie Flevoland
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
24/50
24 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
25/50
2
1
3
4
POMPEN
geen / geringe
meerpeilstijging
ZO LANG
MOGELIJK SPUIEN
grote meerpeilstijging
= 60 cm winterpeil
grote
zoetwaterbuer
bescheiden
zoetwaterbuer
Op koers 25
5 Strategieontwikkeling
Destrategienbeschrijvenopkwalitatievewijzedegevolgen
enmogelijkemaatregelenvanpeilveranderinginhet
IJsselmeergebiedoverdeperiode2015t/m2100.Doorde
uiterstecombinatiesvandeopgavenvoorwaterveiligheid
enzoetwaterin2100tecombinerenzijndehoekpunten
beschrevenvanhettoekomstigepeilbeheerinhet
IJsselmeergebied.Dehoekpuntenmarkerenhetspeelveld
waarbinnenvelecombinatiesvanoplossingsrichtingenen
maatregelenmogelijkzijn.Destrategiengeveneeneerste
indrukvande(on)mogelijkhedenvanhetIJsselmeergebied
enagenderenkennisvragenvoordevolgendefasevanhet
Deltaprogramma.Tensloebiedendestrategienhandvat-tenvoordeeersteafstemmingsrondebinnenhetnationaal
DeltaprogrammawaarinderesultatenvanDPIJworden
gecombineerdmetderesultatenvandeanderedeelpro-
grammas.Indienationaleafstemmingishetvoorhet
DeltaprogrammaIJsselmeergebiedvooralvanbelangdatde
anderedeelprogrammashelderheidbiedenoverdescope
diemedebepalendisvoordeomvangvandeopgaveinhet
IJsselmeergebied.
Destrategienzijngezienhetbovenstaandenietbedoeld
omuittekiezen.Zijbeschrijvendemogelijketransforma-
tiesvanhetgebiedalsgevolgvanhoofdkeuzenvoorde
langetermijn.Daarbijzijnbewustdeuiterstenvandeze
keuzenuitgewerktenisvooralgewerktvanuithetperspec-
tiefvandewateropgave.Indevolgendefasevanhet
DeltaprogrammaIJsselmeergebiedkrijgenruimtelijke
visievormingenhetbeantwoordenvankennisvragen
nadrukkelijkdeaandacht.Zodoendewordttoegewerktnaar
eenadviesvooreenvoorkeursstrategiein2014.
OmdestrategienteontwikkelenzijnallereerstdetweehoofddoelstellingenvanhetDeltaprogramma,veiligheiden
zoetwatervoorzieningineenassenkruis(ziehiernaast)
gezet.Dehoofdkeuzevoorveiligheidbetredewaterafvoer
vanhetIJsselmeergebiedbijeenstijgendezeespiegel,
waarbijdekeuzegaattussenspuienofpompen.Bijde
hoofdkeuzeoverhetrealiserenvaneenzoetwaterbuer
gaatdekeuzetussenhetaanleggenvaneenbescheidenof
eengrotebuer.
De beslissingen worden niet alleen genomen in
Den Haag! T. Ietswaart, Provincie Frysln
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
26/50
26 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
Strategie 1: uitgaan van het huidige peilregime Strategie 2: opzeen en uitzakken
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
27/50
Op koers 27
Sraegie 1: uigaan van he huidige peilregimeIndeeerstestrategiehuidigpeilregimeisdehoofdkeuze
voorveiligheidomhetIJsselmeerpeilniettelatenmeestij-
genmetdezeespiegel,waardooropenigmoment(aanke-lijkvanhettempovandezeespiegelstijging)pompcapaci-
teitindeAfsluitdijkgerealiseerdmoetworden,omdater
nietmeerondervrijvervalkanwordengespuidopde
Waddenzee.Voordezoetwatervoorraadwordtgeengrotere
buergecreerddannuhetgevalis.Hetpeilbeheerblij
voorallecompartimentenhetzelfdealsnu.Bijditpeilbe-
heerheehetgeheleIJsselmeergebiedeenzoetwaterbuer
van390miljoenm3.
Belangrijkstegevolgenvandezestrategie:
VanuithetIJsselmeergebiedkannietwordenvoorzienin
extrazoetwatervoorhetIJsselmeergebiedofvooranderegebiedeninNederlandindiendezoetwatervraag
toeneemt.Ditlevertmogelijkeenopgaveopeldersinhet
IJsselmeergebiedofeldersinNederland.
Erkanbijzeespiegelstijgingnietmeerondervrijverval
wordengespuid.
Erzijnweinigmeekoppelkansenvoorregionaleopgaven,
omdatervanuitdewateropgavenvanhet
DeltaprogrammaalleenronddeAfsluitdijkwordt
genvesteerd.
Sraegie 2: opzeten en uizakkenIndetweedestrategieisdehoofdkeuzevoorveiligheid
detzelfdealsindeeerstestrategie.Erwordtgekozenomde
zeespiegelstijgingoptevangenmetpompcapaciteitindeAfsluitdijk.Omdatindezestrategiewordtgekozenomde
zoetwaterbuertevergroten,wordthetpeilinhetvoorjaar
beperktopgezetenkanhetpeilinzeerdrogezomers
uitzakkentotonderhethuidigeminimum.Ditgeldtvoor
zowelhetMarkermeer-IJmeeralshetIJsselmeer.De
randmerendoenwelmeemethetbeperktopzeeninhet
voorjaar.Zezakkenechterindezomernietverderuitdan
hethuidigeminimum,omdatdebijdrageaandezoetwater-
buerkleinis,terwijldenegatieveeectenvanuitzakken
daarerggrootzijn.HetgeheleIJsselmeergebiedhee
hiermeeeenzoetwaterbuervan1766miljoenm3.
Belangrijkstegevolgenvandezestrategie:
Natuurschadeenwateroverlastalsgevolgvanhet
opzeenvanhetpeilinhetvoorjaar.
Mogelijkeinstabiliteitvankeringenenkunstwerkenals
gevolgvanhetuitzakkenvanhetpeilonderhethuidige
minimum.
Mogelijkeaantastingvanhoutenfunderingenrondom
IJsselmeerenMarkermeeralsgevolgvanhetuitzakken
vanhetpeilonderhethuidigeminimum.
Vervolgensisbijelkhoekpuntinhetassenkruiseenlogisch
peilverloopgekozen.Opbasisvandeverschillendestudies
indeeerstefase(jointfactnding)zijndegevolgenvanhet
peilverloopbepaaldenzijnbijbehorendeindicatievemaatregelenbedacht.Hierbijisgekekennaareectenen
maatregelenophethoofd-enregionaalwatersysteem,
natuurenruimteengebruik.Dezeindicatievegevolgenen
maatregelenzijngevisualiseerdindeVergezichten2100
(ziedetweeaeeldingenhiernaastenopdevolgende
pagina).Devierstrategienzieneralsvolgtuit.
