versos para unha xornada

23
IES “SAN PAIO” - TUI VERSOS PARA UNHA XORNADA 21 MARZO 2010 DÍA DA POESÍA BIBLIOTECA

Upload: jose-maria-lores-perez

Post on 26-Mar-2016

232 views

Category:

Documents


2 download

DESCRIPTION

Escolma poética para o Día da Poesía 2010

TRANSCRIPT

Page 1: Versos para unha xornada

IES “SAN PAIO” - TUI

VERSOS PARA UNHA

XORNADA

21 MARZO 2010

DÍA DA POESÍA

BIBLIOTECA

Page 2: Versos para unha xornada

A las rubias envidias Rosalía de Castro

A las rubias envidias

porque naciste con color moreno,y te parecen ellas blancos ángeles

que han bajado del cielo.¡Ah!, pues no olvides, niña,

y ten por cosa cierta,que mucho más que un ángel siempre pudo

un demonio en la tierra.

Poema con lingua Estíbaliz Espinosa

Acabo de esquecer o meu idioma. Esquecino

todo e non sei cómo volver empezar.

Mirarei debaixo desta folla.Mirarei enriba.

Mirarei dentro da miña boca.

E non saberei onde o puxen. O meu idioma.

Non saberei.

Se alguén colleuno, e levouno. Se nevou por riba del e hai que agardar o desxeo. Se non vai volver xamais i eu non vou ser quen de dicir máis nada no que me resta de vida.

Page 3: Versos para unha xornada

Agardade: véñenme palabras soltas. Maial, escarapote, uz. E logo urki i emakume. E pau. Acódenme como bichos,

pero eu non distingo as que algunha vez foron miñas. Todo confúndese dentro.

Unha vez saín núa polas rúas. Ou soñeino.Unha vez díxeno todo en todas as linguas. Ou tal vez non.

Para non ser como a actriz desatendida no escenario pola súa mala memoria. Eu digo vén comigo, erdu nirekin. E

creo aproximar un cachiño de alento á miña lingua solitaria no fondo da boca.

O meu idioma xa é outro.

Soneto XXV Pablo Neruda

Antes de amarte, amor, nada era mío:

vacilé por las calles y las cosas: nada contaba ni tenía nombre:

el mundo era del aire que esperaba.

Yo conocí salones cenicientos, túneles habitados por la luna,

hangares crueles que se despedían, preguntas que insistían en la arena.

Todo estaba vacío, muerto y mudo, caído, abandonado y decaído,

todo era inalienablemente ajeno,

todo era de los otros y de nadie, hasta que tu belleza y tu pobreza

llenaron el otoño de regalos.

Page 4: Versos para unha xornada

21 de marzo Elvira Riveiro Tobío

Atroz o cometido do espello

a ollada escrutadorateimoso o zoom impertinente

espelliño asasino máxicoquen non mente?espelliño olláparo aseguraque se me abren sucos de versos en ruínas pola carasinais do seu silencio no fondo da garganta

é o día mundial da poesíae eu cos poemasrebentándome as tripas

Códice Calixtino Luz Pozo Garza

En clave de Martín Codax

Axiña pasa o tempo da total transparencia

as verbas que deslizan un tránsito de solesondas do mar levado

unhas mans que circundancoma un stradivarius os labios e a cintura

nese momento a sombra perdeuse para sempre:E ai Deus se virá cedo!

Qué axiña no sagrado as sucesivas vocesos corpos que resumen a vesperal caricia

que nunca houbera amigonen perseguir o reino das noites fuxidías

Page 5: Versos para unha xornada

nen respirar a pausa que chamamos amor:E ai Deus se virá cedo!

A rotación da chuvia persiste na memoriae percibimos lonxe un hálito sombrizo

se vistes meu amadoquizáis volver os ollos nunha implícita entrega

os cabelos a boca a cintura que xeme:E ai Deus se virá cedo!

Cae unha folla intacta coma laiotalvez volver os ollos a contemplar o tempo

bailar corpo belidono centro da mudanza onde o mar é levado

e non saber a forma precisa da demora:E ai Deus se virá cedo!

Dormir soñar morrer acasoagardar un encontro para se tornar caricia

e bañarse nas ondasnas mesmas vivas aguas da existenciasílabas delicadas ausencias repentinas

a se perder no reino do lamento:E ai Deus se virá cedo!

Corre, corre, meu cabalo Anisia Miranda

Corre, corre, meu cabalo.

