vertebrados et al. gerardo ceballos … · orden galliformes familia phasianidae dendrortyx...
TRANSCRIPT
LA DIVERSIDAD BIOLÓGICA DE MÉXICO es unade sus características más sobresalientespero también una de las menos conocidas,a pesar de que es un tema de enorme rele-vancia a nivel mundial. La informacióngenerada en las últimas décadas sobre lospatrones de distribución de los vertebra-
dos del mundo ha dejado claramente establecido queMéxico es uno de los países más ricos en especies deplantas, animales y microorganismos del planeta.
De hecho, nuestra nación, junto con otros ochopaíses, entre los que se encuentran Indonesia yBrasil, está dentro de un grupo conocido como paísesmegadiversos, ya que en conjunto mantienen alrede-dor del 60 o 70% de todas las especies vivientes
(Mittermeier et al., 1997). A pesar de que su territo-rio (1,972, 547 km2), comprende tan sólo alrededordel 1.6% de la superficie continental del planeta,mantiene alrededor del 11% de todas las especies.México ocupa el primer lugar en reptiles y anfibios,el tercero en mamíferos y el onceavo en aves(Ceballos y Brown, 1995; Groombridge y Jenkins,2002; Mittermeier et al., 1997; Toledo, 1988).
Además de su gran riqueza de especies, México sedistingue por su porcentaje de especies endémicas, esdecir, exclusivas del país. Ocupa el tercer lugar en ver-tebrados endémicos, después de Indonesia y Australia.Otros países con un alto endemismo son Brasil,China, Filipinas, Madagascar y Papúa Nueva Guinea(Ceballos y Brown, 1995; Mittermeier et al., 1997).
La distribución de los vertebrados terrestres no eshomogénea en el territorio de mexicano, ya que hayregiones con altas concentraciones de especies engeneral o de especies endémicas en particular. Estees el caso de la cuenca Lerma-Chapala, región quesobresale por su alta riqueza de especies y alta con-centración de especies endémicas, especialmente depeces (Díaz Pardo y Pineda López, en este volumen).
Los vertebrados se distribuyen a lo largo de toda la cuenca (ver Mapa). La presencia de esta variadafauna es resultado de su gran diversidad de ambien-tes, entre otros factores, ya que en la cuenca existen
bosques de coníferas, bosques de encino, matorralesáridos y selvas bajas. La región se caracteriza tam-bién por sus lagos, como el de Chapala y Cuitzeo,que son los más grandes del país, extensas ciénegascomo las del alto Lerma en el valle de Toluca, yvegetación riparia a lo largo del río Lerma.
La fauna de vertebrados de esta cuenca compren-de alrededor de 664 especies de mamíferos, aves,reptiles y anfibios (Apéndice 1, al final del este capí-tulo). Las de aves y mamíferos son los grupos (cla-ses) mejor representadas, seguidas de reptiles, anfi-bios y peces (Figuras 1 y 2).
Los mamíferos incluyen 138 especies, de 76 géne-ros, 23 familias y ocho órdenes. Su riqueza de espe-cies equivale al 30% de los mamíferos terrestres delpaís; de estas especies, 16 son endémicas de México.Algunas, como la zorra gris (Urocyon cinereoargen-teus) y el zorrillo listado (Mephitis macroura) sontodavía abundantes en los remanentes de vegetaciónnatural y en áreas perturbadas (Figuras 3 a 5).
Las aves incluyen alrededor de 374 especies, clasi-ficadas en 218 géneros, 51 familias y 18 órdenes; deestas especies, 20 son endémicas. Un porcentaje ele-vado (23%) son aves acuáticas migratorias, queencuentran refugio en los humedales y lagos comolas ciénegas del Lerma y el lago de Chapala. A pesardel deterioro ambiental de la cuenca, varias de las
24 ATLAS DE LA CUENCA LERMA-CHAPALA > Vertebrados ter rest res
VERTEBRADOSTERRESTRESGerardo Ceballos, Irma Salazar Cerda,Rurik List Sánchez, Jesús PachecoRodríguez y Georgina Santos Barrera
Cardenal (Cardinalis cardinalis).