Peilverhoging in Markermeer n
IJsselmeer: is dat ook een scenario? Danhoe het peil veel minder te worden
verhoogd (voor zoetwaterbehoee).
G. Keet, Stichting VBIJ/
IJsselmeervereniging
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
28/50
28 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
Strategie 3: stijgen en opzeen Strategie 4: benuen meerpeilstijging
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
29/50
Op koers 29
Sraegie 3: sijgen en opzetenIndezestrategieisdehoofdkeuzevoorveiligheidanders
danindeeerstetweestrategien.Inplaatsvanhetplaatsen
vanpompcapaciteitopdeAfsluitdijk,wordthiergekozen
voorhetlatenmeestijgenvanhetwinterpeilvanhet
IJsselmeermetdezeespiegel,zodatkanwordenblijven
gespuidondervrijverval(maximaal60cmwinterpeil-
stijgingin2100).Omdatindezestrategiewordtgekozen
vooreengrotezoetwaterbuerwordtbovenopdewinter-peilstijginginhetvoorjaarhetpeilinhetIJsselmeersterk
opgezet.Indezomerzakthetpeilnietverderuitdanhet
huidigeminimum.Vanwegedeontkoppelingwordtinhet
Markermeerenderandmereneenanderpeilregime
gehanteerd.Inhetvoorjaarwordthetpeilbeperktopgezet.
Hetgehelegebiedheehiermeeeenzoetwaterbuervan
2186miljoenm3buer.
Debelangrijkstegevolgenvandezestrategiezijn:
EriseengroteveiligheidsopgavevoordeIJssel-Vechtdelta
enhetIJsselmeeralsgevolgvanhetmeestijgen.
Daarbovenopisereenextraveiligheidsopgavedoordegroteopzetvanhetpeilinhetvoorjaar.Deveiligheidsop-
gaveheenaastgevolgenvoordedijkenookimpactop
desteden.
Hethogepeilbrengtaanzienlijkevernaingvanhet
gehelegebiedrondhetIJsselmeerenindeIJssel-
Vechtdeltametzichmeedoortoenamevan(somszoute)
kwel.
Buitendijksegebiedenzijndoorhethogepeilniette
handhaven.
Sraegie 4: benuten meerpeilsijgingIndezestrategieisdehoofdkeuzevoorveiligheid,netalsin
strategie3,hetmeestijgenvanhetwinterpeilmetde
zeespiegel(maximaal60cmwinterpeilstijgingin2100).
Omdaterindezestrategienietvoorwordtgekozenomde
zoetwaterbuerverdertevergrotenwordthetpeilinhet
voorjaarnietopgezet.InhetMarkermeerenderandmeren
wordtvanwegedeontkoppelinghethuidigepeilbeheer
gehandhaafdofkanbijeenbeperktezoetwatervraagvooreenpeilbeheerwordengekozenwaarinhetvoorjaarspeil
helemaalnietwordtopgezet.Dezoetwaterbuervanhet
gehelegebiedis915miljoenm3.Dezebuerisgebaseerdop
maximalezeespiegelstijgingin2100volgensdeKNMI-
scenarios.Mochtdezeespiegelstijgingminderzijn,danis
ertevensminderzoetwaterbeschikbaar.
Debelangrijkstegevolgenvandezestrategiezijn:
EenveiligheidsopgavelangshetIJsselmeereninde
IJssel-Vechtdeltaalsgevolgvanhetmeestijgenmetde
zeespiegel.(Deopgaveismindergrootdaninstrategie3
omdathiergeensprakeisvaneenvoorjaarsopzet.) Ookhierissprakevanvernaingdoor(somszoute)kwel
instedelijkenlandelijkgebied,maarminderextreemdan
instrategie3.
Buitendijksegebieden(natuurenanderefuncties)komen
doorhetmeestijgenonderwatertestaan.
Blijf rekening houden met het
watersysteem. Niet alleen met het
peil in het IJsselmeer, maar ook de
aangetakte regionale systemen.
C. van Drimmelen, GemeenteAmsterdam
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
30/50
30 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
Kapitaliseer bij peilverhoging en daarvoor
noodzakelijke maatregelen de immaterile kosten
van aantasting van cultuurhistorische waarden en
toeristisch recreatieve mogelijkheden.D. Stellingwerf, Gemeente Lemsterland
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
31/50
6 Handreiking ruimtelijkekwaliteit
Op koers 31
HetopstellenvandeHandreikingruimtelijkekwaliteitis
eenaparteopdrachtaanhetDeltaprogramma.Deze
opdrachtwordtmethetopleverenvandehandreiking
afgerond.TijdensdetweedeIJsselMeerweekisheteerste
conceptvandehandreikinggepresenteerd.Dehandreiking
bestaatuitbeeldenvanderuimtelijkekwaliteitvanhet
gebiedenontwerpprincipesvoorbuitendijksbouwen.
Ruimelijke kwalieiVoorhetinkaartbrengenvanderuimtelijkekwaliteitvan
hetgebiedzijnvijfthemakaartenontwikkeldomdehuidige
situatieenderuimtelijkekwaliteitendaarinvastteleggen.Deinvalshoekenvandezekaartenzijnhistorie,ecologie,
water,belevingengebruikverbeeldinrespectievelijkde
themakaartenOudeenNieuwekust,MerenenMoerassen,
Watermachine,BeleeareLeegteenGebruikskwaliteiten.
Omdeveelheidaan(huidigeenpotentile)kenmerkenen
kwaliteitentoepasbaartemakentenbehoevevanruimte-
lijkeafwegingenzijndezetothunessentieteruggebracht.
Datisdebetekenisvanhetgebiedopdrieverschillende
schaalniveaus:regionaal,nationaaleninternationaal.
Opdonderdag7aprilhebbendedeelnemerseenenqute
gekregenmetalsdoeldebetekenissenteprioriteren.De
uitkomstenwordenmeegenomenindedenitieve
handreiking.
Buiendijks bouwenHetdoelvandezehandreikingisomeeninstrumentte
biedenwaarmeedekwalitatiefhoogwaardigeuitvoering
vanbuitendijkseinitiatievenkanwordenbegeleid.Erwordt
onderscheidgemaakttussengrootschaligeenkleinschalige
locaties.Degrootschaligelocatieszijn:
gemeenteAmsterdam(350hectare,IJburg2efase); gemeenteAlmere(700ha,SchaalsprongRandstad2040);
gemeenteLelystad(150ha,regionaleenlokaleambities).
OokdegemeenteHarderwijkkrijgttoestemmingom35
hectareinhetwatertebouwen,volgensreedsuitgewerkte
plannen(ondervoorwaardevanwet-enregelgevingzoals
natuurwetgeving).Voordeanderegemeentengeldteen
vrijstellingvanvijfhectarepergemeente.Daarbijgeldtde
gemeentelijkeindelingtentijdevanvaststellingvanhet
NationaalWaterplan2009-2015.Naherindeling
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
32/50
32 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
De vijf themakaarten uit de Handreiking ruimtelijke kwaliteit
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
33/50
Op koers 33
Zoetwater is van onschatbare waarde voor Noord
Nederland. J. Dekker, PWN Waterleidingbedrijf
samengevoegdelocatiesmogenhunoorspronkelijkehectaresbijelkaaroptellen.