Trota, trota, fiel Luceiro.Sube outeiros e montañas,camiña fraga e xesteira,baixa ó val, vai ás camposas,galopa pola ribeira.Lévame ó vello carballo,cruza o piñeiral voando,escoita o canto do merloque o seu niño está coidando.Corre, corre, meu cabalo.Trota, trota, fiel Luceiro.

Page 6: Versos para unha xornada

Edipo y el enigma Jorge Luis Borges

Cuadrúpedo en la aurora, alto en el día

y con tres pies errando por en vanoámbito de la tarde, así veía

la eterna esfinge a su inconstante hermano,

el hombre, y con la tarde un hombre vinoque descifró aterrado en el espejode la monstruosa imagen, el reflejo

de su declinación y su destino.

Somos Edipo y de un eterno modola larga y triple bestia somos, todo

lo que seremos y lo que hemos sido.

Nos aniquilaría ver la ingenteforma de nuestro ser; piadosamenteDios nos depara sucesión y olvido.

¡Cuídate, España! César Vallejo

¡Cuídate, España, de tu propia España!

¡Cuídate de la hoz sin el martillo,cuídate del martillo sin la hoz!

¡Cuídate de la víctima a pesar suyo,del verdugo a pesar suyo

y del indiferente a pesar suyo!¡Cuídate del que, antes de que cante el gallo,

negárate tres veces,y del que te negó, después, tres veces!

Page 7: Versos para unha xornada

¡Cuídate de las calaveras sin las tibias,y de las tibias sin las calaveras!

¡Cuídate de los nuevos poderosos!¡Cuídate del que come tus cadáveres,

del que devora muertos a tus vivos!¡Cuídate del leal ciento por ciento!¡Cuídate del cielo más acá del airey cuídate del aire más allá del cielo!

¡Cuídate de los que te aman!¡Cuídate de tus héroes!¡Cuídate de tus muertos!¡Cuídate de la República!

¡Cuídate del futuro!…

Da casa onde nacín Mª do Carme Kruckenberg

Da casa onde nacín case non teño recordos.

Lémbrome só da música dun gramófonoe posiblemente dun gato marrulleiro

que pasaba polas habitacións como unha sombra de película.

Tamén un pintor estranxeiroque debuxaba o meu pai

calado e ríxido na butaca Luís XV.

Eu soa, percorrendo as estanciase os pasillos, na miña permanente

ensoñación das cousas.Daquela casa o que teño inmutable

nos meus ollos, é o mar.Calquer balcón daba ó mar.

O mar case entraba polo portale subía poas escaleiras.

Os barcos no medio da ría,parados, soportaban a lonxanía.

E cando tiña seis anosarrincáronme da mar

e das ondas luminosas do verán.

Page 8: Versos para unha xornada

Xa nunca máis o tivenó pé do meu mirar.

Dende entón o cementoinvade o meu entorno

e cega o meu espírito de luz.Foi naquela ou na outra casa,

non o sei, onde perdín o infinito.

¿Deseas que te amen? Edgar Allan Poe

¿Deseas que te amen? No pierdas, pues,

el rumbo de tu corazón.Sólo aquello que eres has de ser

y aquello que no eres, no.Así, en el mundo, tu modo sutil,

tu gracia, tu bellísimo ser,serán objeto de elogio sin finy el amor... un sencillo deber.

Din de min que sempre estou en ti Alfonso Rodríguez Rodríguez

Din de min que sempre estou en ti

Satélite que me acompañas levitandoNesta viaxe polo inmundo mundano

Son que palpita na nosa órbita.Compañeira... lúa!!!

Page 9: Versos para unha xornada

"In memoriam" Federico García Lorca

Dulce chopo,

dulce chopo,te has puesto

de oro.Ayer estabas verde,

un verde locode pájarosgloriosos.

Hoy estás abatidobajo el cielo de agostocomo yo bajo el cielo

de mi espíritu rojo.La fragancia cautiva

de tu troncovendrá a mi corazón

piadoso.¡Rudo abuelo del prado!

Nosotrosnos hemos puesto

de oro.

Adolescencia Juan Ramón Jiménez

En el balcón, un instante

nos quedamos los dos solos.Desde la dulce mañana

de aquel día, éramos novios.-El paisaje soñoliento

dormía sus vagos tonos,bajo el cielo gris y rosa

del crepúsculo de otoño.-

Page 10: Versos para unha xornada

Le dije que iba a besarla;bajó, serena, los ojos

y me ofreció sus mejillas,como quien pierde un tesoro.

-Caían las hojas muertas,en el jardín silencioso,y en el aire erraba aún

un perfume de heliotropos.-

No se atrevía a mirarme;le dije que éramos novios,...y las lágrimas rodaron

de sus ojos melancólicos.