TOD
AS
LAS
FOTO
S: G
ERA
RDO
CEB
ALL
OS
Mapache (Procyon lotor).
Coyote (Canis latrans). Escorpión (Barisia imbricata). Zorra gris (Uriocon cinereoargenteus).
especies todavía son relativamente abundantes(Figuras 3 a 5).
Los reptiles del área de estudio están representa-dos por 82 especies, clasificadas en 36 géneros, 15familias y dos órdenes (Figuras 3 a 5); alrededor del73% de estas especies son endémicas de México.Los anfibios son más abundantes en ambienteshúmedos y en los cuerpos de agua. En la cuencaencontramos un total de 70 especies, que represen-tan a 18 géneros, 9 familias y dos órdenes (Figuras3 a 5); de estas especies, 28 son endémicas.
Algunas, como los ajolotes (Ambystoma lermaense oA. Leorae), tienen distribuciones muy restringidas.
La enorme degradación ambiental de la cuenca, —donde enormes extensiones de vegetación natu-ral han sido transformadas en campos de cultivos,pastizales y zonas urbanas, y los extensos lagos y humedales como las Ciénegas del Lerma y el lagode Chapala han sido drenados, contaminados y de-gradados— ha impactado severamente a la fauna y flora. Un porcentaje desconocido de especies comola nutria (Lontra longicaudis) y el zanate del Lerma
(Quiscalus palustris) (ver página 31) se han extin-guido local o totalmente. Por lo menos 125 especiesadicionales se encuentran catalogadas como en ries-go de extinción (ver Apéndice). Muchas de ellas,sobre todo peces como Algansea barbata o ajolotescomo Ambystoma lermae están en severísimo riesgode desaparecer en la próxima década si no lograpararse el deterioro ambiental de los cuerpos deagua. Su sobrevivencia depende completamente delas acciones de conservación que se lleven a caboen los siguiente años.
26 ATLAS DE LA CUENCA LERMA-CHAPALA > Vertebrados ter rest res
0
5
10
15
20
25
30
35
40
PECES ANFIBIOS REPTILES AVES MAMIFEROS
NU
ME
RO
DE
ES
PE
CIE
S
0
2
4
6
8
10
12
14
16
PECES ANFIBIOS REPTILES AVES MAMIFEROS
NU
ME
RO
DE
ES
PE
CIE
S
0
50
100
150
200
250
PECES ANFIBIOS REPTILES AVES MAMIFEROS
NU
ME
RO
DE
ES
PE
CIE
S
0
5
10
15
20
25
30
PECES ANFIBIOS REPTILES AVES MAMIFEROS
NU
ME
RO
DE
ES
PE
CIE
S
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
PECES ANFIBIOS REPTILES AVES MAMIFEROS
NU
ME
RO
DE
ES
PE
CIE
S
Figura 1 Grandes familias. Figura 2 Órdenes. Figura 5 Número de especies endémicas.
Pichichi (Dendrocygna autumnalis). Camaleón (Phrynosoma orbiculare).
Monjita (Himantopus mexicanus).
Figura 4 Número de especies en riesgo.
Figura 3 Riqueza de especies.