Voordegrootschaligelocatieswordthetvolgende
opgemerkt:
Grootschaligelocatieswordenuitgewerktalsintegrale
gebiedsontwikkeling,waarbijnieuwekwaliteitenworden
toegevoegdvanuiteenmeervoudigperspectief.
Eenkwaliteitsteamspeelteendominanterolbijde
planontwikkelingenstuurthetplanprocesindediverse
stadia.
Dehandreikinggaatverderalleeninopdekleinschalige
locaties,waarvoorpergemeenteeenvrijstellingvanin
totaalvijfhectaregeldt.
Ondanksdatdetotaleoppervlakteaanvijf-hectarelocaties
slechtseenfractieisvanhettotalewateroppervlakvanhet
IJsselmeergebiedkandeimpactopdebelevingvandegrens
land-watergrootzijn.Eenvandegrotekwaliteitenvanhet
IJsselmeerzijndeduidelijkeland-watergrenzen(metdedijk
alshelderelijn)endeopenheid.Hetgevaarbestaatdat
areukwordtgedaanaandegenoemdehelderheid.
Sturenopkwaliteitisdanookeenterechteopgave.Criteriamoetenbetrekkinghebbenopdelocatie(zonerings-
principes),deuitwerking(ontwerpprincipes)ende
peilveranderingen(duurzaamheidstoets).Dezecriteriazijn
samengevatineenbeslisboom.
Devoorgesteldeontwerpprincipesvoorbuitendijksbouwen
zijn:
1.Deontwikkelingisonmiskenbaarleesbaaralseen
buitendijkseingreep.
2.Streefnaarcontinuteitenopenbaarheidvanwaterkering
enoeverzone.
3.Devoorkeurgaatuitnaardrijvendeoplossingen.
4.Ontwerplandgebondenontwikkelingenopbasisvande
ontwikkeldeschaalladderaankelijkvandeomvang
vandeingreep(ziedeaeeldinghiernaast).
Schaalladder
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
34/50
34 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
35/50
7 Samenhang binnenhet nationaalDeltaprogramma
Op koers 35
Houd de algemene democratie
gemeenten en provincies goed
betrokken bij het proces. Ik proef
achterstand in het informatieniveau.
J. Nieuwenhuis, Waterschap
Zuiderzeeland
Nederlandstaatvooreenaantalopgavendienietacuutzijn,
maarwelurgent.Omindetoekomstdejuistemaatregelen
tekunnennemen,moetenweonsnuvoorbereiden.Het
nationaalDeltaprogrammavoorziethierin.Onderdevlag
vanhetDeltaprogrammawordtinverschillendedeel-
programmasgeneriekengebiedsgerichtonderzoekgedaan
naardemogelijkemaatregeleneneectenvooronze
leefomgeving.Onderleidingvandedeltacommissaris,Wim
Kuijken,wordendedeelprogrammasuitgevoerd.Het
kabinetneemtin2014eenaantalbeslissingende
deltabeslissingen-overveiligheidenwatervoorziening,die
bepalendzijnvoordetoekomstvanonzedelta.
Denegendeelprogrammas(Veiligheid,Zoetwater,
NieuwbouwenHerstructurering,Kust,Rivieren,
IJsselmeergebied,Rijnmond-Drechtstedenen
ZuidwestelijkeDelta)leverenbouwstenenvoordedelta-
beslissingenendejaarlijksedeltaprogrammas.Deze
programmasbevaenderesultatenvaneenfaseeneen
doorkijknaardevolgendefase.Zekomentotstandonder
regievandedeltacommissaris.Indedeltaprogrammaszijn
ookdetekstenvandedeltabeslissingenopgenomen.
Vij delabeslissingenDevijfdeltabeslissingenborgendesamenhangbinnenhet
Deltaprogramma.Debeslissingenzijn:
Veiligheid:actualiseringvanwaterveiligheidsnormenen
uitwerkingingebiedsgerichtestrategien;
Zoetwater:eenstrategievooreenduurzame
zoetwatervoorziening;
NieuwbouwenHerstructurering:eennationaalbeleids-
kadervoorontwikkelingvanbebouwdgebied(binnen-
dijks,buitendijks,enindewaterkeringszone);
IJsselmeergebied:eenstrategievoorhetpeilbeheerin
IJsselmeergebiedvoor2015-2100;
DeRijn-Maasdelta:eenstrategievoorhoogwaterveilig-
heidenduurzamezoetwatervoorzieningvoor2050-2100.
Dedeltabeslissingenkomenvolgenseeniteratiefprocestot
stand.Dedeelprogrammasleverenstrategien.Logische
combinatiesvanstrategienuitmeerderedeelprogrammas
vormenoptiesvooreendeltabeslissing.Logischecombina-
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
36/50
36 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
37/50
Op koers 37
Bestuurders moeten op een
gegeven moment ook nee kunnen
verkopen. Dat vraagt bestuurlijke
durf en eerlijkheid. Uit debat
hoogwater-enlaagwaterafvoeren.Hetdeelprogramma
IJsselmeergebiedtotslotmaakteenintegraaladviesover
hetpeilbeheerinrelatietotderuimtelijkeontwikkelingvan
hetIJsselmeergebied.Binnenhetdeltaprogrammaisde
besluitvormingcomplex.Beslissingenstaannietopzich,
daaromishetbelangrijkomsamenoptetrekken.Stapvoor
stapwordthetspeelveldverkleind,wanteectenzijnop
termijnmogelijkingrijpend.Maaromdatweookdetijd
hebben,ishetbelangrijkbehoedzaamtewerktegaan,
draagvlakoptebouwenendatvasttehouden.Deopgaven
voorveiligheidenzoetwaterzijnvanlevensbelang;hetis
belangrijkdaarbijdekoppelingtussendekorteendelange
termijnvasttehouden.Realistischebesluitvormingvraagt
eromadaptieftewerktegaan:niettevroeg,niettelaat
besluiten;nietteveel,nietteweinigdoen.Daarnaastlevert
hetkoppelenaanandereambitiesmeerderewinnaarsopen
daarmeemeerdereeigenaars.
tiesvanoptiesvandedeltabeslissingenvormenvervolgens
weervoorstellenvooreensamenhangendesetvan
deltabeslissingen.
DedeltabeslissingvoorhetIJsselmeergebiedgaatovereen
peilstrategie,waarbijzoweldeveiligheidsopgaveoplange
termijngewaarborgdwordt,alsookeenbijdragewordt
geleverdaandezoetwaterstrategie.Deinputvoordeze
deltabeslissingkomtuiteenaantaldeelprogrammas.
