verslag - net op zee...2019/04/16 · - dolf visser vraagt wat de capaciteit van de...

Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs B.V.

Leeuwenbrug 8 | Postbus 233 | 7400 AE Deventer | +31 (0)570 69 79 11 | www.witteveenbos.com | KvK 38020751

VERSLAG

Onderwerp Workshop onshore tracéverkenning naar aansluitlocatie Burgum

Project Net op Zee Ten Noorden van de Waddeneilanden

Projectcode 114227-5.53

Verslagnummer 19/03

Datum overleg 16 april 2019

Plaats Leeuwarden, Oranje Hotel

Referentie 114227-5.53/19-007.055

Auteur(s) T. Reimer MSc

Datum verslag 2 mei 2019

Bijlage(n) I Presentatie workshop onshore tracéverkenning Net op Zee Ten Noorden van de

Waddeneilanden

II Presentatie techniek Net op Zee

III Overzicht van de wensen, aandachtspunten en meekoppelkansen

Aanwezig TenneT Frank Timmer, Jaap Nijland, Regien Arends,

Ewald van Dorst, Alma Scholten

MinEZK Anne Melchers, Olaf Herfst

RWS BZK Maarten Scheffers

Gemeente Tytsjerksteradiel Bauke Zwaagstra, Dolf Visser

Gemeente Dantumadiel Jocien van der Hout

Gemeente Noardeast-Fryslân Jurjen Meijer, Douwe Klijnstra

Wetterskip Fryslân Susanne Raabe, Meindert Kingma

Noardlike Fryske Walden Wout van Vulpen

LTO Noord Taeke Wahle

Witteveen+Bos Rianne Albers-Schouten, Koen Haans, Tine Reimer,

Michelle Vanderschuren

Afwezig Landschapsbeheer Friesland R. ter Steege

Provincie Fryslân Sietze Douma

Staatsbosbeheer Jelser Kiestra

Landschapsbeheer Friesland Foppe van der Meer

Kopie RWS

Gemeente Noardeast-Fryslân

Staatsbosbeheer

Natuurmonumenten

NMF Fryslân

It Fryske Gea

Noardlike Fryske Walden

Natuur en milieu

Agrarisch collectief Waadrâne

Theo Oenema

Gerard Mulder

P. Winterman, Dico Wijma

Geertjan Smits

Gerard Adema

Chris Bakker

Tom de Jong

Atse van Pelt, Nathalie Strookman

Hans Kroodsma

2 | 7 Witteveen+Bos | 114227-5.53/19-007.055

1 WELKOM EN VOORSTELRONDE

Frank Timmer heet de deelnemers welkom en geeft een toelichting op het programma.

Alle deelnemers stellen zich kort voor.

2 TOELICHTING PROJECT

Frank Timmer geeft een toelichting op het project Net op Zee Ten Noorden van de

Waddeneilanden (NoZ TNW). Rianne Albers-Schouten geeft een toelichting op de

m.e.r.-procedure en planning. In bijlage I is de presentatie toegevoegd.

Naar aanleiding van deze toelichting kwamen de volgende vragen naar voren:

- Dolf Visser vraagt wat de capaciteit van de energieopwekking van wind op zee is,

wanneer alles van de routekaarten 2023 en 2030 gebouwd is.

Frank Timmer licht toe dat wat er nu al staat (rode vakjes op de kaart van de

presentatie) 1 GW (gigawatt, oftewel 1.000 megawatt) oplevert. Daarna

representeren de blauwe geplande vakjes 3,5 GW en de groene toekomstige

gebieden moeten 7 GW opleveren. Ten Noorden van de Waddeneilanden draagt

hieraan bij met 700 MW (0,7 GW). In totaal betekent dit dat er 11 GW aan

opgesteld windvermogen op zee komt. Olaf Herfst vult aan dat de routekaart 2030

ervoor zorgt dat circa 40 % van Nederlandse energiebehoefte opgewekt wordt uit

windenergie op zee.

- Susanne Raabe van Wetterskip Fryslân vraagt of er één of meerdere aansluitingen

komen.

Frank Timmer geeft aan dat voor dit project één aansluitlocatie nodig is.

Momenteel wordt onderzocht welke van de drie (Burgum, Vierverlaten, Eemshaven)

aansluitlocaties het beste is. Dit wordt gedaan aan de hand van vijf criteria (milieu,

techniek, omgeving, natuur en toekomstbestendigheid), en altijd in samenhang met

een tracé er naartoe. Burgum is een mogelijkheid, maar het zou kunnen dat de

kabels niet in Friesland worden aangesloten.

- Susanne Raabe vraagt of er bepaalde voordelen zijn om de tracés over de eilanden

te laten gaan. Zelf verwacht ze dat dit tot veel meer bezwaren leidt.

Frank Timmer geeft aan dat de lengte van het totale tracé dicht bij 100 km komt.

Dit is de grens van het concept dat hier toegepast wordt. Om de hoeveelheid

blindstroom te beperken onderzoekt TenneT of een tussencompensatie nodig is

halverwege tussen het offshore platform en het onshore aansluitingspunt. Een

tussencompensatie kan een kleiner platform in de zee zijn of een technische

installatie op één van de eilanden. TenneT weet nog niet of tussencompensatie

technisch nodig is en ook niet of het handig is dat de kabel over één van de

eilanden wordt aangelegd. Om tot de beste oplossing te komen worden alle

technische mogelijkheden het komende jaar onderzocht.

- Susanne Raabe verwijst naar de kabels naar Denemarken en vraagt of deze ook

tussencompensaties hebben.

Frank Timmer geeft aan dat de Cobra-kabel naar Denemarken een

gelijkstroomkabel is. Gelijkstroomkabels zijn voor grotere afstanden geschikt,

3 | 7 Witteveen+Bos | 114227-5.53/19-007.055

omdat er minder verliezen optreden bij het transport van elektriciteit. Een

gelijkstroomkabel heeft geen tussencompensatie nodig.

- Verschillende aanwezigen spreken de voorkeur uit om de kabels te laten aansluiten

in de Eemshaven.

Frank Timmer vertelt dat dit een mogelijkheid is, maar dat de kabel niet door de

vaargeul kan worden gelegd vanwege gebrek aan beschikbare ruimte. TenneT

onderzoekt verschillende routes waar de kabel wordt aangesloten op Eemshaven

waarbij het laatste stuk van het kabeltracé over land gaat.