27ATLAS DE LA CUENCA LERMA-CHAPALA > Vertebrados ter rest res
ORDEN ANURA
Familia Bufonidae
Bufo compactilis END
Bufo marinus
Bufo marmoreus END
Bufo occidentalis END
Bufo punctatus
Familia Hylidae
Hyla arenicolor
Hyla bistincta PR END
Hyla eximia
Hyla miotympanum END
Hyla plicata A END
Hyla smaragdina PR END
Hyla smithii END
Hyla taeniopus A END
Pachymedusa dacnicolor END
Pternohyla fodiens
Scinax staufferi
Smilisca baudini
Familia Leptodactylidae
Eleutherodactylus angustidigitorum PR END
Eleutherodactylus augusti
Eleutherodactylus hobartsmithi END
Eleutherodactylus nitidus END
Eleutherodactylus occidentalis END
Eleutherodactylus pipilans
Eleutherodactylus pygmaeus
Eleutherodactylus verrucipes END
Leptodactylus melanonotus
Familia Microhylidae
Hypopachus variolosus
Familia Pelobatidae
Spea multiplicatus
Familia Ranidae
Rana berlandieri PR END
Rana dunni PR END
Rana forreri PR END
Rana montezumae PR END
Rana neovolcanica A END
Rana pustulosa PR END
Rana spectabilis END
Rana trilobata PR END
Rana zweifeli
Familia Rhinophrynidae
Rhinophrynus dorsalis PR
ORDEN CAUDATA
Familia Ambystomatidae
Ambystoma altamirani A END
Ambystoma amblycephalum PR END
Ambystoma bombypellum PR END
Ambystoma dumerili PR END
Ambystoma granulosum PR END
Ambystoma leorae A END
Ambystoma lermaense PR END
Ambystoma mexicanum PR END
Ambystoma ordinarium PR END
Ambystoma rivularis A END
Ambystoma velasci PR END
Familia Plethodontidae
Pseudoeurycea altamontana PR END
Pseudoeurycea belli A END
Pseudoeurycea cephalica A END
Pseudoeurycea leprosa A END
Pseudoeurycea longicauda PR END
Pseudoeurycea robertsi A END
RIESGO ENDEMISMO
ORDEN SQUAMATA
Familia Anguidae
Barisia imbricata PR END
Barisia levicollis PR END
Barisia rudicollis PR END
Gerrhonotus liocephalus PR END
Familia Boidae
Boa constrictor A
Familia Colubridae
Conopsis biserialis A END
Conopsis lineatus END
Conopsis nasus END
Diadophis punctatus
Drymarchon corais
Drymobius margaritiferus
Geophis dugesi END
Geophis petersi PR END
Hypsiglena torquata PR END
Lampropeltis mexicana A END
Lampropeltis ruthveni A END
Lampropeltis triangulum A
Leptodeira maculata PR END
Leptodeira splendida END
Masticophis bilineatus
Masticophis flagellum A
Masticophis mentovarius A
Masticophis taeniatus
Oxybelis aeneus
Pituophis deppei A END
Rhadinaea hesperia PR END
Rhadinaea laureata END
Salvadora bairdi PR END
Salvadora grahamiae
Salvadora mexicana PR END
Senticolis triaspis
Storeria storerioides END
Tantilla bocourti END
Tantilla calamarina PR END
Tantilla rubra
Thamnophis cyrtopsis A END
Thamnophis eques A
Thamnophis melanogaster A END
Thamnophis scalaris A END
Trimorphodon biscutatus
Trimorphodon tau END
Familia Elapidae
Micrurus fulvius PR
Familia Gekkonidae
Phyllodactylus lanei END
Familia Iguanidae
Ctenosaura pectinata A END
Familia Leptotyphlopidae
Leptotyphlops humilis
Familia Phrynosomatidae
Holbrookia maculata
Phrynosoma orbiculare A END
Sceloporus aeneus END
Sceloporus anahuacus END
Sceloporus bicanthalis END
Sceloporus dugesii END
Sceloporus grammicus PR
Sceloporus horridus END
Sceloporus palaciosi END
Sceloporus parvus
Sceloporus scalaris
Sceloporus serrifer PR END
Sceloporus spinosus END
Sceloporus torquatus END
Urosaurus bicarinatus
Familia Polychrotidae
Anolis nebuloides END