VanuithetdeelprogrammaVeiligheidkomengeactuali-
seerdeveiligheidsnormenendaarmeederandvoorwaarde
voordeveiligheidsopgave.HetdeelprogrammaZoetwater
geedebenodigdezoetwaterschijfophetIJsselmeeraanals
onderdeelvandezoetwaterstrategie.Hetdeelprogramma
NieuwbouwenHerstructureringontwikkelteenbeleidska-
dervoordeontwikkelingvanbebouwdegebieden.Het
deelprogrammaRivierengeeinzichtindeteverwachten
Wewerkendusmeteenaantaldilemmas:
Wewillendetijdbenuen,maarniethetmomentum
verliezen.
Decomplexiteitvraagtombehoedzaamheid,maareris
dedrangomkeuzetemakenvoorduidelijkheid.
Wezoekennaarcontinuteit,maarhebbendaarbijookte
makenmetdebestuurlijkewerkelijkheid.
Overdezesregionaledeelprogrammaswordtinregionale
stuurgroepeneninbestuurlijkeoverleggengesproken.Over
dedrielandelijkedeelprogrammasvindtbestuurlijkoverleg
plaatsinhetnationaalwateroverlegenhetbestuurlijk
overlegruimte.Devoorstellenuitdenegendeelprogram-
maskomensamenindestuurgroepDeltaprogramma,dan
welhetNationaalBestuurlijkOverleg,waarinministersen
bestuurderssamenomdetafelzien.
Deltabeslissingen
Fase 1
Analyse
Fase 2
Mogelijke
strategien
Fase 3
Kansrijke
opties
Fase 4
Voorstel Delta-
beslissingen
DPIJ Advies
Peilbeheer
DP 2012 DP 2013 DP 2014 DP 2015
Ruimtelijke
inpassing
Regionale processen
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
38/50
38 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
Je mag er van uitgaan dat je niet verzuipt, daar
betaal je belasting voor. Maar voor sommige
individuele plekken moet je de discussie aan
durven gaan. P. Visser, ROIJ
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
39/50
8 Aanpak vervolg
Op koers 39
MetdetweedeIJsselMeerweekisdeovergangvanfase1naar
devolgendefasenvanhetDeltaprogramma
IJsselmeergebiedgemarkeerd.Metdedeelnemersisde
oogstvandeeerstefase(deanalyseresultaten),gedeelden
hetprocesgevalueerd.Enzijndebeeldengedeeldoverhet
totaalprocesenoverdevolgendefase.Opbasisvanwaarhet
DPIJnustaatenwaarweheenwillenmaakthetprogram-
mabureaueenupdatevanhetplanvanaanpakuit2010.
Dezeupdatewordtinseptemberindenieuwtevormen
stuurgroepvastgesteld.Hetplanvanaanpakfase2dientals
leidraadvoorhethandelenvandesamenwerkingspartners
enomdeomgevinginzichttegeven.Hetdientnietals
concreetwerkprogramma.Erissprakevangroteopgaven,
ambitieseneenverrehorizon,velerelatiesenaankelijk-
hedenenvele(samenwerkings)partners.Hetdoelvande
tweedefaseisheteindevandeblackboxdoorinzicht,
overzichtensturingenbehoudvanhetgoede.
HetnationaleDeltaprogrammaissturendvoordeplan-
ning,inhoudelijkekadersenopteleverenproducten.
Nationaalisbeslotenominplaatsvandriefasenvoortaan
uittegaanvanvierfasenrichting2014.HetDPIJpastzijn
aanpakhieropaan.DeplanningvoordeDeltabeslissing
IJsselmeergebiedisdaarmeealsvolgt:
Eindfase2:voorjaar2012
Mogelijkestrategienpeilbeheert.b.v.Deltaprogramma
2013.MedeopbasisvandeelprogrammasVeiligheid,
Zoetwater,enNieuwbouwenHerstructurering.
Eindfase3:voorjaar2013
Vaststellenkansrijkestrategient.b.v.Deltaprogramma
2014.
Eindfase4:voorjaar2014
Breedgedragenadviesenuitvoeringsprogrammat.b.v.
Deltaprogramma2015:voorstelDeltabeslissing
IJsselmeergebied.
HeteindresultaatvanhetDPIJin2014iseenbreedgedragen
adviestervoorbereidingvanbesluitvormingbij:
1.HetRijkoverdedeltabeslissingen,onderanderemet
betrekkingtoteenstrategievoorhetlangetermijn
peilbeheerinhetIJsselmeer(inclusiefeenuitvoerings-
programmaophoofdlijnen)endaarmeeuiteindelijk
besluitvorminginhetkadervanhetNationaalWaterplan
2,enkortetermijnbesluiten(o.a.kortetermijnbesluit
peilbeheer).
2.Deregionalepartners(provincies,gemeenten,water-
schappen)overkorte-enlangetermijnbesluitenen
investeringeniederinzijneigendomein.
Desamenwerkingspartnershebbensamenverkendwaarzij
heenwillen,watdaarvoornodigisenhoezedatwillen
doen.Daarbijisgeleerdvanfase1enhetuitgangspuntom
aantesluitenbijdeplanningvanhetnationaal
Deltaprogramma.Deconclusieis:hetDeltaprogramma
IJsselmeergebiedzitophetgoedeschip,opdegoedezee,
alleendekoersmoethierendaareenanderaccentkrijgen.
Dehoofdlijnisdaterverderwordtgegaanmethetingezee
proces.Daarbijwordtaccentenaangebrachtopbasisvande
ervaringenuitfase1(resultatenenprocesevaluatie).
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
40/50
40 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
41/50
Op koers 41
Samen suren verder invullenHetcentraleaandachtspuntvoorhetprocesindevolgende
faseis,samensturenverderinvullen.Provincies,gemeen-
ten,waterschappenenRijkwerkeninhetDeltaprogrammaIJsselmeergebiedaangezamenlijkedoelendoorsamente
werken,samentesturenensamentenancieren.Hetis
belangrijkomafstemmingsprocessenteverbeteren.
Daaromzalereenstuurgroepwordengevormd,dieinde
plaatskomtvandehuidigeBestuurlijkeKerngroep
IJsselmeergebied.Hetisbelangrijkdatdezestuurgroep
werktmetmandaatvandeachterbaneninstaatisomop
bestuurlijkniveaudekoppelingteleggentussenwateropga-
venenruimtelijkeopgaven.Desamenstellingvande
stuurgroepdientdebrede(inhoudelijke)opgavegoedte
weerspiegelen.
Ditvraagtookomeenheldereverantwoordelijkheidsverde-ling,waarbijregionaalgeorganiseerdwordtwatkan,
centraalgeorganiseerdwatmoet.Daarbijmogentegenstel-
lingenblijvenbestaan.Datbetekentdaternietgestuurd
wordtopconsensus,maarophetverhelderenvanoptiesen
belangentegenstellingen.Bijeenveranderendecontextis
hetbelangrijkomopentestaanvoorhetherijkenvan
ambitieswanneernodig.