- Aanvullend hierop wordt door Susanne Raabe aangegeven dat Friesland een

provincie is met minder energiegebruik dan Groningen. Provincie Friesland heeft

daarom volgens haar minder energie nodig. Ze vraagt zich af of het niet

verstandiger is om de kabel te laten aansluiten in Eemshaven waar een veel grotere

energiebehoefte is.

Frank Timmer geeft aan dat TenneT probeert de stroom te verdelen, zodat heel

Nederland genoeg voorziening heeft. In deze afweging kijken we naar de

toekomstige ontwikkelingen van de energieprojecten en de energiebehoefte van

Nederland. Burgum heeft voldoende capaciteit om het windpark Ten Noorden van

de Waddeneilanden te faciliteren. Toekomstige parken met een groter vermogen

kunnen niet op dit station aansluiten. In die zin zou het vanuit technisch oogpunt

logisch zijn om nu de capaciteit van Burgum te benutten en de Eemshaven

bijvoorbeeld later te benutten als aansluitlocatie voor een groter toekomstig

windpark. De keuze wordt echter integraal gemaakt (techniek, milieu, kosten,

omgeving en toekomstbestendigheid) en niet alleen op basis van techniek.

- Susanne Raabe vraagt of TenneT-projecten in het noorden last hebben van

aardbevingen.

Regien Arends vertelt dat in dit gebied aardbevingsbestendig ontwerp wordt

toegepast voor transformatorstations. Frank Timmer voegt hieraan toe dat kabels

geen last hebben van aardbevingen.

- Susanne Raabe geeft aan dat het transformatorstation vraagt om een

gemeentelijke bestemmingsplanprocedure. Ruimtelijke procedures kunnen leiden

tot behoorlijke vertraging vanwege zienswijzen, bezwaar en beroepsprocedures. Ze

wil weten of hier rekening mee is gehouden in de planning van het project en hoe

deze bestemmingsplanprocedure wordt meegenomen in het proces.

Rianne Albers-Schouten geeft aan dat alle benodigde procedures (inpassingsplan,

vergunningaanvragen, etc.) in de planning zijn meegenomen en worden

gecoördineerd door MinEZK. MinEZK is eindverantwoordelijk voor dit project en zal,

samen met MinBZK, een Rijksinpassingsplan opstellen. Het project wordt

uitgevoerd onder de Rijkscoördinatieregeling (RCR). Dit betekent dat alle besluiten

(dus Rijksinpassingsplan, MER en vergunningaanvragen) gelijktijdig ter inzage

worden gelegd. Inhoudelijk blijven de (lokale) bevoegde gezagen verantwoordelijk

voor de vergunningverlening. Er moet ook een watervergunning worden

aangevraagd voor de ontwikkelingen in de Noordzee. Deze vergunning wordt

aangevraagd bij RWS.

4 | 7 Witteveen+Bos | 114227-5.53/19-007.055

- Hoe wordt de omgeving betrokken bij het voorkeursalternatief (VKA-)besluit?

In juni 2019 krijgt de omgeving de kans om hun ideeën en suggesties in te dienen

tijdens informele inloopbijeenkomsten of via het digitale platform. In september

wordt de concept-NRD ter inzage gelegd. Er worden dan formele

informatieavonden gehouden en de omgeving heeft dan de gelegenheid om een

zienswijze in te dienen. De alternatieven die in het MER worden onderzocht,

worden in deze concept-NRD gepresenteerd. MinEZK neemt het VKA-keuzebesluit

volgend jaar rond de zomer, maar vraagt daarbij de regio om advies.

- In verband met het uitleggen van de contactmomenten en inloopavonden met de

omgeving vraagt Wout van Vulpen hoe individuele grondeigenaren worden

benaderd en of dit mogelijk vertraging voor het proces kan opleveren.

Frank Timmer licht toe dat in een breed gebied rondom de mogelijke tracés de

omwonenden een uitnodiging voor de inloopavonden ontvangen. Verder krijgt

iedereen de mogelijkheid om een reactie op het digitale platform te plaatsen.

Zodra het VKA is vastgesteld gaat TenneT in gesprek met de grondeigenaren om

afspraken te maken. Er wordt dan gevraagd om betredingstoestemming op de

grond waar nodig. Tussen TenneT en de grondeigenaar wordt een overeenkomst

zakelijk recht opgesteld waarin afspraken over de kabels en toegankelijkheid

worden opgenomen. In deze afspraak wordt ook aangegeven dat de eigenaar niet

boven de kabels mag bouwen. Continuering van agrarische werkzaamheden is wel

toegestaan. Dit proces met grondeigenaren kan leiden tot vertraging, maar er

wordt een tijdige planning opgezet zodra het VKA gereed is. Omdat de route nog

niet concreet genoeg is heeft het geen zin om mensen op dit niveau nu te

benaderen. Regien Arends voegt hieraan toe dat TenneT zoekt naar de beste wijze

om agrarische eigenaren te betrekken buiten de inloopavonden. Taeke Wahle en

Wout van Vulpen geven aan dat het verstandig is om in gesprek te gaan met LTO

Noord en de Noardlike Fryske Walden over hoe TenneT de grondeigenaren kan

betrekken.

3 TOELICHTING TECHNIEK

Ewald van Dorst geeft een toelichting op de techniek van NoZ TNW. In bijlage II is de

presentatie toegevoegd.

Naar aanleiding van deze toelichting kwamen de volgende opmerkingen en vragen

naar voren:

- Wout van Vulpen vraagt waarom TenneT op zee één kabel aanlegt en deze kabel

op land splitst tot drie kabels.