Anolis nebulosus END
Familia Scincidae
Eumeces brevirostris END
Eumeces copei PR END
Eumeces dugesi PR END
CLASE REPTILIA RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMOAPÉNDICEA: amenazada de extinción / E: extinta / END: endémica de México / P: en peligro de extinción / PR: bajo protección especial
CLASE AMPHIBIA RIESGO ENDEMISMO
Familia Teiidae
Aspidoscelis communis PR END
Aspidoscelis costata END
Aspidoscelis deppii
Aspidoscelis gularis
Aspidoscelis mexicana PR END
Aspidoscelis sacki END
Familia Typhlopidae
Ramphotyphlops braminus
Familia Viperidae
Crotalus aquilus PR END
Crotalus molossus PR END
Crotalus pusillus A END
Crotalus polystictus PR END
Crotalus ravus PR END
Crotalus transversus P END
Crotalus triseriatus
ORDEN TESTUDINES
Familia Bataguridae
Rhinoclemmys rubida PR END
Familia Kinosternidae
Kinosternon hirtipes PR
Kinosternon integrum PR END
ORDEN ANSERIFORMES
Familia Anatidae
Dendrocygna bicolor
Anser albifrons
Aix sponsa
Anas crecca
Anas platyrhynchos A
Anas acuta
Anas discors
Anas cyanoptera
Anas clypeata
Anas strepera
Anas americana
Aythya valisineria
Aythya americana
Aythya collaris
Aythya affinis
Bucephala albeola
Oxyura jamaicensis
ORDEN APODIFORMES
Familia Apodidae
Cypseloides niger
Cypseloides rutilus
Streptoprocne semicollaris END
Chaetura vauxi
Aeronautes saxatalis
Familia Trochilidae
Amazilia beryllina
Amazilia violiceps
Archilochus alexandri
Archilo chuscalliope
Archilochus colubris
Atthis heloisa
Calothorax lucifer
Colibritha lassinus
Cynanthus latirostris
Cynanthus sordidus END
Eugenes fulgens
Hylocharis leucotis
Lampornis amethystinus
Lampornis clemenciae
Selasphorus heloisa END
Selasphorus platycercus
Selasphorus rufus
Selasphorus sasin
Tilmatura dupontii A
ORDEN CAPRIMULGIFORMES
Familia Caprimulgidae
Caprimulgus vociferus
Chordeiles acutipennis
Chordeiles minor
ORDEN CHARADRIIFORMES
Familia Charadriidae
Pluvialis squatarola
Pluvialis dominica
Charadrius alexandrinus
Charadrius wilsonia
Charadrius semipalmatus
Charadrius vociferus
Familia Recurvirostridae
Himantopus mexicanus
Recurvirostra americana
Familia Scolopacidae
Tringa melanoleuca
Tringa flavipes
Tringa solitaria
Catoptrophorus semipalmatus
Actitis macularia
Bartramia longicauda
Numenius americanus
Calidris alba
Calidris mauri
Calidris minutilla
Calidris bairdii
Calidris melanotos
Calidris himantopus
Limnodromus griseus
Limnodromus scolopaceus
Gallinago gallinago
Phalaropus tricolor
Phalaropus lobatus
Phalaropus fulicaria
Familia Laridae
Larus atricilla
Larus pipixcan
Larus delawarensis
Sterna caspia
Sterna maxima
Sterna forsteri
Chlidonias niger
Rynchops niger
ORDEN CICONIIFORMES
Familia Ardeidae
Botaurus lentiginosus
Ixobrychus exilis
Ardea herodias
Egretta alba
Egretta thula
Egretta caerulea
Egretta tricolor
Bubulcus ibis
Butorides virescens
Nycticorax nycticorax
Nycticorax violacea
Familia Threskiornithidae
Plegadis chihi
Ajaia ajaja
ORDEN COLUMBIFORMES
Familia Columbidae
Columba livia
Columba fasciata
Zenaida asiatica
Zenaida macroura
Columbina inca
Columbina passerina
Columbina talpacoti
Leptotila verreauxi
28 ATLAS DE LA CUENCA LERMA-CHAPALA > Vertebrados ter rest res
CLASE AVES RIESGO ENDEMISMOREPTILES (continuación) RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMO
Axolote (Ambyostoma mexicanum).