Gaivota gris e branca Pura Vázquez

Gaivota gris e branca pisa o mar.

Ave ceibe en remota luz voandoconxugada co azul e as caracolas.

Paxaro que en bandadas te proiectasavizor fermosísimo dos mares.

Xogas coas cristas de escumantes ondas,corpos lixeiros. Vóos verticais.

Choutas pola amorosa liberdadedas soedades abertas cara os ceos.[Aves ditosas fronte e un mar grisallode sámagos abríndose en magnolias].

Raíña dos rochedos e das praias.Pescadoira nas calas que o mar bate.Crávaste nos espellos que te cegan,

onde enredan os peixes descoidados...

Page 11: Versos para unha xornada

Hai un mar Francisco Castro

Hai un mar

agardando por nóspor ti e por minpor todos os navegantes e por todosos náufragos.Un mar grande, piratalibertario e esnaquizador de derrotas.Inmenso coma a liberdadeturra do corazón dos nenosesas almas de peixe.Hai un mar quentando as nubesdando de comer aos poetassalferindo de horizontes probablesaos namorados e aos esquecidos.Un mar grandede saliva e sal azulde cavernas e luces abisais só intuídas.É o mar da liberdademeu amigo¿aínda non o escoitas?

Autopoética (palabras contra o tempo) Xulio L. Valcárcel

Leves, fráxiles

nin esculpidas en pedra,nin forxadas en ferro,

as palabras,alento breve

no medio do inmenso xelo,a penas un eco,

Page 12: Versos para unha xornada

o palpexardunha pequena luz

na noite.Tan soas e desvalidas,

tan vulnerables.(Nin madeira, nin pedra, nin aceiro.)

Déixoas caercomo fillas perdidas

na indiferencia que as acolle.Cavilo, ¿qué farán sen min?

A penas tremor de ar,tépedo pálpito de brisa,

as palabrastenaces resisten

conmovidas,pequenas chamas

alimentadas de amorcontra o tempo.

Arte poética Jorge Luis Borges

Mirar el río hecho de tiempo y agua

y recordar que el tiempo es otro río,saber que nos perdemos como el río

y que los rostros pasan como el agua.

Sentir que la vigilia es otro sueñoque sueña no soñar y que la muerte

que teme nuestra carne es esa muertede cada noche, que se llama sueño.

Ver en el día o en el año un símbolode los días del hombre y de sus años,

convertir el ultraje de los añosen una música, un rumor y un símbolo,

ver en la muerte el sueño, en el ocasoun triste oro, tal es la poesía

Page 13: Versos para unha xornada

que es inmortal y pobre. La poesíavuelve como la aurora y el ocaso.

A veces en las tardes una caranos mira desde el fondo de un espejo;

el arte debe ser como ese espejoque nos revela nuestra propia cara.

Cuentan que Ulises, harto de prodigios,lloró de amor al divisar su Itaca

verde y humilde. El arte es esa Itacade verde eternidad, no de prodigios.

También es como el río interminableque pasa y queda y es cristal de un mismo

Heráclito inconstante, que es el mismoy es otro, como el río interminable.

A Galicia Xoán Manuel Pintos

Óu Galicia, Galicia boi de palla

Canta lástima tèn de ti o Gaiteiro!O aguillon que che menten è de aceiroE con el muita forza te asoballa.No lombo teu zorrega, bate e mallaFasta o máis monicreque ferrancheiro,E calesquer podenco forasteiroTe vafa, de vergonza sin migalla!Agarima alleeira eses ingratosOu vívoras que postas ò teu peitoCo ferrete che rompen mil buratos!Si o sangre teu refugas do teu leito,Malas novas, madrasta de insensatos,Dos fillos teus ò amor non tès dereito.

Page 14: Versos para unha xornada

Poema 3 Chus Pato

PORQUE NON É SÓ O IDIOMA O QUE ESTÁ AMEAZADOSENÓN A NOSA PROPIA CAPACIDADE LINGÜÍSTICA, sexa cal sexao idioma que falemos

A LINGUA É PRODUCCIÓN, a lingua produce, produce COMUNICACIÓNPRODUCE PENSAMENTO, PRODUCE CAPACIDADE POÉTICA,produce ganancia e beneficio, PRODÚCENOS como HUMANOS,prodúcenos como FELICIDADE

A lingua é PRODUCCIÓN, de aí os intentos do CAPITAL por PRIVATIZARa lingua, por deixarnos SEN PALABRAS

_____________________________

A LINGUA, calquera LINGUA NO CAPITAL, tende ao esvaecemento,tende a converterse en algo que se consume. En algo que xa nonPRODUCIMOS os falantes, senón que o CAPITAL, no seu intento deprivatizarnos, PRODUCE PARA NÓS

_____________________________

No CAPITAL os creadores da Lingua, os falantes, pasan a ser

CONSUMIDORES; a Lingua, calquera Lingua no Capital, pasa a ser unproducto de consumo, o mesmo que calquera outra MERCADORÍA

_____________________________

LINGUA-SERVIDUME LINGÜÍSTICAKAPITAL-KILLERASASINA

Page 15: Versos para unha xornada

Canción primera Miguel Hernández

Se ha retirado el campo

al ver abalanzarsecrispadamente al hombre.