Ewald van Dorst licht toe dat er op zee 2 drie-fase kabels worden gelegd. Elke kabel

heeft een vermogen van 350 MW. Dit is de maximale capaciteit van 220 kV

zeekabels voor wisselstroom die op dit moment op de markt zijn. Op land worden

zes losse kabels gelegd. Enkele kabels zijn goedkoper en beter op land aan te

leggen (gewicht/transport) Het is duurder om kabels in de zee te leggen dan op

land. Daarom wordt de lengte van de kabels op zee zo kort mogelijk gehouden. Op

land worden landkabels aangelegd, waarvan de productiekosten lager zijn. Bij

transport van elektriciteit kunnen de kabels warm worden. Om te voorkomen dat

de kabels elkaar opwarmen hanteert TenneT een bepaalde afstand tussen de

kabels. Hierdoor is de breedte van het kabeltracé op land circa 15 tot 20 meter

(inclusief veiligheidszone). Tijdens de uitvoering is de totale werkstrook zo'n

5 | 7 Witteveen+Bos | 114227-5.53/19-007.055

50 meter breed. Op land worden de kabels 1,2 meter diep gelegd. Op agrarische

grond werkt TenneT met een diepte van 1,8 meter. Een diepere ontgraving is soms

ook mogelijk, maar dat vraagt een groter werkgebied. TenneT kan ook de kabels

onder het landschap door boren. Boringen zijn duurder dan open ontgraving In het

MER wordt onderzocht waar dit eventueel toegepast zou kunnen worden. en of dit

tot minder (milieu)effecten leidt.

- Meerdere aanwezigen gaven aan dat de landschappelijke impact van een open

ontgraving groot is. Ze spreken de voorkeur uit om ook op land te kiezen voor een

drie-fase kabel waardoor het ruimtebeslag minder groot is. Taeke Wahle geeft aan

dat de sleufmethode wellicht ook een mogelijkheid is om de kabels op land aan te

leggen, waardoor er minder ontgraving nodig is en het ruimtegebruik tijdens de

installatie verminderd wordt. Nu wordt deze voor kleinere kabels gebruikt, in de

toekomst kan deze wellicht ook de kabels voor dit project aan.

Ewald van Dorst geeft aan dat het niet is toegestaan om direct boven de kabels te

bouwen of om diepwortelende bomen te planten. Dit kan de kabels beschadigen.

Douwe Klijnstra reageert hierop dat elzen vlakwortelende bomen zijn die niet onder

grondwaterniveau wortelen. Volgens hem kunnen deze bomen wel boven de kabels

staan.

- Douwe Klijnstra vraagt of de warmte van de kabels invloed kan hebben op de

bodem en het grondwater.

Ewald van Dorst licht toe dat de dikte van de kabel de hoeveelheid warmteverlies

bepaalt: hoe dikker de kabel, des te minder warmteverlies. In het MER wordt de

dikte van de kabel nader onderzocht en een afweging tussen kosten en invloed op

de natuur gemaakt. De warmte die een kabeltracé afgeeft aan de directe omgeving

is beperkt, zodat op voorhand geen/nauwelijks effecten op bodem en grondwater

worden verwacht.

- Meerdere gebieden waar de kabel doorheen loopt zijn kleinschalige landschappen.

Douwe Klijnstra vraagt hoe TenneT omgaat met sloten.

Frank Timmer en Ewald van Dorst geven aan dat dit per geval bekeken wordt. Er

zijn meerdere uitvoeringsmogelijkheden: open ontgraving en een boring zijn

beiden mogelijk. Bij boringen moet echter ook rekening gehouden worden met

grote werkterreinen bij de in- en uittredepunten van de boring (tot wel 2.000 m2

afhankelijk van de lengte van de boring) én met de zogeheten uitlegstroken waar

de kunststof mantelbuizen aan elkaar gelast worden.

- Susanne Raabe geeft als aandachtpunt mee dat het graven nabij of onder dijken

kan leiden tot piping.

Ewald van Dorst bevestigt dat TenneT hiermee bekend is. Dit wordt onderzocht in

het MER.

6 | 7 Witteveen+Bos | 114227-5.53/19-007.055

4 TOELICHTING DOEL WORKSHOP

Koen Haans geeft een toelichting op de aanpak van de tracéverkenning en de leidende

ontwerpprincipes. Hieruit komt de volgende vragen naar voren:

- Dolf Visser vraagt of het mogelijk nodig is om woningen op te kopen en te slopen

om de kabels aan te leggen.

Frank Timmer geeft aan dat TenneT dit altijd probeert te voorkomen. Heel

incidenteel komt het voor bij kabelverbindingen, maar TenneT verwacht niet dat het

hier nodig is, omdat er naar verwachting voldoende afstand van woningen kan

worden gehouden.

Taeke Wahle geeft aan dat er een pilot is gestart naar de archeologische

verwachtingswaarden. Hieruit blijkt dat er vaak geen archeologische waarden

aanwezig zijn in gebieden, die nu zijn aangemerkt als een gebied met een hoge

archeologische verwachtingswaarde. Hij adviseert om dit rapport door te nemen en

om de huidige archeologische verwachtingswaardenkaarten niet leidend te laten

zijn bij de tracering.

- Susanne Raabe vraagt hoe haalbaar het is om de kabel over Engelmansplaat te

trekken.

Frank Timmer geeft aan dat dit nu nog onbekend is, maar dat dit wordt onderzocht

om de volledige bandbreedte van de verschillende tracémogelijkheden in kaart te

brengen.

- Susanne Raabe vraagt of het mogelijk is om met de kabel een vaarweg te volgen.

Koen Haans en Ewald van Dorst geven aan dat de kabel geen vaarweg zal volgen

vanwege veel technische beperkingen in de aanlegfase en hinder voor scheepvaart.

- Dolf Visser en Wout van Vulpen geven mee dat het wenselijk is om de kabel langs

de Centrale As (N356) aan te leggen. Dit zou leiden tot minder gebruik van

agrarische grond en ook minder impact hebben op het landschap.

Rianne Albers-Schouten vertelt dat één van de tracés langs de Centrale As loopt en

dat TenneT onderzoekt hoe ze de kabels zoveel mogelijk kan combineren met de

bestaande infrastructuur.

Rianne Albers-Schouten presenteert de aanpak van de gezamenlijke tracéverkenning.

Doel van de workshop is om per aansluitlocatie gebiedskennis op te halen en de eisen

en wensen per oplossingsrichting op te halen. In twee rondes wordt dit gedaan, te

weten in ronde 1: de tracés richting Burgum; in ronde 2: locatie transformatorstation

nabij de aansluitlocatie Burgum.

5 RESULTATEN VERKENNING GEBIED EN OPLOSSINGSRICHTINGEN

In bijlage III zijn de resultaten van de verkenning weergegeven.