ORDEN CORACIIFORMES
Familia Alcedinidae
Ceryle alcyon
Ceryle torquata
Chloroceryle americana
Familia Momotidae
Momotus mexicanus
ORDEN CUCULIFORMES
Familia Cuculidae
Coccyzus erythropthalmus
Coccyzus americanus
Crotophaga sulcirostris
Geococcyx velox
Geococcyx californianus
ORDEN FALCONIFORMES
Familia Accipitridae
Pandion haliaetus
Elanus leucurus
Circus cyaneus
Accipiter striatus
Accipiter cooperii
Parabuteo unicinctus
Harpyhaliaetus solitarius PR
Buteo lineatus
Buteo swainsoni
Buteo albonotatus
Buteo albicaudatus PR END
Buteo jamaicensis
Buteo regalis
Familia Cathartidae
Coragyps atratus
Cathartes aura
Familia Falconidae
Caracara plancus
Falco sparverius
Falco columbarius
Falco mexicanus
Falco peregrinus
ORDEN GALLIFORMES
Familia Phasianidae
Dendrortyx macroura END
Cyrtonyx montezumae
Callipepla squamata
Colinus virginianus
Familia Rallidae
Fulica americana
Porzana carolina
Rallus elegans PR END
Rallus longirostris PR END
ORDEN GAVIIFORMES
Familia Gaviidae
Podilymbus podiceps
Podiceps nigricollis
Aechmophorus clarkii
ORDEN GRUIFORMES
Familia Rallidae
Coturnicops noveboracensis P END
Rallus elegans
Rallus limicola
Porzana carolina
Porphyrula martinica
Gallinula chloropus
Fulica americana
ORDEN PASSERIFORMES
Familia Aegithalidae
Psaltriparus minimus
Familia Alaudidae
Eremophila alpestris
Familia Bombycillidae
Bombycilla cedrorum
Familia Certhiidae
Certhia americana
Familia Cinclidae
Cinclus mexicanus
Familia Corvidae
Aphelocoma coerulescens
Aphelocoma ultramarina
Calocitta formosa
Corvus corax
Corvus cryptoleucus
Cyanocitta stelleri
Familia Dendrocolaptidae
Lepidocolaptes leucogaster
Familia Emberizidae
Agelaius phoeniceus
Aimophila botterii
Aimophila mystacalis END
Aimophila rufescens
Aimophila ruficauda
Aimophila ruficeps
Ammodramus sandwichensis
Ammodramus savannarum
Atlapetes pileatus END
Atlapetes virenticeps
Basileuterus belli
Basileuterus rufifrons
Calcarius mccownii
Cardellina rubrifrons
Cardinalis cardinalis
Chlorospingus ophthalmicus
Chondestes grammacus
Cyanocompsa parellina
Dendroica coronata
Dendroica graciae
Dendroica nigrescens
Dendroica occidentalis
Dendroica petechia
Dendroica townsendi
Dendroica virens
Diglossa baritula
Ergaticus ruber END
Euphagus cyanocephalus
Euphonia elegantissima
Geothlypis nelsoni END
Geothlypis poliocephala
Geothlypis speciosa P END
Geothlypis trichas
Guiraca caerulea
Icteria virens
Icterus bullockii
Icterus cucullatus
Icterus galbula
Icterus parisorum
Icterus pustulatus
Icterus spurius
Icterus wagleri
Junco phaeonotus
Melospiza georgiana
Melospiza lincolnii
Melospiza melodia
Melozone kieneri END
Mniotilta varia
Molothrus aeneus
Molothrus ater
Myioborus miniatus
Myioborus pictus
Oporornis tolmiei A END
Oriturus superciliosus END
Parula superciliosa
Passerculus sandwichensis
Passerina amoena
Passerina caerulea
Passerina ciris
Passerina cyanea
Passerina versicolor
Peucedramus taeniatus
Pheucticus ludovicianus
Pheucticus melanocephalus