¡Qué abismo entre el olivoy el hombre se descubre!

El animal que canta:el animal que puedellorar y echar raíces,rememoró sus garras.

Garras que revestíade suavidad y flores,pero que, al fin, desnudaen toda su crueldad.

Crepitan en mis manos.Aparta de ellas, hijo.Estoy dispuesto a hundirlas,dispuesto a proyectarlassobre tu carne leve.

He regresado al tigre.Aparta, o te destrozo.Hoy el amor es muerte,y el hombre acecha al hombre.

Page 16: Versos para unha xornada

Sempre hai unha princesa Marta Dacosta

I

Sempre hai unha princesa,

un dragón e unha torre,e un cabaleiro que a vén rescatar.

Sempreo conto é o mesmo.

Pero xamais nos explican a que tanta insistencia,o nome do dragón, o lugar da torre.

Nunca nos descobrenque o cabaleiro non vén,

que non existe,que só é unha mentira profilácticapara que o dragón non nos devore

e a torre non se revele como o camiño do inferno.

II

A torre é o camiño do inferno,sen guía,

sen man, nin cabaleiro que acompañeá mediocre princesa

que arde nas lapas do dragón.O lume é o destino,

a aniquilación e o silenzo da cinza,meigas ou princesas,o camiño é o mesmo.

Page 17: Versos para unha xornada

Afganas Marica Campo

Sodes Santa Compaña estando en vida,

sentindo polo peito a liberdadecoma un verme a roervos sen piedadepois non pode morrer nin ten saída.

Nesa carne de voso vai feridaa sangrar negra noite a humanidadee é silencio tan só na escuridadeo eco dunha queixa dolorida.

Eles fanvos andar, mais está cegopara vós o camiño da esperanza.¡E teredes que ser aínda rego

e recoller as augas desa danzacoa que vos incha o ventre algún morcego a soas co seu deus e a súa panza!

La concha Pedro Salinas

Tersa, pulida, rosada

¡cómo la acariciarían,sí, mejilla de doncella!

Entreabierta, curva, cóncava,su albergue, encaracolada,mi mirada se hace dentro.Azul, rosa, malva, verde,tan sin luz, tan irisada,

Page 18: Versos para unha xornada

tardes, cielos, nubes, soles,crepúsculos me eterniza.

En el óvalo de esmalterectas sutiles, primoresde geometría en gracia,la solución le dibujan,

sin error, a aquel problemapropuesto

en lo más hondo del mar.

Pero su hermosura, inútil,nunca servirá. La cogen,

la miran, la tiran ya.Desnuda, sola, bellísimala venera, eco de mito,

de carne virgen, de diosa,su perfección sin amante

en la arena perpetúa.

A Novoneira Lois Diéguez

Unha vez buscamos os altos puros

e fomos polos vieiros da serra a percurar-te.Achaiaba a águia amiga na tarde cumprida.

E deches-nos mazás de zume docee o milagre da erva arrecendida,

aquela dos tempos que críamos idos.Outro foi o sabor da vida,

e volvemos en nós, tan adormecidos,e dixemos : "a palabra en ti foi renacida".

Que canto e que esperanza, que fragas novase que penas poderosas a subir para o azul

ou contra o gris da rexa tarde de león,aló, na Serra tensa dos tesos cumes.

Page 19: Versos para unha xornada

Que mirada clara aqui, no Campo das Estrelas,tras a xanela amiga do salgueiro en flor,

rentes da relva asollada pola mirada caurelá.E que alegria estar, meu amigo, aqui, outra vez contigo,

a peneirar as horas verdes que enfian paseniñoa história longa da montaña e do camiño.

Romance do Peligriño Emilio Pita

A Arturo Cuadrado

VELLO peligriño novo

aforca o galo d'Ultreya.Non desfolles vagariño

a frol do sangue nas pedrasdos románicos sendeiros:áa mar foise Compostela.