7 | 7 Witteveen+Bos | 114227-5.53/19-007.055

6 AFRONDING: VERVOLG EN ACTIES

Tijdens de workshop en de werksessies zijn actiepunten geformuleerd. Deze zijn

opgenomen in onderstaande tabel.

Actiehouder Actie

Tine Reimer GIS-kaarten over persleidingen en regionale waterkeringen per e-mail opvragen bij Reinder Tamminga

([email protected]) met CC aan Susanne Raabe.

Dolf Visser De GIS-bestanden van de Famkekaart mailen naar [email protected].

Regien Arends De gemeentes terugkoppeling geven op hun verzoek.

De gemeentes hebben het verzoek om hen te betrekken bij de tracéontwikkeling om samen met hen de

tracés langs te gaan en belemmeringen in kaart te brengen. Graag voeren zij dit overleg voor de

terugkoppelworkshop in mei.

Taeke Wahle Rapport over de pilot naar de archeologische verwachtingswaarden mailen naar

[email protected].

Regien Arends Optie verplaatsen zonnepanelen Engie voor transformatorstation, wat zijn plannen voor gascentrale?

Witteveen+Bos | 114227-5.53/19-007.055 | Bijlage I

I

BIJLAGE: PRESENTATIE WORKSHOP ONSHORE TRACÉVERKENNING NET OP ZEE TEN

NOORDEN VAN DE

Workshop onshore tracéverkenning naar aansluitlocatie Burgum : Net op zee

Ten Noorden van de Waddeneilanden16 april 2019

Frank Timmer en Rianne Albers-Schouten

Safety topic

2

In geval van calamiteiten en/of ontruiming van het pand:

• Volg de vluchtroutes zoals aangegeven

• Ga naar het verzamelpunt

• Volg de instructies van BHV (te herkennen aan de gele hesjes) bij

calamiteiten en/of ontruiming.

Agenda

3

10:00 Welkom en voorstelrondje

10:30 Toelichting project

1) doelstellingen net op zee TNW

2) proces tot nu toe - VANOZ en tracéontwikkeling TenneT

3) aanpak tracéontwikkeling en m.e.r.-procedure

11:00 Toelichting techniek net op zee TNW

11:30 Lunch

12:30 Toelichting doel workshop (verkenning gebied en oplossingsrichtingen)

13:15 Tracés richting Burgum – Ronde 1 verbindingen

14:00 Koffiepauze

14:15 Tracés richting Burgum – Ronde 2 stationslocaties

15:00 Afronding: vervolg en acties

15:15 Afsluiting

Welkom en voorstelrondje

4

˗ Naam?

˗ Functie?

˗ Organisatie?

Toelichting project (TenneT)

5

˗ Introductie TenneT

˗ Doelstellingen

˗ VANOZ

˗ Raakvlak andere projecten

˗ Omgeving

Netkaarten6

Routekaart 2023

Volgens de 'vervolgroutekaart 2030' gepubliceerd

in 2018 moet er tussen 2024 en 2030 nog eens 7

Gigawatt aan windparken op zee bij komen. De

windparken die in de komende jaren worden

voorbereid komen in de windgebieden Hollandse

Kust (west), Ten noorden van de Waddeneilanden

en IJmuiden Ver.

Routekaart 20307

https://www.noordzeeloket.nl/functies-en-gebruik/windenergie/vervolgroutekaart/vervolgroutekaart/vervolgroutekaart/

Doelstellingen

8

˗ 700 MW

˗ +/- 100km lengte (80/20)

˗ Mogelijk zijn er technische maatregelen nodig om transportverliezen

compenseren.

˗ Transformatorstation ca. 3,5 ha (+2 ha werkterrein)

˗ Aansluiten op Eemshaven/Vierverlaten/Burgum

˗ Operationeel in 2026 (3-4 jaar bouwtijd)

Doelstellingen

9

VANOZ (Verkenning Aanlanding Netten op Zee)

10

˗ Voorbereiding op de procedures voor de windparken 2024-2030.

˗ Gesprekken gevoerd met betrokkenen en belanghebbenden.

˗ Conclusie: het windenergiegebied Ten Noorden van de

Waddeneilanden kan (nettechnisch) verbonden worden met het

landelijk hoogspanningsnetwerk in Eemshaven, Vierverlaten of

Burgum d.m.v. een ondergrondse wisselstroomkabelverbinding.

12

Aanbevelingen VANOZ:

• Start met informatie verzamelen voor mogelijkheden tracering en bundeling van kabelsystemen door Waddenzee

• Breng beschikbaarheid in kaart van bedrijfskavels en daarmee ruimte voor transformatorstation

• Link naar meer informatie: https://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/bureau-energieprojecten/lopende-projecten/hoogspanning/verkenning-aanlanding-netten-op-zee-2030

Raakvlak andere projecten

14

˗ Eemshaven-Vierverlaten 380kV (bovengrondse hoogspanningsverbinding, in 2022 in

bedrijf)

˗ Bouw / uitbreiding hoogspanningstation Vierverlaten 380kV (in uitvoering)

˗ Diverse energie-ontwikkelingen in Eemshaven (nieuw 110kV-station, CobraCable en

ontwikkelingen derden (zonneparken etc.)

˗ Ruimte vrijhouden rondom Burgum voor toekomstige ontwikkelingen

Aanpak m.e.r. en tracéontwikkeling

15

˗ Mijlpalen planning

˗ Aanpak NRD-fase

Belangrijke mijlpalen NoZ TNW

16

Maart 2019 PSU – start project

September 2019 Concept NRD

Febr/maart 2020 NRD vaststellen

Juli 2020 VKA besluit

Februari 2021 Indienen vergunningsaanvragen

Juni 2021 Ontwerp vergunningen

November 2021 Definitieve vergunningen

Oktober 2022 Vergunningen onherroepelijk

Stappen NRD-fase en tracéontwikkeling

17

˗ Maart: Gebiedsanalyse: belemmeringen en kansen in kaart brengen

˗ April: Ophalen eisen en wensen omgevingspartijen

˗ April/mei: Ontwikkeling alternatieven en beoordelen op haalbaarheid

˗ Mei: Terugleggen van alternatieven bij omgevingspartijen

˗ Juni: Inloopavonden + oproep inbreng van alternatieven

˗ September: Vastleggen alternatieven in concept NRD

˗ Febr/maart 2020: NRD vaststellen

Overzicht workshops tijdens de NRD-fase

18

3 april Workshop RWS

15 april Workshop offshore incl. Ameland en Schiermonikkoog

16 april Workshop onshore Fryslân

18 april Workshop onshore Groningen

14 mei Workshop terugkoppeling offshore

16 mei Workshop terugkoppeling onshore

ntb juni Openbare informele inloopavonden (extra) voorafgaand aan ter inzage

legging concept NRD

Keuze voorkeursalternatief (MER deel 1)