Pipilo erythrophthalmus P END
Pipilo fuscus
Piranga bidentata
Piranga flava
Piranga ludoviciana
Piranga rubra
Pooecetes gramineus
29ATLAS DE LA CUENCA LERMA-CHAPALA > Vertebrados ter rest res
RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMO
Quiscalus mexicanus
Quiscalus palustris E END
Seiurus aurocapillus
Seiurus motacilla
Seiurus noveboracensis
Setophaga ruticilla
Spizella atrogularis
Spizella pallida
Spizella passerina
Sporophila torqueola
Sturnella magna
Vermivora celata
Vermivora crissalis PR END
Vermivora ruficapilla
Vermivora virginiae
Volatinia jacarina
Wilsonia citrina
Wilsonia pusilla
Xanthocephalus xanthocephalus
Zonotrichia leucophrys
Familia Formicariidae
Grallaria guatimalensis A END
Familia Fringillidae
Carduelis notata
Carduelis pinus
Carduelis psaltria
Cardinalis cardinalis
Carpodacus mexicanus P END
Coccothraustes abeillei
Coccothraustes vespertinus
Loxia curvirostra
Familia Hirundinidae
Hirundo pyrrhonota
Hirundo rustica
Riparia riparia
Stelgidopteryx serripennis
Tachycineta bicolor
Tachycineta thalassina
Familia Laniidae
Lanius ludovicianus
Familia Mimidae
Dumetella carolinensis
Melanotis caerulescens END
Mimus polyglottos
Toxostoma curvirostre
Toxostoma longirostre
Toxostoma ocellatum END
Familia Motacillidae
Anthus rubescens
Anthus spinoletta
Familia Muscicapidae
Catharus aurantiirostris
Catharus frantzii A END
Catharus guttatus
Catharus occidentalis END
Catharus ustulatus
Myadestes obscurus
Myadestes occidentalis
Polioptila caerulea
30 ATLAS DE LA CUENCA LERMA-CHAPALA > Vertebrados ter rest res
RIESGO ENDEMISMORIESGO ENDEMISMORIESGO ENDEMISMOCLASE AVES (continuación) RIESGO ENDEMISMO
Ibis de cara blanca (Plegadis chihi).
Regulus calendula
Regulus satrapa
Ridwayia pinicola END
Sialia mexicana
Sialia sialis
Turdus assimilis
Turdus grayi
Turdus infuscatus A
Turdus migratorius
Turdus rufopalliatus
Familia Paridae
Parus sclateri
Parus wollweberi
Familia Passeridae
Passer domesticus
Familia Ptilogonatidae
Phainope planitens
Ptilogonys cinereus
Familia Sittidae
Sitta carolinensis
Sitta pygmaea
Familia Sturnidae
Sturnus vulgaris
Familia Troglodytidae
Campylorhynchus brunneicapillus
Campylorhynchus gularis END
Campylorhynchus megalopterus END
Catherpes mexicanus
Cistothorus palustris
Cistothorus platensis
Salpinctes obsoletus P END
Thryomanes bewickii
Thryothorus felix END
Thryothorus ludovicianus
Troglodytes aedon
Familia Tyrannidae
Attila spadiceus
Camptostoma imberbe
Contopus borealis
Contopus pertinax
Contopus sordidulus PR END
Contopus virens
Empidonax affinis
Empidonax albigularis
Empidonax difficilis
Empidonax fulvifrons
Empidonax hammondii
Empidonax minimus
Empidonax berholseri
Empidonax traillii
Empidonax wrightii
Mitrephanes phaeocercus
Myiarchus cinerascens
Myiarchus nuttingi
Myiarchus tuberculifer
Myiarchus tyrannulus
Myiopagis viridicata
Pachyramphus aglaiae
Pyrocephalus rubinus
Sayornis nigricans
Sayornis phoebe
Sayornis saya
Tyrannus melancholicus