Daarnaastzalindetweedefaseplaatszijnvoordevolgende
punten:
Meer aandacht voor ruimtelijke ontwikkeling
Indevolgendefaseismeeraandachtvoorruimtelijke
ontwikkelinginrelatietotwaterbeheernodig.Het
systeemblijktinexibeltezijn.Ditmaakthetnoodzake-
lijkomderuimtelijkeontwikkelingmeetenemeninde
afwegingenrondhetpeilbeheer.Doorruimtelijke
ontwikkelingmeetenemen,komenookkansenvoor
functiesinbeeld.Ditkanbijdragenaanhetontstaanvan
draagvlakvoormaatregelen.Nuontbrekeninhetproces
ruimtelijketoekomstbeeldenophetniveauvanhethele
IJsselmeergebiedvoordemiddellangeenlangetermijn
(2100),terwijlhetbijhetpeilbeheerweloverdelange
termijngaat.
Samenhang tussen korte- en langetermijnopgaven
Veranderingeninhetgebiedkomentotstanddooreensamenspelvanbesluiteneninvesteringenvanverschil-
lendepartijen,opverschillendemomenten.
Verbindingentussendekorte-endelangetermijnopga-
venzijnessentieelvoorhetvasthoudenvandeurgentiein
hetDeltaprogramma.Hetverbindenaandekortetermijn
helptbestuurdersdanwelsamenwerkingspartnersom
ooknualduidelijktemakenwathetbelangvoorhenis.
Desamenhangtussenkorte-enlangetermijnopgavenis
daarnaastookbelangrijkvanuitdewenstotadaptief
deltamanagement.Wanterwordtgestreefdnaareen
optimalemixvankorte-enlangetermijnmaatregelenin
hetlichtvaneenonzekeretoekomst.Mogelijkkandoornudedingennetietsanderstedoen(bijvoorbeeld
omkeerbareingrepen)ervoorgezorgdwordendatmeer
optiesopenblijven.
Van we moeten iets naar we willen iets
Inditprocesgaathetomkennisvorming,wilsvormingen
oordeelsvorming.Deverwachtingwasomalindeeerste
fasetekomentotwilsvorming.Datisgebeurdoptwee
punten:hetIJsselmeergebiedwordtnualsngeheel
gezieneneriseenomslaginhetgebiedaanhetontstaan
inhetdenkenvanwemoetennaarwewillen.Erisdus
eenwilontstaanomsamenoptetrekken.Maarerisnog
geenwilsovereenstemmingoverheteindbeeld.Om
strakstekunnenbepalenwatkansrijkis,ishetnodigom
degewenstetransformatieinbeeldtebrengenvoorde
middellangetermijn(huidigeplannen,2030/2040)en
voordelangetermijn(2100).
Hoegaandeprocessenenproducteninfase2erdanuit
zien?InputvanuitdeDeltaprogrammasVeiligheiden
Zoetwaterzorgteerstvooreenverkleiningvanhetspeel-
veld,omdatereenbeterbeeldontstaatvandeopgave.
Vervolgenszullentoekomstbeelden2100voorhetIJssel-
meergebiedwordenontwikkeld,wordtereenregionaal
ingevuldvergelijkingskaderontwikkeldenwordenkorte
termijnopgaven/-kansenenruimtelijkbeleidgedenti-ceerd.Opbasishiervankunnenmogelijkestrategien
wordenbepaald.Ditisheteindresultaatvanfase2.
SuringErbestaatsomsnogonduidelijkheidwieopwelkmoment
aanhetroerstaat.Teruggrijpendophetschemauit
hoofdstuk7zijndatdevolgendepartijen:
Deltabeslissingen > stuurgroepDeltaprogramma
DPIJ-advies > stuurgroepDeltaprogramma
IJsselmeergebied
Regionaleprocessen> regionaledemocratie
Evaluaie eerse aseHetDeltaprogrammaIJsselmeergebied(DPIJ)willerenvan
ervaringen.Inaanloopnaardevolgendefaseheehet
programmabureaudaaromeenprocesevaluatieoverde
eerstefaselatenuitvoeren.Dezeevaluatietoontveel
positievescores.Zoblijkenderespondenteninhogemate
tevredentezijnoverdesamenwerking,detransparantieen
degekozenwerkvormen:deIJsselMeerwekenzijnerdaarn
van.Naastdepositievescoreszijnerookaandachtspunten.
Zokanhetprincipevansamensturenduidelijkeringevuld
worden.Tevensishetbelangrijkomnatedenkenovereen
begrijpelijkeaansluitingvanhetdeltaprogrammametde
traditionelebesluitvormingsprocessenvangemeentenen
provincies.Hetrapporttensloedoetdesuggestiehet
aantalleidendeprincipestebeperkenenterichtenopdie
principesdiedaadwerkelijkonderscheidendzijn:bijvoor-
beeldsamensturenentegenstellingenlatenbestaan.Het
DPIJverwerktdeuitkomstenvandeevaluatieindeaanpak
voordevolgendefase.
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
42/50
42 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
43/50
Bijlage
Op koers 43
Bevindingenbestuurlijkediscussies
13april
Debestuurlijkeconferentievan13april2011kendeveel
ruimtevoordiscussie.Nabijnaiederepresentatiewaser
ruimtevooreenplenairediscussieofeengesprekaande
tafelswaaraandebestuurderszaten.Pergepresenteerd
onderwerpvindtuhierenkelebevindingenuitde
gesprekken.
De inhoudelijke samenhang binnen he naionaal
Delaprogramma
Ditdeltaprogrammawachtmetsmartopwaterkomtuit
andereDeltaprogrammas.Hetbesefiserdatdezoet-
wateranalysegrondigenzorgvuldigmoetgebeuren,maar
deboodschapblij:snelheidenzorgvuldigheidzijngeen
vijandenvanelkaar.EchterdoordathetDPIJvoorloopt,
kandedialoogookgoedopgangkomen.
VergeetNoord-Nederlandnietalserwordtgesproken
overlaagHolland.VoorGroningenenFrieslandgelden
eenaantalgelijkeeectenengevolgenvanklimaat-
veranderingalsvoorWest-Nederland.Vergeetdaarnaast
ookOost-Nederlandniet.BijhetDeltaprogramma
IJsselmeergebiedzitiedereenbijelkaar.
Hetisbelangrijkdatmaatschappelijkeorganisatiesinde
ROIJblijvenmeedraaienopkenniseninhoud.
Koppelruimtelijkeinrichtingaanwater.
Joinacfnding en sraegien
HetDeltaprogrammagaatvooraloverruimtelijkeen
sociaal-economischeontwikkeling,ookalisdeaanlei-
dingwaterveiligheidenzoetwater.
Pasopvoordoorredenering.Gauitvaneenzoetwater-
belangenafweginginplaatsvanalleeneenzoetwater-
opgave.Opdiemanierkunnenbelangenbijeen
zoetwaterbuergoedvergelekenwordenmetbelangen
dieingedrangrakenbijhetcrerenvandiebuer.