19

˗ Techniek

˗ Milieu

˗ Omgeving

˗ Kosten

˗ Toekomstvastheid

Toelichting techniek Net op Zee TNW

20

Aanpak alternatieven ontwikkeling

21

Stap 1: VANOZ is het vertrekpunt van de alternatievenontwikkeling;

Stap 2: Wat is de kortste route van A naar B;

Stap 3: Milieuafweging:

• Beoordelingskader milieuonderzoeken vaststellen;

• Belemmeringenkaarten opstellen;

Stap 4: Ontwikkelen alternatieven voor NRD.

Ontwerpuitgangspunten offshore kabeltracé

22

1. Ontwerp voldoet aan de Typical Installation Method (TIM), kabelcorridorbreedte = 1200m;

2. Zo kort mogelijke route van offshore station tot aanlandpunt (eventueel via tussencompensatie

locatie);

3. Vermijd olie- en gasplatforms (inclusief rekening houdend met veiligheidsafstand = 500m);

4. Vermijd offshore infrastructuur (inclusief rekening houdend met veiligheidsafstand = 500m);

5. Vermijd scheepswrakken;

6. Vermijd zoveel mogelijk ruimtegebruik thema’s conform TenneT PvE AO002 (zoals natuur,

visserij, defensie, aquacultuur, zandwinning en scheepvaartroutes);

7. Houd rekening met bathymetrie van de zeebodem (hydrodynamica en morfologie);

8. Zo min mogelijk kruisingen met infrastructuur.

Ontwerpuitgangspunten onshore kabeltracé

24

1. Ontwerp voldoet aan de Typical Installation Method (TIM), kabelcorridorbreedte = 50m (incl

werkstrook);

2. Zo kort mogelijke route van aanlandpunt tot aansluitlocatie;

3. Vermijd zoveel mogelijk steden, dorpen en woningen (magneetvelden);

4. Vermijd zoveel mogelijk locaties met een extern veiligheidsrisico (windturbines en BRZO-bedrijven);

5. Vermijd zoveel mogelijk ruimtegebruik thema’s conform TenneT PvE AO002 (zoals archeologie,

cultuurhistorie, natuur en waterkeringen);

6. Vermijd zoveel mogelijk ondergrondse infrastructuur (kabels, pijpleidingen, rioolwater en drinkwater);

7. Ondergrondse verbindingen en bovengrondse lijnen mogen parallel lopen en kruisen;

8. Rijkswegen, provinciale wegen en spoorwegen (zo veel mogelijk) haaks kruisen;

9. Onderlinge beïnvloeding met buisleidingen, spoorlijnen e.d. zoveel mogelijk voorkomen.

Ontwerpuitgangspunten onshore transformatorstation

26

1. Maximaal 5-6 km van het aansluitstation (Burgum/Vierverlaten/Eemshaven);

2. Houd rekening met magneetveldcontour;

3. Zo veel mogelijk voorkomen van geluidshinder;

4. Vermijd zoveel mogelijk milieuthema’s conform TenneT PvE AO002 (zoals archeologie,

cultuurhistorie, natuur en waterkeringen);

5. Benodigd oppervlakte is ca. 3,5 ha (+2 ha tijdelijk werkterrein).

Toelichting doel workshop

27

˗ Verkenning gebied

˗ Oplossingsrichtingen

˗ 13:15 Tracés richting Burgum – ronde 1 verbinding

˗ 14:00 Koffiepauze

˗ 14:15 Tracés richting Burgum – ronde 2 stationslocatie

Groepsindeling

28

Groep 1 Groep 2 Groep 3

Voorzitter: Rianne Albers-Schouten Voorzitter: Frank Timmer Voorzitter: Koen Haans

Notulist: Tine Reimer Notulist: Alma Scholten Notulist: Michelle Vanderschuren

Jaap Nijland Regien Arends Ewald van Dorst

Olaf Herfst Maarten Scheffers Anne Melchers

Sietze Douma Bauke Zwaagstra Dolf Visser

Jocien van der Hout Jurjen Meijer Jocien van der Hout

Susanne Raabe Jelser Kiestra Wout van Vulpen

Taeke Wahle R. ter Steege Foppe van der Meer

Tracés richting Burgum – ronde 1 verbinding

29

˗ 13:15-13:45 brainstorm

˗ 14:45-14:00 terugkoppeling

Tracés richting Burgum – ronde 2 stationslocatie

31

˗ 14:15-14:45 brainstorm

˗ 14:45-15:00 terugkoppeling

Afronding, vervolg en acties

32

˗ Wrap-up en conclusies workshop

˗ Rondvraag

˗ Acties en afspraken

· [email protected]

˗ 16 mei workshop terugkoppeling offshore

www.witteveenbos.com

Witteveen+Bos | 114227-5.53/19-007.055 | Bijlage II

II

BIJLAGE: PRESENTATIE TECHNIEK NET OP ZEE

Van wind naar elektrische gebruikersApril-11-2019 C2: Internal Information

De techniek van Net op Zee 16 april 2019

Ewald van Dorst


Van wind naar elektrische gebruikers

?