Tyrannus verticalis
Tyrannus vociferans
Familia Vireonidae
Vireo bellii
Vireo gilvus
Vireo huttoni
Vireo hypochryseus END
Vireo solitarius
Vireolanius melitophrys
ORDEN PELECANIFORMES
Familia Pelecanidae
Pelecanus erythrorhynchos
Pelecanus occidentalis
Familia Phalacrocoracidae
Phalacrocorax brasilianus
ORDEN PICIFORMES
Familia Picidae
Centurus aurifrons
Colaptes auratus
Melanerpes aurifrons
Melanerpes formicivorus
Melanerpes uropygialis
Picoides scalaris
Picoides stricklandi END
Picoides villosus
Sphyrapicus thyroideus
Sphyrapicus varius
ORDEN PODICIFORMES
Familia Podicipedidae
Podilymbus podiceps
ORDEN STRIGIFORMES
Familia Strigidae
Aegolius acadicus
Asio otus
Asio flammeus
Athene cunicularia P END
Bubo virginianus A END
Glaucidium gnoma
Glaucidium brasilianum
Micrathene whitneyi
Otus flammeolus
Otus kennicottii
Otus trichopsis
Strix virgata
Familia Tytonidae
Tyto alba
ORDEN TROGONIFORMES
Familia Trogonidae
Trogon mexicanus
31ATLAS DE LA CUENCA LERMA-CHAPALA > Vertebrados ter rest res
RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMO
Zanate del Lerma (Quiscalus palustris)
ORDEN ARTIODACTYLA
Familia Cervidae
Odocoileus virginianus
Familia Tayassuidae
Tayassu tajacu
ORDEN CARNIVORA
Familia Canidae
Canis latrans
Urocyon cinereoargenteus
Familia Felidae
Lynx rufus
Puma concolor
Herpailurus yagouaroundi A
Familia Mustelidae
Lontra longicaudis A END
Mustela frenata
Familia Mephitidae
Conepatus mesoleucus
Mephitis macroura
Spilogale putorius
Familia Procyonidae
Bassariscus astutus
Nasua narica
Potos flavus PR END
Procyon lotor
ORDEN CHIROPTERA
Familia Emballonuridae
Balantiopteryx plicata
Familia Molossidae
Eumops perotis
Eumops underwoodi
Molossus aztecus
Molossus rufus
Molossus sinaloae
Nyctinomops aurispinosus
Nyctonomops femorosaccus
Nyctinomops macrotis
Tadarida brasiliensis
Familia Mormoopidae
Mormoops megalophylla
Pteronotus davyi
Pteronotus parnelli
Pteronotus personatus
Familia Natalidae
Natalus stramineus
Familia Phyllostomidae
Anoura geofrroyi
Artibeus hirsustus
Artibeus intermedius
Artibeus jamaicensis
Choeronycteris mexicana A END
Dermanura azteca
Dermanura phaeotis
Dermanura tolteca
Desmodus rotundus
Enchistenes hartii PR END
Glossophaga leachii
Glossophaga soricina
Glossophaga morenoi
Hylonycteris underwoodi
Leptonycteris curasoae A END
Leptonycteris nivalis A END
Macrotus waterhousii
Sturnira lilum
Sturnira ludovici
Familia Antrozoidae
Antrozous pallidus
Familia Verpertilionidae
Corynorhinus mexicanus
Corynorhinus towswndii
Eptesicus brasiliensis
Eptesicus furinalis
Eptesicus fuscus
Idionycteris phyllotis
Lasiurus blossevillii
lasiurus cinereus
Lasiurus ega
Lasiurus intermedius
Lasiurus xanthinus
Myotis californicus
Myotis occultus
Myotis thysanodes
32 ATLAS DE LA CUENCA LERMA-CHAPALA > Vertebrados ter rest res
CLASE MAMMALIA RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMO
Armadillo (Dasypus novemcinctus)
Myotis velifer
Myotis volans
Myotis yumanensis
Pipistrellus hesperus