Eriseenextraknopomaantedraaienbijdestrategien
(naastveiligheid,zoetwater,regionaleopgavenen
ontwikkelingen,enecologie):deregionaaleconomische
ontwikkelingdiemogelijkwordtbijeenzoetwaterbuer.
Weloverwogen en realistisch, zo
langzaam en zorgvuldig als nodig,
zo snel als mogelijk. Uit debat
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
44/50
44 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
maardekwaliteitzalmoetenontstaanindeuitwerking.
Hetwordtspannendgevondenofdatlukt. Daarnaastiserbehoeeaanmeerduidelijkheidoverde
besluitvormingsmomenten.Datmaaktcollectief
probleemeigenaarschapmogelijk.
Totslotismennieuwsgierignaarwaardemiddelen
vandaangaankomenommaatregelenterealiseren.
Samen suren in de volgende ase
DeBKIJiseenbegeleidendegroep,diealstaakheete
zorgendatietskanontstaanzoalsindeeerstefaseis
gebeurd.Alsdetaakverandert,islegitimatienodig.We
komennuineenanderefasewaarbijdataandeorde
komt.DitmoetenweorganiserenindeachterbanvanhethuisvanThorbecke.
Eenstuurgroepmoeteenduidelijkeenaantrekkelijke
opdrachtkrijgen.Watisbijvoorbeelddelandelijke
invloed?
Houdeenstuurgroepslagvaardigenvoorkomdatereen
waterhoofdontstaat,maarhoudweliedereenaange-
haaktenzorgdatwebesluitengoedkunnenuitleggen.
Ditkaninverschillendevormen,zozijndewaterschap-
penbijvoorbeeldgeorganiseerdindeIJsselmeergroep.
Regeliniedergevalmetelkaardatiedereenzich
vertegenwoordigdvoelt.
Laateenstuurgroepvoedendoormaatschappelijk
organisaties,maarhetsturendienttegebeurenbinnen
hethuisvanThorbecke.
Kijknaarhetonderscheidtussenbelangenbehartigenen
watprofessioneelgezieneenhandigeenverstandige
manierisomdegedachtenvormingteorganiseren.Ditis
o.a.voorkleinegemeentenvanbelang.Maakdathelder
ineenzorgvuldigeprocesarchitectuur.
Zorgdatbinneneenstuurgroepbestuurderszienmet
eenlinknaarverschillendebeleidsterreinen,dieinstaat
zijnomboveneigenbelangenuittestijgenenookom
binnenhetgebiedtegenstrijdigebelangeninbeeldtehouden.
BehouddeROIJalsmaatschappelijkadviseur.
Komtoteenzobreedmogelijkgedragenadviesovereen
strategievoorhettoekomstigpeilbeheerinhet
IJsselmeergebied.Hoebredergedragenhetadvies,hoe
sterkerhetstaat.
Besuurlijke eksen op de kaar van he IJsselmeergebied
Deonderstaandetekstenplaktenbestuurdersopdekaart
vanhetIJsselmeergebiedenbevaenhunaandachtspunten
voorhetgebieddanwelhetprogramma.Waareen
bestuurderzijnofhaarnaambijdetekstgeschrevenhad,zijndieherhaald.
Neemgeenonomkeerbarebesluitent.a.v.RAAMzolang
ergeenbesluitengenomenzijnoverveiligheidsnormen,
peilbesluiteni.k.vhetDeltaprogrammaenhetbouw-
programma.(J.Voermans,GemeenteZeevang)
Goedecommunicatieisessentieelvoorbetrokkenheiden
draagvlak.
Inhetalgemeen;houdslagkracht!Laathetdeltaoverleg
nietverwordentothetwadden-bla-bla-bla.Geen
Deltaspaghei.(U.Hosper,VBIJ/ItFryskeGea)
Zorgvoorhelderefocusenvervolgopdracht.Houdhet
simpel(inhoudswaardebetrekkingsniveau),zorgvoor
realismeenslagkrachtenverkend.m.v.een
rekenscenario.
Geenstroperigheidnaardekortetermijnvanwegehet
makenvan(geen)langetermijnkeuzes.(J.Stammes,
VerenigingvanWaterbouwers)
IJsselmeeriseenplekvoorwater,natuurenrecreatie.
Zorgvuldigebesluitvormingstaatvoorop.
Laatdevoorspronginhetnationaleprocesnietlosenlaat
deregiodaarvanproteren.Investeerinmeerinzichtin
Eenbuerbiedtnamelijkookeconomischekansenom
watergebruikerstetrekken. Daarnaastiswaterbesparingisookeenknopomaante
draaien.
Eennancilestrategiewordtgemist.
Derobuustheidvoordeeconomischetoekomstisnog
nietinbeeld.Devraagiswelkestrategiendemeeste
perspectievenbiedenvooreenonzekeretoekomst.
Kiesbijdestrategienvoortaalgebruikdataansluitbijde
doelgroepen.
Legeenstevigeverbindingtussendekortetermijn-
projectenenmaatregelenmetdelangetermijn:geef
duidelijkerichtlijnen/randvoorwaardenhoeomtegaan
metdeonzekerheden. Brengderelatiesmetengevolgenvoorderegionale
watersystemengoedinbeeld,diezijneencrucialefactor
indebesluitvorming.Hetisbelangrijkommeerinzichtte
krijgenindewerkelijkeeectenendewerkelijkekosten
vandeveranderingenindewaterhuishouding.
De besuurlijke samenhang me he naionaal
Delaprogramma
HetDPIJiseentrendseervoorhetDeltaprogramma,zo
gaanbijvoorbeeldanderedeelprogrammasnuook
versnellingswekenorganiseren.Maarafentoehebben
welastvandewetvanderemmendevoorsprong.
Erwordtaandachtgevraagdvoorhoeweomgaanmet
ontwikkelingenwaarwenumeebezigzijnenwaar
randvoorwaardenvoornodigzijn,dienietkunnen
wachtentot2014.Ditvraagtomadaptieveoplossingen.
Maardaarommoetenweooksneltoteenreelspeelveld
komen.Datbetekentdatanderedeltaprogrammaskleur
zullenmoetenbekennen.
Erisaangegevendatheteruitzietalseenmooiproces,
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
45/50
Op koers 45
kostenenbatenvandemogelijkevarianten/maatrege-
len.Enbedenkhoederegionogmeerkanproterenvandeovervloedigeaanwezigheidvanzoetwater.
Ruimtelijkeeconomischeontwikkelingen:Functiesin
gebiedendiedaargeschiktvoorzijn>openstaanvoor
uitwisselingvanfuncties(oplandelijke/Europeseschaal)
>langetermijn/outofthebox!
Weesbereidomovereigengrenzentekijken.
Samenwerkingbinnendeltaprogrammanogverder
versterkenisookgezellig!(DPRivieren)
Zonderwatergeenleven.(H.Stoker,GemeenteOpmeer)
Weloverwogenenrealistisch,zolangzaamenzorgvuldig
alsnodig,zosnelalsmogelijk.