Net op Zee concept


Platform op zee


25m20m

30m Weight:

2900 tonnes

19,5m

Jacket


19,5m 45m

25m

Weight:

3350 tonnes

Topside


Installatie Jacket


Piling of the jacket


Installation of the top side


Transformatorstation



Circa 250 meter

Circa 140 meter

Benodigde oppervlakte is

circa 3,5 hectare


Land kabel


Kabelverbinding

Zeekabel

Landkabel


Landkabel: open ontgraving

3000750750 750 750500 500

7000

500 500

1500

1200

40009400

Circa 10 mtr

1000

afmetingen ter indicatie


Landkabel: open ontgraving

17

afmetingen ter indicatie


Landkabel: boringen

18


Zeekabel


Ontwerpfilosofie zeekabel

Reference level for burial below mobile seabed features: the line connecting

the deepest points of the troughs

between the sand waves

Burial requirement

Mobile seabed features:mobile Sand Waves on anon mobile Sand Bank

Gray: to be pre swept (dredged) volume of the mobile sand waves in order to be able to install the cable

to the required burial depth below the reference level

Ontwerpfilosofie

• Zo kort mogelijke route

• Installeren en ‘vergeten

• Risico gebaseerd ontwerpkeuzes

• Laagste TOTEX

Diverse onderzoeken:

• Archeologie

• Mobiliteit zeebodem

• NGE

• Andere infrastructuur


Ontwerpproces zeekabelA B Connection point A &B

A BDefine search area

A BInvestigate search area

A B

wk

17.9 “Objects”

A B

Seabed mobility

21

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiQs6jpjZXfAhXPaVAKHbu-DV4QjRx6BAgBEAU&url=http://www.trltd.com/gallery/uxo-on-seabed-2.html&psig=AOvVaw3w2RnDxxoTOc7FEv5RQe_P&ust=1544525961103968

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwio952ijpXfAhXE6aQKHU9JAVcQjRx6BAgBEAU&url=http://www.bbc.com/earth/story/20170404-divers-mesmerising-images-of-wrecks&psig=AOvVaw0uyeLWVunm_27RT9Lrnxsg&ust=1544526098698695


Ontwerpproces zeekabelSeabed mobility study

• Historical bathymetry data

• Expected lowest seabed level (40-50 years)

• Expected highest seabed level (40-50 years)

22





A B

wk

17.9 “Objects”

A B

Seabed mobility

A B

1m DoB 3m DoB Burial requirements

A B

Vessel intensity (RBBD)

23


Ontwerpproces zeekabelRisk based burial depth study

• Vessel intensity

• Burial depth

• Soil conditions

Acceptable PoF results in burial depth

24

https://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwj89J2Nk5XfAhWNCuwKHb7VAMUQjRx6BAgBEAU&url=https://www.cnn.com/2014/02/21/world/container-ship-loses-containers/index.html&psig=AOvVaw2sTSHIfgnLR96VqHyXQ3Hl&ust=1544527404231948

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjnhMiLlJXfAhUDsqQKHQEsAccQjRx6BAgBEAU&url=http://akfanchorchain.com/products/anchors/ac-14-hhp/&psig=AOvVaw1dr4I6cbBMfPI4-nT-ywk2&ust=1544527641712946





A B

wk

17.9 “Objects”

A B

Seabed mobility

A B

1m DoB 3m DoB Burial requirements

A B

Vessel intensity

1m DoB 3m DoB

A B

wk

17.9 Define route

25


Installatie zeekabel



http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiw6puT84rTAhUkYJoKHVvTB6wQjRwIBw&url=http://www.jandenul.com/en/pressroom/press-releases/cable-laying-vessel-isaac-newton-loaded-with-8500-tons-of-cable-on-its-way&psig=AFQjCNHmuPllBU0DqKFZscMW6YAnDlAlug&ust=1491398666619030

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwi-ici084rTAhVBjiwKHZ2AAkoQjRwIBw&url=http://subseaworldnews.com/2011/12/08/abb-invests-usd-400-million-to-expand-subsea-cable-production-capacity-in-sweden/&bvm=bv.151426398,d.bGs&psig=AFQjCNF7rUorspxNxmo2Qub_KeiHpf1w8A&ust=1491398732384505



Video

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwivvf_i84rTAhUGWSwKHXsKCosQjRwIBw&url=http://www.eta-ltd.com/jettingsleds_power_cable_laying.html&bvm=bv.151426398,d.bGs&psig=AFQjCNHfjdPd-T3Q3fJUp6eeZwjfTjUJvw&ust=1491398822809700

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwimmIuI9IrTAhXkO5oKHWerAsEQjRwIBw&url=http://www.offshorewind.biz/tag/cable/page/6/&bvm=bv.151426398,d.bGs&psig=AFQjCNHfjdPd-T3Q3fJUp6eeZwjfTjUJvw&ust=1491398822809700

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwj1tfHK9IrTAhXCCJoKHSMvD3wQjRwIBw&url=http://www.helixesg.com/httphelixesgcomsubsea-contractingcanyon-offshore/rov-trenching-systems/t1200-trencher/&bvm=bv.151426398,d.bGs&psig=AFQjCNHSnqUmK0YRNq65Hb3Z90PK2XMOuA&ust=1491399011715112

https://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjt3aPx9IrTAhVI1SwKHZj8CAYQjRwIBw&url=https://www.royalihc.com/en/products/offshore/subsea-equipment/subsea-cable-ploughs&bvm=bv.151426398,d.bGs&psig=AFQjCNE0J3iISlSUw8DwkIeCJk_AWLkBVA&ust=1491399135248628


Net op Zee concept

?tussencompensatie


Tussencompensatie

Stroom

Onze kabels geschikt voor:

700 MegaWatt

Circa 1.000 Ampere,

Temperatuur is mede

afhankelijk van de bodem


Tussencompensatie

Stroom

Stroom uit windpark Stroom uit kabel: blindstroom+

Lengte Kabel

Blindstroom

Minder ruimte voor

stroom windpark!!


Tussencompensatie

Bier =

nuttige stroom

Schuim =

blindstroom

Lange kabel

Dit teveel aan blindstroom (schuim) willen we compenseren.

Het meest logisch lijkt op dit moment ergens tussen platform en transformatorstation.

Hoe, wat en waar is op dit moment in onderzoek.


Vragen?

Witteveen+Bos | 114227-5.53/19-007.055 | Bijlage III

III

BIJLAGE: OVERZICHT VAN DE WENSEN, AANDACHTSPUNTEN EN

MEEKOPPELKANSEN

Onderstaande tabellen geven een overzicht van de ingebrachte wensen en aandachtspunten die zijn opgehaald tijdens de workshop Net op Zee Ten Noorden van de Wadden-

eilanden - oplossingsrichtingen richting Burgum.

BURGUM TRACÉ

Organisatie Naam Eis/wens Wens/

aandachtspunt/

meekoppelkans

Groep 1

Susanne Raabe Wetterskip Fryslân Blijf buitendijks/onderzoek waar de grens van het project Holwerd aan zee is. wens

Douwe Klijnstra Wetterskip Fryslân Bestemmingsplan Ternaard meenemen!