Rhogeessa alleni
Rhogeessa parvula
ORDEN DIDELPHIMORPHIA
Familia Didelphidae
Didelphis virginiana
Familia Marmosidae
Tlacuatzin canescens
ORDEN INSECTIVORA
Familia Soricidae
Cryptotis alticola
Cryptotis parva
Megasorex gigas A END
Notiosorex evotis
Sorex oreopolus
Sorex saussurei PR END
ORDEN LAGOMORPHA
Familia Leporidae
Lepus callotis
Sylvilagus audubonii
Sylvilagus cunicularius
Sylvilagus floridanus
ORDEN RODENTIA
Familia Geomyidae
Cratogeomys gymnurus
Cratogeomys merriami
Cratogeomys tylorhinus
Cratogeomys zinseri
Pappogeomys bulleri
Thomomys umbrinus
Zygogeomys trichopus P END
Familia Heteromyidae
Chaetodipus hispidus
Dipodomys ordii
Dipodomys phillipsii
Liomys irroratus
Liomys pictus
Familia Muridae
Baiomys musculus
Baiomys taylori
Microtus mexicanus
Nelsonia goldmani PR END
Nelsonia neotomodon PR END
Neotoma albigula A END
Neotoma mexicana
Neotomodon alstoni
Oligoryzomys fulvescens
Onychomys torridus
Oryzomys couesi
Oryzomys melanotis
Osgoodomys banderanus
Peromyscus boylii
Peromyscus difficilis
Peromyscus gratus
Peromyscus hylocetes
Peromyscus levipes
Peromyscus maniculatus A END
Peromyscus melanophrys
Peromyscus melanotis
Peromyscus pectoralis
Reithrodontomys chrysopsis
Reithrodontomys fulvescens
Reithrodontomys hirsutus
Reithrodontomys megalotis
Reithrodontomys microdon A END
Reithrodontomys sumichrasti
Sigmodon alleni
Sigmodon fulviventer
Sigmodon hispidus
Sigmodon leucotis
Sigmodon mascotensis
Familia Sciuridae
Glaucomys volans A END
Sciurus aureogaster
Sciurus colliaei
Sciurus deppei
Sciurus nayaritensis
Sciurus oculatus PR END
Spermophilus mexicanus
Spermophilus spilosoma
Spermophilus variegatus
ORDEN XENARTHRA
Familia Dasypodidae
Dasypus novemcinctus
33ATLAS DE LA CUENCA LERMA-CHAPALA > Vertebrados ter rest res
Las listas de especies se obtuvieron de CONABIO y de Benítez et al.(1999), Ceballos y Galindo (1994), Ceballos y Oliva (2005), Ceballos etal. (2003), Flores Villela (1993) y Howell y Webb (1995):
Benítez, H., M.C. Arizmendi y L. Márquez, Base de datos de las AICAS,http://conabioweb.conabio.gob.mx/aicas/doctos/aicas.html,CIPAMEX/CONABIO/FMCN/CCA, México, D.F., 1999.
Ceballos, G. y C. Galindo, Mamíferos silvestres de la cuenca de México,Publicación núm. 12, Instituto de Ecología, LIMUSA-Instituto deEcología-UNAM, México, D.F., 1984.
Ceballos, G. y G. Oliva, Los mamíferos silvestres de México,CONABIO–Fondo de Cultura Económica, México, D.F., 2005.
Ceballos, G., R. List et al., Propuesta para la creacion del Área deProtección de Flora y Fauna Ciénegas del Lerma, SEMARNAT, México, D.F., 2003.
Flores Villela, O., Herpetofauna mexicana, Special Publication 17,Carnegie Museum of Natural History, Pittsburgh, Estados Unidos, 1993.
Howell, S.N.G. y S. Webb, A Guide to the Birds of Mexico and Northern Central America, Oxford University Press, Oxford, Inglaterra, 1995.
RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMO RIESGO ENDEMISMO
Zorrillo (Mephitis macroura)