Kapitaliseerbijpeilverhogingendaarvoornoodzakelijkemaatregelendeimmaterilekostenvanaantastingvan
cultuurhistorischewaardenentoeristisch-recreatieve
mogelijkheden.(D.Stellingwerf,GemeenteLemsterland)
Goedecordinatietussendiverseprogrammasperfase.
DebeslissingenwordennietalleengenomeninDen
Haag!(T.Ietswaart,ProvincieFryslan)
Zorgvoorcommunicatie!
ZoekdeverbindingmetDPzoetwater!
AandachtvoorbelrondenopMarkermeer/IJmeer.
(J.Wijnker,GemeenteKoggenland)
Snelnodig:eenlogischecombinatievanafspraken.
Weegeectenzoetwateropgaveaftegenandereopgaven,
ruimtelijkeconomische,maatschappelijk,sociaal.Gevolg
voordestad.Etc.
Blijfrekeninghoudenmethetwatersysteem,niet
alleenmethetpeil,dusookdeaangetakteregionale
systemen.(C.vanDrimmelen,GemeenteAmsterdam)
Hetgaatnietomwelkepartijendebeslissingennemen,
maarofzijnamensiedereendebeslissingnemen!
(H.Veldhuizen,LTO)
Bedenkwatjezelfwiltbereiken.
LetopsamenhangIJsselmeer-Markermeer(IJmeer)!
PeilverhoginginMarkermeerenIJsselmeer:isdatookeenscenario?Danhoehetpeilveelminderteworden
verhoogd(voorzoetwaterbehoee).(G.Keet,Stichting
VBIJ/IJsselmeervereniging).
Decommunicatiemetdebestuurdersvandegemeenten
behoeverbeteringt.b.v.betrokkenheidendraagvlak.
Houdtdevoorhoedevast.Zetmop!
Snelkeuzemakenm.b.t.functierandmereninhet
deltaprogramma.
Schrijfnieuwsbrievene.d.nietvoorspecialistenmaar
voorb.v.hetgemiddelderaadslid.Benoemvoorhen
belangrijkemomentenindebesluitvorming!
(F.Winnub,GemeenteMuiden) Zoetwaterisschaars,wordtschaars,maaristegoedkoop!
(Be)prijshetwaterophetjuiste(prijs)peil.
(M.v.d.Heijden,WaterschapAmstel,GooienVecht)
BlauweasaantafelbijDPIJ.(M.v.d.Groep,Gemeente
Bunschoten)
Koppeldewateropgaveendetoekomstvisievande
individuelegemeenten.(C.Windhouwer,Gemeente
Nijkerk)
Denkaangezamenlijkprobleemeigenaarschap
(herstructurering).
DenkaandetoevoervanuitdeRijn(Duitsland).
(R.Steenbeek,LTONoordOverijssel)
Houddealgemenedemocratie-gemeentenenprovincies
-goedbetrokkenbijhetproces.Ikproefachterstandin
hetinformatieniveau.(J.Nieuwenhuis,Waterschap
Zuiderzeeland)
BevindingenWereldcaf7april
Demiddagsessievandebijeenkomstvan7aprilbestond
deelsuiteenWereldcaf,waardeelnemersopzeven
kernvragenkondenreageren.Perkernvraagstaanhieronder
eenaantalreacties.
Waarom is nies doen geen opie?
Gebruikookeenandereinvalshoek:beginbijinveste-
ringsstrategienenruimtelijkeeneconomische
dynamiek.
Werkeenstrategiemetminimaleeectenvoorhetgebied
uit(erzijnooknogandereknoppenomaantedraaien).
DezoetwatervoorraadinhetIJsselmeerisgeldwaard.Kijknaardecommercilemogelijkhedenopdelangetermijn.
Voorveiligheid,ROennatuurmoetietsgedaanworden
(anderszithetgebiedopslot),daaromisnietsdoengeen
optie.
Nietsdoeniswleenoptie,omdatietsdoengrote
consequentiesmetzichmeebrengt.
Welke aandachspunen wil u erug zien in de verdere
onwikkeling van de sraegien?
Voegexibiliteitindehoekpuntenvanhetspeelveldtoe:
wantnukiezenleidttotlastigetoetsingsvragenen
afwegingen;
wantuitstellenbiedtruimtevoorverrassingen(en
aanpassendaaraan);
enhetbiedtdemogelijkheidommetkleinestappen
eenmeerexibelsysteemtecreren.
Laatruimtelijkekwaliteitenidentiteiteenrolspelenin
deverdereontwikkeling.
Ontwikkeleenmaatschappelijkestrategieonderandere
overhoewewillenomgaanmetklimaatverandering.
Passenweonsaanofniet?
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
46/50
46 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
Erzijnverschillendealternatievenvoormaatregelen:
centraalkunnendiegrootzijn,maarregionaalismeegroeienmetkleinestappenbeter.
Brengmaatschappelijkeacceptatieinverbandmetde
vraaghoehettoedelenvankostengaatlopen.
Trekdekostenvanveiligheidenzoetwateruitelkaar,dan
kanjedaarbeterkeuzesinmaken.
VersterkdekoppelingmetandereDPsmaarookmet
andereRO-processen(bijvoorbeeldRAAM).
Houdwelscherpofwehetepolitiekebeslissingenniet
uitstellenmetdithelestrategieproces.
Heroverweegdeplaatsvanfunctiesomzetelaten
samenwerkenenniettegentewerken.Zoutgevoelige
functiesnaarhetoosten,zoetgevoeligefunctiesnaarhetwesten.Hoogwaardigesiergewassenbijvoorbeeldhebben
eenlagezouolerantie.
Wa maak een sraegie kansrijk?
Hoeexibelerhoekansrijker(tactiek).
Erzijnverschillendecriteriadiebepalenofeenstrategie
kansrijkis:
samenhang,
(ver)nieuwsysteem(innovatieeninternationaal),
robuustmaatregelendieinmeerderestrategien
passen.
Buitenhetsysteemdenkenopentwellichtnieuwe
inzichten.
Geenstrategieisookeenkansrijkestrategie.Ditleidttot
meerbewustzijnenopleendheid,enookvoldoende
exibiliteit.
Doornukeuzestemakenvoordetoekomstgeefjede
maatschappelijkeomgevingtijdomzichaantepassen.
Maarbesefook,solidariteitheezijngrenzen.
Hoe belangrijk is een groere zoewaervoorraad voor he
IJsselmeergebied zel? Deeigenzoetwatervraagisonderdeelvandenationale
vraag(solidariteit)endusinbrengvanhetgebiedinde
nationaleafweging.
Hetbiedteen(economische)kans:winnenvanfosfaten
uitzoetwater(datwegstroomt).
Delagedrempeldieernuisomzoetwatertegebruiken,
stimuleertinnovatieniet.Stimuleerookinnovatiein
vraagenaanbod,ditkanjebijvoorbeeldaanjagendoor
strengerbeleid.