Gebiedsproces, mits compensatie gaswinning.

aandachtspunt

Douwe Klijnstra Wetterskip Fryslân Overzichtskaart van terpen ophalen. aandachtspunt

Douwe Klijnstra Wetterskip Fryslân Nagaan of het een optie is om de kabel ten westen van het huidige tracé van de TenneT hoogspanningsleidingen te leggen. aandachtspunt

Susanne Raabe Wetterskip Fryslân De cultuurhistorie van het landschap ten westen van het westelijke tracé Burgum is oud en belangrijk en hier wordt veel weerstand

verwacht.

aandachtspunt

Douwe Klijnstra Wetterskip Fryslân Verziltingsgevoelig gebied tussen aanlanding en Dokkum. aandachtspunt

Douwe Klijnstra Wetterskip Fryslân Wat is de status van de bosontwikkelingszone? aandachtspunt

Susanne Raabe Wetterskip Fryslân Bekijk de natuurdoelstelling in EHS en afhankelijk van de doelstelling moet boring of niet. aandachtspunt

Douwe Klijnstra Wetterskip Fryslân Waarom loopt het kabeltracé zo dichtbij Dokkum? aandachtspunt

Susanne Raabe Wetterskip Fryslân Veenweide overzichtskaart > maatregelen zijn nodig als de kabelverbindingen door het veengebied worden aangelegd. Als het veen

losgelaten is zou dit gebied in kunnen klinken. Houdt hier rekening mee.

aandachtspunt

Douwe Klijnstra/

Taeke Wahle

Wetterskip Fryslân /

LTO Noord

Trek de kabel langs de Lauwerszeeweg die groene structuur naar Koehool-Lauwersmeer toe en sluit hier aan op zee. Dus trek de

zeekabel dichter bij Koehool-Lauwersmeer.

wens

Susanne Raabe Wetterskip Fryslân Onderzoek of er beperkingen zijn vanwege het waterwingebied Vitens. aandachtspunt

Douwe Klijnstra Wetterskip Fryslân Volg de verkavelingslijn zoveel mogelijk. wens

Douwe Klijnstra Wetterskip Fryslân Er is een gebiedsontwikkeling tussen het oostelijke tracé en De Westereen. aandachtspunt

Douwe Klijnstra /

Susanne Raabe

Wetterskip Fryslân Houdt rekening met boringen in het gebied. Er zijn onder andere boringen bij Dokkum. aandachtspunt

Douwe Klijnstra Wetterskip Fryslân Voorkeur voor tracé die de perceelsgrenzen volgen. wens


aandachtspunt/

meekoppelkans

Groep 2

Jurjen Meijer Gemeente

Noardeast-Fryslân

Namen op kaart zijn niet juist (taal), graag aanpassen, zeker op kaarten voor inloopavonden. Oude dijk structuur CHK2 kaart van

provincie aanvragen.

aandachtspunt


Noardeast-Fryslân

Oost: impact op kleinschalige (blok)percelen (lichtbruin op luchtfotokaart). aandachtspunt


Noardeast-Fryslân

West: langs de dijk lijkt ideaal, maar dan moet je in de berm/natuur van de dijk af in het landschap (ook percelen). aandachtspunt


Noardeast-Fryslân

Keuze tussen het volgen van de wegenstructuur of aanleg dwars door het landschap. aandachtspunt


Noardeast-Fryslân

Langs Dokkumerweg of Fenneweg naar zonnepark boven Dokkum oostelijk aansluiten op het net. aandachtspunt


Noardeast-Fryslân

Aalsum is een oude terp boven Dokkum, vermijd deze. aandachtspunt


Noardeast-Fryslân

Dongeradeel niks t.a.v. monumenten, verschillende kaartlagen archeologie. aandachtspunt


Noardeast-Fryslân

Volg de Centrale As en gebruik de ervaring en kennis over de gevoeligheden van het gebied. aandachtspunt

Douwe Klijnstra Gemeente

Noardeast-Fryslân

Beide tracés passeren de primaire waterkering bij west ook de kruising van secundaire waterkering en vaarwegen of Dokkumerzee /

Dokkumergrootdiep.

aandachtspunt

Frank Timmer TenneT Waar mogelijk bundeling met lokale infrastructuur (wegen). aandachtspunt

Frank Timmer? TenneT Bij west 110 kV bundeling volg je het landschap niet, veel doorsnijding veel herstel nodig en daardoor minder geschikt. aandachtspunt

Allemaal Frank? Volg de oostkant bij De Centrale As, hier zijn minder belemmeringen dan aan de westkant. aandachtspunt

Bundelen van het tracé met de 110 kV verbinding. Mogelijk zijn er meekoppelkansen voor het ondergronds brengen van de

bestaande 110 kV verbinding. Sluit daarbij aan bij de landschappelijke structuren. Uitzoeken of deze 110 kV verbinding aan

vernieuwing toe is (levensduur) en capaciteit.

meekoppelkans

Recreatiegebied Zwartkruis - uitbreidingsplannen. aandachtspunt

Rondweg Dokkum is mogelijk een meekoppelkans. meekoppelkans


aandachtspunt/

meekoppelkans

Groep 3

Dolf Visser Gemeente

Tytsjerksteradiel

Is het mogelijk om de kabels van TNW direct onder de bestaande hoogspanningslijn aan te leggen? aandachtspunt

Jocien van der Hout Gemeente

Dantumadiel

Betrek de dorpscoördinatoren, zij weten wat leeft in hun dorp. aandachtspunt

Wout van Vulpen Noardlike Fryske

Walden

Aanlandingspunt (links) over een eiland heeft gevoelsmatig veel meer invloed op de omgeving/mens. Het leidt tot effecten op het

cultureel erfgoed en heeft een grotere visuele impact. De aanleg van de kabels is op land langer zichtbaar dan offshore.

aandachtspunt

Wout van Vulpen Noardlike Fryske

Walden

Ga ten oosten langs het eiland, voorbij Ternaard (koppeling met gaswinning), daarna westelijke lijn volgen. Als meer stroom

geproduceerd wordt is minder gaswinning nodig, koppelkansen?

wens/

meekoppelkans


Tytsjerksteradiel

Wens om beplantingstructuur (singels, etc.) zoveel mogelijk intact te houden. wens