Ay a Galaxia frolidacon áas de choiva marela;píllara azul da saudade,

auga de lembranza anterga,neve verde do fiuncho,

leite e mel da primaveira.

Roseira de negras follaso ledo ronsel d'estrelas.

Ehí moura labarada,carbalos de loira testa,fadiños de fol neboeiro

e cans de sal e manteiga.Volta vello peligriño

pol-os camiños de brétemae canta aos novos hirmánsbordón pingado de léndas,

mollados de noite e lúalavados con sol e poeira,

a tenzón amorecida:áa mar foise Compostela.

Page 20: Versos para unha xornada

Vino a leer Constantino Cavafis

Vino a leer. Están abiertos

dos, tres libros: historiadores y poetas.Pero apenas leyó unos diez minutos,

y los dejó. En el sillóndormita. Pertenece por entero a los libros-

pero tiene veintitrés años, y es muy hermoso;y hoy después de mediodía pasó el amor

por su carne ideal, por sus labios.Por su carne que es toda belleza

el ardor erótico pasó;sin pudor ridículo por la forma del placer...

Yo soy un hombre sincero José Martí

Yo soy un hombre sincero

De donde crece la palma, Y antes de morirme quiero Echar mis versos del alma.

Yo vengo de todas partes, Y hacia todas partes voy: Arte soy entre las artes,

En los montes, monte soy. Yo sé los nombres extraños De las yerbas y las flores,

Page 21: Versos para unha xornada

Y de mortales engaños, Y de sublimes dolores.

Yo he visto en la noche oscura Llover sobre mi cabeza

Los rayos de lumbre pura De la divina belleza.

Alas nacer vi en los hombros De las mujeres hermosas: Y salir de los escombros Volando las mariposas.

He visto vivir a un hombre Con el puñal al costado,

Sin decir jamás el nombre De aquella que lo ha matado.

Rápida, como un reflejo, Dos veces vi el alma, dos:

Cuando murió el pobre viejo, Cuando ella me dijo adiós.

Temblé una vez, —en la reja, A la entrada de la viña— Cuando la bárbara abeja

Picó en la frente a mi niña.

Gocé una vez, de tal suerte Que gocé cual nunca: —cuando

La sentencia de mi muerte Leyó el alcaide llorando.

Oigo un suspiro, a través De las tierras y la mar,

Y no es un suspiro, —es Que mi hijo va a despertar.

Si dicen que del joyero Tome la joya mejor,

Tomo a un amigo sincero Y pongo a un lado el amor.

Yo he visto al águila herida

Page 22: Versos para unha xornada

Volar al azul sereno, Y morir en su guarida La víbora del veneno.

Yo sé bien que cuando el mundo Cede, lívido, al descanso, Sobre el silencio profundo Murmura el arroyo manso.

Yo he puesto la mano osada, De horror y júbilo yerta,

Sobre la estrella apagada Que cayó frente a mi puerta.

Oculto en mi pecho bravo La pena que me lo hiere:

El hijo de un pueblo esclavo Vive por él, calla y muere.

Todo es hermoso y constante, Todo es música y razón,

Y todo, como el diamante, Antes que luz es carbón.

Yo sé que al necio se entierra Con gran lujo y con gran llanto,—

Y que no hay fruta en la tierra Como la del camposanto.

Callo, y entiendo, y me quito La pompa del rimador:

Cuelgo de un árbol marchito Mi muceta de doctor.

Page 23: Versos para unha xornada

ÍNDICE DE TÍTULOS E POETAS

A las rubias envidias Rosalía de CastroPoema con lingua Estíbaliz EspinosaSoneto XXV Pablo Neruda21 de marzo Elvira Riveiro TobíoCódice Calixtino Luz Pozo GarzaCorre, corre, meu cabalo Anisia MirandaEdipo y el enigma Jorge Luis Borges¡Cuídate, España! César VallejoDa casa onde nacín Mª do Carme Kruckenberg¿Deseas que te amen? Edgar Allan PoeDin de min que sempre estou en ti Alfonso Rodríguez Rodríguez"In memoriam" Federico García LorcaAdolescencia Juan Ramón JiménezGaivota gris e branca Pura VázquezHai un mar Francisco CastroAutopoética (palabras contra o tempo) Xulio L. ValcárcelArte poética Jorge Luis BorgesA Galicia Xoán Manuel PintosPoema 3 Chus PatoCanción primera Miguel HernándezSempre hai unha princesa Marta DacostaAfganas Marica CampoLa concha Pedro SalinasA Novoneira Lois DiéguezRomance do Peligriño Emilio Pita Vino a leer Constantino Cavafis Yo soy un hombre sincero José Martí