Inheleextremesituatiesisereentekort.Moetjedannu
weldureinvesteringendoenvoorhetweinigewaterof
nemenwegenoegenmetdroogteschade. Ontwikkeleenexplicieterisicobenaderingvoorzoetwater
endroogte.
Hetgevoelblij:moethetIJsselmeerhetzoetwaterpro-
bleemalleenoplossen?
He syseem is inexibel. Wa kunnen we doen om die
exibiliei e vergroen?
Hetsysteemisinderdaadinexibel.Dieinexibiliteitvan
hetsysteemkanzieninhetontwerp,beheerenhet
gebruik.Analyseerdatbeterendoordenkalternatieven.
Zorgvoorexibiliteitinnormen,bijvoorbeelddoorte
dierentirennaargebiedenenfunctiesofhetaanbren-
genvanbandbreedtes.Normenaanpassingvraagteen
andereomgangmethetbeheersenvancalamiteitenen
risicos.
Ontwikkeleen3-trapsraket:
1.Voorkomnieuweproblemen(beginmetaanpassen
vanwatnieuwisondermeerviaregelgeving).
2.Bedenkhoejeomgaatmetverworvenrechten.
3.Weegafofdehuidigeaanpakvanallebelangen
dieneninbeheerwelhaalbaaris.
Wehebbendeinexibiliteitvanhetsysteemzelf
veroorzaaktdooreenstrakwaterbeleideninfrastructuur(hetprincipevantechnischemaakbaarheid).Doorde
komendejarenweertekiezenvoorpuurtechnische
oplossingenhoudenwehetsysteemzoalshetnuisen
lopenweopdelangetermijnweeraantegendeinexibi-
liteitervan.Ruimtelijkgebruikraaktgewendaande
huidigesituatie.Opgave:maakerwerkvanomexibilise-
ringinruimtelijksysteemtelatenontstaanenneemhier
detijdvoor.
Normenveranderenmaaktexibel,maardatmoetjedan
nietalleeninhetIJsselmeergebieddoen:kijkop
verschillendeschaalniveaus(internationaal,nationaal,
regionaal).Dekeuzevoorandereaanvoerroutesofoverloopgebiedenkanhetgebiedookexibelermaken.
Hetlangetermijnperspectiefbiedtruimtevoorkansen.
Flexibiliteitvergtookeenanderemaniervandenken.
Zorgdatjedefunctionaliteitvanjesysteemaanpastopde
eectendieoptreden(adaptatie)enandersomgaanmet
watergebruik.
Bewustwordingisnoodzakelijk.Hetisnodigomteleren
accepteren,datwelevenmetwaterinonzewoonomge-
ving.Hiermoetwelietstegenoverstaan.
Bestuurdersmoetenookneekunnengaanverkondigen,
wantalsgekozenwordtvooreenmeerexibelsysteem,
kannietallesmeeroveral.Eerlijkheidvanbestuurdersis
noodzakelijk,bijvoorbeeldoverwaarenbijwiederisicos
liggenvanbouweninbuitendijksgebied.Dieeerlijkheid
zorgtookvoorbewustwording.
Welke economische kansen zijn er bij veranderingen in
he peilbeheer?
Goedtoekomstgerichtpeilbeheerbiedthet
IJsselmeergebiedeenveilig(vestigings)imago.
HetIJsselmeergebiedheeeenpotentieeleconomisch
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
47/50
Op koers 47
belangalszoetwaterleveranciervanNederland.
DeEuropesegroentemanheevoldoendezoetwaternodig!
Hebookaandachtvoordebeeldvormingoverzoetwater.
VoorNederlandalsgeheelinsamenwerkingmethet
DeltaprogrammaZoetwaterenvoorhetIJsselmeergebied
zelf.
Eriseenstapgezetinhetzienvankansen.
Peilveranderingiszoeeneconomischekansengenerator.
Maatschappelijkesectorengevendanaanwatzijdaarmee
sociaal-economischuithetDeltaprgramma
IJsselmeergebiedwillenhalen.
Hetiseenkansomdekennisdiewijopdoenmetwater
bijpeilveranderingkomtkijken,intezeenalsexportproduct.
Kijkjuistooknaarkansenopeenkleinschaalniveau
vanwegedediversiteitvanhetgebied(eenkansvoorhet
enegebiedkaneenbedreigingvoorhetanderegebied
zijn,denkbvaanuitbreidingwatersportmogelijkheden).
Wa kun u zich voorsellen bij de gevolgen voor de
omgeving van de verschillende sraegien?
Hetheegevolgenvooreenlangetermijntransitievan
functies(landbouw,wonen,recreatie,etc).Ditbiedt
kansen.
Hetkarakterverandert,bijvoorbeeldhetideevaneen
binnenbakvoorwaterberginge.d.,waarmeejedeoude
kustlijnontziet.
Meerzoetwateriseenkansvoornatuuren
waterkwaliteit.
Eenbeterebeeldvormingoverdetijdsdimensievanhet
peil(duurvaneventuelepiekenenseizoenwaarindie
optreden)isnodigomgevolgengoedtekunnen
inschaen.
Hetismoeilijkomlosvandehuidigesituatietedenken.
Kooptijdmetwatjedoet,bijvoorbeelddoorrobuuste
ruimtelijkeontwikkeling.Maardathoudenwenietalleenvol.Hiervoorzijnrijksnormennodig.Geefditals
aandachtspuntmeeaanhetDeltaprogramma
NieuwbouwenHerstructurering.
Kostenzijneraltijd,maardevraagblijwiebetaalt.
Zorgpuntishoejeeenstrategieofafspraakopdelange
termijnbestuurlijkkuntverankeren?Zoeknaar
drijfverenenmechanismen.
Deelnemershebbenvoorkeurenvoorverschillende
strategien.
Menisongeduldig:waaromkunnenwenietsneleen
keuzemakenennogmeerbekijkenenonderzoeken?
Waarzijndeburgerendegebruiker?Ikhooralleeneentechnischwaterverhaal.
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
48/50
48 Deltaprogramma | IJsselmeergebied
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
49/50
-
8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied
50/50
Deltaprogramma | IJsselmeergebied
Het Deltaprogramma is er om Nederland ook voor de
volgende generaties te beschermen tegen hoogwater en te
zorgen voor voldoende zoetwater. Het is een nationaalprogramma, waarin de rijksoverheid, provincies, gemeen-
ten en waterschappen samenwerken met inbreng van de
maatschappelijke organisaties. Het Deltaprogramma staat
onder regie van de deltacommissaris, regeringscommissaris
voor het Deltaprogramma.
Ditiseenuitgavevan:
Delaprogramma | IJsselmeergebied
Teksredacie en vormgeving: DHV B.V.
Foo omslag: Theo Bos
Foos binnenwerk: Eecgroep/ Tycho Mller
Kaaren: diverse bijdragende organisaies
www.dela-programmaijsselmeergebied.nl
Mei2011