Dantumadiel

Er is een boekje waarin alle houtwallen/singels zijn vastgelegd ‘boeren en landschap’. Dit is een handvat voor gemeentelijke visie voor

landschap.

aandachtspunt


Dantumadiel

Wil je Centrale As wel weer openhalen? Kun je dat naar omgeving verantwoorden? aandachtspunt


Dantumadiel

Je kunt ook midden opzoeken (tussen de 2 ingetekende tracés). aandachtspunt


Dantumadiel

Ten westen van Wierum liggen kruinige percelen (bolle percelen). De provincie investeert in herstel van deze percelen. aandachtspunt


Dantumadiel

Tussen Wierum en Ternaard is een logisch aanlandingspunt vanuit cultuurhistorie. aandachtspunt


Dantumadiel

Bij Dokkum is er een plan voor een nieuwe rondweg (maar financiering nog niet rond). Mogelijk zijn er koppelkansen. meekoppelkans


Tytsjerksteradiel

Kun je vaarten volgen in plaats van wegen? Wel veel slenken, cultuurhistorische en landschappelijke waarden. Nadeel: veel

waterkruisingen en veel meer afstemming nodig.

aandachtspunt


Dantumadiel

Check bestemmingsplankaart voor landschappelijke waarden en archeologische Rijksmonumenten. aandachtspunt


Dantumadiel

- kan informatie aanleveren over gaswinning Ternaard;

- rondweg Dokkum;

- verder geen grote ontwikkelingen.

aandachtspunt


aandachtspunt/

meekoppelkans

Koen Witteveen+Bos Let op lintbebouwing tussen Damwoude en Driesum. aandachtspunt


Tytsjerksteradiel

Kruising EHS Grote Wielen Lauwersmeer (Houtwiel). aandachtspunt


Dantumadiel

Slenken en radiale terpstructuur zijn moeilijk te herstellen (deze liggen in het gebied tussen de tracés die op de kaart zijn

weergegeven). Is het een optie om de Lauwersmeerweg te volgen?

aandachtspunt


Tytsjerksteradiel

Ganzenfoerageergebied vermijden is niet leidend. aandachtspunt


Dantumadiel

Is het ‘herstel’ van oude spoortracés een koppelkans (door er bijvoorbeeld fiets- of wandelpaden van te maken))? meekoppelkans

BURGUM STATIONSLOCATIE


aandachtspunt/

meekoppelkans

Groep 1

Jaap Nijland TenneT Engie heeft naast het hoogspanningsstation veel zonnepanelen geplaatst. aandachtspunt


Noardeast-Fryslân

Industrieterrein ten zuiden van Feanwalden lijkt aan het uitbreiden richting Centrale As. Nagaan wat hier de bestemming is. aandachtspunt


Noardeast-Fryslân

Ten noorden van de spoorlijn breidt het dorp uit, blijf daarom ten zuiden van de spoorlijn. aandachtspunt


Noardeast-Fryslân

Ten oosten van Norad ligt een bos in het midden hiervan is een agrarisch perceel. Als het station hier past, is het meteen aan het zicht

onttrokken.

aandachtspunt


Noardeast-Fryslân

Bij Koot ligt een industrieterrein Westkern, misschien zijn hier mogelijkheden. aandachtspunt

Jaap Nijland TenneT Onderzoek wat de plannen zijn in de percelen bij Engie. aandachtspunt


Noardeast-Fryslân

Belemmeringen samen met de gemeente langsgaan om te bekijken of alles is meegenomen, doe dit voor alle trajecten, 1 op 1. wens


aandachtspunt/

meekoppelkans


Tytsjerksteradiel

Houd bij het zoeken naar locatie rekening met de bestemmingsplannen. aandachtspunt

Meindert Kingma Wetterskip Fryslân Op de website van Wetterskip Fryslân staat heel veel informatie over waterkeringen. aandachtspunt

Taeke Wahle LTO Noord Effecten voor tracés op landbouw nader in kaart brengen. wens

Groep 2

Bauke Zwaagstra Gemeente

Tytsjerksteradiel

Gasgestookte energiecentrale Engie ombouwen naar waterstoffabriek (toekomst). meekoppelkans

Uitbreiding recreatieterrein Zwartkruis zuidelijk, 110 kV ondergrond? aandachtspunt

Bos kappen en compenseren in de buurt, uitzoeken wie eigenaar is. aandachtspunt

In verleden vergister niet doorgegaan vanwege weerstand in de omgeving. aandachtspunt

Afspraak maken met de gemeente Noardeast-Fryslân over de bestemmingsplankaarten. aandachtspunt

Effecten van tracés op landbouw in kaart brengen. wens

Tijdens uitvoering let op: cultuurtechniek, gewasziekten. aandachtspunt

Groep 3

Wout van Vulpen /

Dolf Visser

Gemeente

Tytsjerksteradiel /

Noardlike Fryske

Walden

Kans ten noorden van station. Agrarische grond is hier een eindperceel voor deze boer. Agrariër moet grond terugkrijgen met plus. aandachtspunt

Wout van Vulpen /

Dolf Visser

Gemeente

Tytsjerksteradiel /

Noardlike Fryske

Walden

Status ‘beheergebied buiten EHS’ is agrarische grond > misschien zijn er wel mogelijkheden om het station hier aan te leggen, sluit dit

niet bij voorbaat uit.

aandachtspunt

Wout van Vulpen /

Dolf Visser

Gemeente

Tytsjerksteradiel /

Noardlike Fryske

Walden

Zoek de stationslocatie zo dicht mogelijk (ten noorden) van het bestaande station. Verder ten noorden is het vakantiepark een

aandachtspunt.

wens


aandachtspunt/

meekoppelkans

Wout van Vulpen /

Dolf Visser

Gemeente

Tytsjerksteradiel /

Noardlike Fryske

Walden

Zoeken in het gebied rondom de tracés, verder weg is niet logisch. wens

Wouter Noardlike Fryske

Walden

Noord-Burgum nabij watercentrale is een optie (open gebied langs spoor). Aandachtspunt

Wouter Noardlike Fryske

Walden

Drinkwaterwingebied is een aandachtspunt. Aandachtspunt

verslag - net op zee...2019/04/16 · - dolf visser vraagt wat de capaciteit van de...

Documents